2021-nji ýylyň iki aýynda ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň jemleri

• «Türkmenistan – parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynyň ilkinji iki aýynda eziz Diýarymyz boýunça jemi içerki önüm 5,9 göterim artdy. Geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, jemi öndürilen önüm 3,3 göterim artyp, ykdysadyýetiň pudaklarynda oňat önümçilik netijeleri gazanyldy. Iki aýyň jemleri boýunça bölek-satuw haryt dolanyşygy, 2020-nji ýylyň degişli döwrüne garanyňda, 17,6 göterim artdy. Döwlet býujetiniň girdeji böleginiň meýilnamasy 152,9 göterim we çykdajy böleginiň meýilnamasy 85,2 göterim ýerine ýetirildi. Ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda ortaça aýlyk zähmet haky geçen ýylyň degişli döwrüne görä, 10,4 göterim ýokarlandy. Zähmet haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary we talyp haklary öz wagtynda maliýeleşdirildi. Ýanwar-fewral aýlarynda rejelenen görnüşdäki Oba milli maksatnamasynyň çäklerinde ýurdumyz boýunça 105 durmuş maksatly binanyň we desganyň, 212 müň inedördül metrden gowrak ýaşaýyş jaýlarynyň, 35 sany suw we lagym arassalaýjy desganyň hem-de inženerçilik ulgamlaryň gurluşyk işleri alnyp baryldy.
• Ýurdumyzyň nebitgaz senagatyny ösdürmegiň 2030-njy ýyla çenli döwür üçin maksatnamasyny ýerine ýetirmegiň çäklerinde, şu ýylyň iki aýynda nebiti gaýtadan işlemek boýunça meýilnama – 100,5 göterim, benzin öndürmek boýunça – 105,9 göterim, dizel ýangyjy boýunça – 102,3 göterim, polipropilen boýunça – 103,3 göterim, çalgy ýaglary boýunça – 104,6 göterim, tebigy we ugurdaş gazy çykrmak boýunça meýilnama – 110,2 göterim, «mawy ýangyjyň» eksporty boýunça – 108,5 göterim ýerine ýetirilip, maýa goýumlaryny özleşdirmek 118,8 göterim berjaý edildi.
• Gurluşyk we senagat toplumynda 2021-nji ýylyň ýanwar-fewral aýlarynda önüm öndürmek we işleri ýerine ýetirmek boýunça meýilnama 129,8 göterim ýerine ýetirildi. Ösüş 116,5 göterime deň boldy. Gurluşyk we binagärlik ministrligi boýunça ýylyň başyndan bäri ýerine ýetirilen işler boýunça meýilnama 105,9 göterim ýerine ýetirilip, ösüş 102 göterime barabar boldy. Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrligi tarapyndan öndürilen önümler we ýerine ýetirilen işler boýunça meýilnama 118,8 göterim ýerine ýetirilip, ösüş 113 göterime deň boldy. Energetika ministrligi boýunça öndürilen önümleriň, ýerine ýetirilen işleriň we hyzmatlaryň umumy möçberiniň ösüşi 111,4 göterime deň bolup, meýilnama 119,2 göterim ýerine ýetirildi. Hasabat döwründe elektrik energiýasyny öndürmek boýunça meýilnama 105,2 göterim ýerine ýetirildi, onuň eksporty boýunça meýilnama 132,6 göterime barabar boldy. Ösüş degişlilikde, 105,2 göterime we 122,7 göterime deň boldy. «Türkmenhimiýa» döwlet konserni boýunça önüm öndürmek we hyzmatlary ýerine ýetirmek boýunça meýilnama ýylyň başyndan bäri 171,1 göterim ýerine ýetirilip, ösüş 148,7 göterime barabar boldy. Fosfor dökünlerini öndürmek boýunça meýilnama 133,5 göterim, azotly dökünler boýunça – 103 göterim, kaliý dökünleri boýunça – 191,6 göterim, tehniki ýod boýunça –115,2 göterim, tehniki uglerod boýunça – 100,5 göterim ýerine ýetirildi. Aşgabat şäheriniň häkimligi boýunça ýerine ýetirilen işleriň we hyzmatlaryň meýilnamasy şu ýylyň ýanwar-fewral aýlarynda 113,3 göterim ýerine ýetirildi.
• Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyk ministrligi boýunça hasabat döwründe haryt dolanyşygynyň möçberiniň ösüşi geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 111 göterime, önüm öndürmek boýunça ösüş 125,1 göterime deň boldy. Dokma senagaty ministrliginiň kärhanalary tarapyndan, şol sanda pagta ýüplüginiň, nah matalaryň çykarylyşynyň möçberi boýunça ösüş degişlilikde 115,8 göterime we 100,1 göterime, tikin we trikotaž önümleri boýunça – 121,7 göterime, gön önümleri boýunça – 104,5 göterime barabar boldy. «Türkmenhaly» döwlet birleşigi boýunça önüm öndürilişiniň meýilnamasy 109,9 göterim berjaý edildi. Döwlet haryt-çig mal biržasy tarapyndan ýanwar-fewral aýlarynda birža söwdalarynyň 48-si geçirilip, 5 müň 157 şertnama hasaba alyndy. Söwda-senagat edarasy boýunça amala aşyrylan işleriň ösüşi 103,1 göterime deň boldy. Garalýan döwürde wideoaragatnaşyk arkaly maslahatlaryň 6-sy geçirildi. Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça iki aýda oba hojalyk we azyk önümleriniň öndürilişiniň möçberiniň ösüşi 122 göterime, senagat önümleriniň öndürilişiniň ösüşi 101,7 göterime deň boldy.
• Okuw kitaplarynyň we okuw gollanmalarynyň 45 görnüşi neşir edildi, uzak aralykdan geçirilen matematika, fizika, informatika dersleri boýunça mekdep okuwçylary 1 kümüş, 7 bürünç medal gazandylar, şeýle hem olar halkara Internet bäsleşiginde 1 altyn we 1 kümüş medala mynasyp boldular. Ylmyň we tehnologiýalaryň ileri tutulýan ugurlary boýunça 469 ylmy temanyň ýerine ýetirilişi utgaşdyryldy. TYA-nyň Himiýa instituty 2021-nji ýylyň 1-nji ýanwaryndan doly hojalyk hasaplaşygyna geçirildi. Ýurdumyzyň bejeriş-öňüni alyş edaralarynda lukmançylygyň ugurlary boýunça keselleriň öňüni almagyň we bejermegiň täze usullaryny amaly lukmançylyga ornaşdyrmak babatynda toplumlaýyn işler dowam etdirildi. Teleköpri arkaly saglygy goraýyş boýunça IX türkmen-german forumy hem-de türkmen-koreý iş toparynyň nobatdaky ikinji mejlisi geçirildi. Russiýa Federasiýasynda öndürilen «Sputnik-V», «EpiWakKorona» waksinalary hasaba alyndy we degişli şahadatnamalar berildi. Türkmenistanda ýaşlar baradaky döwlet syýasatynyň 2021-2025-ýyllar üçin Döwlet maksatnamasy» hem-de «Türkmenistanda 2021-2025-nji ýyllarda bedenterbiýäni we sporty goldamagyň hem-de ösdürmegiň Maksatnamasy tassyklanyldy. Hasabat döwründe halkara guramalar, daşary ýurtlaryň ministrlikleri bilen teleköprüler arkaly duşuşyklar, şu ýylyň «Türkmenistan – parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip atlandyrylmagy hem-de Aşgabat şäheriniň döredilmeginiň 140 ýyllygy mynasybetli ylmy-amaly maslahatlar, wagyz-nesihat çäreleri geçirildi.
• Şu ýylyň ýanwar-fewral aýlarynda ulag we kommunikasiýa toplumyna degişli pudaklaýyn dolandyryş edaralary tarapyndan meýilnama 111,7 göterim ýerine ýetirildi. «Türkmendemirýollary» agentligi boýunça ösüş110,8 göterime, «Türkmenawtoulaglary» agentligi boýunça – 109,3 göterime, «Türkmendeňizderýaýollary» agentligi boýunça – 114,5 göterime deň boldy. Hasabat döwründe «Türkmenhowaýollary» agentligi boýunça degişli işler geçirildi. Awtomobil, demir ýol, howa we deňiz ulaglary arkaly ýük daşamak degişlilikde 104,5 göterim we 111,8 göterim ýerine ýetirildi. «Türkmenaragatnaşyk» agentligi boýunça ösüş depgini 107,4 göterime deň boldy.
• Hasabat döwründe baýramçylyklara, şanly senelere hem-de medeni-durmuş maksatly desgalaryň açylyşyna bagyşlanan dürli medeni çäreler geçirildi. Medeniýet ulgamynyň edaralarynyň işine sanly ulgamyň mümkinçilikleri barha işjeň ornaşdyrylýar. Wideoaragatnaşyk arkaly dürli maslahatlar, muzeý gymmatlyklarynyň sergileri guraldy hem-de göçme sergiler geçirildi. Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy mynasybetli halkara ähmiýetli çäreleriň birnäçesi, şol sanda Magtymguly adyndaky Milli sazly drama teatrynda Türkmenistanyň we türki dilli döwletleriň halk saz gurallary orkestrleriniň göni wideoaragatnaşyk arkaly konserti geçirildi. Şekillendiriş sungaty muzeýinde ýapon gurjaklarynyň sergisi dowam edýär. Ýokary okuw mekdepleriniň talyplary onlaýn tertibinde halkara bäsleşiklere gatnaşdylar hem-de baýrakly orunlara mynasyp boldular. Aşgabat şäheriniň döredilmeginiň 140 ýyllygy mynasybetli döwlet Baştutanymyzyň Karary bilen tassyklanan Meýilnamada göz öňünde tutulan dabaralary we çäreleri ýokary guramaçylyk derejesinde geçirmek maksady bilen degişli işler alnyp barylýar. Ýylyň başyndan bäri Türkmen döwlet neşirýat gullugy boýunça haryt öndürmegiň meýilnamasy 125,4 göterim ýerine ýetirildi.
• Obasenagat toplumy boýunça önüm öndürmegiň, ýerine ýetirilen işleriň hem-de hyzmatlaryň ösüşi geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdireniňde 104,1 göterime deň boldy. Şol sanda Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi boýunça – 104,1 göterime, Suw hojalygy baradaky döwlet komiteti boýunça – 103,7 göterime, «Türkmen atlary» döwlet birleşigi boýunça – 104,1 göterime deň boldy. Maýa goýumlaryny özleşdirmek boýunça meýilnama 163,8 göterim ýerine ýetirildi. Oba hojalygynda geçirilýän özgertmeleriň çäklerinde bugdaý, gowaça we beýleki oba hojalyk ekinlerini ösdürip ýetişdirmek boýunça ýörite ýer gaznalary döredilip, olar ýurdumyzyň hususy önüm öndürijilerine paýlanyp berilýär. Häzirki wagtda ýurdumyzyň welaýatlarynda möwsümleýin oba hojalyk işleri geçirilýär, agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda, mineral dökünler bilen iýmitlendirmek we ösüş suwlaryny tutmak işleri alnyp barylýar. Şol işler bilen bir hatarda gowaça ekişine taýýarlyk işleri dowam edýär.
• Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasy ýörelgesini amala aşyrmak maksady bilen ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn görnüşde, abraýly sebit we halkara guramalarynyň ugry boýunça netijeli hyzmatdaşlygy ösdürmek babatda degişli işler geçirildi. Daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen oňyn hyzmatdaşlyga pugtalandyrmakda ýokary derejeli gatnaşyklara aýratyn ähmiýet berilýär. Hormatly Prezidentimiz bilen Türkiýe Respublikasynyň Prezidentiniň arasynda geçirilen telefon arkaly söhbetdeşligiň dowamynda döwletara gatnaşyklarynyň ileri tutulýan meseleleri we mundan beýläk özara hereket etmegiň geljekki ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy. Türkmenistanyň we Owganystan Yslam Respublikasynyň Prezidentleriniň sanly wideoaragatnaşyk arkaly duşuşygynyň geçirilendigi bellenildi. Iki ýurduň Liderleri teleköpri arkaly ulag, elektroenergetika we aragatnaşyk ulgamlarynyň iri desgalarynyň birnäçesiniň açylyş dabaralaryna gatnaşdylar. Şol taslamalar türkmen tarapynyň başlangyjy boýunça amala aşyryldy. Türkmenistanyň we Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidentleriniň onlaýn görnüşde duşuşygy geçirilip, şonuň dowamynda iki döwletiň Liderleri Hazar deňzindäki «Dostluk» ýatagynyň uglewodorod serişdelerini bilelikde gözlemek, işläp geçmek we özleşdirmek hakynda özara düşünişmek hakyndaky Hökümetara Ähtnama gol çekmek dabarasyna gatnaşdylar. Häzirki wagtda milli Liderimiziň daşary ýurtlaryň ýolbaşçylary bilen duşuşygyny guramak boýunça degişli işler dowam edýär. Hasabat döwründe onlaýn görnüşde dürli derejedäki duşuşyklaryň 264-si geçirildi. Türkmenistanyň halkara gatnaşyklarynyň hukuk binýadyny pugtalandyrmak maksady bilen, ýylyň ilkinji iki aýynda resminamalaryň 16-syna gol çekildi. DIM-niň ugry boýunça ikitaraplaýyn gatnaşyklara yzygiderlilik häsiýeti mahsusdyr. Ýylyň başyndan bäri Azerbaýjan Respublikasynyň, Belarus Respublikasynyň, Gazagystan Respublikasynyň, Owganystan Yslam Respublikasynyň, Oman Soltanlygynyň, Özbegistan Respublikasynyň we Türkiýe Respublikasynyň daşary işler ministrleri bilen duşuşyklar geçirildi. Şeýle hem Birleşen Arap Emirlikleriniň, Hindistan Respublikasynyň, Fransiýa Respublikasynyň we Çehiýa Respublikasynyň daşary syýasat edaralary bilen maslahatlaşmalar guraldy. Türkmenistanyň daşary ykdysady aragatnaşyklaryny ösdürmek boýunça yzygiderli çäreler görülýär. Hasabat döwründe Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-belarus toparynyň hem-de Senagat boýunça türkmen-pakistan bilelikdäki iş toparynyň çäklerinde nobatdaky duşuşyklar, ýurtlaryň işewür toparlarynyň wekilleri bilen gepleşikler geçirildi.
• Soňra mähriban Arkadagymyz milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda şu ýylyň geçen iki aýynda alnyp barlan işleriň netijelerine ünsi çekip, Garaşsyz döwletimiziň ýokary depginler bilen ösmegini dowam edýändigini kanagatlanma bilen belledi. Ykdysadyýetimizde jemi içerki önümiň görkezijisi ýylyň başyndan bäri 5,9 göterim, oba hojalygynda hem ösüş 3,1 göterim derejede saklanýar. Bu görkeziji söwdada 12,8, ulag-aragatnaşyk pudagynda 4,7 göterim boldy. Bu gün Türkmenistanda 38 milliard amerikan dollaryndan hem köp bolan dürli desgalaryň gurluşygy giň gerim bilen amala aşyrylýar. Bularyň köpüsi ýaşaýyş-durmuş maksatly desgalardyr. 18 milliard amerikan dollaryndan gowrak bolan gurluşyk işlerini ýurdumyzyň gurluşyk-gurnama guramalarynyň ýerine ýetirýändigi aýratyn ýakymlydyr. Bu gün dünýä ykdysadyýetindäki ýagdaýlary nazara alanyňda, gazanan ösüş depginimizi peseltmän saklap galmak biziň üçin has hem örän möhümdir. Pudaklarda gurulýan desgalaryň, aýratyn-da, ýubileý mynasybetli ulanmaga beriljek desgalaryň gurluşygynyň alnyp barlyşyna berk gözegçilik etmek, ilaty ýaşaýyş jaýlary, arassa agyz suwy bilen üpjün etmegiň maksatnamasynyň ýerine ýetirilişi, umuman, mähriban halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini mundan beýläk-de ýokarlandyrmak bilen bagly ähli meseleler bilen gyzyklanyp durmak wajypdyr diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda uly ösüşler gazanylýar. Hormatly Prezidentimiziň ylmy taýdan esaslandyrylan ykdysady strategiýasyna laýyklykda, ýurdumyzda ilatyň abadançylygyny we durnuklylygy gorap saklamagy üpjün edýän düýpli özgertmeler üstünlikli amala aşyrylýar. Türkmen ykdysadyýetiniň bäsdeşlige ukyplylygynyň derejesini artdyrmak, önümçiligi diwersifikasiýalaşdyrmak hem-de bäsdeşlige ukyply önümçiligi ösdürmek ýurdumyzyň ösüşiniň möhüm wezipeleri bolup durýar. Ykdysadyýetiň netijeli hususy ulgamyny döretmek hem-de bäsdeşlik esasynda döwlet-hususy gatnaşyklary ösdürmek hem öz oňyn netijesini berýär.

«Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamasynyň» esasy maksady ýurdumyzy dünýäniň ösen döwletleriniň derejesine çykarmak üçin Watanymyzyň serişdeler, senagat, zähmet we intellektual kuwwatyny işjeňleşdirmek bolup durýar. Bu babatda welaýatlary ösdürmek bilen baglanyşykly meseleler döwletimiziň ykdysady strategiýasynyň möhüm ugry bolup durýar. Welaýatlary ösdürmek boýunça uly möçberli maksatnamalary durmuşa geçirmek milli Liderimiz tarapyndan başy başlanan oňyn özgertmeleriň aýrylmaz bölegidir.

Häzirki wagtda Ahal welaýatyny ösdürmek boýunça maksatnamalaýyn wezipeler durmuşyň ähli ugurlaryny gurşap alýar. Innowasiýa esaslanýan, döwlet tarapyndan düzgünleşdirmegiň mukdar we hil görkezijilerine baha bermäge mümkinçilik berýän bir bitewi nusganyň kemala getirilmegi sebitiň durnukly ykdysady ösüşini gazanmagyň ugurlarynyň biri bolup durýar. Maksatnamada bellenilen wezipeler içerki bazaryň hem, eksportyň hem anyk talaplaryna laýyk gelýän önümçiligi ösdürmegi, sebitde maýa goýum işleňligini ýokarlandyrmagy, iş orunlaryny saklap galmagy we artdyrmagy nazara almak bilen amala aşyrylýar.

Milli ykdysadyýetimiziň möhüm bölegi bolan telekeçiligi ösdürmek döwletimiziň alyp barýan ugrunyň möhüm taraplarynyň biridir. Milli Liderimiziň kiçi we orta telekeçiligi höweslendirmäge gönükdirilen hemmetaraplaýyn goldawy we başlangyçlary netijesinde, bu ulgam soňky ýyllarda kuwwatly ösüşe eýe boldy. Prezident Maksatnamasynda eýeçiligiň ähli görnüşlerindäki önüm öndürijileri hemmetaraplaýyn goldamak göz öňünde tutuldy, şoňa laýyklykda, dürli ugurdaky kiçi we orta senagat kärhanalaryny döretmek boýunça işler işjeňleşdi. Häzirki wagtda ykdysadyýetimiziň döwlete dahylsyz ulgamynyň wekilleri gurluşyk ulgamynda we gurluşyk materiallaryny öndürmekde taslamalary durmuşa geçirmäge gatnaşýarlar, azyk bolçulygyny pugtalandyrmagyň wezipelerini çözýärler. Mundan başga-da, türkmen telekeçileri gazanan serişdelerini öňdebaryjy tehnologiýalary peýdalanmaga esaslanan önümçilige maýa goýýarlar, bazardaky ýagdaýdan öz wagtynda netije çykarýarlar, täze pudaklarda üstünlik bilen zähmet çekýärler.

Ykdysadyýetiň döwlete degişli bolmadyk bölegini ösdürmekde, bazar gatnaşyklaryny giňeltmekde telekeçilere ýeňillikli karzlary bermek maksatnamasynyň durmuşa geçirilmegi möhüm orun eýeleýär. Şonuň netijesinde, üstünlikli işleýän hususy kärhanalar üçin döwlet goldawyndan giňden peýdalanmaga mümkinçilikler döredildi. Munuň özi öndürilýän önümleriň möçberlerini artdyrmaga, hilini ýokarlandyrmaga we nyrhyny elýeterli etmäge, şeýle hem durmuşy meseleleri çözmäge, ilkinji nobatda, ilaty täze iş orunlary bilen üpjün etmäge mümkinçilik berýär. Ýurdumyzyň senagatçylarynyň we telekeçileriniň önümleriniň sergisi hem bu ulgamda gazanylan üstünlikleri aýdyň görkezýär.

Halkymyzyň durmuş-ykdysady derejesini ýokarlandyrmak ugrunda ýadawsyz zähmet çekýän hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak bolsun, il-ýurt bähbitli tutumly işleri elmydama rowaç alsyn!

Perman HALMUHAMMEDOW,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň mugallymy.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyz okgunly ösýär we ykdysady taýdan barha kuwwatlanýar. Diýarymyzyň sebitlerinde yzygiderli gurlup, ulanylmaga berilýän senagat maksatly desgalar, iri önümçilik toplumlary bu ugurda aýratyn uly ähmiýete eýedir.

Soňky ýyllarda ýurdumyzda önümçiligi doly awtomatlaşdyrylan häzirki zaman senagat kärhanalaryň gurulmagy bilen, olarda ornaşdyrylan innowasion we döwrebap tehnologiýalar esasynda dünýä bazarynda bäsdeşlige ukyply dürli görnüşli önümleriň önümçiligi ýola goýuldy. Häzirki wagtda ýerli çig maldan daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan bäsdeşlige ukyply gurluşyk önümlerini öndürýän şeýle kärhanalar milli senagatyň sazlaşykly ösüşine mynasyp goşant goşýarlar.

Ýurdumyzyň gurluşyk senagatynyň ösüşinde Ahal welaýatynyň çäginde hereket edýän iri önümçilik toplumlarynyň uly orny bardyr. Welaýatyň Gökdepe etrabynyň Owadandepe geňeşligiň çägindäki «Türkmendemirönümleri» döwlet kärhanasy, gazbeton zawody, «Türkmenmermer» ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň mermer we granit işlenilýän zawody, «Türkmen aýna önümleri» kärhanasy ýaly öňdebaryjy tehnologiýaly iri önümçilikler bu babatda aýratyn agzalmaga mynasypdyr. «Türkmen aýna önümleri» kärhanasy Merkezi Aziýa sebiti boýunça alanyňda hem, aýna önümçiligi boýunça iň iri kärhanadyr. Agzalan kärhananyň önümleri daşarky bazarda uly islege eýe bolmagyny ýerli çig maldan taýýarlanýan önümleriň hiliniň örän ýokarydygy bilen düşündirmek bolar.

Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, bu gün ýurdumyzda gurluşyk pudagyny döwrebaplaşdyrmak, gurluşyk serişdelerini öndürmek boýunça daşary ýurtlardan getirilýän önümleriň ornuny tutup bilýän önümçilik kuwwatlyklaryny we täze iş orunlaryny döretmek, eksport ugurly harytlaryň mukdaryny artdyrmak, önümçilige sanly tehnologiýalary ornaşdyrmak bilen baglanyşykly wezipeler üstünlikli çözülýär.

«Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna» laýyklykda, ýurdumyzda gurluşyk önümlerini öndürýän iri kärhanalaryň onlarçasy gurlar. Häzirki wagtda «Bäherden» sement zawodynyň ikinji tapgyrynyň gurluşygynyň alnyp barylmagy hem bu ugurda bellenilmeli ýagdaýdyr. Döwlet Baştutanymyzyň degişli Kararyna laýyklykda gurulýan sement zawodynyň ikinji tapgyrynyň kuwwatlylygy ýylda 1 million tonna önüm öndürmäge niýetlenendir. Onuň gurluşygy «Beýik bina» hususy kärhanasy tarapyndan ýerine ýetirilýär.

