Aşgabat, 8-nji oktýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly giňişleýin mejlisini geçirdi. Onda ykdysadyýetiň pudaklarynda ýubileý ýylynyň dokuz aýynda alnyp barlan işleriň jemleri jemlenildi, Prezident Maksatnamasynyň we ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça kabul edilen beýleki maksatnamalaryň ýerine ýetirilişi ara alnyp maslahatlaşyldy. Hökümet agzalarynyň, beýleki degişli ýolbaşçylaryň hem-de paýtagtymyzyň we welaýatlaryň häkimleriniň hasabatlary diňlenildi, ýakyn geljek üçin ileri tutulýan wezipeler kesgitlenildi.

Hormatly Prezidentimiz mejlisiň gün tertibine girizilen meselelere geçmek bilen, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Berdimuhamedowa söz berdi. Wise-premýer halk hojalyk toplumynyň pudaklarynyň durnukly ösüşini tassyklaýan şu ýylyň dokuz aýyndaky makroykdysady görkezijiler barada hasabat berdi.

Garalýan döwürde jemi içerki önümiň ösüş depgini 6,2 göterime deň boldy.

Seljerilen görkezijileriň netijelerine laýyklykda, ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary boýunça ýanwar — sentýabr aýlarynda öndürilen önümleriň möçberi, 2020-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 6 göterim artdy.

Üç çärýekde bölek haryt dolanyşygynyň möçberi, geçen ýylyň şol döwri bilen deňeşdirilende, 16,7 göterim, daşary söwda dolanyşygynyň möçberi bolsa 12,3 göterim ýokary boldy.

Dokuz aýyň netijeleri boýunça iri we orta kärhanalarda aýlyk zähmet haklary, 2020-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 10,5 göterim köpeldi.

Maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň möçberi 17,9 milliard manada ýetdi.

«Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň» çäklerinde gurulmagy hem-de durky täzelenilmegi meýilleşdirilen 275 desgadan 37-siniň gurluşygy tamamlandy, 165-siniň gurluşyk-gurnama işleri alnyp barylýar.

Wise-premýer gurulýan täze desgalarda Ýokary gözegçilik edarasy tarapyndan geçirilen seljerme işleriniň netijeleri barada hasabat berdi. 2021-nji ýylyň 1-nji oktýabryndaky ýagdaýa görä, ýurdumyz boýunça iri önümçilik we durmuş maksatly desgalaryň 62-si ulanylmaga berildi.

Hasabatyň çäklerinde şu aýyň dowamynda ulanylmaga berilmegi meýilleşdirilýän binalar we desgalar barada-da maglumat berildi.

Soňra maliýe we ykdysadyýet ministri M.Serdarow garalýan döwürde milli ykdysadyýetimiziň ösüşiniň netijeleri barada hasabat berip, şu ýylyň 1-nji oktýabryndaky ýagdaýa görä, Döwlet býujetiniň girdeji böleginiň 109,2 göterim, çykdajy böleginiň bolsa 98,1 göterim ýerine ýetirilendigini habar berdi.

2021-nji ýylyň ýanwar — sentýabr aýlarynda ýerli býujetiň girdeji bölegi 102,2 göterim, çykdajy bölegi bolsa 98,9 göterim berjaý edildi.

Hasabat döwründe balans toparlarynyň mejlisleriniň ençemesi, şol sanda sebit toparlarynyň mejlisleriniň birnäçesi geçirildi.

Dokuz aýda döwlet eýeçiligindäki desgalaryň 81-si hususylaşdyryldy we Döwlet býujetine 368 million 356 müň 908 manat geçirildi, döwlet eýeçiligindäki desgalaryň kärendesi üçin 146 million 969 müň 200 manat alyndy.

Üç çärýegiň netijeleri boýunça milli ykdysadyýetimizi ösdürmäge gönükdirilen maýa goýumlarynyň mukdarynyň jemi içerki önüme bolan gatnaşygy 16,2 göterime deň boldy.

Ministr 2021-nji ýyl üçin Maýa goýum maksatnamasynyň ýerine ýetirilişiniň barşy barada hasabat berip, dokuz aýda özleşdirilen düýpli maýa goýumlarynyň 49,2 göteriminiň önümçilik toplumlarynyň, 50,8 göteriminiň bolsa durmuş-medeni maksatly desgalaryň bina edilmegine gönükdirilendigini habar berdi.

Şeýle hem milli maksatnamalaryň çäklerinde ýerine ýetirilen işler barada hasabat berildi. Şu döwürde düýpli maýa goýumlaryň 1 milliard 764 million 389 müň manatlygy özleşdirildi.

Soňra Statistika baradaky döwlet komitetiniň başlygy S.Welbegow ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň şu ýylyň ýanwar — sentýabr aýlaryndaky ykdysady görkezijileri barada hasabat berdi. 2020-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, senagat pudagynda önümleriň köp görnüşiniň öndürilýän mukdarynyň artandygy bellenildi.

Ulag-kommunikasiýa ulgamynda we obasenagat toplumynda oňat makroykdysady görkezijiler gazanyldy.

Döwlete degişli bolmadyk ulgamda hem oňyn netijelere ýetildi.

Statistika baradaky döwlet komitetiniň başlygy gözegçilik edýän ulgamynyň işine statistiki maglumatlary toplamagyň häzirki zaman usullaryny hem-de “Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynda” kesgitlenilen wezipeleri ýerine ýetirmek ugrunda öňdebaryjy tehnologiýalary ornaşdyrmagyň hasabyna işleri kämilleşdirmek maksady bilen geçirilýän çäreler barada hasabat berdi.

Soňra Merkezi bankyň başlygy G.Müşşikow gözegçilik edýän edaralarynda şu ýylyň ýanwar — sentýabr aýlarynda geçirilen işleriň netijeleri, olaryň işini döwrüň talaplaryna laýyk getirmek boýunça durmuşa geçirilen çäreler hem-de hormatly Prezidentimiziň ozal beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi.

Merkezi bankyň ýolbaşçysy harytlaryň eksport edilendigi hem-de hyzmatlaryň ýerine ýetirilendigi üçin ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň hasaplaryna gelip gowuşýan daşary ýurt serişdeleriniň meýilnamasynyň berjaý edilişi barada-da hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Berdimuhamedowa we beýleki wise-premýerlere ýüzlenip, geljekki döwür üçin öňde durýan işleriň ileri tutulýan ugurlaryna ünsi çekdi. Milli Liderimiz pandemiýa zerarly ýüze çykan häzirki kynçylyklara garamazdan, maýa goýum ýagdaýyny gowulandyrmak, maliýe ulgamyny döwrebap ýagdaýa getirmek we Konstitusiýamyza laýyklykda, bazar ykdysadyýetini kemala getirmegi çaltlandyrmak üçin göz öňünde tutulan giň gerimli özgertmeleriň dowam etdirilmelidigini aýtdy.

Döwlet Baştutanymyz bäsdeşligi ösdürmek, işewürlik ýagdaýlaryny gowulandyrmak, ykdysadyýetde döwlet pudaklarynyň paýyny azaltmak, telekeçileri giňden goldamak boýunça başlanan işleri dowam etmegi ilkinji nobatdaky wezipeleriň hatarynda görkezdi. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow munuň ýurdumyza daşary ýurt maýa goýumlarynyň gelşini durnukly artdyrmaga ýardam berjekdigini aýtdy.

Şeýle hem milli Liderimiz her bir ministrligiň we pudaklaýyn dolandyryş edarasynyň ýolbaşçysynyň geljek ýyl üçin iş maksatnamasyny Maliýe we ykdysadyýet ministrliginde doly esaslandyrmalydygyny aýdyp, ýylyň ahyryna çenli edaralaryň arasynda özara hasaplaşyklary geçirmek boýunça wise-premýere birnäçe anyk görkezmeleri berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Abdrahmanow gözegçilik edýän pudaklarynda şu ýylyň 9 aýynda ýerine ýetirilen işleriň jemleri barada hasabat berdi.

Nebiti we gaz kondensatyny çykarmak hem-de nebiti gaýtadan işlemek ulgamynda gazanylan görkezijiler barada maglumat berildi. Benzin öndürmegiň meýilnamasy 108,2 göterim, polipropilen öndürmegiň meýilnamasy 108,4 göterim ýerine ýetirildi. Maýa goýumlaryny özleşdirmegiň meýilnamasy bolsa 104,7 göterim berjaý edildi.

Tebigy we ugurdaş gazy çykarmagyň meýilnamasy 123,5 göterim, daşary ýurtlara tebigy gazy ibermegiň meýilnamasy 136,2 göterim ýerine ýetirilip, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, ösüş depgini degişlilikde 123,3 göterime hem-de 137,5 göterime deň boldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýangyç-energetika toplumynyň önümçilik görkezijilerini ýokarlandyrmak, nebitiň çykarylýan möçberini artdyrmak, nebiti gaýtadan işleýän zawodlaryň kuwwatyndan doly peýdalanmak boýunça öňde goýlan wezipeleriň çözülmeginiň zerurdygyna ünsi çekdi.

Milli Liderimiz nebitgaz toplumyna maýa goýumlaryny çekmek, Hazar deňzindäki ýataklary özleşdirmek, uglewodorod çig malyny gaýtadan işlemek meselelerine uly üns bermegiň zerurdygyny nygtady. Döwlet Baştutanymyz Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň gurluşygyny çaltlandyrmagyň, çig maly gaýtadan işleýän täze zawodlary gurmagyň wajypdygyny nygtady.

Döwlet Baştutanymyz aýdylanlary jemläp, wise-premýere toplumda alnyp barylýan işleri düýpli seljermegi hem-de işleri döwrüň talabyna laýyklykda ýola goýmak üçin ähli zerur çäreleri görmegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Purçekow gurluşyk, senagat we energetika toplumlarynyň, “Türkmenhimiýa” döwlet konserniniň hem-de paýtagtymyzyň häkimliginiň şu ýylyň 9 aýynda ýerine ýetiren işleriniň jemleri hakynda hasabat berdi.

Hasabat döwründe gurluşyk we senagat toplumynda önüm öndürmek hem-de işleri ýerine ýetirmek boýunça meýilnama 126,9 göterim berjaý edildi.

Gurluşyk we binagärlik ministrligi boýunça şu ýylyň ýanwar — sentýabr aýlarynda önüm öndürmek boýunça işler 112,2 göterim ýerine ýetirildi.

Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrliginiň düzümlerinde önüm öndürmek we işleri ýerine ýetirmegiň meýilnamasy 128,3 göterim berjaý edildi.

Ýylyň başyndan bäri Energetika ministrligi boýunça önüm öndürmek, işleri we hyzmatlary ýerine ýetirmegiň meýilnamasy 124,9 göterim amal edildi.

Elektrik energiýasyny öndürmegiň ösüş depgini 111,6 göterime deň boldy, ony eksporta ibermegiň ösüş depgini bolsa 134,5 göterime ýetirildi. Meýilnama degişlilikde 113,3 göterim we 178,1 göterim berjaý edildi.

Garalýan döwürde “Türkmenhimiýa” döwlet konserni tarapyndan önüm öndürmegiň we hyzmatlary ýerine ýetirmegiň meýilnamasy 126 göterim ýerine ýetirildi.

Aşgabat şäheriniň häkimligi boýunça şu ýylyň dokuz aýynda önüm öndürmek we hyzmatlary ýerine ýetirmek boýunça meýilnama 157,3 göterim berjaý edildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzda alnyp barylýan gurluşyk işleriniň ýagdaýyny seljermegi tabşyrdy hem-de, hususan-da, desgalaryň gurluşygynyň barşyna talabalaýyk gözegçiligi ýola goýmagyň zerurdygyna ünsi çekdi.

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz alnyp barylýan işleri içgin seljermegi, ministrlikleri we pudak edaralaryny ösdürmek boýunça maksatnama, şeýle hem gurluşyk toplumynyň zerurlyklaryny doly möçberde üpjün etmek üçin, ähli şertleriň döredilmegine, gurluşygyň binýadyny ösdürmäge aýratyn üns bermegi talap etdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, Ahal welaýatynyň ýaşaýyş jaýlarynyň, şäherçeleriniň, aýratyn hem edara ediş merkeziniň gurluşygy çaltlandyrylmalydyr.

Hormatly Prezidentimiz gözegçilik edýän düzümlerinde emele gelen ýagdaýy düýpli seljermegi hem-de işleri talabalaýyk ýola goýmak üçin ähli zerur çäreleri görmegi tabşyryp, wise-premýer Ç.Purçekowa wezipe borçlaryny talabalaýyk ýerine ýetirmän, degişli ulgamlaryň işinde görkezijileriň pese düşmegine ýol berendigi üçin, berk käýinç yglan etdi we degişli Buýruga gol çekdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Gylyjow söwda we dokma toplumynyň ministrlikleriniň hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň we telekeçilik ulgamynyň şu ýylyň 9 aýynda ýerine ýetiren işleriniň jemleri barada hasabat berdi.

Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligi boýunça 2021-nji ýylyň ýanwar — sentýabr aýlarynda, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, söwda dolanyşygynyň ösüş depgini 119,3 göterime, önüm öndürmegiň ösüş depgini bolsa 116,9 göterime deň boldy.

Dokma senagaty ministrligi boýunça, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, nah ýüplügiň önümçiligi 120,2 göterime, nah matalar — 104,7 göterime, tikin we örme önümleri — 119,3 göterime, gön önümleri — 106,1 göterime barabar boldy.

“Türkmenhaly” döwlet birleşigi boýunça ýylyň başyndan bäri haly we haly önümlerini öndürmegiň meýilnamasy 112,4 göterim ýerine ýetirilip, umumy girdejiniň ösüş depgini 130,9 göterim üpjün edildi.

Döwlet haryt-çig mal biržasy boýunça birža söwdalarynyň 223-si geçirilip, şolarda 23 müň 378 şertnama hasaba alyndy.

Söwda-senagat edarasy boýunça hasabat döwründe ýerine ýetirilen işleriň ösüş depgini 105,1 göterime barabar boldy.

Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça ýanwar — sentýabr aýlarynda oba hojalyk hem-de azyk önümlerini öndürmegiň ösüş depgini 131,7 göterime, senagat önümleriniň ösüş depgini 144,3 göterime barabar boldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzda daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleriň öndürilişini artdyrmak boýunça kabul edilen maksatnamanyň durmuşa geçirilişini berk gözegçilikde saklamagyň hem-de onuň ýerine ýetirilişi barada her aýda hasabat bermegiň zerurdygyny nygtady.

Döwlet Baştutanymyz aýry-aýry pudaklary maliýeleşdirmäge hem-de olaryň ösüşi bilen bagly meseleleri çözmäge ukyply iri paýdarlar jemgyýetlerini döretmek boýunça alnyp barylýan işleri çaltlandyrmagyň zerurdygyna ünsi çekdi hem-de şu meselede Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň esasy orun eýelemelidigini belledi.

Mejlisiň dowamynda döwlet Baştutanymyz wezipe borçlaryny talabalaýyk berjaý etmän, işde goýberen kemçilikleri hem-de berlen tabşyryklaryň ýerine ýetirilmändigi üçin Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Gylyjowa berk käýinç yglan etdi hem-de ýol berlen kemçilikleri gysga wagtyň içinde düzetmegi oňa soňky gezek duýdurdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Toýlyýew şu ýylyň ýanwar — sentýabr aýlarynda ýurdumyzyň bilim, ylym, saglygy goraýyş we sport ulgamlarynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Hasabat döwründe okuw işini kämilleşdirmek, bilimiň hilini ýokarlandyrmak, ýaş nesli milli ýörelgelerimiziň esasynda terbiýelemek işleri dowam etdirildi.

Umumybilim edaralarynda okuw dersleri boýunça bäsleşikler geçirildi. Talyplar hem-de mekdep okuwçylary halkara olimpiadalara gatnaşdylar we altyn, kümüş, bürünç medallara, dürli derejeli diplomlara eýe boldular.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Bilimler we talyp ýaşlar güni mynasybetli, 1-nji sentýabrda geçiren umumy okuw sapagy mekdep okuwçylary, talyp ýaşlar, bilim ulgamynyň işgärleri, mugallymlar üçin nusgalyk watançylyk dersine öwrüldi.

Şol gün ähli bilim edaralarynda “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” atly dabaraly nyzamlar we ilkinji okuw sapaklary geçirildi. Milli Liderimiziň adyndan 1-nji synp okuwçylarynyň 161 müň 739-syna “Bilimli” atly kompýuterler gowşuryldy.

Döwlet Baştutanymyzyň sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça tabşyryklaryna laýyklykda, toplumyň garamagyndaky ministrlikleriň hem-de Ylymlar akademiýasynyň merkezi edaralarynyň düzümi kämilleşdirildi.

Hasabat döwründe “Saglyk” Döwlet maksatnamasynyň rejelenen görnüşi, Türkmenistanyň ýiti ýokanç kesele garşy taýýarlygyny we dessin çäreleriniň görülmeginiň üpjün edilmeginiň meýilnamasy, Türkmenistanda ilatyň kesellere garşy göreşmek ukybyny ýokarlandyrmak boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Milli maksatnamasy hem-de “Sagdyn ene — sagdyn çaga — sagdyn geljek” atly Milli strategiýa tassyklanyldy.

Sentýabr aýynda “Ýol hereketiniň howpsuzlygy — ömrümiziň rahatlygy” atly biraýlyk çäreler guramaçylykly geçirildi.

Hasabat döwründe ýurdumyzyň sport ulgamynda hem uly üstünlikler gazanyldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, häzirki wagtda koronawirus bilen bagly dünýäde emele gelen ýagdaýdan ugur alyp, milli saglygy goraýyş ulgamyny mundan beýläk-de döwrebap ýagdaýa getirmegi dowam etmegiň, munuň üçin lukmançylyk ylmynyň öňdebaryjy gazananlaryny tejribä giňden ornaşdyrmagyň wajypdygyny belledi.

