2022-nji ýylyň üç aýynda ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň jemleri 

•  2022-nji ýylyň ýanwar-mart aýlarynyň makroykdysady görkezijileri ykdysadyýetiň ähli pudaklarynyň durnukly ösüşini üpjün etmek maksady bilen, toplumlaýyn çäreleriň görlendigine şaýatlyk edýär. Ilkinji nobatda, jemi içerki önümiň durnuklylygy munuň subutnamasydyr. Ähli ministrlikleriň hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň jemleýji maglumatlaryna laýyklykda, öndürilen önümiň möçberi geçen ýylyň degişli döwründäkä garanyňda, 11,1 göterim artdy. Şu ýylyň ýanwar-mart aýlarynda bölek satuw dolanyşygy geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 10,4 göterim köp boldy. Ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda aýlyk zähmet haky geçen ýylyň degişli döwrüne görä, 10,4 göterim köpeldi. Zähmet haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary we talyp haklary öz wagtynda maliýeleşdirildi. Şu ýylyň birinji çärýeginde geçen ýylyň degişli döwrüne garanyňda, tebigy gazyň çykarylyşy hem-de onuň eksporta iberilişi, elektrik energiýasynyň öndürilişi we onuň daşary ýurtlara iberilmegi, benziniň, suwuklandyrylan uglewodorod gazynyň, sementiň, çörek we gaýtadan işlenen hem-de gaplanan balyk önümleriniň, şöhlat, süýji-köke, et-süýt önümleriniň, şonuň ýaly-da, nah ýüplükleriň we matalaryň öndürilişi boýunça ösüş gazanyldy. Ulag we aragatnaşyk ulgamynda durnukly görkezijiler üpjün edildi. Ulaglaryň ähli görnüşleri boýunça ýolagçy gatnatmak hem-de ýük daşamak boýunça oňyn görkezijiler gazanyldy. Aragatnaşyk hyzmatlarynyň möçberi 7,7 göterim artdy. Ýurdumyzyň obasenagat toplumynda 2021-nji ýylyň degişli döwründäkä garanyňda, gök önümleriň, miweleriň we ir-iýmişleriň, etiň, süýdiň, ýumurtganyň öndürilişi ýokarlandy. Ykdysadyýetiň döwlete dahylsyz böleginde hem ösüşler gazanyldy. Hasabat döwründe baş maliýe meýilnamasynyň girdeji bölegi 105,5 göterim, çykdajy bölegi bolsa 97,6 göterim ýerine ýetirildi. Ýerli býujetleriň girdeji bölegi 100,9 göterim, çykdajy bölegi bolsa 98,3 göterim ýerine ýetirildi. Ýylyň birinji çärýeginde balans toparlarynyň 26 mejlisi, şol sanda sebitlerdäki balans toparlarynyň mejlisleriniň 19-sy geçirildi. Geçen döwürde maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna milli ykdysadyýetimizi ösdürmäge gönükdirilen maýa goýumlarynyň möçberi 3,9 milliard manada ýa-da jemi içerki önümiň 14,6 göterimine barabar boldy. Ýylyň başyndan bäri maýa goýum maksatnamasy 10,9 göterim ýerine ýetirildi. Özleşdirilen düýpli maýa goýumlarynyň 41,7 göterimi önümçilik, 58,3 göterimi durmuş we medeni maksatly binalaryň gurluşygyna gönükdirildi.  

•  Ýurdumyzyň nebitgaz senagatyny ösdürmegiň 2030-njy ýyla çenli döwür üçin maksatnamasyny ýerine ýetirmegiň çäklerinde, şu ýylyň ýanwar-mart aýlarynda nebiti gaýtadan işlemegiň meýilnamasy 110,7 göterim, benzin öndürmek boýunça meýilnama 121,3 göterim, dizel ýangyjyny öndürmegiň meýilnamasy 118,6 göterim, çalgy ýaglaryny öndürmek boýunça meýilnama 107,2 göterim, polipropilen öndürmegiň meýilnamasy 124,4 göterim ýerine ýetirildi. Geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, tebigy we ugurdaş gazy çykarmagyň ösüşi 102,5 göterime, suwuklandyrylan gazy öndürmegiň ösüşi 107,4 göterime, «mawy ýangyjy» eksport etmegiň ösüşi 103,4 göterime deň boldy.  

•  Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligi boýunça söwda dolanyşygynyň ösüşi, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 103,6 göterime, öndürilen önümiň ösüş depgini 107,4 göterime barabar boldy. Dokma senagaty ministrligi boýunça, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, nah ýüplügiň önümçiligi 133,8 göterime, nah matalaryň önümçiligi 125,2 göterime, tikin we örme önümleri 119,8 göterime, gön önümleri 109,1 göterime deň boldy. «Türkmenhaly» döwlet birleşiginiň kärhanalarynda önüm öndürmegiň meýilnamasy 120,7 göterim ýerine ýetirildi. Döwlet haryt-çig mal biržasy boýunça hasabat döwründe birža söwdalarynyň 73-si geçirilip, 8 müň 620 şertnama hasaba alyndy. Söwda-senagat edarasy boýunça şu ýylyň ýanwar-mart aýlarynda amala aşyrylan işleriň ösüşi 104,3 göterim bolup, sergileriň 4-si guraldy. Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça şu ýylyň 3 aýynda oba hojalyk we azyk önümlerini öndürmegiň ösüşi 164,5 göterime hem-de senagat önümleriniň ösüşi 108,1 göterime barabar boldy.  

•  Şu ýylyň ilkinji üç aýynda gurluşyk-senagat ulgamynda önüm öndürmek hem-de işleri ýerine ýetirmek boýunça meýilnama 159,7 göterim berjaý edildi. Gurluşyk we binagärlik ministrligi boýunça şu ýylyň ýanwar-mart aýlarynda ýerine ýetirilen işleriň meýilnamasy 112,6 göterim ýerine ýetirildi. Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrligi tarapyndan önüm öndürmek hem-de işleri ýerine ýetirmek baradaky meýilnama 167,5 göterim amal edildi. Energetika ministrligi boýunça önüm öndürmek we işleri ýerine ýetirmek baradaky meýilnama 135,4 göterim berjaý edildi. Elektroenergiýanyň öndürilişiniň ösüşi 116,4 göterime, eksport edilişiniň ösüşi 138,7 göterime barabar boldy.  

•  Şu ýylyň üç aýynda bilim ulgamyny kämilleşdirmek boýunça zerur işler dowam etdirildi. Okatmagyň häzirki zaman, täzeçil usullary giňden ornaşdyryldy. Okuw kitaplary we okuw gollanmalary neşir edildi. Bilim bermegiň dünýä ölçeglerine laýyk gelýän hilini üpjün etmek üçin sanly bilimi ösdürmek ugrunda netijeli işler amala aşyryldy. Türkmenistanyň mekdep okuwçylarynyň we talyplarynyň halkara internet hem-de ders olimpiadalarynda üstünlik gazanyp, altyn, kümüş we bürünç medallara eýe bolmagy ýurdumyzda bilim syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň aýdyň beýanydyr. Milli bilim institutynda döwrebap tehnologiýalar bilen üpjün edilen «Maglumata elýeterlilik merkezi» işe girizildi. Bilim ulgamynda halkara guramalarynyň wekilhanalary bilen sanly ulgam arkaly duşuşyklar, daşary ýurtlaryň hyzmatdaş ýokary okuw mekdepleri bilen onlaýn okuw-usulyýet maslahatlary geçirildi. Hasabat döwründe ylmyň we tehnologiýalaryň ileri tutulýan ugurlary bolan nanotehnologiýalar, biotehnologiýa, oba hojalygy, ekologiýa, maglumat we aragatnaşyk ulgamlary, lukmançylyk, innowasion ykdysadyýet, ynsanperwer ylymlary boýunça ylmy mowzuklary ýerine ýetirmek işleri utgaşdyryldy. Şu ýylyň başyndan bäri Tomusky Aziýa oýunlaryna, 31-nji Tomusky uniwersiada, dünýä we Aziýa çempionatlaryna hem-de beýleki halkara bäsleşiklerine türgenleri taýýarlamak işleri dowam etdirildi. Jemgyýetçilik-syýasy wakalar mynasybetli ylmy-amaly maslahatlar, wagyz-nesihat çäreleri geçirildi. 

•  2022-nji ýylyň «Halkyň Arkadagly zamanasy» diýen şygaryny dabaralandyrmak maksady bilen, maslahatlar, döredijilik duşuşyklary, «tegelek stoluň» başyndaky söhbetdeşlikler, sergiler we wagyz-nesihat çäreleri guraldy. Halkara hyzmatdaşlygynyň çäklerinde sanly ulgam arkaly dürli çäreler geçirildi. Türkmen hünärmenleri birnäçe halkara duşuşyklara, okuwlara, maslahatlara we sergilere gatnaşdylar. Dutar ýasamak senetçiliginiň, dutarda saz çalmak we bagşyçylyk sungatynyň ÝUNESKO-nyň Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawyna girizilmegi mynasybetli dabaraly maslahat we sergi geçirildi. «Türkmen topragy – dünýä ýaň salan medeni gymmatlyklaryň ojagy» atly halkara ylmy-amaly maslahat we sergi guraldy. «Saýra, dutar!» atly aýdymyň Türki dilli döwletleriň zehinli aýdymçylarynyň ýerine ýetirmeginde ýazgy edilen wideogörnüşleriniň tanyşdyryş dabarasy boldy. Türkmen döwlet neşirýat gullugynda şu ýylyň başyndan bäri 28 million manatlykdan gowrak neşir önümleri taýýarlanyldy. Gazetleri we žurnallary elektron görnüşde neşir etmek boýunça degişli işler ýerine ýetirildi. Döwlet habarlar agentliginde köpçülikleýin habar beriş serişdelerini we elektron neşirleri resmi maglumatlar bilen yzygiderli üpjün etmek boýunça zerur işler alnyp baryldy.  

•  Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasatyny üstünlikli durmuşa geçirmek, ikitaraplaýyn, köptaraplaýyn görnüşdäki, abraýly sebitara we halkara guramalarynyň çäklerindäki netijeli hyzmatdaşlygy ösdürmek boýunça degişli işler amala aşyryldy. Şunda ýokary derejedäki saparlara we duşuşyklara möhüm ähmiýet berilýär. Şu ýylyň fewral aýynda ýurdumyzyň hökümet wekiliýetiniň Hytaý Halk Respublikasyna iş sapary amala aşyryldy. 2022-nji ýylda ýurdumyzda geçiriljek möhüm halkara çärelerine taýýarlyk işleri dowam edýär. Şolaryň hatarynda Türkmenistanyň, Azerbaýjan Respublikasynyň we Türkiýe Respublikasynyň Prezidentleriniň üçtaraplaýyn duşuşygy, Hazarýaka döwletleriniň Baştutanlarynyň VI Sammiti, Merkezi Aziýa döwletleriniň we Russiýa Federasiýasynyň Birinji parlamentara forumy bar. Onlaýn tertibinde dürli derejedäki duşuşyklaryň 279-sy guraldy. Bitarap Türkmenistanyň halkara gatnaşyklarynyň hukuk binýadyny pugtalandyrmak maksady bilen, resminamalaryň 19-syna gol çekildi. DIM-niň ulgamy boýunça ikitaraplaýyn gatnaşyklar yzygiderli dowam etdi. Bu ugur boýunça birnäçe duşuşyklar hem-de geňeşmeler geçirildi. Watanymyzyň daşary ykdysady gatnaşyklaryny ösdürmek boýunça toplumlaýyn çäreler dowam edýär. Şweýsariýa Konfederasiýasynyň Ženewa şäherinde Bütindünýä söwda guramasynyň Baş geňeşiniň nobatdaky mejlisinde Türkmenistana BSG-ä synçy hökmünde goşulýan ýurduň derejesi berildi. Türkmenistanyň BMG-niň halkara söwda hukugy boýunça 2022 – 2028-nji ýylar üçin agzalygyna saýlanmagy möhüm ähmiýetli waka boldy. Ikitaraplaýyn Hökümetara toparynyň we beýleki degişli düzümleriň çäklerinde netijeli işler alnyp barylýar. Şu ýylyň ýanwar aýynda ykdysady, ylmy-tehniki we medeni hyzmatdaşlyk boýunça Bilelikdäki türkmen-tatar iş toparynyň nobatdaky mejlisi hem-de ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça Hökümetara türkmen-eýran toparlaryna başlyklyk edijileriň duşuşygy boldy. Mart aýynda hyzmatdaşlyk boýunça Türkmen-hytaý komitetine başlyklyk edijileriň duşuşygy geçirildi.  

•  Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň edaralarynda şu ýylyň üç aýynda ýerine ýetirilen işleriň hem-de hyzmatlaryň ösüşi 113, 3 göterime, «Türkmendemirýollary» agentligi boýunça ösüş 116, 8 göterime, üstaşyr geçirilen ýükleriň ösüşi 121,4 göterime, «Türkmenawtoulaglary» agentligi boýunça hyzmat etmek babatyndaky ösüş 138,6 göterime barabar boldy. Geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdireniňde, ýurdumyza gelen daşary ýurt awtoulaglarynyň hem-de daşary ýurtlara çykarylan türkmen awtoulag serişdeleriniň sany degişlilikde 190,2 göterime we 134, 4 göterime barabar boldy. «Türkmenhowaýollary» agentligi boýunça ösüş 109 göterime, «Türkmendeňizderýaýollary» agentligi boýunça – 105,4 göterime, «Türkmenaragatnaşyk» agentligi boýunça hem 107, 7 göterime deň boldy.  

•  Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň wekilleri Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň taryhy mejlisini geçirmek hem-de Türkmenistanyň Prezidentiniň saýlawlary bilen baglylykda, wagyz-nesihat we guramaçylyk işlerini alyp bardylar. Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň agzalary döwlet Baştutanymyzyň Türkmenistanyň Prezidentiniň wezipesine girişmek dabarasynda eden çykyşynda öňde goýan wezipelerinden ugur alyp, ýurdumyzyň kanunçylygyny kämilleşdirmek boýunça ara alyp maslahatlaşmalary geçirýärler. Halk Maslahatynyň degişli komitetlerinde Milli Geňeşiň Mejlisiniň nobatdaky maslahatynda kabul edilen kanunlar ara alnyp maslahatlaşyldy. Şonuň ýaly-da, Halk Maslahatynyň nobatdaky mejlisiniň gün tertibini tassyklamak, onda kanunlary seljermek hem-de degişli netijenamalary taýýarlamak boýunça işler alnyp barylýar.  

