Ahal welaýaty, 18-nji fewral (TDH). Şu gün türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow hormatly Prezidentimiziň tabşyrygy boýunça Ahal welaýatynyň Arkadag şäherine amala aşyran iş saparynyň dowamynda sebitiň täze merkeziniň ikinji tapgyrynda gurulmagy meýilleşdirilýän binalaryň we desgalaryň şekil taslamalary, olaryň ýerleşjek ýerleriniň çyzgylary bilen tanyşdy. 

Arkadag şäheriniň gurluşygynyň ikinji tapgyrynda guruljak binalaryň şekil taslamalarynyň tanyşdyrylyşyna Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň käbir orunbasarlary, birnäçe ministrlikleriň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň ýolbaşçylary, Ahal welaýatynyň merkeziniň gurluşygy boýunça döwlet komitetiniň başlygy, Arkadag şäheriniň häkimi gatnaşdylar. 

Ahal welaýatynyň merkeziniň gurluşygy boýunça döwlet komitetiniň başlygy D.Orazow gurulmagy meýilleşdirilýän binalaryň taslamalary we çyzgylary, olaryň aýratynlyklary barada giňişleýin maglumat berdi. Şolaryň hatarynda şäheriň dolandyryş we jemgyýetçilik binalary, awtomenzil, awtotoplum desgalary, demir ýol menzili hem-de bu düzümlere degişli ugurdaş desgalar bar. Mundan başga-da, durky täzelenilýän hem-de täze awtomobil ýollarynyň, ähli amatlyklary özünde jemleýän ýaşaýyş jaýlarynyň taslamalarynyň, olaryň ýerleşjek ýerleriniň çyzgylary görkezildi. 

Täze şäheriň gurluşygynyň ikinji tapgyrynda her biri 720 orunlyk umumybilim berýän mekdepleriň 5-si, 320 orunlyk çagalar baglarynyň 9-sy, saglyk öýi, ýangyna garşy göreş gullugynyň, Arkadag şäheriniň häkimliginiň edara binalary, muzeý, “Saglyk” seýilgähi, söwda we hyzmat ediş toplumy, her biri 30 öýli, 5 gatly ýaşaýyş jaýlarynyň 36-sy, her biri 40 öýli, 5 gatly ýaşaýyş jaýlarynyň 36-sy, her biri 42 öýli, 7 gatly ýaşaýyş jaýlarynyň 24-si, her biri 54 öýli, 9 gatly ýaşaýyş jaýlarynyň 14-si, Arkadag şäheriniň demir ýol menzili, şäheriň awtotoplumy we bellige alyş bölümi, Ahal welaýatynyň awtomenzili bina ediler. 

Hormatly Arkadagymyz Ahal welaýatynyň Arkadag şäheriniň gurluşygynyň häzirki zamanyň ösen tejribesine laýyklykda alnyp barylmagyna we şunda täzeçil tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagyna, ekologik meselelere möhüm üns berilmelidigini aýtdy. Bu ýerde bina ediljek dürli maksatly desgalar şu günüň talaplaryna laýyk gelmelidir. Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Arkadag şäheriniň ikinji tapgyrynyň gurluşygynyň ýerine ýetirilmeginde Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalaryna uly ornuň degişlidigini belläp, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da ýokarlandyrmagyň wajyp wezipe hökmünde kesgitlenendigine ünsi çekdi. 

Arkadag şäheriniň Köpetdagyň etegindäki ajaýyp giňişlikde gurulýandygyny nazara alyp, bu ýerleriň tebigy gözelligini saklap galmak üçin “ýaşyl” tehnologiýalary giňden ulanmak zerurdyr. Şeýle hem ilata edilýän söwda we beýleki hyzmatlaryň häzirki zamanyň ösen talaplaryna laýyk gelmegi möhümdir. Hyzmatlar ulgamynda häzirki zaman tehnologiýalarynyň ulanylmagy esasy talap bolup durýar diýip, hormatly Arkadagymyz belledi. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri Gurbanguly Berdimuhamedow Arkadag şäheriniň awtotoplum binalarynyň we demir ýol menziliniň şekil taslamalary bilen tanşyp, gurluşygyň nobatdaky tapgyrynda ulag-aragatnaşyk ulgamyna degişli binalaryň gurluşygynda ulanylýan serişdeleriň berkligine, uzak möhletleýinligine aýratyn üns berilmelidigini belledi. Şunda ýurdumyzyň ulag ulgamyna degişli düzümleriň işini talabalaýyk ýola goýmak, oňa sanly ulgamy ornaşdyrmak boýunça durmuşa geçirilýän maksatnamalaýyn işlere örän jogapkärçilikli çemeleşilmelidir. Bu ugra degişli binalaryň gurluşygynda welaýatyň çäklerindäki milli binagärligiň ajaýyp nusgalary bolan taryhy ýadygärlikleriň keşbiniň öz beýanyny tapmalydygyny belläp, hormatly Arkadagymyz bu babatda taryhçy alymlar, hünärmenler we ýaş taslamaçylar, binagärler bilen bilelikde iş alyp barmagyň wajypdygyna ünsi çekdi. 

Şäher ilatyna we onuň myhmanlaryna edilýän ulag hyzmatlarynyň medeniýetiniň häzirki zaman talaplaryna doly laýyk gelmegi ugrunda ähli zerur tagallalaryň edilmelidigini belläp, Gahryman Arkadagymyz bu ugra degişli binalaryň we toplumlaryň taslamalary taýýarlananda döwrebap usullaryň ulanylmagyna möhüm ähmiýet berilmelidigini aýtdy. Milli Liderimiz dünýäniň iň gowy tejribesiniň işjeň ulanylmagynyň hem-de döwrebap tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagynyň ýurdumyzyň durmuş-ykdysady taýdan okgunly ösüşiniň möhüm şerti bolup durýandygyny belledi. Şunda taryhyň dowamynda halklary baglanyşdyrýan ýollary guran halkymyzyň milli tejribesi ulanylmalydyr, ulag ulgamyna degişli binalaryň gurluşygyna toplumlaýyn esasda çemeleşilmelidir. 

Şäheriň gurluşygynyň ikinji tapgyrynda senagat zolagyny döretmek meselesine, onuň çäklerinde bina ediljek önümçilik kärhanalarynyň häzirki zamanyň ekologik talaplaryna laýyk gelmegine aýratyn üns berilmelidir. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri görkezilýän şekil taslamalary bilen tanyşlygyň dowamynda ilatyň ähli amatlyklaryň hözirini görüp ýaşamagy, netijeli işlemegi we bilim almagy, göwnejaý dynç almagy, sport, döredijilik bilen meşgullanmagy boýunça meselelere zerur üns berilmelidigini nygtady. Şunda sanly tehnologiýalaryň we intellektual ulgamlaryň esasynda kadaly şäher giňişliginiň döredilmegi esasy ýörelgä öwrülmelidir. Şeýlelikde, “akylly” şäher konsepsiýasyna möhüm ähmiýet berilmelidir. 

Hormatly Arkadagymyz bagtyýar çagalygyň ýurdy hökmünde ykrar edilen Türkmenistanda körpe nesilleriň sazlaşykly ösmegi, amatly dynç almagy, dünýä ylmyna çuňňur aralaşmagy we çeper döredijilik bilen meşgullanmagy üçin döwlet derejesinde alada edilýändigini aýtdy. Şunda ylym-bilim, saglygy goraýyş, sport ugurlaryna degişli binalaryň we desgalaryň gurluşygyna aýratyn ähmiýet berilmelidir. Şunuň bilen baglylykda, Arkadag şäheriniň gurluşygynyň ikinji tapgyrynda bina ediljek ugurdaş desgalarda üpjün edilýän mümkinçilikler häzirki döwrüň ösen talaplaryna, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň belent ruhuna laýyk gelmelidir. 

Milli Liderimiz Arkadag şäheriniň gurluşygynyň birinji tapgyrynda bina edilen desgalar toplumynyň açylyş dabarasyna ýokary derejede taýýarlyk görülmelidigini, ýurdumyzyň durmuşynda möhüm ähmiýeti bolan şanly wakanyň guramaçylyk derejesiniň üpjün edilmelidigini we şäheriň gurluşygynyň ikinji tapgyryna badalga bermek dabarasyna taýýarlyk işlerine hemmetaraplaýyn esasda girişilmeginiň wajypdygyny belledi. 

Soňra türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow bu ýerde degişli ýolbaşçylaryň gatnaşmagynda iş maslahatyny geçirdi. 

Gahryman Arkadagymyz ýurdumyzyň ähli künjeklerinde bolşy ýaly, Arkadag şäherinde ýerine ýetirilýän işleriň hem döwlet ekologiýa syýasatyna doly laýyk gelmelidigini, binalaryň taslamalary taýýarlanylanda ýerli tebigy aýratynlyklaryň göz öňünde tutulmalydygyny belledi. Şunda ugurdaş ýokary okuw mekdepleriniň talyplarynyň bu ugurdaky täzeçil pikirlerini we garaýyşlaryny öwrenmek, olaryň taýýarlan tekliplerini işjeň ulanmak möhüm bolup durýar. Täze, döwrebap şäheriň gurulmagy hormatly Arkadagymyzyň başyny başlan we Arkadagly Serdarymyz tarapyndan üstünlikli dowam etdirilýän durmuş-ykdysady syýasatyň netijeli amala aşyrylýandygyny görkezýär. Ilatyň abadan we bagtyýar durmuşynyň üpjün edilmegi, ösüp gelýän ýaş nesiller üçin ähli zerur şertleriň döredilmegi döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň biridir. 

Gurluşyk işleriniň ýokary hil derejesinde ýerine ýetirilmegi, desgalaryň gurluşyklarynyň bellenen möhletlerde tamamlanylmagy potratçylara we buýrujylara bildirilýän üýtgewsiz talap bolup durýar. Şunda alnyp barylýan işler degişli ýolbaşçylar tarapyndan berk gözegçilikde saklanmalydyr. Dürli maksatly desgalar gurlanda we timarlaýyş işleri geçirilende ýokary hilli serişdeler ulanylmalydyr. Şol serişdeler ýurdumyzyň howa şertlerini nazara almak bilen, berkligi we amatlylygy göz öňünde tutulyp seçilip alynmalydyr. Binalaryň we desgalaryň keşbinde, içki bezeginde milli binagärligiň ajaýyp däpleri bilen sazlaşykda binagärlik, bezeg ulgamyndaky gazanylanlar öz beýanyny tapmalydyr diýip, hormatly Arkadagymyz aýtdy. 

Iri möçberli şähergurluşyk taslamalarynyň durmuşa geçirilmegi sebitleri senagatlaşdyrmak, milli ykdysadyýetimizi toplumlaýyn esasda ösdürmek, hususy ulgamyň işini kämilleşdirmek, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da ýokarlandyrmak boýunça wezipeleri çözmäge ýardam etmelidir. Munuň özi häzirki döwrüň möhüm wezipesi hökmünde kesgitlendi. Gahryman Arkadagymyz ekologiýa ýaly möhüm ähmiýetli meselä ünsi çekip, şäheriň gurluşygynyň ikinji tapgyrynda senagat zolagyny döretmek bilen baglanyşykly meseleleriň içgin öwrenilmelidigini belledi. Şunda häzirki zamanyň ekologik talaplaryna laýyk gelýän tikinçilik, ýeňil we azyk senagaty kärhanalarynyň döredilmegi ilatyň iş bilen üpjünçiligini has-da gowulandyrar. 

“Akylly” şäher konsepsiýasynyň öňdebaryjy maglumat-kommunikasiýa tehnologiýalarynyň we internet serişdeleriniň sazlaşygyna esaslanýandygyny belläp, hormatly Arkadagymyz sanly ulgamyň şäher düzümleriniň we gulluklarynyň dolandyrylmagyny, ilatyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň has-da ýokarlandyrylmagyny üpjün edýän bitewi düzümdigini nygtady. Şunda şäheriň gurluşygynyň ikinji tapgyrynda halkara ülňülere laýyk gelýän gurluşyk serişdeleriniň ulanylmagynyň, şolaryň ýerli tebigy-howa şertlerine we ýokary ekologik kadalara hem-de bildirilýän beýleki talaplara doly laýyk gelmeginiň häzirki günüň möhüm wezipesi bolup durýandygyny belledi. Ahal welaýatynyň täze, döwrebap merkeziniň gurulmagy amatly ýaşamak we zähmet çekmek üçin ähli şertleriň döredilmegine, halkymyzyň bagtyýar, abadan durmuşynyň üpjün edilmegine gönükdirilendir. 

