Hormatly Prezidentimiziň milli ykdysadyýetimizi sanly ulgama geçirmek, onuň mümkinçiliklerini giňden peýdalanmak boýunça beren görkezmelerine laýyklykda, Türkmen döwlet neşirýat gullugynyň «türkmenmetbugat.gov.tm» saýty açyldy. Açylmagyna köp wagt geçmändigine garamazdan, bu saýta onlaýn-abuna ýazylýan ildeşlerimiziň sany gün-günden artýar. Elbetde, bu ýagdaý halkymyzyň internet sowatlylygynyň, habardyr maglumata bolan isleginiň, okamak endiginiň kämilleşýändiginiň nyşanydyr.

«Türkmenmetbugat» internet neşiri bilen gysgaça tanyşdyrsak, «türkmenmetbugat.gov.tm» internet sahypasy, ýagny, elektron neşiri üç dilde hereket edýär. «Türkmenmetbugat» internet neşirinde birbada 30-a golaý gazet-žurnaly onlaýn usulynda okap bolýar. Gazet-žurnallaryň elektron abunaçysy bolmak isleýänler kompýuteriň üsti bilen ýa-da «Play Market» we «App Store» internet dükanlaryndan «Türkmenmetbugat» mobil goşundysyny telefonlaryna, planşetlerine ýüklemek bilen ýazylyp bilerler.

Elektron neşirlerine abuna ýazylmak üçin, ilki bilen, kompýuterde «Türkmenmetbugat» internet sahypasyna girip ýa-da ýüklenip alnan ýörite programmany açyp, bellenilen ýere özi baradaky maglumatlary (Ady, familiýasy, işleýän edarasy...) ýerleşdirmeli. Soňra «Dowam et» buýrugyny basyp, sahypanyň ýüzünde bukja saýlamaly. Ondan soňra «töleg et» bölümi çykýar we abunaçy özüne gerekli töleg görnüşini saýlap alýar.

Elektron neşirine abunaçy bolan islendik kärde zähmet çekýän we dürli ýaşdaky raýatlarymyz elýeter, amatly bolan elektron neşirini islän ýerinde, islän wagty açyp görüp, ýurdumyzda neşir edilýän gazetdir žurnallaryň islendigini okap, tanşyp bilerler. Iň esasysy bolsa, okyjylaryň abuna ýazylmagy üçin abuna ýazylyşyk möwsümine garaşmagyň hem-de gidip ýazylmagyň geregi ýok. Munuň üçin «Türkmenmetbugat» elektron neşirinden peýdalanyp ýa-da ýörite taýýarlanylan mobil goşundysyny ýükläp alyp, ykjam telefonyňyzdaky TMCELL hasabyňyzdan we bank kartlaryňyzdan nagt däl görnüşde töleg geçirip, ýazylmak ýeterlik.

«Türkmenmetbugat» elektron neşiriniň ýene-de bir artykmaç tarapy — onuň üsti bilen eziz diýarymyzda neşir edilýän döwürleýin neşirlerden başga-da, ýurdumyzyň medeniýet toplumyna degişli bolan web-saýtlaryň 6-syna, ýagny «tdh.gov.tm», «metbugat.gov.tm», «medeniýet.gov.tm», «turkmentv.gov.tm» «turkmenistan.gov.tm», «turkmenteatrlary.gov.tm» salgyly internet saýtlaryna girmäge bolan mümkinçilikleri bilen tapawutlanýar.

Mundan başga-da, «Türkmenmetbugat»-da gazet-žurnallardaky habardyr makalalaryň elektron görnüşi bilen birlikde, olaryň pdf nusgalary hem ýerleşdirilýär. Bu bolsa neşirleriň asyl nusgasy bilen tanyşmaga, materiallaryň ählisini bir ülňüde gözden geçirmäge mümkinçilik berýär. «Türkmenmetbugat»-yň «Syýasat», «Ykdysadyýet», «Medeniýet», «Tehnologiýa»... ýaly köp sanly rubrikalary bolsa maglumaty tiz tapmak üçin gysga ýoly salgy berýär.

Döwlet Baştutanymyzyň öňe sürýän paýhasly başlangyçlarynyň durmuşa geçirilmeginiň barşynda «Adalat» gazeti ýurdumyzyň milli kanunçylygynda, harby we hukuk goraýjy edaralarynda alnyp barylýan işler baradaky täsirli makalalary, gyzykly habarlary yzygiderli çap edýär. Ata Watanymyzyň hukuk ulgamyna degişli wakalary elektron neşiriň üsti bilen dessin okamak bolsa has-da ähmiýetli we gyzykly. «Türkmenmetbugat» internet neşiri bilen wagtyňyz tygşytly, dünýägaraýşyňyz giň bolar. Elektron neşirlerimize ýazylmaga howlugyň, eziz ildeşler!

«Adalat».

Türkmenistan ýokary halkara abraýyna eýe bolan döwlet hökmünde sebit we bütindünýä ähmiýetli energetika ulgamyndaky taslamalary üstünlikli durmuşa geçirýär. Bitarap Watanymyz dünýäniň iň iri energetika döwletleriniň biri bolmak bilen özüniň ägirt uly tebigy we ykdysady mümkinçiliklerini häzirki we geljekki nesilleriň bähbitleri üçin ulanmagyň ýokary nusgasyny görkezýär. Döwrüň derwaýys meseleleri boýunça döwlet Baştutanymyzyň oňyn başlangyçlary we teklipleri sebitleýin hem-de ählumumy derejede özara bähbitli gatnaşyklaryň amatly mehanizmleriniň işlenip taýýarlanylmagyny şertlendirýär. Türkmenistanyň BMG-niň Baş Assambleýasynyň 75-nji mejlisinde energiýa howpsuzlygyny üpjün etmek meselesine dünýä syýasatynyň ileri tutulýan ugry hökmünde çemeleşmegi aýratyn bellärliklidir. «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» nebitgaz toplumynda gaýragoýulmasyz wezipeleri amala aşyrmaga gönükdirilen ulgamlaýyn çäreleriň hatarynda ýurdumyz üstaşyr magistral turba geçirijilerini döretmek başlangyjy bilen çykyş etmegi we oňa gatnaşmagy meýilleşdirilýär. Tebigy gazyň eksport edilýän möçberiniň artdyrylmagy döwletiň ykdysady kuwwatynyň esasy düzüm bölekleriniň biri bolup durýar.

Mälim bolşy ýaly, Türkmenistan tebigy gazyň subut edilen gorlary boýunça dünýäde dördünji orny eýelemek bilen, ählumumy energetika howpsuzlygynyň häzirki zaman binýadyny döretmäge işjeň gatnaşýar, energiýa serişdelerini ibermegiň köp şahaly ulgamyny döretmäge gönükdirilen toplumlaýyn strategiýany durmuşa geçirýär. Bu babatda hormatly Prezidentimiziň BMG-niň belent münberinden beýan eden döredijilikli başlangyçlary halkara bileleşiginiň doly goldawyna mynasyp bolup, Baş Assambleýanyň kabul eden birnäçe Rezolýusiýalarynda berkidildi.

2021-nji ýylyň 15-nji ýanwarynda hormatly Prezidentimiz Lebap welaýatynyň Çärjew etrabynyň «Malaý» gaz känindäki täze gaz gysyjy desganyň açylyş dabarasyna gatnaşdy. Döwletimiz üçin uly ähmiýeti bolan bu täze desganyň açylmagy Türkmenistanyň energetika strategiýasyny üstünlikli durmuşa geçirmegiň ýolunda ýene-de bir möhüm ädim boldy. Çünki gaz pudagynyň eksport kuwwatyny artdyrmak şol strategiýanyň möhüm ugurlarynyň biri bolup durýar. Dünýäniň energetika döwletleriniň hataryna girýän ýurdumyzyň baý uglewodorod serişdelerini doly derejede ulanmak ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny ýokarlandyrmaga, halkymyzyň abadan ýaşaýşyny üpjün etmäge gönükdirilendir. Şeýle hem bu ulgamda durmuşa geçirilýän iri maýa goýum taslamalary durnukly ösüşiň, ählumumy rowaçlygyň we abadançylygyň maksatlaryna laýyk gelýän netijeli halkara hyzmatdaşlygy ösdürmäge ýardam edýär.

Türkmenistan dünýäniň energetika bazarynda özara bähbitli hem-de köpugurly taslamalary durmuşa geçirýän kuwwatlyk döwlet hökmünde aýratyn işjeňlik görkezýär. Olaryň hatarynda Türkmenistan — Owganystan —Pakistan —Hindistan (TOPH) transmilli gaz geçirijisini görkezmek bolar. Gözbaşyny «Galkynyş» gaz käninden alyp gaýdýan TOPH gaz geçirijisiniň möhüm ähmiýeti hem onuň bir wagtda üç döwletiň ilatly nokatlarynyň «mawy ýangyja» bolan isleglerini kanagatlandyrmaga, sebitiň halklarynyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmaga giň mümkinçilikleri döretmek bilen birlikde, Günorta Aziýa sebitinde energiýa howpsuzlygyny üpjün etmäge hem şert döredýändigi bilen baglanyşyklydyr.

Milli Liderimiziň energetika howpsuzlygynyň dürli jähetlerini berkitmäge gönükdirilen, dünýä jemgyýetçiliginiň we iri halkara guramalarynyň goldawyna mynasyp bolan halkara başlangyçlary bu günki günde ýurdumyzyň daşary syýasy strategiýasynyň özboluşly beýanyna öwrüldi. Türkmenistanyň umumadamzat ähmiýetli tagallalary dünýä döwletleriniň bähbitleriniň sazlaşmagyna we utgaşmagyna esaslanýan syýasy we ykdysady hyzmatdaşlygyň bilelikdäki ýollaryny işläp taýýarlamak boýunça täze mümkinçilikleriň açylmagyna ýardam edýär.

Energetika ulgamyndaky hoşniýetli hyzmatdaşlygyň ilerlemegini maksat edinýän Türkmenistan BMG-de, Halkara Energetika Hartiýasynda anyk başlangyçlar bilen çykyş edýär. Häzirki wagtda halkara energiýa akymlarynyň ygtybarlylygy we howpsuzlygy, energiýa serişdeleriniň hukuk taýdan goraglylygy wajyp ähmiýete eýe bolýar. Bu babatda umumy hem-de köpugurly çemeleşmeleri işläp taýýarlamak, energiýa serişdelerini iberýän, üstaşyr geçirýän we sarp edýän ýurtlaryň arasyndaky gatnaşyklaryň anyk we üýtgewsiz ýörelgelerini ýola goýmak zerur bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyz energiýa serişdeleriniň halkara üstaşyr geçirilmeginiň deňhukuklylyk, adalatlylyk esasynda amala aşyrylmalydygyna, onuň ykdysady taýdan bähbitli, täjirçilik babatda esaslandyrylan bolmalydygyna ynam bildirýär.

Ýangyç iberiji, ony üstaşyr geçiriji we sarp ediji ýurtlaryň ählisi üçin häzirki zaman halkara gatnaşyklarynda hemmeleriň bähbitlerini sazlaşdyrmak möhüm bolup durýar. Ol wezipeleriň esasanda energiýa üpjünçiliginiň tehnogen, ekologiýa, tebigy-geologiýa, maliýe-ykdysady howpsuzlygy bilen baglanyşyklydygy dünýä jemgyýetçiliginiň tagallalaryny birleşdirmek zerurlygyny ýüze çykarýar. Şoňa görä-de, energiýa howpsuzlygynyň toplumlaýyn häsiýeti, onuň dünýä döwletleriniň ykdysady howpsuzlygynyň düzüm bölegi bolup durýandygy kesgitlenýär. Çünki islendik döwletiň ykdysadyýetiniň hereket etmeginiň, şonuň ýaly-da ýaşaýyş-durmuş maksatly ulgamlarynyň ösüşiniň netijeliligini üpjün edýän desgalaryň bökdençsiz işlemegi ilkinji nobatda energiýa üpjünçiligi bilen aýrylmaz baglydyr. Şonuň üçin hem energiýa serişdeleriniň dürli görnüşleri üçin niýetlenilen geçirijileriň howpsuzlygyny gazanmak meselesine gönüden-göni bütindünýä ykdysady howpsuzlygynyň üpjün edilmeginiň esasy ugurlarynyň biri hökmünde garalýar. Energiýa howpsuzlygynyň bitewi ulgamyny emele getirmekde köptaraplaýyn diplomatik işlere ähmiýet berýän ýurdumyz bu ugurda anyk maksatlara gönükdirilen strategiýanyň we daşary syýasatyň mümkin bolan serişdelerini ýerlikli ulanýar.

Hormatly Prezidentimiziň başda durmagynda Türkmenistan dünýä döwletleriniň bähbidine «Açyk gapylar» syýasatyny üstünlikli durmuşa geçirýär, sebit we halkara derejesindäki iri taslamalaryň başyny başlap, häzirki döwrüň wajyp meseleleri boýunça netijeli teklipleri öňe sürýär, durnukly ösüşiň möhüm şerti hökmünde energetika ulgamynyň halkara derejesinde ygtybarlylygynyň hem-de durnuklylygynyň üpjün edilmegini ileri tutýar. Munuň özi, sebit we yklymara ähmiýetli iri taslamalary durmuşa geçirmäge, geoykdysady giňişligiň strategik ösüşini bahalandyrmagyň döwrebap çemeleşmelerini hem-de dünýä halklarynyň durmuş-ykdysady ösüşine hyzmat edýän gatnaşyklarynyň oňyn nusgalaryny işläp taýýarlamaga ýardam edýär.

Gurban MYRADOW,

Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň ylmy işgäri.

2.MALIÝE-YKDYSADY TOPLUM

Watanymyzyň durnukly ösüşini üpjün etmek hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň alyp barýan döwlet syýasatynyň esasy maksadydyr. Şol syýasatyň maksadalaýyk durmuşa geçirilmeginiň netijesinde Türkmenistan häzirki wagt dünýä hojalyk gatnaşyklar ulgamyna işjeň goşulyşýan durnukly ykdysadyýeti bolan ýurda öwrüldi.

«Türkmenistan — Bitaraplygyň mekany» diýen şygar astynda geçen hem-de Watanymyzyň hemişelik Bitaraplyk halkara hukuk derejesine eýe bolmagynyň 25 ýyllygyna beslenen 2020-nji ýylda ykdysady ulgamda gazanylan makroykdysady görkezijileriň we möhüm wakalaryň seljermeleri yzygiderli durmuşa geçirilýän maksatnamalaryň oýlanyşykly häsiýete eýedigi bilen birlikde, halk hojalyk toplumynyň pudaklaryny düýpli özgertmegiň, sanly ulgama geçmegiň öz wagtynda amala aşyrylýandygynyň aýdyň subutnamasy bolup durýar.

Geçen ýyllarda bolşy ýaly, ýurdumyzy mundan beýläk-de ösdürmek, başlangyçlary öňe sürýän telekeçiligi, täzeçil başlangyçlary höweslendirmek, öňdebaryjy tehnologiýalary ornaşdyrmak, bilelikdäki kärhanalary we paýdarlar jemgyýetlerini döretmek, ätiýaçlandyryşy, gazna biržasyny we gymmatly kagyzlar bazaryny ösdürmek, ähli pudaklarda düýpli özgertmeleri amala aşyrmak döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ykdysady strategiýasynyň ileri tutulýan ugurlary hökmünde kesgitlendi.

Bu ugurlar «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» ilkinji nobatdaky wezipeler hökmünde çykyş edýär. Milli Liderimiz öňde goýlan maksatlara ýetmek üçin dünýäde emele gelýän çylşyrymly ykdysady we maliýe ýagdaýlarynyň ulgamlaýyn we esasly öwrenilmegine daýanyp, bu ulgamda kadalaşdyryjy hukuk binýadyny kämilleşdirmegiň ileri tutulýandygyna ünsi çekdi.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow 2020-nji ýylda geçirilen Ministrler Kabinetiniň mejlisleriniň we iş maslahatlarynyň dowamynda halk hojalyk toplumynyň ähli ugurlarynyň ýolbaşçylarynyň ünsüni dünýäde we sebitde çylşyrymly epidemiologiýa ýagdaýlaryny nazara alyp, durnukly ösüş depginlerini saklamagyň möhümdigine çekdi. Şunda Hökümetiň mejlislerinde bellenilen çäreleri durmuşa geçirmek hem-de tassyklanylan meýilnamalara öz wagtynda düzedişleri girizmek esasy talaplaryň biri boldy.

Şunuň bilen baglylykda, ilkinji nobatda, hormatly Prezidentimiziň Kararlary bilen dünýä ykdysadyýetinde emele gelen çylşyrymly ýagdaýlaryň ýurdumyzyň ykdysadyýetine täsirini peseltmek we milli ykdysadyýetimizi 2020-2021-nji ýyllarda durnukly ösdürmek boýunça milli maksatnamanyň hem-de ýiti ýokanç keseliň pandemiýasyna garşy Türkmenistanda dessin durmuş-ykdysady çäreleriň meýilnamasynyň tassyklanylandygyny bellemek gerek. Bu resminamalarda öňde goýlan wezipeleriň durmuşa geçirilmegi COVID-19-yň pudaklaryň ösmegine we degişlilikde, makroykdysady görkezijilere ýaramaz täsirlerini peseltmäge mümkinçilik berdi.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy boýunça garalýan döwürde görlen ähli anyk çäreler Watanymyzyň ösüşine ýardam etdi.

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, dünýäde emele gelen çylşyrymly ýagdaýlara garamazdan, türkmen halky 2020-nji ýylda joşgunly zähmeti bilen milli ykdysadyýetiň durnukly ösüşini gazanmagy başardy, ýurdumyzyň we halkymyzyň bähbidine döwlet derejesinde möhüm başlangyçlaryň ençemesine badalga berildi.

Ministrler Kabinetiniň we Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň 30-njy dekabrda geçirilen bilelikdäki mejlisinde milli Liderimiz, umuman, 2020-nji ýylyň hemmeler üçin örän kynçylykly bolandygyny, syýasy we ykdysady babatda dürli ýaramaz wakalaryň köp bolup geçendigini nygtady. Ýöne, muňa garamazdan, biz jemi içerki önümiň ösüş depgininiň gowy, ýagny 5,9 göterim derejede bolmagyna garaşýarys diýip, döwlet Baştutanymyz belledi.

Iri we orta kärhanalar boýunça aýlyk zähmet haky, 2019-njy ýyl bilen deňeşdirilende, 10 göterimden gowrak artdy.

Ýurdumyz boýunça umumy bahasy 7 milliard manada golaý bolan iri desgalaryň 45-si ulanylmaga tabşyryldy.

Ýylyň möhüm wakalarynyň hatarynda ýurdumyzda sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça Pudagara toparyň döredilmegini ýatlap geçmek gerek. Bu çözgüt hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow tarapyndan “Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynda» göz öňünde tutulan esasy wezipeleriň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek hem-de ähli pudaklara IT-ulgamlary giňden ornaşdyrmagyň hasabyna ýokary tehnologiýaly we bäsdeşlige ukyply sanly ykdysadyýeti kemala getirmek maksady bilen kabul edildi.

Agzalan döwrüň dowamynda eksport ugurly hem-de daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri çykarmagyň mukdaryny artdyrmak, hususy ulgamy goldamak boýunça toplumlaýyn işler amala aşyryldy. Bu bolsa, öz nobatynda, çig mallaryň, serişdeleriň, azyk we azyk däl harytlaryň daşary ýurtlardan getirilmegini ep-esli azaltmaga ýardam etdi.