•  Milli Geňeşiň Mejlisiniň öňünde goýlan ilkinji nobatdaky wezipelerden ugur alnyp, durmuş maksatly döwlet syýasatynyň ileri tutulýan esasy ugurlary bilen baglanyşykly işler durmuşa geçirildi. Dürli pudaklaryň işini düzgünleşdirýän resminamalaryň birnäçesi kabul edildi hem-de taslamalary taýýarlamak dowam etdirilýär. Ministrliklerden hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralaryndan gelip gowşan teklipler esasynda üýtgetmeler hem-de goşmaçalar girizilmegi talap edýän hukuk namalary seljerilýär. Halkara hem-de parlamentara gatnaşyklaryny ösdürmek boýunça işler dowam edýär. Ýylyň başyndan bäri duşuşyklaryň bäşisi, şol sanda sanly ulgam arkaly iki duşuşyk geçirildi. Mejlisiň deputatlary kanunçykaryjylyk işini kämilleşdirmek hem-de döwlet maksatnamalarynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek meseleleri boýunça halkara guramalary bilen guralan maslahatlaryň 28-sine gatnaşdylar. Şol çäreleriň 22-si sanly ulgam arkaly guraldy. Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň wekiliýeti Gazagystan Respublikasynyň Almaty şäherinde gulluk iş saparynda bolup, GDA-nyň Parlamentara Assambleýasynyň 30 ýyllygy mynasybetli geçirilen dabaralara gatnaşdy.  

•  Obasenagat toplumy boýunça önümçiliginiň umumy mukdarynyň ösüş depgini geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 108 göterime, şol sanda Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi boýunça 108,3 göterime, Suw hojalygy baradaky döwlet komiteti boýunça 105 göterime, «Türkmen atlary» döwlet birleşigi boýunça 103,6 göterime deň boldy. Ýurdumyzda gök önümleri öndürmekde 137,9 göterim, miwe we ir-iýmişleri öndürmekde 113,9 göterim, çörek we çörek önümlerini öndürmekde 103,2 göterim, et önümlerini öndürmekde 101,2 göterim, süýt we süýt önümlerini öndürmekde 100,4 göterim ösüş depgini gazanyldy. Maýa goýumlary özleşdirmek boýunça meýilnama 116,9 göterim berjaý edildi.  

•  Ahal welaýatynda şu ýylyň ýanwar-mart aýynda senagat önümçiliginiň mukdary 19,9 göterime, bölek haryt dolanyşygynyň möçberi 110,2 göterime deň boldy. Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 – 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyny we Oba milli maksatnamasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde, maýa goýum serişdelerini özleşdirmegiň meýilnamasynyň ýerine ýetirilişi barada hasabat berildi. Ilatyň durmuş derejesini mundan beýläk-de ýokarlandyrmak maksady bilen ýaşaýyş jaýlarynyň gurluşygy dowam edýär. 

•  Balkan welaýatynda şu ýylyň birinji çärýeginde maýa goýum serişdelerini özleşdirmek meýilnamasyna laýyklykda ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän medeni-durmuş we önümçilik maksatly desgalaryň hem-de binalaryň gurluşygyny öz wagtynda tamamlamak boýunça zerur işler geçirilýär. Oba hojalygynda alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, bugdaý ekilen meýdanlarda ösüş suwuny tutmak, mineral dökünler bilen iýmitlendirmek hem-de haşal otlara we zyýankeşlere garşy göreşmek boýunça zerur işler alnyp barylýar, gowaça ekişi agrotehniki kadalara laýyklykda dowam etdirilýär. Şunuň bilen birlikde, ýazlyk ýeralmanyň bol hasylyny ösdürip ýetişdirmek, gök-bakja ekinlerine agrotehniki kadalara laýyklykda ideg etmek ugrunda degişli işler alnyp barylýar. 

•  Daşoguz welaýatynda şu ýylyň geçen üç aýynda senagat önümçiliginiň ösüşi 116,9 göterime deň boldy. Bu görkeziji bölek haryt dolanyşygy boýunça 10,3 göterim ýokarlandy. Welaýatyň oba hojalygynda alynýan hasylyň mukdaryny artdyrmak üçin zerur çäreler we möwsümleýin oba hojalyk işleri üstünlikli alnyp barylýar. 145 müň gektar meýdandaky ak ekinleri agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda, mineral dökünler bilen iýmitlendirmek hem-de ösüş suwuny tutmak we beýleki degişli ideg işleri geçirilýär. Şu ýyl welaýat boýunça 140 müň gektar meýdana gowaça ekiler. Häzir ekişi bellenilen möhletde tamamlamak boýunça zerur işler alnyp barylýar. 

•  Lebap welaýatynda senagat önümçiligi boýunça meýilnamany ýerine ýetirmek, bu babatda oňyn ösüş görkezijilerini gazanmak üçin zerur tagallalar edilýär. Welaýat boýunça tebigy gazyň öndürilişi 101,2 göterime, elektrik energiýasynyň öndürilişi 168 göterime, bölek-satuw haryt dolanyşygynyň möçberi bolsa 110,5 göterime barabar boldy. Döwlet maksatnamalary durmuşa geçirmegiň çäklerinde, medeni-durmuş maksatly desgalaryň, suw we gaz geçiriji ulgamlaryň, elektrik üpjünçiliginiň, aragatnaşyk ulgamlarynyň we ýollaryň gurluşyklary dowam edýär. Sebitde gowaça ekişini kesgitlenen möhletde tamamlamak üçin toplumlaýyn işler alama aşyrylýar. Ýazlyk ýeralma we gök-bakja ekinlerine ideg işleri dowam edýär. 

•  Mary welaýaty boýunça senagat önümçiliginiň görkezijileri geçen ýylyň degişli döwri bilen deeňşdirilende, 90,2 göterim artdy. Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 – 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyny we Oba milli maksatnamasyny ýerine ýetirmegň çäklerinde, maýa goýum serişdelerini özleşdirmek boýunça meýilnama 108 göterim berjaý edildi. Welaýatda şu ýyl durmuş maksatly binalaryň 42-sini gurmak meýilleşdirildi. Häzirki döwürde şolardan 5-siniň gurluşyk işleri doly tamamlandy. 

•  Diýarymyzda iri senagat we durmuş maksatly desgalaryň, şol sanda täze şäherçeleriň, ýaşaýyş jaýlarynyň, dynç alyş hem-de sagaldyş merkezleriniň, mekdepleriňdir çagalar baglarynyň we beýleki desgalaryň gurluşygy dowam edýär. Kabul edilen meýilnamalara laýyklykda, ylym we bilim ulgamlarynda hem özgertmeler amala aşyrylýar. Önümçilikler döwrebap ýagdaýa getirilip, bazar ykdysadyýeti kemala gelýär. Nebitgaz ýataklary özleşdirilýär. TOP elektrik we aragatnaşyk ulgamlarynyň hem-de TOPH gaz geçirijisiniň gurluşyklary alnyp barylýar. Beýleki halkara taslamalaryny amala aşyrmaga hem taýýarlyk görülýär. Hususy pudagy ösdürmegi goldamak, ykdysadyýetimizde özgertmeleri amala aşyrmaga telekeçilerimizi giňden çekmek syýasaty amala aşyrylýar. Berkarar döwletimiziň syýasy ulgamyny kämilleşdirmek hem dowam edýär, häzirki döwürde ýurdumyzy 2022–2052-nji ýyllarda durmuş - ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamasyny amala aşyrmak boýunça netijeli işler geçirilýär.  

•  Esasy baýramlarymyz bolan Konstitusiýamyzyň ýubileýine hem-de ýurdumyzyň Garaşsyzlyk we Bitaraplyk baýramlary mynasybetli göz öňünde tutulan çärelere talabalaýyk taýýarlyk görmek öňümizdäki işiň ileri tutulýan ugurlaryň hatarynda görkezildi. Biz sanly ulgamy ornaşdyrmak, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleriň önümçiligini döretmek, öz önümlerimiziň beýleki döwletlere iberilýän möçberlerini artdyrmak, maýa goýumlaryny çekmek, daşary ýurt pulundaky serişdeleriň gelip gowuşýan möçberlerini artdyrmak boýunça syýasatymyzy dowam ederis diýip, döwlet Baştutanymyz belledi.  

•  Hormatly Prezidentimiz döwlet dolandyryşyny kämilleşdirmek boýunça özgertmeleri alyp barmagyň möhümdigini aýdyp, Döwlet býujetiniň ýerine ýetirilişine berk gözegçilik edip, göz öňünde tutulmadyk we dolandyryş çykdajylaryny azaltmagyň zerurdygyna ünsi çekdi. Şonuň ýaly-da, pul-karz we maliýe ulgamlarynda bazar usullaryny has giňden ulanmagyň, ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek boýunça işleri geçirmeiň, hususy pudagyň paýyny artdyryp, ony ýurdumyzyň ykdysadyýetine işjeň gatnaşdyrmak üçin zerur çäreleri görmegiň wajypdygy nygtaldy.  

Mary welaýaty, 13-nji aprel (TDH). Şu gün Mary etrabynda täze önümçilik desgasy — ýyllyk kuwwatlylygy 3 müň tonna tehniki uglerod öndürmäge niýetlenen zawod açylyp ulanmaga berildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň öňde goýan giň gerimli wezipelerine laýyklykda, Türkmenistan täze taryhy eýýamda ykdysadyýeti senagatlaşdyrmakdan ugur alyp, täzeçil tehnologiýalar bilen enjamlaşdyrylan, diwersifikasiýalaşdyrylan senagat toplumyny döretmegi maksat edinýär. Bu bolsa pudaklaryň düzümini düýpli döwrebaplaşdyrmagy, Watanymyzyň baý tebigy serişdeleriniň esasynda işleýän ýokary tehnologiýaly we ylma esaslanýan kärhanalaryň gurulmagyny göz öňünde tutýar. Şunuň bilen baglylykda, häzirki zaman bilimli, ýokary derejeli hünärmenleriň taýýarlanylmagyna hem aýratyn üns berilýär. 

Ýurdumyzyň ägirt uly çig mal kuwwatynyň netijeli peýdalanylmagy daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürýän önümçilikleri döretmek hem-de Türkmenistanyň eksport kuwwatyny artdyrmak wezipelerini üstünlikli çözmäge, içerki we daşarky bazarlarda uly isleg bildirilýän ýokary hilli, bäsdeşlige ukyply önümleri öndürmäge mümkinçilik berýär. 

Döwlet Baştutanymyzyň degişli Kararyna laýyklykda, täze kärhanany gurmak boýunça taslamany “Eziz dag” hojalyk jemgyýeti amala aşyrdy. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, Türkmenistanyň ykdysady strategiýasynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri döwlet-hususyýetçilik hyzmatdaşlygyna esaslanan bazar gatnaşyklaryny işjeň ornaşdyrmakdan, ýurdumyzyň işewürligini, telekeçileriň başlangyçlaryny höweslendirmekden hem-de goldamakdan ybaratdyr. Bu ugra «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda» uly ähmiýet berilýär. 

Türkmen işewür toparlarynyň wekilleri halk hojalygynyň dürli pudaklarynda netijeli zähmet çekýärler. Munuň özi ýurdumyzyň ykdysady kuwwatynyň pugtalandyrylmagyna, täze iş orunlarynyň döredilmegine, halkyň hal-ýagdaýynyň ýokarlandyrylmagyna ýardam edýär. Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň döredilmeginiň 14 ýyllygyna bagyşlanyp geçirilýän sergi we maslahat milli ykdysadyýetimiziň döwlete dahylsyz ulgamynda gazanylýan uly üstünlikleriň aýdyň beýanyna öwrüldi. 12-nji aprelde Aşgabatda açylan forumyň tapawutly aýratynlygy onuň anyk häsiýetlere baý bolmagyndan ybaratdyr. Muňa TSTB-niň gazananlarynyň häzirki gözden geçirilişiniň dowamynda baglaşylan ylalaşyklar hem-de şertnamalar, şol sanda daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen baglaşylan resminamalar aýdyň şaýatlyk edýär. Munuň özi türkmen telekeçileriniň daşary ýurt bazarlaryna işjeň çykýandygynyň subutnamasydyr. 

Senagatyň dürli pudaklarynda uly islegden peýdalanýan himiýa senagaty önümleriniň biri hem tehniki ugleroddyr. Mary etrabynda ýerleşen täze zawodyň ulanmaga tabşyrylmagy ýurdumyzda bu önümiň çykarylyşyny artdyrmaga, netijede bolsa onuň eksportynyň mukdaryny köpeltmäge mümkinçilik berer. 

Umumy meýdany 9,9 gektara barabar bolan kärhana häzirki zaman enjamlary we öňdebaryjy tehnologiýalar bilen üpjün edildi. Onuň düzümine önümçilik toplumyndan başga-da, edara binasy, ammar, birnäçe ugurdaş inženerçilik-tehniki desgalar girýär. Şeýle hem senagat desgasynyň işiniň doly üpjün edilmegi üçin hemme zerur ulgamlar, şol sanda gaz, elektrik, suw üpjünçilik ulgamlary we beýlekiler göz öňünde tutuldy. 

Tehniki uglerod uglewodorodlardan alynýan önümdir. Onuň ulanylyşy dürli häsiýetlidir. Mysal üçin, ol polimer serişdeleriniň düzümine girýär, rezin-tehniki önümleriň ulanylyş häsiýetini gowulandyryp, şol önümler öndürilende güýçlendirip dolduryjy hökmünde giňden peýdalanylýar, hususan-da, awtoulaglaryň tekerlerine berklik berýär. Mundan başga-da, tehniki uglerod plastik häsiýetli önümleri reňklemek hem-de olaryň könelişmegini haýalladýan we plastmassalara antistatik hem-de elektrik geçiriji häsiýet berýän bir bölek hökmünde ulanylýar. Käbir ýagdaýlarda ol okislenme ýagdaýynyň öňüni almaga ýardam edýän serişdedir. 

Tehniki uglerod polimerleriň howanyň täsirine durnuklylygyny ýokarlandyrmak, şol sanda ultramelewşe şöhlesiniň täsirinden goramak üçin ähli polimerlere diýen ýaly goşulýar. Şunuň bilen bir hatarda, ol metallurgiýada, elektrotehnikada, çaphana işinde, reňkleme-ýalpyldatma arkaly bezemekde, ýeňil senagatda peýdalanylýar hem-de nusgalary köpeldýän tehnikada, ýörite görnüşli kagyzlary almakda, elektrokömür önümlerini hem-de dürli elektron enjamlar, abzallar, sanly tehnikalar üçin elektrik taýdan güýçlendiriji çeşme bolan galwanik serişdeleri öndürmekde ulanylýar. Tehniki uglerod beton, sement, asfalt-beton we organomineral garyndylaryň hem-de beýlekileriň düzüm bölegi hökmünde gurluşyk pudagynda-da peýdalanylýar. 