Milli Liderimiz dürli keselleriň, aýratyn-da, ýokanç keselleriň öňüni almagyň, olary anyklamagyň we bejermegiň iň häzirki zaman usullaryny öwrenmegiň hem-de olary netijeli ulanmagyň möhümdigine ünsi çekip, şu maksat bilen, bu ugurda netijeli tejribe alyşmak üçin daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen ýakyndan gatnaşyklary dowam etmegiň zerurdygyny nygtady.

Biz sporty ösdürmäge hem aýratyn üns bermeli. Sebäbi ýurdumyzda köpçülikleýin bedenterbiýe-sagaldyş hereketini hem-de ýokary netijeli sporty ösdürmek, umumymilli derejede dürli sport-sagaldyş çärelerini we halkara ýaryşlary geçirmek biziň alyp barýan döwlet syýasatymyzyň strategik düzüm bölegidir diýip, milli Liderimiz belledi hem-de bu babatda degişli tabşyryklary berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa gözegçilik edýän ulgamlarynda şu ýylyň ýanwar — sentýabr aýlarynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

“Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” şygary astynda geçýän şu ýylyň hasabat döwründe dürli medeni çäreler, mediaforumlar, onlaýn duşuşyklar, konsertler hem-de Aşgabadyň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllygyna we ata Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygyna bagyşlanylan dabaralar geçirildi.

Döwlet maksatnamalaryndan hem-de sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyndan gelip çykýan wezipeleri çözmäge we işgärleriň hünär derejelerini ýokarlandyrmaga gönükdirilen degişli işler alnyp baryldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, hünärmenleri taýýarlamagyň derejesini ýokarlandyrmak, teleradioýaýlymlaryň işini kämilleşdirmek boýunça zerur çäreleri görmegiň wajypdygyny belledi. Döwlet tarapyndan teleradioýaýlymlary ösdürmäge köp möçberde serişdeler goýberilýär. Soňky ýyllarda Aşgabatda, welaýat merkezlerinde häzirki zaman enjamlary bilen enjamlaşdyrylan teleradioýaýlymlar studiýalary guruldy. Bu ugurda birnäçe ýokary okuw mekdepleri hereket edýär. Teleradioýaýlymlaryň işini has-da kämilleşdirmäge mümkinçilik berýän emeli hemra ulgamy älem giňişligine çykaryldy diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Tomaşaçylaryň gyzyklanmasyny döredýän täze çuň manyly gepleşikleri, şol sanda sanly ykdysadyýete geçmek boýunça gepleşikleri taýýarlamak zerurdyr.

Halkara Bitaraplyk baýramyny geçirmäge-de düýpli taýýarlyk görmek wajypdyr. Sebit we ählumumy derejede parahatçylygy hem durnuklylygy pugtalandyrmagyň, netijeli halkara hyzmatdaşlygy giňeltmegiň, ýurdumyzyň hemmetaraplaýyn okgunly ösüşiniň möhüm şerti hökmünde berkarar Watanymyzyň Bitaraplyk hukuk ýagdaýynyň dünýä bileleşigindäki ägirt uly ähmiýetini açyp görkezýän gepleşikleri we makalalary köpräk taýýarlamak zerurdyr.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bular barada aýtmak bilen, wise-premýeriň, medeniýet ministriniň hem-de Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komitetiniň başlygynyň işine nägilelik bildirdi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa wezipe borçlaryny talabalaýyk ýerine ýetirmän, işde goýberen kemçilikleri üçin hem-de Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komitetiniň başlygy A.Aşyrowa wezipe borçlaryny talabalaýyk ýerine ýetirmän, teleradioýaýlymlarda berilýän gepleşikleriň hiliniň pese düşmegine ýol berendigi üçin berk käýinç yglan edip, degişli Buýruklara gol çekdi.

Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň Baş direktory M.Çakyýew gözegçilik edýän edaralarynda şu ýylyň 9 aýynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Hasabat döwründe şu toplum boýunça ýerine ýetirilen hyzmatlaryň we önüm öndürmegiň meýilnamasy 111,2 göterim berjaý edildi.

Ýanwar — sentýabr aýlarynda “Türkmendemirýollary” agentligi boýunça ösüş depgini 106,3 göterime, “Türkmenawtoulaglary” agentligi boýunça — 137,1 göterime, “Türkmendeňizderýaýollary” agentligi boýunça — 139,2 göterime, “Türkmenaragatnaşyk” agentligi boýunça — 111 göterime deň boldy. “Türkmenhowaýollary” agentligi boýunça hem degişli işler geçirildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, sanly ulgama geçmegiň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hökmünde kesgitlenendigini nygtady. Ykdysadyýetimiziň we häzirki zaman jemgyýetimiziň talaplaryny kanagatlandyryp biljek netijeli dolandyryş ulgamyny döretmek bu syýasatyň esasynda goýuldy.

Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz döwlet edaralary, ministrlikler, pudak edaralary hem-de hyzmatdaşlar bilen bilelikde bu ugurda netijeli işleri geçirmegiň zerurdygyny belledi. Döwlet Baştutanymyz alnyp barylýan işleriň depgininiň pesdigini aýdyp, agentligiň ýolbaşçysyna sanly ulgama geçmek boýunça taslamalaryň durmuşa geçirilmegini işjeňleşdirmegi, sanly ulgamy ösdürmäge aýratyn üns bermegi tabşyrdy.

Soňra Aşgabat şäheriniň we welaýatlaryň häkimleriniň hasabatlary diňlenildi.

Ilki bilen Aşgabat şäheriniň häkimi R.Gandymow sazlaşykly ösýän paýtagtymyzda ýokary netijeleri gazanmak maksady bilen 9 aýyň dowamynda alnyp barlan işler, hormatly Prezidentimiziň başyny başlan şähergurluşyk konsepsiýasyny durmuşa geçirmek boýunça görlen çäreler barada hasabat berdi. Şeýle hem paýtagtymyzy abadanlaşdyrmak boýunça giň gerimli işleriň ýerine ýetirilýändigi, raýatlaryň ýaşaýyş-durmuşy, döredijilik zähmeti we göwnejaý dynç almagy üçin amatly şertleri döretmek boýunça anyk çäreleriň görülýändigi habar berildi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, Aşgabatda amala aşyrylýan özgertmeleriň hem-de maksatnamalaryň şäher düzümini mundan beýläk-de toplumlaýyn döwrebaplaşdyrmaga gönükdirilmelidigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz öňde goýlan wezipeleri çözmekde öňdebaryjy tehnologiýalardan hem-de täzeçil inžener-tehniki işläp taýýarlamalardan netijeli peýdalanmagyň möhüm ähmiýete eýedigini aýdyp, häkime degişli meseleleri berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Ahal welaýatynyň häkimi Ý.Gurbanow Oba milli maksatnamasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde, ýanwar — sentýabr aýlarynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi. Sebitiň ekin meýdanlarynda şu günler geçirilýän möwsümleýin oba hojalyk işleriniň depginini ýokarlandyrmak, ilatyň durmuş üpjünçiligini yzygiderli gowulandyrmak maksady bilen görülýän çäreler hem-de desgalaryň gurluşygynyň barşy barada aýdyldy.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, sebitiň obasenagat toplumynyň öňünde goýlan möhüm wezipelere ünsi çekdi. Milli Liderimiz bugdaý ekişiniň we pagta ýygymynyň depginini güýçlendirmegiň wajypdygyny belläp, bu jogapkärli möwsümleri agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda, ýokary hilli we bellenen möhletde geçirmegi tabşyrdy.

Hormatly Prezidentimiz welaýatda gurulýan desgalardaky işleri öz wagtynda tamamlamagy hem-de ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini yzygiderli gowulandyrmak meseleleriniň çözülmegini hemişe üns merkezinde saklamagy tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyz wezipe borçlaryny talabalaýyk ýerine ýetirmän, işde goýberen kemçilikleri üçin Ahal welaýatynyň häkimi Ý.Gurbanowa berk käýinç yglan etdi hem-de ýol berlen kemçilikleri gysga wagtyň içinde düzetmegi oňa soňky gezek duýdurdy we degişli Buýruga gol çekdi.

Soňra Balkan welaýatynyň häkimi T.Atahallyýew sebitdäki işleriň ýagdaýy, pagta ýygymyny, bugdaý ekişini bellenen möhletde hem-de ýokary hilli geçirmek boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi. Sebitiň ýolbaşçysy Oba milli maksatnamasyna laýyklykda gurulýan desgalaryň gurluşygynyň depginini ýokarlandyrmak boýunça alnyp barylýan işler barada hem habar berdi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleriniň ähmiýetini belläp, bugdaý ekişini ýokary hilli geçirmek hem-de pagta ýygymynyň depginini güýçlendirmek boýunça öňde goýlan wezipeleri çözmäge toplumlaýyn çemeleşmegiň wajypdygyny nygtady.

Döwlet Baştutanymyz günbatar sebitiň durmuş-ykdysady düzümini mundan beýläk-de döwrebaplaşdyrmak, öňümizdäki baýramçylyk çärelerine ýokary guramaçylyk derejesinde taýýarlyk görmek we gurulýan desgalary bellenen möhletinde ulanmaga bermek boýunça işlere berk gözegçilik etmek barada häkime anyk tabşyryklary berdi.

Daşoguz welaýatynyň häkimi N.Nazarmyradow öz nobatynda 9 aýyň dowamynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri, şu günler sebitde alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleri, bugdaý ekişini guramaçylykly geçirmek hem-de pagta ýygymynyň depginini ýokarlandyrmak maksady bilen görülýän çäreler barada hasabat berdi. Şeýle hem düzümleýin desgalaryň gurluşygynyň barşy, öňümizdäki baýramçylyklar mynasybetli geçiriljek medeni-köpçülikleýin çärelere taýýarlyk görlüşi barada aýdyldy.

Milli Liderimiz hasabaty diňläp, bugdaý ekişini ýokary hilli geçirmegiň hem-de ekinlere talabalaýyk ideg etmegiň wajypdygyny belledi. Döwlet Baştutanymyz daýhanlaryň tutanýerli zähmeti bilen ýetişdirilen pagta hasylyny gysga möhletde we ýitgisiz ýygnap almak hem-de Watan harmanyna tabşyrmak üçin bar bolan mümkinçiliklerden doly peýdalanmagy tabşyrdy.

Soňra Lebap welaýatynyň häkimi Ş.Amangeldiýew ýolbaşçylyk edýän sebitindäki işleriň ýagdaýy, şu ýylyň 9 aýynda ýerine ýetirilen işleriň jemleri, ekin meýdanlarynda alnyp barylýan işler, şol sanda pagta ýygymynyň we bugdaý ekişiniň barşy, ilatyň durmuş üpjünçiligini gowulandyrmak hem-de desgalaryň gurluşygynyň depginini ýokarlandyrmak boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi.

Oba milli maksatnamasynda kesgitlenen wezipeleri ýerine ýetirmek we şanly senelere taýýarlyk görmek barada hem aýdyldy.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, oba hojalyk möwsümlerini üstünlikli geçirmegiň wajypdygyna ünsi çekdi. Hormatly Prezidentimiz bugdaý ekişi hem-de pagta ýygymy möwsümlerinde tehnikalaryň we oba hojalyk enjamlarynyň, hasyly kabul edýän bölümleriň hem-de pagta arassalaýjy kärhanalaryň bökdençsiz işlemegini berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Soňra Mary welaýatynyň häkimi D.Annaberdiýew ýanwar — sentýabr aýlarynda sebitde gazanylan ösüş görkezijileri, oba hojalyk işleriniň, hususan-da, güýzlük bugdaý ekişiniň we pagta ýygymynyň depginini ýokarlandyrmak boýunça geçirilýän toplumlaýyn çäreler, ýakyn wagtda açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen desgalarda gurluşyk işleriniň barşy barada hasabat berdi. Şeýle hem hormatly Prezidentimiziň ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini gowulandyrmak, sebitiň döwrebap düzümini döretmek boýunça ozal beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi, öňümizdäki baýramçylyklara taýýarlyk görlüşi barada habar berildi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, möwsümleýin işleriň üstünliginiň her tapgyrda işe oýlanyşykly we jogapkärli çemeleşmäge baglydygyny nygtady. Şunuň bilen baglylykda, bugdaý ekişinde oba hojalyk tehnikalaryny netijeli ulanmagyň, kombaýnlaryň we beýleki tehnikalaryň bökdençsiz işlemegini üpjün etmegiň zerurdygyna üns çekildi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew gözegçilik edýän pudaklarynda şu ýylyň 9 aýynda ýerine ýetirilen işleriň jemleri barada hasabat bermek bilen, obasenagat toplumy boýunça önüm öndürmegiň, hyzmatlary ýerine ýetirmegiň ösüş depgininiň, 2020-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 108,3 göterime deň bolandygyny aýtdy.

Şunda Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi boýunça bu görkeziji 108,9 göterime, Suw hojalygy baradaky döwlet komiteti boýunça 102,5 göterime, “Türkmen atlary” döwlet birleşigi boýunça 100,2 göterime barabar boldy.

Wise-premýer azyk önümlerini öndürmegiň görkezijileri barada hasabat berdi. Hususan-da, gök önümleri öndürmegiň meýilnamasynyň 102,9 göterim, bakja önümlerini öndürmegiň meýilnamasynyň 101,2 göterim, ýeralma öndürmegiň meýilnamasynyň 106,8 göterim, miwe we ir-iýmişleri öndürmegiň meýilnamasynyň 102,6 göterim, et we süýt öndürmegiň meýilnamalarynyň, degişlilikde 101 göterim hem-de 100,4 göterim ýerine ýetirilendigi habar berildi.

Maýa goýumlaryny özleşdirmek boýunça meýilnama 133,1 göterim berjaý edildi. Düýpli maýa goýumlar, esasan, döwlet maksatnamalarynda gurluşygy meýilleşdirilen oba we suw hojalygy desgalarynyň bina edilmegine gönükdirildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow wise-premýere we welaýatlaryň häkimlerine ýüzlenip, ýurdumyzyň gowaça meýdanlarynda şu ýyl gowy hasylyň ýetişdirilendigini belledi. Bu ekiniň biziň üçin möhümdigini göz öňünde tutup, pagtany iň soňky hanasyna çenli ýygnap almak üçin ähli zerur işler geçirilmelidir diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi.

Ulanylmaýan ýerleri oba hojalyk dolanyşygyna goşmaga, suw bilen bagly meselelere, hasyllylygy ýokarlandyrmaga we täze ýerleri özleşdirmäge aýratyn üns berilmelidir. Suw tygşytlaýjy tehnologiýalar giňden ornaşdyrylmalydyr. Bu işde beýleki ýurtlaryň tejribeleri netijeli peýdalanylmalydyr, maldarçylygy ösdürmek we mallaryň baş sanyny artdyrmak ýurdumyzda öňde duran esasy wezipeleriň biri bolmagynda galýar, diýip milli Liderimiz aýtdy hem-de wise-premýere we welaýatlaryň häkimlerine birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R. Meredow degişli döwürde Daşary işler ministrliginde ýerine ýetirilen işler barada hasabat berdi.

Garaşsyz, Bitarap Watanymyzyň daşary syýasy ugruny yzygiderli durmuşa geçirmek, döwlet Baştutanymyzyň ozal beren tabşyryklaryny ýerine ýetirmek hem-de öňde goýlan wezipeleri çözmek maksady bilen, ýanwar — sentýabr aýlarynda degişli işler geçirildi.

Halkara hyzmatdaşlygy ösdürmekde ýokary derejedäki saparlar, duşuşyklar we gepleşikler aýratyn orun eýeleýär. Hasabat döwründe Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti hem-de Russiýa Federasiýasynyň Tatarystan Respublikasynyň Prezidenti Türkmenistana geldiler. Şeýle hem ýurdumyza Gyrgyz Respublikasynyň Prezidentiniň resmi sapary we Täjigistan Respublikasynyň Prezidentiniň döwlet sapary boldy.

Awgust aýynda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň üçünji konsultatiw duşuşygy geçirildi.

Sentýabr aýynda hormatly Prezidentimiz Täjigistan Respublikasynyň Duşenbe şäherinde iş saparynda boldy we şol ýerde hormatly myhman hökmünde Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletleriň Baştutanlarynyň Geňeşiniň mejlisine gatnaşdy.

Hasabat döwründe onlaýn tertipde Türkmenistanyň Prezidentiniň birnäçe ýurtlaryň Liderleri bilen duşuşyklary geçirildi. Milli Liderimiz şeýle hem sanly ulgam arkaly geçirilen Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň 14-nji sammitine, Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň maslahatyna hormatly myhman hökmünde, BMG tarapyndan guralan maslahata, Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň ylym we tehnologiýalar boýunça ikinji sammitine gatnaşdy.

22-nji sentýabrda hormatly Prezidentimiz Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 76-njy mejlisinde sanly ulgam arkaly çykyş etdi.

Hasabat döwründe Daşary işler ministrliginiň üsti bilen 54 wekiliýet ýurdumyza sapar bilen geldi. Şol döwürde Türkmenistanyň wekiliýetleriniň 30-sy daşary ýurtlara iberildi.

Sanly ulgam arkaly dürli derejedäki duşuşyklaryň 1 müň 313-si guraldy. Ýylyň başyndan bäri halkara resminamalaryň 112-sine gol çekildi.

Daşary işler ministrliginiň ugry boýunça duşuşyklar we geňeşmeler yzygiderli geçirildi. “Merkezi Aziýa — ABŞ” (“C5+1”), “Merkezi Aziýa — Hytaý”, “Merkezi Aziýa — Russiýa” derejesindäki duşuşyklaryň birnäçesi, Aziýa — Ýuwaş umman sebiti ýurtlarynyň ýokary derejeli maslahaty hem-de “Merkezi Aziýa — Ýewropa Bileleşigi” ýokary derejeli dialogyň nobatdaky tapgyry geçirildi.