Milli Liderimiziň geçen ýylyň 31-nji ýanwaryndaky Kararyna laýyklykda, 2020 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet haryt-çig mal biržasynyň işini kämilleşdirmegiň strategiýasynyň tassyklanylmagy möhüm ädimleriň biri boldy. Onuň amala aşyrylmagy häzirki zaman sanly ulgamlaryny giňden ornaşdyrmak, Diýarymyzyň haryt öndürijileriniň eksport mümkinçiligini ýokarlandyrmak arkaly ýurdumyzda lomaý söwda bazarynyň has-da ösdürilmegini, şeýle hem hormatly Prezidentimiz tarapyndan işlenip taýýarlanylan ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyny we “Türkmenistanyň daşary ykdysady işini 2020 — 2025-nji ýyllarda ösdürmegiň Maksatnamasyny” durmuşa geçirmäge ýardam bermegi nazarlaýar.

Bu barada gürrüňi dowam edip, 28-nji fewralda tassyklanylan, Türkmenistanyň çäklerine getirilende we ýurdumyzyň çäklerinden çykarylanda, gümrük paçlary tölenilmeli birnäçe degişli harytlaryň sanawynyň hem-de gümrük paçlarynyň möçberleriniň ähmiýetini bellemek gerek. Bu çäre, ilkinji nobatda, ýurdumyzda öndürilýän önümleriň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmaga we söwda dolanyşygyny has-da işjeňleşdirmäge gönükdirilendir.

Şeýle hem fewral aýynyň başynda halk hojalyk toplumynyň ýokary ösüş depginlerini saklamaga, Watanymyzy senagat taýdan ösen döwlete öwürmäge, ylma-bilime we täzelenişe daýanýan özgertmeleri üstünlikli amala aşyrmaga gönükdirilen 2020-nji ýyl üçin maýa goýum maksatnamasynyň kabul edilendigini nygtamak zerurdyr. Bu resminama laýyklykda amala aşyrylan çäreler pudaklar we eýeçiligiň görnüşleri boýunça ykdysadyýetiň diwersifikasiýalaşdyrylmagyny, täze iş orunlarynyň döredilmegini, ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertleriniň gowulandyrylmagyny üpjün etdi.

Milli manadyň durnuklylygyny saklamak, hyzmatlaryň görnüşlerini giňeltmek hem-de bank kepillikleriniň ygtybarlylygyny artdyrmak üçin hukuk gurallaryny peýdalanmak hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň oýlanyşykly syýasatynyň möhüm ugry hökmünde kesgitlendi. Bu ulgamyň edaralarynyň üstüne pul dolanyşygyny düzgünleşdirmek, maliýe serişdelerini jemlemek we täzeden paýlamak, hojalyk edaralarynyň arasynda özara hasaplaşyklaryň amala aşyrylyşyna gözegçilik etmek, pudaklara, işewür düzümlere we ilata karz bermek wezipeleri ýüklendi.

Bank ulgamynyň ygtybarlylygyny has-da ýokarlandyrmak boýunça häzirki wagtda geçirilýän işler döwlet strategiýasynda aýratyn ähmiýete eýedir. Şunda maliýeleşdirmegiň sanly tehnologiýalaryny ornaşdyrmak, maýalary dolandyryş we töwekgelçilikleri öňünden duýduryş ulgamynyň netijeliligini ýokarlandyrmak, korporatiw dolandyryş ulgamyny kemala getirmek, şeýle hem telekeçilik ulgamyny kämilleşdirmek, banklaryň girdejililigini we düşewüntliligini artdyrmak möhüm ugurlar hasaplanylýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň nygtaýşy ýaly, ykdysadyýetiň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmakda we depginli ösüşini üpjün etmekde, onuň dünýä hojalyk gatnaşyklary ulgamyna üstünlikli goşulyşmagynda bank ulgamynyň durnuklylygy örän wajypdyr.

Geçen ýyl bank işiniň netijeliligini we ygtybarlylygyny has-da artdyrmak, dünýä tejribesi esasynda hasaplaşyk-töleg ulgamyny kämilleşdirmek, ykdysadyýetiň önümçilik ulgamynyň karzlaşdyrylyşyny ösdürmek, kiçi önümçilikleri höweslendirmek, karz serişdeleriniň elýeterliligini kemala getirmek, hyzmatlaryň hilini gowulandyrmak, esasy maliýe guramalary bilen netijeli hyzmatdaşlygy giňeltmek boýunça toplumlaýyn işler alnyp baryldy. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzda bank işini düzgünleşdirýän kadalaşdyryjy hukuk namalaryny halkara ölçeglere kybap getirmek maksady bilen görlen çäreleri bellemek gerek.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň anyk görkezmeleri boýunça görlen çäreleriň netijesinde, 2020-nji ýyl elektron banking düzüminiň ösmegi, nagt däl hasaplaşyklaryň mukdarynyň artmagy, banklaryň maýa serişdeleriniň köpelmegi, orta we kiçi telekeçiligi karzlaşdyrmagyň ýokarlanmagy hem-de bank önümleriniň täze görnüşleriniň hödürlenmegi bilen ünsi çekdi. Munuň mysaly hökmünde “Altyn asyr”, “Millikart”, “Maşgala”, “Goýum bank karty” diýen kartlar hem-de “Internet-bank”, “Mobile-bank”, “Galtaşyksyz töleg” ulgamlary arkaly nagt däl hasaplaşyklaryň sanynyň artandygyny agzap bolar.

Ýörite terminallaryň üsti bilen söwda we hyzmat ediş merkezlerinde satyn alnan harytlar we ýerine ýetirilen hyzmatlar, jemagat hyzmatlary (gaz, suw, elektrikenergiýa), polisiýanyň ýol gözegçiligi gullugynyň degişli hyzmatlary we beýlekiler üçin tölegler geçirilýär. Ilatyň “Visa” we “MasterCard” halkara töleg ulgamlaryndan peýdalanmagy pul dolanyşygynyň ösüşinde nobatdaky möhüm tapgyr boldy.

Hödürlenýän hyzmatlaryň tiz ýerine ýetirilmegi we ýerlerde elýeterli bolmagy banklar bilen müşderileriň arasyndaky gatnaşyklaryň hil taýdan täze derejä çykarylmagyny üpjün etdi. Şeýle hem makroykdysady görkezijilere laýyklykda, manadyň daşary ýurt pullaryna bolan gatnaşygynyň durnukly bolmagynda galýandygyny bellemek gerek.

Geçen ýylyň netijelerine syn bermek bilen, güwälendirmek baradaky meseläniň üstünde durup geçmek möhümdir. Bu mesele soňky ýyllarda döwletleriň arasyndaky söwda, önümçilik gatnaşyklary bilen baglylykda, esasy meseleleri çözmekde, şeýle hem hil standartlary ulgamynda halkara hyzmatdaşlygy pugtalaşdyrmakda wajyp orny eýeleýär.

Dünýäniň işewürlik ulgamyndaky häzirki zaman ýagdaýlary oňa gatnaşyjylaryň hojalyk-ykdysady işleriniň gurallarynyň döwrüň anyk ýagdaýlaryna kybap getirilmegini talap edýär. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow mümkinçiligi uly bolan müşderiler we hyzmatdaşlar bilen gatnaşyk etmegiň oýlanyşykly strategiýasyny ýola goýmaga örän uly üns bermegiň zerurdygyny belläp, bu ugurdaky işleri mundan beýläk-de kämilleşdirmegi maliýe-ykdysady toplumynyň edaralarynyň öňünde ileri tutulýan meýilnamalar hökmünde kesgitledi.

Şu babatda geçen ýylyň 26-njy martynda milli Liderimiziň Karary bilen tassyklanylan ätiýaçlandyryşyň görnüşleriniň sanawyny ýatlap geçmek gerek. Şoňa laýyklykda, Türkmenistanyň ýuridik taraplary daşary ýurtlaryň ätiýaçlandyryş kompaniýalary bilen şertnamalary baglaşyp bilýärler.

Dünýä tejribesindäki ýagdaýlara görä, bazar gatnaşyklary şertlerinde käbir raýatlaryň we umuman, guramalaryň hem-de jemgyýetleriň bähbitlerine täsir edýän ykdysady, hukuk we durmuş ulgamlarynyň hakyky aýrylmaz bölegi ätiýaçlandyryş bolup durýar. Şu ýagdaýlary göz öňünde tutup, döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow ätiýaçlandyryş ulgamyny ilkinji nobatdaky wezipeleriň hatarynda goýdy. Bu meseläniň üstünlikli çözülmeginiň aýdyň subutnamasy hökmünde 2020-nji ýylyň 27-nji fewralynda hormatly Prezidentimiziň Döwlet ätiýaçlandyryş guramasy baradaky düzgünnamany hem-de onuň merkezi edarasynyň düzümini tassyklamak hakynda Karara gol çekmegini görkezmek bolar. Resminama bu ulgamdaky işleri kämilleşdirmek, şahsy we ýuridik taraplaryň emläk, hususy we raýat-hukuk jogapkärçiliginiň ätiýaçlandyryş goragyny üpjün etmek maksady bilen kabul edildi.

Häzirki döwürde ýurdumyzyň ösüş strategiýasynyň esasy ugry täzeçil tehnologiýalary giňden peýdalanmakdan ybaratdyr. Bu bolsa Watanymyzyň uzak möhletleýin geljegini nazara alyp, kuwwatly binýadyny kemala getirýän durnukly ykdysady ösüşi üpjün etmek üçin aýrylmaz şert bolup hyzmat edýär.

2020-nji ýylyň fewral aýynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow milli parlamentarileriň öňünde çykyş edip, döwletimizi depginli ösdürmegiň, şonuň bilen birlikde, sanly ulgamlary ornaşdyrmagyň hasabyna şäherleriň we obalaryň arasyndaky tapawudy aýyrmagyň wajypdygyny nygtady.

Şunda maglumat-kommunikasiýa hyzmatlaryny, şol sanda internet hyzmatlarynyň hiliniň we durnuklylygynyň kämilleşdirilmegine maglumat-kommunikasiýa ulgamynyň ösdürilmegine hem-de adamyň akyl-paýhas mümkinçiliginiň doly amala aşyrylmagyna aýratyn üns çekildi.

Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz hukuk binýadynyň kämilleşdirilmegini ileri tutulýan ugur hökmünde kesgitledi. Öňde goýlan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmek maksady bilen, geçen ýylyň mart aýynda ýurdumyzyň Mejlisi “Elektron resminama, elektron resminama dolanyşygy we sanly hyzmatlar hakynda» Türkmenistanyň Kanunyny kabul etdi. Resminama bu ulgamda ýüze çykýan gatnaşyklary düzgünleşdirmäge gönükdirilendir.

Bu baradaky gürrüňi dowam edip, döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow tarapyndan başy başlanan Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynda göz öňünde tutulyp, 2020-nji ýylyň dowamynda geçirilen işleriň möhümdigini bellemek gerek.

Hususan-da, 21-nji fewralda milli Liderimiziň kabul eden Kararynyň ähmiýetini nygtamak möhümdir. Resminama laýyklykda, ministrliklere, pudaklaýyn dolandyryş edaralaryna, welaýatlaryň we Aşgabat şäheriniň häkimliklerine guramaçylyk-hukuk görnüşine garamazdan, edara-kärhanalara we guramalara, şeýle hem edara görnüşli tarapy döretmezden telekeçilik işini amala aşyrýan hususy telekeçi-şahsy taraplara elektron resminama dolanyşygy ulgamyny we internet web-saýtlaryny bellenen tertipde döretmegi üpjün etmek tabşyryldy. Işlere 2020-nji ýylyň mart aýynda başlamak hem-de elektron resminama dolanyşygy ulgamyny we internet web-saýtlary 2021-nji ýylyň ýanwar aýyna çenli işe girizmek bellenildi.

Şunuň bilen bir hatarda, 2020-nji ýylyň 27-nji awgustynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň gol çeken Kararynyň iş ýüzünde durmuşa geçirilmegi örän uly ähmiýete eýedir. Resminama laýyklykda, ministrliklere, pudaklaýyn dolandyryş edaralaryna, welaýatlaryň we Aşgabat şäheriniň häkimliklerine awtomatlaşdyrylan elektron maglumat binýatlar ulgamyny döretmek, onuň bir bitewi tehniki talapnamalara laýyklykda işlemegini üpjün etmek hem-de ony 2022-nji ýylyň dekabr aýyna çenli işe girizmek tabşyryldy.

Ýokarda agzalan resminamalaryň çäklerinde 2020-nji ýylda meýilleşdirilen ähli işler üstünlikli ýerine ýetirildi.

Içeri syýasatymyzyň “Döwlet adam üçindir!” diýen baş şygaryndan ugur alnyp, adam mümkinçilikleriniň amala aşyrylmagyna maýa goýumlarynyň goýulmagyna aýratyn üns berilýär. Şundan ugur alnyp, Döwlet býujetiniň serişdeleriniň 70 göterimden gowragy durmuş ulgamyny ösdürmäge gönükdirilýär.

Häzirki wagtda jemgyýetiň akyl-paýhas mümkinçiliginiň amala aşyrylmagyna, bilim berlişiniň, ylmy barlaglaryň ýokary derejesiniň üpjün edilmegine, işçi güýjüniň hünär derejesiniň ýokarlandyrylmagyna aýratyn ähmiýet berilýär. Bu ugurlara gönükdirilýän maýa goýumlar ykdysady ösüşiň depginlerini saklamaga uly täsir edýär.

Zähmet serişdelerini netijeli dolandyrmak hem-de raýatlaryň zähmet çekmäge bolan konstitusion hukuklaryny amala aşyrmak üçin şertleri döretmek döwlet strategiýasynyň esasy ugurlarynyň biridir. Şu babatda Türkmenistanda 2018 — 2020-nji ýyllarda ýaş hünärmenleriň işe ýerleşmek ulgamyny kämilleşdirmek maksatnamasynda ilaty iş bilen üpjün etmek boýunça hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow tarapyndan kesgitlenen wezipeleri çözmegiň çäklerinde toplumlaýyn işler amala aşyrylýar.

Durmuş ulgamyndaky ähmiýetli çäreleriň hatarynda geçen ýylyň 9-njy oktýabrynda gol çekilen Permany belläp geçmek ýerlikli bolar. Şoňa laýyklykda, 2021-nji ýylyň 1-nji ýanwaryndan zähmet haklarynyň, pensiýalaryň, döwlet kömek pullarynyň, talyp we diňleýji haklarynyň möçberleri 10 göterim ýokarlandyryldy.

Döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň biri telekeçiligi ösdürmekden ybaratdyr. Milli Liderimiziň kiçi we orta işewürligi ýeňillikli karzlaşdyrmaga berýän hemmetaraplaýyn goldawy we başlangyçlary netijesinde, bu ulgam Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe gülläp ösüşe tarap kuwwatly itergä eýe boldy. Munuň mysaly hökmünde soňky ýyllarda hususy ulgamyň wekilleriniň ykdysadyýetimiziň dürli ugurlarynda taslamalaryň durmuşa geçirilmegine işjeň gatnaşmagyny görkezmek bolar.

Ýurdumyzyň telekeçileriniň ýokary tehnologiýaly önümçilige maýa goýmaklary, bazaryň üýtgeýşine dessine uýgunlaşmagy, täze pudaklary özleşdirmegi arkaly ýerine ýetirýän giň gerimli işleri azyk bolçulygynyň üpjün edilmegine, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan hem-de eksport ugurly önümleriň öndürilişiniň mukdarynyň artmagyna getirýär. Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, munuň özi şeýle hem öndürilýän harytlaryň hiliniň ýokary bolmagyna, olaryň bahalarynyň elýeterli bolmagyna, goşmaça iş orunlarynyň döredilmegine ýardam edýär.

Işewürleriň 20 müňden gowragyny özünde jemleýän Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň döredilen gününden bäri jemi içerki önümiň ösüşiniň düzüminde ykdysadyýetimiziň döwlete degişli däl ulgamynyň paýy ep-esli artyp, bu görkeziji 2020-nji ýylda ýangyç-energetika toplumyny hasaba almanyňda, 60 göterimden gowraga barabar boldy.

Diýarymyzyň senagatçylarynyň we telekeçileriniň 2020-nji ýylyň mart aýynda geçirilen sergisi milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmekde, ýurdumyzyň ähli pudaklaryny hem-de welaýatlaryny täzeçil we sazlaşykly ösdürmekde, döwrebap önümçilikleri döretmekde, eksport kuwwatyny pugtalandyrmakda türkmen işewürleriniň eýeleýän ornuny aýdyň görkezdi. Bu forumyň “Türkmenistan — Bitaraplygyň mekany” ýylyndaky tapgyry Watanymyzyň durmuş-ykdysady taýdan okgunly ösüşine, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň düýpli özgertmelerine daýanýan döwlet maksatnamalarynyň üstünlikli durmuşa geçirilmeginde hususy ulgamyň goşýan goşandynyň giň gerimliligi bilen baglylykda, aýratyn mazmuna eýe boldy.

2020-nji ýylyň fewralynda milli Liderimiziň gol çeken Karary bu ugurda ähmiýetli çäreleriň birine öwrüldi. Resminama laýyklykda, Döwlet daşary ykdysady iş bankyna telekeçileriň — şahsy we ýuridik taraplaryň amala aşyrýan taslamalaryny maliýeleşdirmek üçin OPEK halkara ösüş gaznasy bilen karz ylalaşygyny baglaşmaga ygtyýar berildi. Bu çözgüt ýurdumyzyň ykdysadyýetine daşary ýurt maliýe serişdelerini çekmäge, kiçi we orta işewürligi goldamaga, hususy telekeçilige maliýe taýdan goldaw bermäge gönükdirilendir.

2020-nji ýylda möhüm ugurlaryň hatarynda döwlet eýeçiligindäki desgalary hususylaşdyrmak hem-de olary paýdarlar jemgyýetlerine öwürmek arkaly döwlet eýeçiligindäki desgalary azaltmak boýunça işler işjeňleşdirildi. Bu ulgamda düýpli özgertmeleri giňeltmek maksady bilen, hojalygy dolandyrmagyň netijeli usullaryny ornaşdyrmagyň, halk hojalyk toplumynyň pudaklarynyň kärhanalarynda eýeçiligiň dürli düzümlerini döretmegiň esasynda desgalary tapgyrlaýyn hususylaşdyrmak işleri amala aşyryldy.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başyny başlan ösüşlere beslenen özgertmeleriniň aýrylmaz bölegi «Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etraplardaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmek boýunça 2020-nji ýyla çenli döwür üçin rejelenen görnüşdäki Milli maksatnamasyny» durmuşa geçirmekden ybaratdyr. Şonda kesgitlenen wezipeleriň amala aşyrylmagy welaýatlarda önümçilik, ykdysady, tehniki, durmuş, hojalyk, ylym-bilim we tebigy-serişde mümkinçilikleriniň has-da artdyrylmagyna ýardam berýär.

Garalýan döwürde ýurdumyzda ýaşaýyş jaýlarynyň toplumlary, köp sanly mekdepler we mekdebe çenli çagalar edaralary, saglygy goraýyş we syýahatçylyk ulgamlarynyň binalary, inženerçilik desgalary ulanylyşa tabşyryldy. Mundan başga-da, häzirki döwürde umumy şertnama bahasy 37 milliard amerikan dollaryndan hem köp bolan, giň gerimliligi bilen tapawutlanýan önümçilik we durmuş maksatly iki ýarym müňe golaý desganyň gurluşygy alnyp barylýar. Ýokarda bellenilip geçilişi ýaly, 2020-nji ýyl Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan Türkmenistana hemişelik Bitaraplyk derejesiniň berilmeginiň 25 ýyllygynyň baýram edilmegine beslendi. Bu şöhratly sene mynasybetli geçen ýylyň dekabrynda halkara sergi geçirilip, ol 12 gün dowam etdi. Giň gerimli gözden geçiriliş Garaşsyz Türkmenistanyň milli ykdysadyýetiniň üstünlikleriniň beýanyna öwrüldi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow foruma gatnaşyjylara iberen Gutlagynda döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlary bolan ýurdumyzyň halk hojalyk toplumyny innowasiýa taýdan özgertmekde, senagatymyzy diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmekde, milli ykdysadyýetimiziň kuwwatyny artdyrmakda, halkymyzyň durmuş derejesini yzygiderli ýokarlandyrmakda, ählumumy ykdysady giňişlikde ýurdumyzyň ornuny barha berkitmekde belent sepgitlere ýetilendigini nygtady.