Şeýlelikde, “Halkyň Arkadagly zamanasy” şygary astynda geçýän ýylda eziz Diýarymyzyň himiýa senagatynyň düzümini artdyran täze, döwrebap kärhananyň ulanmaga berilmegi ata Watanymyzyň ykdysady kuwwatyny berkitmekde, bu ugurda öňde goýlan möhüm wezipeleri çözmekde nobatdaky ädim boldy.

Aşgabat, 13-nji aprel (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň döredilmeginiň 14 ýyllygyna bagyşlanan sergide bolup, ýurdumyzyň işewür düzümleriniň öndürýän önümleri, senagat harytlary hem-de olaryň görnüşleri bilen tanyşdy. 

Häzirki döwürde milli ykdysadyýetimiziň döwlete dahylsyz ulgamyny ösdürmek, telekeçilik başlangyçlaryny goldamak döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, dünýäniň ösen tejribesinden ugur alnyp, hususy ulgamyň ykdysadyýetimizde eýeleýän ornunyň berkidilmegine aýratyn ähmiýet berilýär. Munuň özi türkmen telekeçileriniň dürli ugurlar, şol sanda azyk we beýleki harytlaryň önümçiligi boýunça belent sepgitleri eýelemegine giň ýol açýar. 

Soňky ýyllarda ýola goýlan asylly däbe görä, hususy işewürligiň gazananlarynyň gözden geçirilişiniň maksady dürli ugurlardaky täzelikler hem-de telekeçiler tarapyndan daşary ýurtlardan getirilýän harytlar, eksport ugurly önümleriň önümçiliginde ulanylýan innowasion işläp taýýarlamalar bilen tanyşdyrmaga gönükdirilendir. 

Paýtagtymyzyň gözel künjekleriniň birinde ýerleşýän Söwda-senagat edarasynda guralan sergide görkezilýän dürli önümler barada Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Gylyjow hem-de ýurdumyzyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň başlygy D.Hudaýberdiýew hormatly Prezidentimize hasabat berdiler. 

Bu gün Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi ýurdumyzyň hususy işewürliginiň wekilleriniň 27 müňden gowragyny özünde jemleýär. Sergide Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň düzümleýin edaralary, «Rysgal» paýdarlar täjirçilik banky, paýtagtymyzda hem-de welaýatlarda giň gerimli döwlet taslamalaryny durmuşa geçirýän iri kärhanalardyr hojalyk jemgyýetleri öz diwarlyklaryny gurnadylar. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sergide görkezilýän önümler bilen tanyşlygynyň dowamynda «Rysgal» paýdarlar täjirçilik bankynyň, “Seljeriş we tehnologiýalar merkeziniň” diwarlyklarynda beýan edilýän hem-de bu düzümleriň sazlaşykly ösüşi barada gürrüň berýän maglumatlar bilen içgin tanyşdy. Döwlet Baştutanymyz telekeçileriň ykdysadyýetimiziň okgunly ösüşinde möhüm orun eýeleýändigini belledi we hususyýetçiligiň mundan beýläk-de höweslendirilmegi ugrunda zerur tagallalaryň ediljekdigine ünsi çekdi. Munuň özi “Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda” görkezilen wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmeginde has-da möhümdir diýip, hormatly Prezidentimiz nygtady. 

Döwlet Baştutanymyz sergide görkezilýän önümler bilen tanyşlygynyň dowamynda ýokary hilli önümleri öndürip, ýurdumyzda we daşary döwletlerde meşhurlyk gazanan “Hasar”, “Misgär”, “Duýgy”, “Altyn ýunus” kärhanalarynyň, “Bars”, “Kindi”, “Oguzhan”, “Ak gar”, “Datmeni” söwda nyşanly süýji-köke öndürýän telekeçileriň görkezýän önümleriniň görnüşleri bilen gyzyklandy. 

Mälim bolşy ýaly, bu önümler ýokumlylygy we ýokary halkara ülňülere laýyk gelmegi esasynda dünýäniň talapkär bazarlarynyň uly isleginden peýdalanýar. Olaryň ählisi Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň gazananlarynyň sergisine süýjüleriň, kökeleriň hem-de beýleki nygmatlaryň täze görnüşlerini taýýarladylar. 

Soňky ýyllarda ýurdumyzda “Talhan” we “Tomus” haryt nyşanly önümler sarp edijileriň uly isleginden peýdalanýan azyk harytlarynyň hatarynda öz ornuny barha pugtalandyrýar. “Talhan” söwda nyşanly çörek we çörek önümleri ýurdumyzda geçirilýän baýramçylyklaryň, bagtyýar halkymyzyň toý-baýramlarynyň we sahawatly desterhanlaryň baş bezegine öwrüldi. Munuň özi häzirki zaman önümçiligini ýola goýmak üçin döwlet tarapyndan berilýän goldawdan netijeli peýdalanýan telekeçileriň azyk bolçulygyna goşant goşmak, olaryň görnüşlerini artdyrmak boýunça öňde durýan wezipeleriň üstünlikli çözülmegine örän jogapkärçilikli we hemmetaraplaýyn esasda çemeleşýändiklerini görkezýär. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow “Täze aý” hojalyk jemgyýetiniň ýolbaşçysy G.Orazow bilen gürrüňdeş bolup, telekeçi tarapyndan öndürilýän önümleriň görnüşleri, hili hem-de azyk harytlarynyň ýokumlylygy bilen gyzyklandy. 

 Bu ugurda ýeterlik tejribe toplan işewür hojalyk jemgyýetiniň gaýtadan işleýän kärhanalarynda içerki we daşarky bazarlarda ýerlenilýän ýokary hilli et-süýt hem-de süýji-köke önümleriniň öndürilýändigini gürrüň berdi. Hojalyk jemgyýetiniň 18 müňden gowrak söwda nokady bolup, onuň düzümlerinde 4 müňe golaý işgär zähmet çekýär. “Täze aý” haryt nyşanly önümler içerki bazara we daşary ýurtlara ugradylýar. Şeýle hem işewür hasabatyň dowamynda hojalyk jemgyýetine degişli 500 sany ýöriteleşdirilen awtoulagyň bardygyny, olaryň taýýar önümleri söwda nokatlaryna bökdençsiz ýetirýändigini aýdyp, hojalyk jemgyýetiniň gaýtadan işleýän kärhanalarynda her günde 100 tonnadan gowrak azyk harytlarynyň öndürilýändigini habar berdi. 

Telekeçi häzirki döwürde ýurdumyzda hususyýetçiligiň ösdürilmegi ugrunda döwlet derejesinde alada edilýändigi, telekeçilere hemmetaraplaýyn goldaw berilýändigi üçin hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi we öz öňlerinde goýlan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegi ugrunda mundan beýläk-de ähli zerur tagallalary gaýgyrmajakdyklaryna ynandyrdy. 

Ýurdumyzyň telekeçileriniň süýt, şöhlat önümleriniň täze görnüşlerini öndürýändigini, doňdurmalaryň, şerbetli içgileriň hem-de örän köp görnüşli şireli suwlaryň hil babatda ýokary halkara ülňülere doly kybap gelýändigini bellemeli. Bu ugurda “Ak gar”, “Aý aýdyň”, “Oguzhan” haryt nyşanly önümler ýurdumyzyň bazarlarynda bolşy ýaly, halkara bazarlarda-da geçginli harytlara öwrüldi. Munuň özi ýurdumyzda hususy ulgamyň ösüşiň täze belentliklerine çykmagy, olaryň milli ykdysadyýetimiziň kuwwatlanmagyna mynasyp goşant goşmagy hem-de telekeçilik başlangyçlarynyň höweslendirilmegi ugrunda edilýän tagallalaryň oňyn netije berýändiginiň aýdyň nyşanydyr. 

 Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ýurdumyzyň telekeçileri tarapyndan ýetişdirilýän gök önümleriň we miweleriň gaýtadan işlenilmeginiň ähmiýetlidigini belläp, oba hojalyk önümlerini öndürmekde hem-de gaýtadan işlemekde aýratyn işjeňlik görkezýän “Sahabatly” haryt nyşanly azyk önümleriniň görnüşleri bilen tanyşdy. 

Döwlet Baştutanymyz häzirki döwürde ýurdumyzda azyk bolçulygyny üpjün etmek bilen bir hatarda, öndürilýän önümleriň ekologiýa taýdan ýokary derejä, hil babatda bildirilýän talaplara laýyk gelmegi ugrunda zerur tagallalaryň edilmelidigini belledi. Munuň özi milli önümleriň bolçulygyny üpjün etmek hem-de ýurdumyzyň eksport kuwwatyny artdyrmak babatda aýratyn ähmiýetlidir diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow aýtdy. 

Sergide “Rowaçly sähra”, “Ýunus”, “Parahat” kärhanalarynyň önümlerine möhüm orun berlipdir. Ýerli arassa çig maldan öndürilen dürli görnüşli önümleriň hiliniň we ekologik taýdan arassalygynyň derejesine ýokary baha berilýär. 

 Häzirki döwürde türkmen telekeçileriniň dünýäde ilkinjileriň hatarynda pagta çigidinden mesge ýagyny öndürip başlamagy aýratyn guwandyryjydyr. Munuň özi ýurdumyzyň işewür düzümleriniň häzirki zamanyň ösen tejribesinden ugur alyp, önümçilige täzeçil usullary we sanly tehnologiýalary işjeň ornaşdyrýandygynyň aýdyň netijesidir. 

Döwlet Baştutanymyz wise-premýer Ç.Gylyjowa hem-de Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň başlygy D.Hudaýberdiýewe ýurdumyzda ýokary hilli we ekologik talaplara doly laýyk gelýän azyk önümleriniň önümçiliginiň artdyrylmagy, bu işde telekeçileriň has-da işjeňlik görkezmegi bilen baglanyşykly meseleleriň yzygiderli gözegçilikde saklanylmalydygyny belledi we bu babatda anyk görkezmeleri berdi. 

Sergide “Nurly meýdan”, “Arçalyk” haryt nyşanly önümleriň dürli görnüşleri we beýlekiler görkezilýär. Munuň özi ýurdumyzyň telekeçileriniň öndürýän önümleriniň görnüşleriniň yzygiderli artdyrylýandygyny aňladýar. 

Bu ýerde durmuş himiýasy önümleriniň dürli görnüşleri hödürlenilýär. Sintetik ýuwujylar, zyýansyzlandyryjy serişdeler, kosmetika we parfýumeriýa ulgamynda önüm öndürýän “Täç hil” kompaniýasy ýurdumyzyň bazarlarynda täze önümleri bilen meşhurlyk gazanýar. Hödürlenilýän harytlaryň arasynda ýuwujy serişdeler bolan köpürjikli suwuk sabynyň, çygly süpürgiçleriň täze görnüşleri, şeýle hem aýna arassalaýjy, howany tämizleýji, aşhana plitalaryny arassalaýjy serişdeler we polietilen torbalary bar. Kompaniýa parfýumeriýa önümleriniň 100-den gowrak görnüşini öndürip, olaryň köp bölegini daşary ýurtlara eksport edýär. 

 Sergide ulag we logistika hyzmatlaryny ýerine ýetirýän hususy kärhanalaryň hem-de kompaniýalaryň üstünlikleri görkezilýär. Şolaryň hatarynda “Bir dünýä”, “Ulag ekspeditorçylyk hyzmatlary” hojalyk jemgyýetleri, “Bir kuwwat” hususy kärhanasy we beýlekiler bar.  

Ýük daşamak bilen meşgullanýan telekeçileriň ýerine ýetirýän hyzmatlarynyň görnüşleri yzygiderli köpelýär. Bu ugurda durmuşa geçirilýän halkara taslamalaryň çäklerinde ulag-logistik kompaniýalaryň işine aýratyn ähmiýet berilýär. 

Köpugurly sergide häzirki zaman senagat we elektron tehnikalaryny öndürýän “Aýdyň gijeler” hojalyk jemgyýetiniň önümleri görkezilýär. Bu hojalyk jemgyýetiniň harytlarynyň görnüşleri yzygiderli artýar. Onda iki sim-kartly ykjam telefonlar, smartfonlar, dürli görnüşli monobloklar, smart-telewizorlar, häzirki zaman sowadyjylary, internet ulgamynyň paýlaýjylary (routerler), agyz suwuny sowadýan we gyzdyrýan enjamlar, şeýle hem LED lampalar öndürilýär. 

Sergide görkezilen täze harytlaryň hatarynda ýurdumyzda işlenip taýýarlanylan, Gün energiýasynda işleýän ýolyşyklar hem-de ýol belgileri, şeýle hem adamyň gözüne ýaramaz täsiri bolmadyk, halkara ülňülere doly laýyk gelýän lampalar bar. Önüm öndürijiler olary internet ulgamyndaky resmi saýt arkaly ýerleýärler. 

 Senetçilik we amaly-haşam sungatynyň önümçiligi bilen meşgullanýan işewür toparlaryň agzalarynyň işleriniň halkymyzyň milli medeni mirasynyň wagyz edilmeginde möhüm orun eýeleýändigini gürrüň berdi. Sergide ajaýyp halylaryň özboluşly aýratynlyklary, zergärleriň işleri we keşdeçileriň önümleri bilen tanyşmak bolýar. Bu ýerde haly we haly önümlerini taýýarlamak boýunça işleýän telekeçi O.Eýeberdiýewa haly önümleriniň dürli görnüşlerini, torbalary, dutar gaplaryny öndürmek, halkymyzyň gadymy halyçylyk däplerini, şeýle-de has irki döwürlerde ulanylan keşdeleri, nagyşlary dikeltmek bilen meşgullanýandyklary barada habar berdi. 

Döwlet Baştutanymyz hojalygy ýöretmegiň netijeli usullarynyň giňden ornaşdyrylmagynyň, bazar gatnaşyklary şertlerinde telekeçileriň bu işlere giňden çekilmelidiginiň ähmiýetini belledi. Ýurdumyzda kiçi, orta we iri telekeçiligi ösdürmäge, milli ykdysadyýetimizde hususy pudagyň eýeleýän ornuny pugtalandyrmaga möhüm ähmiýet berilýär. Şunuň bilen baglylykda, ähli ugurlarda ýaşlaryň işewürlik başlangyçlaryny goldamaga, önümçilik düzümlerini ösdürmäge gönükdirilen döwlet syýasaty işjeň dowam etdiriler diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow belledi we hemmelere üstünlik arzuw etdi. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Gylyjow hem-de Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň başlygy D.Hudaýberdiýew hususyýetçiligi mundan beýläk-de ösdürmek ugrunda yzygiderli alada edýändigi, telekeçilere döwlet tarapyndan zerur goldawlaryň berilýändigi üçin hormatly Prezidentimize ýurdumyzyň ähli telekeçileriniň adyndan tüýs ýürekden hoşallyk bildirdiler. 

