Gahryman Arkadagymyzyň Täjigistan Respublikasyna iş sapary 

 Aşgabat — Duşenbe — Aşgabat, 14-nji sentýabr (TDH). Şu gün türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti Emomali Rahmonyň çakylygy boýunça iş sapary bilen Täjigistana ugrady. 

 Paýtagtymyzyň Halkara howa menzilinde Gahryman Arkadagymyzy resmi adamlar ugratdylar. 

Bu ýerde türkmen halkynyň Milli Lideri, Halk Maslahatynyň Başlygy Täjigistan Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Wafo Niýatbekzoda bilen söhbetdeş boldy. Bellenilişi ýaly, Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygy sebitara hyzmatdaşlygy ösdürmekde möhüm orny eýeleýär. 

Gahryman Arkadagymyz Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti bilen ýokary derejede geçirilen duşuşyklara gatnaşandygyny, olaryň çäklerinde ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy ähli ugurlar boýunça ösdürmek bilen baglanyşykly meseleleriň ara alnyp maslahatlaşylandygyny aýtdy. Türkmenistanda hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda amala aşyrylýan işlere täjik Lideriniň ýokary baha berýändigini kanagatlanma bilen belläp, türkmen halkynyň Milli Lideri goňşy ýurduň Prezidentiniň Aşgabady “Merkezi Aziýanyň merjeni” diýip atlandyrýandygyny, özüniň bolsa Täjigistany Merkezi Aziýada gülläp ösýän künjek hökmünde görýändigini aýtdy. 

Söhbetdeşligiň dowamynda Gahryman Arkadagymyz diplomaty jogapkärli wezipä bellenilmegi bilen gutlady we oňa ikitaraplaýyn dost-doganlyk gatnaşyklaryny mundan beýläk-de ösdürmek ugrunda alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi. 

Öz gezeginde, dostlukly ýurduň doly ygtyýarly wekili Täjigistanda geçiriljek duşuşyklaryň we gepleşikleriň netijeli häsiýete eýe boljakdygyna ynam bildirip, türkmen halkynyň Milli Lideri, Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň saparynyň üstünlikli geçmegini arzuw etdi. 

Dostlukly häsiýete eýe bolan türkmen-täjik gatnaşyklary ýyl-ýyldan täze mazmun bilen baýlaşdyrylýar, möhüm ugurlaryň ählisi boýunça, ilkinji nobatda, ykdysady ulgamda netijeli dialogyň okgunly ösüş depgini munuň subutnamasydyr. Biziň ýurtlarymyz sebitde uzak möhletleýin hyzmatdaşlar bolmak bilen, häzirki döwürde netijeli we özara bähbitli gatnaşyklaryň toplumlaýyn tejribesini has-da baýlaşdyrmaga gyzyklanma bildirýändiklerini görkezýärler. Ony giň gerimli bilelikdäki taslamalary durmuşa geçirmek bilen berkidýärler. Şu ýylyň maý aýynda hormatly Prezidentimiziň Täjigistan Respublikasyna amala aşyran döwlet sapary däp bolan hyzmatdaşlyga täze kuwwatly itergi berdi, döwletara gatnaşyklaryň taryhynda täze sahypany açdy. 

Häzirki wagtda dürli ulgamlarda ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň ýokary derejesine çykyldy, parlamentara gatnaşyklar işjeňleşdirilýär, Hökümet hem-de pudaklaýyn edaralar derejesinde hyzmatdaşlygyň baý we üstünlikli tejribesi toplandy. Medeni-ynsanperwer dialogyň ösdürilmegine aýratyn üns berilýär. Soňky ýyllarda ýakyn medeni we ylmy alyşmalar ýola goýuldy, türkmen, täjik wekiliýetleriniň gatnaşmagynda halkara maslahatlar we forumlar geçirilýär. Özara Medeniýet günleri hem-de amaly-haşam sungatynyň sergileri, beýleki bilelikdäki çäreler guralýar. Iki ýurduň sebit we ählumumy gün tertibiniň birnäçe meseleleri boýunça garaýyşlarynyň ýakyndygy Türkmenistan bilen Täjigistanyň iri halkara guramalaryň çäklerinde netijeli hyzmatdaşlygyna ýardam berýär. 

...Birnäçe wagtdan soňra, türkmen halkynyň Milli Lideriniň uçary Täjigistanyň paýtagty Duşenbe şäheriniň Halkara howa menziline gondy. Bu ýerde Merkezi Aziýa ýurtlarynyň, şeýle hem Azerbaýjan Respublikasynyň Döwlet baýdaklary galdyryldy, Hormat garawuly nyzama düzüldi. 