Milli Liderimiziň baştutanlygynda Türkmenistanyň alyp barýan daşary syýasat ýörelgesiniň esasy ugurlarynyň biri abraýly halkara guramalar bilen netijeli gatnaşyklary berkitmekden ybaratdyr. Ýurdumyz bu ugurdaky strategiýany yzygiderli amala aşyryp, özüniň maýa goýum ýagdaýyny gowulandyrmak hem-de esasy önümçilik gaznalaryny tehnologiýa taýdan täzelemäge, düzümleri döwrebaplaşdyrmaga, giň gerimli taslamalary durmuşa geçirmäge iri maýa goýumlary çekmek bilen, esasy maliýe guramalary bilen netijeli we özara bähbitli gatnaşyklary ýola goýýar.

Ykdysady topluma girýän ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary, şol sanda ýurdumyzyň banklary daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen gatnaşyklaryny giňeltmek maksady bilen, geçen ýylyň dowamynda döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tabşyrygyna laýyklykda, wideomaslahatlar görnüşinde işewür gepleşikleri geçirmek arkaly netijeli hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak üçin anyk çäreleri gördüler. Maýa goýum ulgamynda, ilkinji nobatda, dünýäniň we sebitiň esasy banklary bilen özara bähbitli gatnaşyklaryň ösdürilmegi döwletimiziň köptaraply ykdysady kuwwatynyň amala aşyrylmagyny, onuň mundan beýläkki depginli ösüşini üpjün edýär.

Abraýly maliýe düzümleriniň ýurdumyza iri maýa goýumlaryny gönükdirmäge bolan gyzyklanmalarydyr ymtylmalary ägirt uly mümkinçiliklere eýe bolan ygtybarly we jogapkär hyzmatdaş hökmünde Türkmenistana ýokary ynam bildirilýändigine şaýatlyk edýär.

2020-nji ýylyň iýul aýynda ýurdumyza Bütindünýä söwda guramasynda synçy derejesiniň berilmegi ýylyň esasy wakalarynyň biri boldy. Munuň özi milli ykdysadyýetimizi depginli ösdürmäge, daşary söwdada onuň eýeleýän ornuny berkitmäge, köptaraply hyzmatdaşlygy giňeltmäge, daşary ýurt maýalarynyň has-da köp gelmegine ýardam bermäge gönükdirilendir. Ol üstünlikli amala aşyrylmagy bilen birlikde, geljegi uly täjirçilik we söwda strategiýasynyň taýýarlanylmagyna hem degişlidir.

Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça bilelikdäki hökümetara toparlaryň, ikitaraplaýyn işewürlik geňeşmeleriniň işleri hem-de yzygiderli esasda geçirilýän maslahatlar, halkara sergiler hem daşary ýurtlaryň maýa goýumlarynyň möçberiniň artmagyna ýardam edýär.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, gazanylan degişli ylalaşyklar, Türkmenistan bilen birnäçe döwletleriň arasynda baglaşylan Ähtnamalar ähli ulgamlarda we ugurlarda dünýä jemgyýetçiligi bilen netijeli uzak möhletleýin gatnaşyklary çuňlaşdyrmak üçin giň mümkinçilikleri açýar.

Synymyzyň ahyrynda Halk Maslahatynyň mejlisinde 2021-nji ýylda Türkmenistanyň durmuş-ykdysady taýdan ösüşiniň esasy ugurlaryny makullamak hakynda kabul edilen Kararyny belläp geçmek gerek. Şonda Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe örän uly özgertmeleri başdan geçirýän Garaşsyz, baky Bitarap Watanymyzyň ösüşiň täze sepgitlerine çykýandygy bellenilýär.

Ýurdumyzdaky häzirki tapgyr jemgyýetçilik durmuşynyň ähli ugurlaryna öňdebaryjy tehnologiýalaryň, sanly ulgamlaryň we innowasiýalaryň ornaşdyrylmagy, täze pudaklary we önümçilikleri döretmegiň hasabyna ykdysadyýetiň düzüminiň kämilleşdirilmegi, şeýle hem hususy ulgamyň giňden ösdürilmegi bilen häsiýetlenýär. Jemgyýetde demokratik özgertmeleri durmuşa geçirmek we gazanylan üstünlikleri ygtybarly berkitmek boýunça yzygiderli çäreler görülýär.

Şöhratly senäni — halkara jemgyýetçilik tarapyndan Bitaraplyk hukuk derejesiniň ykrar edilmeginiň 25 ýyllygyny dabaraly bellän ýurdumyz häzirki wagtda döredijiligiň we rowaçlygyň ýoly bilen ynamly öňe barýar. Ykdysadyýetde, syýasatda, ylymda we bilimde, saglygy goraýyş ulgamynda, medeniýetde, oba hojalygynda hem-de beýleki pudaklarda milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda ýurdumyzyň gazanan üstünlikleri halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň gowulanmagyna oňyn täsir edip, geljege bolan ynamy artdyrýar. Munuň subutnamasy hökmünde Türkmenistanyň 2021-nji ýyl üçin Döwlet býujetinde ykdysadyýeti diwersifikasiýalaşdyrmagyň, halkara we sebit ähmiýetli iri möçberli hem-de aýratyn möhüm maýa goýum taslamalaryny durmuşa geçirmegiň hasabyna halk hojalyk toplumynyň pudaklarynyň durnukly ýokary ösüş depginlerini saklamaga maliýe serişdeleriniň uly möçberiniň gönükdirilendigini agzap bolar.

Maliýe-ykdysady ulgamda 2020-nji ýylyň netijelerini jemläp, toplanan oňyn milli tejribä hem-de ägirt uly gazanylan üstünliklere daýanyp, ýurdumyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygynda gülläp ösüşiň we rowaçlygyň ýolunda öňe tarap nobatdaky möhüm ädimleri ätjekdigini pugta ynam bilen nygtap bolar. Umuman, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baş maksady her bir türkmenistanlynyň bähbitlerini üpjün etmekden ybarat bolan durmuş-ykdysady strategiýasy Birleşen Milletler Guramasynyň Durnukly ösüş maksatlaryna doly kybap gelýär.

(TDH).

Golaýda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasarynyň hem-de ýurdumyzyň welaýatlarynyň häkimleriniň gatnaşmagynda sanly wideoaragatnaşyk arkaly iş maslahatyny geçirdi. Iş maslahatynda welaýatlary durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek, geçiriljek ekiş möwsümine taýýarlyk görmek meselelerine möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşyna garaldy hem-de welaýatlaryň ýolbaşçylarynyň hepdäniň dowamynda alnyp barlan işler baradaky hasabatlary diňlenildi.

Milli Liderimiz degişli ýolbaşçylaryň hasabatlaryny diňläp, welaýatlaryň «ak altyn» ekiljek meýdanlaryny ekiş möwsümine talabalaýyk taýýarlamagyň, sürüm we tekizleýiş işlerini bellenen möhletlerde geçirmegiň möhümdigini nygtady. Şunuň bilen bir hatarda, gowaça ekişini agrotehniki möhletlerde we ýokary hilli geçirmek üçin ulanyljak tehnikalar we gurallar abatlanylyp, möwsüme doly taýýar edilmelidir, pagtaçylary tohum bilen doly üpjün etmek üçin ekiş möwsümine çenli zerur bolan gowaça tohumlary taýýarlanylmalydyr.

Hormatly Prezidentimiz ýazlyk ýeralmanyň, soganyň we beýleki gök ekinleriň ekişiniň agrotehniki talaplara laýyklykda geçirilmegi üçin zerur bolan çäreleri görmegiň möhümdigini aýtdy. Azyk üpjünçiligini pugtalandyrmak we bugdaýyň ýokary hasylyny öndürmek üçin bugdaý ekilen meýdanlarda ideg işlerini ýokary hilli alyp barmagy dowam etmeli diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Ýurdumyzy ösdürmegiň döwlet maksatnamalaryna laýyklykda, welaýatlarda şu ýyl meýilleşdirilen işleriň öz wagtynda we ýokary hilli ýerine ýetirilmegini gazanmagyň zerurdygyny aýratyn nygtady.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli ulanylmaga berilmegi göz öňünde tutulýan medeni-durmuş we önümçilik maksatly desgalaryň gurluşyk işleriniň bellenilen möhletlerde tamamlanmagyny üpjün etmegiň möhümdigine aýratyn ünsi çekdi.

Milli Liderimiz welaýatlaryň etraplaryndaky tehniki hyzmat ediş kärhanalarynda bar bolan ähli oba hojalyk tehnikalarynyň we gurallarynyň abat ýagdaýda saklanylmagyny hem-de möwsümleýin oba hojalyk işlerinde netijeli ulanylmagyny üpjün etmegi degişli ýolbaşçylara tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyz öňde boljak gowaça ekişine taýýarlyk görülmegi ýaly möhüm meselä ünsi çekip, ekiş geçiriljek meýdanlarda sürüm we tekizleýiş işlerini bellenen möhletlerde geçirmek üçin bu ugurda oba hojalyk tehnikalarynyň doly güýjünde işledilmeginiň zerurdygy barada görkezme berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow pagta arassalaýjy kärhanalarda pagtanyň ýokary hil taýdan işlenilmegini hem-de ekiş möwsümi üçin zerur bolan gowaça tohumlarynyň taýýarlanmagyny üpjün etmegi tabşyrdy.

Milli Liderimiz galla kärhanalarynda azyklyk bugdaýyň talabalaýyk saklanylmagyny berk gözegçilikde saklamagyň hem-de ýokary hilli un, çörek we çörek önümleriniň öndürilmegini üpjün etmegiň zerurdygyny nygtady.

Şunuň bilen bir hatarda, hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň ilatyny özümizde öndürilýän ýeralma we gök-bakja önümleri bilen ýeterlik möçberde üpjün etmek üçin degişli ýolbaşçylar bilen bilelikde zerur bolan işleri geçirmegi, bu ugurda önüm öndürijileri ýokary hilli tohum bilen üpjün etmegi tabşyrdy.

«Aşgabat».

Aşgabat, 3-nji fewral (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň käbir orunbasarlarynyň, degişli ministrlikleriň hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylarynyň we ugurdaş ýokary okuw mekdepleriniň rektorlarynyň gatnaşmagynda oba hojalygyny ösdürmek boýunça sanly wideoaragatnaşyk arkaly iş maslahatyny geçirdi.

Döwlet Baştutanymyz iş maslahatyny açyp, ýurdumyzyň oba hojalyk toplumynda geçen ýyl alnyp barlan işleriň netijelerine serediljekdigini bellemek bilen, agrosenagat toplumynyň döwletimiziň ykdysadyýetiniň esasy pudaklarynyň biridigini nygtady. Şoňa görä-de, biziň bu ugurda gazanýan üstünliklerimiz, ýurdumyzda azyk bolçulygyny we halkymyzyň bagtyýar durmuşyny üpjün etmek köp derejede bu pudagyň netijeli ösdürilmegine baglydyr.

Häzirki wagtda döwletimiziň oba hojalyk pudagyny ösdürmäge köp möçberde maýa goýumlaryny goýýandygyna garamazdan, gynansak-da, heniz pudakda kemçilikler we ulanylmaýan mümkinçilikler köp diýip, hormatly Prezidentimiz belledi.

Şulardan ugur alnyp, şu günki iş maslahatynyň dowamynda pudagyň netijeli dolandyrylyşyny ýokarlandyrmak, ony ösdürmegiň gazanylan depginini saklamak, ýer we suw serişdeleriniň netijeli ulanylmagy, şu ýyl ähli döwlet maksatnamalaýyn borçnamalaryny üstünlikli ýerine ýetirmek üçin pudakda amala aşyrylýan özgertmeleriň depginini güýçlendirmek baradaky meseleler ara alnyp maslahatlaşylar diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Hormatly Prezidentimiz sanly wideoaragatnaşyk arkaly geçirilýän iş maslahatynyň gün tertibine geçip, ilki bilen, oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministri M.Baýramdurdyýewe söz berdi. Ministr pudagy ösdürmek, onuň maddy-enjamlaýyn binýadyny has-da pugtalandyrmak boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi.

Hasabat döwründe ministrlik boýunça önümçilik meýilnamasy 113,7 göterim, şol sanda pagta süýümini öndürmegiň meýilnamasy 103,2 göterim, ösümlik ýagy, şeker we un öndürmegiň meýilnamasy 100 göterim, çörek we çörek önümleri boýunça meýilnama 151,4 göterim, et önümleri boýunça meýilnama 102,2 göterim, süýt we süýt önümleri boýunça meýilnama 102,1 göterim berjaý edildi.

Şeýle hem ministrlik tarapyndan önümçilik kärhanalarynyň kuwwatlyklaryny netijeli ulanmak arkaly ýokary hilli azyk önümlerini öndürmek, olary talabalaýyk saklamak hem-de bu önümler bilen içerki sarp edijileri üpjün etmek boýunça zerur işler geçirilýär.

Pudagyň ylmy-barlag edaralarynyň hünärmenleri, ýurdumyzda maldarçylygy ösdürmek, öri meýdanlaryny peýdalanmaga we kärendesine bermek, bu işlere hususy önüm öndürijileri giňden çekmek maksady bilen, welaýatlaryň häkimlikleri bilen bilelikde degişli işleri geçirýärler.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, obasenagat toplumynda geçirilýän işlerde kemçiliklere ýol berilýändigine nägilelik bildirip, oba hojalygyny ösdürmegiň ýokary depginini saklamagyň esasy wezipeleriň biridigine ünsi çekdi we bu babatda degişli tabşyryklary berdi.

Döwlet Baştutanymyz döwletimiziň oba hojalyk önümleriniň öndürilýän möçberini artdyrmak hem-de ilatymyzyň zerur azyk harytlaryna islegini doly derejede kanagatlandyrmak maksady bilen, oba hojalyk pudagyna ählitaraplaýyn goldaw bermegi dowam etdirjekdigini aýdyp, bu babatda ministre degişli tabşyryklary berdi.

Soňra Suw hojalygy baradaky döwlet komitetiniň başlygy G.Baýjanow pudagy ösdürmek, onuň maddy-enjamlaýyn binýadyny berkitmek we suw üpjünçiligini gowulandyrmak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Suw hojalygy baradaky döwlet komiteti boýunça 2020-nji ýylda önümçilik meýilnamasy 104,5 göterim hem-de potrat işleri boýunça meýilnama 114,7 göterim ýerine ýetirildi.

Häzirki wagtda ýurdumyzyň welaýatlarynda goşmaça suw gorlaryny toplamak maksady bilen täze suw howdanlaryny gurmak hem-de bar bolanlarynyň göwrümini giňeltmek boýunça maksatnamalaýyn işler alnyp barylýar.

«Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň» çäklerinde ýurdumyzda suw serişdelerini tygşytly peýdalanmak, goşmaça suw gorlaryny döretmek, ýerleriň şorlaşmagynyň öňüni almak we ekerançylyk ýerleriniň melioratiw ýagdaýyny gowulandyrmak maksady bilen degişli işler geçirilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, suw hojalygy pudagynda alnyp barylýan işleriň ýagdaýyna nägilelik bildirdi hem-de suw gorlaryny aýawly saklamagyň we peýdalanmagyň döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň biridigini belledi. Munuň özi obasenagat toplumyny sazlaşykly ösdürmegiň, daşky gurşawy goramagyň wezipelerini çözmek bilen gös-göni baglydyr.

Döwlet Baştutanymyz ekinleri suw bilen zerur möçberde üpjün etmek boýunça wezipeler ýerine ýetirilende, satyn alynýan kuwwatly tehnikalary netijeli ulanmagyň möhüm ähmiýetini belledi hem-de pudagyň ýolbaşçysyna degişli tabşyryklary berdi.

Soňra “Türkmen atlary” döwlet birleşiginiň baş direktory A.Berdiýew 2020-nji ýylda ýerine ýetirilen işler barada hasabat berdi.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe asyrlaryň dowamynda türkmen topragynda kemala gelen behişdi bedewlerimiziň dünýädäki şan-şöhratyny has-da belende galdyrmak boýunça eziz Diýarymyzda giň gerimli işler durmuşa geçirilýär. Ýurdumyzda atçylyk pudagyny ösdürmek maksady bilen, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tabşyrygy boýunça dünýä ölçeglerine kybap gelýän döwrebap atçylyk sport toplumlary gurlup, ulanylmaga berilýär.

Şonuň bilen birlikde, bu ugurda ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamak we atçylygy ylmy esasda ösdürmek boýunça döwrebap enjamlar bilen enjamlaşdyrylan ylmy-barlag edaralary döredilýär hem-de atşynaslarymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertleri has-da gowulandyrylýar.

Döwlet birleşiginiň garamagyndaky atçylyk toplumlarynda hem-de athanalarda saklanylýan atlaryň baş sanyny köpeltmek we olary talabalaýyk idetmek boýunça degişli işler geçirilýär. Şonuň bilen birlikde, idedilýän atlary zerur ot-iýmler bilen üpjün etmek maksady bilen, döwlet birleşigine degişli ekerançylyk meýdanlarynda ot-iýmlik ekinlerini ösdürip ýetişdirmek boýunça degişli işler alnyp barylýar.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, hakyky gözelligiň we kämilligiň nusgasy diýlip ykrar edilen ýyndam ahalteke bedewlerimiziň Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe eziz Watanymyzyň okgunly ösüşiniň baş nyşanyna öwrülendigini belledi.

Hormatly Prezidentimiz atçylyk pudagyny ösdürmek boýunça ýerine ýetirilýän işlere hem-de tohum atlaryň baş sanyny artdyrmak boýunça görülýän çärelere nägilelik bildirip, “Türkmen atlary” döwlet birleşiginiň ýolbaşçysyna alnyp barylýan ylmy-seçgi işlerini kämilleşdirmek babatda birnäçe anyk görkezmeleri berdi.

“Türkmen atlary” döwlet birleşiginiň maddy-enjamlaýyn binýadyny has-da pugtalandyrmak, seçgi-tohumçylygy kämilleşdirmek, atlary zerur iýmler bilen üpjün etmek barada degişli tabşyryklar berildi.

Bu işler Ahalteke atçylyk ylmy merkeziniň işgärleriniň gatnaşmagynda ylmy esasda guralmalydyr diýip, milli Liderimiz Türkmen oba hojalyk uniwersitetiniň rektory D.Myradowa şu ýokary okuw mekdebindäki weterinariýa fakultetiniň alymlarynyň hem bu işe işjeň goşulmagy barada tabşyryk berdi.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow sözüni dowam edip, dagyň hoştap howasy, onuň eteginden akyp geçýän arassa çeşme suwy bilen kemala gelen ahalteke bedewleriniň sagdynlygy we kaddy-kamatynyň gözelligi babatda deňi-taýynyň ýokdugyny nygtady. Şeýle aýratynlyklary bilen, bu bedewleri has-da kämilleşdirmek esasy wezipeleriň biridir diýip, milli Liderimiz aýtdy.

Muňa mysal hökmünde gadymy döwürlerden bäri halkymyzyň buýsanjyna öwrülen we dünýäde meşhur bolan ahalteke bedewleriniň ösüp-örňän mekanynda ynsan gylykly bedewler üçin hem binalaryň gurulmagynyň bellenilendigini nygtap bolar.