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň telekeçiligini mundan beýläk-de yzygiderli ösdürmek boýunça degişli ýolbaşçylara anyk tabşyryklary berip, yhlasly zähmeti bilen milli ykdysadyýetimiziň pugtalandyrylmagyna we halkymyzyň durmuş derejesiniň ýokarlandyrylmagyna mynasyp goşant goşýan hususy işewürligiň wekillerine üstünlikleri arzuw edip, bu ýerden ugrady. 

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň döredilmeginiň 14 ýyllygyna bagyşlanan sergi 18-nji aprelde tamamlanar. Bu bolsa isleg bildirenleriň ählisiniň hususy önüm öndürijileriň gazananlary bilen tanyşmagyna mümkinçilik berer. 

Hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň döredilmeginiň 14 ýyllygy mynasybetli ýurdumyzyň senagatçylarynyň we telekeçileriniň sergisine hem-de birleşmäniň agzalarynyň maslahatyna gatnaşyjylara iberen Gutlagynda: “Türkmen telekeçileri rowaçlyklaryň röwşen ýoly bilen ynamly öňe barýarlar” diýip belledi. Bu hakykaty paýtagtymyzdaky Söwda-senagat edarasynda birnäçe gün bäri dowam edýän sergi aňryýany bilen subut edýär. Sergi zalynyň giň pawilýonlaryny bezän önümleriň aglabasynyň täze harytlardygy hususy eýeçilikde döredijilikli işlenilýändiginiň alamatydyr.  

Gahryman Arkadagymyzyň öňdengörüjilikli başlangyjy bilen, 2008-nji ýylyň 17-nji martynda Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi döredildi. Şol taryhy günden başlap, türkmen telekeçileri bir supranyň başyna jemlenip, agzybirlikde iş alyp barýarlar. «Kiçi we orta telekeçiligi döwlet tarapyndan goldamak hakynda», «Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi hakynda (rejelenen görnüşi)» Kanunlaryň kabul edilmegi gowy netijeleri berdi. Birleşmäniň Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etrabynyň çäginde 260 gektardan gowrak meýdanda döredilen Senagat zolagynda häzirki wagtda döwrüň ösen talaplaryna laýyklykda, innowasion tehnologiýalar esasynda iş alnyp barylýar.  

Oba hojalyk, gurluşyk, senagat, gaýtadan işleýän pudak, ylym-bilim, syýahatçylyk, hyzmatlar ulgamy, garaz, bu gün milli ykdysadyýetimiziň haýsy pudagyny alsaň-da, telekeçileriň yhlasly zähmetini görmek bolýar. Şu ýerde yza nazar aýlap, Ministrler Kabinetiniň 2020-nji ýylyň jemlerine bagyşlanan mejlisinde aýdylan maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna bahasy 8 milliard amerikan dollaryna golaý bolan 45 sany iri önümçilik we medeni-durmuş maksatly desgalaryň ulanmaga berlendigi baradaky maglumaty getireliň!  

Indi 2021-nji ýylyň jemlerine üns bereliň! Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk senesiniň bellenilen ýylynda umumy bahasy 13 milliard manat bolan 73 sany iri desga ulanmaga berildi. Sanlaryň arasynda, gör, nähili tapawut bar. Biz olara ýöne ýerden ýüzlenmedik. Çünki bu iri desgalaryň aglabasynyň gurluşygy hususy kärhanalar tarapyndan amal edildi. Munuň özi türkmen telekeçileriniň iri şäherleri gurmaga ukyplydygynyň hem subutnamasydyr. 

Hususy pudakda azyk, senagat we gurluşyk önümlerini öndürmekde gazanylan netijeler has-da guwandyrýar. Häzirki wagtda bazarlarymyzyň ýerli harytlar bilen baýlaşmagy-da muňa aýdyň mysaldyr. Bu babatda geçen ýylyň dowamynda önümçilik kärhanalarynyň onlarçasy ulanmaga berildi. Şolaryň hatarynda Ahal welaýatynyň Ak bugdaý we Kaka, Balkan welaýatynyň Türkmenbaşy, Daşoguz welaýatynyň Görogly, Mary welaýatynyň Mary we Sakarçäge etraplarynda gurlan döwrebap ýyladyşhanalar toplumlary bar. Birbada alty sany ýyladyşhananyň açylmagy bilen, täze iş orunlarynyň 400-e golaýy döredildi. Balkan welaýatynyň Balkanabat şäherinde guşçulyk toplumy, demirbeton önümlerini öndürýän kiçi kärhana, Magtymguly etrabynda mal etini we şöhlat önümlerini öndürýän kärhana, Serdar etrabynda balykçylyk hojalygy, Mary welaýatynyň Wekilbazar etrabynda alkogolsyz içgileri, şeýle-de ýuwujy serişdeleri öndürýän kärhanalar, Lebap welaýatynyň Saýat etrabynda guşçulyk fermasy... Olaryň işe girizilmeginiň netijesinde ildeşlerimiziň müňlerçesi iş orunlary bilen üpjün edildi. 

Täze taryhy eýýamda azyk bolçulygyny üpjün etmek döwletimiziň durmuş-ykdysady syýasatynyň esasy ugurlarynyň biri bolmagynda galýar. Bu babatda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow wezipä girişmek dabarasynda eden çykyşynda: «Ýurdumyzda azyk howpsuzlygyny üpjün etmek örän möhüm wezipeleriň biridir. Munuň üçin biz dünýä standartlaryna laýyk gelýän, bäsdeşlige ukyply, ekologik taýdan arassa, ýokary hilli oba hojalyk önümlerini öndürýän häzirki zaman önümçiliklerini dörederis. Beýleki döwletlerden getirilýän harytlaryň ornuny tutýan oba hojalyk önümlerini özümizde giňden öndürip, olaryň daşary ýurtlara iberilýän möçberlerini artdyrarys» diýip belledi.  

Edil şu günlerde telekeçiler tarapyndan alnyp barylýan düýpli gurluşyklaryň hatarynda paýtagtymyzda «Gurtly» ýaşaýyş jaý toplumyny, Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkezindäki binalary we desgalary, Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň Tejen — Mary bölegini, «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda 48 sany 2 gatly, döwrebap kottejler toplumyny görkezmek bolar. Sanawy ähli welaýatlarda gurulýan köp sanly medeni-durmuş maksatly binalar, ýaşaýyş jaýlary bilen dowam etdirmek mümkin. Bu türkmen işewürleriniň şähergurluşyk-binagärlik taslamalarynyň üstünlikli amal edilmeginde-de ýokary işjeňlik görkezýändiklerini alamatlandyrýar. 

«Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda» ykdysadyýetimiziň aýrylmaz bölegi bolan hususy pudagyň has-da ösdürilmegi babatda hem möhüm wezipeler kesgitlenendir. Şolaryň üstünlikli amal edilmegine mynasyp goşant goşmak, dünýä bazarynda bäsdeşlige ukyply harytlary öndürmek üçin bolsa ýurdumyzda ähli mümkinçilikler we şertler bar.  

Keýik UMAROWA.

«Türkmenistan».

 Düýn Mary etrabynda «Eziz dag» hojalyk jemgyýetiniň täze desgasy dabaraly ýagdaýda açylyp işe girizildi. Dabarany welaýatyň medeniýet, sungat işgärleri aýdym-sazlary, joşgunly tanslary bilen bezediler. Ýerine ýetirilen aýdym-sazlarda asuda, abadan Watanymyz, onuň gülläp ösüşleri belentden wasp edildi. Desganyň gurluşygynda tapawutlanyp zähmet çekenlere döwlet Baştutanymyzyň adyndan gymmat bahaly sowgatlar gowşuryldy.  

 Täze kärhananyň açylyşyna gatnaşanlaryň buýsançly ýürek sözlerini okyjylarymyza ýetirýäris.  

 Gülşat JUMAMUHAMMEDOWA,
«Eziz dag» hojalyk jemgyýetiniň hünärmeni:  

— Türkmen telekeçileri diňe bir ýurdumyzyň ähli künjeginde medeni-durmuş maksatly binalary, döwrebap ýaşaýyş jaýlaryny, önümçilik kärhanalaryny gurmak bilen çäklenmän, eýsem, oba hojalyk, maldarçylyk, guşçulyk, gurluşyk önümlerini öndürmäge ýöriteleşen kärhanalary gurmakda, hyzmat ediş we senagat önümçiligini kämilleşdirmekde netijeli işleri alyp barýarlar. Mary etrabynda täze açylan zawodda ABŞ-nyň «AtlaCopka» kompaniýasynyň, dolandyryş ulgamynda Germaniýanyň «Siemens» kompaniýasynyň enjamlary ornaşdyryldy. Kärhanada ISO 9001 we daşky gurşawa zyýansyzlygy barada ISO 14001 talaplaryna laýyk önümçilik ýola goýuldy.  

 Zawodyň işe girizilmegi bilen, 100-e golaý iş orny açyldy. Ýokary bilimli, köpýyllyk tejribesi bolan tehnologlardyr inženerleriň we ýaş hünärmenleriň zähmet çekjek ýerinde öndüriljek tehniki uglerod senagatda giňden peýdalanylýar we rezin, plastmassa, reňkleýji maddalara goşundy hökmünde ulanylýar. Şunuň ýaly amatly şertleriň döredilendigi üçin hormatly Prezidentimize kärhanamyzyň hünärmenleriniň adyndan köp sagbolsun aýdýarys.  

 Gülkamar BAZAROWA,
Tehniki uglerod zawodynyň barlaghana müdiri: 

— Tehniki uglerod iň gadymy himiki önümleriň biri bolup, adaty durmuşda giňden ulanylýar. Ol, esasan, rezin, plastmassa önümçiliginde, nanotehnologiýaly grafitlerde, neşirýat önümçiliginde hem-de elektrogeçirijileri ultramelewşe şöhlelerden goramak üçin daşky örtük hökmünde giňden peýdalanylýar.   

Biziň barlaghanamyz dünýä ülňülerine laýyk derejede enjamlaşdyrylyp, bu ýerde tehniki uglerodyň 10-dan gowrak hil barlaglary ýerine ýetiriler. Uglerodyň fiziki gurluşy, düzüminiň arassalygy, çyglylygy, organiki eredijilerde ereýjiligi, wodorod görkezijisi we düzümindäki mehaniki galyndylar kesgitleniler.  

Ýurdumyzda telekeçiligi goldamak bilen baglanyşykly birnäçe hukuk resminamalary kabul edilýär. Biziň önümçiligimiz kiçi we orta telekeçiligi goldamagyň 2018 — 2024-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasy esasynda gurlup işe girizildi. Hususy pudagy ösdürmäge gönükdirilen giň gerimli işleriň Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda mynasyp dowam etdirilýändigine tüýs ýürekden buýsanýarys.  

Ýazga geçiren Welmuhammet GALANDAROW.

Surata düşüren Şamyrat AMADOW.

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda Türkmenistanyň daşary syýasatynyň we diplomatiýasynyň täze hil derejesi ýurdumyzyň yzygiderli ösüşini, şol sanda onuň halkara derejesindäki artýan işjeňligini baglanyşdyrýar. Türkmenistanyň daşary syýasy strategiýasynyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi köp babatda çalt depginler bilen özgerýän, dünýäniň çagyryşlaryna mynasyp jogap bolup durýan anyk ädimler arkaly utgaşdyrylýandygy bilen şertlendirilýär. 

Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedow wezipä girişmek dabarasyndaky çykyşynda: «Garaşsyz döwletimiziň elektrik energetikasy pudagyna köp möçberde maýa goýumlar gönükdiriler. Türkmen energiýa serişdelerini daşarky bazarlara diwersifikasiýa ýoly bilen ibermek üçin elektrik energiýasynyň öndürilişi artdyrylar we ony ibermegiň ulgamy kämilleşdiriler. Geljekde ýurdumyzda energiýanyň gaýtadan dikeldilýän çeşmelerini, şol sanda Gün batareýalaryny öndürmegi giňden ýola goýmak we ornaşdyrmak hem meýilleşdirilýär» diýip nygtady. 

Mälim bolşy ýaly, 2021-nji ýylyň 13-nji martynda «Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri hakynda» Türkmenistanyň Kanuny kabul edildi. Munuň özi biziň ýurdumyzda «ýaşyl energetikany» ösdürmeklige gönükdirilen işleriň milli kanunçylyk esaslarynyň yzygiderli berkidilmegine gönükdirilen işleriň uzak möhletleýin esasda alnyp barylýandygyny görkezýär. Häzirki wagtda dünýäniň onlarça ýurdy, şol sanda Türkmenistan energiýa we energiýa tygşytlaýjy tehnologiýalary işläp taýýarlamaga uly maýa goýumlaryny goýýarlar, olaryň hatarynda daşky gurşawy goraýan we durmuş-ykdysady ösüşini gazanmaklyga ýardam edýän «ýaşyl energetika» taslamalary — ykdysadyýetiň täze pudaklaryny döretmek, hususy telekeçilik işini ösdürmek, täze iş orunlaryny döretmek bilen baglydyr. 

Türkmenistan, dünýäniň energetika kuwwatyna eýe bolan öňdebaryjy döwletleriň biri hökmünde dünýä bileleşiginiň ünsüni energiýa howpsuzlygynyň ulgam dörediji elementlerine gönükdirmek arkaly halkara hyzmatdaşlygyny alyp barýar. Türkmenistan uglewodorod çig malynyň dünýäde ägirt uly maýa goýumlaryny çekmek ýoly arkaly ýurduň ykdysadyýetini depginli ösdürmek meselesini esasy orunda goýýar. Bu ýerde ýurduň ýangyç-energetika toplumyny döwrebaplaşdyrmak boýunça özara bähbitli hyzmatdaşlyk ileri tutulýar. Şu jähetden, halkara energetika howpsuzlygyny üpjün etmekde energiýa serişdelerini ugradyjy iri döwlet hökmünde Türkmenistanyň çykyş etmegi energetika diplomatiýasynyň möhüm şahasyna öwrüldi.  

Energetika pudagynda däp bolan strategik hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny saklamak bilen bir hatarda, Türkmenistan Ýewropa, Aziýa, Uzak Gündogar, Günorta — Gündogar ugurlary boýunça göni energetika boýunça hyzmatdaşlygyny ep-esli giňeltdi. Döwlet Baştutanymyzyň: «Geljekde biz Türkmenistanyň nebitgaz pudagyny giň gerim bilen ösdürmäge we onuň halkara energetika ulgamyna işjeň goşulyşmagyna gönükdirilen syýasaty durmuşa geçireris» diýip bellemegi dünýäniň öňdebaryjy nebitgaz kompaniýalary, abraýly maliýe düzümleri bilen ykjam hyzmatdaşlygy ýola goýmaga esaslanýar. Uzak möhletleýin döwürde döwletiň häzirki wagtda nebitgaz, himiýa, ulag we aragatnaşyk, energetika we gurluşyk, ýaşaýyş jaý-jemagat pudaklaryna döwlet-hususy hyzmatdaşlygynyň düzümleriniň üsti bilen hususy we daşary ýurt maýa goýumlarynyň çekiljekdigi «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynyň» mazmunynda hem öz beýanyny tapýar.  