Kämil tehnologiýaly häzirki zaman kärhanalaryň gurlup, ulanylmaga berilmegi bilen, raýatlar üçin täze iş orunlary emele gelip, ilatyň iş bilen üpjünçilik meselesine oňyn täsirini ýetirýär. Şonuň bilen baglanyşykly, Türkmenistanyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň işgärleri tarapyndan senagat kärhanalarynyň zähmet toparlarynyň arasynda yzygiderli geçirilýän wagyz-nesihat işleriniň barşynda işçi-hünärmenlere hormatly Prezidentimiziň tagallalary bilen gurulýan şeýle iri desgalaryň ähmiýeti barada täsirli gürrüň berilýär. Mundan başga-da, zähmetkeşlere tehniki howpsuzlygynyň düzgünlerini doly we dogry berjaý etmek boýunça degerli maslahatlar berilýär.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda eziz Diýarymyzy ösen senagat ýurduna öwürmekde taýsyz tagalla edýändigi üçin Gahryman Arkadagymyza çäksiz alkyş aýdýarys.

Yhlas ANNAÝEW,

Türkmenistanyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň Milli merkeziniň Gurluşyk we senagat bölüminiň tehniki gözegçisi.

Golaýda Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň Ykdysady geňeşiniň wideomaslahat görnüşinde 89-njy mejlisi geçirildi. Oňa türkmen wekiliýetiniň agzalary gatnaşdylar. Mejlisiň gün tertibine GDA agza ýurtlaryň netijeli hyzmatdaşlyk gatnaşyklarynyň dürli ulgamlaryny, şol sanda koronawirus ýokanjynyň oňaýsyz netijelerini peseltmek bilen baglanyşykly ugurlaryny öz gerimine alýan meseleler girizildi.

Ýurdumyzyň wekiliýetiniň agzalary hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda oňyn daşary syýasat ugruny amala aşyrýan Bitarap Türkmenistanyň Arkalaşygyň döwletleri bilen ikitaraplaýyn hem-de köptaraplaýyn görnüşde netijeli gatnaşyklara üýtgewsiz ygrarlydygyny nygtadylar. Şunuň bilen baglylykda, mejlisiň gün tertibi häzirki tapgyrda hem-de geljegi nazarlaýan hyzmatdaşlygyň möhüm meselelerini beýan edýär. Arkalaşygyň çäklerinde ykdysady hyzmatdaşlyk meseleleri wajyp orun eýeleýär.

Mejlisiň dowamynda GDA gatnaşyjy döwletleriň ilatynyň iş bilen üpjünçiligine ýardam bermek babatynda hyzmatdaşlyk hakynda Ylalaşygyň, GDA gatnaşyjy döwletleriň çäkleriniň sanitar goraglylygy ulgamynda hyzmatdaşlyk hakynda Ylalaşygyň hem-de GDA gatnaşyjy döwletleriň ýokanç keselleriň ýaýramagyna garşy göreş boýunça bilelikdäki hereketleriň orta möhletleýin meýilnamasynyň taslamalary ara alnyp maslahatlaşyldy.

Düýn — 17-nji martda Türkmenistanyň Söwda-senagat edarasynda ýurdumyzyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň sergisiniň hem-de maslahatynyň açylyş dabarasy boldy. Däp bolşy ýaly, milli ykdysadyýetimiziň dürli pudaklarynda iş alyp barýan hususy işewürleri birleşdirýän Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň döredilen gününe gabatlanyp guralýan gözden geçirilişiň açylyş dabarasyna hökümet agzalary, Mejlisiň ýolbaşçylary we deputatlary, Türkmenistanda işleýän diplomatik wekilhanalaryň, ministrlikleriň we edaralaryň, jemgyýetçilik guramalarynyň, ýokary okuw mekdepleriniň hem-de köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri gatnaşdylar.

Hormatly Prezidentimiziň Türkmenistanyň senagatçylarynyň we telekeçileriniň sergisine hem-de birleşmäniň agzalarynyň maslahatyna gatnaşyjylara iberen Gutlagynda ýurdumyzyň ykdysadyýetini ösdürmekde hususy pudagyň ornunyň barha artýandygy aýratyn bellenildi. Döwlete dahylsyz ulgamyň ykdysadyýetde eýeleýän ornunyň barha artdyrylmagy ýurdumyzy 2025-nji ýyla çenli durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň esasy ugurlarynyň biri hökmünde kesgitlenilýär. Daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümçilikleriň giňeldilmeginde, ýurdumyzyň eksport kuwwatynyň artdyrylmagynda, bäsdeşlige ukyply önümçiligiň ösdürilmeginde telekeçilige möhüm orun degişlidir. Kiçi we orta telekeçilik innowasion ykdysadyýeti döretmegiň aýrylmaz bölegidir.

Söwda-senagat edarasynyň sergi jaýynda guralan gözden geçirilişde Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň düzümleýin edaralary hem-de welaýat guramalary, hususy kärhanalar we oba hojalygynda, azyk we gaýtadan işleýän senagatda, gurluşykda, gurluşyk serişdelerini we elektrik enjamlaryny öndürmekde, innowasion tehnologiýalarda, şeýle hem, söwdada, syýahatçylykda, bilimde, hyzmatlar ulgamynda, ulag we logistika ulgamlarynda, senetçilikde we beýleki ugurlarda işleýän hususy kärhanalar hem-de hojalyk jemgyýetleri taýýarlan diwarlyklarynda öz önümleridir hyzmatlary bilen tanyşdyrdylar.

Garaşsyz, baky Bitarap Watanymyzda telekeçiligi ösdürmek üçin kanunçylyk binýady berkidilýär we hususy ulgamyň wekillerine giň mümkinçilikler döredilýär. Döwlet Baştutanymyzyň hususy işewürligi hukuk taýdan goramak babatda öňde goýan wezipeleriniň köpüsi «Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi hakynda» Kanunyň rejelenen görnüşinde öz beýanyny tapýar. Döwlete dahylsyz ulgamyň işini mundan beýläk-de ösdürmek üçin ähli şertleri döretmäge gönükdirilen kanunda Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň ygtyýarlyklary, bu jemgyýetçilik düzüminiň hukuklary we borçlary anyklaşdyrylýar.

Häzirki wagtda türkmen işewürleriniň yhlasy bilen ýurdumyzyň ähli sebitlerinde kiçi we orta telekeçilik ösdürilýär, ykdysadyýetiň esasy ulgamlaryna wekilçilik edýän iri kärhanalar we hojalyk jemgyýetleri giň möçberli döwlet maksatnamalaryny amala aşyrmaga önjeýli goşant goşup, köp sanly raýatlarymyzy iş bilen üpjün edýär. Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň konsepsiýasyny durmuşa geçirmekde hem hususy ulgama möhüm orun degişlidir. Hususy telekeçileriň ýurdumyzyň elektron senagaty we elektrotehnika, gurluşyk we gurluşyk senagaty pudaklarynda, ulag we logistika ulgamynda, himiýa önümçiliginde, obasenagat toplumynda, azyk harytlarynyň we ýeňil senagat önümleriniň önümçiliginde gazanan oňyn netijelerini şöhlelendirýän pawilýonlar we diwarlyklar sergä gatnaşýanlarda uly gyzyklanma döretdi. Bu günki gün milli öndürijileriň öndürýän harytlary we ýerine ýetirýän hyzmatlary hil taýdan häzirki zaman dünýä ülňülerine doly laýyk gelýär. Milli harytlarymyz diňe bir ýurdumyzda uly islegden peýdalanman, eýsem, ýakyn-u-alys ýurtlara eksport edilýär. Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň döredilmeginiň 13 ýyllygyna bagyşlanyp guralan sergide görkezilen önümleriň köpdürliligi, olaryň hil taýdan daşary ýurtlarda öndürilen harytlardan birjik-de kem galmaýanlygy diýseň guwandyryjydyr.

Hormatly Prezidentimiz tarapyndan ýurdumyzyň altyn gaznasyna deňelýän türkmen telekeçileri özleri üçin döredilýän giň şert-mümkinçiliklerden peýdalanyp, ýurdumyzyň bedew batly ösüşlerine saldamly goşant goşýarlar. Milli ykdysadyýetimiziň kuwwatyny has-da pugtalandyrmak hem-de eziz Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllyk şanly baýramyny mynasyp toý sowgatlary bilen garşylamak ugrunda ähli yhlas-başarnyklaryny gaýgyrmaýan hususy işewürler Gahryman Arkadagymyzyň adyna tüýs ýürekden hoşallyk sözlerini aýdýarlar.

Ahmet GELDIÝEW,

«Watan».

Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň sergisi we maslahaty

AŞGABAT, 17-nji mart (TDH). Şu gün paýtagtymyzda Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň sergisi we maslahaty öz işine başlady. Olar ýurdumyzyň telekeçileriniň 26 müňe golaýyny birleşdirýän bu iri düzümiň döredilen gününe bagyşlanýar.

Türkmenistanda telekeçilik ulgamyny hemmetaraplaýyn ösdürmek, döwrebap bazar usullaryny giňden ornaşdyrmagyň hasabyna onuň ornuny giňeltmek hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň alyp barýan durmuş-ykdysady syýasatynyň esasy ugurlarynyň biridir. Döwlet Baştutanymyzyň ykdysady strategiýasyna laýyklykda, milli ykdysadyýetimizi senagatlaşdyrmakda hem-de dünýä bazarynda bäsdeşlige ukyply önümleri öndürmekde telekeçilige aýratyn orun berilýär.

Bu barada milli Liderimiziň TSTB-niň sergisine we maslahatyna gatnaşyjylara iberen Gutlag hatynda hem aýdylýar. Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, şeýle dabaraly çäreleriň geçirilmegi «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda aýratyn many-mazmuna eýe bolýar. Çünki, Berkarar döwletimiziň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygynyň giňden baýram edilýän ýylynda guralýan sergi hususy telekeçiligi ösdürmäge gönükdirilen syýasatyň üstünlikli amala aşyrylýandygyna, ýurdumyzyň telekeçilerine döwlet goldawlarynyň öz miwelerini berýändigine şaýatlyk edýär.

“Biz geljekde hem kiçi, orta we iri telekeçiligi ösdürmäge ileri tutulýan ugurlaryň biri hökmünde garap, bu ugurda döwlet tarapyndan goldaw berilmegini dowam etdireris. Dürli pudaklarda telekeçiligiň mümkinçiliklerini giňden peýdalanmak bilen, raýatlaryň telekeçilik başlangyçlaryny goldap, maýa goýum işjeňligini höweslendireris” diýlip, milli Liderimiziň Gutlagynda aýdylýar.

Döwlet Baştutanymyzyň Gutlagy açylyş dabarasyna gatnaşan hökümet agzalary, Mejlisiň ýolbaşçylary we deputatlary, ministrlikleriň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň hem-de habar beriş serişdeleriniň wekilleri tarapyndan uly üns bilen diňlenildi.

Häzir öz ykdysadyýetini bazar gatnaşyklarynyň ýörelgeleri esasynda ösdürýän ýurdumyzda halk hojalyk toplumynyň bu ulgamyny netijeli hem-de sazlaşykly ösdürmek üçin amatly hukuk, ykdysady, maliýe we durmuş şertleri döredildi. Munuň şeýledigi salgyt ulgamynyň kämilleşdirilmeginde, eksport-import amallaryny geçirmegiň ýönekeýleşdirilmeginde, ýeňillikli karzlaşdyrmakda öz beýanyny tapýar. Döwlet Baştutanymyz kiçi we orta telekeçiligi goldamak syýasatyny dowam etmek bilen, telekeçiler üçin ýer böleklerini bermegiň düzgünini, karz, gümrük we söwda amallaryny ýeňilleşdirmek barada görkezme berdi. Sebitlerde erkin ykdysady zolaklary döretmegiň işjeňleşdirilmegine uly üns berilýär.

Bu çäreler kiçi we orta telekeçiligi goldamak boýunça 2018 — 2024-nji ýyllar üçin döwlet maksatnamasynyň yzygiderli amala aşyrylmagynyň çäklerinde durmuşa geçirilýär. Bu maksatnama Türkmenistanda telekeçiligi işjeňleşdirmek arkaly ykdysady we durmuş ösüşiniň ýokary depginlerini üpjün etmäge gönükdirilendir.

TSTB-niň döredilen gününden bäri döwlet-hususy telekeçilik gatnaşyklarynyň üstünligine we geljeginiň uludygyna şaýatlyk edýän iri taslamalaryň ençemesi amala aşyryldy. Diňe geçen ýyl hususy ulgamyň wekilleri senagat önümleriniň öndürilýän möçberini 103,5 göterim, oba hojalyk we azyk önümlerini 134 göterim artdyrdylar. Haryt dolanyşygy 103,7 göterim, ilata edilýän hyzmatlar 110,1 göterim ýokarlandy.