Şöhratly ahalteke bedewleriniň taryhy watany hökmünde meşhur bolan Ahal welaýatynyň täze dolandyryş merkezinde türgenleşik meýdançalary, manežleri we athanalary bolan Halkara atçylyk ýokary okuw mekdebi, Atçylyk ylmy-önümçilik merkezi gurulýar.

Bu desgalar golaýda ýerleşen Halkara atçylyk sport toplumy bilen bilelikde tutuş ulgamy emele getirer, bu bolsa, pudagy täze, dünýä derejesine çykarmaga mümkinçilik berer.

Milli Liderimiz häzirki wagtda ahalteke bedewleriniň 20-ä golaý reňk öwüşginleriniň bardygyna aýratyn ünsi çekdi. Olaryň her biri hem öz gözelligi bilen haýran galdyrýar. Munuň özi atlaryň tapawutly genetikasy bilen baglanyşyklydyr. Bu işi has-da kämilleşdirmek maksady bilen, hormatly Prezidentimiz okuw-usulyýet we ylmy-barlag işleri boýunça meýilnamany işläp taýýarlamagyň möhümdigini aýtdy.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow häzirki wagtda atçylygyň birnäçe sport görnüşleriniň, şol sanda at çapyşyklarynyň, konkur, marafon ýaryşlarynyň giňden ýaýrandygyny hem-de “Galkynyş” milli at üstündäki oýunlar toparynyň, atly ýöriş mekdebiniň bardygyny belledi.

Hormatly Prezidentimiz bular barada aýdyp, ahalteke bedewleriniň tapawutly aýratynlyklaryny has-da ýüze çykarmaga hem-de gazanýan görkezijilerini ýokarlandyrmaga gönükdirilen şeýle ýaryşlaryň geçirilişiniň gerimini giňeltmek boýunça işleri dowam etmegi tabşyrdy.

Atçylyk ulgamyny has-da ösdürmek ugrunda zerur pugta binýat döredildi. Bu ugurdaky işler ylym bilen aýakdaş gitmelidir diýip, milli Liderimiz aýtdy.

Şeýle hem döwlet Baştutanymyz şu ýyl Mary welaýatynda geçiriljek Türkmen bedewiniň milli baýramyna hemmetaraplaýyn we ýokary guramaçylyk derejesinde taýýarlyk görmek barada degişli tabşyryklary berdi.

Maslahatyň barşynda hormatly Prezidentimiz welaýatlaryň häkimleriniň hasabatlaryny diňledi. Ilki bilen Ahal welaýatynyň häkimi Ý.Gurbanow sebitde işleriň ýagdaýy, ekerançylyk ýerlerinde geçirilýän möwsümleýin işler, şol sanda gowaçanyň, gök önümleriň, ýeralmanyň we soganyň ýazky ekişine toplumlaýyn taýýarlyk görlüşi barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, oba hojalyk tehnikalaryny we beýleki gurallary, ýerleri ekişe taýýarlamak, şeýle hem degişli agrotehniki çäreleri öz wagtynda geçirmek, şol sanda ýerleri sürmek we tekizlemek işlerine ünsi çekdi.

Döwlet Baştutanymyz güýzlük bugdaýa ideg etmek, hususan-da, olary mineral dökünleri bilen iýmitlendirmek, ösüş suwuny bermek boýunça işleriň depginini güýçlendirmek barada görkezme berdi.

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, ýeralmanyň, soganyň we gök-bakjanyň ekişiniň bellenen agrotehniki möhletlerde geçirilmegi berk gözegçilikde saklanylmalydyr.

Soňra Balkan welaýatynyň häkimi T.Atahallyýew obasenagat toplumynda alnyp barylýan işler, güýzlük bugdaýa ideg edilişi, gowaça, ýeralma we sogan ekmek üçin bölünip berlen ýerleri tekizlemek we sürmek, ekiş möwsümine oba hojalyk tehnikalaryny we enjamlaryny, tohum taýýarlamak bilen birlikde, möwsümleýin agrotehniki çäreleri geçirmek boýunça görülýän işler barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ekerançylyk hojalyklarynda alnyp barylýan ähli işleriň döwrüň talabyna laýyk gelmelidigini nygtady.

Hususan-da, gowaça ekmek üçin bölünip berlen ýerleri ekişe taýýarlamak, şol ýerleri öz wagtynda sürmek we tekizlemek, oba hojalyk tehnikalary we gurallary abatlamak hem-de maýsalara ösüş suwuny tutmak we olary mineral dökünler bilen iýmitlendirmek boýunça tabşyryklar berildi.

Milli Liderimiz ýeralmanyň, soganyň we gök-bakja önümleriniň hasyllylygyny artdyrmak baradaky meselä ünsi çekip, olaryň ekişiniň bellenilen agrotehniki möhletlere pugta laýyklykda, ýokary hilli geçirilmegini üpjün etmek boýunça häkime anyk görkezmeleri berdi.

Soňra Daşoguz welaýatynyň häkimi N.Nazarmyradow welaýatda 2020-nji ýylda alnyp barlan işleriň netijeleri hem-de şu ýyl geçiriljek çäreleriň meýilnamasy barada hasabat berdi.

Häzirki wagtda welaýatda agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda, ekinlere ideg etmek, mineral dökünler bilen iýmitlendirmek hem-de ösüş suwuny tutmaga taýýarlyk işleri alnyp barylýar.

Oba hojalyk tehnikalary we gurallary ekişiň guramaçylykly geçirilmegine doly taýýar edildi. Ýeralmanyň, gök-bakja we beýleki azyklyk ekinleriň ekilýän meýdanlaryny giňeltmek maksady bilen, ýerler kesgitlenip, zerur bolan tohumlary hem-de meýdanlary ekişe taýýarlamak işleri alnyp barylýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, depginli zähmet çekmegi dowam etmek bilen, öňde goýlan wezipeleri mundan beýläk-de doly berjaý etmegiň möhümdigini aýtdy. Döwlet Baştutanymyz öňde durýan wezipeleri kesgitläp, Daşoguz welaýatynyň toprak-howa şertlerine laýyk gelýän ekinleriň görnüşlerini döretmekde, welaýatyň ylmy edaralary bilen degişli işleri alyp barmagy ýola goýmagy tabşyrdy.

Milli Liderimiz Aral meselesine ünsi çekip, onuň ýaramaz täsirleriniň öňüni almagyň ilkinji nobatdaky wezipeleriň biridigini nygtady. Bu mesele Merkezi Aziýanyň çäginden hem çykýar, ony çözmek üçin ähli tagallalar edilýär, halkara guramalar, ilkinji nobatda bolsa, BMG bilen işjeň hyzmatdaşlyk etmekde ulgamlaýyn döwletara gatnaşyklar ýola goýulýar.

Mälim bolşy ýaly, bu ugurda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda alnyp barylýan yzygiderli işler dünýä jemgyýetçiliginiň giň goldawyna eýe bolýar. Türkmenistan tarapyndan başy başlanyp, BMG tarapyndan “Birleşen Milletler Guramasy bilen Araly halas etmegiň halkara gaznasynyň arasynda hyzmatdaşlyk” atly Kararnamanyň biragyzdan kabul edilmegi munuň aýdyň subutnamasydyr.

Hormatly Prezidentimiz Aral meselesi boýunça ylmy-amaly işleri dowam etmegi hemişe üns merkezinde saklamagyň zerurdygyny belläp, bu babatda iş maslahatyna gatnaşýan degişli ýolbaşçylara anyk tabşyryklary berdi.

Döwlet Baştutanymyz şüdügär sürüminde ulanylýan pluglaryň berk bolmagyny gazanmak üçin ýeriň dykyzlygyna laýyklykda taýýarlanylmagynyň wajypdygyny belledi. Şoňa görä-de, milli Liderimiz bu ugurda ugurdaş ýokary okuw mekdepleriniň alymlarynyň ylmy taýdan esaslandyrmalarynyň zerurdygyna ünsi çekip, rektorlara anyk tabşyryklary berdi.

Iş maslahaty Lebap welaýatynyň häkimi Ş.Amangeldiýewiň hasabaty bilen dowam etdi. Häkim milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa geçen ýyl tehniki-ykdysady görkezijilerde gazanylan netijeler hem-de şu ýyl geçiriljek işleriň meýilnamasy barada hasabat berdi.

Hasabatyň çäklerinde geçen ýyl welaýatyň etraplary boýunça bugdaýyň, pagtanyň, şalynyň, ýeralmanyň we gök-bakja ekinleriniň bereketli hasylynyň ösdürilip ýetişdirilendigi habar berildi.

Şu ýylyň pagta hasyly üçin gowaça ekiljek meýdanda sürüm, tekizlemek hem-de ýuwuş suwuny tutmak işleri geçirilýär. Gowaça ekişinde işlediljek tehnikalar, ulanyljak oba hojalyk gurallary abatlanyp möwsüme taýýar edildi. Gowaça ekişi üçin gerek bolan ýokary hilli tohumlary möwsüme taýýarlamak boýunça degişli işler alnyp barylýar.

Mundan başga-da, ilaty ýurdumyzda öndürilýän ýokary hilli azyk önümleri bilen bolelin üpjün etmek barada döwlet Baştutanymyzyň beren tabşyryklaryna laýyklykda, welaýatda ýeralma we gök-bakja ekinlerini ekmek işleriniň agrotehniki möhletlerde alnyp barylýandygy, mallaryň baş sanyny köpeltmek we olardan alynýan önümleriň möçberlerini artdyrmak boýunça işleriň geçirilýändigi barada habar berildi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, welaýatda gazanylan görkezijileri has-da artdyrmak üçin mundan beýläk-de gaýratly zähmet çekmelidigini belledi. Öňde goýlan wezipeleri ýerine ýetirmek bilen, Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk baýramyna zähmet sowgatlary bilen gelmek Lebap welaýatynyň ýaşaýjylarynyň esasy maksadyna öwrülmelidir diýip, milli Liderimiz aýtdy we şunuň bilen baglylykda, birnäçe tabşyryklary berdi.

Mary welaýatynyň häkimi D.Annaberdiýew sebitde alnyp barlan işleriň netijeleri hem-de şu ýyl geçiriljek işleriň meýilnamasy baradaky hasabat bilen çykyş etdi.

Häzirki döwürde bugdaý ekilen meýdanlarda agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ideg işleri — ösüş suwuny tutmak, mineral dökünler bilen iýmitlendirmek işleri bellenen meýilnamalara laýyklykda alnyp barylýar.

Milli Liderimiz hasabaty diňläp, gazanylan netijeler bilen çäklenmän, mundan beýläk-de öndürijilikli zähmet çekmegi dowam etmegiň zerurdygyny nygtady. Şunuň bilen baglylykda, häkime degişli tabşyryklary berdi.

Maslahatyň barşynda hormatly Prezidentimiz Türkmen oba hojalyk uniwersitetiniň rektory D.Myradowyň hem-de Türkmen oba hojalyk institutynyň rektory A.Gapurowyň alyp barýan işlerine nägilelik bildirdi.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzyň alymlarynyň oba hojalyk toplumyna goşýan goşandyny artdyrmagyň möhüm wezipeleriň hatarynda durýandygyny aýtdy.

Milli Liderimiz bular barada nygtamak bilen, Türkmenistanda innowasion esasda obasenagat toplumynyň inžener-tehniki taýdan üpjün etmek meseleleriniň çözülýändigini, ýurdumyzyň toprak-howa şertlerine laýyk gelýän iň täze tehnikalaryň satyn alynýandygyny belledi.

Ýer we suw serişdelerini rejeli ulanmak, ekin meýdanlaryny suw bilen üpjün etmek, tohumçylygy ösdürmek meselelerine aýratyn üns berilýär. Öňdebaryjy tehnologiýalar hem-de ylmy işläp taýýarlamalar işjeň ornaşdyrylýar. Olar ata-babalarymyzyň ýerden peýdalanmagyň köpasyrlyk tejribesi bilen birlikde, oba hojalygyny okgunly ösdürmegiň ygtybarly esasy bolup durýar.

Ýurdumyzyň oba hojalyk toplumyny ýokary düşewüntli pudaga öwürmek, obasenagat toplumynyň köpugurly kuwwatyny doly peýdalanmak hem-de netijeli häsiýete eýe bolmagyny üpjün etmek üçin önümçilige täzeçil usullary, ylmyň we tehnikanyň öňdebaryjy gazananlary, iň oňat dünýä tejribesi giňden ornaşdyrylmalydyr diýip, hormatly Prezidentimiz nygtady.

Bu wezipeleri amala aşyrmak üçin ýurdumyzyň ekerançylyk meýdanlarynyň hasyllylygyny ýokarlandyrmak, ekologiýa derejesini pugtalandyrmak, tohumçylyk-seçgi işlerini kämilleşdirmek, ýer we suw serişdelerini netijeli peýdalanmak boýunça işler geçirilmelidir.

Bu ugurda alym hünärmenler ylmy taýdan esaslandyrylan usullary netijeli ulanmak arkaly degişli derejede goşantlaryny goşmalydyr diýip, döwlet Baştutanymyz birnäçe tabşyryklar berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew gözegçilik edýän pudaklarynyň 2020-nji ýylda ýerine ýetiren işleriniň netijeleri, şeýle hem oba hojalygynda ýaýbaňlandyrylan özgertmeleriň barşy hem-de welaýatlarda geçirilýän möwsümleýin meýdan işleri barada hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa hasabat berdi.

Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi boýunça önüm öndürmek, işleri we hyzmatlary berjaý etmek boýunça meýilnama 113,7 göterim, Suw hojalygy baradaky döwlet komiteti boýunça 104,5 göterim, “Türkmen atlary” döwlet birleşigi boýunça 106,1 göterim ýerine ýetirildi.

Oba hojalyk maksatly ýörite ýer gaznalary yzygiderli döredilýär hem-de olar önüm öndürijilere paýlanyp berilýär.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp hem-de obasenagat toplumyny özgertmäge gönükdirilen döwlet maksatnamalaryny amala aşyrmagyň möhümdigine ünsi çekip, degişli ugurda geçirilýän işleriň depginini güýçlendirmegiň esasy wezipe bolup durýandygyny belledi. Munuň özi oba ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini gowulandyrmaga, ösdürilip ýetişdirilýän oba hojalyk önümleriniň möçberini artdyrmaga ýardam eder.

Milli Liderimiz gazanylan netijelere nägilelik bildirip, degişli ugurda özgertmeleriň barşyna gözegçiligi güýçlendirmegi hem-de obasenagat toplumyny ösüşiň innowasion ýoluna — sanly ulgama yzygiderli geçirmegiň üpjün edilmegini tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyz topragyň hasyllylygyny artdyrmaga, oba hojalyk ekinlerine ideg etmek boýunça zerur agrotehniki çäreleri öz wagtynda geçirmäge mümkinçilik berýän ylmyň gazananlarynyň önümçilige giňden ornaşdyrylmagyna aýratyn ähmiýet berilmelidigini belledi we bu babatda degişli görkezmeleri berdi.

Döwlet Baştutanymyz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary G.Müşşikowa ýüzlenip, bu pudagyň düşewüntliligini has-da ýokarlandyrmak maksady bilen geçirilýän işleriň has netijeli häsiýete eýe bolmagy üçin onuň durnukly ykdysady ýagdaýynyň saklanylmagyna yzygiderli gözegçilik etmegiň zerurdygyny aýtdy.

Milli Liderimiz obasenagat toplumynyň işini has-da kämilleşdirmek bilen bagly meseleleriň üns merkezinde durmalydygyny belläp, wise-premýere birnäçe anyk görkezmeleri berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow şu günki maslahaty jemlemek bilen, oňa gatnaşyjylaryň oba hojalyk toplumynyň işini gowulandyrmak üçin örän köp we tutanýerli işlemelidigini aýtdy.

Häzirki döwürde toplumyň bar bolan önümçilik kuwwaty doly peýdalanylmalydyr. Ylmyň we tehnologiýalaryň iň soňky gazananlary esasynda önümçilige sanly ulgamlary ornaşdyryp, oba hojalyk toplumynyň önümçilik kärhanalarynda zähmeti guramagyň netijeliligi ýokarlandyrylmalydyr. Bu ýokary okuw mekdepleriniň ýolbaşçylaryna hem degişlidir. Önümçilige daşary ýurt maýa goýumlary has köp çekilmelidir.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow wise-premýer E.Orazgeldiýewe oba hojalyk toplumynyň edara-kärhanalarynyň maliýe-ykdysady ýagdaýyny, önümçilik we hojalyk işlerini yzygiderli seljermegi tabşyrdy. Şonuň bilen birlikde, azyk senagaty, oba hojalyk önümlerini gaýtadan işlemek boýunça önümçilikleriň doly kuwwatynda we bökdençsiz işlemegi üpjün edilmelidir.

Oba hojalyk toplumynyň edara-kärhanalarynda çykdajylaryň düzümini seljerip, artykmaç çykdajylary aýyrmaly. Önümiň, ýerine ýetirilýän işleriň özüne düşýän gymmatyny peseltmek boýunça çäreleriň yzygiderli geçirilmegine berk gözegçilik etmeli diýip, milli Liderimiz aýtdy.

Wise-premýere oba hojalyk tehnikalaryny, gurallaryny we enjamlaryny hususy bölegiň we daýhan hojalyklarynyň satyn almaklaryny guramak üçin degişli işleri geçirmek babatda tabşyryklar berildi.

Şeýle hem bellenilişi ýaly, «Öri meýdanlary hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna laýyklykda, ähli welaýatlarda öri meýdanlaryny durnukly dolandyrmagy üpjün etmek, olary rejeli peýdalanmak we goramak, ekologik, ykdysady we serişde mümkinçiligini ýokarlandyrmak boýunça zerur çäreleri geçirmek möhümdir.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow daşary ýurtlardan naýbaşy tohumlary satyn almak arkaly bugdaýyň, ýeralmanyň we beýleki oba hojalyk ekinleriniň hasylyny ýurdumyzda öndürmegiň gerimini giňeltmek barada tabşyryk berip, geljekde daşyndan tohum satyn almagy çäklendirmeli diýip aýtdy.

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, atçylyk hojalyklarynyň ot-iým we beýleki önümler bilen üpjünçiligi yzygiderli gowulandyrylmalydyr, toplumyň edara-kärhanalarynyň ot-iým öndürmegi ýola goýulmalydyr.

Hormatly Prezidentimiz Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligine oba hojalyk maksatly ekin meýdanlarynyň we örüleriň maksadalaýyk we netijeli ulanylmagyny gazanmak, halkara tejribeden ugur alyp, ekinleriň hasylyny ýokarlandyrmak we tohumçylygy ösdürmek üçin zerur işleri geçirmek, bu ugurda usuly-gollanmalary taýýarlamak bilen bagly tabşyryklary berdi.

Dünýä ykdysadyýetindäki ýagdaýlara baglylykda, halkyň sarp edýän azyk harytlarynyň görnüşlerini we öndürilýän möçberlerini artdyrmaly diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi.

Şeýle hem döwlet tarapyndan ýeňillikli şertlerde daşary ýurt pulunda satyn alynýan oba hojalyk tehnikalarynyň maksadalaýyk we netijeli ulanylmagyny berk gözegçilikde saklamagyň zerurdygy nygtaldy.

Hormatly Prezidentimiz azyk we oba hojalyk önümçiliginde ulanylýan import harytlarynyň, çig mallaryň, himiki we sarp ediş serişdeleriň, ätiýaçlyk şaýlarynyň amatly bahalardan satyn alynmagyny üpjün etmegi tabşyrdy. Olaryň sebitdäki ýurtlar üçin hereket edýän bahalardan ýokary bolmazlygy gazanylmalydyr. Harytlar satyn alnanda önüm öndürijiler bilen göni hyzmatdaşlyk ýola goýulmalydyr.