Türkmenistanyň daşary ykdysady gatnaşyklaryny pugtalandyrmak, gyzyklanma bildirýän daşary ýurtly hyzmatdaşlaryň ählisi bilen netijeli hyzmatdaşlygy ösdürmek boýunça yzygiderli çäreler görülýär. Ýanwar — sentýabr aýlarynda türkmen-belarus, türkmen-rus, türkmen-täjik, türkmen-özbek hökümetara toparlarynyň, Türkmen-hytaý hökümetara komitetiniň, Senagat boýunça türkmen-pakistan bilelikdäki iş toparynyň çäklerinde nobatdaky duşuşyklar hem-de daşary ýurtlaryň işewür toparlarynyň wekilleri bilen gepleşikler geçirildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, dünýäde bolup geçýän ýagdaýlardan habarly bolmagyň we şundan ugur alyp, dürli halkara çäreleri geçirmek we olara ýurdumyzyň gatnaşmagy babatdaky teklipleri taýýarlamagyň möhümdigini belledi.

Milli Liderimiz berkarar döwletimiziň Bitaraplyk baýramyny geçirmegiň hem-de 2022-nji ýylda göz öňünde tutulan halkara çärelere talabalaýyk taýýarlanmagyň möhümdigini aýdyp, wise-premýere, daşary işler ministrine degişli tabşyryklary berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary Ç.Amanow gözegçilik edýän düzümlerinde alnyp barylýan işler, hormatly Prezidentimiziň başyny başlan toplumlaýyn harby özgertmeleriniň barşy, harby we hukuk goraýjy edaralaryň maddy-enjamlaýyn binýadyny döwrebaplaşdyrmak hem-de olaryň işini kämilleşdirmek boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi.

Milli Liderimiz hasabaty diňläp, Türkmenistanyň oňyn Bitaraplygy, parahatçylyk söýüjiligi, hoşniýetli goňşuçylygy we netijeli halkara hyzmatdaşlygy döwlet syýasatynyň esasy ugurlary hökmünde yglan edip, diňe goranyş häsiýetine eýe bolan hem-de ýurdumyzyň howpsuzlygyny üpjün etmäge gönükdirilen Harby doktrinany durmuşa geçirýändigini belledi.

Soňra Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasary K.Babaýew ýurdumyzyň kanunçylygyny kämilleşdirmek boýunça geçirilen işleriň netijeleri barada maglumat berdi.

Garalýan döwürde Halk Maslahatynyň birinji çagyrylyşynyň mejlisi geçirildi, onuň dowamynda hereket edýän kanunlaryň birnäçesine girizilen üýtgetmeler we goşmaçalar ara alnyp maslahatlaşyldy. Milli Geňeşiň düzüminiň işini kadalaşdyrýan resminamalar boýunça çözgütler kabul edildi.

Häzirki wagtda milli kanunçylygymyzy döwrebaplaşdyrmak, hormatly Prezidentimiz tarapyndan “Döwlet adam üçindir!” diýen şygar bilen geçirilýän durmuş ugurly syýasatyň ygtybarly hukuk binýadyny üpjün etmek ugrunda degişli işler dowam etdirilýär.

Watanymyzyň Garaşsyzlyk ýyllarynda gazanan üstünliklerini, ýeten belent sepgitlerini, milli däp-dessurlarymyzy, maşgala gymmatlyklaryny wagyz etmek, jemgyýetde sagdyn durmuş ýörelgelerini berkarar etmek maksady bilen köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde çykyş etmek we makalalary çap etmek arkaly wagyz-düşündiriş işleri alnyp barylýar.

Hormatly Prezidentimiz türkmen jemgyýetiniň hukuk binýadyny, onuň hakyky demokratik ýörelgelerini mundan beýläk-de berkitmek boýunça Halk Maslahatynyň alyp barýan işleriniň aýratyn möhümdigini belledi.

Soňra Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy G.Mämmedowa ýurdumyzyň kanunçylyk-hukuk binýadyny döwrebaplaşdyrmak boýunça geçirilen işler barada maglumat berdi.

Şu ýylyň 9 aýynda Türkmenistanyň Kanunlarynyň 40-synyň, dürli ulgamlarda işleri kadalaşdyrýan Mejlisiň kararlarynyň 47-siniň kabul edilendigi bellenildi. Döwrüň talaplaryna laýyklykda, käbir hereket edýän kanunçylyk namalaryna üýtgetmeler we goşmaçalar girizildi. Häzir Mejlisiň iş toparlarynda birnäçe kanunlaryň taslamalaryny taýýarlamak boýunça işler dowam edýär.

BMG we onuň düzümleri, beýleki iri halkara guramalar bilen parlamentara gatnaşyklary pugtalandyrmak boýunça yzygiderli işler alnyp barylýar. Mejlisiň wekilleri sanly ulgam arkaly guralan birnäçe iri halkara çärelere hem-de «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda şu ýylyň awgust aýynda geçirilen Merkezi Aziýa ýurtlarynyň zenanlarynyň dialogyna gatnaşdylar.

Mejlisiň deputatlary Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň agzalary, syýasy partiýalar hem-de jemgyýetçilik guramalary bilen bilelikde, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ata Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllyk baýramynyň öň ýanynda geçirilen Halk Maslahatynyň mejlisindäki taryhy çykyşyndan gelip çykýan wezipeleri wagyz etmek boýunça yzygiderli işleri geçirýärler.

Hormatly Prezidentimiz Milli Geňeşiň ýolbaşçylaryna we Hökümet agzalaryna ýüzlenip, kanunçylygy kämilleşdirmek, Watanymyzy mundan beýläk-de hemmetaraplaýyn ösdürmek boýunça maksada okgunly tagallalar etmegiň zerurdygyny aýtdy. Munuň özi ýurdumyzyň syýasy ulgamyny döwrebaplaşdyrmak, milli ykdysadyýetimizi mundan beýläk-de pugtalandyrmak boýunça nobatdaky netijeli çäreleri geçirmäge mümkinçilik berer.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow mejlise gatnaşyjylara ýüzlenip, halk hojalyk toplumynyň pudaklarynyň hasabat döwründe ýerine ýetiren işleriniň netijelerini häsiýetlendirdi. Milli Liderimiz ýerine ýetirilen işleriň netijeleriniň koronawirusyň dünýä ykdysadyýetine ýetirýän täsiri sebäpli ýüze çykan kynçylyklara garamazdan, Garaşsyz Watanymyzyň üstünlikli ösmegini dowam edýändigini aýdyň görkezýändigini belledi. Ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllyk şanly baýramyny uly üstünlikler bilen garşylamak ugrundaky zähmet joşguny ýubileý ýylynda ykdysadyýetimizde ýokary görkezijileriň gazanylmagyny kesgitledi.

Şeýle tutanýerli işleriň netijesinde, jemi içerki önümiň 6,2 göterim möçberde ýokary ösüş derejesini saklap galmak başartdy. Daşary söwda dolanyşygy 12,3 göterim artdy we 9 milliard amerikan dollaryndan hem gowrak boldy.

Eksportyň möçberi hem geçen ýyl bilen deňeşdirilende 20 göterime golaý artdy we 6 milliard amerikan dollaryna golaý boldy. Iň esasy zat bolsa, eksportyň möçberi, ýangyç-energetika serişdeleri hasaba alynmanda 50 göterime golaý artdy diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Biziň alyp barýan içeri syýasatymyz bolsa, ata Watanymyzy ösdürmegiň tassyklanan maksatnamalaryna laýyklykda dowam edýär. Prezident maksatnamasy esasynda, häzirki döwürde ozalkysy ýaly, durmuş meselelerini çözmäge, täze kärhanalary gurmaga we işläp gelýänleriniň durkuny täzelemäge ägirt uly möçberde maýa goýumlary gönükdirilýär.

Iri halkara hem-de içerki taslamalar amala aşyrylýar. Şu geçen döwrüň içinde ýurdumyzda göz öňünde tutulan 30 desganyň deregine 62 sany iri desga işe girizildi. Umumy meýdany ýarym million inedördül metre golaý ýaşaýyş jaýlary, şol sanda ähli amatlyklary bolan ýaşaýyş jaýlary, myhmanhanalar we dynç alyş toplumlary, ençeme lukmançylyk merkezleri, umumybilim berýän mekdeplerdir çagalar baglary hem-de beýleki desgalar ulanmaga berildi diýip, milli Liderimiz belledi.

Häzirki döwürde Türkmenistanda umumy bahasy 35 milliard amerikan dollaryna golaý bolan 2,5 müň töweregi iri desganyň gurluşygy dowam edýär. Şolaryň hatarynda nebitgaz ýataklaryny özleşdirmegi we abadanlaşdyrmagy, esasy gaz geçirijileriň, sport desgalarynyň, ýollaryňdyr uly köprüleriň, durmuş maksatly desgalaryň gurluşyklaryny görkezmek bolar. Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisini, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik we optiki süýümli aragatnaşyk geçirijilerini gurmak, şeýle hem beýleki halkara taslamalary amala aşyrmak boýunça hem netijeli işler alnyp barylýar.

Oba hojalygynda geçirýän özgertmelerimiz hem netije berip başlady. Şu ýyl gallanyň gowy hasyly ýygnaldy. Nesip bolsa, Hasyl toýuna çenli pagta taýýarlamak baradaky tabşyryk hem ýerine ýetiriler diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sözüni dowam etdi.

Ýurdumyzyň ykdysadyýetini ösdürmäge telekeçilerimiz hem saldamly goşant goşýarlar. Olar dürli pudaklarda işlemek bilen, hili daşary ýurt kompaniýalarynyňkydan birjik-de pes bolmadyk has çylşyrymly we uly taslamalary amala aşyrýarlar.

Bilim, ylym we saglygy goraýyş ulgamlarynda hem özgertmeler üstünlikli dowam edýär.

Döwlet Baştutanymyz biziň daşary syýasatymyzyň ozalkysy ýaly, bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik, hoşniýetli goňşuçylyk we özara bähbitli hyzmatdaşlyk kadalaryna berk eýermek esasynda amala aşyrylýandygyny nygtadylar. Biziň ýurdumyz Garaşsyzlygynyň 30 ýyllyk şanly baýramynyň bellenýän ýylynda, ozalkysy ýaly, BMG, ÝHHG, Ýewropa Bileleşigi, ŞHG, GDA hem-de beýleki halkara guramalar bilen energetika we suw howpsuzlygyny üpjün etmek, ekologiýa meselelerini çözmek, ulag üpjünçilik ulgamlaryny ösdürmek, bilim, medeniýet, adam hukuklary we azatlyklary, ählumumy howpsuzlygy berkitmek boýunça işjeň hyzmatdaşlyk edýär.

Türkmenistan dünýäniň dürli döwletleri bilen ikitaraplaýyn gatnaşyklary giň gerim bilen we netijeli ösdürdi. Birnäçe döwletleriň baştutanlary bilen ýokary derejedäki duşuşyklar geçirildi. Bu duşuşyklaryň dowamynda möhüm ylalaşyklar gazanyldy we ikitaraplaýyn resminamalaryň uly toplumyna gol çekildi.

Türkmenistanyň ministrlikleri we pudaklaýyn dolandyryş edaralary bilen beýleki döwletleriň edaralarynyň arasynda gatnaşyklar işjeň alnyp baryldy. Dünýä we sebit gün tertibiniň möhüm meseleleri boýunça dürli görnüşli syýasy geňeşmeler yzygiderli geçirildi diýip, milli Liderimiz belledi.

Alnyp barylýan şeýle işleriň netijesinde, biz hyzmatdaşlarymyz bilen öz wagtynda we netijeli özara hyzmatdaşlyk edýäris. Daşary syýasatyň dürli meseleleri boýunça garaýyşlar we çemeleşmeler ylalaşylýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, ýylyň ahyryna çenli az wagt galdy. Şoňa görä-de, ýubileý ýylyny gowy netijeler bilen tamamlamak üçin ählimiz yhlas bilen işlemelidiris. Uly baýramymyzy — Halkara Bitaraplyk gününi ýokary derejede geçirmek üçin gowy taýýarlyk görmelidiris.

Milli Liderimiz mejlise gatnaşyjylara ýüzlenip, ilkinji nobatda, geljek ýylyň Döwlet býujeti boýunça ýene-de maslahat geçirmegi we onuň ähli maddalaryna seretmegi tabşyrdy. Ministrler Kabinetiniň ýakyn wagtda geçjek mejlisinde biz ony tassyklarys hem-de Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň seretmegine ibereris. 2022-nji ýyl üçin maýa goýum maksatnamasyny taýýarlamaga we tassyklamaga hem aýratyn üns bermeli.

Döwlet Baştutanymyz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Berdimuhamedowa we beýleki wise-premýerlere ýüzlenip, gözegçilik edýän ministrliklerini we pudak edaralaryny mundan beýläk-de ösdürmek hem-de olaryň maliýe ýagdaýyny gowulandyrmak babatda alnyp barylýan netijeli işleri dowam etmegi tabşyrdy.

Daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri ýurdumyzda öndürmegiň we daşary ýurtlara iberilýän harytlaryň möçberlerini artdyrmagyň döwlet maksatnamalarynyň amala aşyrylmagyny has-da çaltlandyrmak zerurdyr. Dürli pudaklarda bar bolan uly mümkinçilikleri netijeli peýdalanmak, ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek boýunça alnyp barylýan işleri hem dowam etmek, öndürilýän harytlaryň görnüşlerini artdyrmak we önümleriň eksport edilýän ugurlaryny giňeltmek zerurdyr.

Milli Liderimiz geljek ýylda halkara başlangyçlary durmuşa geçirmäge gönükdirilen birnäçe halkara hem-de içerki çäreleriň geçirilmeginiň göz öňünde tutulýandygyny belläp, täze ýyla çenli galan wagtyň içinde geljek ýylyň iň gowy nyşany üçin bäsleşik yglan etmegi tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredowa we beýleki wise-premýerlere geljek ýylda geçiriljek çäreleriň maksatnamasyny taýýarlamagy tabşyrdy. Bu maksatnama Ministrler Kabinetiniň mejlisleriniň birinde seredilip, soňra ol tassyklanylar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow 10-njy oktýabrda Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň baýramynyň giňden bellenilip geçiljekdigini aýdyp, olaryň bitirýän işleriniň, aýratyn-da, häzirki döwürde örän uly hormata mynasypdygyny nygtady.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň saglygy goraýyş we derman senagaty ulgamynyň ähli işgärlerini bu ajaýyp baýram bilen tüýs ýürekden gutlady. Olara berk jan saglyk, uzak ömür, ynsan saglygyny goramak ýaly jogapkärli we asylly işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Milli Liderimiz aýratyn tapawutlanan saglygy goraýyş işgärlerini «Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyna» atly Türkmenistanyň ýubileý medaly hem-de ýadygärlik nyşany bilen sylaglamak hakyndaky Permanlara gol çekendigini aýdyp, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Toýlyýewe olara döwlet sylaglaryny dabaraly ýagdaýda gowşurmagy tabşyrdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň baýramyna gabatlap, «Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri» atly kitabynyň 13-nji tomuny tamamlandygyny habar berdi.

Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinden soň, bu kitap oňa gatnaşanlaryň ählisine gowşurylar diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy we wise-premýer S.Toýlyýewe baýramçylyk gününde bu kitabyň lukmanlara paýlanmagyny guramaçylykly geçirmegi üpjün etmegi tabşyrdy.

Milli Liderimiz biziň alyp barýan syýasatymyzyň «Döwlet adam üçindir!» diýen şygara esaslanýandygyny nygtap, 2022-nji ýylyň 1-nji ýanwaryndan zähmet haklarynyň, pensiýalaryň, döwlet kömek pullarynyň, talyp we diňleýji haklarynyň möçberlerini 10 göterim ýokarlandyrmak hakyndaky Permana gol çekdi.

Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyz boýunça iň pes aýlyk zähmet hakynyň möçberine gaýtadan seretmegiň wagty ýetdi diýip hasap edýärin diýip belledi. Bu bir tarapdan, örän möhüm makrogörkezijidir, beýleki tarapdan bolsa, biziň her birimize düşnükli bolan görkezijidir. Sebäbi biziň esasy syýasatymyz «Döwlet adam üçindir!» diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Milli Liderimiz Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisini jemläp, oňa gatnaşanlaryň ählisine berkarar Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalarynyň netijesinde Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzyň ähli ulgamlary bilen birlikde elektrik energetikasy pudagy ägirt uly ösüşleri-özgerişlikleri başdan geçirýär. Üstümizdäki «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda rowaçlygyň röwşen ýoluna düşen ýurdumyzyň milli elektrik energetikasy pudagynda uly öňegidişlikler gazanylýar.

Elektrik energetikasy pudagy ýurdumyzyň möhüm pudaklarynyň biri bolup durýar. Gahryman Arkadagymyzyň yzygiderli goldaw-hemaýatlary netijesinde ähli sebitler bilen bir hatarda biziň welaýatymyzda hem täze, kuwwatly elektrik desgalary we beketleri gurlup, ulanmaga berildi. Milli maksatnamalarymyza laýyklykda elektrik geçirijileriň müňlerçe kilometri guruldy, hereket edýänleriniň durky täzelenildi. Muňa hut şu ýubileý ýylymyzyň başynda eziz Arkadagymyzyň ak pata bermegi bilen möhüm ähmiýetli desgalaryň birnäçesi bilen birlikde Kerki — Şibirgan ugry boýunça elektrik geçirijiniň işe girizilmegi hem aýdyň şaýatlyk edýär.