Statistika baradaky döwlet komitetiniň maglumatlaryna görä, ykdysadyýetiň hususy ulgamynda ilatyň 50,3 göterimi, döwlet-hususy görnüşdäki kärhanalarda bolsa ilatyň 22 göterimi zähmet çekýär.

Ykdysadyýetiň döwlet bölegini azaltmak boýunça wezipe milli Liderimiziň döwlet eýeçiligini yzygiderli hususylaşdyrmak baradaky umumy strategiýasyna girýär, munuň özi hususy ulgamyň ornuny pugtalandyrmaga ýardam edýär.

Hususy işewürligiň kärhanalary möhüm durmuş wezipesini çözmek bilen, ilatyň iş bilen üpjünçilik meselesini amal edýär. Şunda hususy telekeçilik ulgamynda işleýän zenanlaryň sanynyň umumy mukdarda 54,3 göterime barabardygy bellärliklidir.

Hormatly Prezidentimiziň alyp barýan giň halkara hyzmatdaşlyk syýasaty telekeçilere dünýäniň dürli ýurtlarynyň işewür toparlary, halkara işewürlik düzümleri bilen özara bähbitli gatnaşyklary işjeň ösdürmäge mümkinçilik berýär, bu bolsa ýurdumyzyň dünýäniň ykdysady ulgamyna goşulyşmagyna hem-de hojalygy dolandyrmagyň öňdebaryjy usullaryna geçmäge ýardam edýär. Häzirki wagtda bu maksatlar üçin sanly tehnologiýalar giňden ulanylýar.

Muňa mysal hökmünde ýakynda geçirilen fransuz hususy işewürliginiň wekilleri hem-de TSTB-niň hemişelik hyzmatdaşlarynyň biri — “MEDEF International” assosiasiýasynyň telekeçileri bilen duşuşygy görkezmek bolar. Onuň barşynda işewür hyzmatdaşlygy ösdürmäge bolan isleg tassyklanyldy.

Şu gün Söwda-senagat edarasynyň sergiler merkezinde diňe gazanylan üstünlikler däl-de, eýsem, milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda diýen ýaly işjeňligini görkezýän işewürlik düzümleriň uly mümkinçilikleri bilen tanyşdyryldy. Şunda öňdebaryjy tehnologiýalara üns berlip, olaryň üsti bilen daşary ýurtlardan getirilýän hem-de eksport ugurly önümleriň önümçiligi boýunça wezipeler çözülýär.

Bu ýerde öz diwarlyklaryny sergä gatnaşyjylaryň iki ýüze golaýy, şol sanda paýtagtymyzda hem-de welaýatlarda iri möçberli döwlet taslamalaryny amala aşyrýan TSTB-niň düzümleri, “Rysgal” paýdarlar täjirçilik banky, iri kärhanalar we hojalyk jemgyýetleri görkezýärler.

Ýeri gelende aýtsak, ýurdumyzyň önüm öndürijileriniň diwarlyklaryny bezemekde hem-de öndürýän dürli harytlarynda “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” diýlip yglan edilen ýylda bellenilýän şanly seneleriň — eziz Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygynyň hem-de Aşgabadyň 140 ýyllygynyň nyşanlary giňden ulanylýar.

Obasenagat toplumynda, azyk we gaýtadan işleýän senagatda ýöriteleşdirilen TSTB-niň agzalarynyň alyp barýan işleri sergide giňden beýan edilýär. Bu ulgamyň kärhanalary ýurdumyzyň azyk bolçulygyny berkitmäge mynasyp goşant goşýarlar.

Häzir telekeçiler et, süýt önümleriniň, çagalar iýmitiniň, gök we miwe şireleriniň, şireli suwlaryň, maýoneziň, doňdurmanyň, gaplanan önümleriň, balyk önümleriniň, süýji-kökeleriň dürli görnüşlerini öndürýärler. Oba hojalyk önümlerini öndürijiler bakja, gök we miwe, şol sanda ýurdumyz üçin adaty bolmadyk önümleriň öndürilişini artdyrýarlar.

Türkmen telekeçileri täze suwarymly ýerleri özleşdirmegiň, şol ýerlerde oba hojalyk ekinlerini goşmaça ekmegiň, miweli baglar hem-de üzüm nahallaryny ekmegiň, ýyladyşhana hojalyklarynyň meýdanyny giňeltmegiň hasabyna azyk önümleriniň öndürilişini artdyrmak ugrunda uly tagallalary edýärler. Munuň özi içerki bazary önümler bilen üpjün etmäge hem-de eksport amallaryny artdyrmaga mümkinçilik berýär.

Hususy oba hojalyk önüm öndürijileri umumy meýdany 356 gektardan gowrak bolan ýyladyşhana hojalyklarynyň 100-den gowragyny gurdular. Hojalyklaryň köpüsi döwrebap ýokary tehnologiýaly enjamlary hem-de ekinlere ideg etmegiň innowasion usullaryny peýdalanmak bilen tutuş ýylyň dowamynda gök önüm ýetişdirýärler.

Sergä gatnaşyjylaryň hatarynda iri oba hojalyk kärhanalary, döwrebap ýyladyşhana hojalyklary, guşçulyk, maldarçylyk, balykçylyk, gök-bakja önümleri we miweleri gaýtadan işleýän önümçilik toplumlary bar. Şolaryň hatarynda “Nurly meýdan” daýhan hojalygy ýurdumyzda ilkinji gezek inkubasiýa guşçulygy boýunça taslamany durmuşa geçirdi. Bu taslama broýler towuk etini we ýumurtgany senagat önümçiligine çykarmaga mümkinçilik berip, ulgamda ulanylýan tehnologiýany peýdalanmaga kömek edýär. Bu hojalyk Balkan welaýatynyň Bereket etrabynda ozal ýurdumyzyň çäklerinden daşarda satyn alynýan mallar üçin iýmleriň önümçiligini özleşdirdi.

Balygy köpeltmek we gaýtadan işleýän “Hazar balyk” toplumy, “Ajaýyp ussat halal önümleri”, “Ak toprak” kärhanalary, “Hoş zaman” guşçulyk toplumy, “Bereketli”, “Altyn hilal”, “Toý zaman” hojalyk jemgyýetleri we beýlekiler azyk önümleriniň dürli görnüşlerini öndürmekde we öňdebaryjy dünýä tejribesini ulanmagyň oňyn netijelerini görkezýärler.

Her ýyl geçirilýän sergä — TSTB-niň ähli agzalary üçin möhüm hasabat çäresine gabatlanyp, täze önümleriň tanyşdyrylyş dabarasy geçirilýär. Ine, bu sergide hem şeýle boldy. “Owadan ülke” zawodynda çykarylýan “Nur” söwda nyşanly önümleriň hatarynda souslaryň täze görnüşleriniň üçüsi — peýnir, sarymsak we kömelek souslary, gawundan ýasalan dürli önümler (gawun şerbedi, marinada ýatyrylan gawun, gawun mürepbesi) peýda boldy. Ýakyn wagtda satuwda süýji-köke öndürijiler üçin pýure peýda bolar. Olar hem sergide süýji önümleriň dürli görnüşlerini görkezýärler. Mälim bolşy ýaly, “Hasar”, “Misgär”, “Duýgy” kärhanalarynyň we beýlekileriň önümleri ýurdumyzyň çäklerinden daşarda hem tanalýar. Şeýle hem bu ýerde çörek we çörek önümleriniň baýramçylyk görnüşinde bezelen görnüşleri görkezilýär.

Sergide “Aýaz baba”, “Elin”, “Gönezlik”, “Täze aý önümleri”, “Ýüpek ýoly gurluşyk”, “Ýaşyl ýaýla” hojalyk jemgyýetleriniň, “Şawat” paýdarlar jemgyýetiniň we beýleki önüm öndürijileriň dürli süýt önümleri görkezilýär. “Erteki”, “Täze aý” söwda nyşanly doňdurmalaryň görnüşleri ýylsaýyn artyp, olar hem eksport ugurly haryda öwrüldi.

“Akdaş miwe içgileri”, “Berk akar”, “Ýakymly kümüş suwy”, “Biýat”, “Döwür gurluşyk”, “Çäksiz lezzet”, “Mahmal zip” hojalyk jemgyýetleri we beýlekiler tebigy gök we miwe suwlarynyň, şireleriň we içgileriň, arassa agyz suwunyň dürli görnüşlerini görkezýärler.

“Parahat” hususy kärhanasynyň diwarlygynda ýerli çig malyň esasynda öndürilýän, emeli goşundylary bolmadyk çagalar iýmitiniň — gök we miwe pýuresiniň dürli görnüşlerini görmek bolýar. Kärhananyň diwarlygynda ýurdumyzda giňden tanalýan hem-de eksport ugurly önümler — “Joş”, “Eçil” şire suwlary, “ÖZI” nyşanly içgiler, sowuk çaý, dürli goýultmalar hem-de ýerli çig maldan şireli suwlary öndürmek üçin goşundylar, saklaýyş möhleti dowamly bolan süýt we süýt önümleri görkezilýär. Täze önümleriň hatarynda “Däp” söwda nyşanly içilýän ýogurtlar hem bar.

“Parahat” hususy kärhanasy ýurdumyzda ilkinji bolup, şol önümleriň ençemesini öndürdi, kärhananyň zawodlarynyň bolsa sebitde deňi-taýy ýok.

Telekeçiler sergä gelenleri ýyladyşhana enjamlarynda ulanylýan döwrebap tehnologiýalar hem-de ekologiýa babatda geçirilýän işler bilen tanyşdyrýarlar.

Häzirki wagtda oba hojalyk işewürliginiň gök ekerançylyk, bagçylyk we gülçülik ýaly ugurlary işjeň ösdürilýär. “Ter”, “Ýigit”, “Ter önüm” hojalyk jemgyýetleriniň, “Has”, “Ýakyn dost” kärhanalarynyň, “Parasatly” daýhan hojalygynyň we beýlekileriň ekologiýa taýdan arassa we özüne çekiji önümleri munuň subutnamasydyr.

Ýurdumyzyň kärhanalarynyň mynasyp bolan ISO we NASSR halkara güwänamalary olaryň çykarýan azyk önümleriniň ýokary hiline we ekologiýa taýdan howpsuzlygyna şaýatlyk edýär. Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň başlangyjy bilen döredilen “Hil standart” hojalyk jemgyýeti azyk önümleriniň howpsuzlygynyň goragynda durup, ýurdumyzda azyk önümleriniň howpsuzlygyny seljermek boýunça ilkinji barlaghana merkezidir. Bu düzümiň azyk önümlerini seljerme babatda ygtyýarlylygy standart boýunça ISO/IEC17025:2017 halkara akkreditasiýasy bilen tassyklanyldy.

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyny durmuşa geçirmekdäki mümkinçilikleri bilen tanyşdyryş serginiň esasy çäreleriniň biri boldy.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow işewürler birleşmesiniň öňünde internet arkaly söwdalaşyklaryň möçberini artdyrmak, ýurdumyzyň içinde elektron söwdasy üçin öz meýdançalarymyzy döretmek, Diýarymyzda öndürilýän harytlaryň halkara giňişlikdäki mahabatyny güýçlendirmek bilen baglanyşykly möhüm wezipeleri goýdy.

Mälim bolşy ýaly, söwda we hyzmatlar ulgamynda işleýän hususy kompaniýalar internet söwdasynyň gerimini giňeldýärler, ykjam elektron goşundylary döredýärler, şonuň ýaly-da, öndürilýän harytlary ara daşlykdan ýerlemek üçin meşhur internet meýdançalarynyň mümkinçiliklerinden barha köp peýdalanýarlar. Şunuň bilen baglylykda, “Kerweniň” soňky taslamalarynyň birini mysal hökmünde bellemek bolar. Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi hem-de “Türkmen-Tranzit” kompaniýasy bilelikde ony durmuşa geçirmäge girişdiler. Ol önüm öndürijileriň we alyjylaryň arasyndaky hyzmatdaşlygy ýönekeýleşdirýän elektron onlaýn söwda binýadydyr. Taslama ýurdumyza daşary ýurt maýa goýumlarynyň çekilişini üpjün etmäge, söwdany awtomatlaşdyrmaga, söwda dolanyşygynyň mukdaryny hem-de býujete salgytlaryň gelip gowuşmagyny artdyrmaga gönükdirilendir.