Oba hojalyk önümlerini öndürmek üçin berlen ýer serişdeleriniň maksadalaýyk we netijeli ulanylmagyny berk gözegçilikde saklamagyň möhümdigini aýtmak bilen, döwlet Baştutanymyz zerur bolan döwrebap enjamlary, programma üpjünçiligini ornaşdyrmak hem-de degişli hünärmenleri taýýarlamak arkaly Döwlet ýer kadastrynyň ýeke-täk ulgamyny şu ýylyň ahyryna çenli döretmek üçin alnyp barylýan işleri çaltlandyrmagy tabşyrdy.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow mallaryň baş sanyny yzygiderli artdyrmak, olar üçin ygtybarly ot-iým binýadyny we täze kaşarlary gurmak, weterinariýa kömegini gowulandyrmak babatda degişli tabşyryklary berdi.

Türkmenistanyň Prezidenti Buýruga gol çekip, wezipe borçlaryny talabalaýyk ýerine ýetirmän, işde goýberen kemçilikleri üçin oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministri M.Baýramdurdyýewe berk käýinç yglan etdi hem-de ýol berlen kemçilikleri gysga wagtyň içinde düzetmegi oňa soňky gezek duýdurdy.

Döwlet Baştutanymyz iş maslahatyny dowam etmek bilen, Suw hojalygy baradaky döwlet komitetiniň başlygy G.Baýjanowa birnäçe tabşyryklary berdi. Bellenilişi ýaly, halkara tejribeden ugur alyp, iri suw geçirijileri, howdanlary we kölleri ulanmagyň iň täze tilsimatlary önümçilige ornaşdyrylmalydyr. Suw tygşytlaýjy (damjalaýyn, ýagyş ýagdyrma, akabalary betonlama) usullary giňden ulanylmalydyr.

Import harytlarynyň, tehnikalaryň, ätiýaçlyk şaýlaryň we sarp ediş serişdeleriniň amatly bahalardan satyn alynmagyny we sebitdäki ýurtlar üçin bahalardan ýokary bolmazlygyny gazanmaly diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow harytlar satyn alnanda önüm öndürijiler bilen göni hyzmatdaşlygy ýola goýmagyň dogry boljakdygyny belledi.

Hormatly Prezidentimiz döwlet tarapyndan daşary ýurt pulunda satyn alynýan suw hojalyk tehnikalarynyň maksadalaýyk we netijeli ulanylmagyny üpjün etmegiň, ýerleriň melioratiw ýagdaýyny gowulandyryp, şorlaşmagyna garşy göreşmek, zeýkeşleri arassalamak işleriniň depginini güýçlendirmek boýunça çäreleri görmek barada tabşyryklar berdi.

Suw serişdelerini tygşytly ulanyp, ilatly ýerleriň we oba hojalygynyň suw bilen üpjünçiligini gowulandyrmaly diýip, döwlet Baştutanymyz belledi.

Hormatly Prezidentimiz Buýruga gol çekip, wezipe borçlaryny talabalaýyk ýerine ýetirmän, işde goýberen kemçilikleri üçin, Türkmenistanyň Suw hojalygy baradaky döwlet komitetiniň başlygy G.Baýjanowa käýinç yglan etdi.

Ýurdumyzda atçylygy ösdürmäge uly üns berip, onuň gadymy däplerini dikeltmeli diýip, döwlet Baştutanymyz “Türkmen atlary” döwlet birleşiginiň ýolbaşçysy A.Berdiýewe atçylyk sport toplumlarynyň gazanýan girdejilerini artdyrmak, goşmaça mümkinçiliklerden peýdalanmak boýunça seljermeleri geçirmegi hem-de teklipleri taýýarlamagy tabşyrdy.

Atçylyk hojalyklarynyň zerurlyklary üçin ot-iým üpjünçiligini yzygiderli gowulandyrmaly. Bu hojalyklaryň öz mümkinçilikleri bilen ot-iým öndürmek arkaly döwlet serişdelerini tygşytlamaly diýip, milli Liderimiz atlary köpeltmek, tebigy şertlere uýgunlaşdyrmak boýunça zerur çäreleri görmegi tabşyrdy.

Welaýatlaryň häkimlerine oba hojalyk pudagynda özgertmeleri geçirmek boýunça maksatnamalaýyn işleri üstünlikli durmuşa geçirmek boýunça anyk tabşyryklar berildi. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, oba hojalyk ekinlerinden ýokary hasyl öndürmek üçin ýeriň hakyky eýesi tapylmalydyr hem-de önümçilige öňdebaryjy tejribeler giňden ornaşdyrylmalydyr.

Şu ýyl gowaçanyň ýokary hasylyny öndürmek üçin, ýaz ekişine gowy taýýarlyk görülmelidir. Gowaça ekiljek meýdanlarda sürüm we tekizleýiş işlerini bellenen möhletlerde we talabalaýyk geçirilmelidir, gowaça ekişini we ideg işleri bellenen agrotehniki möhletlerde geçirmek üçin, oba hojalyk tehnikalary we gurallary, gowaça tohumlary möwsüme doly taýýarlanylmalydyr.

Bulardan başga-da, döwlet Baştutanymyz ilaty özümizde öndürilen ýeralma, gök-bakja we miwe önümleri bilen bolelin üpjün etmek hem-de azyk üpjünçiligini pugtalandyrmak üçin şu ýyl ýazlyk ýeralmanyň, soganyň we beýleki gök ekinleriň ekişini bellenen agrotehniki möhletlerde hem-de ýokary hilli geçirmegi tabşyrdy.

Bugdaýyň ýokary hasylyny öndürmek üçin, ýerleri mineral dökünler bilen iýmitlendirmegi we ösüş suwuny tutmagy agrotehniki möhletlerde hem-de talabalaýyk geçirmek, bu ugurda etraplarda alnyp barylýan işleri gündelik seljermek, bugdaý meýdanlarynda zyýankeşleriň we keselleriň öňüni almak, haşal otlara garşy öz wagtynda göreş çärelerini geçirmek babatda degişli görkezmeler berildi.

Howdanlarda suw toplamak, suwy netijeli peýdalanmak, şeýle hem suwaryş we şor suw akabalaryny arassalamak işlerini geçirip, suw tygşytlaýjy döwrebap usullary önümçilige giňden ornaşdyrmaly diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Hormatly Prezidentimiz geçen ýyl agrosenagat toplumynyň aýry-aýry kärhanalarynda önümçilik kuwwatlyklarynyň ýeterlik ulanylmandygyny belledi. Mysal üçin, un öndürýän kärhanalarda önümçilik kuwwaty 52,4 göterim, pagta arassalaýjy kärhanalarda 64 göterim, çörek bişirýän kärhanalarda 67,6 göterim, ýag öndürýän kärhanalarda 29,1 göterim ulanyldy.

2019-njy ýyl bilen deňeşdireniňde, geçen ýylda un, ösümlik ýagyny, et, ýumurtga öndürmek we dowarlaryň baş sanyny artdyrmak pese düşdi.

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow wise-premýer E.Orazgeldiýewe we oba hojalyk toplumynyň ýolbaşçylaryna anyk tabşyryklary berdi. Oba hojalygynyň netijeliligini artdyrmak, guşçulygy, et-süýt önümçiligini, azyk we beýleki pudaklary ösdürmegi üpjün etmek zerur bolup durýar. Agrosenagat toplumynyň azyk, maldarçylyk, et we süýt senagaty ýaly kärhanalarynyň önümçilik kuwwatyny artdyrmak boýunça çäreleri görmeli hem-de şertleri döretmeli.

2019-njy ýyl bilen deňeşdireniňde, geçen ýyl guş etini ýurdumyza daşyndan getirmek 6,9 göterim, ýumurtga boýunça 85,8 göterim, ösümlik ýagy boýunça hem 93,2 göterim artdy.

Dünýä ykdysadyýetindäki bolup geçýän ýagdaýlar bilen baglylykda, içerki bazary azyk harytlary bilen üpjün etmegi gowulandyrmaly, azyk önümlerini ýurdumyzda öndürmegiň möçberini artdyrmaly, bazarlarda azyk önümleriniň bolçulygyny döretmek boýunça zerur işleri geçirmeli diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi.

Döwlet Baştutanymyz agrosenagat toplumynda netijeli dolandyryşyň, innowasion tehnologiýalary ornaşdyrmagyň hasabyna çykdajylary azaltmak boýunça teklipleri taýýarlamagy hem-de ähli çäreleri görmegi tabşyrdy.

Öri meýdanlaryny we oba hojalyk maksatly sürümli ýerleri netijeli we maksadalaýyk ulanmak boýunça zerur işleri geçirmeli. Oňyn halkara tejribeden ugur alyp, oba hojalyk ekinleriniň hasyllylygyny ýokarlandyrmak hem-de tohumçylygy ösdürmek boýunça zerur işler alnyp barylmalydyr. Ýer kadastryny taýýarlamak tamamlanylmalydyr. Dürli oba hojalyk ekinlerini ösdürip ýetişdirmek boýunça usuly gollanmalar taýýarlanylmalydyr.

Hususy pudagyň we daýhan birleşikleriniň oba hojalyk tehnikalaryny, enjamlaryny we şaýlaryny satyn almagyny guramak, suw tygşytlaýjy tehnologiýalary giňden peýdalanyp, ulanylýan suw serişdeleriniň doly hasaba alynmagyny üpjün etmek, halkara tejribesinden ugur alyp, uly akabalary, howdanlary, kölleri ulanmagyň iň täze tehnologiýalaryny ornaşdyrmak babatda birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ugurdaş ýokary okuw mekdepleriniň rektorlaryna ýüzlenip, olara şu günki maslahatda ylmy babatda hem meseleleriň ara alnyp maslahatlaşylandygyny, şolaryň esasynda geljekde azyk howpsuzlygyny üpjün etmek boýunça öz hünärine ökde ýaşlary taýýarlamak barada tabşyryk berdi.

Maslahatyň barşynda hormatly Prezidentimiz Buýruga gol çekip, wezipe borçlaryny talabalaýyk ýerine ýetirmän, işde goýberen kemçilikleri üçin Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýewe berk käýinç yglan etdi.

Döwlet Baştutanymyz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary G.Müşşikowa oba hojalyk toplumynyň maliýe-ykdysady ýagdaýyny yzygiderli seljerip, maliýe üpjünçiligini gowulandyrmak boýunça teklipleri taýýarlamagy, pudagara algy-bergiler boýunça hasaplaşyklaryň geçirilişini we karzlaryň gaýtarylyşyny gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Şeýle hem oba hojalyk toplumynyň edara-kärhanalarynyň kuwwatynyň ulanylyşyny we ösüş depgininiň peselmeginiň sebäplerini jikme-jik öwrenmek, çykdajylaryň düzümini seljerip, ýer, suw, öri meýdanlary üçin tölegleriň öz wagtynda we doly möçberde gelip gowuşmagy boýunça zerur çäreleri geçirmek babatda görkezmeler berildi.

Şunuň bilen hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly wideoaragatnaşyk arkaly iş maslahatyny tamamlap, oňa gatnaşanlara berk jan saglygyny, maşgala abadançylygyny, berkarar Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

«Akylly telefonlar», «akylly sagatlar», «akylly öý», «akylly şäher» düşünjeleri häzirki wagtda gündelik durmuşymyza giňden ornaşýar. Häzirki zaman adamyny şol «akylly» tehnologiýalarsyz göz öňüne getirmek kyn. Bu ugurdaky işläp taýýarlamalar gündelik durmuşymyzyň ähli ulgamlaryna tapgyrlaýyn ornaşyp, ýaşaýşymyzy has amatly we ýakymly ýagdaýa getirýär.

Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen amala aşyrylýan sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň konsepsiýasyna laýyklykda, ähli ulgamlar we pudaklar özgerdilýär. Sanly ykdysadyýete geçmek boýunça öňde goýlan wezipelere toplumlaýyn çemeleşmek bilen, sanlylaşdyrmak işleriniň gerimi giňeldilýär.

Gurluşyk pudagynda hem-de ýaşaýyş-jemagat hojalygynda sanly özgertmeler tapgyrlaýyn esasda we dürli ugurlar boýunça amala aşyrylýar. Bu özgertmeler binalaryň hem-de desgalaryň taslamasyny düzmegiň, olary gurmagyň hem-de ulanmagyň netijeliligini artdyrmaga, ilatly ýerleriň, ýaşaýyş jaýlarynyň we bu ulgamda hödürlenilýän hyzmatlaryň ösüşini üpjün etmäge gönükdirilendir.

Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, innowasiýalar diňe ornaşdyrylan tehnologiýalar däl-de, eýsem, olary yzygiderli täzelemek işi bolup durýar. Innowasion ykdysadyýeti ornaşdyrýan Diýarymyzyň gurluşyk pudagynda täze tehnologiýalar peýdalanylýar hem-de serişde tygşytlamagyň talaplary we ölçegleri ýurdumyzyň bazarynyň aýratynlyklaryna uýgunlaşdyrylýar.

Hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda Aşgabady ösdürmegiň 16-njy tapgyrynyň binalarynyň açylyş dabarasy bu işleriň durmuşa geçirilmeginiň nobatdaky subutnamasy boldy. Ýaşamak üçin ähli amatly şertler döredilen bu ajaýyp binalardaky öýlerde «akylly öý» atly intellektual ulgam ornaşdyryldy. Buýsandyrýan ýeri, bu taslama türkmen talyplary işjeň gatnaşdylar. Talyplar tarapyndan düzülen hem-de üstünlikli durmuşa geçirilen «akylly öý» taslamasynda ähli elektrik enjamlaryny uzak aralykdan, mysal üçin, smartfon ýa-da ses buýrugy arkaly dolandyrmak mümkin. Ulanyjy diňe bir ykjam telefonda ýazmak arkaly belli bir buýruklary bermek bilen çäklenmän, eýsem, onuň kömegi arkaly özüniň elektrik abzallary bilen «gürleşip» bilýär. Ýörite işlenip düzülen üpjünçilik programmasy işleriň yzygiderli amala aşyrylmagyna ýardam edýär we dolandyrylýan enjamlaryň ählisiniň häsiýetnamalary barada giňişleýin maglumat berýär. Ýaşaýyş jaýlarynyň şunuň ýaly awtomatlaşdyrylan ulgamy yşyklandyryşa, ýyladyşa, howany çalyşmaga we sowatmaga, howpsuzlyga gözegçiligi we olary dolandyrmagy özünde jemleýär.

Häzirki döwürde gözel paýtagtymyz Aşgabat dünýäniň iň owadan hem ýaşamak üçin iň oňaýly şäherleriniň biridir. Özboluşly desgalary bilen Ginnesiň meşhur rekordlar kitabyna on bir gezek girizilen Aşgabat tehnologik ösüşiň we innowasiýalaryň milli merkezidir. Munuň özi ýurdumyzyň baş şäherinde amala aşyrylýan özgertmeleriň tutuş dünýä üçin nusga alarlykdygyny görkezýär. Häzirki döwürde Türkmenistanyň Prezidentiniň Aşgabady ösdürmek — dünýäniň iň gözel we ýaşamak üçin ähli amatlyklary bolan şäherleriniň birine öwürmek boýunça konsepsiýasynyň yzygiderli durmuşa geçirilmegi netijesinde, ýurdumyzyň paýtagtynyň çäkleri giňeldildi. Aşgabat dünýä derejesindäki iri şäherleriň birine öwrüldi. Şu ýyl, nesip bolsa, 25-nji maýda biz Aşgabadyň 140 ýyllygyny dabaraly ýagdaýda belläp geçeris.

Ogulbike MÄMIÝEWA,

Türkmenistanyň Telekommunikasiýalar we informatika institutynyň mugallymy.

Hormatly Prezidentimiz nebitgaz toplumyny ösdürmek boýunça iş maslahatyny geçirdi

2-nji fewralda milli Liderimiz sanly wideoaragatnaşyk arkaly ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumyny ösdürmek boýunça iş maslahatyny geçirdi. Oňa Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň käbir orunbasarlary hem-de ýangyç-energetika toplumynyň ýolbaşçylary gatnaşdylar. Iş maslahatynda geçen ýylda ýerine ýetirilen işleriň netijelerine garaldy, öňde durýan wezipeler kesgitlenildi.

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, dünýäde bolup geçýän wakalar bilen baglylykda, energetika bazarlarynda käbir durnuksyzlyk ýüze çykýar. Dünýä ykdysadyýetinde emele gelýän ýaramaz ýagdaýlar sebäpli, ýangyç bazarlarynda çig nebitiň we nebit önümleriniň sarp edilişi düýpli azaldy. Şoňa görä-de, nebitiň bahasy üýtgäp dur. Hormatly Prezidentimiz, öz gezeginde, dünýäde emele gelen ýagdaýlaryň ýurdumyzyň önümçilik we maliýe görkezijilerine ýaramaz täsirini ýetirýändigini, nebitiň bahasynyň aşak düşmegi sebäpli, nebit önümleriniň nyrhynyň peselýändigini, bu önümleriň bolsa ýurdumyzyň nebitgaz toplumynyň eksport edýän esasy harytlarynyň biridigini belledi. Şunda nebit önümleriniň esasy görkezijileriniň önümçiligine hem-de ýerleşdirilişine möhüm üns berilmelidir. Munuň özi şu ýylda ýokary ykdysady görkezijileri gazanmakda aýratyn ähmiýete eýedir.

Ilki bilen Döwlet ministri — «Türkmengaz» döwlet konserniniň başlygy çykyş edip, milli Liderimize tebigy gazy çykarmak, gaýtadan işlemek, onuň dünýä bazarlaryna iberilýän mukdaryny artdyrmak ugrunda alnyp barylýan işler barada hasabat berdi, «Galkynyş» gaz känini özleşdirmekde amala aşyrylýan çäreler barada habar berdi. Döwlet Baştutanymyz «Türkmengaz» döwlet konserniniň kärhanalarynda işleri guramak boýunça käbir kemçiliklere ýol berilýändigine nägilelik bildirip, bu babatda degişli tabşyryklary berdi.

«Türkmennebit» döwlet konserniniň, «Türkmengeologiýa» döwlet korporasiýasynyň başlyklary nebitiň çykarylyşyny artdyrmak, Diýarymyzyň dürli künjeklerinde geofiziki barlaglary we düýpli barlag-gözleg buraw işlerini geçirmek boýunça alnyp barylýan maksatnamalaýyn işler barada hasabat berdiler. Hasabatlarda nebite, gaza, gaz kondensatyna geljegi bar bolan guýulary taýýarlamak maksady bilen, käbir meýdançalarda 2D we 3D geofiziki gözleg işleriniň geçirilýändigi barada hem aýdyldy. Hormatly Prezidentimiz alnyp barylýan işlere nägilelik bildirip, ýurdumyzyň nebit senagatynyň öňdebaryjy, düşewüntli pudaklaryň birine öwrülmelidigini belledi, tabşyryklary berdi.

Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynyň baş direktorynyň hasabatynda bellenilişi ýaly, hasabat döwründe nebiti gaýtadan işlemegiň meýilnamasy 101,7 göterim berjaý edildi. Şunda dürli görnüşdäki benzini öndürmegiň meýilnamasy 104,5 göterim, dizel ýangyjyny öndürmegiň meýilnamasy 104,4 göterim, polipropilen öndürmegiň meýilnamasy 102,2 göterim berjaý edildi. Suwuklandyrylan gaz öndürmekde ösüş 117,3 göterime deň boldy. Öňünde durýan wezipeleri ýerine ýetirmekde haýal-ýagallyga ýol berilýändigi üçin toplumyň ýolbaşçysynyň işine nägilelik bildirip, milli Liderimiz bu babatda anyk tabşyryklary berdi.

Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň rektory öz hasabatynda häzirki wagtda uniwersitetiň 2020-2021-nji okuw ýyly üçin tassyklanan meýilnamasyna laýyklykda, hünärmenleriň 23 ugur boýunça taýýarlanylýandygyny hem-de bäş ugur boýunça bakalawrlary taýýarlamak okuwlarynyň alnyp barylýandygyny, şu okuw ýylynda uniwersitete 1480 talybyň, magistratura bolsa 15 talybyň kabul edilendigini aýratyn nygtady. Şeýle hem rektor nebithimiýa we gazhimiýa senagaty üçin inžener-himiýa, standartlaşdyrmak, güwälendirmek, inžener-tehnologiýa, inžener-ekologiýa ugurlary boýunça hünärmenleriň taýýarlanylýandygy barada habar berdi. Bu ýokary okuw mekdebinde ähli hünärleriň okuw meýilnamalaryna «Sanly ykdysadyýet» sapagy girizildi.

Hasabaty diňläp, döwlet Baştutanymyz bilim, saglygy goraýyş we sport ulgamlaryna gözegçilik edýän wise-premýere, HNGU-nyň rektoryna ýüzlenip, Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň gurlandygyna garamazdan, geologiýa-gözleg, nebitgaz çykaryş we gaýtadan işleýiş ulgamlarynyň ýokary derejeli hünärmenler bilen talabalaýyk üpjün edilmeýändigini belledi. Şoňa görä, uniwersitetde dolandyryjylary, meýdan hünärmenlerini, IT hünärmenleri taýýarlamakdan başga-da, ýokary derejeli mugallymlary, ylmy işgärleri we alymlyga dalaşgärleri şu ugurlar boýunça taýýarlamak wajypdyr. Şeýle hem hormatly Prezidentimiz halkara bilim edaralaryny, şol sanda ýurdumyzyň ygtybarly hyzmatdaşlary bolan «СNPС», «Dragon Oil», «Hyundai», «LG», «Lukoýl», «ARETI» we beýleki köp sanly abraýly kompaniýalaryň okuw merkezlerini işjeň çekmegiň zerurdygyny nygtady. Milli Liderimiz wise-premýere hem-de rektora bu babatda zerur teklipleri taýýarlamak barada anyk tabşyryklary berdi.

Iş maslahatynyň dowamynda nebitgaz toplumyna gözegçilik edýän wise-premýer topluma ylmyň soňky gazananlaryny, häzirki zaman öňdebaryjy tehnologiýalaryny we halkara tejribäni ornaşdyrmak, daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmek, tebigy gazyň, nebitiň gazylyp alnyşynyň, olaryň gaýtadan işlenmegi netijesinde alynýan önümleriň öndürilişiniň mukdaryny artdyrmak barada döwlet Baştutanymyzyň beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi. Pudakda işleriň geçiriliş derejesine nägilelik bildirip, milli Liderimiz nebit çykarmagyň, şol sanda önümi paýlaşmak hakyndaky ylalaşyklar boýunça çykarmagyň möçberiniň peselýändigini belläp, bu görkezijileri gowulandyrmak, nebitgaz guýularyny düýpli bejermek, durkuny täzelemek, iş depginini ýokarlandyrmak işleriniň öz wagtynda geçirilmelidigini nygtady. Döwlet Baştutanymyzyň aýdyşy ýaly, nebiti bazar nyrhlary boýunça satyn almak we ony ykdysady taýdan bähbitli şertlerde gaýtadan işlemek hem-de öndürilen nebit önümlerini eksporta iberip, ondan goşmaça girdeji almak meseleleri oňyn çözülmelidir. Uglewodorod serişdelerini gazyp çykarmak we gaýtadan işlemek boýunça çykdajylaryň hem-de önümiň özüne düşýän nyrhynyň artýandygyny belläp, hormatly Prezidentimiz bu görkezijileri peseltmek ugrunda zerur işleri geçirmegi wise-premýerden talap etdi.

Maslahatyň barşynda milli Liderimiz maliýe-ykdysadyýet ulgamyna gözegçilik edýän wise-premýere bu ugurdaky degişli edara-kärhanalaryň maliýe ýagdaýyny gözegçilikde saklamagy tabşyrdy, şeýle hem ýurdumyzyň Baş prokuroryna toplumyň maliýe-ykdysady görkezijilerine seljermäni dowam etdirmek barada tabşyryk berdi. Iş maslahatynyň jemini jemläp, döwlet Baştutanymyz nebitgaz toplumynyň işini gowulandyrmak üçin şu ýyl hemmeleriň tutanýerli işlemelidigini aýtdy. Nebitgaz toplumy bilen bilelikde, gaz we nebit çykaryjy kärhanalaryň, geologiýa-gözleg edaralaryň maddy-enjamlaýyn üpjünçiligi gowulandyrylmalydyr. Önümçilik desgalarynda geçirilmegi zerur abatlaýyş we durkuny täzelemek işleriniň maliýe çeşmeleri barada hem-de täze taslamalara daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmek barada anyk teklipler taýýarlanylmalydyr.

Hormatly Prezidentimiz sanly wideoaragatnaşyk arkaly geçirilen iş maslahatyny tamamlap, oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, maşgala abadançylygyny, berkarar Watanymyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmeginiň bähbidine alyp barýan işlerinde üstünlikleri arzuw etdi.

"Nesil".

­Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiziň durmuşa geçirýän «Açyk gapylar» syýasaty esasynda dünýäniň ähli ýurtlary, ilkinji nobatda bolsa, goňşy döwletler bilen netijeli gatnaşyklary ýola goýmaga, öňden gelýän hyzmatdaşlygy has-da berkitmäge aýratyn ähmiýet berilýär. Soňky ýyllarda milli Liderimiziň taýsyz tagallalary arkaly goňşy ýurtlar bilen dostlukly gatnaşyklar hil taýdan täze derejä çykdy. Iň ýakyn goňşymyz bolan Owganystan Yslam Respublikasy bilen dostlukly gatnaşyklarymyza esaslanýan täze desgalaryň açylyp ulanylmaga berilmegi munuň aýdyň subutnamasydyr. Bir günüň dowamynda birbada dört sany desganyň açylyp ulanylmaga berilmegi bilen 2021-nji ýylyň 14-nji ýanwary türkmen-owgan dostlugynyň taryhyna altyn harplar bilen ýazylan ýene bir sene boldy. Şol gün Akina — Andhoý beketleriniň arasyndaky 30 kilometrlik demir ýol böleginiň, Kerki — Şibirgan ugry boýunça güýjenmesi 500 kilowolt bolan uzynlygy 153 kilometrlik elektrik geçirijisiniň, Ymamnazar — Akina we Serhetabat — Turgundy halkara optiki-süýümli aragatnaşyk we üstaşyr ulgamlaryň gurluşygynyň tamamlanandygy mynasybetli dabara mähriban Arkadagymyz bilen goňşy Owganystan Yslam Respublikasynyň Prezidentiniň gatnaşyp, onlaýn arkaly bu şanly gün mynasybetli birek-biregi gadyrly gutlap aýdan sözleri, iki halkyň dostlukly gatnaşyklarynyň has irki döwürlerden bäri dowam edip gelýändigini ýene bir gezek subut etdi.

Elbetde, Akina — Andhoý beketleriniň arasyndaky 30 kilometrlik demir ýol böleginiň açylmagy, bu iki döwletiň ulag-üstaşyr kuwwatyny, halkara ykdysady gatnaşyklar ulgamyna goşulyşmagy üpjün etmäge mümkinçilik döreder. Bu taslama 5 döwletiň arasyndaky «Lapis Lazuly» ulag geçelgesini demir ýol ulgamy arkaly berkitmäge-de ýardam eder. Bu taslamalar yklym derejesinde ykdysady, senagat we söwdany ösdürmekde uly ähmiýete eýedir. Bu bolsa Aziýa — Ýuwaş umman sebitine, Ýewropanyň, Ýakyn Gündogaryň örän çalt ösýän sebitlerine we bazarlaryna harytlary we hyzmatlary çykarmak üçin mümkinçilikleri açar. Demir ýoly çekmekden başga-da, 30 kilometrlik ýoluň ugrunda ätiýaçlyk we gapdal ýollary guruldy, konteýner terminallary we beýleki kömekçi desgalar bina edildi we enjamlaşdyryldy. Bu bolsa ýoluň işe girizilmegi bilen daşalýan ýükleriň möçberiniň birinji ýylda 20 göterim, ikinji ýylda 50 göterim artjakdygyny görkezýär. Şol gün hormatly Prezidentimiziň ak pata bermegi bilen Akina menzilinden Andhoý şäherine Türkmenistanyň eksport önümleri guýlan ýük kerweni ýola düşdi.

Açylyp ulanylmaga berlen Kerki — Şibirgan ugry boýunça kuwwaty 500 kilowolt bolan elektrik geçirijiniň işe girizilmegi bilen elektrik energiýasyny ulanýan amallaryň sany owgan döwleti boýunça 9 milliona çenli artar. Bu elektrik energiýasy birinji nobatda Andhoý, Şibirgan we Mazari-Şarif şäherlerine iberiler. Ikinji tapgyrda — 2022-nji ýylyň başyna bolsa Puli — Humri we Kabul şäherlerine eltiler.

Mundan başga-da, taryhy wakalara beslenen dabaranyň dowamynda ulanylmaga berlen Ymamnazar — Akina we Serhetabat — Turgundy halkara optiki-süýümli aragatnaşyk iki goňşy döwletiň arasyndaky gatnaşyklary ýygjamlaşdyrmagyň täze tapgyryna nobatdaky badalga boldy. Iki döwletiň maglumat ulgamyny täze tapgyra çykarjak bu ulgam, Türkmenistandan Owganystana uzalyp gidýän optiki-süýümli ulgamlaryň ilkinjisi däldir, ikitaraplaýyn ylalaşyga laýyklykda, ozal Akina — Turgundy ulgamy hem birikdirildi. Şeýlelikde, bu optiki-süýümli aragatnaşyk ulgamy Ýewropanyň we Aziýanyň arasyndaky esasy maglumatlar köprüsini emele getirer.

Görşümiz ýaly, iki goňşy döwletiň uzak ýyllardan bäri dowam edip gelýän gatnaşyklaryny has-da jebisleşdirjek bu taryhy desgalaryň dabaraly ýagdaýda açylyp ulanylmaga berilmegi, mähriban Arkadagymyzyň ulag we energetika diplomatiýasynyň hakykat ýüzünde amala aşýandygynyň halkara derejesindäki ýene bir subutnamasydyr.

Biz hem şeýle ägirt uly taslamalary amala aşyrmak bilen, ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny has-da belende göterýän milli Liderimiziň janynyň sag, başynyň hemişe dik bolmagyny tüýs ýüregimizden arzuw edýäris!

Baýmuhammet ORAZSÄHEDOW,

Türkmenistanyň Döwlet gümrük gullugynyň harby gullukçysy, maýor.

Öňňin hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly wideoaragatnaşyk arkaly ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumyny ösdürmek boýunça iş maslahatyny geçirdi. Oňa Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň käbir orunbasarlary hem-de ýangyç-energetika toplumynyň ýolbaşçylary gatnaşdylar. Milli Liderimiz iş maslahatynda ýurdumyzyň nebitgaz toplumynda geçen ýylda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada gürrüň ediljekdigini aýdyp, durmuşa geçirilýän energetika syýasatynyň netijesinde milli ykdysadyýetimiziň nebitgaz pudagynyň yzygiderli ösüşe eýe bolandygyny belledi.

Täze nebitli-gazly ýataklar açylyp, ulanylmaga berilýär, nebitgaz önümlerini gaýtadan işleýän täze kuwwatlyklar döredilip, halkara taslamalar durmuşa geçirilýär diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Dünýäde bolup geçýän wakalar bilen baglylykda, energetika bazarlarynda käbir durnuksyzlyk ýüze çykýar. Dünýä ykdysadyýetinde emele gelýän ýaramaz ýagdaýlar sebäpli, ýangyç bazarlarynda çig mal we nebit önümleriniň sarp edilişi düýpli azaldy. Şoňa görä-de, nebitiň bahasy hem üýtgäp dur.

Döwlet Baştutanymyz, öz gezeginde, dünýäde emele gelen ýagdaýlaryň ýurdumyzyň önümçilik we maliýe görkezijilerine ýaramaz täsirini ýetirýändigini, nebit önümleriniň nyrhynyň peselýändigini, bu önümleriň bolsa ýurdumyzyň nebitgaz toplumynyň eksport edýän esasy harytlarynyň biridigini belledi.

Milli Liderimiz iş maslahatynyň dowamynda häzirki ýagdaýda pudagyň işiniň netijeliligini ýokarlandyrmak, nebitiň çykarylýan möçberiniň ösüşini saklamak, pudagyň şu ýyl üçin kesgitlenen döwlet maksatnamalarynyň borçnamalaryny ýerine ýetirmegi bilen baglanyşykly meseleleriň wajypdygyny belledi.

Şonda nebit önümleriniň esasy görkezijileriniň önümçiligine hem-de ýerleşdirilişine aýratyn üns berilmelidir. Munuň özi şu ýylda ýokary ykdysady görkezijileri gazanmakda möhüm ähmiýete eýedir.

Iş maslahatynyň dowamynda hormatly Prezidentimiz degişli ýolbaşçylaryň hasabatlaryny diňledi.

Bellenilişi ýaly, hasabat döwründe nebiti gaýtadan işlemegiň meýilnamasy 101,7 göterim berjaý edildi. Şunda dürli görnüşdäki benzini öndürmegiň meýilnamasy 104,5 göterim, dizel ýangyjyny öndürmegiň meýilnamasy 104,4 göterim, polipropilen öndürmegiň meýilnamasy 102,2 göterim berjaý edildi. Suwuklandyrylan gaz öndürmekde ösüş 117,3 göterime deň boldy.

Milli Liderimiz nebiti gaýtadan işlemegi çuňlaşdyrmak, ekologiýa taýdan ýokary hilli arassa, dünýä bazarlarynda bäsdeşlige ukyply önümleri öndürmek, önümçilige öňdebaryjy täzeçil tehnologiýalary işjeň ornaşdyrmak ýaly möhüm wezipeleriň durýandygyna ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow nebithimiýa senagatyny mundan beýläk-de yzygiderli ösdürmek, içerki sarp edijileriň nebit önümleriniň dürli görnüşlerine bolan artýan isleginiň kanagatlandyrylmagyny üpjün etmegiň, şolaryň daşary ýurtlara iberilişiniň gerimini giňeltmegiň möhümdigini belläp, nebitgaz toplumynyň ýolbaşçylaryna anyk tabşyryklary berdi.

Nebitgaz toplumy bilen bilelikde gaz we nebit çykaryjy kärhanalarynyň, geologiýa-gözleg edaralarynyň maddy-enjamlaýyn üpjünçiligi gowulandyrylmalydyr. Önümçilik desgalarynda geçirilmegi zerur abatlaýyş we durkuny täzelemek işleriniň maliýe çemeleşmeleri barada hem-de täze taslamalara daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmek barada anyk teklipler meýilnamalaşdyrylmalydyr diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy.

«Aşgabat».

(Oçerk)

(Dowamy. Başlangyjy gazetiň geçen sanynda).

Paltaş aganyň çaýyň özi ýaly lezzetli gürrüňinden soň, fabrigiň içine girip görmäge-de howlugýarsyň. Bu ýumşy bitirmäge deşliden tegelek ýüzli, «Tüýs kakasyna meňzäp dur» diýdirýän Serdar ilgezik bolýar. Ol ýolugra Paltaş aganyň 2005-nji ýylda hormatly dynç alşa çykyp, «Düýe garrasa köşegine eýerer» edip, jemgyýetiň ähli işini-jogapkärçiligini boýnuna dakandygyny ýarym degişme bilen ýaňzydýar. Soňam Hytaýyň 4 kompaniýasy, şeýle-de, Russiýanyň «Belkazyn», Germaniýanyň «Begarad», «Poliklip», Ukrainanyň «Polipak», Slowakiýanyň «Swidink» kompaniýalary bilen aragatnaşyk saklaýandyklaryny, sebäbi şöhlat hem et önümleri üçin getirilen enjamlardyr tehnologiýalaryň şol döwletleriň kompaniýalarynyňkydygyny aýdýar.

...Men her gezek ýurdumyzda geçirilýän sergilerde «Bereketli» söwda belgili şöhlat hem et önümleriniň ýanynyň hemişe köp adamly bolýandygyny, bu harytlaryň satylýan dükanlarynyň hemişe alyjylydygyny ýatladym.

...2010-njy ýylyň 29-njy iýulynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hojalyk jemgyýetine baryp, işler bilen içgin tanyşdy, degerli maslahatlary berdi. Şowly-gerimli işlemek üçinem ýörite Karar esasynda 1 gektar ýer bölünip berildi. Dessine ol ýerde şöhlat hem-de et önümlerini öndürjek zawodyň gurluşygyna girişildi. Häzir doly güýjünde işleýän kärhana şöhlat önümleriniň, elin mal etinden hem-de guş etinden milli tagamlaryň, dürli önümleriň 65 görnüşini hödürleýär. «Arkaç», «Hazar», «Arkadag», «Änew», «Altyn şapak» ýaly döwrebap atlandyrylan önümleriň hyrydary ýetik. Soňky wagtlarda bolsa ýurdumyzdaky iri şahly mallary ösdürip ýetişdirýän telekeçiler bilen hem işjeň hyzmatdaşlyk ýola goýuldy.

Indi 2008-nji ýyldan bäri, «Bereketli» şöhlat hem et önümleri hili babatda ýurdumyzda kerwenbaşy hasaplanýar. Hatda halkara bäsleşiklerde ýeňiji bolnandygy hakdaky Hormat hatlarydyr degişli güwänamalar hem bar.

Önümçilikde gaplanýan gök hem gara çaýyň görnüşi häzir 25-e ýetdi. Ýurdumyzyň dürli künjeklerindäki 25 dükan «Bereketliniň» dürli önümleridir çaýlaryny ýokary hyzmat bilen ilata hödürleýär.

Birden göwnüme gelen sowalyň jogabyny Serdardan eşidesim geldi:

— Telekeçilikde esasy mesele baýamakmy ýa-da abraý almakmy?

Ol jogaby çöp döwlen ýaly etdi:

— Şuny ýaňy dädemden soramalydyňyz-da weli. Aýtjak bolýanym, dädem hemişe: «Abraýy pul bilen satyn alyp bolýan däldir. Berk biliň, ömrüňize ýörelge ediniň: telekeçilige baýlyk hökmünde garamaň! Halka hyzmat edip alan alkyşyňyz ýaly zat bolmaz» diýýär.

Soňra Serdar dünýäniň köp ýurtlarynda — Ukrainada, Russiýada, Hindistanda, Awstriýada, Belarusda, Ýaponiýada iş saparlarynda bolandygyny ýatlady. Öz ugrundan hünär kämilligi üçin Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň Sietl şäherinde, Germaniýanyň Berlin şäherinde ýörite guralan okuwlara gatnaşypdyr. Elbetde, dünýäni gezseň gözüň açylan ýaly bolýanlygy gadymy hakykat. Şeýle-de, Braziliýa, Şwesiýa, Türkiýe, Germaniýa, Rumyniýa ýaly, et önümçiliginde ýüzlerçe ýyllyk tejribesi bolan ýurtlar, dürli döwletleriň tehnologik taýdan kämil kompaniýalary bilenem işjeň hyzmatdaşlyk ýola goýlan.

* * *

Ömrüň kethudalyk menziline gadam goýan Paltaş aganyň mahal-mahal iç gepledip, kalbynda dörän sowallara özüniň jogap beräýme gylygy bar. Bu, elbetde, ömrüň öňündäki hasabata meňzemänem duranok.