Soňra Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow şäheriň Baş baýdak meýdançasyna geldi. Bu ýerde işler ýokary depginlerde alnyp barylýar. Döwlet tugy türkmen halky üçin mukaddeslikdir, halkymyzyň abadançylygynyň we Watanymyzyň gülläp ösüşiniň nyşanydyr. Hormatly Arkadagymyz şäheriň esasy şaýolunyň ugrunda gurlan köpriniň üstünde saklanyp, Ahal welaýatynyň täze merkeziniň binagärlik keşbiniň dag etekleriniň tebigy görnüşleri bilen sazlaşykly utgaşýandygyny belledi. 

Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen bina edilýän bu şäherde milli binagärlik ýörelgeleriniň, häzirki zamanyň ösen şähergurluşyk tejribesi bilen sazlaşykly utgaşdyrylmagyna möhüm ähmiýet berilýär. Bu bolsa täze şäheriň özboluşly binagärlik keşbiniň emele gelmegini üpjün etdi. Dürli maksatly desgalaryň gurluşyk işleriniň hiline, olaryň ýanaşyk çäkleriniň bezegine hem-de abadanlaşdyrylyşyna aýratyn üns berilmelidir diýip, hormatly Arkadagymyz aýtdy. Hususan-da, ýol-ulag düzüminiň desgalarynyň gurulmagy, häzirki zaman talaplaryna laýyklykda yşyklandyryş ulgamlarynyň çekilmegi zerurdyr. Şunuň bilen baglylykda, gök zolaklaryň bu künjegiň tebigy aýratynlyklary bilen utgaşdyrylmagyna möhüm ähmiýet berilýär. 

Täze şäheriň ikinji tapgyrynyň gurluşygyna uly jogapkärçilik hem-de ýokary ruhubelentlik bilen girişilmelidir diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow şäheriň gurluşygynyň birinji tapgyrynyň açylyş dabarasynyň döwrüň ruhuna kybap derejede guralmalydygyny nygtady. 

 Hormatly Arkadagymyz hemmelere öňde durýan wezipeleri durmuşa geçirmekde üstünlik arzuw etdi we bu ýerden ugrady.

Aşgabat, 19-njy fewral (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Birleşen Arap Emirlikleriniň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Prezidentiň iş dolandyryş ministri Şeýh Mansur bin Zaýed Al Nahaýýan bilen duşuşygy boldy. Paýtagtymyzyň Halkara howa menzilinde myhmany döwlet Baştutanymyz garşylady. 

 Belent mertebeli myhmana türkmen halkynyň milli myhmansöýerlik ýörelgelerine laýyk gelýän hormat-sarpa bildirildi. 

Dünýä döwletleri, şol sanda Ýakyn Gündogaryň ykdysady taýdan kuwwatly we ösen ýurtlarynyň biri bolan Birleşen Arap Emirlikleri bilen köptaraplaýyn gatnaşyklary ösdürmek hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda durmuşa geçirilýän daşary syýasat strategiýasynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hem-de Birleşen Arap Emirlikleriniň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Prezidentiň iş dolandyryş ministri Şeýh Mansur bin Zaýed Al Nahaýýan mähirli salamlaşyp, iki ýurduň Döwlet baýdaklarynyň öňünde surata düşdüler. 

Şeýh Mansur bin Zaýed Al Nahaýýan mähirli kabul edilendigi üçin hormatly Prezidentimize hoşallyk bildirdi we her gezek Türkmenistana gelende, özüni ata Watanynda ýaly duýýandygyny aýtdy. 

Myhman döwlet Baştutanymyza, şeýle-de türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowa, ähli türkmen halkyna Birleşen Arap Emirlikleriniň Prezidenti Şeýh Mohammed bin Zaýed Al Nahaýýanyň we BAE-niň wise-prezidenti, Premýer-ministri, goranmak ministri, Dubaýyň häkimi Şeýh Mohammed bin Raşid Al Maktumyň mähirli salamyny ýetirdi. Nygtalyşy ýaly, BAE-de Türkmenistan bilen döwletara gatnaşyklaryň ösdürilmegine, şol sanda deňhukuklylyga, özara bähbitlilige esaslanýan uzak möhletleýin söwda-ykdysady hyzmatdaşlygyň pugtalandyrylmagyna aýratyn ähmiýet berilýär. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow BAE-niň ýokary wezipeli wekilini Aşgabatda görýändigine şatdygyny aýdyp, Birleşen Arap Emirlikleriniň ýolbaşçylaryna öz adyndan hem-de Gahryman Arkadagymyzyň adyndan iň gowy arzuwlaryny beýan etdi. Döwlet Baştutanymyz hormatly Arkadagymyzyň ýakynda Abu-Dabi şäherine amala aşyran saparyny we onuň çäklerinde geçirilen duşuşyklary ýakymly duýgular bilen ýatlaýandygyny belledi we iki ýurduň arasynda köpýyllyk hyzmatdaşlygyň, hemmetaraplaýyn gatnaşyklaryň oňyn tejribesiniň toplanandygy nygtady. Hormatly Prezidentimiziň geçen ýylyň 21-22-nji noýabrynda BAE amala aşyran resmi saparynyň, onuň çäklerinde geçirilen ýokary derejedäki türkmen-emirlikler gepleşikleriniň we saparyň jemleri boýunça gol çekilen resminamalaryň uly toplumynyň iki döwletiň däp bolan dostluk we ynanyşmak gatnaşyklaryny ösdürmäge, özara bähbitli, deňhukukly hyzmatdaşlygy giňeltmäge kuwwatly itergi berendigi bellenildi. 

Duşuşygyň dowamynda Şeýh Mansur bin Zaýed Al Nahaýýan şu ýylyň 11-12-nji fewralynda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň BAE bolan resmi saparynyň ozal gazanylan ylalaşyklaryň iş ýüzünde durmuşa geçirilmegine ýardam berýändigini hem-de ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň taryhyna täze sahypany ýazandygyny aýtdy. 

Döwlet Baştutanymyz iki döwletiň ägirt uly mümkinçiliklerini we özara bähbitlerini nazara almak bilen, dostlukly ýurduň ýokary wezipeli wekiliniň bu gezekki saparynyň ikitaraplaýyn gatnaşyklary ösdürmäge täze itergi berjekdigine ynam bildirdi. Iki ýurduň arasynda ýokary derejedäki gepleşikleriň yzygiderli geçirilmegi taraplaryň özara bähbitli hyzmatdaşlyga ygrarlydygyny tassyklaýar. Syýasy-diplomatik ulgamda, abraýly halkara guramalaryň, ilkinji nobatda, BMG-niň ugry boýunça türkmen-emirlikler hyzmatdaşlygynyň özara düşünişmek we hormat goýmak esasynda ösdürilýändigi bellenildi. 

Türkmenistanyň çäk taýdan amatly ýerleşmegi hem-de ýurdumyzda amatly maýa goýum ýagdaýynyň döredilmegi daşary ýurtly işewürler, şol sanda Ýakyn Gündogar ýurtlarynyň işewür toparlarynyň wekilleri bilen netijeli hyzmatdaşlygy ösdürmekde aýratyn ähmiýetlidir. Şunuň bilen baglylykda, söwda-ykdysady, ýangyç-energetika, durmuş desgalarynyň gurluşygy we beýleki pudaklarda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlyk giňeldilýär. 

Bellenilişi ýaly, Türkmenistanda köpugurly ulag ulgamyny döretmek boýunça alnyp barylýan işler özüniň oňyn netijesini berýär. Hususan-da, ýurdumyzyň deňiz ulag ulgamynyň düzümi giňeldilýär, täze awtomobil, howa, demir ýol ulag merkezleriniň we geçelgeleriniň gurluşygy giň gerimde alnyp barylýar. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanda ulag ulgamy boýunça giň möçberli taslamalaryň işlenip taýýarlanylýandygy, şunda bu ugurda baý tejribe toplan daşary ýurtly hyzmatdaşlar, şol sanda BAE-niň belli kompaniýalary bilen gatnaşyklary ýola goýmagyň ägirt uly geljeginiň bardygy bellenildi. 

Türkmenbaşy Halkara deňiz porty özüniň häzirki derejesinde Gündogar — Günbatar we Demirgazyk — Günorta ugurlary boýunça halkara ähmiýetli iri ulag merkezleriniň biri bolup durýar. Ol Birleşen Arap Emirlikleriniň çäklerindäki portlar bilen logistik baglanyşygy ýola goýmagyň maksatlaryna doly laýyk gelýär. Munuň özi portlary dolandyrmak we logistik hyzmatlary amala aşyrmak ulgamynda ýöriteleşen kompaniýalar üçin bähbitli taslama bolup biler. 

Duşuşygyň dowamynda bellenilişi ýaly, bilelikdäki taslamalaryň amala aşyrylmagy hyzmatdaşlygyň esasy ugurlarynyň biridir. Bu taslamalar ykdysady hyzmatdaşlyga täze itergi berip, maýa goýumlary çekmek, bilelikdäki önümçilikleri döretmek, döwrebap ulag düzümini kemala getirmek, bank-maliýe ulgamynda özara gatnaşyklary işjeňleşdirmek üçin uly mümkinçilikleri açýar. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hyzmatdaşlygy, şol sanda medeni-ynsanperwer ulgamdaky gatnaşyklary işjeňleşdirmek üçin bar bolan kuwwaty doly derejede ulanmagyň maksadalaýyk boljakdygyny belledi. 

Birleşen Arap Emirlikleriniň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Prezidentiň iş dolandyryş ministri Şeýh Mansur bin Zaýed Al Nahaýýan BAE-niň işewür toparlarynyň wekilleriniň Türkmenistan bilen netijeli hyzmatdaşlygy ösdürmäge uly gyzyklanma bildirýändiklerini tassyklap, mähirli kabul edilendigi üçin döwlet Baştutanymyza ýene-de bir gezek tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Birleşen Arap Emirlikleriniň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Prezidentiň iş dolandyryş ministri Şeýh Mansur bin Zaýed Al Nahaýýan bilen mähirli hoşlaşdy. 

 Soňra belent mertebeli myhman hoşniýetli arzuwlaryny aýdyp, paýtagtymyzdan ugrady.

Hormatly Prezidentimiz ilaty ýurdumyzda öndürilýän azyk önümleri bilen bolelin üpjün etmek boýunça anyk wezipeleri kesgitledi. Bu il-ýurt ähmiýetli işe etrabymyzyň zähmetkeşleri netijeli gatnaşýarlar. Oňa üstümizdäki ýylyň geçen ýanwar aýynyň önümçilik görkezijileri hem bütin aýdyňlygy bilen şaýatlyk edýär. Has takygy, geçen aýda etrabymyzyň ähli hojalyklarynda etiň 2,1 müň tonna golaýy, süýdüň 6233 tonna golaýy, ýumurtganyň hem 4 milliona golaýy öndürilip, ilata ýetirildi. Bu görkezijileriň geçen ýylyň degişli döwründäkiden degişlilikde 1,1 göterim, 0,4 göterim we 7,1 göterim artykdygy bellärliklidir. Häzirki wagtda etrabymyzda gara mallaryň 95 müň başy, dowarlaryň 315,6 müň başy, guşlaryň hem 798 müňe golaý başy idedilýär. Şeýle oňyn netijeler Arkadagly  Serdarymyzyň ekerançylary we maldarlary giňden goldamagy, olary has yhlasly zähmet çekmäge höweslendirmegi arkaly gazanylýar.  

Biziň etrap birleşmämiziň agzalarynyň aglaba bölegi oba adamlary bolup, olaryň arasynda degişli wagyz-ündew çärelerini giňden alyp barýarys. Olarda hormatly Prezidentimiziň we Gahryman Arkadagymyzyň daýhanlary galkyndyrmak  ugrunda edýän taýsyz tagallalary hakynda buýsanç bilen gürrüň edilýär. Obalarymyzyň barha gözelleşmegi guwandyrýar, ýaşamaga yşky, zähmet çekmäge höwesi artdyrýar. Oba adamlary şeýle ajaýyp ýaşaýşy peşgeş beren Arkadagly Serdarymyza we Milli Liderimize köp-köp sagbolsun aýdýarlar.  

Merdan NURMAMEDOW,

Türkmenistanyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň Saýat etrap birleşmesiniň başlygy.