Telekeçiler döwlet Baştutanymyz tarapyndan öňe sürlen elektron senagaty döretmek hem-de ösdürmek boýunça maksatnamany durmuşa geçirmäge işjeň goşulyşdylar. Şunda ýokary netijeli ekologiýa taýdan arassa önümçilige, ähli pudaklarda sanly ulgamy hem-de tehnologiýa täzeliklerini ornaşdyrmaga uly üns berilýär.

Sergide ýurdumyzyň daşary ýurtlarda öndürilýän önümlerden asla kem durmaýan hem-de alyjylaryň arasynda uly islegden peýdalanýan durmuş tehnikasyny — gaz hem-de elektrik plitalaryny, howur peçlerini, mikrotolkunly peçleri, smart-telewizorlary öndürijileriň diwarlyklary ünsüňi özüne çekýär.

Häzirki zaman senagat we elektron önümleriniň dürli görnüşlerini öndürýän “Aýdyň gijeler” hojalyk jemgyýetiniň diwarlyklary bu ýere gelýänleriň ünsüni bada-bat özüne çekýär. Hojalyk jemgyýeti 2017-nji ýylda energiýa tygşytlaýjy, ekologiýa taýdan arassa, 3 W-dan 96 W-a çenli LED çyralaryny, awtoulag ýollaryny yşyklandyrmak üçin ýokary woltly alýumin prožektorlary öndürip başlady, şonuň ýaly-da, her ýyl 1-nji synpa gelýän çagalara gowşurylýan okuw kompýuterleriniň önümçiligini ýola goýdy.

“Aýdyň gijeler” hojalyk jemgyýetiniň hem-de Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrliginiň işjeň gatnaşmagynda döredilen bilelikdäki kärhananyň — ýurdumyzyň elektron senagatynyň ilkinji kärhanasynyň tejribesi çuň mana eýedir, sebäbi, ol döwletiň hem-de hususyýetçileriň ýokary derejedäki hyzmatdaşlygynyň mysalydyr.

Bu hojalyk jemgyýetiniň önümleriniň görnüşleriniň sany yzygiderli artýar we iki simkartly öýjükli telefonlary, smartfonlary, dürli görnüşli monobloklary, smart-telewizorlary, split-kondisionerleri, internet ulgamyny paýlaýjylary — routerleri, şonuň ýaly-da, suwy sowatmaga hem-de gyzdyrmaga niýetlenen kulerleri öz içine alýar.

Kompaniýa tarapyndan öndürilýän suwuk-kristal ekranly, 32 we 42 dýuým ölçegli “Tolkun”, 55 dýuýmly “Zemin” telewizorlary degişli iň gowy dünýä nusgalary bilen bäsdeşlige ukyplydyr. Geçen ýyl kärhana internet ulgamynda resmi saýt arkaly olary ýerläp başlady.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleriň ýurdumyzda öndürilmegi diňe bir importuň möçberini azaltmaga mümkinçilik bermän, eýsem, ilaty uly isleg bildirilýän harytlar bilen elýeterli bahalardan üpjün etmäge mümkinçilik berer.

Sergä gelenler “Türkmen ýyldyzy” kärhanasynyň işi bilen tanşyp bilýärler. Ol beketleri, elektrik hereketlendirijileri, generatorlary hem-de transformatorlary gurnamak, ýeňil we düýpli bejermek, elektrik enjamlarynyň ähli görnüşlerini synagdan geçirmek boýunça öz mümkinçiliklerini görkezýär.

Däp bolşy ýaly, sergide gurluşyk ulgamyndaky telekeçileriň işleri hem görkezilýär. Hususy kompaniýalara döwlet maksatnamalarynyň çäklerindäki, şol sanda Aşgabady abadanlaşdyrmak bilen baglanyşykly iri buýurmalary ýerine ýetirmek ynanylýar. TSTB-niň agzalary ýaşaýyş jaýlarynyň tutuş tapgyrlaryny, kottej toplumlaryny, seýilgäh zolaklaryny, dolandyryş-işewürlik etraplaryny, paýtagtymyzyň giň möçberli düzüm desgalaryny gurýarlar.

Diňe 2020-nji ýylda ýurdumyzda amala aşyrylýan maksatnamalaryň çäklerinde Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary tarapyndan Aşgabatda hem-de sebitlerde önümçilik we durmuş maksatly desgalaryň 44-siniň gurluşygy tamamlandy, önümçilikleriň birnäçesi işe girizildi.

Örän iri döwlet buýurmalarynyň hatarynda Aşgabat — Türkmenabat awtobanynyň, Ahal welaýatynyň täze döwrebap edara ediş merkeziniň gurluşygyny, Aşgabat-sitiniň desgalaryny hem-de paýtagtymyzy gurmagyň nobatdaky 17-nji tapgyryny görkezmek bolar.

Ulag-logistika kompaniýalary hem sergide öz gazananlaryny hem-de mümkinçiliklerini görkezýärler. Bu ulgamda giň möçberli halkara taslamalaryny durmuşa geçirmek bilen baglylykda olaryň işleri aýratyn ähmiýete eýe bolar.

Sergi merkeziniň meýdançasynda ýurdumyzda telekeçiligi ösdürmegiň ileri tutulýan ugurlarynyň biriniň — daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürýän senagat ugurly kärhanalaryň döredilişi bilen tanşyp bolýar. Bu döwlet Baştutanymyzyň 2020 — 2023-nji ýyllarda senagat hem-de önümçilik desgalarynyň birnäçesini gurmak baradaky Karary bilen baglylykda aýratyn möhüm ähmiýete eýedir. Serginiň çäklerinde bu ugur boýunça 60-dan gowrak kärhananyň işleýändigini bellemek gerek.

TSTB-niň agzalaryna iň döwrebap tehnologiýalary ulanmak arkaly gazylyp alynýan ýerasty baýlyklary işläp bejermek boýunça taslamalar ynanyldy.

Sergä gelenler telekeçileriň gurluşyk serişdeleriniň önümçiligine goşýan goşantlary hakynda hem maglumat alyp bilerler. Mundan birnäçe ýyl ozal hem gurluşyk serişdeleriniň bazarynda import önümleri agdyklyk edýärdi. Häzir telekeçilik pudagynyň depginli ösdürilmegi netijesinde, ýagdaý düýpli özgerdi. Mundan başga-da, ýerli we daşary ýurtly kompaniýalar Türkmenistanda öndürilen gurluşyk serişdelerini barha köp saýlaýarlar. Sebäbi olar daşary ýurtlardan getirilýän önümlerden hili boýunça birjik-de pes däldir hem-de bahasy elýeterlidir.

Ýurdumyzyň gurluşyk senagatynyň ösüşi köp babatda TSTB-niň sergilerine yzygiderli gatnaşýan “Derýaplastik” hojalyk jemgyýetiniň işi bilen baglydyr. Onuň kärhanalarynda diňe bir ýurdumyzda däl, eýsem, daşary ýurtlarda hem isleg bildirilýän ýokary hilli importyň ýerini tutýan önümleriň 1500-den gowrak görnüşi öndürilýär. Şolaryň hatarynda turbalaryň ýüzlerçe görnüşi, kabeller, asma petikler, penjirelerdir gapylar üçin profiller, jemagat hojalygynda hem-de gurluşykda giňden ulanylýan polietilenden, polipropilenden we poliwinilhloridden öndürilen beýleki önümler bar. Mundan başga-da, kärhana “Derýakeramika” söwda nyşany bilen ýokary hili, görnüşleriniň köpdürlüligi, döwrebap bezegi bilen tapawutlanýan kafel plitalaryny hem-de santehnik faýans önümlerini görkezýär. Söwda-senagat edarasynyň sergi merkeziniň meýdançasynda täze görkezilýän önümleriň sanawynda dürli göwrümli suw gyzdyryjylar, ýyladyş ulgamy üçin alýumin radiatorlar bar.

“Çaly” hususy kärhanasy innowasion tehnologiýalar boýunça öndürilen gurluşyk serişdeleriniň giň toplumyny görkezýär. Penopolistiroldan önüm öndürmekde tanalýan “Ak hünji” kärhanasy öz önümleriniň giň toplumyny hödürleýär.

Senagat ulgamynda gazananlaryny, keramiki plitalary, bazalt süýümini, turbalary, kerpiç, demirbeton gurnamalaryny, gidroizolýasiýa serişdelerini, ýuwlan çägäni, penopolistiroly, keramziti, emulsiýalarydyr boýaglary, elektrik kabelleri hem-de şlanglary, ýol jähek daşlaryny we kafelleri, gury gurluşyk garyndylaryny, ýag, howa süzgüçlerini, akumulýatorlary we beýlekileri öndürýän kärhanalar hem görkezdi. Bu ugurda öz önümlerini görkezýänleriň hatarynda “Ak gaýa” hojalyk jemgyýeti, “Ak ýaýla”, “Saka” kärhanalary bar.

Türkmenistanyň tebigy gorlarynyň esasynda ösdürilýän himiýa önümçiligi bilen meşgullanýanlaryň sany hem artýar. Durmuş himiýa önümlerini mahabatlandyrýan diwarlyklar hem ünsüňi özüne çekýär. “Şatumar”, “Täç hil”, “Argyş” we beýleki köp sanly hususy kärhanalar ýurdumyzyň sintetiki ýuwujy hem-de zyýansyzlandyryjy serişdeleriniň, kosmetika we parfýumeriýa önümleriniň bazaryna çykarýan täze önümlerini görkezdiler.

Telekeçilik mümkinçilikleriniň bu gezekki gözden geçirilişiniň esasy maksatlarynyň biri geljegi uly taslamalary durmuşa geçirmek üçin maýa goýumlaryny çekmekden ybaratdyr. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu meselä uly üns berýär. Himiýa pudagynda suwuklandyrylan gaz, tebigy gazdan karbamid we ammiak, grafitden elektrod öndürmek boýunça kärhanalar şolara degişlidir.

Sergä gatnaşýanlaryň ençemesi halkyň sarp edýän harytlarynyň öndürilişini artdyrmakda hususy pudagyň mümkinçiliklerini görkezýärler. Şolaryň hatarynda döwrebap egin-eşikleri, aýakgaplary hem-de uly islegden peýdalanýan önümleri öndürýän dokmaçylary hem-de aýakgapçylary — “Röwşen”, “Batly gadam”, “Lagly merjen”, «Polat dokma we söwda” kärhanalaryny, “Bäşim Gandym” hojalyk jemgyýetini görkezmek bolar.

Aşgabadyň “Abadanhaly” haly kärhanasynyň işini senagat pudagynda ýetilen sepgit hökmünde görkezmek bolar. Kärhana sergide dürli görnüşli halylary we özboluşly reňklere beslenen palaslary hödürleýär. Önümleriniň ep-esli bölegi ýerli çig malyň esasynda polipropilen süýüminden öndürilýän bu döwrebap kärhananyň harytlary diňe bir ýurdumyzda däl, eýsem, daşary ýurtlarda hem uly islegden peýdalanýar.

Telekeçiler halyçylyk pudagyny mundan beýläk-de ösdürmegi göz öňünde tutýarlar. Häzirki wagtda täze haly önümçilikleri döredilýär, içerki we daşarky bazarlarda haly önümleriniň ýerlemegiň möçberleri artdyrylýar. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow halylaryň, haly we sowgatlyk önümleriniň elektron söwdalaryny ýola goýmak hem-de şu maksatlar bilen sanly ulgamy ornaşdyrmak boýunça degişli işleriň geçirilmeginiň zerurdygyny belleýär.

Mebel toplumynyň “Çigildem”, “Abraýly önüm”, “Durmuş dowamy”, “Belent akaba”, “Agaýana” kärhanalary öz gazananlary hem-de mümkinçilikleri bilen tanyşdyrýarlar.

Bilim taslamalarynyň onlarçasyny durmuşa geçirýän Telekeçilik mekdebi, dürli okuwlary, şol sanda daşary ýurt dillerini öwrenmek hem-de kompýuter sowatlylygy boýunça okuwlary guraýan “Päk nesil” hem-de “Dalçyn” ýaly hususy merkezleri serginiň meýdançalarynda TSTB-niň agzalarynyň bilim babatdaky mümkinçiliklerini beýan edýärler.