Howa menzilinde türkmen halkynyň Milli Liderini Täjigistan Respublikasynyň Premýer-ministri Kohir Rasulzada we beýleki resmi adamlar garşyladylar. Asylly däbe görä, milli lybasdaky çagalar Gahryman Arkadagymyzy täjik we türkmen dillerinde “Hoş geldiňiz!” diýen sözler bilen garşyladylar we gül dessesini gowşurdylar. 

Duşenbe şäheriniň Halkara howa menzilinde türkmen halkynyň Milli Lideriniň Täjigistan Respublikasynyň Premýer-ministri Kohir Rasulzada bilen gysga wagtlyk söhbetdeşligi boldy. Onuň dowamynda döwletara hyzmatdaşlygy, şol sanda parlamentara gatnaşyklary ösdürmegiň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Bellenilişi ýaly, Türkmenistan ählumumy parahatçylygy we durnukly ösüşi pugtalandyrmaga gönükdirilen Bitaraplyk syýasatyny üstünlikli durmuşa geçirýär. Bu bolsa taryhy taýdan ýygjam gatnaşyklar ýola goýlan ýurtlaryň arasyndaky parahatçylyk söýüjilikli, özara bähbitli hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine giň ýol açýar. 

Dostlukly ýurduň Premýer-ministri Gahryman Arkadagymyzy Täjigistanda görýändigine örän şatdygyny ýene-de bir gezek nygtap, Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynda sebitiň ýurtlary üçin bähbitli çözgütleriň kabul ediljekdigine ynam bildirdi. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow söhbetdeşlik üçin minnetdarlyk bildirip, Duşenbe şäheriniň Halkara howa menzilinden sapar mahaly özi üçin niýetlenen kabulhana tarap ugrady. 

 ...Günüň ikinji ýarymynda Gahryman Arkadagymyzyň awtoulag kerweni “Kasri Millat” köşgüne geldi. Köşgüň merkezi girelgesiniň ýanynda Täjigistan Respublikasynyň Oli Majlisiniň Milli Majlisiniň Başlygy, Duşenbe şäheriniň başlygy Rustam Emomali belent mertebeli myhmany mähirli garşylady. 

Köşgüň eýwanynda Gahryman Arkadagymyzy Prezident Emomali Rahmon doganlarça mähirli garşylady. Birek-birege hoşniýetli arzuwlary aýdyp, türkmen halkynyň Milli Lideri hem-de Täjigistanyň döwlet Baştutany konsultatiw duşuşyga gatnaşyjy ýurtlaryň Döwlet baýdaklarynyň öňünde surata düşdüler. 

 Soňra Gahryman Arkadagymyz, Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti we döwlet Baştutanlary türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowy Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň Hormat nyşany bilen sylaglamak dabarasynyň geçirilýän ýerine geldiler. 

Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti belent mertebeli myhmanlara, wekiliýet agzalaryna, bu ýere ýygnananlara ýüzlenip, şu günki sammite gatnaşyjylaryň hemmesine hoşallyk bildirdi we onuň ýokary netijelere beslenendigine ynanýandygyny aýtdy. 

Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygy tamamlandy, onuň dowamynda geçirilen gepleşikleriň jemleri taryhy taýdan emele gelen hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklarynyň esasynda sebit hyzmatdaşlygynyň okgunly ösdürilýändigini ýene bir gezek tassyklady. Biziň ýurtlarymyz Merkezi Aziýa sebitinde parahatçylygy, durnukly ösüşi we howpsuzlygy üpjün etmäge gönükdirilen giň möçberli gatnaşyklaryň mundan beýläk-de ösdürilmegine sebitiň ýurtlarynyň taýýardygyny ýene bir gezek görkezdi. Şular barada aýtmak bilen, Prezident Emomali Rahmon Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlaryna sammite işjeň gatnaşandyklary, şeýle hem Duşenbede geçirilýän duşuşyga hormatly myhman hökmünde gatnaşýan Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidentine we türkmen halkynyň Milli Liderine, Halk Maslahatynyň Başlygyna Duşenbedäki duşuşyklaryň üstünlikli geçirilmegine goşant goşandyklary üçin hoşallyk bildirdi. 