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygynyň öň ýanynda bolsa mähriban Arkadagymyzyň sahawaty bilen welaýatymyzyň Çärjew etrabynda kuwwatlylygy 432 megawat bolan täze gazturbinaly elektrik stansiýasynyň dabaraly ýagdaýda açylyp, ulanylmaga berilmegi ildeşlerimizde uly buýsanç we şatlyk duýgusyny döretdi. Bu döwrebap desga Oba milli maksatnamasynyň çäklerinde gurlan sekizinji elektrik stansiýasydyr. Gysga döwrüň içinde sekiz sany elektrik stansiýasynyň işe girizilmegi-de pudagyň ýeten belent sepgitlerine göz ýetirmäge oňyn mümkinçilik döredýär. Çärjew etrabyndaky «Lebap» döwlet elektrik stansiýasynyň ýanynda işe girizilen kuwwatly desgada Ýaponiýanyň we Türkiýäniň dünýä belli meşhur kompaniýalarynyň gazturbina enjamlaryndan peýdalanylýar. Täze desganyň ulanylmaga berilmegi bilen, ýurdumyzyň energoulgamynyň bellenilen kuwwatlylygy ýene-de 432 megawat artdy, öňden hereket edýän «Lebap» döwlet elektrik stansiýasynyň kuwwatlylygy bolsa 581,2 megawata deň boldy.

Milli elektrik energetikasy pudagynyň kuwwatynyň has-da ýokarlanmagy ýurdumyzyň iri senagat toplumlaryny we köpsanly durmuş desgalaryny elektrik energiýasy bilen durnukly üpjün etmek bilen çäklenmän, eýsem, ony goňşy döwletlere ibermäge hem mümkinçilik berýär. Täze desga hem Merkezi Aziýa ýurtlaryna, şol sanda Özbegistana, Gyrgyz Respublikasyna we Owganystana elektrik energiýasynyň iberilişiniň möçberini artdyrmaga oňyn şert döredýär.

Ýagtylygyň we il-ýurt bähbitli, umumadamzat ähmiýetli tutumly işleriň üsti bilen tutuş dünýä ýagşylyk paýlamak hormatly Prezidentimiziň öňe sürýän baş taglymatynyň esasyny düzýär. Ýagşy niýetler, aýdyň maksatlar, döwletli işler bolsa rowaçlyklara beslenip, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygy ýaly toý-baýramlarymyza utgaşyp, ýagty geljege ýol açýar.

Dünýägözel KERIMOWA,

welaýat häkimliginiň baş hünärmeni, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň deputaty.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzda hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ähli pudaklar bilen bir hatarda, bank ulgamynda hem durnukly ösüşi üpjün etmek, bank işjeňligini kämilleşdirmek we innowasion sanly tehnologiýalary giňden ornaşdyrmak bilen ilata ýokary hilli täze hyzmatlary hödürlemek ýaly möhüm işler üstünlikli durmuşa geçirilýär.

«Türkmenistanyň bank ulgamyny ösdürmegiň 2011 — 2030-njy ýyllar üçin Döwlet Maksatnamasyna» laýyklykda, bank ulgamyny ösdürmek, bank işjeňliginiň kadalaşdyryjy hukuk binýadyny kämilleşdirmek, hödürlenýän bank hyzmatlarynyň gerimini giňeltmek we hilini ýokarlandyrmak, töleg ulgamyny sanly ulgam arkaly ýeňilleşdirmek we täze kämil görnüşlerini ornaşdyrmak boýunça maksatlaýyn işler alnyp barylýar. Döwlet maksatnamasynda bellenen çäreleriň yzygiderli ýerine ýetirilmegi, ýurdumyzyň sanly ulgama geçişiniň çaltlandyrylmagyna, döwletimiziň durmuş-ykdysady ösüşiniň derejesini ýokarlandyrmaga we halkymyzyň hal-ýagdaýyny gowulandyrmaga ýardam edýär.

Ýurdumyzyň bank ulgamyny düýpli özgertmek, ilata hödürlenýän bank hyzmatlaryny halkara derejelere çykarmak boýunça bank işiniň dürli ugurlaryny döwrebaplaşdyrmak, abraýly halkara maliýe düzümleri bilen hyzmatdaşlygy has-da giňeltmek, sanly ykdysadyýetiň gazananlary hökmünde «Internet-bank» we «Mobil-bank» hyzmatlaryny ýurduň çäginde giňden ornaşdyrmak, ilatyň arasynda bu hyzmatlar bilen bagly mahabat-düşündiriş işlerini alyp barmak boýunça uly öňegidişlikler gazanyldy.

Ýurdumyzda sanly ykdysadyýete geçişiň ikinji tapgyry täze ösüşler bilen dowam edýär. Sanly ykdysadyýete geçmeklik dünýäniň öňdebaryjy döwletleri bilen aýakdaş gitmeklige ýol açýar. Sanlylaşdyrmak täze harytlaryň we hyzmatlaryň peýda bolmagyna getirýär. Sanly bank hyzmatlarynyň üsti bilen bank işjeňligi has-da ýokarlandyrylýar. Nagt däl hasaplaşyklaryň möçberi artdyrylýar. Karzlaryň täze amatly görnüşleri döredilýär. Häzirki wagtda raýatlar tarapyndan karz almak üçin ýüztutmalary «online» görnüşinde kabul etmeklik hem ýola goýuldy. Bulardan başga-da, Türkmenistanyň bank ulgamynyň innowasion häsiýetli ösüşini üpjün etmek, ykdysady taýdan ähmiýetli, netijeli pudaklary karzlaşdyrmak, dünýäniň öňdebaryjy ýurtlarynyň bank ulgamynyň täze hyzmatlaryny öwrenmek we olaryň netijeliligini milli bank ulgamyna sazlaşykly ornaşdyrmak ugrunda işler üstünlikli alnyp barylýar. Dünýäniň ösen ýurtlarynda ornaşdyrylan, raýatlaryň öýlerinden ýa-da iş ýerlerinden çykmazdan, internet arkaly söwda etmeklik we elektron tölegleri amala aşyrmaklyk, gerekli harytlaryny islendik ýere eltdirmäge mümkinçilikleriň guralmagy adamzadyň iň gymmatly baýlygy bolan wagtyny tygşytlamaga mümkinçilik berýär.

Ýurdumyzyň nagt däl hasaplaşyklarynda kartly töleg ulgamynyň dünýä tejribeleri öwrenilip, öz milli aýratynlyklarymyz esasynda has-da giňeldilip durmuşa ornaşdyrylmagy raýatlarymyz üçin hasaplaşyklary has-da ýönekeýleşdirmäge mümkinçilik döreder. Ýurdumyzyň çäginde bank kartlarynyň giňden ýaýramagy bank ulgamynyň kämilleşmegine, nagt däl hasaplaşyklaryň ösdürilmegine, pul serişdeleriniň dolanyşygynyň çaltlandyrylmagyna hem-de nagt däl pul dolanyşygyna ilatyň nagt serişdeleriniň çekilmegine itergi berýär. Häzirki wagtda ýurdumyzyň karz edaralary tarapyndan bank hyzmatlarynyň gerimini giňeltmek we hilini ýokarlandyrmak babatda uly işler alnyp barylýar.

Alnyp barylýan işleriň çäklerinde ýurdumyzyň raýatlaryna hödürleýän täze karz hyzmatlarynyň biri-de «Owerdraft» atly bank karzydyr. Bu karz bankyň «Altyn Asyr» bank kartyny saklaýjy müşderilerine «Owerdraft» bank kart arkaly, 2 ýyl möhletli, ýyllyk 12 göterimli, 1000 (bir müň) manada çenli berilýän gysga möhletli karzdyr. Ol ilat tarapyndan gündelik durmuşda sarp edilýän harytlar satyn alnanda we hyzmatlar ýerine ýetirilende nagt däl görnüşindäki hasaplaşyklar üçin göz öňünde tutulandyr. Bu döwrebap sanly bank hyzmaty bolup, onda müşderiniň «Altyn Asyr» aýlyk bank kartyndaky pul serişdesi ýeterlik bolmadyk ýagdaýynda, müşderiniň hyzmat edýän bank edarasy bilen baglaşylan şertnama laýyklykda karz serişdesi berilýär. Müşderiniň «Altyn Asyr» aýlyk bank kartyna pul serişdesi gelip gowşanda, onuň «Owerdraft» karzy boýunça ulanan pul serişdesi we oňa hasaplanan göterimi yzyna gaýtarylýar.

Sanly bank hyzmatlarynyň ösüşi, täze görnüşleri barada köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň üsti bilen teleradioýaýlymlarda, gazet-žurnallarda yzygiderli tanyşdyryş-mahabat işleriniň geçirilmegi beýleki ulgamlarda zähmet çekýän raýatlaryň hem bank hyzmatlarynyň ähli mümkinçiliklerden peýdalanmaklaryna ýardam berýär we geljekde hem şeýle işleriň ýüzlerçelerini geçirmeklik maksat edinilýär.

Gahryman Arkadagymyza halkymyzyň bagtyýar durmuşda ýaşamaga, okamaga, zähmet çekmäge döredip berýän çäksiz mümkinçilikleri üçin köp sagbolsun aýdýarys.

Goý, ata Watanymyzy ösüşleriň röwşen ýoly bilen öňe alyp barýan hormatly Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak, il-ýurt bähbitli, döwlet ähmiýetli tutýan tutumly işleri elmydama rowaç bolsun!

Ogulgerek REJEPOWA,

Türkmenistanyň «Türkmenistan» döwlet täjirçilik bankynyň «Büzmeýin» şahamçasynyň baş buhgalteriniň orunbasary.

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ykdysadyýetimiziň durnukly ösüşine gönükdirilen milli we döwlet maksatnamalarynyň üstünlikli berjaý edilmegi ähli ugurlarda uly ösüşleriň gazanylmagyna şert döretdi. Halk hojalygynyň ähli pudaklarynyň maliýe-ykdysady mümkinçiliklerini, ýerli çig mal we zähmet serişdeleriniň netijeli ulanylmagyna ýardam edýän şertleri has-da artdyrdy.

Türkmenistanyň Döwlet býujeti ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň pudaklarynda, sebitlerinde her ýylda garaşylýan netijeler göz öňünde tutulyp düzülýär we onuň maksady ykdysadyýetiň pudaklarynda düýpli maýa goýumlary ýokary depginler bilen özleşdirmekden, ilatyň bähbitlerini goramak bilen, durmuş ulgamynda we beýleki pudaklarda düýpli özgertmeleri üpjün etmekden, döwlet çykdajylarynyň netijeli ulgamyny döretmekden, raýatlaryň durmuş kepilliklerini pugtalandyrmakdan we birnäçe beýleki wezipeleri durmuşa geçirmekden ybaratdyr. Döwlet serişdelerini jemlemek we pudaklaryň amatly ösüş şertlerini döretmek üçin has netijeli usullary peýdalanmak, ýurduň senagat mümkinçiligini we zerur bolan amatlyklary tehnologiýa taýdan täzelemek işleri sazlaşykly alnyp baryldy. Daşary ýurtly, şeýle hem ýurdumyzyň maýa goýumçylary üçin maýa goýum ýagdaýyny mundan beýläk-de gowulandyrmak babatda işler netijeli alnyp barylýar. Elbetde, munuň özi ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny pugtalandyrmagyň barşynda täze uly taslamalary amala aşyrmaga hem giň mümkinçilikleri döredýär.

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk şanly toýunyň öňüsyrasynda üstünlikli geçirilen Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň mejlisinde hormatly Prezidentimiz taryhy çykyşynda ýetilen belent sepgitlere aýratyn ünsi çekip, Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýylynyň içinde ýurdumyzyň ykdysadyýetine goýlan iri maýa goýumlarynyň möçberi 200 milliard amerikan dollaryndan hem geçendigini belledi.

Berkarar Diýarymyz häzirki wagtda dünýäniň ykdysady taýdan kuwwatly döwletleriniň hataryna üstünlikli goşuldy. Watanymyzy beýik ösüşler bilen öňe alyp barýan Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak bolsun!

Aýjahan PALTAÝEWA,

Türkmen döwlet maliýe institutynyň talyby.

Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistan döwletimiz mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllyk toýuny toýlady. Garaşsyzlyk halkymyzy eşretli durmuşa ýetirdi, ýurdumyzyň ähli ulgamlarynyň depginli ösüşlerine uly itergi berdi. Nebitgaz pudagy hem Türkmenistanyň tiz hem güýçli depginler bilen ösýän pudaklarynyň birine öwrüldi.

Ýurdumyzy senagatlaşdyrmak, has takygy, nebitgaz senagatynyň önümçilik mümkinçiliklerini kämilleşdirmek, uglewodorod pudagyny çig mal bilen üpjün etmek, onuň senagat ätiýaçlyklaryny artdyrmak maksady bilen, bäsdeşlige ukyply eksport kuwwatyny ýokarlandyrmak pudakda esasy wezipeler bolup durýar.

«Türkmenistanyň nebitgaz senagatyny ösdürmegiň 2030-njy ýyla çenli döwür üçin Maksatnamasynda» öňde goýlan wezipeleri durmuşa geçirmekde «Türkmennebit» döwlet konsernine hem uly orun degişlidir. Konsern nebitgaz ýataklaryny gözlemek, barlamak, känleri, dürli maksatly nebitgaz desgalaryny gurmak, ýataklary özleşdirmek, burawlamak, nebit we gaz çykarmak, «gara altyny» harytlyk görnüşde taýýarlamak we sarp edijilere ugratmak bilen meşgullanýar.

Ýokarda agzalan maksatnama laýyklykda, nebitiň gözleginiň, barlagynyň, çykarylyşynyň artdyrylmagyny täze meýdançalara çykmagyň, çuň we has çuň gatlaklarda buraw işlerini alyp barmagyň, onuň netijeliligini ýokarlandyrmagyň, meýdan geofizikasyny güýçlendirmegiň, ylmyň soňky gazanan tehnologiýalaryny, enjamlaryny, usulyýetlerini önümçilige ornaşdyrmagyň hasabyna gazanmak mümkindir.

Nebitçiler şundan ugur almak bilen, çykarylýan uglewodorod çig malynyň möçberini artdyrmagy öz öňlerinde baş maksat edip goýýarlar. Olar ýataklaryň 30-dan gowragynda dürli tapgyrlarda degişli işleri geçirýärler. Ýataklaryň ýokary netijeli işlenip taýýarlanmagy, olaryň geologiki gurluşynyň aýratynlyklary doly nazara almak bilen şertlendirilýär. Bu wezipeleri çözmek üçin ähli ugurlar boýunça täze tehnologiýalar we ýokary netijeli enjamlar giňden ornaşdyrylmak bilen, önümçilik toplumlaýyn döwrebaplaşdyrylýar.

Häzirki wagtda guýulary düýpli abatlamak, ýataklaryň önüm berijiligini artdyrmak, döwrebap enjamlar bilen üpjün etmek, önümçiligi awtomatlaşdyrmak ýaly ugurlarda daşary ýurt kompaniýalary bilen netijeli hyzmatdaşlyk edilýär.

Nebitçiler döwrebap buraw desgalarynyň önümçilige ornaşdyrylmagynyň esasynda, ýedi müň metrden-de çuňlukda ýerleşýän täze uglewodorod ýataklarynyň üstüni açyp, ulanyşa girizmegiň hötdesinden gelýärler. Muňa mysal hökmünde, Uzynada meýdançasyndaky ýerine ýetirilen we alnyp barylýan netijeli işleri agzamak mümkin.

Ýurdumyzyň ykdysady taýdan kuwwatlanmagynda nebitgaz senagatynyň uly orny bar. Muňa oňat düşünýän nebitçiler öňde goýlan wezipeleri ýerine ýetirmekde has-da gaýratly zähmet çekýärler.

Balkan ŞYHYÝEW,

Balkanabat nebitçilik orta hünär okuw mekdebiniň mugallymy.

Aşgabat, 7-nji oktýabr (TDH). Şu gün türkmen paýtagtynda Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-rus toparynyň başlyklarynyň duşuşygy geçirildi. Duşuşyga döwlet düzümleriniň birnäçesiniň, şol sanda ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň hem-de iki ýurduň işewür toparlarynyň ýolbaşçylarydyr wekilleri gatnaşdylar.

Toparyň türkmen bölegine Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Berdimuhamedow başlyklyk edýär. Russiýa Federasiýasynyň Hökümetiniň Başlygynyň orunbasary A.Owerçuk dostlukly ýurduň uly wekiliýetine ýolbaşçylyk edýär.

Ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň häzirki ýagdaýy we onuň kuwwatyny artdyrmagyň ýollary, ozal gazanylan ylalaşyklary durmuşa geçirmek boýunça ýerine ýetirilen işleriň netijeleri duşuşygyň esasy meseleleri boldy.

Ýurdumyzyň strategik hyzmatdaşy bolan Russiýa bilen gatnaşyklary hemmetaraplaýyn pugtalandyrmak döwlet Baştutanymyzyň ýolbaşçylygynda amala aşyrylýan daşary syýasatyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Bu gün ýurtlaryň ikisi hem hoşniýetli goňşuçylygyň köpasyrlyk däplerine ygrarlydyklaryny görkezip, hyzmatdaşlygy milli bähbitleri hem-de durmuş-ykdysady taýdan ösüşiň ileri tutulýan ugurlaryny nazara almak arkaly guraýarlar.

Toparyň başlyklary gün tertibine girizilen meselelere garamaga geçip, soňky ýyllarda hil taýdan täze many-mazmun bilen baýlaşdyrylan döwletara gatnaşyklaryň barha ösýändigini kanagatlanma bilen bellediler. Munuň özi köp babatda Türkmenistanyň we Russiýa Federasiýasynyň Liderleriniň arasynda ýola goýlan birek-birege ynanyşmak ýagdaýyndaky gatnaşyklar hem-de ýokary derejedäki duşuşyklaryň yzygiderli we netijeli häsiýeti bilen şertlendirilendir.

Russiýa Federasiýasynyň Hökümetiniň Başlygynyň orunbasary şu gün Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedow bilen geçirilen duşuşygyň örän netijeli bolandygyny belledi. Duşuşygyň barşynda hyzmatdaşlygyň esasy ugurlary hem-de ony ösdürmegiň geljegi boýunça giňişleýin pikir alşyldy.

Wise-premýer S.Berdimuhamedow we Russiýanyň wekiliýetiniň ýolbaşçysy A.Owerçuk ileri tutulýan ugurlaryň birnäçesinde, şol sanda söwda-ykdysady we ynsanperwer ulgamlarda köpýyllyk hyzmatdaşlygy ösdürmegiň wajypdygyny aýdyp, netijeli gatnaşyklary pugtalandyrmakda hökümetara topara möhüm ornuň degişlidigine ünsi çekdiler.