Telekeçiler hyzmat ediş hem-de söwda ulgamlaryny ösdürmekde maýa goýumlaryny gönükdirýärler, ilata durmuş, mahabat hem-de neşirýat hyzmatlarynyň giň görnüşini hödürleýärler. “Toý mekany hyzmat”, “Nurly çyrag”, “Altyn toý mekany”, “Iki bürgüt”, “MB” restoran” hojalyk jemgyýetleri, “Maýam” himiki arassalaýyş hyzmatlar kärhanasy, “Mahabatly ýollar” hususy kärhanasy we beýlekiler öz hyzmatlaryny beýan edýärler.

“Asman” modalar öýüniň önümleri sergä gelenler üçin ajaýyp sowgat boldy. Onda “Asman gülleri” bahar-tomus toplumynyň gaýtalanmajak görnüşleriniň 38-si görkezildi. Milli äheňdäki zenan lybaslaryny döretmek bu modalar öýüniň esasy iş ugrudyr.

Halk senetçiligi, amaly-haşam sungaty bilen meşgullanýan türkmen işewürleriniň işleri milli medeni mirasymyzy wagyz etmäge ýardam berýär. Sergide ajaýyp halylar, zergärleriň, keşdeçileriň täsin işleri bilen tanşyp bolýar. Şu ýerde milli äheňde ýerine ýetirilen, şol sanda taryhy ýerleri, paýtagtymyz, Aşgabadyň 140 ýyllygyna bagyşlanan gözel künjekleri şekillendirilen sowgatlyk önümleri hem görkezilýär.

Günüň ikinji ýarymynda Senagatçylar we telekeçiler birleşmesinde geçirilen maslahatda esasy döwlet maksatnamalary, ilkinji nobatda, ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamasynda kesgitlenen wezipeler bilen baglylykda, ýurdumyzyň işewürler birleşmesiniň ýeten sepgitleridir maksatlary ara alnyp maslahatlaşyldy.

Maslahatyň çäklerinde TSTB-niň dürli ugurlar boýunça işi hakyndaky çykyşlar diňlenildi, hormatly Prezidentimiziň hususy pudagyň öňünde goýan wezipelerini durmuşa geçirmek — şol sanda iri döwlet buýurmalaryny ýerine ýetirmek hem-de maýa goýum taslamalary, beýleki möhüm meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.

Türkmen harytlaryny dünýä bazarlaryna çykarmak, sanly tehnologiýalary ornaşdyrmak boýunça görülýän çäreler barada hem aýdyldy.

Ýygnananlar hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow tarapyndan berilýän goldawyň, döwletiň hususy telekeçiligi ösdürmek üçin döredýän amatly şertleriniň türkmen telekeçilerine geljege ynam bilen garamaga, ata Watanymyzyň ykdysady kuwwatyny pugtalandyrmagyň, mähriban halkymyzyň abadançylygyny ýokarlandyrmagyň bähbidine tutanýerli zähmet çekmäge ruhlandyrýandygyny nygtadylar.

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň sergisi bu gün Diýarymyzyň milli ykdysadyýetiniň Garaşsyzlyk ýyllarynda ýeten belent sepgitlerinde döwlete degişli däl pudakda durmuşa geçirilýän ägirt uly işleriň aýdyň beýanydyr. Bu iri jemgyýetçilik guramasynyň döredilmegi hem-de ýurdumyzyň işewürler birleşmesine döwlet tarapyndan aýdyň maksada gönükdirilen kömegiň berilmegi hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň alyp barýan beýik işleri bilen gönüden-göni baglanyşyklydyr hem-de milli Liderimiziň ykdysady syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň subutnamasydyr.

Telekeçiligiň gazananlarynyň sergisiniň ýurdumyzda şanly seneleriň — mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygynyň, ak mermerli paýtagtymyzyň 140 ýyllygynyň toýlanylýan ýylynda geçirilýändigi üçin aýratyn ähmiýete eýe bolýar.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe milli Liderimiziň taýsyz tagallalary netijesinde, Garaşsyz, Bitarap Türkmenistan dünýäniň iň durnukly ösýän döwletleriniň hatarynda ornuny pugtalandyrýar. Bu ugurda belent sepgitlere ýetilmeginde ykdysadyýetiň hususy ulgamynda amala aşyrylýan özgertmelerden ruhlanyp zähmet çekýän telekeçileriň hem mynasyp goşandy bar.

Bu gün milli ykdysadyýetimiziň bäsdeşlige ukyplylygyny ösdürmäge hem-de halkymyzyň abadançylygynyň ýokary derejesini üpjün etmäge hususy işewürleriň giňden gatnaşmagyna mümkinçilik berýän binýat, degişli düzümler kemala getirildi.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň öňe ilerlemeginde ykdysadyýetiň hususy pudagynyň uly kuwwata eýedigini yzygiderli nygtaýar. Serginiň baş maksady kiçi we orta telekeçiligi ösdürmekdäki üstünlikleri hem-de mümkinçilikleri, düýpli özgertmeleri, onuň innowasion binýadyny, esasy zat bolsa, döwletiň we hususy bölegiň hyzmatdaşlygynyň netijeliligini açyp görkezmekden ybaratdyr. Şol hyzmatdaşlygyň özeninde bolsa eziz Diýarymyzy mundan beýläk-de gülledip ösdürmek wezipesi durýar.

Ertir sergi öz işini dowam eder. Onuň çäklerinde TSTB-niň dürli ugurlar boýunça “Ýylyň iň gowy telekeçisi” atly bäsleşiginiň jemleri jemleniler.

«Türkmenistan ― parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda Arkadag Prezidentimiziň parasatly döwlet syýasatynyň netijesinde milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýalaşdyrmak we sanly ulgama geçmek, ykdysadyýetiň pudaklaryny döwrüň talabyna laýyk getirmek boýunça täzeçe işler alnyp barylýar. Döwlet Baştutanymyzyň belent tutumlary ýurdumyzyň hemmetaraplaýyn ösüşi, Garaşsyz Watanymyzyň gazanýan üstünlikleri, ýeten derejesi we halkymyzyň abadan hem-de bagtyýar durmuşy bilen berk baglydyr.

Gahryman Arkadagymyzyň taýsyz tagallalarynyň netijesinde ýurdumyzyň ähli sebitlerinde döwrüň talabyna laýyk gelýän täze kärhanalar gurlup, ulanylmaga berilýär. Şeýle-de hereket edýän pudaklaýyn edara-kärhanalaryň kämilleşdirilmegi, özgerdilmegi netijesinde iň kämil, döwrebap enjamlary ornaşdyrmak we olar üçin ýokary hünärli işgärleri taýýarlamak boýunça zerur işler durmuşa geçirilýär.

Bazar şertlerinde kärhananyň gurluş ulgamynyň kämilleşdirilmegine ýokary talap bildirilýär. Pudaklaýyn edaralaryň we kärhanalaryň dolandyryş gurluşynyň öz wagtynda özgerdilmegi olaryň içerki we daşarky bazarda bäsdeşlige ukyplylygyna mümkinçilik berýär.

Milli ykdysadyýeti diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek we ykdysadyýetiň hojalyk subýektleriniň ösüşini goldamak maksadyndan ugur alyp, bäsdeşlige ukyplylygy ýokarlandyrmaga ýykgyn etmegiň uly manysy bardyr. Milli Liderimiz ykdysadyýetiň her bir pudagyny döwrüň talabyna laýyk ösdürmek üçin ähli zerur tagallalary edýär.

Hormatly Prezidentimiz sanly wideoaragatnaşyk arkaly geçirýän iş maslahatlarynda edara-kärhanalaryň maliýe-ykdysady ýagdaýlaryny, önümçilik we hojalyk işlerini yzygiderli seljerip, önümçilikleriň doly kuwwatynda, bökdençsiz işledilmegini üpjün etmek boýunça möhüm wezipeleri kesgitleýär. Şeýle hem çykdajylary seljermek we olaryň zerur bolmadyklaryny aradan aýyrmak arkaly önümiň, işleriň we hyzmatlaryň özüne düşýän gymmatyny peseltmek çäreleriniň yzygiderli geçirilmegine berk gözegçiligiň amala aşyrylmagynyň zerurdygyny nygtaýar.

Türkmenistanyň häzirki döwürde täze ösüş ýagdaýyna tarap hereketi hormatly Prezidentimiz tarapyndan yglan edilen, ýurdy senagat-innowasion taýdan ösdürmäge we ähli ugurlar boýunça döwrebaplaşdyrmaga gönükdirilen syýasata laýyklykda amala aşyrylýar. Geljekki ykdysadyýetçileri taýýarlaýan ýokary okuw mekdebiniň wekili hökmünde bu işlere goşant goşmak biziň mukaddes borjumyzdyr.

Babamyrat TAGANOW,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň uly mugallymy.

«Türkmenaragatnaşyk» agentliginiň «Türkmentelekom» elektrik aragatnaşyk kärhanasy tarapyndan amala aşyrylýan halkara hyzmatdaşlyklar netijesinde gazanylýan üstünlikler halkymyzyň abadan hem-de eşretli durmuşda ýaşamagy üçin alnyp barylýan işlere özboluşly goşant bolup, ýurdumyzyň dünýä möçberinde ygtybarly hyzmatdaşlygy berkitmeginiň esasy ýoly hasaplanylýar. Bu ugurdaky düýpli özgerişlikleri «Lebaptelekom» welaýat elektrik aragatnaşyk kärhanasynyň sanly ykdysadyýeti ornaşdyrmak babatdaky alyp barýan işleriniň mysalynda hem görmek bolýar.

«Lebaptelekom» welaýat elektrik aragatnaşyk kärhanasy gündogar sebitde hormatly Prezidentimiziň kommunikasiýalar ulgamy syýasatyny, sanly ykdysadyýeti ornaşdyrmak babatdaky işleri durmuşa geçirýän, şeýle hem bu ugurdaky işlere gözegçiligi amala aşyrýan kärhana bolup durýar. Kärhana hormatly Prezidentimiziň Türkmenistany durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça uzakmöhletleýin maksatnamasynyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi ugrunda yzygiderli işleri alyp barýar. Şunda innowasion ugra, ýokary tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagyna, hemme ýerde kompýuterleşdirmek işiniň ösdürilmegine hem-de dünýäniň aragatnaşyk ulgamyndaky tejribesiniň özleşdirilmegine aýratyn üns berilýär. Ykdysadyýetiň ählumumy sanly ulgama geçirilmegi kärhanalardan, guramalardan we kompaniýalardan hünärmenleriň innowasion tehnologiýalary çalt özleşdirmegini, şeýle hem kiberhowpsuzlyk meselelerine aýratyn üns bermegi talap edýär. Kommunikasion pudagyň geljegi internet platformalar, bulutly serwisler, 5G ulgamyna, Big Data tehnologiýasyna geçmek, ykjam maliýe we beýleki düşünjeler bilen gönüden-göni baglanyşyklydyr. Bu tehnologiýalary ornaşdyrmakda welaýat elektrik aragatnaşyk kärhanasynda birnäçe daşary ýurt kompaniýalarynyň elektron önümleri, şol sanda Hytaýyň «Huawei», Sloweniýanyň «NGN Iskratel» kompaniýalarynyň döwrebap enjamlary giňden ulanylýar.

Hormatly Prezidentimiziň syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady we ynsanperwer syýasatlarynyň netijesinde ýurdumyzda internet ulgamynyň ilata elýeterli bolmagy ugrunda hemmetaraplaýyn goldaw berilýär. Bu ugurda welaýat elektrik aragatnaşyk kärhanasynyň sebitiň ähli etrapdyr şäherlerinde üznüksiz iş alyp barýandygyny bellemelidiris. Bu babatda on müňlerçe nokadyň häzirkizaman WI-FI tehnologiýasynyň hyzmatlaryndan peýdalanýandygy buýsançly. Fiziki şahslar bilen bir hatarda ýuridiki edaralary internet bilen üpjün etmekde hem mynasyp işler ýerine ýetirilýär. Häzirki wagtda welaýatyň oba hojalygy, bilim edaralarynyň, azyk senagaty pudagynyň we beýleki edaralaryň müňlerçesi internet torunyň elýeter hyzmatlaryndan peýdalanýar. Bu gazanylýan ösüşler hormatly Prezidentimiziň alyp barýan adyl syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň aýdyň subutnamasy. Il-ýurt bähbitli şeýle öňegidişlikleriň gözbaşynda duran hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak bolsun, il bähbitli, döwlet ähmiýetli tutýan tutumly işleri elmydama rowaç alsyn!