Täjigistanyň döwlet Baştutany çykyşynyň dowamynda Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň bilelikdäki çözgüdi bilen, sebitiň döwletleriniň arasynda dostlugy, hoşniýetliligi, özara düşünişmegi, hyzmatdaşlygy ösdürmekde, sebitde parahatçylygy we howpsuzlygy berkitmekde, ýurtlaryň syýasy, ykdysady hem-de medeni-ynsanperwer ulgamlarda hyzmatdaşlygyny çuňlaşdyrmakda, bilelikdäki bähbitlerinidir başlangyçlary halkara giňişlikde ösdürmekde ägirt uly hyzmatlary bitiren türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň Hormat nyşany bilen sylaglanýandygyny habar bermegiň özi üçin uly mertebedigini aýtdy. Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti bu çözgüdiň ýerine düşendigini aýdyp, döwlet Baştutany wezipesinde köpýyllyk netijeli işi bilen hormatly Gurbanguly Mälikgulyýewiç Berdimuhamedowyň doganlyk Türkmenistanda hem, onuň çäklerinden daşarda hem ählumumy hormata, belent abraýa mynasyp bolandygyny nygtady. 

Türkmen halkynyň Milli Lideriniň Merkezi Aziýa ýurtlarynyň arasynda dost-doganlyk gatnaşyklarynyň ösdürilmegine, şol sanda sebitde howpsuzlygyň we durnuklylygyň berkidilmegine ägirt uly goşant goşýandygyny we köp ýyllaryň dowamynda doganlyk Türkmenistanyň özygtyýarly, garaşsyz ösüşini üpjün edendigini bellemek gerek. Gahryman Arkadagymyzyň maksada okgunly, yzygiderli tagallasy netijesinde, Türkmenistanyň halkara giňişlikdäki abraýy belende galýar. Türkmenistanyň durmuş-ykdysady taýdan ösüşine we türkmen halkynyň abadançylygynyň berkidilmegine Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ägirt uly goşandynyň bardygyny hem-de türkmen halkynyň Milli Liderine açyklyk, hoşniýetlilik ýörelgeleriniň mahsusdygyny belläp, Prezident Emomali Rahmon häzirki döwürde gülläp ösýän Aşgabadyň türkmen halkynyň ähli ugurlar boýunça uly üstünlikleri gazanýandygynyň, ýurduň ýeten derejesiniň nyşany bolup durýandygyna ünsi çekdi. 

Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti Gahryman Arkadagymyzy Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň Hormat nyşanynyň gowşurylmagy bilen döwlet Baştutanlarynyň, täjik halkynyň adyndan we hut öz adyndan tüýs ýürekden gutlady hem-de berk jan saglyk, bagt, abadançylyk, uly üstünlikleri, Türkmenistanyň doganlyk halkyna bolsa mundan beýläk-de gülläp ösüş arzuw etdi. 

Prezident Emomali Rahmon dabara gatnaşýanlaryň şowhunly el çarpyşmalary astynda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowa dabaraly ýagdaýda bu ýokary sylagy gowşurdy. 

Gahryman Arkadagymyz dostlukly ýurtlaryň Baştutanlaryna ýüzlenip, olaryň ählisini doganlyk Täjigistanda mübärekläp, Duşenbe şäherinde geçirilýän halkara çäreleriň çäklerinde özüne bu ýokary sylagyň gowşurylandygy üçin tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirdi. 

Mälim bolşy ýaly, birnäçe ýyl mundan ozal bu duşuşygyň binýady ilkibaşda Aşgabatda goýuldy. Biz ula hormat goýmak, kiçini sylamak ýaly umumy ýörelgelerimizden ugur alyp, bu teklibi ilkinji gezek Daşkentde beýan etdik. Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň ilkinji konsultatiw duşuşygy hem Gazagystanda geçdi. Soňra bu duşuşygy biz Özbegistanda geçirdik. Duşuşyklaryň gün tertibi barha giňedi, biz olara köp meseleleri girizdik diýip, hormatly Arkadagymyz aýtdy. Üçünji duşuşygymyz bolsa Türkmenistanda — «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda geçdi we onuň dowamynda özara bähbitli hyzmatdaşlyk üçin netijeli teklipler beýan edildi. Soňra biz dördünji duşuşygy Gyrgyzystanyň başlyklyk etmeginde Çolpon-Ata şäherinde geçirdik we bu gün bäşinji ýubileý duşuşyk doganlyk Täjigistanda geçýär. 

Hormatly Arkadagymyz sözüni dowam edip, häzirki döwürde ýönekeý bolmadyk dünýäde ýaşaýandygymyzy, syýasat, ykdysadyýet babatda köp meseleleriň bardygyny, ýöne esasy zadyň — biziň umumy ynsanperwer bähbitlerimiziň göz öňünde bolmalydygyny aýtdy. Biziň ýurtlarymyzyň rowaçlygy ykdysadyýete baglydyr, sebitimiz energiýa we nebitgaz serişdelerine, beýleki tebigy serişdelere örän baýdyr, şoňa görä-de, her gezek duşuşygymyzda, döwletlerimize we halklarymyza rowaçlyk, abadançylyk getirjek umumy çözgütleri ara alyp maslahatlaşýarys diýip, Milli Liderimiz nygtady. 