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwri döredijilikli zähmetiň, innowasion tehnologiýalaryň, ulgamlary sanlylaşdyrmagyň we döwlet durmuşynyň ähli ugurlarynda ýaşlaryň kuwwatyndan netijeli peýdalanmagyň döwrüne öwrülýär. Şonuň üçin-de hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow her bir ýolbaşçydan, telekeçiden, işewürden... ýurdumyzyň syýasy, ykdysady, durmuş hem-de medeni taýdan ösüşini mundan beýläk-de ýokarlandyrmak bilen baglanyşykly derwaýys meseleleriň çözgüdini tapmagy, bu ugurda kesgitlenen her bir wezipäniň gyşarnyksyz berjaý edilmegini talap edýär. Şunda kabul edilen döwlet hem-de pudaklaýyn maksatnamalaryň durmuşa geçirilmeginiň ygtybarlylygyny ýokarlandyrmak aýgytly orna eýe bolmagynda galýar. 

Hormatly Prezidentimiz 10-njy fewralda geçirilen Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde döwletimiziň ýeten beýik sepgitleri barada durup geçmek bilen, üstümizdäki ýylda öňde duran wezipelere ünsi çekdi. Olaryň hatarynda durmuş-ykdysady, ylmy-önümçilik, döwlet-hususy pudak, ýaşlara mümkinçilikleriň açylmagy we olaryň şahsyýet hökmünde kemala gelmegi, oba hojalygy we gaýtadan işleýän senagat, ekologik abadançylyk hem-de beýleki käbir ugurlaryň esasy gözükdiriji hökmünde görkezilmegi diňe bir şu günüň ýa-da ýakyn geljegiň ýörelgesini salgy bermän, eýsem, orta hem uzak geljek üçin-de badalgadyr. Giňişleýin mejlisde Türkmenistanyň demokratik, hukuk we dünýewi esaslaryny mundan beýläk-de berkitmäge, onuň halkara abraýyny ýokarlandyrmaga gönükdirilen toplumlaýyn wezipeleriň öňe sürülmegi-de bir maksada — döwletiň hem halkyň aýdyň ertirlerini şu günden binýat etmek ugrundaky tagallalara hyzmat edýär. Mejlisde ýurdumyzda amala aşyrylýan içeri we daşary syýasatyň ileri tutulýan ugurlary babatda aýratyn durlup geçilip, derwaýys garaýyşlaryň beýan edilmegi hemişelik Bitarap Türkmenistanyň birek-birege hormat goýmaga, özara bähbide, deňhukuklylyga, adalatlylyga, ynsanperwerlige daýanýan ýörelgeleriniň umumadamzat bähbitlerinden ugur alýandygyndan alamatdyr. 

Döwlet Baştutanymyzyň gürrüňi edilýän mejlisde eden çykyşynda ünsi çeken wezipeleriniň biri-de telekeçiligi goldamak, hususy eýeçiligiň hukuklaryny hem-de kepilliklerini ynamly goramagyň ulgamyny döretmek, kiçi we orta telekeçiligi ösdürmäge ýardam etmek, ýaşlaryň ýaşaýyş jaýlaryna we bilimlere bolan elýeterliligini gazanmak meselesidir. Bu maksat türkmen jemgyýetiniň hususy pudagy mundan beýläk-de ösdürmek, döwlet tarapyndan telekeçilige berilýän goldawlarydyr ýeňillikleri geljekde-de dowam etdirmek, importyň ornuny tutýan we eksporta gönükdirilen önümleri özümizde öndürmegiň depginini ýokarlandyrmak, ýaşlaryň iş üpjünçiligini artdyrmak we olaryň işine maýa goýumlary gönükdirmek, milli ykdysadyýeti, onuň eksport kuwwatyny diwersifikasiýalaşdyrmak, azyk garaşsyzlygyny berkitmek hem-de bazar bolçulygyny — haryt elýeterliligini üpjün etmek bilen baglanyşykly ählumumy gyzyklanmalaryny özünde jemleýär. Şunda ýurdumyzyň ykdysady ösüşinde we onuň eksport kuwwatynyň artmagynda telekeçiligiň ornuna ýokary baha berilmegi, Arkadagly Serdarymyzyň hususy pudagyň wekillerine bildirýän ýokary ynamy, döwlete dahylsyz pudagyň milli ykdysadyýetdäki paýyny has-da artdyrmak ugrunda edýän tagallalary gazanylýan üstünlikleriň girewi bolup çykyş edýär. Munuň şeýledigini türkmen telekeçileriniň dürli ugurlarda amala aşyrýan işleriniň netijeliliginiň ýokarydygy, içerki bazarlarda haryt bolçulygyny döretmekde, azyk garaşsyzlygyny berkitmekde, senagat harytlarynyň gaýtadan işlenilmeginde, ýerli çig mal serişdelerinden ýerlikli peýdalanmakda, iri gurluşyk taslamalarynda olaryň uly mümkinçiliklere, paýa eýedikleri hem görkezýär. Hususy pudagyň ösüş depgininiň barha artýan kuwwata eýe bolmagynda pudaga döwlet goldawynyň we dürli ýeňillikleriň, şol sanda ýeňillikli karz serişdeleriniň berilmeginiň, hormatly Prezidentimiziň bu babatda durmuşa geçirýän syýasatynyň ähmiýeti aýratyn nygtalmaga mynasyp.  

Elbetde, girdejisini artdyrmak, baýamak, netijede, maliýe gory babatda-da, önümçiliginiň köpdürlüligi we köpugurlylygy babatda-da öňdäki orunlaryň birini eýelemek telekeçiniň baş maksady hökmünde öňe çykýar. Munuň üçin beýleki döwletleriň işewürleri bilen özara eksport-import gatnaşyklarynda eksportyň paýyny ýokarlandyrmak, onuň diwersifikasiýasyny gazanmak islendik hususyýetçi üçin-de çelgidir. Ýurdumyzyň bazarlaryny harytlaryňdyr önümleriň islendik görnüşi, esasan-da, özümizde öndürilýän görnüşleri bilen üpjün etmek, olaryň elýeterliligini durnukly ýagdaýa getirmek bolsa telekeçileriň her biriniň perzentlik hem raýatlyk borjudyr. Ikinji bir tarapdan, hususyýetçileriň gazanýan üstünlikleri döwletimiziň ykdysady kuwwatynyň barha berkemegi, parahatçylygyň, asudalygyň, eşretli durmuşyň ebediligini gazanmak, ekologik abadançylyga gulluk etmek, netijede, döwletimiziň sebitdäki geosyýasy hem-de geoykdysady ornuny berkitmäge goşant goşmak bilen berk baglanyşyklydyr. Şonuň üçin-de, Türkmenistanda bu ugurda amala aşyrylýan syýasatyň çäklerinde ýurdumyzyň ykdysady binýady has-da berkidildi we berkidilýär. Milli ykdysadyýetiň ileri tutulýan pudaklaryna goýulýan ýerli we daşary ýurt maýa goýumlarynyň möçberi barha artdyrylýar. Şolaryň netijesinde bolsa ýurdumyzyň senagat, önümçilik, durmuş ulgamlaryny batly depginler bilen ösdürmäge, Watanymyzyň egsilmez baýlygy bolan tebigy serişdelerimizden ýerlikli hem tygşytly peýdalanmaga gönükdirilen toplumlaýyn işler durmuşa geçirildi. Şeýle işler Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe-de batly depginlere eýe bolýar. Şu maksatdan ugur alnyp, döwlet we döwlete dahylsyz edara-kärhanalara, hususy telekeçilere önümçilikdir dolanyşyk serişdelerini satyn almaga, oba hojalygyny toplumlaýyn ösdürmäge, önümçiligiň täze ugurlaryny döretmäge, gymmaty ýokary bolan harytlary öndürmäge gönükdirilen ýeňillikli karzlary bermek çäreleri üstünlikli amala aşyrylýar.  

Şu ýerde pudaklary hususylaşdyrmagyň, telekeçiligi ösdürmegiň, ýurduň senagatlaşmagynda döwlete dahylsyz pudagyň wekillerine täze mümkinçilikleri döretmegiň ekologik abadançylyga edýän täsirleri babatda-da durup geçmegi makul hasap edýäris. Ol, ilkinji nobatda, galyndysyz önümçiligi ýola goýmak, munuň üçin döwrüň iň kämil tehnologiýalaryny ornaşdyrmak, harydyň ýa-da harytlaryň hiline bolan gözegçiligi ýokarlandyrmak, zir-zibilleri gaýtadan işläp, olary ykdysadyýete gatanç etmek bilen baglanyşyklydyr. Sebäbi isle çig mal serişdelerine daýanýan, isle-de gaýtadan işlemäge daýanýan önümçilik bolsun, tapawudy ýok, ikisinde-de galyndyny aradan aýyrmak ýa-da ony mümkin bolan iň pes derejä çenli azaltmak, netijede, tygşytlylygy gazanmak — her teňňäni hasaply sowmak hususyýetçiniň esasy maksatlarynyň birine öwrülýär. Bu bolsa, birinjiden, himiki işlewlerden geçirilen harytlaryň ýa-da çig mal görnüşindäki önümleriň galyndylarynyň tebigata taşlanmagyny azaldýar. Tebigata taşlanýan zir-zibiller, esasan-da, plastik önümler, zäherli gazlar adamyň saglygyna ýaramaz täsir etmek bilen birlikde, haýwanat we ösümlik dünýäsine-de howp salýar. Şeýle täsirleriň öňüni almak ählumumy maýylganlygy hem-de Aralyň guramagy zerarly emele gelen ekologik kynçylyklary-da hasaba alanyňda, diňe bir sebitiň däl, eýsem, bütin dünýäniň meselesine öwrülýär. Ikinjiden, telekeçilikde depginli ýola goýulýan innowasion tehnologiýalara daýanýan galyndysyz önümçilik zäherli gazlaryň, tot-tozanyň, howada we tebigatda eremeýän elementleriň... daşky gurşawa goýberilişini çäklendirýär. Üçünjiden, şular bilen baglanyşyklylykda, döwletiň ekologik abadançylygy goramaga, tebigy gözelligi aýamaga, howanyň dem almak üçin ýaramlylygyny ýokarlandyrmaga gönükdirýän maýa goýumlaryny tygşytlamaga mümkinçilik berýär. Şonuň bilen birlikde-de, haýwanat hem ösümlik dünýäsine, tebigy suw serişdelerine adamyň täsiri bilen ýetirilýän zyýany belli bir derejede azaldýar. Netijede, bu zatlaryň ählisi döwletiň-de, telekeçiniň-de, halkyň-da, tebigatyň hem bähbitlerine gulluk edýär.  

Durmuş maksatly binalaryňdyr desgalaryň gurluşyklarynyň döwlet sargydy boýunça, bäsleşik esasynda ýerine ýetirilmegi, kiçi we orta telekeçiligi ösdürmegi maliýeleşdirmegiň ýörite maksatnamalarynyň durmuşa ornaşdyrylmagy kiçi hem orta telekeçilik üçin hünärmenleri taýýarlamak, daşary ykdysady gatnaşyklary ösdürmek, eksporty artdyrmak, importyň ornuny tutýan önümçilikleri döretmek ýaly ugurlarda netijeli hyzmatdaşlygyň örän wajyp ähmiýete eýedigini-de ýüze çykarýar. Şonuň üçin-de, hususy pudagyň, netijede, Türkmenistanyň eksport kuwwatyny artdyrmak we daşary söwda dolanyşygynyň deňagramlylygyny üpjün etmek häzirki döwrüň durmuş-ykdysady ösüşiniň wajyp ugruna öwrülýär. Sebäbi daşarky bazarlaryň islegleri we sargytlary ýurdumyzda döredilen we döredilýän önümçilik kuwwatyny doly derejede ulanmagyň, ýokary iş üpjünçiliginiň, durnukly ykdysady ösüşiň esasy girewidir. Şonuň bilen baglylykda, Türkmenistanda öndürilýän önümleriň daşary ýurtlara iberilýän möçberini artdyrmak, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürmegiň mukdarynydyr görnüşini köpeltmek, şeýle-de bu ugurda gurulmagy göz öňünde tutulýan kärhanalaryň gurluşyklaryny çaltlaşdyrmak wajyp ähmiýete eýedir. Şeýle bolansoň, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow telekeçiligi, kiçi we orta işewürligi, milli önüm öndürijileri goldamak boýunça halkara maliýe guramalary bilen hyzmatdaşlygyň dowam etdiriljekdigini, munuň üçin ýurdumyza daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmegiň gurallarynyň tapgyrlaýyn kämilleşdiriljekdigini aýratyn nygtaýar. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe döwlet Baştutanymyzyň tagallalary netijesinde kiçi hem-de orta telekeçiligiň sazlaşykly we netijeli ösmegi, hususy başlangyçlaryň goldanylmagy üçin has amatly hukuk, ykdysady, maliýe, durmuş şertleri döredildi. Bu bolsa döwlete dahylsyz pudagyň agzalaryna ýokary hilli, bäsdeşlige ukyply önümleri öndürmäge, azyk bolçulygyny berkitmek ugrundaky tagallalara mynasyp goşant goşmaga, senagat kärhanalaryny, häzirki zaman söwda merkezlerini, döwrebap obalary gurmak boýunça kesgitlenen wezipeleri ýerine ýetirmäge giň ýol açýar.  