Ýangyç-energetika toplumy, ulag-kommunikasiýa ulgamy, gazhimiýa senagaty, geologiýa, gurluşyk, maliýe-bank ulgamlary we birnäçe beýleki pudaklar ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň geljegi uly ugurlarynyň hatarynda görkezildi. Taraplaryň senagat kuwwatyny nazara almak bilen, şol sanda daşary ýurtlara iberilýän harytlaryň sanawyny giňeltmegiň hasabyna hyzmatdaşlyk üçin giň mümkinçilikler açylýar.

Duşuşygyň barşynda Türkmenistanyň we Russiýa Federasiýasynyň sebitleriniň, iri senagat we medeni merkezleriniň arasyndaky gatnaşyklaryň örän wajypdygy nygtaldy. Bu babatda eýýäm uly tejribe toplandy. Tatarystan Respublikasy, Sankt-Peterburg şäheri, Astrahan welaýaty we beýlekiler bilen üstünlikli ösdürilýän netijeli hyzmatdaşlyk munuň aýdyň mysalydyr. Şunuň bilen baglylykda, taraplar netijeli hyzmatdaşlygy ösdürmek üçin oňaýly şertleriň bardygyny belläp, ýurdumyzyň we Russiýanyň sebitleriniň arasynda has ysnyşykly gatnaşyklaryň ýola goýulmagynyň möhümdigini nygtadylar.

Ýurdumyzda ykdysadyýetiň dürli ulgamlarynda amala aşyrylýan taslamalar bilen baglylykda, ikitaraplaýyn gatnaşyklary giňeltmek üçin uly kuwwatyň bardygyna aýratyn üns çekildi. Myhmanlar Russiýa Federasiýasynyň işewür toparlarynyň geljegi uly türkmen bazarynda eýeleýän ornuny giňeltmäge çalyşýandyklaryny tassyklap, birnäçe anyk teklipleri öňe sürdüler.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen kiçi we orta telekeçiligi hemmetaraplaýyn goldamak boýunça geçirilýän ägirt uly işleriň netijesinde bu ulgam ösüşe eýe boldy. Duşuşyga gatnaşyjylar häzir iki ýurduň hojalyk ulgamlarynyň arasynda gatnaşyklaryň geljegi uly ugurlaryny höweslendirmäge ähmiýet berilýändigini belläp, bar bolan mümkinçilikleri ara alyp maslahatlaşdylar.

Duşuşykda ynsanperwer hyzmatdaşlygy, ilkinji nobatda, bilim we ylym ulgamlarynda gatnaşyklary pugtalandyrmak bilen baglanyşykly meselelere hem garaldy.

Taraplar saglygy goraýyş ulgamynda, şol sanda pandemiýa bilen baglylykda, dünýäde emele gelen häzirki ýagdaýy nazara almak bilen, ýokanç keselleriň öňüni almakda özara gatnaşyklaryň oňyn tejribesini bellediler. Şunda bu ugurda görlen özara çäreleriň netijeliligi nygtaldy.

Taraplar medeni gatnaşyklary giňeltmegiň, şol sanda Türkmenistanda hem-de Russiýada guralýan halkara festiwallara we beýleki döredijilik forumlaryna gatnaşmak arkaly pugtalandyrmagyň wajypdygyny belläp, iki ýurduň döwlet ösüşiniň ileri tutulýan ugurlary hökmünde sport we syýahatçylyk ulgamlarynda netijeli gatnaşyklary berkitmegiň möhümdigini biragyzdan nygtadylar.

Duşuşygyň ahyrynda hökümetara toparyň başlyklary birek-birege ynanyşmak hem-de özara bähbitlilik ýörelgeleri esasynda guralýan türkmen-rus hyzmatdaşlygynyň okgunly ösýändigini ýene-de bir gezek nygtap, netijeli gatnaşyklary pugtalandyrmak üçin bitewi binýady kemala getirmäge umumy çemeleşmeleri işläp taýýarlamak maksady bilen, şeýle duşuşyklary yzygiderli geçirmegiň zerurdygyny tassykladylar. Şu günki duşuşyk iki dostlukly halkyň bähbitlerine ähli ugurlar boýunça giň gerimli hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmäge kuwwatly itergi berer.

Mejlisiň jemleri boýunça “Türkmenistanyň Hökümetiniň we Russiýa Federasiýasynyň Hökümetiniň arasynda ykdysady hyzmatdaşlygyň 2021 — 2023-nji ýyllar üçin üçin Maksatnamasyna” gol çekildi. Ol döwletara gatnaşyklaryň şertnama-hukuk binýadynyň üstüni ýetirip, uzak möhletli geljegi nazara almak bilen, hyzmatdaşlygy diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek üçin amatly şertleri döretmäge ýardam eder.

Şu gün Türkmenistanyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň birnäçesinde döwlet düzümleriniň hem-de Russiýanyň hususy kompaniýalarynyň wekilleri bilen geçirilen ikitaraplaýyn duşuşyklaryň barşynda taraplaryň netijeli işewür gatnaşyklary has-da ösdürmäge çalyşýandyklary tassyklanyldy. Russiýanyň wekiliýetiniň agzalary, şol sanda işewürler giň gerimli milli taslamalary durmuşa geçirmäge işjeň gatnaşmaga taýýardyklaryny aýdyp, dürli ulgamlarda özara bähbitli hyzmatdaşlygy ösdürmäge gönükdirilen anyk teklipleri beýan etdiler.

Aşgabatda bolmagynyň çäklerinde Russiýa Federasiýasynyň Hökümetiniň Başlygynyň orunbasary A.Owerçuk Daşary işler ministrliginde kabul edildi. Duşuşykda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň giň toplumyna garaldy. Ozal gazanylan ylalaşyklary durmuşa geçirmäge aýratyn üns berildi.

Aşgabat, 7-nji oktýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Russiýa Federasiýasynyň Hökümetiniň Başlygynyň orunbasary, Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-rus toparynyň Russiýa tarapyndan başlygy Alekseý Owerçugy kabul etdi. Myhman dostlukly ýurduň wekiliýetiniň uly toparyna ýolbaşçylyk edip, iş sapary bilen Aşgabada geldi.

Myhman duşuşmaga wagt tapandygy hem-de bildirilen myhmansöýerlik üçin hoşallyk bildirip, döwlet Baştutanymyza Russiýa Federasiýasynyň Hökümetiniň Başlygy Mihail Mişustiniň mähirli salamyny ýetirdi. Ol milli Liderimize hem-de hormatly Prezidentimiziň üsti bilen tutuş türkmen halkyna parahatçylyk we rowaçlyk baradaky arzuwlaryny ýollady. A.Owerçuk pursatdan peýdalanyp, döwlet Baştutanymyzy ýakynda bellenip geçilen şöhratly sene — Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy bilen gutlap, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň parasatly we öňdengörüjilikli baştutanlygynda garaşsyz ösüşiň ýolunda ýurdumyzyň ajaýyp üstünlikleri gazanandygyny nygtady.

Hormatly Prezidentimiz Russiýa Federasiýasynyň ýolbaşçylaryna iň oňat arzuwlaryny aýdyp, iki dostlukly halkyň bähbitlerine kybap gelýän strategik hyzmatdaşlygyň berk binýadynda ýola goýulýan döwletara gatnaşyklaryň gazanylan derejesini kanagatlanma bilen belledi.

Döwlet Baştutanymyz hem-de Russiýa Federasiýasynyň wise-premýeri işjeň, netijeli ýagdaýda geçen duşuşygyň dowamynda hyzmatdaşlygyň şu günki ýagdaýyny we geljegini ara alyp maslahatlaşyp, söwda-ykdysady, ýangyç-energetika toplumy, oba hojalygy, himiýa, gaýtadan işleýän senagat, ulag-aragatnaşyk we birnäçe beýleki ileri tutulýan möhüm ugurlarda gatnaşyklary has-da depginli ösdürmek üçin uly kuwwatyň hem-de mümkinçilikleriň bardygyny nygtadylar. Şunuň bilen baglylykda, ozal gazanylan ikitaraplaýyn ylalaşyklary durmuşa geçirmegiň, özara bähbitli ykdysady gatnaşyklary giňeltmegiň hem-de diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmegiň netijeli guraly hökmünde Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-rus toparynyň eýeleýän orny aýratyn bellenildi.

A.Owerçuk bilelikdäki toparyň işine ýokary baha berendigi üçin milli Liderimize hoşallyk bildirip, bu düzümiň öňünde giň gerimli wezipeleriň goýlandygyny belledi. Biz öz tarapymyzdan gatnaşyklary has-da berkitmek hem-de iki ýurduň özara hyzmatdaşlygynyň gerimini yzygiderli giňeltmek üçin şol wezipeleriň durmuşa geçirilmeginiň üstünde yhlasly işläris diýip, myhman aýtdy.

Duşuşygyň dowamynda medeni-ynsanperwer ulgamda, şol sanda ylym we bilim ugry boýunça döwletara gatnaşyklaryň işjeňleşdirilmegine ikitaraplaýyn gyzyklanma bildirildi. Iki ýurtda-da höweslendirilmegine, ösdürilmegine aýratyn ähmiýet berilýän sport ulgamynda hem netijeli gatnaşyklary giňeltmekde uly mümkinçiligiň bardygy bellenildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hem-de Russiýa Federasiýasynyň Hökümetiniň Başlygynyň orunbasary bilelikdäki hyzmatdaşlygyň netijesinde, soňky ýyllarda başy başlanan birnäçe giň gerimli taslamalaryň dowam etdirilmegine iki ýurduň hem uly gyzyklanma bildirýändigini belläp, däp bolan dostlukly gatnaşyklaryň we köptaraply hyzmatdaşlygyň yzygiderli berkidiljekdigine ynam bildirdiler. Şol hyzmatdaşlyk ikitaraplaýyn hem-de köptaraplaýyn esasda, ilkinji nobatda, abraýly halkara guramalaryň we sebit düzümleriniň çäklerinde üstünlikli ýola goýulýar.

Duşuşygyň dowamynda ugurdaş düzümleriň arasynda tejribe alyşmak bilen birlikde, koronawirus ýokanjyna garşy göreşmek babatda hyzmatdaşlyk etmäge aýratyn üns berildi.

Duşuşygyň ahyrynda myhman uzak möhletleýin geljek nazarda tutulyp ýola goýlan özara bähbitli ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň ilerledilmegi baradaky meselelere aýratyn üns berýändigi üçin döwlet Baştutanymyza ýene-de bir gezek tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi. Russiýada ynanyşmak hem-de özara hormat goýmak gatnaşyklaryna açyk bolan iki döwletiň hyzmatdaşlygynyň örän oňyn we jogapkärli tapgyryny hut hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ady bilen baglanyşdyrýarlar.

Duşuşyga Russiýa Federasiýasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Aleksandr Blohin hem gatnaşdy.

Aşgabat, 7-nji oktýabr (TDH). Şu gün Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedow bilen Russiýa Federasiýasynyň Prezidenti Wladimir Putiniň arasynda telefon arkaly söhbetdeşlik geçirildi.

Söhbetdeşligiň başynda milli Liderimiz russiýaly kärdeşini doglan güni bilen gutlady we oňa berk jan saglygyny hem-de Russiýanyň dostlukly halkynyň bähbidine alyp barýan döwlet işinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Prezident Wladimir Putiniň baştutanlygynda Russiýa Federasiýasynyň döwletlilik, okgunly durmuş-ykdysady ösüş, halkara giňişlikde ýurduň abraýyny pugtalandyrmak ýoly bilen ynamly öňe barýandygyny nygtady. Türkmenistanda geçen ýyllaryň dowamynda biziň ýurtlarymyzyň arasyndaky gatnaşyklaryň hil taýdan täze many-mazmuna eýe bolandygyna hem-de strategik hyzmatdaşlygyň derejesine çykandygyna ýokary baha berilýär.

Russiýanyň Baştutany gutlaglar we mähirli sözler üçin hoşallyk bildirip, taraplaryň hoşmeýilli erk-islegine, öňden gelýän dostluk hem-de ynanyşmak gatnaşyklaryna esaslanýan döwletara hyzmatdaşlygyň netijeli häsiýete eýedigini kanagatlanma bilen belledi.

Telefon arkaly gürrüňdeşligiň dowamynda söhbetdeşler türkmen-rus hyzmatdaşlygynyň ileri tutulýan meselelerini ara alyp maslahatlaşdylar. Şol hyzmatdaşlyk ikitaraplaýyn hem-de köptaraplaýyn görnüşde giň ugurlar boýunça okgunly we üstünlikli ösdürilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistanyň bitarap daşary syýasy ugruny we halkara başlangyçlaryny hemişe goldaýandygy üçin Russiýa minnetdardygyny belledi. Daşary syýasat edaralarynyň ugry boýunça gatnaşyklar netijeli we yzygiderli häsiýete eýedir. Bu bolsa özara gyzyklanma bildirilýän möhüm ählumumy we sebit meseleleri, şol sanda Owganystandaky ýagdaý bilen bagly meseleler barada içgin pikir alyşmaga ýardam edýär.

Söhbetdeşligiň barşynda Hazar «bäşliginiň” çäklerinde özara gatnaşyklar köptaraply hyzmatdaşlygyň möhüm ugry hökmünde görkezildi. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz Türkmenistanyň şu ýyl Hazarýaka döwletleriň Baştutanlarynyň nobatdaky sammitini geçirmäge taýýardygyny tassyklady.

Türkmen tarapy dünýädäki ýeňil bolmadyk pandemiýa zerarly ýüze çykan çylşyrymly ýagdaýa düşünmek bilen, bu sammitiň ýüzbe-ýüz görnüşde geçirilmegini möhüm hasaplaýar. Munuň özi häzirki wagtda gün tertibinde durýan wajyp meselelere içgin seretmek zerurlygy bilen şertlendirilendir. Şolaryň hatarynda durnuklylyk we howpsuzlyk, ekologiýa hem-de daşky gurşawy goramak, Hazarda ykdysady hyzmatdaşlyk meseleleri bar. Mundan başga-da, sammit Hazarýaka döwletleriň Baştutanlarynyň ikitaraplaýyn duşuşyklaryny geçirmäge mümkinçilik döreder. Zerur bolan ýagdaýynda, Türkmenistan sammiti guramak meseleleri boýunça içgin pikir alyşmak üçin Russiýa Federasiýasynyň wekilini kabul etmäge taýýardyr.

Söwda-ykdysady ulgam türkmen-rus hyzmatdaşlygynyň möhüm ugrudyr. Şunuň bilen baglylykda, 2021-nji ýylda ikitaraplaýyn haryt dolanyşygynyň artandygy kanagatlanma bilen bellenildi. Türkmen statistikasyna laýyklykda, şu ýylyň 8 aýynda, 2020-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, haryt dolanyşygy 12,5 göterim artdy. 2021-nji ýylyň 8 aýynda ikitaraplaýyn haryt dolanyşygynyň umumy möçberi 1 milliard 86 million amerikan dollaryna barabar boldy.

Şunuň bilen birlikde, özara iberilýän harytlaryň sanawynyň yzygiderli giňelýändigi bellenildi. Munuň özi bolsa hyzmatdaşlygyň köpugurly häsiýete eýedigine şaýatlyk edýär. Nebitgaz ulgamynda hem-de gazhimiýa, awtomobil senagaty, gämigurluşyk, howa ulagy we beýleki ulgamlarda özara gatnaşyklar üstünlikli ösdürilýär.

Ikitaraplaýyn hökümetara toparyň işi söwda-ykdysady hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmagyň täsirli guraly bolup durýar. Häzirki wagtda bu toparyň Russiýa tarapyndan başlygy — Russiýa Federasiýasynyň Hökümetiniň wise-premýeri Alekseý Owerçugyň ýolbaşçylygyndaky wekiliýetiň Türkmenistanda bolýandygy bellenildi. Şu gün bu toparyň başlyklarynyň giňişleýin duşuşygyny geçirmek, iki ýurduň Hökümetleriniň arasynda 2021 — 2023-nji ýyllar üçin ykdysady hyzmatdaşlyk Maksatnamasyna gol çekmek hem-de Russiýanyň wekiliýetiniň agzalary üçin ikitaraplaýyn duşuşyklaryň birnäçesini guramak göz öňünde tutulýar.

Iki ýurduň sebitleriniň arasyndaky özara gatnaşyklar türkmen-rus hyzmatdaşlygynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Soňky ýyllarda Sankt-Peterburg şäheri, Astrahan welaýaty, Tatarystan Respublikasy hem-de Russiýa Federasiýasynyň beýleki sebitleri bilen gatnaşyklaryň ep-esli işjeňleşendigi bellenildi. Munuň özi tutuş döwletara hyzmatdaşlygyň pugtalandyrylmagyna we ösdürilmegine ýardam edýär.

Şeýle hem ynsanperwer ulgamda, şol sanda ylym, bilim we medeniýet, saglygy goraýyş ugurlary boýunça däp bolan hyzmatdaşlygyň işjeň ösdürilýändigi nygtaldy. Häzirki wagtda türkmen talyplarynyň 36 müňe golaýynyň Russiýa Federasiýasynyň ýokary okuw mekdeplerinde bilim alýandygy netijeli gatnaşyklaryň aýdyň mysaly bolup durýar. Biziň ýurtlarymyz mundan beýläk-de hyzmatdaşlygyň şu we beýleki ulgamlarynda gatnaşyklary pugtalandyrmaga ýardam bermegi göz öňünde tutýarlar.

Häzirki ýagdaýlar bilen baglylykda, aýratyn hem dünýäde koronawirus ýokanjynyň pandemiýasynyň dowam edýändigini nazara almak bilen, saglygy goraýyş ugry boýunça hyzmatdaşlyga uly ähmiýet berilýär. Milli Liderimiz pursatdan peýdalanyp, Russiýanyň Baştutanyna ýurtda öndürilen waksinalaryň, PZR test-ulgamlarynyň hem-de derman serişdeleriniň Türkmenistana iberilmegine goldaw berendigi üçin minnetdarlyk bildirdi.