Ýurtlarymyzyň baý tebigy serişdeleri, senagat we tehnologiýa kuwwaty bardyr. Bu bolsa hyzmatdaşlygyň ösdürilmegini hem-de pugtalandyrylmagyny göz öňünde tutýar. Olaryň birleşdirilmegi, ýokary düşewüntli önümçilikleriň döredilmegi, senagat taýdan kooperirleşmek möhüm mesele bolup durýar diýip, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy sözüni dowam etdi we Beýik Ýüpek ýolunyň ugrunda ýerleşýän Merkezi Aziýanyň dünýä medeniýetiniň çatrygydygyny belledi. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri parahatçylyk söýüjilik, hoşniýetli goňşuçylyk we sebit hem-de ählumumy derejede netijeli hyzmatdaşlyk ýörelgelerine esaslanýan “Açyk gapylar” syýasaty barada aýdyp, Merkezi Aziýa ýurtlarynyň başlangyjy bilen BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan kabul edilen Kararnamalara ünsi çekdi. Munuň özi Merkezi Aziýa ýurtlarynyň halkara giňişlikde uly abraýa eýedigine hem-de uly gyzyklanma bildirilýändigine şaýatlyk edýär. 

Içerki we daşarky häsiýetli islendik syýasy we ykdysady meseleleri çözmekde Merkezi Aziýa ýurtlarynyň hyzmatdaşlygynda ynsanperwer taglymlar ileri tutulýan ugur bolmalydyr diýip, Gahryman Arkadagymyz nygtady. 

Pederlerimiz halklarymyzyň bähbidine bize dogry ýoly salgy berdiler. Elbetde, biziň halklarymyzyň beýik akyldar ogullary sanardan köpdür. Şu ýerde Abaý Kunanbaýewi, Çingiz Aýtmatowy, Alyşir Nowaýyny, Nyzamy Genjewini, Abu Abdulla Rudakyny hem-de biziň akyldar şahyrymyz Magtymguly Pyragyny belläp geçesim gelýär, diýip Milli Liderimiz çykyşynda belledi. 

Gahryman Arkadagymyz pursatdan peýdalanyp, ähli ýygnananlary hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň adyndan 2024-nji ýylda belleniljek akyldar şahyrymyz Magtymguly Pyragynyň ýubileý baýramy mynasybetli geçirilmegi meýilleşdirilýän dabaralara çagyrdy we bu dabaralaryň ýokary halkara derejede geçiriljekdigine ynam bildirdi. 

Şunuň bilen baglylykda, Gahryman Arkadagymyz Magtymguly Pyragynyň şu şahyrana setirlerini getirdi we olaryň terjimesiz hem düşnüklidigini aýtdy: 

 Bir suprada taýýar kylynsa aşlar,
Göteriler ol ykbaly türkmeniň. 

Milli Liderimiz biziň hemmämiziň doganlar hökmünde bir saçagyň başyna ýygnanyşmagymyzyň halklarymyzyň agzybirliginiň alamatydygyny belläp, beýik akyldarlarymyzyň pähimleri barada gürrüň berdi. Hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow Merkezi Aziýa döwletleriniň we Azerbaýjan Respublikasynyň Baştutanlaryna ýüzlenip, gazak doganlarymyzyň “Halkyň güýji agzybirlikdedir”, gyrgyz doganlarymyzyň “Bagtyň binýady agzybirlikdir”, özbek doganlarymyzyň “Bedeni — lybas, ruhy dostluk bezeýär”, azerbaýjan doganlarymyzyň “Guşa — ganat, halka — agzybirlik”, täjik doganlarymyzyň bolsa “Ýüz dostuň bolsa-da azdyr” diýýändigini nygtady. 

Biziň pederlerimiz, şygryýete sarpa goýan akyldar ata-babalarymyz hemişe agzybirlige çagyrypdyrlar diýip, Gahryman Arkadagymyz nygtady we häzirki günde biziň syýasatda, ykdysadyýetde, ynsanperwer meselelerde doganlarça pederlerimiziň ýoluny dowam etdirýändigimizi aýtdy. 

Milli Liderimiz dostlukly döwletiň Baştutany Emomali Rahmona ýüzlenip, ýakynda täjik halkynyň Garaşsyzlyk gününi baýram edendigini belledi we her gezek Täjigistana, hususan-da, paýtagty Duşenbe şäherine gelnende, onuň gün-günden gözelleşýändigini aýtdy. 