— Işiňizden närazy wagtlaryňyz bolýarmy?

— Durmuşam edil deňiz ýaly, onda daşgynam bar, gaýtgynam. Bişowluga uçraňda, paltaň daşa degende, eliň sowajak ýalam edýär. Ýöne şonda töwekgellik hem giňgöwrümlilik gerek. «Bolmady» diýip, yza tesmek asgynlamak bolýar. Ylaýta-da, telekeçilikde. Ýadaňda-da tutan işiňe ýapyşyp, galjaň, garadangaýtmaz bolmaly. «Edenim şowlamady» diýip, umytdan düşmeli däl, «Almaý gitmez, demir donly Görogly» bolmaly.

— Wagt bilen «hasap-hesibiňiz» nähili? Ol sizi gyssaýarmy ýa-da tersinemi?

— Bütin ömrüm gyssanmaçlyk bilen geçdi diýsem dogry bolar. Göwnüme, men wagtyň içi bilen ýöräp däl-de, ylgap barýan ýaly. Şonda-da garynjanyňky ýaly ýetişiksiz günde. Ýöne sabyr-takada-da gulluk edýärin. Magtymguly atamyz aýdypdyr-a: «Sabyrly gul dura-bara şat bolar» diýip. Wagty hemişe umytly geçirmeli. Ýöne oňarsaň, şu günki işiňi ertä goýmajak bolmaly.

— Ömrüň haýsy pursatlarynda özüňizi hakyky dynç alan ýaly duýýarsyňyz?

— Tutan işimi ahyrlamda.

Ine, segseniň onuny gulaçlaýan adamyň ömür ýörelgesi! Onsoň, şahyr aýtmyşlaýyn, «Ýaşlaň arasynda garrylar gerek» diýip, hiňleniberesiň gelmezmi?!

Paltaş aganyň diliniň senasy Garaşsyzlyk, Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwri. Köňül telwasy hormatly Prezidentimiziň türkmen telekeçileri üçin açyp goýan ak ýolunda abraý gazanmak, milli Liderimiziň tagalladyr aladalaryna halal zähmet, başarnyk, dünýä derejeli harytlardyr önümleri öndürmek bilen jogap bermek.

Ömrüň adyňa alkyş getirse, diýmek, seniň ýazgytdan ýalkawly adam boldugyň!

Gurbannazar ORAZGULYÝEW,

ýazyjy.

Aşgabat, 2-nji fewral (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly wideoaragatnaşyk arkaly ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumyny ösdürmek boýunça iş maslahatyny geçirdi. Oňa Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň käbir orunbasarlary hem-de ýangyç-energetika toplumynyň ýolbaşçylary gatnaşdylar.

Döwlet Baştutanymyz iş maslahatynda ýurdumyzyň nebitgaz toplumynda geçen ýylda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada gürrüň ediljekdigini aýdyp, durmuşa geçirilýän energetika syýasatynyň netijesinde milli ykdysadyýetimiziň nebitgaz pudagynyň yzygiderli ösüşe eýe bolandygyny belledi. Täze nebitli-gazly ýataklar açylyp, ulanmaga berilýär, nebitgaz önümlerini gaýtadan işleýän täze kuwwatlyklar gurlup, halkara taslamalar durmuşa geçirilýär diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi.

Dünýäde bolup geçýän wakalar bilen baglylykda, energetika bazarlarynda käbir durnuksyzlyk ýüze çykýar. Dünýä ykdysadyýetinde emele gelýän ýaramaz ýagdaýlar sebäpli, ýangyç bazarlarynda çig nebitiň we nebit önümleriniň sarp edilişi düýpli azaldy. Şoňa görä-de, nebitiň bahasy hem üýtgäp dur.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow, öz gezeginde, dünýäde emele gelen ýagdaýlaryň ýurdumyzyň önümçilik we maliýe görkezijilerine ýaramaz täsirini ýetirýändigini, nebitiň bahasynyň aşak düşmegi sebäpli, nebit önümleriniň nyrhynyň peselýändigini, bu önümleriň bolsa ýurdumyzyň nebitgaz toplumynyň eksport edýän esasy harytlarynyň biridigini belledi.

Hormatly Prezidentimiz iş maslahatynyň dowamynda häzirki ýagdaýda pudagyň işiniň netijeliligini ýokarlandyrmak, nebitiň çykarylýan möçberiniň ösüşini saklamak, pudagyň şu ýyl üçin kesgitlenen döwlet maksatnamalaýyn borçnamalaryny ýerine ýetirmegi bilen baglanyşykly meseleleriň wajypdygyny belledi.

Şunda nebit önümleriniň esasy görkezijileriniň önümçiligine hem-de ýerleşdirilişine möhüm üns berilmelidir. Munuň özi şu ýylda ýokary ykdysady görkezijileri gazanmakda aýratyn ähmiýete eýedir.

Ilki bilen Döwlet ministri — “Türkmengaz” döwlet konserniniň başlygy B.Amanowa söz berildi.

Konserniň ýolbaşçysy hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa tebigy gazy çykarmak, gaýtadan işlemek hem-de onuň dünýä bazarlaryna iberilýän mukdaryny artdyrmak ugrunda döwlet derejesinde döredilýän mümkinçiliklerden netijeli peýdalanyp, özüniň ýolbaşçylyk edýän düzümi tarapyndan alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Habar berlişi ýaly, “mawy ýangyjyň” çykarylyşynyň möçberlerini artdyrmak, bar bolan guýularyň önüm berşini ýokarlandyrmak hem-de öňdebaryjy tehnologiýalary ulanmak arkaly täze guýulary özleşdirmek boýunça toplumlaýyn işler alnyp barylýar.

Hasabatyň çäklerinde daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen ýerine ýetirilýän işler, “Galkynyş” gaz känini özleşdirmekde amala aşyrylýan çäreler barada habar berildi.

Döwlet Baştutanymyz “Türkmengaz” döwlet konserniniň kärhanalarynda işleri guramak boýunça käbir kemçiliklere ýol berilýändigine nägilelik bildirdi. Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu düzümiň işini döwrebaplaşdyrmak, känleriň önüm berijiligini artdyrmak, pudagyň işgärleri üçin zerur şertleri döretmek babatda işleri ileri tutulýan ugurlaryň hatarynda kesgitläp, şolary üstünlikli durmuşa geçirmek boýunça degişli tabşyryklary berdi.

Tebigy gazy gaýtadan işlemek, onuň daşary ýurtlara iberilýän möçberini artdyrmak bilen baglanyşykly meseleleriň oňyn çözülmegi milli ykdysadyýetimiziň kuwwatlanmagy bilen bir hatarda, sebitara hyzmatdaşlygyň netijeli häsiýete eýe bolmagyny üpjün eder. Şoňa görä-de, milli Liderimiz bu ugurda alnyp barylýan işleriň häzirki zamanyň ösen tejribesine, ylmyň ýokary gazananlaryna we täzeçil tehnologiýalara esaslanmalydygyny belledi hem-de bu babatda birnäçe görkezmeleri berdi.

Ýangyç-energetika toplumynyň ýolbaşçylary bilen geçirilýän iş maslahatynyň dowamynda «Türkmennebit» döwlet konserniniň başlygy G.Baýgeldiýew nebitiň çykarylyşyny artdyrmak boýunça alnyp barylýan maksatnamalaýyn işler hem-de döwlet Baştutanymyzyň pudagyň hemmetaraplaýyn ösüşini üpjün etmek we önümçilige häzirki zamanyň täzeçil usullaryny ornaşdyrmak boýunça beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi.

Nebitgaz ýataklarynyň öndürijiligini ýokarlandyrmak, hem-de geljegi uly täze uglewodorod ýataklaryny gözläp tapmak we ýüze çykarmak, şolary özleşdirmek hem-de gazylyp alynýan çig malyň mukdaryny artdyrmak ugrunda ähli zerur çäreler durmuşa geçirilýär. Bu işler döwlet Baştutanymyzyň pudagyň kuwwatyny artdyrmak, onuň düzümlerine innowasion sanly tehnologiýalary ornaşdyrmak hem-de daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmek boýunça öňde goýýan wezipeleriniň üstünlikli ýerine ýetirilmegine gönükdirilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, “Türkmennebit” döwlet konserniniň netijeliligini hem-de düşewüntliligini ýokarlandyrmak boýunça işleriň depgininiň pesdigini belledi we bu ugurda alnyp barylýan işlere nägilelik bildirdi.

Ýurdumyzyň nebit senagaty öňdebaryjy, düşewüntli pudaklaryň birine öwrülmelidir. Bu Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Döwlet Baştutanymyz pudagyň öňünde durýan önümçilik wezipeleriniň üstünlikli ýerine ýetirilmeginiň degişli düzümleriň maliýe-ykdysady görkezijilerini ýokarlandyrmaga bolşy ýaly, milli ykdysadyýetimiziň kuwwatlanmagyna oňat täsirini ýetirjekdigini aýdyp, bu babatda degişli tabşyryklary berdi.

Soňra «Türkmengeologiýa» döwlet korporasiýasynyň başlygy M.Rozyýew Diýarymyzyň dürli künjeklerinde geofiziki barlaglary we düýpli barlag-gözleg buraw işlerini geçirmek boýunça hormatly Prezidentimiziň tabşyrygyna laýyklykda alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Şol işler nebitiň we gazyň, gazylyp alynýan mineral serişdeleriň, agyz suwunyň täze ýataklaryny hem-de beýleki tebigy serişdeleri ýüze çykarmaga gönükdirilendir.

Hasabatda nebite, gaza we gaz kondensatyna geljegi bar bolan guýulary taýýarlamak maksady bilen, käbir meýdançalarda 2D we 3D geofiziki gözleg işleriniň geçirilýändigi barada hem aýdyldy. Ozal bar bolan maglumatlary täzeden seljermegiň netijesinde ýüze çykarylan känlerde hem-de meýdançalarda gözleg guýularyny burawlamak amala aşyrylýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, «Türkmengeologiýa» döwlet korporasiýasy tarapyndan alnyp barylýan işlere nägilelik bildirdi. Döwlet Baştutanymyz geçirilýän geologiýa-gözleg işleriniň depginini has-da güýçlendirmegi, aýratyn hem nebitiň gorlaryny gözlemäge we ýüze çykarmaga, täze nebitgaz känlerini açmaga degişli ugurlarda işleri has-da çaltlandyrmagy tabşyrdy.

Milli Liderimiz döwlet korporasiýasynyň işine häzirki zamanyň ýokary tehnologiýalary esasynda täzeçil usullary ornaşdyrmagyň pudagyň netijeliligini ep-esli ýokarlandyrmaga ýardam etjekdigini belläp, şu babatda birnäçe anyk görkezmeleri berdi.

Sanly wideoaragatnaşyk arkaly geçirilýän iş maslahaty Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynyň baş direktory D.Çişiýewiň hasabaty bilen dowam etdi.

TNGIZT-niň ýolbaşçysy döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň görkezmelerine laýyklykda, nebitgaz senagatyny ösdürmek baradaky uzak möhletleýin maksatnamany durmuşa geçirmegiň çäklerinde alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Oňa laýyklykda, uglewodorod çig malyny netijeli gaýtadan işlemek, dünýä bazarlarynda bäsdeşlige ukyply nebit önümleriniň öndürilýän mukdaryny artdyrmak hem-de şolaryň görnüşlerini giňeltmek boýunça degişli çäreler görülýär.

Bellenilişi ýaly, hasabat döwründe nebiti gaýtadan işlemegiň meýilnamasy 101,7 göterim berjaý edildi. Şunda dürli görnüşdäki benzini öndürmegiň meýilnamasy 104,5 göterim, dizel ýangyjyny öndürmegiň meýilnamasy 104,4 göterim, polipropilen öndürmegiň meýilnamasy 102,2 göterim berjaý edildi. Suwuklandyrylan gaz öndürmekde ösüş 117,3 göterime deň boldy.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynyň öňünde durýan wezipeleri ýerine ýetirmekde haýal-ýagallyga ýol berilýändigi üçin toplumyň ýolbaşçysynyň işine nägilelik bildirdi.

Milli Liderimiz öňde nebiti gaýtadan işlemegi çuňlaşdyrmak, ekologiýa taýdan ýokary hilli arassa, dünýä bazarlarynda bäsdeşlige ukyply önümleri öndürmek, önümçilige öňdebaryjy täzeçil tehnologiýalary işjeň ornaşdyrmak ýaly möhüm wezipeleriň durýandygyna ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz nebithimiýa senagatyny mundan beýläk-de yzygiderli ösdürmegiň, içerki sarp edijileriň nebit önümleriniň dürli görnüşlerine bolan artýan isleginiň kanagatlandyrylmagyny üpjün etmegiň, şolaryň daşary ýurtlara iberilişiniň gerimini giňeltmegiň möhümdigini belläp, TNGIZT-niň ýolbaşçysyna anyk tabşyryklary berdi.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň rektory Ş.Abdrahmanowa söz berdi. Rektor Diýarymyzyň ýangyç-energetika toplumynyň düzümleri üçin ýokary hünärli işgärleri taýýarlamak, amaly okuwlary tejribe bilen utgaşdyrmak we ýaşlara berilýän bilimiň derejesini ýokary halkara görkezijilere laýyk getirmek boýunça amala aşyrylýan toplumlaýyn işler barada hasabat berdi.

Häzirki wagtda uniwersitetiň 2020-2021-nji okuw ýyly üçin tassyklanan meýilnamasyna laýyklykda, hünärmenler 23 ugur boýunça taýýarlanylýar hem-de bäş ugur boýunça bakalawrlary taýýarlamak okuwlary alnyp barylýar. Şu okuw ýylynda uniwersitete 1480 talyp, magistratura bolsa, 15 talyp kabul edildi.

Şeýle hem rektor nebithimiýa we gazhimiýa senagaty üçin inžener-himiýa, standartlaşdyrmak, güwälendirmek, inžener-tehnologiýa, inžener-ekologiýa ugurlary boýunça hünärmenleriň taýýarlanylýandygy barada habar berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tabşyrygyna laýyklykda, Uniwersitetleriň Halkara bileleşiginiň agzasy Halkara nebit we gaz uniwersitetinde dünýäniň iri ýokary okuw mekdepleriniň professorlarynyň gatnaşmagynda wideoaragatnaşyk arkaly ýörite sapaklary guramak, tejribe alyşmak işleriniň ýola goýlandygy we sanly ulgam arkaly tejribe sapaklarynyň geçirilýändigi barada hasabat berildi. Bu ýokary okuw mekdebinde ähli hünärleriň okuw meýilnamalaryna “Sanly ykdysadyýet” sapagy girizildi.

Milli Liderimiz hasabaty diňläp, sanly wideoaragatnaşyk arkaly geçirilýän iş maslahatyna Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Geldinyýazowy çagyrdy hem-de wise-premýere we HNGU-nyň rektoryna ýüzlenip, ylmyň, tehnologiýalaryň ösdürilmeginiň, ýaşlara berilýän bilimiň hilini we derejesini ýokarlandyrmagyň, şol sanda ýangyç-energetika toplumynyň ähli ugurlarynda iş alyp barmaga ukyply ýaşlary ýetişdirmegiň döwrüň möhüm talabydygyny nygtady.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow döwrebap ýokary tehnologiýaly Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň gurlandygyna garamazdan, geologiýa-gözleg, nebitgaz çykaryş we gaýtadan işleýiş ulgamlarynyň ýokary derejeli hünärmenler bilen talabalaýyk üpjün edilmeýändigini belledi.

Uniwersitetde dolandyryjylary, meýdan hünärmenlerini, IT hünärmenleri taýýarlamakdan başga-da, ýokary derejeli mugallymlary, ylmy işgärleri we alymlyga dalaşgärleri şu ugurlar boýunça taýýarlamak wajypdyr.

Hormatly Prezidentimiz nebitgaz pudagy üçin ýokary hünärli işgärleri taýýarlamak, ylmy-tejribe işlerini geçirmek boýunça häzirki zaman aragatnaşyk ulgamlaryny ulanmak arkaly halkara uniwersitetler hem-de beýleki abraýly bilim edaralary bilen gatnaşyklaryň işjeňleşdirilmelidigine ünsi çekdi. Şeýle hem türkmen talyplary abraýly halkara bäsleşiklere yzygiderli gatnaşdyrylmalydyr, olaryň taýýarlan ylmy işleri önümçilige ornaşdyrylmalydyr.

Nebitgaz ulgamy üçin hünärmenleri taýýarlamak boýunça halkara tejribeden ugur alnyp, okatmagyň häzirki zaman usullaryny we nou-haulary ornaşdyrmak, milli hünärmenleri dünýäniň ösen tejribesine we standartlaryna laýyklykda okatmak, daşary ýurtlaryň ýokary derejeli hünärmenlerini bu işe çekmek ugrunda zerur tagallalar edilmelidir diýip, döwlet Baştutanymyz belledi hem-de bu babatda degişli ýolbaşçylara anyk tabşyryklary berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow nebitgaz toplumynyň degişli hünärmenlere bolan zerurlyklaryny seljermegiň, şoňa laýyklykda, ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamagyň maksatnamasyny işläp düzmegiň wajypdygyna ünsi çekdi. Milli Liderimiz uniwersitetiň ýanynda mugallymlary, ylmy işgärleri, nebitgaz pudagy üçin alymlyga dalaşgärleri taýýarlamak boýunça merkezi döretmegiň maksadalaýyk boljakdygyny belledi.

Şeýle hem döwlet Baştutanymyz halkara bilim edaralaryny, şol sanda ýurdumyzyň ygtybarly hyzmatdaşlary bolan «СNPС», «Dragon Oil», «Hyudai», «LG», «Lukoýl», «ARETI» we beýleki köp sanly abraýly kompaniýalaryň okuw merkezlerini işjeň çekmegiň zerurdygyny nygtady.

Bu baradaky gürrüňi dowam edip, milli Liderimiz daşary ýurtlaryň nebitgaz boýunça öňdebaryjy, ýokary okuw mekdepleri bilen tejribe alyşmakda, dünýä standartlaryna laýyk gelýän ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamagyň häzirki zaman usullaryny ornaşdyrmak boýunça bilimleri alyşmakda ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň ýola goýulmalydygyny belledi. Şol bir wagtyň özünde ýurdumyzyň talyplary, mugallymlary we ylmy işgärleri halkara derejede geçirilýän bäsleşiklere işjeň gatnaşmalydyrlar.

Hormatly Prezidentimiz aýdylanlary jemläp, wise-premýere hem-de rektora bu babatda zerur teklipleri taýýarlamak barada anyk tabşyryklary berdi.

Iş maslahatynyň dowamynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Meredowa söz berdi.

Wise-premýer nebitgaz toplumyny ösdürmek, ýangyç-energetika toplumyna ylmyň soňky gazananlaryny, häzirki zaman öňdebaryjy tehnologiýalaryny we halkara tejribäni ornaşdyrmak, daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmek, tebigy gazyň, nebitiň gazylyp alnyşynyň, olaryň gaýtadan işlenmegi netijesinde alynýan önümleriň öndürilişiniň mukdaryny artdyrmak barada döwlet Baştutanymyzyň beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi.

Şunuň bilen bir hatarda, nebite hem-de gaza baý täze meýdançalary ýüze çykarmak we özleşdirmek babatda öňde goýlan wezipeleri durmuşa geçirmek boýunça degişli işleriň alnyp barylýandygy aýdyldy.