Hormatly Prezidentimiz 2022-nji ýylyň 23-nji sentýabrynda paýtagtymyzdaky Ruhyýet köşgünde Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 31 ýyllygyna bagyşlanyp geçirilen Döwlet Maslahatynda eden çykyşynda döwlete dahylsyz pudagyň wekilleriniň bäsdeşlige ukyply, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan we eksporta gönükdirilen ýokary hilli önümleri öndürmekde uly işleri bitirýändiklerini aýratyn nygtady. Çykyşyň dowamynda türkmen telekeçileriniň Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýoluny, Ahal welaýatynyň täze, döwrebap dolandyryş merkezini, beýleki iri taslamalary durmuşa geçirmekde amala aşyrýan tutumly işleriniň bellenmäge mynasypdygyna ünsüň çekilmegi telekeçileredir işewürlere bildirilen minnetdarlyk bolmak bilen birlikde, olar üçin uly jogapkärçiligi hem alamatlandyrýar. Çünki bildirilýän ynamy ödemek, berilýän goldawlardan ýerlikli peýdalanmak üçin täze güýç-gaýrat, ugurtapyjylyk bilen işlemek zerur. Şeýle ynamdyr hoşallyk, şol bir wagtyň özünde, döwrüň talabyny, halkyň islegini-de öz içine alýar. Munuň üçin Döwlet Maslahatynda täze wezipeler-de kesgitlendi. Şoňa görä, döwlet Baştutanymyz geljekde raýatlaryň öz-özi üçin iş ýerlerini döredýän, uly bolmadyk möçberlerde önüm öndürýän, hyzmatlary edýän kiçi we orta telekeçilige salgyt goldawyny bermek, ýeňillikli bellige almak, ygtyýarnama bermek bilen, täze iş orunlarynyň döredilmegine, haryt-söwda dolanyşygynyň çaltlandyrylmagyna, salgytlardan gelip gowuşýan serişdeleriň artdyrylmagyna oňaýly şert döredýän ulgamy ösdürmegiň zerurdygyny nygtaýar. Bu bolsa kiçi we orta kärhanalaryň sanynyň has-da artdyrylmagyna, netijede, eksport mümkinçilikleriniň ýokarlanmagyna, ýurdumyza walýutanyň çekilmegine, milli manadyň durnuklylygyny berkitmäge, işsizligiň öňüniň alynmagyna... oňaýly täsir eder.  

Sözümizi jemläp aýdanymyzda, 2023-nji ýylda-da ýurdumyzyň telekeçilerine täze wezipeler, beýik maksatlar hem-de juda uly jogapkärçilik garaşýar. Şeýle maksatlar hem wezipeler «Türkmenistanyň 2023-nji ýyl üçin maýa goýum Maksatnamasynda-da» anyk beýanyny tapýar. Bu zatlaryň ählisi pudagy goldamaga gönükdirilmek bilen birlikde, döwletimiziň geljekki ösüşlerine, halkymyzyň has eşretli durmuşda ýaşamagyna, hormatly Prezidentimiziň durmuş-ykdysady syýasatynyň rowaçlanmagyna täze badalga bolup hyzmat eder. Şunda ýurdumyzda döwlet we jemgyýetçilik durmuşynyň dürli ugurlaryny öz içine alýan täze kanunlaryň kabul edilmegi we hereket edýän hukuk kadalarynyň durmuş-ykdysady ösüşe, täze taryhy döwrümize, ýurdumyzda durmuşa geçirilýän özgertmelere laýyklykda döwrebaplaşdyrylmagy giň möçberli maksatnamalaryň üstünlikli ýerine ýetirilmegini, demokratik ýörelgeleriň dabaralanmagyny, jemgyýetçilik-syýasy gatnaşyklaryň berkidilmegini üpjün etmek bilen, derwaýys orun eýelär. 

Ysmaýyl TAGAN.

«Türkmenistan».

Aşgabat, 15-nji fewral (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow “Gazprom” açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň müdiriýetiniň başlygy Alekseý Milleri kabul etdi.

 Myhman döwlet Baştutanymyza wagt tapyp kabul edendigi üçin tüýs ýürekden hoşallygyny bildirip, Russiýa Federasiýasynyň Prezidenti Wladimir Putiniň mähirli salamyny we iň gowy arzuwlaryny ýetirdi. Şunda Russiýa Federasiýasynyň iri energetika kompaniýasynyň Türkmenistan bilen özara bähbitli hyzmatdaşlyga gyzyklanma bildirýändigi tassyklanyldy. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow “Gazprom” açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň ýolbaşçysyny mübärekläp, onuň ýurdumyza şu gezekki saparynyň ýangyç-energetika toplumyndaky netijeli hyzmatdaşlygyň pugtalandyrylmagyna we umuman, köpugurly türkmen-rus gatnaşyklarynyň mundan beýläk-de giňeldilmegine ýardam berjekdigini belledi. Döwlet Baştutanymyz Russiýa Federasiýasy bilen strategik hyzmatdaşlygyň ösdürilmeginiň Türkmenistanyň daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridigini nygtap, öz gezeginde Russiýanyň Prezidentine salamyny we iň gowy arzuwlaryny beýan etdi. 

Duşuşygyň dowamynda kökleri taryhyň jümmüşine uzap gidýän türkmen-rus gatnaşyklarynyň däp bolan dostlukly, hoşniýetli goňşuçylyk häsiýetine eýedigi bellenildi. Ýokary derejede geçirilýän yzygiderli duşuşyklaryňdyr gepleşikleriň dowamynda gazanylan ylalaşyklar dürli ugurlarda hyzmatdaşlygy depginli ösdürmek üçin berk binýat bolup durýar.  

Häzirki wagtda, bilelikdäki tagallalaryň netijesinde döwletara hyzmatdaşlygyň ähli ugurlar boýunça täze many-mazmun bilen baýlaşdyrylýandygy bellenildi. Şunuň bilen baglylykda, ýangyç-energetika ulgamyndaky hyzmatdaşlyga aýratyn orun degişlidir. Bu ugurda uly mümkinçilikler bar we baý tejribe toplanyldy. Şunda “Gazprom” açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň Türkmenistanyň ozaldan gelýän hyzmatdaşydygy bellenildi. Köpýyllyk bilelikdäki işiň dowamynda hyzmatdaşlygyň ynanyşmaga we özara bähbitleri nazara almaga esaslanan netijeli görnüşi kemala getirildi. 

Tebigy baýlyklaryň ägirt uly gorlaryna eýe bolan ýurdumyzyň ähli gyzyklanma bildirýän daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen uzak möhletleýin hyzmatdaşlygy okgunly ösdürmegi maksat edinýändigi nygtaldy. Şunda nebitgaz pudagynyň kärhanalaryny döwrebaplaşdyrmak, gazyp alýan we gaýtadan işleýän pudaklaryň netijeliligini ýokarlandyrmak, energiýa serişdeleriniň eksportyny diwersifikasiýalaşdyrmak, şeýle hem bilelikdäki taslamalary amala aşyrmak ileri tutulýan ugurlardyr. 

Döwlet Baştutanymyz bular barada aýtmak bilen, ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmek üçin uly mümkinçilikleriň bardygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, hyzmatdaşlygyň bar bolan kuwwatyny doly derejede durmuşa geçirmegiň çemeleşmeleri ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Duşuşygyň ahyrynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hem-de “Gazprom” açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň müdiriýetiniň başlygy Alekseý Miller energetika ulgamynda uzak möhletleýin esasda ýola goýulýan hem-de anyk netijelere gönükdirilen türkmen-rus hyzmatdaşlygynyň mundan beýläk-de üstünlikli dowam etdiriljekdigine ynam bildirdiler.

Ministrler Kabinetiniň 10-njy fewralda geçirilen giňişleýin mejlisinde 2022-nji ýylda ýurdumyzyň durmuş-ykdysady ösüşini häsiýetlendirýän ähli görkezijilerde oňyn ösüş depginleriniň gazanylandygy we jemi içerki önümiň ösüş depgininiň 6,2 göterim derejede üpjün edilendigi barada habar berildi. Mejlisde ýurdumyzyň durmuş-ykdysady ösüşini ilerletmekde wajyp ähmiýetli resminama — Türkmenistanyň 2023-nji ýyl üçin maýa goýum Maksatnamasy kabul edildi. 

Türkmenistanyň Prezidentiniň bazar gatnaşyklaryna esaslanýan durmuş-ykdysady strategiýasynda maýa goýum işjeňligine uly ähmiýet berilýär. Ýurdumyzyň maýa goýum syýasaty — bu maýa goýumlaryň düzümini we möçberlerini, ykdysadyýetiň pudaklarynda maýa goýumlary ulanmagyň usullarynydyr girdeji çeşmelerini kesgitlemäge gönükdirilen ykdysady syýasatyň wajyp ugrudyr.  

Maýa goýum Maksatnamasynyň esasy wezipesi ýurdumyzyň makroykdysady görkezijileriniň deňagramly ösüşini üpjün etmekden ybarat bolup, şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň ykdysadyýetinde gaýtadan işleýän we taýýar önümleri öndürýän senagat pudaklaryny ýokary depginler bilen ösdürmeklige gönükdirilen maýa goýumlaryň möçberi ýokarlanýar. Munuň netijesinde, ýurdumyzyň senagatynyň pudaklarynda öndürilýän we daşary ýurtlara eksport edilýän önümleriň möçberleridir görnüşleri düýpli artýar. Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda durmuşa geçirilýän işjeň maýa goýum syýasaty ýurduň ykdysadyýetini diwersifikasiýalaşdyrmaga, köpugurly ösüşi üpjün etmäge, täze pudaklaryň kemala gelmegine, daşary ýurtlardan import edilýän harytlary öz ýurdumyzda öndürmäge, döwletimiziň gyzyl puluny tygşytlamaga, dünýä döwletleri bilen söwda-ykdysady gatnaşyklaryň gerimini has hem giňeltmäge mümkinçilik berýär. 

Kabul edilen maksatnama laýyklykda, 2023-nji ýylda ýurdumyzyň ykdysadyýetine maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna 37 milliard 400 million manat möçberde düýpli maýa goýumlarynyň goýulmagyna garaşylýar. Önümçilik desgalarynyň gurluşygyna 20 milliard 800 million manat maýa goýumlaryny gönükdirmek meýilleşdirilýär. Bu bolsa ýurdumyz boýunça maýa goýumlarynyň umumy möçberiniň 55,6 göteriminden ybaratdyr. Durmuş maksatly desgalaryň gurluşygyna 16 milliard 600 million manat möçberde düýpli maýa goýumlary gönükdirmek bellenilýär. Munuň özi maýa goýumlaryň umumy möçberiniň 44,4 göterimine barabardyr. 

Häzirki wagtda ýurdumyzyň baý tebigy baýlyklaryny, geoykdysady we geosyýasy ýerleşişini, köpugurly daşary ykdysady gatnaşyklaryny, ulag-üstaşyr amatlyklaryny, köpugurly halkara ulag-üstaşyr geçelgelerini we döwrebap logistika düzümlerini netijeli ulanmagyň hasabyna ösen senagat pudagyny döretmek ugrunda köp tagallalar edilýär. Maksatnamada nebitgaz, ulag we kommunikasiýa, gurluşyk we senagat, söwda, oba hojalyk toplumyna we durmuş-medeni ulgama maýa goýumlary meýilleşdirmegiň netijesinde önümçilik maksatly we önümçilik däl maksatly desgalaryň gurluşygy göz öňünde tutuldy.  

Şu ýyl maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna 1 million 58,5 müň inedördül metr ýaşaýyş jaýlary ulanmaga berler. Ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini gowulandyrmak maksady bilen, ýurdumyzyň maýa goýum Maksatnamasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde welaýatlarda we paýtagtymyzda ençeme desgalaryň we binalaryň gurluşygyna badalga berler. Mysal üçin, Aşgabat şäherinde 160 orunlyk Halkara pediatriýa merkeziniň, Stomatologiýa merkeziniň, 500 orunlyk Halkara onkologiýa ylmy-kliniki merkeziniň hem-de 4000 orunlyk Medeniýet merkeziniň gurluşygyna başlamak meýilleşdirilýär.  