Jangeldi IŞANKULYÝEW.

16-njy martda hormatly Prezidentimiz paýtagtymyz hem-de Ahal welaýaty boýunça amala aşyran iş saparynyň barşynda şäheriň birnäçe desgalaryndaky hem-de welaýatyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň gurluşygyndaky işleriň ýagdaýy bilen tanyşdy.

Milli Liderimiz Köpetdagyň etegindäki ajaýyp künjekde gurulýan Ahal welaýatynyň täze edara ediş merkezinde ilatyň döwrebap durmuş amatlyklarynyň hözirini görüp ýaşamagy, netijeli işlemegi we okamagy, göwnejaý dynç almagy, sport we döredijilik bilen meşgullanmagy üçin ähli mümkinçilikleriň üpjün edilmegi bilen baglylykda, sanly tehnologiýalaryň we intellektual ulgamlaryň esasynda kadaly şäher giňişliginiň döredilmeginiň esasy ýörelge boljakdygyny nygtady. Ýagny bu ýerde adamlaryň ýaşamagy üçin has oňaýly smart siti — «akylly» şäher gurlar.

Şu ýerde döwlet Baştutanymyzyň garamagyna hödürlenen taslamalaryň sanawy hem-de olaryň gabaralary haýran galdyrýar. Olar: başlangyç hem-de orta hünär okuw mekdepleri, ýörite sungat we çagalar sungat mekdepleri, saglyk öýi, 720 orunlyk orta mekdep, 320 orunlyk çagalar bagy, köpugurly sport toplumy, 10 müň orunlyk stadion, suw toplumy, seýilgählerdir dynç alyş zolaklarydyr. Şeýle hem bu ýerde oba hojalyk, maliýe-ykdysadyýet, senagat-kommunikasiýa toplumlaryna degişli binalar, «Türkmenistan» we «Daýhanbank» döwlet täjirçilik banklarynyň welaýat şahamçalary, Merkezi bankyň welaýat dolandyrmasy, myhmanhana, Döwlet sirki, Halkara atçylyk ýokary okuw mekdebi, atçylyk ylmy-önümçilik merkezi, söwda we dynç alyş merkezi, welaýat saglygy goraýyş müdirliginiň edara binasy, 360 orunlyk köpugurly hassahana, 150 orunlyk onkologiýa merkezi, 150 orunlyk enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş hem-de «Tiz kömek» merkezleri ýerleşer. Bu ýerde ähli amatlyklary özünde jemleýän 7 gatly 28 öýli, 56 öýli, 42 öýli, 9 gatly 54 öýli, 5 gatly, 30 öýli we 40 öýli ýaşaýyş jaýlary, şeýle hem welaýatyň çagalar sagaldyş-dikeldiş merkezi gurlar, ýerüsti geçelgeler, yşyklandyryjy ulgam, ýol-ulag düzümine degişli bezegler dörediler.

Şunlukda, ykjam we sazlaşykly işleýän, adamlaryň döwrebap hem-de oňaýly ýaşamagy üçin sanly tehnologiýalar bilen üpjün edilen täze megapolis gurşawy emele geler.

Elbetde, biz bu sanawy ýöne ýere getirmedik, çünki şeýle edilende, taslamanyň hakyky möçberlerine doly derejede akyl ýetirmek mümkin. Elbetde, munuň özi mähriban halkynyň oňaýly, rahat hem-de döwrebap durmuşyň hözirini görüp ýaşamagyny ileri tutýan Gahryman Arkadagymyzyň jöwher pähim-paýhasynyň miwesidir.

***

Häzirki wagtda bütin dünýäde sanly ykdysadyýetiň esasy ugurlarynyň biri bolup durýan smart siti — «akylly şäher» näme? Biz bu jümle bilen teleýaýlymlardyr metbugatda has köp ýüzbe-ýüz bolýarys.

Bu adalganyň, hususan, soňky ýyllaryň «önümidigini» nekirtläp oturmagyň hajaty ýok, many-mazmun gerimi babatda dürli pikirleriň orta atylýandygyny nazarda tutsaň, onuň täze dörän, janly, hereketdäki düşünjedigi mälim bolýar. Bu, edil şäherleriň özi kimin, ösýän, kämilleşýän düşünjedir.

Her niçigem bolsa, bilermenler şeýle taslamanyň 8 sany esasy aýratynlygyny öňe sürýärler. Ine, olar: «akylly» dolandyryş, «akylly» energetika, «akylly» öý, «akylly» ykjamlyk, «akylly» şäher gurşawy, «akylly» tehnologiýa, «akylly» saglygy goraýyş we «akylly» raýat.

BMG-niň maglumatlaryna görä, 2030-njy ýylda dünýä ilatynyň 60 göterimden gowragy ýarym milliondan geçýän ilaty bolan uly şäherlerde ýaşar. Bütin dünýäde bireýýämden bäri urbanizasiýa — şäherleşmek hadysasy güýçli depginde dowam edýär. Onsoň, döwletlere çalt köpelýän ilatly şäherlerde adamlaryň durmuşynyň amatlylygyny we abadançylygyny üpjün etmek üçin çözgütleri gözlemek esasy orna çykýar, şu ýerde-de tehnologiýalar kömege gelýär.

Dünýäniň barha artýan ilatynyň doly derejeli üpjünçiligini gazanmak üçin bolsa tygşytlylyk möhümdir. Şeýle şäherler elektrik togunyň we suwuň ýerlikli sarp edilmegini gazanmaga, elektrik ulaglaryna doly geçmek arkaly ýangyjy tygşytlamaga, galyberse-de, hojalyk hyzmatlaryny onlaýn usula geçirmäge, hasaplaýjy enjamlardan maglumatlary öý eýesiniň gatnaşmagyny aradan aýyrmak arkaly almaga we gaýry ýeňillikleri gazanmaga mümkinçilik berer. Sada dilde aýtsak, öý eýesi, ýagny «akylly şäheriň» ýaşaýjysy ykjam telefony arkaly öýdäki, edaradaky ähli işlerini dolandyryp, gözegçilik edip biler.

Dünýäde şeýle şäherleriň hatarynda Barselona, London, Oslo, Amsterdam, Şanhaý, Sýurih, Boston, Nişşe, Stokgolm, Moskwa we beýlekiler bar. Mysal üçin, Singapurda «akylly» tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagy köçe-ulag hereketini kadalaşdyrmaga mümkinçilik berdi. Bu şäherde «akylly» ýol yşyklary goýuldy, ulag akymynyň gysbylygynyň derejesini kesgitlemek arkaly döräp biläýjek dyknyşyklaryň deslapdan öňi alynýar. Barselonada bolsa suwuň, elektrik togunyň sarp edilişini tygşytlamak, howanyň hapalanmagynyň öňüni almak, zir-zibilleri äkitmek we gaýtadan işlemek, şäheriň asudalygyny gazanmak, ulag goýalgalary babatdaky meseleleri çözmek mümkin boldy.

Hawa, «akylly» şäher ýaşamaga oňaýly, howpsuz ýerdir. Bu ýerde ähli işlere gözegçilik edilýär, kämilleşdirilýär. Smart siti tygşytly megapolis bolmak bilen, onda ähli gorlar akylly-başly we ýerlikli ulanylýar, adamlaryň wagtyny netijeli peýdalanmagy üçin amatly şertler üpjün edilýär.

Bilermenler şeýle-de bu öňdebaryjy pikiriň üznüksiz kämilleşdirilmäge degişlidigini, özem bu işiň ädimme-ädim geçilende, şäherleriň ýaşaýyş üçin has-da ygtybarly bolup durýandygyny nygtaýarlar.

***

Bular barada hormatly Prezidentimiz hem iş saparynyň barşynda aýratyn, jikme-jik durup geçdi. Elbetde, şeýle döwrebap şäherleriň aýrylmaz bölegi amatly ekologiýa gurşawynyň döredilmegi bolup durýar.

Ekologiýa meselesi Gahryman Arkadagymyzyň ýöredýän il-ýurt bähbitli, umumadamzat ähmiýetli syýasatynyň iň wajyp ugurlarynyň biridir. Bu barada söz açyp, milli Liderimiz täze şäher taslamasynyň çäginde wajyp düzüm bolan elektromobilleriň hereketi, awtoulaglary goýmak üçin niýetlenen «akylly» awtoduralgalaryň gurluşygy bilen baglanyşykly meselelere ylmy esasda çemeleşmek barada hem görkezme berdi. Döwlet Baştutanymyz şäherlerde we ilatly ýerlerde arassaçylygyň berjaý edilmeginiň wajypdygyny belläp, «akylly» şäher konsepsiýasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde, zir-zibiller üçin «akylly» gaplary ornaşdyrmak barada-da aýtdy. Munuň özi ekologiýa meselesiniň oňyn çözülmegini hem-de şäher abadançylygynyň baş şertini emele getirer diýip, hormatly Prezidentimiz belledi we bu babatda degişli ýolbaşçylara birnäçe anyk görkezmeleri berdi.

Bir söz bilen aýdylanda, Ahal welaýatynyň täze edara ediş merkezi, milli Liderimiziň nygtaýşy ýaly, şäher medeniýeti babatda hem-de ekologiýa nukdaýnazaryndan nusgalyk bolmalydyr.

***

Biz ösen tehnologiýalar dünýäsinde ýaşaýarys. Mundan o diýen uzak bolmadyk döwürde bu günki bolup geçýän tehnologik-innowasion ösüş biziň üçin hyýaly bir zat, misli erteki bolup görünse-de görnerdi, emma häzir beýle däl.

Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistan dünýäde gazanylýan tehniki-tehnologik öňegidişliklere tiz seslenýär, döwrebap innowasion pikirleri milli ykdysadyýetiň pudaklaryna, durmuşa ornaşdyrmaga ähmiýet berýär. Ýurdumyzda gazanylýan şeýle ösüş-özgerişler bolsa, elbetde, häzirki zaman dünýäsinde bolup geçýän ýagdaýlara çuňňur düşünýän hormatly Prezidentimiziň ýöredýän juda oýlanyşykly we öňdengörüji syýasatynyň miwesidir.

Şonuň üçin geçmişde azym-azym döwletler gurlan türkmen topragyny ýakyn geljekde döwrebap, «akylly» şäherleriň bezejekdigine birjik-de şübhelenmese bolar.

Hemra HUDAÝGULYÝEW.

«Türkmenistan».

«Case New Holland (CNH)» amerikan kompaniýasynyň Kawkaz, Günorta we Merkezi Aziýa ýurtlary boýunça işewür direktory Stýuart Kempbel bilen ýurdumyzyň hususy ulgamynyň wekilleriniň arasynda hyzmatdaşlygy ýola goýmagyň mümkinçiliklerini ara alyp maslahatlaşmak barada sanly göni wideoaragatnaşyk arkaly 2021-nji ýylyň 18-nji martynda geçirilen iş maslahatyna Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň edara binasynda gatnaşyldy.

Iş maslahatyna Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri M.Serdarow, Türkmenistanyň Döwlet daşary ykdysady iş bankynyň başlygy R.Jepbarow, Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň başlygy D.Hudaýberdiýew hem-de Türkmenistanyň Maliýe we Ykdysadyýet ministrliginiň wekilleri gatnaşdylar.

Şeýle hem, «Case New Holland (CNH)» amerikan kompaniýasynyň Kawkaz, Günorta we Merkezi Aziýa ýurtlary boýunça işewür direktory Stýuart Kempbel bilen bir hatarda geçirilen iş maslahaty bilen bagly kompaniýanyň degişli hyzmatdaşlary we wekilleri gatnaşdylar.

Wideoşekilli iş maslahatynyň maksady bu kompaniýa bilen ýurdumyzyň hususy ulgamynyň wekilleriniň arasynda hyzmatdaşlygy ýola goýmagyň mümkinçiliklerini ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.