Şunuň bilen baglylykda, hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti, parahatçylygy we milli jebisligi esaslandyryjy, täjik halkynyň Milli Lideri Emomali Rahmonyň parahatçylygy pugtalandyrmaga goşan uly goşandyny aýratyn belledi. Ol köp ýyllaryň dowamynda döwlet Baştutany bolmak bilen, uly işleri amala aşyrdy we häzirki günde-de özüniň syýasy-guramaçylyk tejribesine esaslanyp, sebitde giň gerimli işleri amala aşyrýar, halkynyň bagtyýar durmuşynyň bähbidine zähmet çekýär. Onuň tagallalary netijesinde, Täjigistan dünýäniň abraýly ýurtlarynyň hatarynda mynasyp orun eýeledi. Dostlukly halklar bolmak bilen, biz Prezident Emomali Rahmon tarapyndan alnyp barylýan işlere buýsanýarys diýip, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy nygtady. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri berlen ýokary sylag üçin ýene-de bir gezek minnetdarlyk bildirip, munuň özi üçin ýokary jogapkärçiligi alamatlandyrýandygyny nygtady we ýurtlarymyzy baglanyşdyrýan dostlukly, hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklarynyň pugtalandyrylmagyna mundan beýläk-de hemmetaraplaýyn ýardam etjekdigine ynandyrdy. 

Gahryman Arkadagymyz sözüniň ahyrynda konsultatiw duşuşyga gatnaşyjy döwletleriň Baştutanlaryna berk jan saglyk, maşgala abadançylygyny we alyp barýan döwlet işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi. 

Agşam resmi agşamlyk nahary berildi. Soňra Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow Duşenbe şäheriniň Halkara howa menziline geldi we bu ýerden Watanymyza tarap ugur aldy. 

 Aşgabadyň Halkara howa menzilinde türkmen halkynyň Milli Liderini resmi adamlar garşyladylar. 

Bu ýerde Täjigistan Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Milli Liderimizi Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň Hormat nyşany bilen sylaglanmagy bilen tüýs ýürekden gutlady. 

Duşenbede geçirilen giň gerimli sammitiň goňşy ýurtlaryň arasynda hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de ösdürilmegine hem-de sebitiň halklarynyň dost-doganlyk gatnaşyklarynyň pugtalandyrylmagyna gönükdirilendigi bellenildi. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri gutlaglar üçin minnetdarlyk bildirip, duşuşyklaryň ýokary guramaçylyk derejesinde geçirilendigini, olaryň sebit ýurtlarynyň arasyndaky hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine giň ýol açandygyny belläp, özara ynanyşmagyň durnukly ösüşiň esasy şerti bolup durýandygyny nygtady. 

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Duşenbede geçirilen duşuşyklaryň sebitiň ýurtlarynyň arasynda dialogyň ösdürilmegine hem-de parlamentara gatnaşyklaryň işjeňleşdirilmegine kuwwatly itergi berjekdigine ynam bildirdi. Gahryman Arkadagymyz beýik ýeňişleriň hem-de uly üstünlikleriň belent ynama esaslanýandygyny aýdyp, Täjigistan Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisine öz ýurdunyň döwlet Baştutanyna hem-de Hökümetine tüýs ýürekden minnetdarlygyny ýetirmek haýyşy bilen ýüzlenip, diplomata jogapkärli işinde öz üstüne ýüklenen wezipäni ýerine ýetirmekde üstünlikleri arzuw etdi.

Hormatly Prezidentimiz Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygyna gatnaşdy 

 Aşgabat — Duşenbe, 14-nji sentýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň bäşinji konsultatiw duşuşygyna hem-de Araly halas etmegiň halkara gaznasyny (AHHG) esaslandyryjy döwletleriň Baştutanlarynyň Geňeşiniň mejlisine gatnaşmak üçin Täjigistan Respublikasyna iş sapary bilen ugrady. 

 Döwlet Baştutanymyzy paýtagtymyzyň Halkara howa menzilinde resmi adamlar ugratdylar. 

Howa menzilinde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Täjigistan Respublikasynyň ýurdumyzdaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Wafo Niýatbekzoda bilen duşuşygynda ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň däp bolan dostlukly, ynanyşmak häsiýeti nygtaldy. Şol gatnaşyklar ähli ugurlar boýunça okgunly ösdürilýär. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň şu saparynyň we Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygyna hem-de AHHG-niň sammitine gatnaşmagynyň netijeli türkmen-täjik hyzmatdaşlygyny mundan beýläk-de giňeltmäge ýardam etjekdigine, sebitde netijeli we özara bähbitli gatnaşyklary ösdürmäge saldamly goşant goşjakdygyna ynam bildirildi. 