Türkmenistanyň başlangyjy bilen onlarça Kararnamalar Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan kabul edildi. Olaryň hatarynda 2008-nji we 2013-nji ýyllarda kabul edilen iki Kararnama energiýa babatdadyr. Munuň özi Türkmenistanyň energiýa akymlarynyň ygtybarlylygy we durnuklylygy barada öňe süren başlangyçlarynyň dünýä bileleşigi tarapyndan giň goldawa mynasyp bolandygynyň aýdyň subutnamasydyr. Şu resminamalaryň esasy ýörelgelerini we düzgünlerini iş ýüzünde durmuşa geçirmekde Türkmenistan ähli gyzyklanma bildirýän taraplar bilen örän ysnyşykly hyzmatdaşlyk etmäge taýýardyr. 

Türkmenistanyň energetika diplomatiýasy globalizasiýanyň hem-de tehnika we tehnologiýanyň çalt ösýän, ylmyň we öňdebaryjy ylmy barlaglaryň gazananlarynyň ornaşdyrylýan häzirki zaman şertlerindäki halkara bileleşiginiň durmuşa geçirýän toplumlaýyn tagallalarynda garalýan durnukly ösüşiň global geljegi bilen berk baglanyşyklydyr. Özüniň ägirt uly serişde mümkinçiligini tutuş adamzadyň bähbidine peýdalanmaga ymtylýan Türkmenistan bu ugurda anyk ädimleri ätmek bilen, ýangyç-energetika toplumyny düýpli döwrebaplaşdyrmak ýörelgelerine hem-de energiýa serişdelerini dünýä bazarlaryna ýetirmegiň ýollaryny diwersifikasiýalaşdyrmaga esaslanýan bu ugurdaky syýasaty durmuşa geçirýär. Türkmenistanyň energetika senagaty ösüşiň durnukly ýokary depginlerini saklap, dünýä bazarlarynda islegden peýdalanylýan elektroenergiýanyň eksportyny ýokarlandyrmak mümkinçiligine eýedir. Diwersifikasiýa strategiýasyny yzygiderli amala aşyrmak bilen, soňky ýyllaryň içinde ýurdumyz hyzmatdaşlary bilen bilelikde Gündogar we Günorta ugurlary boýunça birnäçe iri turbageçiriji taslamalary amala aşyrdy. Olaryň häzirki zaman global energetika howpsuzlygynyň, şol sanda türkmen energiýa serişdelerini dünýä bazarlaryna ýetirmegiň köpşahaly ulgamynyň hasabyna döretmäge gönükdirilendigi hem strategiki ähmiýete eýedir.  

«Energiýany tygşytlamagyň 2018 — 2024-nji ýyllar üçin Döwlet Maksatnamasy», «Türkmenistanyň energetika diplomatiýasyny ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasy» hem-de «Energiýanyň dikeldilýän çeşmelerini ösdürmek boýunça 2030-njy ýyla çenli Türkmenistanyň Milli strategiýasy» kabul edildi. Türkmenistan energetika ulgamynda sebit we sebitara ähmiýetli iri taslamalary yzygiderli durmuşa geçirýär. Pudaga ornaşdyrylýan innowasiýalar, şeýle-de häzirki zaman şertlerinde elektrik beketler üçin ýangyjyň iň netijeli we ekologiýa taýdan howpsuz görnüşi bolan ýurtdaky tebigy gazyň ägirt uly gorlary ykdysadyýetiň strategiki pudagynyň öňünde duran wezipeleri netijeli çözmäge ýardam berýär. 

Ýurdumyzy ýeňişli menzillere alyp barýan hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak bolup, alyp barýan il-ýurt bähbitli işleri hemişe üstünliklere we rowaçlyklara beslensin! 

Aziza IŞBAÝEWA,

Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň ylmy işgäri.

Hoş habar bizi çäksiz begendirdi. Ýurt boýunça gowy etrap! Bu sözleriň aňyrsynda etrabymyzyň zähmetkeşleriniň mähriban Watanymyzyň gülläp ösmegi üçin edýän tagallalary, yhlasly çekýän zähmeti görünýär.  

Geçen ýyly biz üstünlikli tamamladyk. Çig malyň gaýtadan işlenilmegi netijesinde zawodymyzda 220, 083 tonna benzin, 135,095 tonna dizel ýangyjy, 22,5 müň tonna mazut, 34,991 tonnadan gowrak ýol bitumy, ýewropa bazarlarynda uly islegden peýdalanýan agyr wakuum gazoýlyň 41848 tonnasy we isleg bildirilýän beýleki önümler öndürildi. Etrabymyzyň uly ýeňşi bilen ganatlanan zawodymyzyň zähmet adamlary «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynda hem ynamly ädimler bilen ösüşiň täze belentliklerine barýarlar. Çig nebitiň we gaz kondensatynyň gaýtadan işlenilmegi netijesinde benzin, dizel ýangyjy, mazut, ýol bitumy we beýleki önümleri ýene-de artygy bilen öndürip, sarp edijilere ýetireris. Önümlerimiziň aglaba bölegi eksporta iberilýär.  

Ýurdumyzyň senagatynyň güýçli depginde ösmegi, ilatyň hal-ýagdaýynyň ýokarlanmagy we ýurdumyzda awtomobilleriň köpelmegi awtomobil ýangyjynyň önümçiliginiň artdyrylmagyny talap edýär. Şu oňyn özgertmelere laýyklykda zawodymyzyň durky täzelenildi. «Westport Trading Europe Limited» (ABŞ) kompaniýasynyň hünärmenleri könelen tehnologik enjamlary çalyşdylar, şeýle hem enjama goşmaça hilini ekstraksion benzin derejesine ýetirýän göni saplanýan ýeňil benzini dearomatizirleýän blok goýuldy. Awtomobil benzinlerini öndürmekde ulanylýan ýokary oktanly komponenti almaga niýetlenilen LÇ 35-11/1000 katalitik riforming enjamy işe girizildi. Onuň kuwwatlylygy ýylda 500 müň tonna benzin çykarmaga niýetlenendir. 2015-nji ýylda katalitik reforming enjamynyň durky toplumlaýyn täzelenildi, ýol bitumyny çykarýan desga işe girizildi. Kuwwatlylygy ýylda 1 million tonna önüm öndürmäge niýetlenilen elektrik duzsuzlandyrma blokly nebiti atmosferaly işläp saplaýan «ELOU-AT» enjamy hem önümçilige ornaşdyryldy. Esasy önümler bolan ýokary oktan sanly benziniň çykarylyşy artdy. Kärhanamyzda nebiti deslapdan duzlardan arassalamak we gaýtadan işläp saplamaga niýetlenilen kombinirlenen atmosfera-wakuum enjamy hem işledilýär.  

Reýimguly  ORAZOW,

Seýdiniň nebiti gaýtadan işleýän zawodynyň baş ykdysatçysy.

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň parasatly başlangyçlary bilen ýurdumyzda amala aşyrylýan il-ýurt bähbitli maksatnamalar üstünlikli durmuşa geçirilip, belent sepgitlere ýetilýär. Türkmenistany durmuş-ykdysady, medeni taýdan ösdürmek ugrunda bu günki günde taýsyz tagallalar edilýär. Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň» çäklerinde gaýragoýulmasyz işler ýokary derejede durmuşa geçirilýär.  

Ýurdumyzyň möhüm ykdysady görkezijileri geljekki ösüşlere badalga bolup hyzmat edýär. Ýakynda hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda geçirilen Ministrler Kabinetiniň mejlisinde milli ykdysadyýetimiziň pudaklaryny ösdürmek boýunça şu ýylyň birinji çärýeginde alnyp barlan işleriň netijelerine seredilip, ähli pudaklarda gazanylan oňyn ösüşleriň toplumyna giňişleýin seljerme berildi. Her bir pudakdaky bellenilen maksatnamalar esasynda durmuşa geçirilýän işlere garaldy. 

Häzirki wagtda eziz Diýarymyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmekde ägirt uly işler giňden ýaýbaňlandyrylýar. Milli ykdysadyýetiň ähli pudaklarynda ösüş gazanylyp, öňde duran maksatlara öz wagtynda amal edilýär. Bu babatda mysallara ýüzleneniňde, milli ykdysadyýetiň pudaklarynda öndürilen önümiň möçberiniň geçen ýylyň degişli döwründäkä garanyňda, 11,1 göterim artmagy örän guwandyryjydyr. Şu ýylyň üç aýynda pudaklardaky sazlaşykly ösüşleriň ýagdaýlaryna seredeniňde hem bölek-satuw dolanyşygynyň geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 10,4 göterim köpelendigini bellesek, onda içerki önümiň öndürilişiniň birsyhly artýandygy örän buýsandyryjydyr.  

Türkmenistan häzirki döwürde bedew bady bilen okgunly ösýän ýurt hökmünde dünýäde tanalýar. Özara bähbitli hem-de giň halkara hyzmatdaşlyk ýörelgelerine esaslanyp durmuşa geçirilýän beýik işleriň netijesinde daşarky söwdada öndürilýän önümleriň möçberiniň geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende ep-esli artandygy bellärliklidir. Halkyň medeni, ýaşaýyş-durmuş derejesini gowulandyrmaga gönükdirilen oňyn ykdysady görkezijiler öňde duran belent sepgitlere öz wagtynda ýetmäge badalga bolýar. Kabul edilen Milli maksatnamalaryň işjeň durmuşa geçirilmegi ähli türkmenistanlylary zähmet öndürijiligine ruhlandyrýar.  

Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan halkara gaz geçirijisiniň gurluşygyny çaltlandyrmaga, tebigy gazy eksport etmäge we beýleki halkara taslamalar boýunça hem işleriň has depginli alnyp barylmagyna aýratyn ähmiýet berilýär. Elektrik energiýasynyň öndürilişine we onuň daşary ýurtlara iberilmegine, benziniň, suwuklandyrylan uglewodorod gazynyň, sementiň, çörek we gaýtadan işlenen hem-de gaplanan balyk önümleriniň, şöhlat, süýji-köke, et-süýt önümleriniň, şonuň ýaly-da nah ýüplükleriň we matalaryň öndürilişine döwlet derejesinde ähmiýet berilýär. 

Ýurdumyzda önüm öndürmäge, telekeçiligi ösdürmäge giň mümkinçilikler döredilýär. Şonuň netijesinde önümçilik depgini has-da ýokarlanýar, dürli görnüşli harytlar bilen üpjün edilýär. Munuň özi ýurdumyzda öndürilen önümleri dünýä ýetirmäge hem mümkinçilik döredýär. 

Ýurdumyzyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalarynyň tagallasy bilen ak bazarlarymyz azyk önümleriniň dürli görnüşleri bilen üpjün edilýär. Kiçi, orta we iri telekeçilik kärhanalaryna döwletimiz tarapyndan goldaw berilmeginiň netijesinde oňyn işler alnyp barylýar.  

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe jebislik we döredijilikli halal zähmet eziz Diýarymyzy ösdürmegiň berk binýady bolup hyzmat edýär. Häzirki wagtda ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmekde gazanylýan üstünlikler agzybir halkymyzyň çekýän halal zähmeti bilen baglydyr. Bu asylly ýörelge uludan-kiçi hemmeler tarapyndan goldanylýar. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrümiz diňe bir beýik ösüşleri bilen däl, eýsem, halkymyz hakyndaky aladanyň, beýik işleriň durmuşa geçirilýän zamanasy hökmünde buýsandyryjydyr. Biz muny amal edilýän beýik işleriň anyk netijelerinden görýäris. Bu bitirilýän beýik işler bagtyýarlygymyzy aýan edip, ösüşlerden-ösüşlere, belent sepgitlere tarap öňe barýan ýurdumyzyň şan-şöhratyny dünýä ýaýýar. 

Mälim bolşy ýaly, biziň döwletimizde durmuşa geçirilýän parahatçylyk söýüji däplerine esaslanýan içeri we daşary syýasatyň netijesinde umumadamzat bähbitli işlere giň gerim berilýär. Mähriban Diýarymyzyň şan-şöhrata beslenmegi, ykdysady taýdan gülläp ösmegi üçin döredijilikli zähmet çekilýär. Türkmen halkynyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň has-da ýokarlanmagy ugrunda tutanýerli işler gyzgalaňly alnyp barylýar. Ykdysady taýdan gülläp ösýän ýurdumyzy uly ösüşlere beslemek asylly başlangyçlardan gözbaş alýar.  

Bagty ÖDEGULYÝEWA,

«Mugallymlar gazeti».

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow jenap Mian Muhammad Şahbaz Şarife Pakistan Yslam Respublikasynyň Premýer-ministri wezipesine saýlanmagy mynasybetli gutlag hatyny iberdi. 

Döwlet Baştutanymyz Türkmenistan bilen Pakistan Yslam Respublikasynyň arasyndaky ýyllaryň dowamynda emele gelen köpugurly gatnaşyklaryň özara ýakynlygy bilen tapawutlanýandygyny nygtap, dost-doganlygyň we birek-birege hormat goýmagyň baý tejribesine esaslanýan bu gatnaşyklaryň iki halkyň bähbidine mundan beýläk-de ösdüriljekdigine ynam bildirdi. 

Hormatly Prezidentimiz Pakistan Yslam Respublikasynyň Premýer-ministrine berk jan saglyk, doganlyk halkyň öňe gitmegine hem-de gülläp ösmegine gönükdirilen ähli başlangyçlarynda we işlerinde üstünlikleri arzuw etdi. 

 *** 

 Türkmenistanyň Prezidenti Oleg Kononenkony Kosmonawtika güni bilen gutlady 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Türkmenistanyň we Russiýa Federasiýasynyň Gahrymany, tälimçi-kosmonawt-synagçy Oleg Kononenka hünär baýramy — Kosmonawtika güni mynasybetli gutlag hatyny iberdi. 

Döwlet Baştutanymyz hormatly we jogapkärli işiniň ähmiýetini belläp, oňa berk jan saglyk, bagtyýarlyk we kosmonawtikada täze açyşlary arzuw etdi. 

(TDH)

 Düýn Söwda-senagat edarasynda ýurdumyzyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň döredilmeginiň 14 ýyllygy mynasybetli sergi hem-de maslahat öz işine başlady. Şu gün hem dowam edýän foruma hususyýetçileriň 200-den gowragy gatnaşyp, dürli ugurlar boýunça alyp barýan işleri, önümleridir hyzmatlary bilen tanyşdyrýarlar. 

 Biz ýurduň altyn gaznasyna deňelýän hususy pudagyň wekilleriniň käbiriniň beren gürrüňlerini ýazga geçirdik. 