Şeýle hem birnäçe binalaryň we desgalaryň gurluşygyny tamamlamak göz öňünde tutulýar. Aşgabat şäherinde Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet gullugy akademiýasynyň binalar toplumyny, Parahat-7 toplumynda 23 sany ýaşaýyş jaýyny, kuwwaty 150 müň kub metr bolan agyz suwuny arassalaýjy desgany ulanmaga bermek meýilleşdirilýär. Şonuň ýaly-da, sebitde iň iri taslamalaryň biri bolan Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň — Arkadag şäheriniň birinji tapgyry, Gökdepe etrabynyň Köpetdag we Owadandepe geňeşlikleriniň çäginde täze obalar, şeýle hem 600 baş ahalteke bedewi üçin döwrebap athana ulanmaga tabşyrylar. 

Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, şu ýyl Ahal — Balkan we Balkan — Daşoguz ýokary woltly asma elektrik geçiriji ulgamlary, Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň Tejen — Mary bölegini, 15 sany orta mekdebi we 3 sany çagalar bagyny işe girizmek göz öňünde tutulýar. Ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini gowulandyrmak maksady bilen, awtomobil ýollarynyň, aragatnaşyk, suw, gaz we elektrik üpjünçilik ulgamlarynyň, şeýle hem suw we lagym arassalaýjy desgalaryň gurluşygyna ep-esli serişdeler goýberiler.  

Maliýeleşdirmegiň çeşmeleri boýunça maýa goýumlaryň düzüminde kärhanalaryň we guramalaryň öz serişdeleri, karz serişdeleri, döwletiň býujet serişdeleri, döwlet serişdeleri, daşary ýurt maýa goýumlary we beýleki serişdeler göz öňünde tutulandyr. Şeýle hem daşary ýurt maýa goýumlary bilen bir hatarda, ýurdumyzyň telekeçileriniň serişdelerini amatly ugurlarda ulanmak meýilleşdirilendir. 

Maýa goýum Maksatnamasy ykdysadyýetiň düzüminde senagat önümçiliginiň paýyny artdyrmaga, eksporta iberilýän önümleriň möçberini artdyryp daşary söwda dolanyşygyny ýokarlandyrmaga, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümçilikleri giň gerimde döretmäge hem-de ýurdumyzda azyk howpsuzlygyny üpjün etmäge gönükdirilen giň möçberli çäreleri öz içine alýar.  

Dünýä döwletleriniň maýa goýum syýasatynyň esasy ugurlarynyň biri adam maýasy bilen baglanyşykly pudaklarda (ylym, bilim) maýa goýumlaryň ýokary özleşdiriş derejesini goldamak, daşary ýurt maýasynyň, esasan-da, göni maýa goýumlary artdyrmak, sebitlerde maýa goýum işjeňligini ýokarlandyrmak, bazar institutlaryny, ýagny haryt we gazna biržalaryny, banklary, maliýe we ätiýaçlandyryş gaznalaryny we ş.m. ösdürmek bolup durýar. Bu geçirilýän çäreleriň ulgamlaýyn we toplumlaýyn amala aşyrylmagy ýurduň mundan beýläk hem ýokary depginli ösüşini üpjün eder. 

Milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda düýpli maýa goýumlaryň özleşdirilmegi ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda täze, döwrebap iş orunlarynyň döredilmegine we halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertleriniň düýpli ýokarlandyrylmagyna getirer. Bularyň hemmesi ýurdumyzda halkyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini gowulandyrmak boýunça alnyp barylýan ägirt uly işleriň aýdyň subutnamasydyr. Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýyly üçin kabul edilen maýa goýum Maksatnamasynda öňde goýlan wezipeleri amala aşyrmakda ýurdumyzyň hereketlendiriji güýji bolan ýaşlara aýratyn orun degişlidir. Hormatly Prezidentimiziň ýaşlara berilýän bilimiň hilini kämilleşdirmek baradaky tabşyryklarynyň esasynda sowatly, hünärli, giň dünýägaraýyşly, ösen ylmy tehnologiýalardan baş çykarýan, ýokary medeniýetli, sagdyn, eziz Watanymyza, halkymyza, Türkmenistanyň Prezidentine çyn ýürekden wepaly ýaş nesli terbiýelemek üçin ähli zerur şertler döredilýär. Maksatnamada bellenişine görä, bilim ulgamyna 2023-nji ýylda maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna 745,00 mln. manat möçberinde maýa goýum serişdeleri gönükdiriler. 2023-nji ýylda Lebap welaýatynyň Türkmenabat şäherinde Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutynyň täze binalar toplumynyň gurluşygynda maýa goýumlary özleşdirmek meýilleşdirilýär.  

«Şu ýyl üçin kabul eden maksatnamamyz örän köp işleri öz içine alýar, ata Watanymyzy üstünlikli ösdürmek üçin bize täze taslamalar, täze pikirler we dolandyryş çözgütleri zerur bolup durýar» diýip nygtamak bilen, döwlet Baştutanymyz halkymyz bilen bilelikde tutanýerli zähmet çekip, 2023-nji ýyl üçin bellenen täze sepgitlere hem ýetiljekdigine berk ynam bildirdi. Bu belent ynam türkmenistanlylaryň her birini täze öňegidişliklere çagyryp, ösüşli menzillere ruhlandyrýar.  

Aknabat ATABAÝEWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň rektory, ykdysady ylymlaryň kandidaty.

Etrabymyzda pagta arassalaýjy kärhanalaryň üçüsi bolup, olaryň biri Sakar şäherinde ýerleşýär. Bu ýerde etrabymyzyň ýer eýeleriniň köp zähmet siňdirip ýetişdiren hasylyny arassalamagyň hasabyna senagat üçin gymmatly önümler öndürilýär. Kärhanada geçen ýyl gowy netijeler bilen jemlenildi. Şonda çig malyň 13 müň tonna golaýy gaýtadan işlenilip, pagta süýüminiň 2252 tonnasy, çigidiň 4700 tonna golaýy we beýleki önümler öndürildi. Kärhana boýunça uly üstünlikleriň gazanylmagyna inžener Akmuhammet Arnajumaýew, 2-nji önümçilik toparynyň ýolbaşçysy Batyr Orazow, traktorçy Ýagşymyrat  Bazarow we beýlekiler mynasyp goşant goşýarlar.  

Önümçilikde işleriň talabalaýyk guralmagyna ýakyndan üns berilýär. Kärhanada zähmet çekýän dürli kesp-kärli işgärleriň arasynda zähmeti goramak, tehniki howpsuzlyk boýunça degişli işler maksatlaýyn alnyp barylýar. Bu bolsa önümçilikde şikessiz işlenilmeginde ähmiýetlidir.  

Öňdebaryjy kärhananyň ruhubelent işgärleri Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylyna ynamly gadam basdylar. Olar hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzy bedew bady bilen ösdürmek boýunça öňden bellänlerini durmuşa geçirmek ugrunda tutanýerli zähmet çekip, üstümizdäki ýyly hem rowaçlyklara beslemegi maksat edinýärler.  

Mähri KADYROWA,

Türkmenistanyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň Saýat etrap birleşmesiniň hünärmeni.

Hormatly sergä gatnaşyjylar!
Gadyrly myhmanlar! 

Sizi Eýran Yslam Respublikasynyň ýöriteleşdirilen ykdysady sergisiniň öz işine başlamagy mynasybetli tüýs ýürekden gutlaýaryn. Türkmenistan bilen Eýran Yslam Respublikasynyň arasyndaky özara gatnaşyklaryň köpýyllyk tejribä daýanýan ygtybarly binýadyny has-da berkitmekde we ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy ähli ugurlar boýunça ösdürmekde bu giň möçberli serginiň uly ähmiýete eýe boljakdygyna berk ynanýaryn. 

Iki halkyň arasyndaky hoşniýetli goňşuçylyk, dost-doganlyk, özara düşünişmek ýörelgelerine esaslanýan gatnaşyklara, ikitaraplaýyn söwda-ykdysady hyzmatdaşlyga Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hil taýdan täze itergi berilýär, medeni-ynsanperwer gatnaşyklaryň yzygiderli ösmegi üçin zerur şertler döredilýär. Çünki Türkmenistanyň daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri dünýä döwletleri, ilkinji nobatda, ýakyn goňşular bilen birek-birege hormat goýmaga esaslanýan gatnaşyklary ösdürmekden ybaratdyr. Şundan ugur alyp, Türkmenistan Eýran Yslam Respublikasy bilen ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy ösdürmäge we berkitmäge uly ähmiýet berýär. 

 Hormatly sergä gatnaşyjylar!
Gadyrly dostlar! 

Eýran Yslam Respublikasy Türkmenistanyň öňden gelýän iri söwda-ykdysady hyzmatdaşydyr. Şunuň bilen baglylykda, ýangyç-energetika, ulag-aragatnaşyk, senagat we oba hojalygy ýaly pudaklarda netijeli gatnaşyklaryň ösdürilýändigini bellemek gerek. Soňky ýyllarda bar bolan mümkinçilikleri ulanmakda bilelikdäki tagallalaryň utgaşdyrylmagy söwda-ykdysady ugurdaky türkmen-eýran gatnaşyklarynyň hil taýdan täze derejä çykmagyny üpjün edýär we özara haryt dolanyşygynyň möçberini artdyrýar, pudaklaryň köpugurly esasda ösdürilmegine giň ýol açýar. 

Türkmenistan bilen Eýran Yslam Respublikasynyň arasynda medeni-ynsanperwer gatnaşyklaryň ilerledilmegine hem uly ähmiýet berilýär. Yzygiderli geçirilýän Medeniýet günleri, iki goňşy ýurduň medeniýet we sungat ussatlarynyň, döredijilik işgärleriniň gatnaşmagynda geçirilýän halkara festiwallar munuň aýdyň mysalydyr. Ýaňy-ýakynda Aşgabat şäherinde Eýran Yslam Respublikasynyň Türkmenistandaky Medeniýet günleriniň üstünlikli geçirilendigini aýratyn bellemek gerek. 

 Eziz watandaşlar! 

Türkmenistany durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça ýurdumyzda amala aşyrylýan maksatnamalara laýyklykda, täze tehnologiýalary we ylmyň iň soňky gazananlaryny pudaklara ornaşdyrmakda, milli ykdysadyýeti dünýä ölçegleri esasynda döwrebaplaşdyrmakda halkara hyzmatdaşlygyň ähmiýeti örän uludyr. Eýran Yslam Respublikasynyň ýöriteleşdirilen ykdysady sergisiniň çäklerinde iki ýurduň işewürleri özara hyzmatdaşlygy has-da pugtalandyrmaga we giňeltmäge ýardam etjek gepleşikleri geçirmäge mümkinçilik alarlar. 

Türkmenistan bilen Eýran Yslam Respublikasynyň arasyndaky uzak möhletli geljege gönükdirilen hyzmatdaşlyk möhüm ugurlary öz içine alýar we iki döwletiň milli bähbitlerine doly laýyk gelýär. Bu gatnaşyklar parahatçylyga, hoşniýetli goňşuçylyga, iki ýurduň halklarynyň we tutuş sebitiň durnukly ösüşine, abadançylygyna hyzmat edýär. Türkmenistanyň Söwda-senagat edarasynyň döwrebap sergi zalynda guralýan bu giň möçberli çäräniň dowamynda iki ýurduň işewürleriniň arasynda gazanylan ylalaşyklar söwda-ykdysady hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de giňeltmek üçin täze mümkinçilikleri açar. 

 Hormatly sergä gatnaşyjylar!
Gadyrly myhmanlar! 

Sizi Eýran Yslam Respublikasynyň ýöriteleşdirilen ykdysady sergisiniň öz işine başlamagy bilen ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutlaýaryn. Size berk jan saglyk, abadan, bagtyýar durmuş, türkmen we eýran halklarynyň dost-doganlyk gatnaşyklarynyň mundan beýläk-de berkidilmegine gönükdirilen asylly işleriňizde uly üstünlikleri arzuw edýärin. 

Türkmenistanyň Prezidenti Serdar BERDIMUHAMEDOW.

Hormatly Prezidentimiziň tagallalary esasynda aragatnaşyk ulgamynyň ösdürilmegi hem-de bu ugurda halkara hyzmatdaşlygynyň ýaýbaňlandyrylmagy ösüşleriň ygtybarly kepili bolup durýar. Geçen ýylyň ýanwarynda tassyklanan «Türkmenistanyň Prezidentiniň ulag diplomatiýasyny ösdürmegiň 2022 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasynda» strategik taýdan ähmiýetli çäreler göz öňünde tutulýar. Maksatnamada ýurdumyzyň ulag ulgamynyň we halkara ulag hyzmatdaşlygynyň hukuk binýadyny has-da kämilleşdirmek; ulag ugrunda halkara guramalar, şol sanda BMG hem-de onuň sebitleýin komissiýalary, ýagny Ýewropa ykdysady komissiýasy, Aziýa — Ýuwaş umman sebiti üçin Ykdysady we Durmuş komissiýasy, şeýle-de ýöriteleşdirilen halkara ulag we logistika guramalary bilen hyzmatdaşlygy ösdürmek; badalga berlen iri halkara we sebitara taslamalary durmuşa geçirmek, olaryň netijeliligini ýokarlandyrmak wezipeleri bellenilýär. 