Telefon arkaly söhbetdeşligiň ahyrynda Prezidentler Gurbanguly Berdimuhamedow hem-de Wladimir Putin Türkmenistanyň we Russiýa Federasiýasynyň dostluk, hoşniýetli goňşuçylyk hem-de strategik hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryna berk ygrarlydyklaryny tassyklap, birek-birege we iki ýurduň halklaryna iň gowy arzuwlaryny beýan etdiler.

Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Baş arhiw müdirliginiň Türkmenistanyň Prezidentiniň arhiw gaznasy tarapyndan neşir edilýän «Syýasat we jemgyýet» ylmy-nazaryýet žurnalynyň 8-nji sany çapdan çykdy.

Žurnalda çap edilen makalalaryň özenini düzýän sowal-jogap, seljeriş we statistiki maglumatlar milli Liderimiziň köpugurly döwlet syýasatynyň esasy ugurlaryny şöhlelendirýär. Ýylda bir gezek çapdan çykýan žurnalda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy boýunça tutuş ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan düýpli we demokratik özgertmeleriň esasy ugurlary hem-de wezipeleri aýdyň açylyp görkezilýär.

“Türkmenistan — Bitaraplygyň mekany” diýen şygar astynda geçen 2020-nji ýyl ýurdumyzyň ýyl ýazgysyna möhüm wakalar bilen girdi. Şolarda ykdysadyýetimizi döwrebaplaşdyrmakda hem-de sanlylaşdyrmakda, döwlet dolandyryşyny kämilleşdirmekde, ylym, bilim, medeniýet, saglygy goraýyş ulgamlarynda ata Watanymyzyň gazanan üstünlikleri we depginli ösüşleri beýan edilýär.

Žurnalda ýerleşdirilen makalalaryň esasy mowzuklary Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň 25 ýyllygy we 2019-njy ýylda Halk Maslahatynyň mejlisinde milli Liderimiziň başlangyjy boýunça kabul edilen çözgüde laýyklykda badalga berlen konstitusion özgertmeleriň täze tapgyrynyň üstünlikli tamamlanmagy hakda boldy. Şunuň bilen baglylykda, “Türkmenistan — Bitaraplygyň mekany”, “Halkara gatnaşyklar” we “Döwlet adam üçindir!” diýen sözbaşy bilen çap edilen makalalary bellemek bolar.

“Hemişelik Bitaraplygyň görnüşleri: geçmişe nazar aýlamak” atly makalada Bitaraplyk syýasatyny amala aşyrmagyň dürli görnüşleri we ugurlary açylyp görkezilýär. Awtoryň belleýşi ýaly, hemişelik Bitaraplyk özünde çylşyrymly halkara hukuk institutyny jemleýär. Ol özüniň ösüşinde uzak hem-de çylşyrymly ýoly geçip, XIX asyryň başlarynda gutarnykly kemala geldi.

Ady agzalan makalada taryha gysgaça syn berlip, häzirki hemişelik Bitarap döwletleriň tejribesiniň giňelýändigi, hukuklarynyň we borçlarynyň çuňlaşýandygy nygtalýar. 1995-nji ýylda Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplyk derejesiniň ykrar edilmegi munuň aýdyň subutnamasydyr. Adamzat taryhynda şeýle ykrarnama ilkinji gezek kabul edildi.

2020-nji ýyl ýurdumyzyň halkara abraýynyň artmagy, geosyýasy we geoykdysady kuwwatynyň pugtalanmagy bilen şöhratlandy. Bu “Bitarap Türkmenistanyň sebit syýasaty: parahatçylyk, ynanyşmak we hoşniýetli goňşuçylyk esasyndaky hyzmatdaşlyk” atly makalada öz beýanyny tapýar. Makala hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda durmuşa geçirilýän daşary syýasatyň esasy ugurlaryna bagyşlanýar.

Awtoryň belleýşi ýaly, ýurdumyz parahatçylygy, howpsuzlygy we durnukly ösüşi üpjün etmek boýunça halkara başlangyçlary bilen çykyş edip, ähli meseleleri syýasy-diplomatik ýollar arkaly çözmegi özüniň ileri tutýan ugurlarynyň düýpli esaslary hökmünde garaýar. Şunda hemişelik Bitaraplyk instituty netijeli hyzmatdaşlygyň, ilkinji nobatda, sebit howpsuzlygy we öňüni alyş diplomatiýasy babatda täsirli gural hökmünde öňe sürülýär. Şunuň bilen baglylykda, dünýä bileleşigi tarapyndan, ilkinji nobatda, BMG tarapyndan Türkmenistanyň tutumly başlangyçlarynyň goldanylmagy, hususan-da, 2021-nji ýylyň «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” diýip yglan edilmegi aýratyn ähmiýete eýedir.

“Seljuklar döwletiniň daşary syýasatynda we diplomatiýasynda parahatçylyk, ynanyşmak we hoşniýetli goňşuçylyk ýörelgeleri” atly makalada türkmenleriň döwlet gurluşynyň sütünlerine binýat edilen parahatçylyk söýüjilik däpleri baradaky anyk taryhy wakalar beýan edilýär. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň eserlerinde işlenip taýýarlanylan usulyýet esasyna daýanmak bilen, Togrul beg, Alp Arslan, Mälik şa, Soltan Sanjar we beýleki taryhy şahsyýetleriň baştutanlygynda Beýik Seljuklar döwletiniň (1040 — 1157) diplomatiýasynyň mysalynda taryhy şertleriň we daşary syýasy strategiýasynyň kemala gelmeginiň ysnyşykly arabaglanyşygy açylyp görkezilýär. Makalada parahatçylygy saklamakda we harby dawalaryň öňüni almakda syýasy-diplomatik usullary, gepleşikler gurallaryny ulanmagyň ileri tutulýandygy aýdylýar.

“Türkmen Bitaraplygy — parahatçylygyň we ösüşiň syýasaty” atly makala ýurdumyzyň Bitaraplyk derejesine eýe bolmagynyň şanly senesine bagyşlanýar.

“Konstitusion özgertme: milli parlamentiň täzelikleri we geljegi” atly nazaryýet-seljeriş makalasynda Türkmenistanyň kanunçylyk namalaryny seljermek we umumylaşdyrmak hem-de bar bolan giň maglumatlar esasynda milli parlamentiň täze, iki palataly ulgamyna geçilmeginiň ýurdumyzyň hukuk binýadyny mundan beýläk-de pugtalandyrmaga hem-de döwlet häkimiýetiniň bu edarasynyň işiniň netijeliligini ýokarlandyrmaga ýardam etjekdigi barada giňişleýin beýan edilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, konstitusion özgertmeleriň maksadynyň täzeçilligi biri-biriniň wezipelerini özara doldurýan Halk Maslahatynyň we Mejlisiň bir düzümde sazlaşykly jemlenmegindedir. Bu ýurdumyzyň täze taryhynda örän möhüm waka bolup, döwletimiziň dünýä we milli demokratiýa tejribesiniň esasy ölçeglerine, halkara hukugyň umumy ykrar edilen ýörelgelerine hem-de kadalaryna berk ygrarlydygyny görkezdi.

Milli Liderimiziň medeni diplomatiýasyna bagyşlanyp ýazylan makalada “Türkmenistanda medeniýet ulgamyny ösdürmegiň 2019 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasynyň” ýerine ýetirilişine aýratyn üns berilýär.

“Parahatçylygyň, ynanyşmagyň we durnukly ösüşiň dabaralanmagynyň hatyrasyna medeniýetleriň gatnaşygy” atly makalada hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň türkmen halkynyň hukuklaryny üpjün etmäge, öz medeni-milli özboluşlylygymyzy umumadamzat gymmatlyklary bilen sazlaşykda gorap saklamaga hem-de artdyrmaga, taryhy-medeni gymmatlyklarymyzy we maddy däl mirasymyzy öwrenmäge hem-de giňden wagyz etmäge, bu ulgamda halkara hyzmatdaşlygy netijeli ösdürmäge gönükdirilen syýasatynyň manysy we özeni jikme-jik açylyp görkezilýär.

Mähriban Watanymyzyň medeni diplomatiýasynyň baý daşary syýasy tejribesi BMG — 2030 Gün tertibinde bellenilen Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmekde örän wajypdyr. Şunuň bilen baglylykda, 2013 — 2022-nji ýyllar aralykdaky döwür BMG tarapyndan medeniýetleriň ýakynlaşmagynyň halkara onýyllygy diýip yglan edilendigini hem belläp geçmek möhümdir.

Hormatly Prezidentimiziň köptaraply edebi döredijiliginde türkmenleriň belent ynsanperwer umumadamzat ýörelgeleri, halkymyzyň milli däp-dessurlary öz beýanyny tapýar. Döwlet Baştutanymyzyň dünýäniň dürli dillerine terjime edilen eserleri halkara bileleşikde ägirt uly gyzyklanma döredýär. Milli Liderimiziň “Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi” atly eseriniň çapdan çykmagy 2020-nji ýylyň şanly wakalarynyň biri boldy. Žurnalda çap edilen “Türkmen halkynyň miras mukaddesligi barada eser” atly makala hem bu kitaba bagyşlanypdyr.

“Türkmen halkynyň töwellaçylyk däbi” diýlip atlandyrylan makalada bolsa türkmen halky üçin goňşy halklar bilen ylalaşykly we agzybir ýaşamaga, iki tarapy ylalaşyga çagyrmak ýaly asylly däpleriň dowam etdirilýändiginiň aýdyň mysalydygy nygtalýar. Hemişelik Bitarap Türkmenistan häzirki wagtda asyrlaryň dowamynda toplanylan bu tejribäni daşary syýasat işlerinde giňden peýdalanýar.

“Türkmenistanyň ykdysadyýeti durnukly ösüş ýolunda” atly makala hem okyjylaryň gyzyklanmasyna eýe bolar, onda ýurdumyzyň halk hojalyk toplumynyň dürli pudaklarynyň häzirki ýagdaýyna düýpli seljerme berilýär, milli ykdysadyýetimizi düzümleýin üýtgedip gurmak hem-de diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek ugrunda amala aşyrylýan çäreler beýan edilýär. Makalada hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň durmuşa geçirýän “Açyk gapylar” we bazar gatnaşyklaryna geçmek boýunça syýasatynyň üstünliklere beslenýändiginiň mysaly hökmünde makroykdysady görkezijiler getirilýär.

Jemi içerki önümiň (JIÖ) ösüş depgini munuň aýdyň subutnamasydyr, soňky ýyllarda onuň ösüş derejesi 3,5 essä barabar boldy, 2020-nji ýylyň nyrhlarynda deňeşdirilende, JIÖ-niň ösüşi 5,9 göterime, şol sanda senagatda 3,3 göterime, söwdada 15,1 göterime, ulag-kommunikasiýa pudagynda 4,7 göterime deň boldy. Şonuň bilen birlikde, Bütindünýä bankynyň baha bermegine görä, Türkmenistan JIÖ-niň ösüş depgini boýunça dünýäniň has okgunly ösýän ykdysadyýetleriniň hatarynda berk orun eýeleýär hem-de ilatyň girdejileriniň ortaça ösen döwletleriň derejesindäki ýurtlarynyň hataryna girdi.

Makalanyň awtory milli Liderimiziň döwlet strategiýasynyň nebitgaz, ulag, gurluşyk, himiýa, energetika, oba hojalygy, dokma we halk hojalyk toplumynyň beýleki pudaklarynda hem-de durmuş ulgamynda Türkmenistanyň ykdysadyýetiniň durnukly ösüşine ýardam berýändigini nygtaýar.

Žurnalyň täze sanynda çap edilen makalalaryň biri hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň “Döwlet adam üçindir!” baş şygarynyň durmuşa geçirilişine bagyşlanýar.

“Kitap tekjesinde” atly bölümde döwlet Baştutanymyzyň “Ösüşiň täze belentliklerine tarap” atly saýlanan eserleriniň 13-nji jildine hem-de “Beýik özgertmeleriň ýyl ýazgysy” atly kitabyň 13-nji goýberilişine bagyşlanan syn ýerleşdirilýär.

Türkmen we rus dillerinde neşir edilýän bu žurnal giň okyjylar köpçüligine, şol sanda ýokary synp okuwçylaryna we mugallymlara, ýokary okuw mekdepleriniň talyplaryna hem-de mugallymlaryna, aspirantlara, syýasatşynas alymlara, syýasy partiýalaryň we jemgyýetçilik guramalarynyň işjeňlerine niýetlenendir hem-de Türkmenistanyň taryhy we häzirki döwri bilen gyzyklanýanlaryň ählisi üçin peýdaly bolar.

(TDH)

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Hatyra güni mynasybetli çärelere gatnaşdy

Aşgabat, 6-njy oktýabr (TDH). Şu gün — Hatyra gününde türkmenistanlylar 1948-nji ýylyň Aşgabat ýertitremesiniň pidalaryny, söweş meýdanlarynda wepat bolan gahrymanlary hasrat bilen ýatlaýarlar. “Halk hakydasy” ýadygärlikler toplumyna gül goýmak hatyra çäresine hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow gatnaşdy.

Hakyda halkyň ruhy dünýäsiniň aýrylmaz bölegidir. Bu nesilleriň arasyndaky arabaglanyşyk bolup, durmuşy aýratyn çuň many-mazmuna eýe edýär, geçmişe nazar aýlap, geljege ynamly garamaga mümkinçilik berýär. Geçmiş taryhyny bilýän hem-de oňa hormat goýýan jemgyýetde belent ruhubelentlik höküm sürýär, ol milletiň watansöýüjilik we döredijilik mümkinçiliklerini birleşdirmäge hem-de durmuşa geçirmäge ýardam edýär.

Mundan 70 ýyldan gowrak ozal halkymyzyň taryhynda iň pajygaly wakalaryň biri bolup geçdi. Şol tebigy betbagtçylyk henizem her bir türkmenistanlynyň kalbynda hasrat bilen ýatlanylýar.

1948-nji ýylyň 5-nji oktýabryndan 6-njy oktýabryna geçilýän gijesinde, 1 sagat 12 minutda elhenç tebigy betbagtçylyk — ýertitreme bir pursatda milliardlarça tonna topragy süýşürip, paýtagtymyzy weýran etdi. Elhenç hasrat adamlaryň ykbalyna rehimsizlik bilen darap, aşgabatlylaryň müňlerçesiniň pida bolmagyna getirdi. Diri galanlaryň köpüsi öz ýakynlaryny ýitirdiler.

Diri galanlar edermenlik, durnuklylyk, gaýduwsyzlyk görkezdiler. Olar gijäniň tümlüginde, gözüňi açyp bolmaýan tozanyň içinde, dowam edýän hem-de täze weýrançylyklara getirip biljek ýer yranmalarynyň howpy astynda ýykylan jaýlardan özleriniň ýakynlaryny, goňşularyny halas etmek üçin ähli gujur-gaýratyny jemläp göreşdiler. Bu betbagtçylyk adamlaryň güýjüni hem-de agzybirligini pugtalandyrdy, olary jebisleşdirdi. Hasratly günlerde olar özleriniň iň gowy häsiýetlerini, çäksiz ruhy jomartlygyny, gaýduwsyzlygyny hem-de edermenligini görkezdiler.

...Ir bilen aşgabatlylaryň müňlerçesi paýtagtymyzyň günorta-günbatar böleginde ýerleşýän we edermen gahrymanlarymyza çuňňur buýsanjyň, halkymyzyň özüniň beýik geçmişine hormatynyň belent nyşanyna öwrülen “Halk hakydasy” ýadygärlikler toplumyna geldi.

Hormatly Prezidentimiziň awtoulagy ýadygärlikler toplumynyň öňündäki meýdançada saklanýar.

Milli Liderimiz gyrasynda milli goşunymyzyň merdana pederlerimiziň asylly däplerini dowam etdirijiler bolan edermen Hormat garawulynyň esgerleri nyzama düzülen ýodadan ýöräp geçýär.

Türkmenistanyň Döwlet senasy ýaňlanýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow 1948-nji ýylyň ýertitremesinde gurban bolanlaryň ýagty ýadygärligini hatyralamak üçin “Ruhy tagzym” ýadygärligine gül çemenini goýdy. Şu pursat pajygaly gijede 1941 — 1945-nji ýyllaryň urşunyň gazaply söweşlerinde gahrymançylyk görkezen, ilhalar ynsan, mugallym we tutuş ömrüni asylly işe — ýaşlary terbiýelemäge bagyşlan atasy Berdimuhamet Annaýewi ýitiren döwlet Baştutanymyzyň hasratyny tüýs ýürekden paýlaşýanlaryň ählisini hakyky duýgudaşlyk gurşap aldy.

Tebigy betbagtçylykda ömür tanaplary kesilenler, gurban bolan Watan goragçylary baradaky halk hasratynyň özboluşly sazly senasyna öwrülen gamgyn “Keçpelek” sazy ýaňlanýar.

Halkymyz ruhubelentlik hem-de özüniň belent ynsanlyk borçlaryna wepalylyk ýaly ýokary ahlak häsiýetleri bilen ykbalyň agyr kynçylyklarynda ruhdan düşmän, olary ýeňip geçmegi başardy. Taryhyň agyr synaglaryndan geçen halkymyz mähriban şäherimiz Aşgabady täzeden dikeltdi hem-de ony dünýäniň iň owadan şäherleriniň birine, parahatçylygyň, asudalygyň, bagtyýarlygyň hem-de rowaçlygyň paýtagtyna öwürdi. Baş şäherimiz hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda amala aşyrylýan şähergurluşyk maksatnamasynyň netijesinde aýratyn gözel görke eýe boldy, geljekde bolsa onuň has-da ösdürilmegi we gözelleşdirilmegi üçin ägirt uly mümkinçilikler bar. Şunuň ýaly gysga möhletde, gözümiziň alnynda amala aşyrylan işlere, ýetilen sepgitlere, Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe görlüp-eşidilmedik belentliklere ýeten halkymyzyň döredijilik kuwwatyna guwanmazlyk mümkin däl!