Duşenbe şäheriniň Halkara howa menziline gelende, hormatly Prezidentimizi Täjigistan Respublikasynyň Premýer-ministri Kohir Rasulzada we beýleki resmi adamlar garşyladylar. Howa menzilinde Merkezi Aziýa ýurtlarynyň, şeýle hem Azerbaýjan Respublikasynyň Döwlet baýdaklary galdyryldy, Hormat garawuly nyzama düzüldi. Myhmansöýerligiň asylly däbine görä, döwlet Baştutanymyza gül desseleri gowşuryldy. 

Bu ýerde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Premýer-ministr Kohir Rasulzada bilen bolan duşuşygynyň barşynda türkmen-täjik gatnaşyklarynyň ýokary derejesi kanagatlanma bilen bellenildi. Şol gatnaşyklar okgunly ösdürilip, ýylsaýyn täze many-mazmun bilen baýlaşdyrylýar. 

Döwlet Baştutanymyz we Täjigistanyň Hökümetiniň Başlygy ýurtlarymyzyň ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn görnüşde üstünlikli hyzmatdaşlyk edýändiklerini belläp, Duşenbe şäherinde geçiriljek şu gezekki ýokary derejedäki duşuşyklaryň döwletara hyzmatdaşlygy ösdürmäge, ony hil taýdan täze derejä çykarmaga kuwwatly itergi berjekdigine ynam bildirdiler. Şol duşuşyklaryň gün tertibine özara gatnaşyklaryň giň meseleleri giriziler. 

Şunuň bilen baglylykda, sebit boýunça goňşy döwletler bilen netijeli gatnaşyklary pugtalandyrmagyň we giňeltmegiň Garaşsyz, baky Bitarap Watanymyzyň daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolup durýandygyny bellemek gerek. Türkmen halkyny şol ýurtlaryň halklary bilen berk dostluk, medeni umumylyk, taryhyň dowamynda emele gelen gatnaşyklar baglanyşdyrýar. Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň başyny başlan we häzirki döwürde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow tarapyndan yzygiderli durmuşa geçirilýän bu döredijilikli, parahatçylyk söýüjilikli strategiýa halkara bileleşigiň ählumumy goldawyna we ykrarnamasyna eýe boldy. 

Türkmenistan sebit hyzmatdaşlygynyň meselelerine ähli taraplaryň bähbitlerini nazara almak arkaly, özara hormat goýmak we hoşmeýilli erk-isleg esasynda yzygiderli, sazlaşykly çemeleşmek ugrunda çykyş etmek bilen, bu babatda anyk teklipleri öňe sürýär. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň ençeme gezek ýokary derejedäki sebit duşuşyklarynyň geçirilýän ýerine öwrülendigini bellemek gerek. 

2018-nji ýylyň 24-nji awgustynda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda AHHG-niň sammiti geçirildi. 2021-nji ýylyň 6-njy awgustynda bolsa Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň üçünji konsultatiw duşuşygy üstünlikli guraldy. Bäştaraplaýyn forumyň sebitiň ýurtlarynyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygynyň bellenilýän ýylynda geçirilendigi bellärliklidir. Munuň özi forumyň gün tertibine ençeme meseleleriň girizilendigi we gazanylan möhüm ylalaşyklar bilen birlikde, onuň taryhy ähmiýetini şertlendirdi. Şonda konsultatiw duşuşyklaryň bitewi nyşanyny ulanmak weMerkezi Aziýa döwletleriniň BaştutanlarynyňHormat nyşanyny döretmek barada çözgüt kabul edildi. Forumyň çäklerinde iri halkara çäreleriň birnäçesi, şol sanda Merkezi Aziýa ýurtlarynyň zenanlarynyň dialogy, ykdysady forum we beýlekiler guraldy. Olar forumyň resmi maksatnamasynyň üstüni ýetirip, dostlukly halklaryň mundan beýläk-de ýakynlaşmagyna goşant boldy. 

Sebitiň diňe bir yklym däl, eýsem, ählumumy işlerde-de ornunyň barha artýandygyny nazara almak bilen, Türkmenistanyň netijeli hyzmatdaşlygy ösdürmek, onuň uzak möhletli meýilnamalaryny utgaşykly işläp taýýarlamak boýunça wezipeleri çözmäge toplumlaýyn çemeleşmesi aýratyn derwaýyslyga we ähmiýete eýe bolýar. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Duşenbe şäherine şu gezekki iş sapary ýurdumyzyň ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn esasda döwletara gatnaşyklary işjeňleşdirmäge, umumy abadançylygy, durnukly ösüşi üpjün etmek maksadynda tagallalary birleşdirmäge mundan beýläk-de ýardam bermäge meýillidigini tassyklaýar.  