Döwletimizde raýat awiasiýa pudagyny ösdürmek baradaky işler durmuşa geçirilende «2012 — 2030-njy ýyllarda Türkmenistanyň raýat awiasiýasyny ösdürmegiň Milli maksatnamasyndan» ugur alynýar. Maksatnamada täze howa menzilleriniň gurluşygyny hem-de ozal hereket edýänleriniň, beýleki degişli desgalaryň döwrebaplaşdyrylmagy, täze iş orunlarynyň döredilmegi we ýokary hünärli işgärleriň taýýarlanylmagy, häzirki zaman uçarlarynyň we beýleki zerur tehnikalaryň satyn alynmagy, hyzmatlaryň hiliniň ýokarlandyrylmagy ýaly wezipeler kesgitlenýär.  

Ýurdumyz BMG-niň halkara hyzmatdaşlygyny utgaşdyryjy ýöriteleşdirilen edarasy bolup durýan Halkara raýat awiasiýa guramasynyň doly hukukly agzasydyr. Bu iri gurama howa gatnawlarynyň howpsuzlygyny, ygtybarlylygyny we netijeliligini üpjün etmek üçin zerur bolan ähli halkara kadalaryny ýola goýýar. Ýurdumyzda hereket edýän «Türkmenistanyň Howa kodeksi» ýuridik we fiziki şahslaryň isleglerini kanagatlandyrmakda awiasiýanyň işiniň, şeýle hem Türkmenistanyň howa giňişliginden peýdalanmak, onuň howpsuzlygyny üpjün etmek boýunça beýleki işiň, goranmagyň hem-de döwletiň bähbitlerini gorap saklamagyň, howa gämileriniň uçuşlarynyň howpsuzlygynyň, awiasiýa hem-de ekologik howpsuzlygyň hukuk, ykdysady we guramaçylyk esaslaryny kesgitleýär.  

Ulag-aragatnaşyk ulgamynyň kämilleşmegi, ilkinji nobatda, milli ykdysadyýetimiziň kuwwatlanmagyna itergi berýär. Ýurdumyzyň üstünden aragatnaşyk ulgamlarynyň geçmegi döwletimiziň halkara derejede ägirt uly ulag we aragatnaşyk mümkinçiligine eýe bolmagyny üpjün edýär. Şol bir wagtda ýurdumyzyň hemişelik Bitaraplyk halkara ýagdaýy onuň ulag mümkinçilikleriniň durmuşa geçirilmegine ýardam berýän amatly syýasy giňişlik bolup durýar. Daşary ýurtlaryň, hususan-da, sebitiň ýurtlarynyň Demirgazyk — Günorta hem-de Gündogar — Günbatar ugurlary boýunça, şeýle-de Ýewropa — Kawkaz — Aziýa (TRACECA) hem-de Lazurit ulag geçelgesi boýunça durnukly üstaşyr ulag geçelgelerini döretmäge işjeň gatnaşmagy üstünlikli hyzmatdaşlygy, dostlukly gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmegiň möhüm şerti bolup durýar. Arkadagly Serdarymyzyň daşary ýurtlara amala aşyrýan saparlarynyň çäklerinde ulag ulgamyna degişli halkara resminamalara gol çekilmegi hem şeýle asylly maksada ýetmäge gönükdirilendir.  

Türkmen halkynyň Milli Lideriniň geçmişde ady dünýä ýaň salan Beýik Ýüpek ýoluny döwrebap görnüşde täzeden dikeldip, Bitarap Diýarymyzy halkara söwda we ýük daşama ýollarynyň merkezine öwürmek başlangyjy anyk maksatnamalarda öz beýanyny tapyp, dowamly ösüşe eýe bolýar. Goý, Gahryman Arkadagymyzyň we peder ýoluny mynasyp dowam etdirýän Arkadagly Serdarymyzyň jany sag, ömri uzak, il-ýurt bähbitli işleri rowaç bolsun! 

Hudaýberdi SEHIÝEW,

Türkmenistanyň Inžener-tehniki we ulag kommunikasiýalary institutynyň uly mugallymy.

Ministrler Kabinetiniň 10-njy fewralda geçirilen giňişleýin mejlisinde «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyny» we Oba milli maksatnamasyny üstünlikli durmuşa geçirmek maksady bilen, Türkmenistanyň 2023-nji ýyl üçin maýa goýum Maksatnamasy hem-de ýurdumyzy 2023-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasy tassyklanyldy. 

Garaşsyz Watanymyzyň ykdysadyýetiniň ýokary depginde ösmegini üpjün etmekden we işjeň maýa goýum syýasatyny dowam etdirmekden ugur alnyp taýýarlanylan Türkmenistanyň 2023-nji ýyl üçin maýa goýum Maksatnamasyna laýyklykda, milli ykdysadyýetimize maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna maýa goýumlaryň möçberiniň 37,4 milliard manada deň bolmagyna garaşylýar. Şoňa görä-de, mejlisiň dowamynda ministrliklere, pudaklaýyn dolandyryş edaralaryna, welaýatlaryň we Aşgabat şäheriniň häkimliklerine Maksatnamanyň bellenen möhletlerde talabalaýyk ýerine ýetirilmegini üpjün etmek tabşyryldy. 

Ýurdumyzy 2023-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda bolsa şu ýylda jemi içerki önümiň ösüş depginini 6,5 göterime ýetirmek, milli ykdysadyýetimiziň pudaklaryny, ýurdumyzyň sebitlerini durnukly ösdürmek, önümçilik kärhanalarynyň doly güýjünde işledilmegini gazanmak, täze kärhanalary gurmagyň hasabyna 3 müňe golaý täze iş ornuny döretmek göz öňünde tutulýar. Daşary söwda dolanyşygynyň möçberini 19,4 milliard amerikan dollaryna ýetirmek meýilleşdirilýär. Mundan başga-da, resminama laýyklykda, ýurdumyzda kiçi we orta telekeçilik ösdüriler, jemi içerki önümiň düzüminde (ýangyç-energetika toplumyny hasaba almazdan) hususy pudagyň paýy 71,3 göterime ýetiriler, zähmet haklarynyň, pensiýalaryň, döwlet kömek pullarynyň we talyp haklarynyň möçberi 10 göterim ýokarlandyrylmak arkaly ilatyň girdejileri artdyrylar. 

"Nesil".

Aşgabat, 13-nji fewral (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasary A.Ýazmyradowyň hem-de welaýatlaryň häkimleriniň gatnaşmagynda sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirdi. Onda ýurdumyzyň welaýatlarynda alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleri bilen baglanyşykly meselelere seredildi. 

Ilki bilen, Ahal welaýatynyň häkimi Ý.Gurbanowa söz berildi. Häkim welaýatda alnyp barylýan oba hojalyk işleriniň ýagdaýy, ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda we Oba milli maksatnamasynda göz öňünde tutulan işleriň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi. 

Bellenilişi ýaly, bugdaý ekilen meýdanlarda ideg işleri agrotehnikanyň talaplaryna laýyklykda geçirilýär, şu ýyl gowaça ekiljek ýerleri ekişe taýýarlamak işleri dowam edýär, pagtaçy kärendeçileri ýokary hilli tohum bilen üpjün etmek boýunça zerur işler alnyp barylýar. Ýazky ekiş möwsüminde ulanyljak oba hojalyk tehnikalary we gurallar gözden geçirilýär, ýeralmanyň we beýleki gök-bakja ekinleriniň ekiljek ýerleri taýýarlanylýar. 

Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, häzirki wagtda dowam edýän oba hojalyk işleriniň agrotehnikanyň kadalaryny berk berjaý etmek arkaly geçirilmeginiň möhümdigine ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz şu ýylyň pagta hasyly üçin welaýatyň gowaça ekiljek ýerlerini sürmek we tekizlemek, ýazlyk ýeralmanyň we beýleki gök-bakja ekinleriniň ekiljek ýerlerini taýýarlamak işleriniň depgininiň ýokarlandyrylmagy, bugdaýa ideg etmegiň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ýerine ýetirilmeginiň gözegçilikde saklanylmagy babatda häkime birnäçe tabşyryklary berdi. 

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, welaýatda gurulmagy göz öňünde tutulan medeni-durmuş, önümçilik maksatly desgalardaky we binalardaky gurluşyk işleriniň ýokary hilli ýerine ýetirilmegi babatda häkime degişli tabşyryklary berdi. 

Soňra Balkan welaýatynyň häkimi T.Atahallyýew welaýatyň oba hojalyk meýdanlarynda alnyp barylýan işleriň ýagdaýy barada hasabat berdi. 

Bellenilişi ýaly, bugdaýa ideg etmek işleri agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda geçirilýär, şu ýylyň pagta hasyly üçin gowaça ekiljek ýerlerde tekizleýiş işleri dowam edýär, ýazky ekiş möwsüminde ulanyljak tehnikalary möwsüme doly taýýar etmek boýunça zerur işler geçirilýär. Ýazlyk ýeralmanyň, soganyň we beýleki gök-bakja ekinleriniň ekiljek ýerlerini taýýarlamak, welaýatyň pagtaçy kärendeçilerini ýokary hilli gowaça tohumy bilen üpjün etmek boýunça degişli işler alnyp barylýar. 

Şeýle hem häkim Oba milli maksatnamasynda we ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda göz öňünde tutulan wezipeleriň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi. Şunuň bilen birlikde, häkim Balkan welaýatynyň Magtymguly etrabynyň 2022-nji ýylyň jemleri boýunça iň ýokary netijeleri gazanyp, Türkmenistan boýunça ýeňiji etrap diýlip yglan edilmegi mynasybetli guraljak dabara barada habar berdi. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň ýerine ýetirilişine jogapkärçilikli çemeleşmegiň zerurdygyny belledi we bugdaýa ideg işleriniň agrotehniki möhletlerde geçirilmegini berk gözegçilikde saklamagy häkime tabşyrdy. 

Şeýle hem döwlet Baştutanymyz gowaça ekiljek ýerlerde tekizleýiş işleriniň agrotehnikanyň talaplaryny berk berjaý etmek arkaly geçirilmegi, pagta öndürijileriň ýokary hilli gowaça tohumy bilen üpjün edilmegi, ýazky ýeralmanyň we beýleki gök-bakja ekinleriniň ekiljek ýerlerini möwsüme taýýarlamagyň depginleriniň güýçlendirilmegi babatda häkime birnäçe anyk tabşyryklary berdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda hem-de Oba milli maksatnamasynda göz öňünde tutulan dürli maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň barşyny gözegçilikde saklamagy häkime tabşyrdy. 

Şeýle-de döwlet Baştutanymyz Balkan welaýatynyň Magtymguly etrabynyň 2022-nji ýylyň jemleri boýunça iň ýokary netijeleri gazanyp, Türkmenistan boýunça ýeňiji etrap diýlip yglan edilmegi mynasybetli etrabyň ähli ýaşaýjylaryny ýene-de bir gezek gutlady hem-de şu mynasybetli geçiriljek dabaraly çäräniň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmegi häkime tabşyrdy. 

Sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahaty Daşoguz welaýatynyň häkimi N.Nazarmyradowyň ýurdumyzyň demirgazyk sebitiniň ekin meýdanlarynda alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleri baradaky hasabaty bilen dowam etdi. 

Bellenilişi ýaly, oba hojalyk işleri agrotehnikanyň talaplaryna laýyklykda geçirilýär. Hususan-da, welaýatyň gowaça ekiljek meýdanlarynda sürüm we tekizleýiş işleri guramaçylykly dowam edýär, pagtaçy daýhanlary ýokary hilli gowaça tohumy bilen üpjün etmek boýunça zerur çäreler görülýär. Şunuň bilen birlikde, ýazky ekiş möwsümi üçin oba hojalyk tehnikalary we gurallary gözden geçirilýär, ýazlyk ýeralmanyň, beýleki gök-bakja ekinleriniň ekişine taýýarlyk görmek boýunça degişli işler ýerine ýetirilýär. 