Soňra milli Liderimiz faşizme garşy söweşlerde wepat bolan türkmenistanly esgerleriň hem-de mähriban Watanymyzyň erkinligi ugrundaky söweşlerde baş goýan gahrymanlaryň hatyrasyna bina edilen “Milletiň ogullary” we “Baky şöhrat” ýadygärlikleriniň etegine güýz gülleriniň çemenini goýdy. Bu pursatlar halkymyzyň türkmen topragynyň merdana ogullary baradaky öçmez-ýitmez hakydasynyň nyşanyna öwrüldi.

Bu gün halkymyz Watanymyzyň Garaşsyzlygy ugrundaky göreşde duşmanyň agdyklyk edýän güýjüne mertlerçe gaýtawul beren merdana esgerlerimiziň gaýduwsyzlygynyň öňünde baş egýär. Gahrymançylykly taryhymyzy ýatlamak bilen, biziň her birimiz gaýduwsyz pederlerimiziň ruhlaryny hatyralaýarys. Atlary rowaýata öwrülen gahrymanlaryň edermenligi baradaky ýatlamalar dowamat-dowamdyr.

Ildeşlerimiziň müňlerçesi 1941 — 1945-nji ýyllaryň urşunyň söweş meýdanlarynda gaýtalanmajak mertlik, harby borja ygrarlylyk, mähriban topragymyza çäksiz söýgi görkezdiler. Şolaryň hatarynda milli Liderimiziň atasy Berdimuhamet Annaýew hem bar. Onuň durmuş ýoly türkmen ýaşlary üçin hakyky watansöýüjiligiň hem-de borja wepalylygyň nusgasydyr.

Hormatly Prezidentimiziň göreldesine eýerip, Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasary, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary, harby we hukuk goraýjy edaralaryň ýolbaşçylary, Aşgabat şäheriniň häkimi gül desselerini goýýarlar.

Syýasy partiýalaryň hem-de jemgyýetçilik guramalarynyň, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň wekilleri, hormatly ýaşulular, talyp ýaşlar, paýtagtymyzyň ýaşaýjylary hem olara goşulýarlar. Sanlyja wagtyň içinde köp sanly gül desseleri ýadygärligiň öňüni örtýär.

Döwlet Baştutanymyz ýadygärlikler toplumynda halkymyzyň hem-de Watanymyzyň öňünde bitiren gahrymançylygy bilen taryhda öçmejek yz goýan, geljek nesilleriň bagtyýar durmuşy we eziz Diýarymyzyň asudalygy üçin şirin janyndan geçen meşhur şahsyýetleriň keşbini suratlandyrýan diwar şekillerini synlady. Şeýlelikde, halk gahrymanlaryny hormatlamak ýörelgeleri täze döwre laýyklykda ösdürilmelidir.

Hormatly Prezidentimiz ýadygärlikler toplumynyň ýaşlary watansöýüjilik ruhunda terbiýelemekdäki ornuna ünsi çekip, mekdep okuwçylarynyň hem-de talyplaryň topluma ýygy-ýygydan gelmegini guramagyň zerurdygyny, ýaşlarda merdana halkymyzyň beýik taryhyna buýsanjy hem-de hormaty, milletimiziň gahrymançylykly taryhyny yzygiderli öwrenmäge höwesi döretmäge aýratyn üns bermegiň wajypdygyny nygtady. Munuň üçin ýokary okuw mekdepleriniň, jemgyýetçilik guramalarynyň we beýleki ugurdaş düzümleriň bilelikdäki tagallalary zerurdyr. Özleriniň gahrymançylygy, watansöýüjiligi bilen taryhda öçmejek yz goýan pederlerimiziň nusgalyk ömürleriniň geljek nesillere ýetirilmeginde bu gymmatlyklara möhüm orun degişlidir. Olaryň ýaşlaryň aňynda we kalbynda mäkäm ornaşmagy ugrunda yzygiderli çäreler durmuşa geçirilmelidir diýip, milli Liderimiz belledi hem-de degişli ýolbaşçylara bu barada tabşyryklary berdi.

“Halk hakydasy” ýadygärlikler toplumynda geçirilen hatyra çäresi gadymy türkmen topragynda beýik pederlerimiziň däpleriniň dowam etdirilýändiginiň ýene bir aýdyň nyşany boldy. Bu gün halkymyzyň ýokary ruhubelentligi, erkin, rowaçlyklara beslenýän ýurdumyzda asuda ýaşamak we zähmet çekmek üçin nesilleriň hakydasynyň arabaglanyşygynyň ähmiýetine has-da gowy göz ýetirýärsiň.

Beýik Garaşsyzlygymyzyň şanly senesine hormatly Prezidentimiziň ajaýyp sowgady — «Garaşsyzlyk — bagtymyz» atly kitaby giň okyjylar köpçüliginiň gyzgyn söýgüsini gazandy. Şu günler täze kitabyň tanyşdyrylyş dabaralary ykdysadyýetiň dürli pudaklarynyň işgärleriniň gatnaşmagynda dowam edýär. Olarda Garaşsyzlyk ýyllarynda dürli ugurlarda ýetilen sepgitleriň beýany, bagtyýarlyk dessany bolan gymmatly eseriň many-mazmuny, ähmiýeti açylyp görkezilýär.

Tanyşdyrylyş dabaralary 1-nji oktýabrda Türkmenistanyň ylym, bilim, saglygy goraýyş, sport, ýaşlar, jemgyýetçilik hem-de oba hojalyk toplumlarynda, 2-nji oktýabrda bolsa söwda toplumynyň mejlisler jaýynda, şeýle-de gurluşyk, energetika we jemagat hojalygy pudaklarynyň işgärleriniň gatnaşmagynda Aşgabat şäher häkimliginiň mejlisler jaýynda, ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralarynyň wekilleriniň gatnaşmagynda Türkmenistanyň Goranmak ministrliginiň Merkezi serkerdeler öýünde geçirildi. Dabaralaryň ählisi hem uly ruhubelentlige beslendi. Ýakynda ýurdumyzyň nebitgaz toplumynyň, şeýle-de Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň guramagynda «Türkmendemirýollary» agentliginiň mejlisler jaýynda hem täze kitabyň tanyşdyrylyş dabaralary boldy.

Tanyşdyrylyş dabaralarynda ýurdumyzyň dünýädäki şan-şöhratyny belende göteren baş baýramymyz — beýik Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygy, Gahryman Arkadagymyzyň «Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyna», «Garaşsyz Türkmenistanyň Watan goragçysy» atly Türkmenistanyň ýubileý medallary, «Türkmen edermen» medaly we ýadygärlik nyşany — Altyn şaý milli manadymyz bilen sylaglanmagy mynasybetli gutlaglar, «Garaşsyzlyk — bagtymyz» atly ajaýyp eserini sowgat berendigi üçin köp sagbolsunlar aýdyldy. Şeýle gymmatly kitaplaryň höwrüniň köp bolmagy arzuw edildi.

Köňülleriň bossany bolan täze kitapdaky: «Garaşsyz döwletli bolmak arzuwy ençeme asyrlap halkymyzyň ýüreginde ýaşady. Döwrümiziň bagtyýar nesilleri hasyl bolan arzuwlary berkidýän nesiller hökmünde uly jogapkärçiligi egne alýarlar, hut şunuň bilenem olar tükeniksiz mertebäniň, at-abraýyň eýeleridir. Olar özbaşdak döwletli bolmagyň nähili uly bagtdygyny, şol bir wagtyň özünde nähili uly borçdugyny, döwleti berkitmegiň öz ykballaryna düşen mukaddes paýdygyny her ädimde duýmalydyrlar. Bu, hakykatdan hem, nesillere ykbalyň taýsyz peşgeşidir, mukaddes paýydyr.

Garaşsyz, Bitarap Türkmenistan — bu döwlet biziň halkymyzyň agzybirlik, döwletlilik, özbaşdaklyk baradaky telim asyrlyk arzuw-maksatlaryndan bina bolandyr.

Garaşsyz, Bitarap Türkmenistan — bu döwlet, hakykatdan-da, gülläp ösýän, adamzada ýagşylyk nuruny saçýan beýik döwletdir!» diýen sözler mukaddes Garaşsyzlygymyzyň gadyr-gymmatyny belent ruhda beýan edýär. Kitapda Garaşsyzlygymyz, onuň gözbaşlary hem esaslary barada aýdylýar. Biziň özbaşdak millet, özbaşdak döwletli halk hökmündäki her bir üstünligimiziň, ýeňişlerimiziň hem gazanýan abraý-mertebämiziň gözbaşynda Garaşsyzlygymyzyň durandygy, Garaşsyzlygyň diňe biziň özbaşdak döwletimiziň barlygyny däl, ozaly bilen, özbaşdak halk hökmünde biziň özümiziň barlygymyzy aňladýandygy nygtalýar. Garaşsyzlyk bagtymyza deňelýär. Bagtymyzy gazanmak, berkitmek, Watanymyzy ösüşleriň ýoly bilen öňe, diňe öňe äkitmek ugrunda amala aşyrylan we amala aşyrylýan işler milli Liderimiziň parasatly baştutanlygynyň, il-halkymyzyň egsilmez gaýratynyň, joşgunly zähmetiniň netijesidir.

Döwlet Baştutanymyzyň nygtaýşy ýaly, «Biz Garaşsyzlyk bilen geçmişlidiris, şu günlüdiris, geljeklidiris. Garaşsyzlyk diýmek öz eliň, öz ýakaň diýmekdir. Garaşsyzlyk diýmek eliň uzadan ýerine ýetmegi diýmekdir. Garaşsyzlyk özüňi sylamak we özüňi sylatmak diýmekdir. Garaşsyzlyk öz halkyňy we öz topragyňy ilki özüň ykrar etmek, soňra özgelere-de ykrar etdirmek diýmekdir. Garaşsyzlyk mertebäňi duýmak we mertebäňi ykrar etdirmek diýmekdir. Garaşsyzlyk öz geçmişiňe, öz taryhyňa, öz milletlik derejäňe düşünmekdir we bulary hemmelere düşündirmegi başarmakdyr».

Tanyşdyrylyş dabaralarynda çykyş edenler Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň 25-nji sentýabrda geçirilen mejlisinde ilkinji gezek okyjylaryna gowşurylan kitabyň Watanymyzyň döwlet Garaşsyzlygynyň 30 ýyllyk şöhratly taryhynyň ýylýazgysydygyny nygtadylar. Olar onuň öz ugurlaryna degişli bölümleri, öňe sürýän pikir-garaýyşlary barada buýsanç bilen gürrüň etdiler. On üç bapdan ybarat kitabyň her babynda döwletimiziň baş ýörelgesine laýyk, ýagny adamyň, halkyň bähbidine gönükdirilen özgertmeleriň, gazanylan köpasyrlyk ösüşleriň waspy täsirli beýan edilýär. Munuň şeýledigi baplaryň atlandyrylyşyndan — «Howpsuz, özerkli ýaşaýşyň galasy», «Türkmen halky — döwlet häkimiýetiniň ýeke-täk eýesi», «Budur türkmen binasy!», «Galkynyşyň, ösüşiň, bagtyýarlygyň täze taryhy eýýamy», «Gözbaşlar joşly bolsa, bagtyňdan rowaçlyk hem üstünlik çykar», «Türkmen topragy — bereket mekany», «Türkmen halky — dörediji we gurujy halk», «Nusgalyk işler, ilkinjilik, täze önümçilikler, baý tejribe — ösüşiň özeni», «Ýoluňyz ak bolsun!», «Kalbyňyz hem ojagyňyz nurly bolsun!», «Ýaşyl ykdysadyýet» — ýaşaýyş ýörelgesi», «Bazary baryň baýlygy bar», «Garaşsyzlyk bilen geçmişlidiris, şu günlüdiris, geljeklidiris» diýen paýhasly jümlelerden hem aýdyň görünýär.

Garaşsyzlyk eýýamynyň bagt dessanynyň tanyşdyrylyş dabaralary ýurdumyzyň welaýatlarynda hem dowam edýär.

Rahmanberdi GÖKLEŇOW.

«Türkmenistan».

2018-nji ýylyň 23-24-nji aprelinde Türkmenistanyň Prezidentiniň Özbegistana amala aşyran resmi saparynyň çäginde guralan dostluk konsertinde ýaňlanan jemleýji aýdymdan alnan bu sözler, hakykatdan-da, türkmen we özbek halklarynyň dostlugynyň ezeldendigini subut edýär. Jeýhunyň mele suwy müňýyllyklaryň dowamynda Amyderýany ýakalap oturan bu halklaryň bagryny badaşdyrypdyr. Bagry badaşan iki halkyň saçakly gatnaşyp, birek-biregiň üstünliklerine begenip, kyn gününde goldamagy asylly däbe öwrülip gidipdir.

2021-nji ýylyň 4-5-nji oktýabrynda Türkmenistanyň Prezidentiniň Özbegistana amala aşyran resmi saparyny köp synçylar, halkara bilermenler taryhy waka diýip atlandyrdylar. Munuň özi tötänlik däldir. Çünki türkmen we özbek halklaryny müňýyllyklardan gaýdýan umumy taryhy ýakynlyk, dil, medeni, ruhy we beýleki umumylyklar baglanyşdyrýar. Munuň şeýledigini iki döwletiň Baştutanlary Daşkentde geçirilen ýokary derejeli syýasy gepleşiklerde-de tekrarladylar.

Döwletara gatnaşyklarda, ilkinji nobatda, döwlet Baştutanlarynyň syýasy erki, özara dostlugy hoşniýetli gatnaşyklary berkitmäge oňaýly täsir edýär. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň, Özbegistanyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýewiň şahsy tagallalary netijesinde, soňky ýyllarda türkmen-özbek hyzmatdaşlygyna dostluk, özara ynanyşmak, ygrarlylyk ruhy mahsus.

Milli Liderimiziň Daşkende şu gezekki saparynyň has önjeýli bolandygyny döwletara, hökümetara, pudagara derejesinde 23 sany şertnama gol çekilmegi-de anyk görkezýär. Olar gümrük-wiza ýeňillikleri, barlag-geçiriş nokatlary, medeni-ynsanperwer ulgam, biologik dürlüligi gorap saklamak, oba hojalygy, himiýa senagaty, serhetýaka söwdasy, özara söwda we maýa goýumlary, metrologiýa, statistika we iş üpjünçiligi, suw tygşytlaýjy tehnologiýalar, üstaşyr we demir ýol gatnawlary, aragatnaşyk, ulag, maglumat tehnologiýalary ýaly ugurlary öz içine alýar.

Eýsem, ozalkylardan tapawutlylykda, Türkmenistanyň Prezidentiniň Özbegistan Respublikasyna şu gezekki resmi saparynda üns berlen täze ugurlar haýsylar?!

Birinjiden, taraplaryň BMG-niň hem-de beýleki abraýly köptaraply düzümleriň çäklerinde başlangyçlary, şol sanda lukmançylyk diplomatiýasynyň maksatlaryny hem-de wezipelerini bilelikde ilerletmäge taýýardyklaryny tassyklandyklary nygtaldy. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň teklipleriniň ähmiýeti we zerurlygy bellenildi. Özbegistanyň Prezidenti lukman hünärmen hökmünde türkmen Lideriniň bu meseläni çuňňur bilýändigine aýratyn üns çekdi.

Ikinjiden, gepleşiklerde Merkezi Aziýadaky ýagdaýlara aýratyn üns berildi. Türkmenistanyň we Özbegistanyň Baştutanlary agzalan sebitiň dünýä geosyýasatyndaky ähmiýetli ornuny pugtalandyrmaga gönükdirilen sebitiň döwletleriniň arasyndaky syýasy dialogyň täze görnüşini — Mekezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşyklaryny döretmegiň gözbaşynda durlar. Daşkentdäki gepleşiklerde Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynyň ähmiýeti nygtalyp, şu ýylyň awgustynda Türkmenistanda geçirilen sammitiň we onda kabul edilen möhüm çözgütleriň ýokary netijeliligi bellenildi.

Üçünjiden, iki ýurduň serhetýaka sebitleriniň arasynda hyzmatdaşlygy ösdürmegiň uly ähmiýeti bar. Türkmenistanyň Lebap we Daşoguz welaýatlarynyň wekiliýetleriniň 22-nji sentýabrda Özbegistanyň Buhara we Horezm welaýatlaryna bolan saparlary munuň aýdyň subutnamasydyr. Hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek maksady bilen, sebitleriň ikitaraplaýyn forumyny ýola goýmak hem-de onuň birinji duşuşygyny öňümizdäki ýylda Hywada geçirmek teklip edildi. Saparyň barşynda serhetýaka söwda merkezini açmak barada Ylalaşyga gol çekildi.

Dördünjiden, taraplar birek-biregiň öndürýän harytlarynyň dünýä bazaryndaky hereketini goldamagy ylalaşdylar. Milli Liderimiz türkmen kärhanalarynda çykarylýan karbamidi daşary ýurt bazarlaryna ibermek hem-de Türkmenistanyň çäginde ýoduň, bromyň we natriý sulfatynyň önümçiligini guramak boýunça taslamalary amala aşyrmak üçin mümkinçilikleri öwrenmegi teklip etdi.

Türkmen-özbek gatnaşyklaryna hyzmatdaşlygy ilerletmegiň täze usullaryny gözlemek mahsus. Gazanylan ylalaşyklaryň durmuşa geçirilmeginiň işjeň guraly hökmünde Söwda-ykdysady, ylmy-tehniki we medeni hyzmatdaşlyk boýunça bilelikdäki türkmen-özbek topary çykyş edýär. Şu gezekki resmi saparyň başlanmagyna çenli onuň 16 mejlisi geçirildi. Şu ýylyň 14-nji sentýabrynda Daşkent şäherinde geçirilen soňky mejlisiň jemleri boýunça ýurdumyzyň degişli pudaklaryna 2022-2023-nji ýyllarda oba hojalyk gurallaryny hem-de traktor tirkeglerini, 2022 — 2026-njy ýyllar aralygynda bugdaýyň haşal otlaryna we kesellerine hem-de gowaçanyň zyýankeşlerine garşy ulanylýan himiki serişdeleri, 2022 — 2025-nji ýyllar aralygynda 512 000 tonna fosforit ununy, himiýa önümlerini satyn almaga ygtyýar berýän şertnamalara gol çekildi.