Döwlet Baştutanymyz Halkara howa menzilinden Hökümet kabulhanasyna tarap ugrady. Bu ýerde Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň sammitiniň öňüsyrasynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti Emomali Rahmon bilen duşuşdy. 

Prezident Emomali Rahmon belent mertebeli myhmany mähirli mübärekläp, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowy Täjigistanda ýene-de kabul edýändigine örän şatdygyny aýtdy hem-de döwlet Baştutanymyzyň bu saparynyň däp bolan döwletara gatnaşyklary mundan beýläk-de pugtalandyrmaga ýardam etjekdigine ynam bildirdi. 

Hormatly Prezidentimiz täjik kärdeşine ýokary derejeli halkara çärelere gatnaşmak maksady bilen, Duşenbe şäherine gelmäge çakylygy, bildirilen myhmansöýerlik hem-de bilelikde işlemäge döredilen ajaýyp şertler üçin minnetdarlyk bildirdi. Şunuň bilen baglylykda, Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň bäşinji konsultatiw duşuşygynyň hem-de Araly halas etmegiň halkara gaznasyny esaslandyryjy döwletleriň Baştutanlarynyň Geňeşiniň nobatdaky mejlisiniň netijeleriniň sebitiň ýurtlarynyň arasyndaky gatnaşyklary giňeltmäge ýardam etjekdigine ynam bildirildi. 

Şunda Türkmenistan bilen Täjigistan Respublikasynyň arasyndaky gatnaşyklaryň deňhukuklylyk, özara hormat goýmak we ynanyşmak ýörelgelerine esaslanyp, gadymdan gelýän dostluk, hoşniýetli goňşuçylyk däplerine daýanýandygy bellenildi. Biziň ýurtlarymyz halkara giňişlikde, abraýly halkara guramalaryň çäklerinde, şeýle hem köptaraplaýyn görnüşde öz hereketlerini üstünlikli utgaşdyrýarlar. 

Duşuşygyň ahyrynda Prezidentler Serdar Berdimuhamedow we Emomali Rahmon birek-birege berk jan saglyk, jogapkärli döwlet işinde üstünlikleri, iki ýurduň halklaryna bolsa parahatçylyk, abadançylyk we rowaçlyk arzuw etdiler. 

Soňra hormatly Prezidentimiz «Kasri Millat» köşgüne tarap ugrady. Bu ýerde Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň bäşinji konsultatiw duşuşygy geçirildi. Şol ýerde belent mertebeli myhmany Prezident Emomali Rahmon mähirli garşylady. Türkmenistanyň we Täjigistan Respublikasynyň Baştutanlary sammite gatnaşyjy ýurtlaryň Döwlet baýdaklarynyň öňünde ýadygärlik surata düşýärler. 

 Foruma gatnaşmak üçin Duşenbe şäherine Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýew, Gyrgyz Respublikasynyň Prezidenti Sadyr Žaparow, Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew, şeýle-de hormatly myhman hökmünde Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidenti Ilham Aliýew hem geldiler. 

Gatnaşyjy ýurtlaryň Döwlet baýdaklarynyň öňünde resmi bilelikdäki surata düşmek dabarasyndan soňra, giňişleýin görnüşde ýokary derejedäki duşuşyk geçirildi. 

Prezident Emomali Rahmon belent mertebeli myhmanlary we wekiliýetleriň agzalaryny täjik topragynda tüýs ýürekden mübärekläp, häzirki wagtda Merkezi Aziýa döwletleriniň syýasy, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer we beýleki ulgamlarda özara gatnaşyklaryň durnukly ösüşini görkezýändiklerini aýtdy. Ýurtlarymyz köptaraplaýyn düzümleriň çäklerinde ýakyn ýa-da meňzeş garaýyşlar bilen çykyş edýärler, halkara we sebit guramalarynda birek-biregi goldaýarlar. 

Täjik Lideri taryhyň dowamynda kemala gelen gatnaşyklaryň esasynda Merkezi Aziýa ýurtlarynyň hyzmatdaşlygyny mundan beýläk-de hemmetaraplaýyn ösdürmegi umumy wajyp wezipeleriň hatarynda görkezip hem-de duşuşygyň gün tertibini yglan edip, şu günki sammite türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň çagyrylandygyny, oňa sebitde parahatçylygy we howpsuzlygy pugtalandyrmaga, döwletara hyzmatdaşlygy ösdürmäge ägirt uly şahsy goşandy üçin Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň Hormat nyşanynyň gowşuryljakdygyny belledi. 