Mundan başga-da, häkim ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamalaryna laýyklykda, welaýatda gurulmagy meýilleşdirilen medeni-durmuş we önümçilik maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, oba hojalygynyň milli ykdysadyýetimiziň möhüm pudaklarynyň biridigini belledi we şu günler dowam edýän oba hojalyk işleriniň, hususan-da, gowaça ekiljek ýerleri sürmek we tekizlemek, pagtaçy daýhanlary ýurdumyzyň toprak-howa şertlerine laýyk gelýän, ýokary hasyl berýän gowaça tohumy bilen üpjün etmek, ýazlyk ýeralmanyň we beýleki gök-bakja ekinleriniň ekişine taýýarlyk işleriniň depginlerini ýokarlandyrmak babatda häkime birnäçe tabşyryklary berdi. 

Bulardan başga-da, döwlet Baştutanymyz ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, welaýatda gurulmagy meýilleşdirilen dürli maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň ýokary hilli ýerine ýetirilmegini gözegçilikde saklamagy tabşyrdy. 

Soňra Lebap welaýatynyň häkimi Ş.Amangeldiýew şu günler welaýatda dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy barada hasabat berdi. 

Häzirki wagtda welaýatyň ak ekin meýdanlarynda ideg işleri agrotehnikanyň talaplaryna laýyklykda geçirilýär, 2023-nji ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek ýerlerde sürüm we tekizleýiş işleri ýerine ýetirilýär. Pagtaçy kärendeçileri ýokary hilli gowaça tohumy bilen üpjün etmek boýunça zerur çäreler görülýär. 

Öňümizdäki oba hojalyk möwsüminde ulanyljak tehnikalary we gurallary abatlamak, ýazlyk ýeralmanyň, beýleki gök-bakja ekinleriniň ekişine taýýarlyk görmek boýunça degişli işler guramaçylykly alnyp barylýar. Şeýle hem häkim ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, welaýatda gurulmagy meýilleşdirilen dürli maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň ýagdaýy barada hasabat berdi. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, häzirki wagtda dowam edýän oba hojalyk işleriniň talabalaýyk geçirilmeginiň bol we bereketli hasylyň binýadydygyny belledi hem-de gowaça ekiljek ýerleri möwsüme çenli doly taýýar etmek, pagtaçy daýhanlary ýokary hilli gowaça tohumy bilen üpjün etmek, ýazky ekiş möwsüminde ulanyljak oba hojalyk tehnikalaryny we gurallaryny möwsüme çenli taýýarlamak babatda häkime birnäçe tabşyryklary berdi. 

Şeýle-de döwlet Baştutanymyz bugdaý meýdanlarynda ideg işleriniň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ýerine ýetirilmeginiň, ýazlyk ýeralmanyň we beýleki gök-bakja ekinleriniň ekişine talabalaýyk taýýarlyk görmegiň, bu işleriň depginlerini güýçlendirmegiň möhümdigini belledi we şunuň bilen baglylykda, häkime degişli görkezmeleri berdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň kabul edilen maksatnamalaryna laýyklykda, welaýatda meýilleşdirilen gurluşyk işleriniň ýokary hilli ýerine ýetirilmeginiň gözegçilikde saklanylmagy babatda häkime anyk tabşyryklary berdi. 

Soňra Mary welaýatynyň häkimi D.Annaberdiýew şu günler welaýatda alnyp barylýan oba hojalyk işleriniň ýagdaýy, ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna we Oba milli maksatnamasyna laýyklykda meýilleşdirilen işleriň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi. 

Bellenilişi ýaly, häzirki wagtda gowaça ekiljek ýerleri ekişe taýýarlamak işleri, hususan-da, sürüm we tekizleýiş işleri dowam edýär, ýazky oba hojalyk möwsüminde ulanyljak tehnikalar we gurallar gözden geçirilýär, pagtaçy kärendeçileri ekiş möwsümine çenli ýokary hilli gowaça tohumlary bilen üpjün etmek boýunça ähli zerur işler alnyp barylýar. Şeýle hem häkim welaýatyň ak ekin meýdanlarynda ideg işleriniň agrotehnikanyň talaplaryna laýyklykda ýerine ýetirilýändigi, ýazlyk ýeralmanyň we beýleki gök-bakja ekinleriniň ekişine ykjam taýýarlyk görülýändigi barada habar berdi. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, häzirki wagtda dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleriniň agrotehniki möhletlerde geçirilmeginiň möhüm talap bolup durýandygyny belledi we şu ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek ýerlerde sürüm, tekizleýiş işleriniň depginini güýçlendirmek, ýazky ekiş möwsüminde ulanyljak tehnikalary we gurallary taýýarlamak, pagta öndürijileri ýokary hilli gowaça tohumy bilen üpjün etmek babatda häkime birnäçe anyk tabşyryklary berdi. 

Şeýle hem döwlet Baştutanymyz welaýatyň bugdaý ekilen meýdanlarynda ideg işleriniň agrotehnikanyň talaplaryna laýyklykda ýerine ýetirilmeginiň, ýazlyk ýeralmanyň we beýleki gök-bakja ekinleriniň ekişine taýýarlyk görmegiň depginlerini ýokarlandyrmagyň zerurdygyny belläp, häkime degişli görkezmeleri berdi. Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň kabul edilen maksatnamalaryna laýyklykda meýilleşdirilen işleriň üstünlikli ýerine ýetirilmeginiň möhümdigini belledi we bu işleri gözegçilikde saklamagy häkime tabşyrdy. 

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary A.Ýazmyradow ýurdumyzyň oba hojalyk pudagyny toplumlaýyn ösdürmek boýunça maksatnamalaýyn işleriň durmuşa geçirilişi barada hasabat berdi. 

Bellenilişi ýaly, häzirki wagtda ýurdumyzda gowaçanyň ýokary hasylyny öndürmek maksady bilen, welaýatlarda gowaça ekiljek ýerleri ekiş möwsümine taýýarlamak işleri, hususan-da, sürüm we tekizleýiş işleri geçirilýär. Şeýle-de pagtaçy daýhanlary ýokary hilli gowaça tohumy bilen üpjün etmek üçin pagta arassalaýjy kärhanalarda degişli işler alnyp barylýar. 

Öňümizdäki oba hojalyk möwsüminde ulanyljak tehnikalary we gurallary abatlap, olary doly taýýar edip goýmak, şu ýylda ýurdumyzyň welaýatlarynda ekilmegi meýilleşdirilýän ýeralmanyň, beýleki gök-bakja ekinleriniň ekiljek ýerlerini taýýarlamak boýunça zerur işler geçirilýär. Şunuň bilen bir hatarda, welaýatlaryň bugdaý ekilen meýdanlarynda ideg işleri agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda dowam etdirilýär, mineral dökünler bilen iýmitlendirmek işleri geçirilýär. 

 Şeýle hem wise-premýer ýurdumyzda suw üpjünçiligini gowulandyrmak maksady bilen degişli işleriň geçirilýändigini habar berdi. 

Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, oba hojalyk pudagynyň ýurdumyzda azyk bolçulygyny üpjün etmekdäki möhüm ornuna ünsi çekdi hem-de şu günler dowam edýän oba hojalyk işleriniň, hususan-da, bugdaý ekilen meýdanlardaky ideg işleriniň agrotehnikanyň kadalaryny berk berjaý etmek arkaly geçirilmeginiň zerurdygyny belledi. 

Hormatly Prezidentimiz gowaça ekiljek meýdanlaryň hem-de ekilmegi meýilleşdirilýän ýeralmanyň we beýleki gök-bakja ekinleriniň ekiljek ýerleriniň möwsüme doly taýýar edilmegini, daýhanlaryň ýurdumyzyň toprak-howa şertlerine laýyk gelýän, ýokary hasyl berýän gowaça we gök-bakja ekinleriniň tohumlary bilen üpjün edilmegini gözegçilikde saklamagy wise-premýere tabşyrdy. 

Döwlet Baştutanymyz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasaryna hem-de welaýatlaryň häkimlerine ýüzlenip, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda geçirilmegini talabalaýyk guramak babatda degişli tabşyryklary berdi. 

Şeýle hem hormatly Prezidentimiz welaýatlaryň häkimlerine ýaşaýyş jaýlarynyň, mekdepleriň, çagalar baglarynyň ýyladyş ulgamlarynyň kadaly işledilmegini, ilatly ýerleriň elektrik energiýasy, suw we tebigy gaz bilen bökdençsiz üpjün edilmegini gözegçilikde saklamagy tabşyrdy. 

Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly geçirilen iş maslahatyny jemläp, oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, berkarar Watanymyzyň rowaçlygynyň hem-de mähriban halkymyzyň abadan durmuşynyň üpjün edilmegine gönükdirilen giň gerimli işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe milli ykdysadyýetiň esasy aýratynlygy onuň maksatnamalaýyn esasda ösdürilýändigindedir. Şu ýylyň 10-njy fewralynda «Halkyň Arkadagly zamanasy» şygary bilen taryha giren 2022-nji ýylda ýurdumyzyň durmuş-ykdysady ösüşiniň jemlerine bagyşlanyp geçirilen Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde kabul edilen «Ýurdumyzy 2023-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasy» munuň şeýledigini aýdyň görkezýär. Ýediýyllyk Prezident Maksatnamasyndan, 2023-nji ýylyň Döwlet býujetinden ugur alýan bu resminamada durnukly ykdysady ösüşiň binýadyny düzýän makroykdysady görkezijileriň anyk kesgitlenmegi, şeýle-de ykdysadyýetiň ähli pudaklary boýunça önümçilik meýilnamalarynyň bellenilmegi bu ugurda ulanylan täzeçil çemeleşme bolup, ol Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda döwrüň ruhuna we talaplaryna laýyk gelýän halk bähbitli, ýurt ähmiýetli giň möçberli işleriň dowamatynyň dowam boljakdygyndan habar berýär. 

Maksatnamalaýyn ösüş döwlet kadalaşdyrylyşynyň netijeli usullarynyň biri bolup, ol durnukly ösüşi üpjün etmekde wajyp orun eýeleýär. Häzirki döwürde ýurdumyzda ýakyn, orta we uzak möhlete niýetlenen birnäçe maksatnamalaryň hereket etmegi geljekki ösüş ugurlarymyzyň takyk hasaplamalara, berk ylmy esaslandyrmalara laýyklykda, örän oýlanyşykly kesgitlenendigine güwä geçýär. Şunda ilatyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmak bilen bagly wezipeleriň kabul edilen we täze kabul edilýän ähli maksatnamalaryň içinden eriş-argaç bolup geçmegi guwanarlykly ýagdaý bolup, ol adam ölçegli ykdysady ösüşiň üpjün edilýändiginiň aýdyň subutnamasydyr. 2021-nji ýyl bilen deňeşdirilende, 2022-nji ýylda jemi içerki önümiň ösüş depgininiň 6,2 göterim derejede saklanylmagy, şol sanda senagatda 6,3 göterim, söwdada 8,9 göterim, ulag we aragatnaşyk ulgamynda 4,5 göterim, oba hojalygynda 5,7 göterim, hyzmatlar ulgamynda 7 göterim, önümleriň eksportynyň 43,6 göterim artmagyna ykdysadyýetiň ähli pudaklarynyň, şeýle-de sebitleriň sazlaşykly ösüşine gönükdirilen maksatnamalaýyn çemeleşmäniň oňyn netijeleri hökmünde baha bermek bolar.  

Dünýä ösüşiniň häzirki döwri —  maliýe-ykdysady çökgünligiň dowam edýän, beýleki döwletler bilen özara baglanyşygyň has-da güýçlenýän döwri. Durmuş-ykdysady ýagdaýlaryň çalt üýtgeýän şeýle çylşyrymly şertlerinde milli ykdysadyýetiň ösüş depginini durnukly saklamak meselesi gün tertibiniň wajyp meseleleriniň biri bolup, bu ýagdaý oňa tiz seslenmäge ukyply bolan usullaryň, çemeleşmeleriň gözlenilmegini talap edýär. Bu milli ykdysadyýeti döwrüň çagyryşlaryna laýyklykda dolandyrmagyň inkär edip bolmaýan şertleriniň biridir. Maksatnamalaýyn çemeleşme şeýle usullaryň biri bolup, onda häzirki ösüş tapgyrynda wajyp meseleleriň çözgüdine gönükdirilen maksatlary netijeli durmuşa geçirmegiň ýollaryna, gurallaryna, serişdelerine aýratyn ähmiýet berilýär. Belli bir maksat bilen işlenip taýýarlanýan milli maksatnamalar häzirki zaman ösüşiniň durmuş-ykdysady häsiýetli meselelerini çözmegiň usuly hökmünde peýdalanylýar. 