Wise-premýer nebiti gaýtadan işleýän senagaty has-da ösdürmek, innowasion tehnologiýalary önümçilige ornaşdyrmak, nebit önümleriniň daşarky bazarlarda uly islegden peýdalanýan täze görnüşlerini öndürmek, içerki sarp edijileri nebit önümleri bilen doly üpjün etmek maksady bilen görülýän çäreler barada-da hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, pudakda işleriň geçiriliş derejesine nägilelik bildirip, nebit çykarmagyň, şol sanda önümi paýlaşmak hakyndaky ylalaşyklar boýunça çykarmagyň möçberiniň peselýändigini belläp, bu görkezijileri gowulandyrmak, nebitgaz guýularyny düýpli bejermek, durkuny täzelemek, iş depginini ýokarlandyrmak işleriniň öz wagtynda geçirilmelidigini belledi.

Döwlet Baştutanymyz geologiýa-gözleg işlerini geçirmegiň depginini artdyrmak, nebitiň hem-de beýleki tebigy baýlyklaryň tassyklanylan ätiýaçlyklarynyň möçberini köpeltmek üçin zerur çäreleriň görülmelidigini nygtady. Nebiti gaýtadan işleýän we gazhimiýa senagatyna göni hem-de gytaklaýyn daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmek ugrunda zerur tagallalar edilmelidir diýip, milli Liderimiz aýtdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow nebit önümlerini we nebitgazhimiýa önümlerini ýerlemek üçin täze eksport ugurlaryny özleşdirmek, gazy eksport etmek üçin amatly bazarlary gözlemek meseleleriniň wajypdygyna ünsi çekip, Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynyň önüm paýlaşmak hakyndaky ylalaşyklaryň çäklerinde gazylyp çykarylýan çig nebitiň möçberiniň hasabyna ýetiljek taslama kuwwatlygynyň ulanylmalydygyny belledi.

Şunuň bilen baglylykda, nebiti bazar nyrhlary boýunça satyn almak we ony ykdysady taýdan bähbitli şertlerde gaýtadan işlemek hem-de öndürilen nebit önümlerini eksporta iberip, ondan goşmaça girdeji almak meseleleri oňyn çözülmelidir diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzda iň döwrebap ýokary tehnologiýaly Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň hereket edýändigine, şeýle hem topluma degişli kärhanalar gurlanda işgärleri tejribe we okuw-usulyýet taýdan taýýarlamagyň göz öňünde tutulandygyna garamazdan, bu pudakda ýokary taýýarlykly hünärmenleriň ýetmezçilik edýändigini hem-de olary taýýarlamagyň derejesiniň pesdigini belläp, munuň ylalaşyp bolmajak ýagdaýdygyna ünsi çekdi.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow uglewodorod serişdelerini gazyp çykarmak we gaýtadan işlemek boýunça çykdajylaryň hem-de önümiň özüne düşýän nyrhynyň artýandygyny belläp, bu görkezijileri peseltmek ugrunda zerur işleri geçirmegi wise-premýerden talap etdi.

Döwlet Baştutanymyz bu baradaky gürrüňi dowam edip, ylmy-barlag, tebigy gaz instituty üçin ýokary tehnologiýaly barlaghanalary bolan häzirki zaman toplumynyň gurlandygyna garamazdan, nebitgaz pudagynda ylmy işleriň ýeterlik derejede geçirilmeýändigini belledi.

Şeýle hem milli Liderimiz nebitgaz pudagynda halkara tejribä esaslanyp, henize çenli harytlary, degişli işleri we hyzmatlary satyn almak boýunça bäsleşikleri geçirmäge niýetlenen elektron görnüşli bäsleşik meýdançasynyň açylmaýandygyna ünsi çekdi we bu ugurda zerur işleri geçirmegi wise-premýerden berk talap etdi.

Maslahatyň barşynda döwlet Baştutanymyz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary G.Müşşikowa nebitgaz toplumynyň ministrlikleriniň we pudak edaralarynyň, kärhanalarynyň maliýe ýagdaýyny gözegçilikde saklamagy tabşyrdy, şeýle hem ýurdumyzyň Baş prokurory B.Atdaýewe bu toplumyň maliýe-ykdysady görkezijilerine seljermäni dowam etdirmek barada tabşyryk berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow iş maslahatynyň jemini jemläp, nebitgaz toplumynyň işini gowulandyrmak üçin şu ýyl hemmeleriň tutanýerli işlemelidigini aýtdy. Häzirki döwürde toplumyň bar bolan önümçilik kuwwaty netijeli peýdalanylmalydyr.

Ylmyň we tehnologiýalaryň iň soňky gazananlary esasynda önümçilige sanly ulgamy ornaşdyryp, nebitgaz toplumynyň önümçilik kärhanalarynda zähmeti guramagyň netijeliligini ýokarlandyrmak, pudaga daşary ýurt maýa goýumlaryny işjeň çekmek zerurdyr.

Hormatly Prezidentimiz wezipe borçlaryny talabalaýyk ýerine ýetirmän, işde goýberen kemçilikleri üçin Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Meredowa berk käýinç yglan etdi hem-de ýol berlen kemçilikleri gysga wagtda düzetmegi oňa soňky gezek duýdurdy.

Şeýle hem döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow “Türkmennebit” döwlet konserniniň başlygy G.Baýgeldiýewe wezipe borçlaryny talabalaýyk ýerine ýetirmän, ýolbaşçylyk edýän konserni boýunça geçen ýylda ýaramaz netijeleriň gazanylandygy üçin berk käýinç yglan etdi.

Döwlet ministri — “Türkmengaz” döwlet konserniniň başlygy B.Amanowa wezipe borçlaryny talabalaýyk ýerine ýetirmän, işde goýberen kemçilikleri üçin berk käýinç yglan edildi.

Şonuň ýaly-da, döwlet Baştutanymyz geçen ýylda ýaramaz netijeleriň gazanylandygy üçin “Türkmengeologiýa” döwlet korporasiýasynyň başlygy M.Rozyýewe hem-de Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynyň baş direktory D.Çişiýewe berk käýinç yglan etdi we degişli resminamalara gol çekdi.

Hormatly Prezidentimiz ýangyç-energetika toplumynyň önümçilik kuwwatlyklaryny artdyrmak, eksport mümkinçiliklerini köpugurly esasda ösdürmek we giňeltmek boýunça öňde durýan wezipelere iş maslahatyna gatnaşýan ýolbaşçylaryň ünsüni çekdi hem-de şolary ýerine ýetirmek ugrunda zerur tagallalary etmegi tabşyrdy.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, nebitgaz toplumynyň maliýe-ykdysady ýagdaýyny, önümçilik we hojalyk işlerini yzygiderli seljerip, önümçilikleriň doly kuwwatynda hem-de bökdençsiz işledilmegi üpjün edilmelidir. Şunda önümçiligi dolandyrmagyň täze usullaryny ornaşdyrmaga, ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamaga uly üns berilmelidir.

Şeýle hem nebitgaz toplumyndaky edara-kärhanalarda çykdajylaryň düzümini seljermek we zerur bolmadyk çykdajylary aradan aýyrmak arkaly önümiň özüne düşýän gymmatyny peseltmek işlerine berk gözegçilik ýola goýulmalydyr.

Döwlet tarapyndan pudaga uly möçberde maýa goýumlarynyň gönükdirilýändigini nazarda tutup, kärhanalaryň önümçilik netijeliligi we girdejililigi artdyrylmalydyr diýip, hormatly Prezidentimiz sözüni dowam etdi.

Döwlet haryt-çig mal biržasynda eksport maksatly satylýan nebit önümleriniň bahalarynyň bäsleşik esasynda ýokary bolmagy gazanylmalydyr. “NAPEСO” milli nebitgaz kompaniýasynyň işiniň gerimini giňeldip, täze ýataklary özleşdirmek işlerine çekmelidir.

Şunuň bilen birlikde, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, Ahaldaky gazdan benzin öndürýän zawodyň, Gyýanlydaky polimer zawodynyň doly taslama kuwwatynda işledilmegi gazanylmalydyr. Önümçiligiň üznüksizligini üpjün etmek üçin olaryň goşmaça himiki reaktiwler, ätiýaçlyk şaýlar bilen öz wagtynda üpjün edilmegi, şonuň ýaly-da, dolandyrmagyň täze usullarynyň ornaşdyrylmagy möhümdir.

Döwlet Baştutanymyz öndürilýän önümleriň ýerlenilýän möçberini, hususan-da, erkin ýörgünli daşary ýurt puluna ýerlenilýän möçberini artdyrmak arkaly gelip gowuşýan maliýe serişdelerini köpeltmegi tabşyrdy.

Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz satyn alynýan import harytlarynyň, çig malyň bahalaryny düýpli seljermegi we olaryň sebitdäki ýurtlar üçin bahalardan ýokary bolmazlygyny gazanmagy, ýangyç-energetika toplumy üçin harytlar satyn alnanda önüm öndürijiler bilen göni hyzmatdaşlygy ýola goýmagy tabşyrdy.

Önümi paýlaşmak hakynda ylalaşyklara laýyklykda, hyzmatdaş daşary ýurt kompaniýalarynyň tebigy gazy çykarmagynyň möçberiniň peselmeginiň sebäpleri seljerilmelidir we bu depgini kadaly ýagdaýda saklamak üçin dessin zerur çäreler görülmelidir.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow nebit çykarmakda döwrebap tehnologiýalary we usullary ulanmak arkaly çykarylýan çig nebitiň mukdaryny ýokarlandyrmak, nebit çykarylýan guýulary abatlamak we durkuny täzelemek işlerini öz wagtynda geçirmek, çig nebitiň Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumyna bökdençsiz ugradylmagyny gazanmak babatda anyk görkezmeleri berdi.

Döwlet Baştutanymyz önümçilik ulgamlarynyň doly taslama kuwwatynda işlemegini gazanmagyň zerurdygyny ýene bir ýola belläp, nebiti düýpli gaýtadan işlemegi üpjün edip, çykarylýan nebit we nebithimiýa önümleriniň hilini ýokarlandyrmak üçin zerur çäreleri görmegi tabşyrdy. Önümçilige döwrebap tehnologiýalary ornaşdyrmak arkaly durkuny täzeleýiş we düýpli abatlaýyş işleri öz wagtynda geçirilmelidir.

Hormatly Prezidentimiz pudagyň serişde binýadyny berkitmek meseleleri barada aýdyp, geologiýa-gözleg, seýsmiki hem-de buraw işleriniň netijeliligini ýokarlandyrmakda, tebigy gazyň, çig nebitiň we gaz kondensatynyň gorlaryny kesgitlemekde häzirki zaman tehnologiýalarynyň, şol sanda 3D ölçegli usullaryň ulanylmalydygyny belledi.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow ulgamyň edaralary üçin ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamak işlerini tizleşdirmegi, täze ýataklaryň üstüni açmak we özleşdirmek boýunça zerur çäreleri geçirmegi tabşyrdy. Döwlet konsernleriniň we korporasiýanyň işinde ylmy-barlag institutlarynyň alymlarynyň, ussat mugallymlaryň maslahatlaryndan netijeli peýdalanylmalydyr.

Hormatly Prezidentimiz wise-premýer G.Müşşikowa ýüzlenip, nebitgaz toplumynyň maliýe-ykdysady ýagdaýyny yzygiderli seljerip, pul serişdeleri bilen üpjünçiligini gowulandyrmagy, algy-bergileri, daşary ýurt pulundaky bergilerini tükellemegi tabşyrdy. Çykdajylaryň düzümi, karzlaryň gaýtarylyşy, kuwwatlyklaryň ulanylyşy we iş depgininiň peselmeginiň sebäpleri jikme-jik seljerilip, bu meseleler gözegçilikde saklanylmalydyr.

Nebitgaz toplumy bilen bilelikde, gaz we nebit çykaryjy kärhanalaryň, geologiýa-gözleg edaralaryň maddy-enjamlaýyn üpjünçiligi gowulandyrylmalydyr. Önümçilik desgalarynda geçirilmegi zerur abatlaýyş we durkuny täzelemek işleriniň maliýe çeşmeleri barada hem-de täze taslamalara daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmek barada anyk teklipleri taýýarlanylmalydyr diýip, döwlet Baştutanymyz belledi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly wideoaragatnaşyk arkaly geçirilen iş maslahatyny tamamlap, oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, maşgala abadançylygyny, berkarar Watanymyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmeginiň bähbidine alyp barýan işlerinde üstünlikleri arzuw etdi.

Hormatly Prezidentimiziň tarp ýerleri özleşdirmek, döwrebap tilsimatlar arkaly oba hojalygynyň kämil düzümini emele getirmek, ilaty daşary ýurtlardan getirilýän önümleriň ýerini tutýan ekologiýa taýdan arassa önümler bilen üpjün etmek, bäsdeşlige ukyply ýerli önümlerimiziň eksportynyň gerimini giňeltmek, şeýle-de oba ýerlerinde iş orunlaryny döretmek baradaky tagallalaryndan ugur alnyp döredilen we bu gün üstünlikli işleri alyp barýan önümçilikleriň hatarynda «Ýigit» hojalyk jemgyýetiniň Kaka etrabynyň Şükür bagşy adyndaky daýhan birleşiginiň çägindäki ýyladyşhana toplumy guwanç bilen agzalmaga mynasypdyr. 2019-njy ýylda tapgyrlaýyn açylyp, işe girizilen ýyladyşhana toplumynyň işleri barha ilerleýär. Munuň şeýledigine Türkmenistanyň Agrar partiýasynyň Kaka etrap komitetiniň, Türkmenistanyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň etrap birleşmesiniň, Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň etrap Geňeşiniň başlangyjy esasynda ol ýerde bolup, ýyladyşhana toplumynda alnyp barylýan işler bilen tanyşanymyzda aýdyň göz ýetirdik.

Ýyladyşhana toplumynyň umumy eýeleýän meýdany 34 gektar bolup, şonuň 30 gektary hasyl ýetişdirmäge niýetlenendir. Galan böleginde mejlisler jaýy, naharhana, dynç alyş otagy, kömekçi otaglar, şeýle-de ýyladyşhana toplumynyň işini utgaşykly alyp barmaga niýetlenen otaglar ýerleşýär. Toplum işe girizilen gününden bäri ol ýerde pomidoryň dürli görnüşleri ýetişdirilip gelinýär. Ýyladyşhana toplumynyň işi bilen tanyşlygyň barşynda hünärmen Magtymguly Orazgeldiýew bize önümçilik işiniň ýola goýluşy dogrusynda täsirli gürrüňleri berdi. Onuň aýdyşy ýaly, ýyladyşhanada işler möwsümleýin alnyp barylýar. Ol ýerde ýetişdirilýän ekinden 9 aýlap hasyl alynýar, soňra 3 aýlap arassaçylyk we täze hasyla taýýarlyk işleri alnyp barylýar. Önümçilik işinde pomidoryň ilat arasynda, galyberse-de daşary bazarda uly isleg bildirilýän görnüşlerini ýetişdirmäge aýratyn ähmiýet berilýär. Ýyladyşhana gurlup, ulanylmaga berlen ilkinji ýylynda ol ýerde pomidoryň «Tommimaro muça», «Huanita», «Merlis» ýaly görnüşleri ýetişdirildi. Soňabaka täze-täze görnüşleri synag edildi. Häzirki wagtda ýyladyşhana toplumynda pomidoryň, aýratyn-da, «Marwelans», «Altes», «Merlis» ýaly görnüşleri ýetişdirilýär. Pomidoryň agzalan görnüşlerinden geçen ýylda ýokary hasyl alyndy. Bu görnüşli pomidorlar ýokumlylygy, datlylygy, durumlylygy bilen tapawutlanýar. Mundan başga-da, ýyladyşhana toplumynyň bölümlerinde pomidoryň 11 görnüşi synag edilýär. Olar görnüş aýratynlygy esasynda aýratyn bölümlerde ýetişdirilýär.

Şu günler ýyladyşhana toplumynyň bölümlerinde işler gyzgalaňly alnyp barylýar. Birkemsiz ýetişen hasyly ýygnamak, olary ýöriteleşdirilen ulaglar bilen bellenilen ýere daşamak we hil barlagyndan geçirmek bilen birlikde, ekine ideg etmek boýunça işler utgaşykly ýerine ýetirilýär. Hasyly ýygnamakda köp sanly ýaşlaryň yhlasly zähmet çekýändigini görüp has-da begenýärsiň. Bu ýerde ýygyma gatnaşýan gelin-gyzlar bilen söhbetdeş bolanymyzda, olar şitilleri oturtmakdan başlap, täze hasyl ýetişýänçä we ýygylýança ähli işlere işjeň gatnaşýandyklary, öz işlerinden lezzet alýandyklary barada buýsanç bilen gürrüň berdiler. Ýeri gelende, ýyladyşhanada pomidor şitilleri oturdylandan soňra, ideg işleriniň ählisi awtomatiki usulda amala aşyrylýandygyny, ýyladyşhananyň howa ulgamynyň, ýagny ýylylygynyň, çyglylygynyň, kömürturşy gazynyň, ýagtylygynyň öňdebaryjy tilsimatlar arkaly awtomatiki usulda sazlanýandygy bellärliklidir.

Pomidoryň «Merlis» görnüşiniň ýetişdirilýän bölüminde bolanymyzda, hasylyň ýygymynyň gyzgalaňly alnyp barylýan pursatlaryna şaýat bolduk. Hünärmen bu görnüşli pomidoryň ýetişdirilişiniň aýratynlygy hakda gürrüň berdi. Onuň aýtmagyna görä, pomidoryň bu görnüşiniň şitilleri ýetişdirilip, ekilenden soňra, 90 günden hasyl berip başlaýar. Pomidoryň bu görnüşi deň häsiýetli ýylylygy we suwaryş şertlerini talap edýär. Ol özüniň özboluşly tagamy we daşky görnüşi, owadanlygy bilen tapawutlanýar. «Merlis» görnüşli pomidoryň gektary 400 tonna çenli hasyl bermäge ukyplydyr.

Ýyladyşhana toplumynda emeli ýagtylandyryş ulgamynyň synag edilýändigini aýratyn bellemek gerek. Bu ulgam ýyladyşhananyň belli bir böleginde ornaşdyrylypdyr. Howanyň ýapyk, ýagny günüň şöhlesiniň az wagty, esasan-da, gyş paslynda ýyladyşhanada önümçiligiň ýokary bolmagyna onuň täsiri uludyr. Bu usul hasyllylygyň ýokary bolmagyna itergi berýär. Hünärmen Mekan Annageldiýewiň aýtmagyna görä, ýyladyşhananyň beýleki ýerlerinden her şitilden 38—40 hoşa hasyl alynýan bolsa, emeli ýagtylandyryş ulgamynyň ornaşdyrylan böleginden 45 hoşa çenli hasyl alynýar. Munuň özi bu öňdebaryjy usulyň önümçilik işine ýetirýän esasy täsirleriniň biridir.

Ýyladyşhana toplumynda işçi-hünärmenleriň 500-den gowragy zähmet çekýär. Olaryň bilelikdäki tagallasy bilen ýetişdirilýän tagamy, ýokumlylygy bilen alamatlanýan ýokary hilli, ekologiýa taýdan arassa pomidor hasyly ildeşlerimiziň saçagyna bereket, ak bazarlarymyza bezeg goşýar. Hasylyň bir bölegi daşarky sarp edijilere ugradylýar. Geçen şanly ýylymyzda ýyladyşhana toplumynyň önümleri «Mahmal» haryt nyşany bilen Birleşen Arap Emirliklerine, Russiýa Federasiýasyna, Gazagystana, Gyrgyz Respublikasyna eksport edildi. Üstümizdäki möwsümde ýyladyşhana toplumynyň işçi-hünärmenleri ýokary görnüşli pomidoryň 12,5 müň tonnasyny ýygnap almak bilen, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygyna mynasyp sowgady bilen barmagy belent maksat tutunýarlar.

Aýdo ŞEKEROW,

ýörite habarçymyz. SURATLARDA: ýyladyşhana toplumynyň işinden pursatlar. Surata düşüren awtor.