Energetika — türkmen-özbek hyzmatdaşlygynyň strategik ugry. Döwletleriň ikisem sebitiň ýangyç-energetika serişdelerine baý ýurtlar. Özbegistan Russiýa, Gyrgyz we Gazagystan Respublikalaryna «mawy ýangyjy» eksport edýär. Türkmenistan — Hytaý transmilli gaz geçirijisi Özbegistan üçin örän ähmiýetli. Özbegistan hem Türkmenistan ýaly, elektrik energiýasyny goňşy döwletlere satýar. Özbek elektroenergiýasy Owganystana, Täjigistana, Gyrgyzystana, Gazagystana iberilýär. Owganystanda durnukly ýagdaýyň ýola goýulmagyna gyzyklanýan Özbegistan Haýraton — Puli-Humri — Kabul aralygynda elektrik geçirijisini gurup, ulanmaga berdi. 2017-nji ýylyň maýynda Türkmenistanyň Energetika ministrligi bilen «Uzbekenergo» paýdarlar jemgyýetiniň arasynda elektrik energiýasyny üstaşyr ibermek we geçirmek babatda özara düşünişmek hakyndaky Ähtnama baglaşyldy. Özbegistan Hazaryň türkmen ýalpaklygyndaky uglewodorod serişdelerini özleşdirmäge gatnaşmaga, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň gurluşygyna gatnaşmaga hem gyzyklanma bildirýär. Türkmenistan häzirki wagtda Özbegistana benzin eksporty boýunça ikinji orny eýeleýär. Türkmenistan 2021-nji ýylyň başyndan bäri Özbegistana 121 million litr benzini eksport edip, goňşy ýurda Russiýadan soň, ikinji esasy ýangyç iberiji boldy.

Ulag-kommunikasiýa ulgamy — türkmen-özbek hyzmatdaşlygynda ýene bir möhüm ugur. Türkmenistan arap dünýäsi we Pars aýlagy sebitindäki ýurtlardan gelýän üstaşyr ýükleriň Merkezi Aziýa döwletlerine we Hytaýa äkidilmeginde möhüm çatryk bolup durýar. Şol sebäpli Türkmenistan we Özbegistan öz döwletleriniň çäklerinden ýük gatnawlarynyň möçberiniň artdyrylmagyna gyzyklanýarlar. Bu babatda 2017-nji ýylyň 7-nji martynda ulanmaga berlen, Amyderýanyň üstünden geçirilen Türkmenabat — Farap demir ýol we awtomobil köprüleri — iki döwletiň arasyndaky hoşniýetli goňşuçylygyň nyşanyna öwrüldi. Bu köprüler diňe bir Amyderýanyň iki kenaryndaky Türkmenistany we Özbegistany birleşdirmän, eýsem, Merkezi Aziýanyň, Ýewropanyň we Ýakyn Gündogaryň ulag ulgamlaryny birleşdirýän möhüm ulag geçelgesiniň ugrundaky ulag-logistika desgalaryna öwrüldi.

Özbegistan daşarky bazara çykmak üçin Türkmenistan tarapyndan gurlan demir ýollary üstaşyr ýük gatnawlary üçin ulanmaga gyzyklanýar. Bu babatda ýeterlik tejribe hem toplanyldy. 1996-njy ýylyň 13-nji maýynda Tejen — Sarahs — Maşat demir ýolunyň resmi açylyş dabarasy mahalynda Özbegistanyň, Türkmenistanyň, Azerbaýjanyň, Gruziýanyň Prezidentleri Daşkent — Aşgabat — Baku — Poti ugry boýunça agzalan döwletleriň arasynda demir ýol ýüklerini daşamak barada ylalaşyga gol çekipdiler.

Türkmen Lideriniň Özbegistan Respublikasyna resmi saparynyň barşynda Özbegistanyň türkmen tarapynyň Aşgabat ylalaşygyny ilerletmek hem-de Türkmenbaşy Halkara deňiz portunyň düzümini doly güýjünde ulanmak baradaky başlangyçlaryny goldaýandygy nygtaldy. Türkmenistan özbek tarapynyň BMG-niň howandarlygynda özara Ulag-kommunikasiýa arabaglanyşygyny ösdürmegiň sebit merkezini döretmek baradaky başlangyjyny goldady. 2017-nji ýylyň 20-nji maýynda Awazadaky duşuşykda özbek Lideri ýüreklere jüňk bolan bir jümläni aýdypdy: «Tebigat bize deňiz bermedigem bolsa, Taňry bize deňiz ýaly sahawatly goňşy beripdir». 2021-nji ýylyň güýzüniň örküjinde Daşkentdäki duşuşykda türkmen Lideri biziň ýurdumyzyň Özbegistan — Türkmenistan — Hazar deňzi ugry boýunça, soňra Gara deňziň portlary arkaly Ýewropa çykmak bilen, ulag ýollaryny ösdürmek boýunça bilelikde işlemäge taýýardygyny nygtady. Ýeri gelende bellesek, eýýäm bu ugurda anyk işler görünýär. 2021-nji ýylyň 10-njy aprelinde Türkiýäniň Stambul şäheriniň Bogazköpri menzilinden Özbegistan Respublikasynyň Ürgenç şäherine ugran 25 sany 40 putluk konteýnerlerden ybarat otly düzümi 21-nji aprelde “Teýmur Ahmedow” fider gämisinde Türkmenbaşy Halkara deňiz portuna geldi. Bu konteýner otly düzümi ilkinji ekspress otly düzümi boldy.

Türkmenistan we Özbegistan «Orta Aziýa – Ýakyn Gündogar» (Özbegistan — Türkmenistan — Eýran — Oman) täze ulag geçelgesi taslamasyna bilelikde başlaýjylardyr. Bu baradaky Hökümetara Ylalaşygyna 2011-nji ýylyň 25-nji aprelinde Aşgabatda gol çekilipdi. Milli Liderimiz şu gezekki duşuşykda Özbegistan — Türkmenistan — Eýran — Oman — Katar halkara üstaşyr ulag geçelgesiniň taslamasyny durmuşa geçirmek babatda işjeň gatnaşyklaryň zerurdygyny aýtdy.

Türkmenistan hem, Özbegistan hem Owganystanyň ulag infrastrukturasyny ösdürmäge öz goşandyny goşýarlar. Türkmenistan 2007 we 2018-nji ýyllarda öz serişdeleriniň hasabyna Serhetabat — Turgundy demir ýoluny gurdy. 2016-njy ýylyň 28-nji noýabrynda Türkmenistan — Owganystan — Täjigistan demir ýolunyň Kerki — Ymamnazar — Akina aralygy ulanmaga berildi. Özbegistan bolsa Owganystana tarap Termez — Haýraton — Mazary-Şerif demir ýoluny gurdy.

Goňşularyň arasynda söwda hyzmatdaşlygy hem barha berkeýär. Türkmen-özbek gatnaşyklarynyň ösdürilmegine uly şahsy goşandyny goşan Özbegistan Respublikasynyň ilkinji Prezidenti Islam Karimow «Türkmen bilen özbegiň bazaram bir, mazaram» diýen aýtgyny aýtmagy gowy görerdi. Bu ýan-ýana, birek-biregiň içinde gatyşyp oturan iki halky dyrnagy etden aýryp bolmaýşy ýaly, umumy ykbalyň baglanyşdyrýandygyna şaýatlyk edýän ganatly jümledir. Onuň hakykatdygyna iki döwletiň arasynda ýylba-ýyl artýan söwda dolanyşygy güwä geçýär. 2017-nji ýylda iki ýurduň arasyndaky haryt dolanyşygy ABŞ-nyň 177 million dollaryna barabar boldy. Koronawirus pandemiýasy zerarly dünýäde emele gelen çylşyrymly şertlere garamazdan, Türkmenistan bilen Özbegistanyň arasyndaky haryt dolanyşygynyň durnukly artýandygy Daşkentde şu gezekki syýasy gepleşikleriň barşynda aýratyn nygtaldy. Soňky ýyllarda bu görkeziji üç essä golaý artdy. Soňky üç ýylda Özbegistanda türkmen maýasynyň gatnaşmagynda kärhanalaryň sany 11-den 162-ä çenli artdy. 2021-nji ýylyň 8 aýynda ikitaraplaýyn haryt dolanyşygynyň görkezijisi ABŞ-nyň 418,1 million dollaryna barabar boldy.

Hormatly Prezidentimiz şu saparyň barşynda Türkmenistanyň Hökümeti tarapyndan özbek kärhanalarynyň öndüren, umumy bahasy ABŞ-nyň 307 million dollaryndan gowrak bolan önümleri satyn almak babatda şertnamalary baglaşmak boýunça anyk teklipleriň işlenip taýýarlanylandygyny belledi. Munuň özi ikitaraplaýyn haryt dolanyşygynyň möçberini artdyrmaga saldamly goşant bolar. Hormatly Prezidentimizi şu gezekki gepleşiklerde 2018-nji ýylda birek-birekde Söwda öýlerini açmak hakynda gol çekilen Ylalaşygyň ýerine ýetirilmegini çaltlandyrmak barada degişli tabşyryklary bermegi teklip etdi. Şu gezekki saparyň barşynda bolsa özara söwdanyň sanawyny giňeltmek hem-de diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek, dürli pudaklarda senagat hyzmatdaşlygyny pugtalandyrmak, isleg bildirilýän önümleri öndürmek hem-de üçünji ýurtlaryň bazarlaryna çykmak, logistika düzümini kemala getirmek hyzmatdaşlygyň geljegi uly ugurlarynyň hatarynda görkezildi. Şunuň bilen baglylykda, taraplar degişli ýolbaşçylara “Ýol kartasyny” taýýarlamagy tabşyrmak barada ylalaşdylar.

Milli sergiler, ykdysady forumlar — söwda-ykdysady hyzmatdaşlygyny berkitmegiň özboluşly gurallary. 2008-nji ýylyň ýanwarynda Aşgabatda Özbegistanyň harytlarynyň Milli sergisi, 2009-njy ýylyň 12-13-nji fewralynda Daşkentde Türkmenistanyň harytlarynyň Milli sergisi guraldy. Ýeri gelende ýatlasak, bu sergi Türkmenistanyň daşary ýurtda geçiren ilkinji Milli sergisidi. 2018-nji ýylyň 29 — 31-nji marty aralygynda Aşgabatda Özbegistan Respublikasynyň Milli senagat sergisi guraldy. Bu ýöriteleşdirilen ykdysady gözden geçirilişiň iki döwletiň Baştutanlarynyň başlangyjy bilen türkmen paýtagtynda ilkinji gezek geçirilendigini bellemek gerek. Hormatly Prezidentimiziň Daşkende şu gezekki saparynyň öňüsyrasynda bu ýerde geçirilen bilelikdäki ykdysady forum netijeli hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmäge gönükdirilen oňat netijeleri berdi. «Uzawtosanoat» we «Turkmenistan — Motors» bilelikdäki kärhanasy ilkibada 10 müň, soňra ýylda 50 müň sany oba hojalyk tehnikasyny we tirkeglerini öndürmegi ylalaşdylar. Forumyň jemleri boýunça ýurdumyzyň telekeçileri tarapyndan ikitaraplaýyn resminamalaryň 13-sine, şol sanda jemi ABŞ-nyň 13,5 million dollaryna golaý bolan eksport-import amallaryny amala aşyrmak baradaky resminamalara gol çekildi.

Oba hojalygy — hyzmatdaşlygyň möhüm ugry. Türkmenistan hem, Özbegistan hem senagat-agrar ýurtlar. Türkmenistan 2008-nji ýyldan başlap, goňşy döwletde öndürilen gowaça ekijileriň we kultiwatorlaryň uly tapgyryny yzygider satyn alýar. 2017-nji ýylda ýurdumyzda «Türkmen — UzABTO» hojalyk jemgyýetiniň binýadynda oba hojalyk tehnikasyny öndüriji «Uzagrotehsanoatholdingiň» Tehniki merkezi açyldy. Hormatly Prezidentimiziň 2018-nji ýylyň 23-24-nji aprelindäki döwlet saparynyň barşynda taraplar oba hojalyk tehnikasyny, awtoulaglary, elektrotehnikalary bilelikde öndürmek boýunça ylalaşyklary gazandylar. Hormatly Prezidentimiz Özbegistanyň Baştutanynyň pagta ösdürip ýetişdirmek boýunça beren maslahatlaryny we tekliplerini öz ýurdumyzda üstünlikli ulanyp, bu möhüm oba hojalyk ekinini ösdürip ýetişdirmegiň möçberiniň ep-esli ýokarlanmagyny gazanandygymyzy nygtap belledi.

Ekologiýa we suw hojalygy meselesine türkmen-özbek hyzmatdaşlygynda möhüm orun degişli. Iki döwlet 1996-njy ýylda gol çekilen ylalaşyga görä, Amyderýanyň suwuny deň paýlaşýarlar. Türkmenistan bilen Özbegistan Respublikasy Araly halas etmegiň halkara gaznasynyň işini mundan beýläk-de pugtalandyrmagyň we kämilleşdirmegiň tarapdary hökmünde çykyş edýärler. Türkmenistan Özbegistan Respublikasynyň başyny başlan, Aralýaka sebitini ekologik innowasiýalaryň we tehnologiýalaryň zolagy diýip yglan eden BMG-niň Baş Assambleýasynyň Kararnamasynyň awtordaşy bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz iki ýurduň suw hojalyk meselelerinde hyzmatdaşlygynyň deňhukuklylyk we özara hormat goýmak häsiýetine eýedigini belledi. Şu gezekki gepleşiklerde iki ýurduň Liderleri Suw hojalyk meseleleri boýunça bilelikdäki hökümetara toparyň işiniň başlanandygyny we onuň birinji mejlisiniň netijeli jemlerini kanagatlanma bilen bellediler. Düýeboýun suw howdanyndaky Soltan Sanjar bendini abatlamak taslamasyna girişiler.

Medeni-gumanitar ulgam hyzmatdaşlygyň mäkäm köprüsine öwrülýär. Ol taryhy, dil, medeni we ruhy umumylyklaryň sapaklary arkaly biri-birine berk baglanyşýan iki halkyň erk-isleginden gelip çykýar. Türkmenistanyň Prezidentiniň Özbegistan Respublikasyna 2018-nji ýyldaky saparynyň barşynda Daşkentdäki görnükli türkmen şahyrynyň we akyldarynyň ady dakylan köçede Magtymguly Pyragynyň hormatyna ýadygärligi açyldy. Hywada Magtymgulynyň bilim alan Şirgazy han medresesine baryp görmegi iki döwletiň hem Baştutanlarynyň türkmen akyldaryna goýýan beýik sarpasynyň nyşany boldy. 2018-nji ýylyň 24-nji aprelinde hormatly Prezidentimiz Özbegistanyň Horezm welaýatynda bolup, Ürgenç şäheriniň Türkmenler mähellesinde türkmen-özbek dostluk öýüniň açylmagyna gatnaşdy, «Uly howly» galasyna baryp gördi. Hywa şäheriniň taryhy-binagärlik ýadygärlikleri bilen tanyşdy. Daşkendiň Ýaşnabat raýonynda açylan Türkmenistanyň «Aşgabat» seýilgähi iki halkyň gatnaşyklarynyň berkidilýändiginiň subutnamasyna öwrüldi. Özbek Lideri Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy boýunça Aşgabatda döredilýän “Daşkent” seýilgähiniň iki halkyň arasyndaky dostlugyň täze nyşanyna öwrüljekdigine ynam bildirdi. Türkmenistanyň Prezidentiniň resmi saparynyň amala aşyrylan döwründe “Ýüpek ýolunyň merjeni” atly Daşkent halkara kinofestiwalynyň çäklerinde geçirilen türkmen kinosynyň günleri tomaşaçylarda uly gyzyklanma döretdi. 2022-nji ýylda Özbegistan Respublikasynyň Türkmenistandaky Medeniýet günlerini guramagyň mümkinçiligini öwrenmek teklip edildi.

Sungat — halk diplomatiýasynyň özboluşly «dili». Muny türkmen-özbek gatnaşyklarynda aýdyň görmek bolýar. Iki döwletiň Prezidentleriniň 2007-nji ýylda Aşgabatda, 2009-njy ýylda Daşkentde we Buharada, 2010-njy ýylda Daşoguzda, 2017-nji ýylda Türkmenabatda, 2018-nji ýylyň aprelinde Ürgençde, 2021-nji ýylyň oktýabrynda Daşkentde geçirilen bilelikdäki türkmen-özbek dostluk konsertlerine gatnaşmaklary bir derýanyň iki kenarynda mekan tutan goňşy halklaryň jebis dostlugyndan aýdyň nyşandyr. 2018-nji ýylyň 24-nji aprelinde iki döwletiň Baştutanlarynyň Horezm welaýatynda bilelikdäki türkmen-özbek dostluk konsertine gatnaşmaklary sungatyň iki halky ýakynlaşdyrýan bitewi köprüdigini ýene bir gezek subut etdi.

Hawa, «Kyýamat güni goňşudan», «Alysdaky garyndaşdan, ýakyndaky goňşy» ýaly pähimli sözler ata-babalarymyzyň bu ýörelgä elmydama ygrarly bolandygynyň alamaty. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Özbegistan Respublikasyna şowly tamamlanan resmi sapary türkmen-özbek hyzmatdaşlygyny has-da berkitdi.

Jumamyrat GURBANGELDIÝEW,

Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň rektory.