  Ösüşiň täze eýýamynda ýurdumyzda maksatnamalaýyn usulyň giňden ulanylmagyna ünsüň güýçlenmegi onuň saýlanan ugurlarda tizleşdirilen ösüşi üpjün etmäge, has takygy, döwleti mundan beýläk-de berkarar etmek üçin wajyp strategik maksatlaryň kesgitlenen möhletlerde durmuşa geçirilmegine mümkinçilik berýändigi bilen baglanyşyklydyr. Bu kanunalaýyklyk ýurdumyzy ösdürmegiň 30 ýyllyk maksatnamasynda has aýdyň ýüze çykýar. «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda» kesgitlenen maksatlar özüniň gurşap alýan möhüm syýasy, ykdysady, durmuş we medeni wezipeleriniň gerimi hem-de möçberi boýunça beýlekilerden tapawutlanýar. Onda göz öňünde tutulan özgertmeleriň aglaba böleginiň ilatyň durmuş şertleriniň gowulandyrylmagy bilen baglylygy ýurdumyzda geljekki 30 ýylda-da adam bähbitlerine gönükdirilen işleriň dowam etdiriljekdiginiň aýdyň güwäsidir. Hususan-da, uzak möhleti nazarlaýan maksatnamada «Adam maýasyny ösdürmek, raýatlaryň ýaşaýyş-durmuş derejesini, durmuş goraglylygyny we iş üpjünçiligini mundan beýläk-de ýokarlandyrmak» bilen bagly maksadyň esasy maksatlaryň hatarynda kesgitlenmegi ata Watanymyzda adam mertebesiniň dabaralanýandygyna şaýatlyk etmek bilen, raýatlaryň abadan durmuşy baradaky aladanyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolandygynyň we häzirki döwürde hem şeýle bolmagynda galýandygynyň aýdyň subutnamasy bolup durýar.  

Raýatlarymyzyň ýaşaýyş-durmuş goraglylygyny kämilleşdirmek, iş bilen üpjünçiligini gowulandyrmak we her bir raýatyň bähbidini göz öňünde tutup, howpsuz ýaşaýşyny goramak «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» kesgitlenen ýedi maksadyň ilkinjisi bolup durýar. Ol hem tötänden däldir. Onuň düýp manysy halkyň bähbitleriniň ileri tutulýandygynyň ýene-de bir aňlatmasy bolup, şunda özenini düzýän «howpsuz ýaşaýyş» düşünjesiniň mazmunyny aýdyňlaşdyrmak zerurlygy ýüze çykýar. Ylymda bu adalga «adamyň we jemgyýetiň howpsuz ýagdaýy üçin zerur bolan şertler» hökmünde häsiýetlendirilýär. Adam tebigatynyň we durmuşynyň köptaraply, köpöwüşginli bolşy ýaly, onuň howpsuz ýaşaýşyny üpjün edýän şertler hem öz köpgörnüşliligi we köpugurlylygy bilen tapawutlanýar. Islendik adamyň iýmek-içmek, geýinmek ýaly dogabitdi maddy isleglerinden soňra howpsuz ýaşamak isleginiň ähmiýeti boýunça ikinji orunda durýandygy ylymda subut edilen hakykat. Howpsuz ýaşaýşyň mazmuny ýönekeý dilde düşündirilende, ilki bilen, onuň raýatlaryň bähbitlerinden, erk-isleglerinden ugur alynýandygyndadyr. Olar adamyň gaz, suw, elektrik energiýasy ýaly durmuş eşretleri, ýaşaýyş jaýy bilen üpjünçiligi, durmuş hyzmatlarynyň elýeterliligi ýaly görkezijilerden ybarat bolup durýar. Bu şertleri döretmek döwletiň paýyna düşýär. Maksatnama boýunça geljek ýedi ýylda ýurdumyzyň önümçilik mümkinçiliklerini durmuşa geçirmek, ýaşaýyş-durmuş ulgamyny ösdürmek üçin uly möçberde maýa goýumlaryny gönükdirmek meýilleşdirilýär. Özleşdirilmegi göz öňünde tutulýan serişdeleriň howpsuz ýaşaýşy kesgitleýän ugurlara gönükdirilmeginiň ildeşlerimiziň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň ýokarlanmagyna ýardam berjekdigi gümansyzdyr. Raýatlaryň isleg-hajatlarynyň kanagatlandyrylyş derejesi näçe ýokary bolsa, şol ýurduň abadançylyk derejesiniň şonça-da ýokary bolýandygyna döwletimiziň şu günki tejribesinde göz ýetirmek mümkin.  

Häzirki döwürde hereket edýän 2028-nji ýyla çenli döwür üçin Oba milli maksatnamasynyň çäklerinde welaýatlaryň şäherlerini we obalaryny ösdürmek boýunça zerur işleriň amala aşyrylmagy durmuş-ykdysady ösüşiň möhüm görkezijileriniň biri bolan şäherleşme derejesiniň ýokarlanmagynyň hem çeşmesini emele getirýär. Bu işler oba ýerlerinde durmuş infrastrukturasynyň güýçli depginde ösdürilmegine ýardam bermek bilen bir hatarda, oba ilatynyň howpsuz we oňaýly ýaşaýşy üçin döwlet tarapyndan zerur şertleriň döredilýändigini-de tassyklaýar.  

Dünýä tejribesi durmuş-ykdysady ösüşde döwletiň artykmaç orun tutýandygyny görkezýär. Sebäbi döwletiň amala aşyrýan wezipeleri ýaşaýyş-durmuşyň ähli ulgamlaryny gurşap alýar we wagtyň geçmegi bilen olary yzygiderli kämilleşdirip durmak zerur şertleriň biri hasaplanýar. Hususan-da, dünýä ykdysadyýetinde özgerişlikleriň tiz bolup geçýän şertlerinde durmuş meselelerini döwlet tarapyndan kadalaşdyrmak möhüm ähmiýete eýe bolýar. Bu häsiýetli aýratynlyk Garaşsyzlyk ýyllarynda işlenip taýýarlanylýan ähli maksatnamalara mahsus bolup, onuň ýurdumyzda syýasy, ykdysady we medeni ugurlarda geçirilen düýpli özgertmeleriň maksatnamalaýyn esasda amala aşyrylmagyna, netijede, ösüşde oňyn netijeleriň gazanylmagyna mümkinçilik bermegi bu usulyň netijeliliginden habar berýär.  

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwri döwlet syýasatynda kesgitlenen strategik maksatlaryň köpüsi ilatyň hal-ýagdaýyny gowulandyrmaga, ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmaga gönükdirilendigi bilen tapawutlanýar. Islendik ugurda özgertmeleri amala aşyrmak üçin uly möçberde maýa goýum serişdeleriniň zerurdygy kanunalaýyk ýagdaý. Bu gün eziz ýurdumyz iri maýa goýum taslamalaryny amala aşyrýan döwletleriň hatarynda tanalýar. 2022-nji ýylda, 2021-nji ýyl bilen deňeşdirilende, bu makroykdysady görkezijiniň 14,2 göterim artmagy amala aşyrylýan maýa goýum syýasatynyň işjeň häsiýetinden habar berýär. 2023-nji ýylda ýurdumyzyň ykdysadyýetine maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna 37 milliard 400 million manat möçberde düýpli maýa goýumlaryň goýulmagyna garaşylýar. Şunda ýurdumyz boýunça maýa goýumlaryň umumy möçberiniň 55,6 göterimini önümçilik desgalarynyň, galan 44,4 göterimini durmuş maksatly desgalaryň gurluşygyna gönükdirmek meýilleşdirilýär. 

Hususan-da, täze taryhy döwürde kabul edilýän maksatnamalarda adam maýasyny ösdürmäge gönükdirilen syýasata aýratyn ünsüň berilmegi onuň ýurduň ykdysady kuwwatyny artdyrmakda aýgytlaýjy orun eýeleýändigini aňladýar. Häzirki döwürde ykdysadyýetiň bäsdeşlik artykmaçlyklary belli bir derejede toplanan we amala aşyrylan adam maýasy arkaly kesgitlenýär. Orta we uzak möhletlere niýetlenen maksatnamalarda ylym-bilime, saglyk ulgamyna, medeniýetiň ösmegine gönükdirilýän maýa goýumlaryň uly möçberlerde göz öňünde tutulmagy, ilkinji nobatda, bu ulgamlaryň adam maýasynyň döremegine we ösdürilmegine göni täsirini ýetirýändigi bilen baglanyşyklydyr.  

Aslynda, adam — ýaşaýan jemgyýetiniň miwesi. Jemgyýetiň agzasy hökmünde onuň, bir tarapdan, täze gymmaty dörediji, ýagny işçi güýjüniň eýesi, beýleki tarapdan, öndürilen jemgyýetçilik nygmatlaryny sarp ediji hökmünde çykyş etmegi abadan ýaşaýşy üpjün etmekde döwlet tarapyndan iki çemeleşmäniň ulanylmagyna itergi berýär: täze iş orunlarynyň döredilmegi döwletiň ykdysady kuwwatynyň artmagyny şertlendirýän bolsa, onda ilatyň durmuş taýdan goraglylygynyň üpjün edilmegi döwletlilik esaslarymyzyň has-da berkemegine ýardam berýär. Şu döwre çenli ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek wezipesinden ugur alýan döwlet maksatnamalarynyň ählisinde iş üpjünçiligi we durmuş çygryndaky meselelere aýratyn orun berlip gelinýändigini şu sebäpler bilen düşündirip bolar. Sebäbi maşgalanyň maddy üpjünçilik derejesini kesgitleýän iş bilen üpjünçilik girdejileri artdyrmagyň çeşmesi bolup durýar. Hususan-da, häzirki döwürde ýurdumyzda giň gerimde ösdürilýän senagatlaşdyrmak, diwersifikasiýalaşdyrmak, sanlylaşdyrmak syýasatlary täze iş orunlarynyň üznüksiz döredilmegini şertlendirýär. Giňişleýin Hökümet mejlisinde geçen ýylda 4 müň sany täze iş orunlarynyň döredilendigi barada hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň aýratyn belläp geçmegi, “Halkyň Arkadagly zamanasy” ýylynda raýatlaryň abadan durmuşyny üpjün etmek ugrunda döwlet tarapyndan uly tagallalaryň edilendigini delillendirmek bilen, 2023-nji ýyl üçin kabul edilen Maksatnamada ilatyň ýaşaýyş derejesini ýokarlandyrmak ugrunda birnäçe çäreleriň göz öňünde tutulmagy bu işleriň Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda hem dowam etdiriljekdigini aňladýar. 

Önümçiligi ösdürmek arkaly ilatyň pul girdejilerini artdyrmak täze taryhy döwrüň wajyp wezipeleriniň biri bolup, bu görkezijiniň ösüş meýline eýedigi ýurtda durnukly we sagdyn ykdysady ösüşiň üpjün edilmegine, ilatyň ýaşaýyş derejesiniň ýokarlanmagy, durmuş goraglylyk derejesiniň kepillendirilmegi üçin amatly şertleriň döredilmegine öz oňyn täsirini ýetirýär. 2022-nji ýylda 76 sany önümçilik we durmuş-medeni maksatly desgalaryň ulanylmaga berilmegi ýurdumyzyň mümkinçiligini we bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmak ýolunda ädilen ynamly ädimleriň biri bolup, ol, ilkinji nobatda, adam bähbitlerini nazarlaýar. Mundan başga-da, ýurdumyzyň maliýe ýagdaýyny häsiýetlendirýän esasy resminama bolan Döwlet býujetiniň çykdajylar böleginde durmuş maksatlaryna gönükdirilen maliýe serişdeleriniň möçberi munuň şeýledigini aňryýany bilen tassyklaýar. 2023-nji ýyl üçin tassyklanan Döwlet býujetiniň çykdajylarynyň 75 göterime golaýynyň durmuş ulgamyny maliýeleşdirmäge gönükdirilmegi ýurdumyzda eneligi we çagalygy döwlet tarapyndan goramak, raýatlaryň zähmet çekmäge konstitusion hukugyny ýerine ýetirmek üçin şertleri döretmek meselesine aýratyn üns berilýändigini, maksatnamalarda bellenen sepgitlerden görnüşi ýaly, geljekde hem durmuş ugurlylygyny saklajakdygyny görkezýär.  

Islendik döwletiň esasy baýlygyny onda ýaşaýan adamlar düzýär. Bagtly adamlaryň we bagtyýar maşgalalaryň sany köp boldugyça, döwletiň binýady şonça-da berk bolýar. Bu durmuşda subut edilen hakykatdyr.  

Maýagözel BABAÝEWA,

Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň Zähmet gory we iş üpjünçilik müdirliginiň başlygynyň orunbasary, ykdysady ylymlaryň kandidaty.