 Aman BAÝRAMOW,
«Milli ulgam» hojalyk jemgyýetiniň baş direktory: 

— Türkmenistanyň senagatçylarynyň we telekeçileriniň sergisine ilkinji gezek gatnaşýan hojalyk jemgyýetimiz 2021-nji ýylda döredildi. Forumyň ilkinji güni biziň üçin örän netijeli bolup, alyp barýan işlerimize uly gyzyklanma bildirdiler, hyzmatdaşlyk teklipleri hem köp boldy. 

«Milli ulgam» hojalyk jemgyýetiniň edara binasy Aşgabat şäheriniň Parahat etrapçasynda ýerleşýär. Kärhanamyzda 40 töweregi işgär zähmet çekýär. Iş ugrumyz «akylly» öýleri dolandyrmak, «akylly» şäherler üçin programma üpjünçilik ulgamlaryny we enjamlary taýýarlamak, olara hyzmat etmek bilen bagly. Bu babatda Germaniýanyň, Günorta Koreýanyň, Singapuryň, Türkiýäniň, Russiýanyň iri kompaniýalary bilen işleşýäris. 

Enjamlarymyzyň, esasan, ýurdumyzda ýygnalmagy howpsuzlyk tarapyndan ygtybarlydyr. Şu ýerde ýollarda howpsuzlygy üpjün etmek, gözegçiligi alyp barmak boýunça önümlerimize, şol sanda «Akylly peýkam» modully gözegçilik enjamymyza gyzyklanma uly boldy. 

Häzirki wagtda «akylly» dolandyryş babatda «Yandex» bilen hem hyzmatdaşlyk edýäris. Geljekde «akylly» öýler üçin türkmen dilinde dolandyryjy ulgamy döretmegi meýilleşdirýäris. 

 Azat GURBANOW,
«Kanagatly nesil» hususy kärhanasynyň ýolbaşçysy: 

— Oba hojalygy we azyk senagaty serginiň işiniň esasy ugurlarynyň biridir. Onda hususy kärhanamyz pawlowniýa nahallaryny, stewiýany ösdürip ýetişdirmek, kakadylan we gaplanan göýül, hurma önümlerini taýýarlamak boýunça alyp barýan işleri bilen tanyşdyrdy. Örän girdejili agaç bolan pawlowniýanyň «Tomentosa», «Shang tong», «9501», «9502», «Pao Tong Z 07» ýaly ýerli şertlere laýyk gelýän görnüşlerini, şol sanda gibridlerini ösdürip ýetişdirýäris. 

 Şeýle-de Gahryman Arkadagymyzyň «Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri» atly köp jiltli ylmy-ensiklopedik kitabyndaky göýül ösümligini medenileşdirmek baradaky başlangyçdan ugur alyp, onuň tohumyny ýygnap, ekip ýetişdirýäris. Göýlüň açylmadyk gunçalaryna hem-de miwelerine Ýewropada uly isleg bildirilýär. Şeýle islegli önümlerden stewiýanyň «Corella», «Lewent 93» görnüşlerini Türkiýe, Ýaponiýa döwletlerinden getirip, nahallaryny ýetişdirdik. Netijeler gowy bolsa, geljekde onuň meýdanyny has-da giňeltmek göz öňünde tutulýar. Bu ösümlikden şekeri çalyşýan we ondan birnäçe esse güýçli bolan stewiozid alynýar. 

Kärhanamyzda müňlerçe düýp tut nahaly hem ýetişdirilýär. Täze görnüşli tutlarymyz uly hem-de ýumşak ýaprakly bolup, ýylda iki gezek ýüpek gurçuklaryny idetmäge mümkinçilik berýär. Onuň gektaryna 10 müň 400 düýbüni ekip ýetişdirmek mümkin. Tuduň täze görnüşiniň ykdysady ähmiýetli ömri 15 ýyla barabardyr. 

 Wepa ERKEŞLIÝEW,
«Adyl açar» hususy kärhanasynyň ýolbaşçysy: 

— Biziň 2017-nji ýylda döredilen kärhanamyz Mary welaýatynyň Mary şäherinde ýerleşýär. «Adyl açaryň» esasy işi innowasiýalary ornaşdyrmak bolup, 30-dan gowrak hünärmenimiz bu ugurda döredijilikli işleýär. 

2020-nji ýyldan bäri «e-bilim» atly okuw platformasyny ösdürýäris. Bu platforma ýurdumyzda bilimiň many-mazmunyny ösdürmek boýunça alnyp barylýan işlere mynasyp goşandymyz bolup, onda orta mekdepler, orta hünär okuw mekdepleri üçin niýetlenen, şeýle-de ussaçylyk, hünärmentçilik boýunça okuwlar ýerleşdirilen. Türkmen, rus, iňlis dillerindäki wideoýazgy görnüşli okuwlary tejribeli mugallymlar, ussadyr hünärmenler bilen bilelikde taýýarlaýarys. 

Hünärmenlerimiz onuň kompýuterde, el telefonlarynda ulanmaga niýetlenen görnüşlerini taýýarladylar. Geljekde ony ýurdumyzyň bilim ulgamynda işjeň ulanmak, bilelikde işleşmek boýunça hödürnamany hem taýýarladyk. 

Häzirki wagtda onlaýn wideoaragatnaşyk programmasyny-da işläp düzýäris. Onuň şu platforma birikdirilmegi bilen, uzak aralykdan çärelere, okuwlara gatnaşyp bolar. 

 Hojaguly MUHAMMETNUROW,
«Derýaplastik» hojalyk jemgyýetiniň inženeri:                                                                    

— Serginiň bölümleriniň aglabasynda täze önümleri, başlangyçlary görmek bolýar. Munuň özi hususyýetçileriň ýyl-ýyldan kämilleşýändigini, hemişe gözlegdedigini aňladýar. Biz hem şu ýylyň başynda alýuminden öý ýyladyjy batareýleri öndürip başladyk. Onuň dürli görnüşlerini sergä getirdik. «Derýaplastik» hojalyk jemgyýeti 2008-nji ýylda önümçilige girişende, diňe plastik önümleri öndürip başlapdy. Bu günki günde önümlerimiziň görnüş sany 1200-e golaýlaýar. Önümçilikde 500-den gowrak işgär zähmet çekýär.  

«Derýakeramika» sanfaýans we keramika önümlerimiz, 30 — 300 litr aralygyndaky «Ýylyderýa» suw ýyladyjylarymyz hem islegli önümlerdir. Bulardan başga-da, «Derýaplastikde» agyz suw, lagym turbalary, olaryň birikdiriji, sepleýji bölekleri, asma petikleri, penjire we gapy profilleri, elektrik gutular, elektrik geçiriji kabeller öndürilýär. Olar onlarça döwlete eksport edilýär. 

 Sergi gyzykly we guramaçylykly dowam edýär. Oňa gatnaşyjylara üstünlikleri arzuw edýäris. 

 Şatlyk BABAÝEW,
«Algap» hususy kärhanasynyň önümçilik müdiri: 

— Sergide «Algap» hususy kärhanasynyň plastik önümlerini hem-de «Senagattehnologiýalary» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň düzüminde öndürilýän kompozit armaturalaryny görkezýäris. Häzirki wagtda kompozit armaturalarynyň nusgalyk tapgyry öndürilip, oňa degişli döwlet edaralaryndan hil, laýyklyk we howpsuzlyk güwänamalary alyndy. 

Kwars çägesinden aýna süýümini öndürmek we ondan polat armaturanyň ýylda 15 müň tonnasynyň ýerini tutýan, dürli ölçegdäki kompozit gurluşyk armaturasyny öndürmek, şeýle-de bazalt daşyndan süýüm alyp, armatura öndürmek meýilleşdirilýär. 

Önümçilik kärhanamyz Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etrabyndaky Senagat zolagynda ýerleşýär. Onuň enjamlary Russiýa Federasiýasyndan getirildi. 

Sergide diametri 4 — 35 millimetrlik dürli görnüşli kompozit armaturalarymyza gyzyklanma uly boldy. Sebäbi bu önüm poslamaýandygy, demirden 11 esse ýeňildigi, elektrik toguny geçirmeýändigi, şeýle-de aragatnaşyk tolkunlaryny gowy geçirýändigi bilen tapawutlanýar. Ol desgalaryň, binalaryň, ýoldur köprüleriň gurluşygynda ulanmaga amatlydyr. 

Ýazga geçiren Rahmanberdi GÖKLEŇOW.

«Türkmenistan». Surata düşürenler Ilaman ÇÜRIÝEW, Hasan MAGADOW.

Uly ruhubelentlik bilen gadam basan Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň ilkinji mejlisini geçirip, döwlet durmuşyna degişli wajyp wezipeleriň ençemesi bilen birlikde, ýurdumyzyň milli ykdysadyýetini diwersifikasiýalaşdyrmagyň we sanly ulgama geçmegiň wezipelerini, ösüşiň ugurlaryny hem-de depginli ösüşiň ulgamlaryny anyk kesgitläp berdi. Olaryň ählisi türkmen halkynyň hal-ýagdaýynyň we ýaşaýyş-durmuşynyň hiliniň ýokarlandyrylmagyna, ýurdumyzyň gülläp ösmegini üpjün etmäge hem-de ony kuwwatly döwletleriň hataryna çykarmaga gönükdirilendir. 

«Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynda «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynyň» kabul edilmegi ösüşleriň täze tapgyryna ynamly ädimiň ädilendigini alamatlandyrdy, ýagny otuz ýyly nazarlaýan bu strategiýanyň ýurdumyzyň mundan beýläk-de durnukly ösüşini üpjün etmegiň netijeli ýollarynyň birine öwrüljekdigine ynamy has-da artdyrdy. 

Ýurdumyzda sanly ykdysadyýetiň kemala gelmegi jemgyýetçilik durmuşynda hem-de maliýe işinde maglumat we sanly serişdeleriň ähmiýetiniň güýçlenmegi bilen häsiýetlendirilýär. Şu nukdaýnazardan, döwrebap infrastrukturany döretmek, institusional gurşawy emele getirmek, sanly tehnologiýalar bilen işlemek medeniýetini ösdürmek, işgärler kuwwatyny güýçlendirmek zerurdyr. Şeýle bolansoň, ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň ähli pudaklarynda sanly ykdysadyýet boýunça okuwlar gurnalýar we geçirilýär. 

Sanly ykdysadyýet bilen bagly meseleler dünýä ýüzünde köpleri gyzyklandyrýan meseleleriň birine öwrüldi. Munuň esasy sebäbi ykdysadyýetiň sanly görnüşinde jemlenen mümkinçilikleriň diňe bir ykdysady ösüşi üpjün etmekde däl, eýsem, ynsan durmuşynyň hem özgermegine getirýändigi we dünýä jemgyýetçiliginiň sanly tehnologiýalara köpçülikleýin geçilmegi bilen düşündirilýär. Bu ýagdaý sanly, köplenç halatda bolsa, elektron ykdysadyýet diýlip atlandyrylýan ykdysadyýetiň düýp mazmunynyň iki sany aýratynlykdan ybarat bolup durýandygy barada netije çykarmaga mümkinçilik berýär: birinjiden, ýurduň hakyky hojalyk ulgamyndan tapawutlylykda oňa wirtuallyk mahsusdyr, ýagny ol internet giňişlikden daşary hereket edip bilmeýär. Bu häsiýetli aýratynlyk ondan peýdalanyjylar üçin birnäçe oňaýlyklary döredýändigi bilen özüneçekijidir. Ýagny, ol maglumaty alyş-çalyş etmegiň, şertnama baglaşmagyň we özara hasaplaşyklary geçirmegiň tizligini artdyrýar, wagty tygşytlaýar, subýektleriň arasyndaky gatnaşyklary ýönekeýleşdirýär. Ikinjiden, sanly ykdysadyýetiň ýokary tehnologiýalara we telekommunikasiýa hyzmatlaryna bolan garaşlylygy örän ýokarydyr. 

Ýurdumyzda ykdysadyýetiň sanly ugurlaryny ösdürmäge gönükdirilen toplumlaýyn maksatnamalaryň durmuşa geçirilmegi milli ykdysady ösüşi üpjün etmekde sanly ulgamyň näderejede möhüm bolup durýandygynyň aýdyň subutnamasydyr. Täze şertlerde sanly tehnologiýalary işläp taýýarlamak, olary ykdysadyýetiň we durmuş ulgamynyň dürli ugurlaryna giňden ornaşdyrmak ýurdumyzyň milli ykdysadyýetinde tutýan ornunyň pugtalanmagyna, bäsdeşlige ukyplylygynyň, ilatyň ýaşaýyş derejesiniň ýokarlanmagyna ýardam berýär. Hut şu wezipelerden ugur alnyp, ýurdumyzda «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň konsepsiýasy» kabul edildi. Bu Konsepsiýa milli ykdysadyýetimiziň sanlylaşdyrylmagyna we sanly özgertmeleriň giň möçberde amala aşyrylmagyna itergi berer. Häzirki döwürde ulanylýan sanly innowasiýa tehnologiýalary ösüşiň täze tapgyryna geçmek üçin biziň döwletimizde berk maddy binýadyň bardygyny alamatlandyrýar. 

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzda sanly ykdysadyýeti ösdürmek strategiýasynyň çäklerinde sanly hyzmatlaryň bazarynyň gerimini giňeltmek işine hem uly ähmiýet berilýär. Ýakyn geljekde durmuş hakykatymyzyň bir bölegine öwrüljek bu hyzmatlaryň, ilkinji nobatda, müşderiler üçin döredýän amatlyklary barada durlup geçilmegi sanly hyzmatlaryň bähbitli taraplary baradaky düşünjelerimizi giňeltmek, olar babatynda dünýägaraýşymyzy özgertmek nukdaýnazaryndan maksadalaýykdyr. 

«Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynda ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny pugtalandyrmaga gönükdirilen özgertmeleri durmuşa geçirýän hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak, il-ýurt bähbitli tutumlary rowaç bolsun! 

Jennet ORAZMYRADOWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň talyby.

Aşgabatda Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň sergisi hem-de maslahaty geçirilýär 

 Aşgabat, 12-nji aprel (TDH). Şu gün paýtagtymyzda iri guramanyň — Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň döredilmeginiň 14 ýyllygyna bagyşlanan serginiň we maslahatyň açylyş dabarasy boldy. Häzirki wagtda bu birleşme ýurdumyzyň hususy işewürliginiň wekilleriniň 27 müňden gowragyny özünde jemleýär hem-de ykdysadyýetiň döwlete dahylsyz ulgamyny ösdürmek, telekeçilik başlangyçlaryny goldamak boýunça giň gerimli işleri amala aşyrýar. 