Wideoşekilli iş maslahatynyň ahyrynda ýurdumyzyň halkara giňişliginde abraý-mertebesiniň belende galmagynda, mähriban watanymyzyň ykdysady kuwwatynyň artmagynda bimöçber işleri amala aşyrýan Hormatly Prezidentimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak, alyp barýan il-ýurt bähbitli, umumyadamzat ähmiýetli tutumly işleriniň mundan beýlägem rowaç almagy arzuw edildi.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginde, 2021-nji ýylyň 17-nji martynda sanly wideo aragatnaşyk arkaly Birleşen Milletler Guramasynyň (BMG) Ýewropa ykdysady Komissiýasynyň Durnukly ösüş boýunça sebitleýin Forumy geçirildi.

Bu Foruma Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri M.Serdarow, Döwlet maliýesini jemleýji we ykdysady syýasaty müdirliginiň başlygy G.Romanowa we Strategik we durnukly ösüş müdirliginiň başlygynyň orunbasary O.Aşyrow dagy gatnaşdylar.

Forumyň maksady 2030-njy ýyla çenli döwür üçin Gün tertibi boýunça Birleşen Milletler Guramasynyň Ýewropa ykdysady Komissiýasynyň Durnukly ösüş boýunça sebitleýin edilen işleri we bu ugurda gazanan üstünlikleriniň meselelerine bagyşlandy.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri M.Serdarow Forumda çykyş edip, Hormatly Prezidentimiziň durmuşa geçirýän parasatly syýasatlarynyň netijesinde, ministrlik tarapyndan Durnukly Ösüş Maksatlarynyň Türkmenistanda ornaşdyrylmagy boýunça uly ähmiýetli işleriň alnyp barylýandygyny, durnukly ösüş maksatlaryny millileşdirmegiň dowamynda Durnukly Ösüş Maksatlarynyň Türkmenistanyň ösüşini has ýokary derejede häsiýetlendirýän we ileri tutulýan ugurlary görkezýän maksatlary, wezipeleri we görkezijileri kesgitlenendigi we ylalaşylandygy barada beýan etdi. Şeýle hem, Durnukly ösüş maksatlaryny millileşdirmek boýunça geçirilen işleriň jemleri boýunça 17 maksatdan, 136 wezipeden we 180 indikatordan durýan millileşdirilen sanawy tassyklananlygy barada aýdyp geçdi. Şunuň bilen baglylykda, 2019-njy ýylda Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň Nýu-Ýork şäherinde Birleşen Milletler Guramasynyň Ykdysady we durmuş geňeşiniň howandarlygynda geçirilen Ýokary derejeli syýasy Forumynda Birleşen Milletler Guramasynyň Durnukly Ösüş Maksatlarynyň ýurdumyzda amala aşyrylmagy boýunça Türkmenistanyň Meýletin Milli Synynyň bu Guramanyň agza ýurtlarynyň dykgatyna ýetirildi. Meýletin Milli Syny taýýarlamak boýunça geçirilen işiniň Türkmenistanda gazanylan ösüşine baha bermäge, Durnukly Ösüş Maksatlaryny durmuşa ornaşdyrmak boýunça geljekki çäreleri bellemäge mümkinçilik berendigi barada hem aýratyn nygtady. Duşuşygyň dowamynda häzirki wagtda dowam edýän global pandemiýa sebäpli emele gelen ýagdaý bilen baglanyşykly dünýäde ykdysady çökgünligiň bolup geçýändigi barada bellenip geçildi. Şeýle hem, global pandemiýanyň ýüze çykan pursatyndan başlap, ýurdumyzyň Hökümeti global pandemiýanyň ykdysadyýetiň önümçilik sektorlaryna täsirini peseltmek, iş ýerlerini saklap galmak we döwletimiziň raýatlaryny goramak boýunça işjeň çäreleri görülýändigi barada Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri M.Serdarow belläp geçdi.

Şunuň bilen baglylykda, Birleşen Milletler Guramasynyň Ýewropa ykdysady Komissiýasynyň Durnukly ösüş boýunça sebitleýin Forumyna gatnaşýan wekilleriň arasynda sorag-jogap geçirildi we geljekde garaşylýan netijeler barada özara pikir alşyldy. Şeýle hem, bu foruma gatnaşýan wekilleriň işlerinde üstünlik arzuw edilip duşuşyk jemlendi.

Foruma gatnaşyjylar tarapyndan mähriban Watanymyzyň halkara derejesinde abraý-mertebesiniň belende galmagynda ägirt uly işleri amala aşyrýan Hormatly Prezidentimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak, alyp barýan il-ýurt bähbitli umumyadamzat ähmiýetli belent tutumly işleriniň mundan beýlägem rowana ýollarda rowaç almagy arzuw edildi.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek, onuň halkara abraýyny has-da belende götermek boýunça beýik işler durmuşa geçirilýär.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň ösüşi, täze belentliklerine tarap öňe gitmegi biziň eziz Diýarymyza bolan buýsanjymyza buýsanç goşýar, ony has-da gülledip ösdürmek üçin belent maksatly işlere goşant goşmaga höweslendirýär.

Hormatly Prezidentimiziň şu ýylyň geçen döwründe geçirilen Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlary bilen geçirilen duşuşykda, soňra Hökümetiň nobatdaky mejlisinde we ýakynda geçirilen iş maslahatynda belleýşi ýaly, özgertmeler üstünlikli amala aşyrylyp, ýokary we durnukly ykdysady ösüş ýeterlik derejede üpjün edilýär.

Beýik Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygyny mynasyp garşylamak we bu senäni zähmet üstünlikleri bilen şöhratlandyrmak üçin işleriň giň gerim bilen ýaýbaňlandyrylan häzirki döwürde milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynyň sazlaşykly ösmegine möhüm ähmiýet berilýär. Şunda milli ykdysadyýetimiziň möhüm ugry hökmünde telekeçiligi ösdürmäge ähmiýet berilýändigini-de bellemek gerek.

Bu hakynda hormatly Prezidentimiz: «Häzirki döwürde ýurdumyzda kiçi we orta telekeçiligi, hususy başlangyçlary sazlaşykly hem-de netijeli ösdürmek üçin amatly hukuk, ykdysady, maliýe we durmuş şertleri döredildi. Telekeçiler ata Watanymyzyň ykdysady kuwwatyny artdyrmaga saldamly goşant goşýarlar. Daşary ýurt harytlarynyň ornuny tutýan we beýleki döwletlere iberilýän bäsleşige ukyply önümleriň önümçiligi barha ösdürilýär» diýip belleýär.

Ýurdumyzyň telekeçileriniň işi, ösüşiniň rowaç ýoly barada gürrüň edilende, anyk sanlara we maglumatlara salgylanmak ýerlikli bolsa gerek. 2021-nji ýylyň iki aýynda Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça oba hojalyk we azyk önümleriniň öndürilişiniň ösüşi 122 göterime, senagat önümleriniň öndürilişiniň ösüşi 101,7 göterime deň boldy.

Häzirki wagtda ýurdumyzyň altyn gaznasy hasaplanylýan telekeçileriň bitirýän işlerine ýokary baha berilýär, olara uly ynam bildirilýär, durmuş-ykdysady ösüşiň, halkymyzyň abadan, bagtyýar, bolelin durmuşynyň üpjün edilmegine gönükdirilen taslamalaryň, şol sanda iri taslamalaryň durmuşa geçirilmegi olara ynanylýar. Munuň özi «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça Maksatnamany», Oba milli maksatnamasyny durmuşa geçirmekde olara uly ynam bildirilýändiginiň aýdyň subutnamasydyr.

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary bolup durýan telekeçileriň alyp barýan işleri, durmuşa geçirýän taslamalary möçber taýdan-da, ähmiýeti babatda-da uludyr. Şeýle iri taslamalaryň biri-de Aşgabat —Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýoludyr. Hormatly Prezidentimiziň Kararyna laýyklykda, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy “Türkmen Awtoban” ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýetine buýrujy hem-de baş potratçy hökmünde çykyş etmek bilen, bu ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň we onuň desgalarynyň taslamasyny düzmek hem-de olary ýanaşyk ýerleri abadanlaşdyryp gurmak, şeýle hem olary dolandyrmak boýunça işleri ýerine ýetirmäge ygtyýar berildi. Bu babatdaky Karar Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe köpugurly ulag-üstaşyr geçelgelerini döretmek arkaly Türkmenistanyň geoykdysady mümkinçiliklerini has doly peýdalanmak boýunça öňde goýlan wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmek hem-de ýurdumyzyň milli ykdysadyýetinde hususy pudagyň tutýan ornuny artdyrmak maksady bilen kabul edildi.

Häzirki wagtda uzynlygy 600 kilometr, umumy bahasy ABŞ-nyň 2 milliard 300 million dollaryna barabar bolan bu taslama durmuşa geçirilýär.

Şeýle iri taslamalaryň hatarynda Ahal welaýatynyň dolandyryş merkezini — täze şäheri hem bellemek bolar. 2019-njy ýylyň 10-njy aprelinde hormatly Prezidentimiz onuň düýbüni tutmak dabarasyna gatnaşyp, Türkmenistanda täze nusgadaky şäheriň gurluşygyna badalga berdi.

Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary bolan hususy kärhanalar özlerine ynanylan işleri üstünlikli ýerine ýetirýärler. 2020-nji ýylyň 10-njy noýabrynda ýurdumyzyň paýtagtyny ösdürmegiň 16-njy tapgyrynyň çäklerinde gurlan durmuş-medeni maksatly desgalar toplumy munuň aýdyň subutnamasy bolup durýar. Şol taryhy gün Aşgabady ösdürmegiň 16-njy tapgyrynyň çäklerinde 12 gatly 48 öýli ýaşaýyş jaýlarynyň 6-sy, 72 öýli ýaşaýyş jaýlarynyň 10-sy, şeýle hem medeni maksatly desgalar ulanylmaga berildi. 2020-nji ýylda türkmen telekeçileri tarapyndan Gökdepe etrabynyň Yzgant obasynda 200 orunlyk Ýokanç keseller hassahanasynyň, towuk etini öndürýän kärhananyň, paýtagtymyzyň Bagtyýarlyk etrabynda bezeg metal gurnama önümlerini öndürýän kärhananyň, Büzmeýin etrabynda 600 orunlyk orta mekdebiň we beýleki desgalaryň gurlandygyny-da bellemek gerek.

Ýeri gelende, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary bolan hususy gurluşyk kompaniýalarynyň tagallasy bilen Moldowa Respublikasynda çagalar bagynyň, Russiýa Federasiýasynyň Astrahan oblastynda orta mekdebiň gurlandygyny-da belläsimiz gelýär.

Watanymyzyň ykdysady kuwwatyny artdyrmaga saldamly goşant goşýan telekeçileriň tagallasy bilen ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda häzirki zaman ýaşaýyş jaýlary, mekdepler, çagalar baglary we durmuş maksatly beýleki desgalar gurlup yzygiderli ulanylmaga berilýär. Türkmen telekeçileri milli ykdysadyýetimiziň beýleki ugurlarynda hem netijeli işleýärler. Olar obasenagat toplumynda, syýahatçylyk, söwda, dokma pudaklarynda, azyk senagatynda, hyzmatlar ulgamynda hem netijeli işleri alyp barýarlar. Telekeçilerimiz önüm we haryt bolçulygynyň döredilmegine saldamly goşant goşýarlar. Hususy pudagyň işgärleriniň tutanýerli zähmeti bilen azyk, oba hojalyk, senagat önümleriniň bolçulygy döredilýär. Olar öz harytlary, önümleri bilen dünýä bazarlaryna çykýarlar. Bularyň hemmesi türkmen telekeçiliginiň özgertmeler we ösüş ýolunyň üstünliklere beslenýändigini görkezýär.

Hawa, hormatly Prezidentimiziň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalaryna bildirýän ynamy uly, olaryň netijeli işlemekleri üçin döredýän mümkinçilikleri, milli ykdysadyýetimizi, şol sanda hususy pudagy ösdürmek boýunça öňde goýýan wezipeleri türkmen telekeçiliginiň ösüşiniň rowaç ýoluny üstünliklere besleýär.

Tirkeş MÄMMEDOW,

«Mugallymlar gazeti».