Türkmenistanda telekeçiligiň hemmetaraplaýyn ösdürilmegi, häzirki zaman bazar gurallarynyň giňden ornaşdyrylmagynyň hasabyna hususy ulgamyň ornunyň berkidilmegi hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň amala aşyrýan durmuş-ykdysady syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Döwlet Baştutanymyz wezipä girişmek dabarasynda eden çykyşynda: “Döwlet eýeçiligini hususylaşdyrmak we döwlete dahylsyz pudagy ösdürmek döwlet syýasatymyzyň aýrylmaz bölegi bolup durýar. Ýurdumyzda milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda işlejek kiçi, orta we iri tehnologik kärhanalaryň gurluşygy ýokary depginler bilen alnyp barlar. Bu bolsa ykdysady kuwwatymyzy berkitmäge oňyn täsir eder” diýip belledi. Bu maksatlara ýetmegiň ýoly Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň 11-nji fewralda geçirilen taryhy mejlisinde kabul edilen “Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda” beýan edildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň sergisine hem-de maslahatyna gatnaşyjylara iberen Gutlagynda-da bu barada aýdylýar. Döwlet Baştutanymyz hususy pudak hyzmatdaşlygynyň, hojalygy ýöretmegiň netijeli usullarynyň giňden ornaşdyrylmagynyň, bazar gatnaşyklary şertlerinde telekeçileriň bu işlere giňden çekilmeginiň ähmiýetini nygtaýar. “Biz geljekde hem kiçi, orta we iri telekeçiligi ösdürmäge, milli ykdysadyýetimizde hususy pudagyň tutýan paýyny artdyrmaga möhüm ähmiýet bereris. Ähli ugurlarda ýaşlaryň işewürlik başlangyçlaryny goldamaga, önümçilik düzümlerini ösdürmäge gönükdirilen maýa goýum syýasatyny işjeňleşdirmegi dowam etdireris” diýlip, Gutlagda nygtalýar. 

Serginiň açylyş dabarasyna gatnaşanlar döwlet Baştutanymyzyň Gutlagyny ruhubelentlik bilen diňlediler. Olaryň hatarynda Hökümet agzalary, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň we Mejlisiniň, ministrlikleriň hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň, daşary ýurtlaryň Türkmenistanda işleýän diplomatik wekilhanalarynyň we halkara guramalaryň ýolbaşçylary hem-de wekilleri bar. 

 Döredijilik toparlarynyň çykyşlary dabaranyň baýramçylyk öwüşginini has-da artdyrdy. 

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň sergisi milli ykdysadyýetimiziň döwlete dahylsyz ulgamyny ösdürmekde amala aşyrylýan oňyn özgertmeleriň aýdyň beýany bolup durýar. Gözden geçirilişiň esasy maksady kiçi we orta telekeçiligi ösdürmekde gazanylyan üstünlikleri, bu ugurda amala aşyrylýan giň gerimli özgertmeleri, ulgamyň innowasion esaslaryny açyp görkezmekden ybaratdyr. 

Ykdysadyýetimizi bazar gatnaşyklary ýörelgeleri esasynda guraýan ýurdumyzda häzirki wagtda halk hojalygynyň bu ulgamyny netijeli we okgunly ösdürmek üçin amatly hukuk, ykdysady, maliýe we durmuş şertleri döredildi. Munuň özi telekeçiligiň hukuk esaslarynyň, salgyt ulgamynyň kämilleşdirilmeginde, eksport-import amallarynyň geçirilmeginiň, ýer böleklerini bermegiň tertibiniň ýeňilleşdirilmeginde, ýeňillikli karzlary bermekde hem-de telekeçiler üçin karz, gümrük we söwda amallaryny resmileşdirmek işiniň aňsatlaşdyrylmagynda öz beýanyny tapýar. Bu çäreler kiçi we orta telekeçiligi goldamak boýunça 2018 — 2024-nji ýyllar döwür üçin Döwlet maksatnamasy bilen baglylykda amala aşyrylýar. Şol maksatnama Türkmenistanda telekeçilik işini işjeňleşdirmek arkaly ykdysady we durmuş taýdan ösüşiň ýokary depginlerini üpjün etmäge gönükdirilendir. 

Görülýän çäreler anyk netijelerini berýär. Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça şu ýylyň 3 aýynda oba hojalyk we azyk önümlerini öndürmegiň ösüş depgini 164,5 göterime hem-de senagat önümleriniň öndürilişiniň ösüş depgini 108,1 göterime barabar boldy. Häzirki wagtda ykdysadyýetiň hususy ulgamynda ýurdumyzyň zähmet çekýän ilatynyň ýarysyndan gowragy işleýär. 

Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow Hökümetiň 8-nji aprelde geçirilen mejlisiniň barşynda hem kiçi we orta telekeçiligi goldamak, telekeçileri ykdysadyýetde özgertmeleri amala aşyrmaga giňden çekmek, hususy ulgamyň paýyny artdyrmak we ýurdumyzyň ykdysadyýetinde onuň eýeleýän işjeň ornuny üpjün etmek boýunça maksatnamalaýyn çäreleriň dowam etdirilmeginiň zerurdygyny belledi. 

Soňky ýyllarda emele gelen däbe laýyklykda, hususy işewürligiň gazananlarynyň gözden geçirilişi köp babatda dürli ugurlardaky täzelikler hem-de telekeçiler tarapyndan daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň we eksport ugurly önümleriň önümçiliginde ulanylýan innowasion işläp taýýarlamalar bilen tanyşdyrmaga gönükdirilendir. 

Sergide Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň düzümleýin edaralary, “Rysgal” paýdarlar täjirçilik banky, paýtagtymyzda hem-de welaýatlarda giň gerimli döwlet taslamalaryny durmuşa geçirýän iri kärhanalar we hojalyk jemgyýetleri öz diwarlyklaryny gurnadylar. 

Däp bolşy ýaly, sergide Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň obasenagat toplumynda, azyk hem-de gaýtadan işleýän senagatda işleýän agzalarynyň işi giňden görkezilýär. Telekeçiler diňe bir döwletimiziň azyk garaşsyzlygyny pugtalandyrmaga saldamly goşant goşmak bilen çäklenmän, eýsem, öz öňlerinde goýlan wezipeleri çözmäge — Türkmenistany daşary ýurtlardan azyk önümlerini getirmegi azaldýan, şol önümleri beýleki ýurtlara iberýän ýurda öwürmäge çalyşýarlar. 

Hususy önüm öndürijiler oba hojalyk pudagyny özgertmäge saldamly goşant goşmak bilen, hojalygy ýöretmegiň innowasion usullaryny ulanýarlar, täze tehnologiýalary ornaşdyrmagyň, suwarymly ýerleri özleşdirmegiň, şol ýerlerde goşmaça oba hojalyk ekinlerini ekmegiň hem-de ýylyň dowamynda gök önümleri ýetişdirmäge mümkinçilik berýän ýyladyşhana hojalyklaryny döretmegiň hasabyna ekinleriň hasyllylygynyň ýokarlandyrylmagyny üpjün edýärler. Munuň özi içerki bazarlary önümlerden doldurmaga hem-de daşary ýurtlara iberilýän önümleriň möçberlerini artdyrmaga mümkinçilik berýär. 

Oba hojalyk önümlerini öndürijiler gök we bakja önümleriniň, miweleriň, şol sanda ýurdumyzda ozal öndürilmeýän önümleriň önümçiligini artdyrýarlar. “Ter”, “Ýigit”, “Ter önüm” hojalyk jemgyýetleriniň, “Has”, “Erkin gurluşyk”, “Miweli ülke”, “Altyn gala gurluşyk”, “Altyn tug”, pawlowniýa agajyny ösdürip ýetişdirýän “Kanagatly nesil” kärhanalarynyň we beýlekileriň sergide görkezilýän ekologik taýdan arassa we ýokary hilli önümleri munuň aýdyň subutnamasydyr. Telekeçileriň käbiri gözden geçirilişe gatnaşyjylary ýyladyşhanalary enjamlaşdyrmakda ulanylýan döwrebap tehnologiýalar hem-de ekologiýa ulgamynda amala aşyrylýan işler bilen tanyşdyrýarlar. 

Häzirki wagtda telekeçiler et-süýt önümleriniň, çagalar iýmitiniň, miwe we gök önümleriň konsentrantlarynyň, miwe suwlarynyň, maýoneziň, doňdurmanyň, gaplanan önümleriň, balyk önümleriniň, süýji-kökeleriň köp görnüşlerini çykarýarlar. Ýurdumyzyň kärhanalarynyň halkara ISO hem-de HAССP güwänamalaryna eýe bolmagy olaryň azyk önümleriniň ýokary hillidigine hem-de ekologik taýdan howpsuzdygyna şaýatlyk edýär. Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň başlangyjy boýunça “Hil standart” hojalyk jemgyýeti tarapyndan döredilen Türkmenistandaky azyk önümleriniň howpsuzlygynyň seljermesi boýunça ilkinji barlaghana merkezi azyk önümleriniň howpsuzlygyny üpjün edýär. Bu düzümiň azyk önümleriniň seljermesi ulgamyndaky ygtyýarlylygy halkara akkreditasiýa tarapyndan ISO/IEС17025:2017 standarty boýunça tassyklanyldy. 

Sergide önümleri hödürleýänleriň hatarynda iri oba hojalyk kärhanalary, guşçulyk, maldarçylyk hem-de balykçylyk boýunça önümçilik-gaýtadan işleýän toplumlar, gök we bakja önümlerini, miweleri gaýtadan işleýän kärhanalar bar. Şolardan balyk ösdürip ýetişdirýän we gaýtadan işleýän “Hazar balyk” toplumyny, “Ak toprak” kärhanasyny, “Hoş zaman” guşçulyk fermasyny, “Elin balyk”, “Bereketli”, “Toý zaman” “Altyn hilal” hojalyk jemgyýetlerini, “Nurly meýdan” daýhan hojalygyny görkezmek bolar. 

Sergide “Hasar”, “Misgär”, “Duýgy”, “Altyn ýunus” kärhanalary, “Bars”, “Kindi”, “Oguzhan” “Ak gar”, “Datmeni” söwda belgili önümleri çykarýan telekeçiler we beýlekiler süýji-köke önümlerini görkezýärler. Olaryň önümleri diňe bir ýurdumyzda däl, eýsem, onuň çäginden daşarda-da meşhurlyga eýedir. Olar Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň gazananlarynyň sergisine süýjüleriň, kökeleriň, lukumlaryň we beýleki nygmatlaryň täze görnüşlerini taýýarladylar. Şu ýerde “Talhan” we “Tomus” nyşanly çörek we çörek önümleri hem görkezilýär. 

Sergide “Zamana”, “Ak çeşme”, “Elin”, “Salkyn”, “Täze aý önümleri”, “Ýüpek ýoly gurluşyk” söwda belgili süýt önümleri, “Şawat” açyk paýdarlar jemgyýetiniň, “Sahabatly”, “Gönezlik” hojalyk jemgyýetleriniň we beýleki önüm öndürijileriň önümleri görkezilýär. “Erteki”, “Täze aý” söwda belgili doňdurmalaryň görnüşleri ýylsaýyn giňeldilýär. Bu önümler hem eksport ugurly harytlara öwrüldi. 

“Arçalyk”, “Ak ýol”, “Akdaş miwe içgileri”, “Berk akar” kärhanalary, “Ýakymly kümüş suwy”, “Miweli oba”, “Binýat”, “Döwür gurluşyk”, “Çäksiz lezzet”, “Mahmal Zip” hojalyk jemgyýetleri we beýlekiler gök önümlerden, miwelerden öndürilen şireleri hem-de içgileri, arassa agyz suwuny görkezýärler. 

Önümleriniň köp bölegini daşary ýurtlara iberýän ýokary tehnologiýaly döwrebap kärhana bolan “Parahat” hususy kärhanasynyň bölüminde çagalar iýmiti — ýerli arassa çig maldan öndürilen dürli görnüşli gök we miwe önümleriniň püresi hödürlenilýär. Kärhananyň diwarlygynda ýurdumyzda meşhur bolan eksport ugurly önümler — “Joş”, “Eçil” miwe suwlary, “ÖZI”, “ZOR”, “OK”, “TAP” söwda nyşanly içgileriň dürli görnüşleri, sowuk çaý, pomidor üwmeji hem-de ýerli çig maldan içgileri taýýarlamak üçin niýetlenen konsentrantlar, uzak wagtlap saklap bolýan süýt we süýt önümleri, “Däp” nyşanly ýogurtlar görkezilýär. Önüm öndürijiniň täze önümleriniň hatarynda “Ýeserje” şokolad pastasy bar. Ýakyn wagtda bolsa ýurdumyzyň söwda dükanlarynda 72 göterimli gara şokolad hem-de körpeler üçin süýt-däne we süýt-miwe şülesi peýda bolar. 

Sergide sanly ykdysadyýetiň 2019 — 2025-nji ýyllar üçin Konsepsiýasyny durmuşa geçirmekde Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalarynyň mümkinçilikleri bilen hem tanyşdyrylýar. IT ulgamda ýöriteleşdirilen hojalyk jemgyýetleridir kärhanalar — “Ýokary tilsimatlar” merkezi, “Adyl açar”, “Milli ulgam”, “Awtomatizasiýa tehnologiýalarynyň merkezi” we beýlekiler öz mümkinçiliklerini görkezýärler. Bu kärhanalar döwrebap senagat we elektron önümlerini, töleg terminallaryny, okuw maksatnamalaryny, «akylly» öýleriň taslamalaryny hödürleýärler. Sergä ýurdumyzyň esasy onlaýn internet serişdeleriniň biri bolan “Turkmenportal” ilkinji gezek gatnaşýar. Ol maglumat önümlerini, IT hyzmatlar, marketing hem-de PR tehnologiýalar ulgamynda gazanan üstünliklerini görkezýär. 

Sergide gaz we elektrik plitalary, tagam taýýarlamaga niýetlenen dürli elektrik peçler, daşary ýurt önümleri bilen mynasyp bäsdeşlik edýän hem-de alyjylaryň islegine eýe bolan smart-telewizorlar ýaly ýurdumyzyň durmuş tehnikasyna degişli önüm öndürijileriniň harytlary görkezilýär. “Abat şekil” kärhanasy bolsa filament lampalarynyň mümkinçiliklerini görkezýär. 

 Sergä gatnaşyjylar häzirki zaman senagat we elektron önümleriniň dürli görnüşlerini öndürýän “Aýdyň gijeler” hojalyk jemgyýetiniň bölüminiň önümleri bilen gyzyklandylar. Bu hojalyk jemgyýetiniň önümleriniň görnüşleri yzygiderli artýar. Onda iki sim kartly ykjam telefonlar, smartfonlar, dürli görnüşli monobloklar, smart-telewizorlar, häzirki zaman sowadyjylary, internet ulgamynyň paýlaýjylary (routerler), agyz suwuny sowadýan we gyzdyrýan enjamlar öndürilýär. 

Göwrümi 32 hem-de 42 dýum bolan “Tolkun” suwuk kristal ekranly telewizorlar, degişli interfeýsi we ulgamlaýyn enjamlary bolan 55 dýumlyk “Zemin” telewizorlary dünýäniň öňdebaryjy nusgalary bilen mynasyp bäsdeşlik edip bilýärler. Şu gün görkezilen täze harytlaryň hatarynda ýurdumyzda işlenip taýýarlanylan Gün energiýasynda işleýän ýol yşyklar hem-de ýol belgileri bar. Önüm öndürijiler olary göni internet ulgamynda resmi saýt arkaly ýerleýärler. 

Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň hususy telekeçileriniň söwda we hyzmatlar ulgamynda ykjam elektron gollanmalary bolan internet söwdanyň mümkinçilikleri barha artýar. Şeýle hem harytlary ýerlemek üçin elektron meýdançalaryň mümkinçilikleri barha giňden peýdalanylýar. Şolaryň hatarynda ulaglaryň ätiýaçlyk şaýlarynyň we olara degişli serişdeleriň söwdasyny guraýan “Ýakyndar” onlaýn söwda meýdançasy, “Ynamdar” onlaýn market we beýlekiler bar. 

Sergä gatnaşyjylar podstansiýalaryň, elektrik hereketlendirijileriň, generatorlaryň, transformatorlaryň gurnama, ýeňil we düýpli abatlamak işleri boýunça öz mümkinçiliklerini görkezýän hem-de elektrik enjamlaryny görkezýän, olaryň ähli görnüşlerini synagdan geçirýän “Türkmen ýyldyzy” kärhanasynyň işi bilen ýakyndan tanyşdylar. 

 Gurluşyk ulgamynda işleýän telekeçileriň bölümleri köp adamly boldy. Häzirki döwürde Döwlet maksatnamalarynyň çäklerinde, iri taslamalar, şol sanda Aşgabat şäherini abadanlaşdyrmak boýunça sargytlary ýerine ýetirmek hususyýetçilere ynanyldy. Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary paýtagtymyzda ýaşaýyş jaý we kottej toplumlaryny, seýilgäh zolaklaryny, edara ediş we işewürlik merkezlerini, düzümleýin desgalary gurýarlar. Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň, Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň, «Aşgabat-sitiniň» gurluşygy ýaly iri taslamalary ýerine ýetirýärler. Geçen ýyl Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary “Aşgabat” söwda merkezi toplumyny, Balkan welaýatynyň Bereket etrabynda iri suw howdanyny ulanmaga tabşyrdylar. Daşoguz welaýatynda haly fabrigi, “Türkmeniň ak öýi” binasy, Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň täze düzümleýin desgalary, Kerki şäherinde Halkara howa menzili hem-de elektrik we gaz gysyjy beketler, mekdepler, çagalar baglary, saglygy goraýyş ulgamyna degişli edaralar guruldy. 

Sergide ýurdumyzyň telekeçileriniň ýokary hil derejesine eýe bolan gurluşyk serişdeleriniň önümçiliginiň ösdürilmegine goşýan goşandy baradaky maglumatlar uly orun eýeleýär. “Çaly” hususy kärhanasy täzeçil tehnologiýalar esasynda ýokary hilli gurluşyk serişdeleriniň örän köp görnüşlerini taýýarlaýar. Häzirki zamanyň täzeçil enjamlary bu kärhana dürli desgalaryň gurluşygynda we gaz magistral turbalaryň önümçiliginde giňden ulanylýan örtük serişdeleriniň önümçiligini ýola goýmaga mümkinçilik berdi. 

Diýarymyzda penaplast we ondan dürli görnüşli önümleri öndürýän “Ak hünji” nyşanly önümler sergä gatnaşyjylarda uly gyzyklanma döretdi. Bu gün kärhana şeýle önümleriň 200-den gowrak görnüşini öndürýär. Ol dürli göwrümdäki ýörite gaplary öndürmek arkaly söwda bazarlarynyň isleglerini kanagatlandyrmak ugrunda üstünlikli işleýär. Sergide mebel önümçiliginde zerur serişdeleriň dürli görnüşleri, şol sanda konselýar önümler, gap ýuwujy serişdeler giňden görkezilýär. 

“Derýaplastik” hojalyk jemgyýetiniň önümleri we alyp barýan işleri ýurdumyzyň gurluşyk ulgamynyň ösüşi bilen baglanyşyklydyr. Onuň kärhanalarynda ýokary hilli, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan we diňe bir ýurdumyzda däl, eýsem, daşary döwletlerde hem uly islegden peýdalanýan önümleriň 1 müň 500-den gowragy öndürilýär. Munuň özi ýüzlerçe görnüşli turbalardan, kabellerden, asma petiklerden, penjireler we gapylar üçin niýetlenen serişdelerden, şeýle hem jemagat hojalygynda, gurluşykda giňden ulanylýan polietilen hem-de polipropilen serişdelerinden ybaratdyr. Bu ýerde kafelleriň dürli görnüşleri, faýansdan santehnika önümleri öndürilýär. Ýokary hilliligi, görnüşleriniň, bezegleriniň özboluşly aýratynlygy bilen tapawutlanýan önümler “Derýakeramika” söwda nyşany bilen ýerlenilýär. Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň sergisinde dürli göwrümli suw gyzdyryjylaryň köp görnüşleri görkezilýär. Ýyladyş ulgamy üçin niýetlenen alýumin radiatorlar sergide ilkinji gezek goýuldy. 

Asma petikleri, demir profilleri, keramiki plitalary, bazalt süýümini, turbalary, kerpiçleri, demir-beton gurnamalaryny, suw saklaýjylary, ýuwlan çagly, keramzit, elektrik kabellerini, şlangalary, ýol ýakalaryna goýulýan daşlary, gury gurluşyk garyndylaryny, ýag we howa süzgüçlerini, akkumulýatorlary öndürýän kärhanalar senagat pudagynyň ýeten derejesini görkezdiler. Şolaryň hatarynda “Ak bulut”, “Ak gaýa”, “Saka” hojalyk jemgyýetleri, “Gujurly inžener”, “Hindiwar”, “Berk önüm”, “Algap” kärhanalary, sergä ilkinji gezek gatnaşýan “Sapaly jaý” hususy kärhanasy we beýlekiler bar. 

Sergide ulag we logistik hyzmatlary ýerine ýetirýän hususy kärhanalaryň hem-de kompaniýalaryň üstünlikleri görkezilýär. Şolaryň hatarynda “Bir dünýä”, “Ulag ekspeditorçylyk hyzmatlary” hojalyk jemgyýetleri, “Bir kuwwat” hususy kärhanasy we beýlekiler bar. Ýük daşamak bilen meşgullanýan telekeçileriň hödürleýän hyzmatlarynyň görnüşleri köpelýär. Olar harytlary daşamak, intermodal gatnawlary ýola goýmak, harytlary gaplamak, saklamak hem-de beýleki hyzmatlary ýerine ýetirýärler. Bu ugurda durmuşa geçirilýän halkara taslamalaryň çäklerinde ulag-logistika kompaniýalarynyň işine aýratyn ähmiýet berilýär. 

 Bu ýerde durmuş himiýasy önümleriniň dürli görnüşleri hödürlenilýär. Sintetik ýuwujy, zyýansyzlandyryjy serişdeler, kosmetika we parfumeriýa ulgamynda önüm öndürýän “Täç hil” kompaniýasy ýurdumyzyň bazarynda täze önümleri bilen meşhurlyk gazanýar. Bu ýerde ýuwujy serişdeleriň hatarynda suwuk sabyn, aýna arassalaýjy, howany tämizleýji, aşhana plitalaryny arassalaýan serişdeleriň, çygly süpürgiçleriň we polietilen torbalaryň täze görnüşleri görkezilýär. Bu ugurda “Ýeke damja” kärhanasy önümlerini ilkinji gezek görkezýär. 

“Gündogar şöhlesi” hojalyk jemgyýeti şarikli ruçkalaryň nusgalaryny görkezýär. Bu ýerde her aýda ruçkalaryň 4 million sanysy çykarylýar. Munuň özi önüm öndürijä bu haryt bilen diňe bir içerki bazary üpjün etmäge däl, eýsem, ony daşary ýurtlara hem ibermäge mümkinçilik berýär. 

Umuman, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalarynyň önümçilik kuwwatlyklaryny açyp görkezýän sergide telekeçileriň dürli ugurlar boýunça öndürip başlan täze önümleriniň 100-den gowragyny görmek bolýar.  

Serginiň baş maksady telekeçileriň mümkinçiliklerini artdyrmakdan, maýa goýumlary geljegi uly taslamalaryň durmuşa geçirilmegine gönükdirmekden ybaratdyr. Suwuklandyrylan gaz, tebigy gazdan karbamid we ammiak, elektrod önümçiligi boýunça iş alyp barýan kärhanalar ýurdumyzyň himiýa senagatynyň ýeten derejesini görkezýär. 

Sergä gatnaşýanlaryň birnäçesi halkyň sarp edýän harytlarynyň çykarylyşyny artdyrmakda hususy ulgamyň mümkinçiliklerini görkezýärler. Şolaryň hatarynda dokma önümlerini hem-de aýakgaplary, döwrebap lybaslary we beýleki zerur önümleri öndürýänler — “Röwşen”, “Batly gadam” kärhanalary, “Muhammet Balkan”, «Ak suw” hojalyk jemgyýetleri hem-de olaryň döwrebap önümleri, mekdep ýantorbalaryny, sport aýakgaplaryny we beýlekileri öndürýän aýry-aýry telekeçiler bar. 

Paýtagtymyzda egin-eşikleri himiki usul bilen arassalaýan “Maýam” kärhanasy uly meşhurlykdan peýdalanýar. Onuň hünärmenleri durmuş hyzmatlary babatda alyp barýan işlerini mahabatlandyrýarlar. Bu ýerde sargytlary resmileşdirmek we sowgatlyk güwänama almak ýola goýlupdyr. 

 “Abraýly önüm”, “Köşkli oba”, “Çigildem”, “Belent akaba” ýaly mebel önümçiligini ýola goýan kärhanalar özleriniň mümkinçiliklerini we ýeten derejesini görkezýärler. 

 “Abadan haly” haly kärhanasynyň işi ýurdumyzyň senagat ulgamynda öňdäkileriň hataryndadyr. Onda dürli görnüşli halylar we özboluşly reňk sazlaşygy bolan palaslar öndürilýär. Polipropilen ýüplüginden taýýarlanylýan häzirki zaman haly önümleri diňe bir ýurdumyzda däl, eýsem, daşary döwletlerde hem uly islegden peýdalanýar. Ýeri gelende aýtsak, haly önümçiliginde sanly tehnologiýalar işjeň ulanylýar. 

Senetçilik we amaly-haşam sungatynyň önümçiligi bilen meşgullanýan işewürleriň işleri halkymyzyň milli medeni mirasynyň wagyz edilmeginde möhüm orun eýeleýär. Sergide ajaýyp halylaryň özboluşly aýratynlyklary, zergärleriň işleri we keşdeçileriň önümleri bilen tanyşmak bolýar. Bu ýerde ýurdumyzyň taryhy ýadygärlikleriniň nusgalary şekillendirilen milli nusgadaky sowgatlyk önümler has özüne çekijiligi bilen tapawutlanýar. 

Sergide Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň bilim ugurly işleri hem görkezilýär. Onlarça bilim taslamalaryny durmuşa geçirýän telekeçilik mekdebi, birnäçe okuwlary guraýan, şol sanda daşary ýurt dillerini we kompýuter sowatlylygyny öwredýän hususy bilim merkezleri öz mümkinçiliklerini görkezýärler. 

Ýurdumyzyň telekeçileri hyzmat we söwda ulgamynyň ösüşine mynasyp goşant goşýarlar hem-de halkymyza durmuş, mahabat we neşirýat ugurlaryna degişli hyzmatlary hödürleýärler. 

Günüň ikinji ýarymynda Senagatçylar we telekeçiler birleşmesinde maslahat geçirildi. Onda täzeçil tehnologiýalary, sanly ulgamy ornaşdyrmak bilen baglanyşykly wezipeler kesgitlenildi. Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda hususy telekeçiligi ösdürmek boýunça kesgitlenen çäreleri durmuşa geçirmek bilen baglanyşykly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Forumda Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň dürli ugurlar boýunça alyp barýan işleri baradaky hasabatlar diňlenildi. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň iri döwlet sargytlaryny ýerine ýetirmek, maýa goýum taslamalaryny amala aşyrmak boýunça öňde goýan wezipeleriniň ýerine ýetirilişi we beýleki wajyp meseleler barada pikir alyşmalar boldy. Şeýle hem Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň işiniň guramaçylyk meseleleri boýunça çözgütler kabul edildi. 

Bu serginiň häsiýetli aýratynlygy onuň dowamynda ýerli kärhanalaryň we daşary ýurtly hyzmatdaşlaryň arasynda söwda boýunça ikitaraplaýyn şertnamalaryň baglaşylmagydyr. Şunda ýurdumyzyň hususy önüm öndürijileriniň daşary ýurt kompaniýalary bilen umumy bahasy ABŞ-nyň 145 million 398 müň 770 dollaryna barabar bolan 63 şertnamany baglaşandygyny bellemek gerek. Şolardan 16-sy bahasy 3 million 247 müň 441 ABŞ-nyň dollaryna barabar bolan eksport şertnamasydyr. 47-si bolsa bahasy ABŞ-nyň 142 million 151 müň 329 dollaryna barabar bolan import şertnamasydyr. 

Şunuň bilen birlikde Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalarynyň umumy bahasy 36 million 174 müň 933 manada barabar bolan özara içerki söwda boýunça şertnamalaryň 51-sini baglaşandygyny bellemek möhümdir. Olar, esasan, dürli azyk önümleriniň we önümçilikde ulanylýan serişdeleriň söwdasyna degişlidir. Munuň özi serginiň köptaraplaýyn häsiýete eýedigini görkezýär. 

Ýygnananlar hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň berýän uly goldawynyň, hususy işewürligi ösdürmek üçin döwlet tarapyndan döredilýän amatly şertleriň türkmen telekeçilerine geljege uly ynam bilen garamaga, ata Watanymyzyň ykdysady kuwwatyny artdyrmagyň, mähriban halkymyzyň abadançylygyny ýokarlandyrmagyň bähbidine has-da tutanýerli zähmet çekmäge mümkinçilik berýändigini biragyzdan bellediler. 

Maslahatyň çäklerinde Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň dürli ugurlar boýunça “Ýylyň iň gowy telekeçisi” bäsleşiginiň jemleri-de jemlendi. 

 Sergi ertir öz işini dowam eder.