 Soňra Täjigistanyň Prezidenti dostlukly döwletleriň Baştutanlaryna söz berdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow çykyşynyň başynda konsultatiw duşuşyga gatnaşyjylara ýüzlenip, Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti Emomali Rahmona myhmansöýerlik we bilelikde netijeli işlemek üçin döredilen ajaýyp şertler üçin minnetdarlyk bildirdi. Şeýle-de döwlet Baştutanymyz sammite hormatly myhman hökmünde gatnaşýan Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidenti Ilham Aliýewi mübärekledi. 

Türkmenistan halklarymyzyň bähbitlerine dostluk, hoşniýetli goňşuçylyk ýagdaýyny saklamagyň we netijeli sebit hyzmatdaşlygynyň kepili boljak döwletara gural hökmünde Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynyň formatyna örän möhüm ähmiýet berýär diýip, hormatly Prezidentimiz nygtady. Şu günki duşuşygyň barşynda syýasy gatnaşyklary pugtalandyrmak, durnukly ykdysady ösüşi üpjün etmek, ynsanperwer gatnaşyklary çuňlaşdyrmak, sebit howpsuzlygynyň wehimlerine we howplaryna garşy bilelikde garşy durmak maksady bilen, hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmegiň meseleleri ara alnyp maslahatlaşylar. 

Gürrüňsiz, biz öz öňümizde anyk maksatlary goýup, olara ýetmegiň esasy şertiniň sebitimizde özara hormat goýmaga, bähbitleri nazara almaga, halkara hukugyň ykrar edilen kadalaryna hem-de Birleşen Milletler Guramasynyň Tertipnamasyna eýermäge esaslanýan pugta we uzak möhletli parahatçylykdan, howpsuzlykdan, durnuklylykdan ybaratdygyndan ugur alýarys. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow şular barada aýtmak bilen, bu babatda BMG-niň Baş Assambleýasynyň 2022-nji ýylyň 28-nji iýulyndaky Kararnamasynyň aýratyn ähmiýetini belledi. Bu Kararnama Merkezi Aziýany parahatçylyk, ynanyşmak we hyzmatdaşlyk zolagy hökmünde yglan edýär. Biz bu resminamanyň kabul edilmegine sebitimizde özara düşünişmek ýagdaýyny we hyzmatdaşlygy pugtalandyrmagyň, Merkezi Aziýanyň ykdysady, ekologik, ynsanperwer wezipelerini çözmek, Durnukly ösüş maksatlaryny ýerine ýetirmek üçin ony pugta parahatçylygyň, howpsuzlygyň giňişligine öwürmegiň ýolunda möhüm ädim hökmünde garaýarys diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy. 

Biziň ýurdumyz BMG-niň Baş Assambleýasynyň öňümizdäki 78-nji sessiýasynyň barşynda-da bu ugurdaky işleri işjeň dowam etdirer. Biz dünýä bileleşiginiň garamagyna birnäçe başlangyçlary, şol sanda sebitimizi ösdürmek bilen gönüden-göni bagly başlangyçlary teklip etmegi göz öňünde tutýarys. Hususan-da, birinjiden, BMG-niň howandarlygynda Merkezi Aziýada howpsuzlyk we hyzmatdaşlyk boýunça dialog maslahatyny döretmek teklip edilýär. Onuň maksady sebitimizde durnukly, gapma-garşylyksyz ösüşi üpjün etmek işinde sebitiň ýurtlarynyň tagallalarynyň ýakynlaşmagyna we utgaşdyrylmagyna gönükdirilen çemeleşmeleridir çözgütleri işläp taýýarlamakdan ybaratdyr. Türkmen tarapy şeýle dialogyň ilkinji mejlisini 2024-nji ýylda geçirmäge taýýardyr. 

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň beýleki başlangyçlarynyň hatarynda BMG-niň degişli edaralary bilen BMG-niň Aral deňziniň sebiti üçin Ýörite maksatnamasynyň oňaýly formatyny we düzümini kesgitlemek boýunça maslahatlaşmalary geçirip başlamak, ýöriteleşdirilen düzümi — Merkezi Aziýada howanyň üýtgemegi bilen bagly tehnologiýalar boýunça sebit merkezini döretmek baradaky teklipleri görkezdi. Türkmenistan bu merkezi Aşgabatda ýerleşdirmek üçin ähli zerur bolan düzümi hödürlemäge taýýardyr. 

Ýurtlarymyzyň arasynda söwda-ykdysady gatnaşyklary giňeltmek we özara haryt dolanyşygynyň möçberini artdyrmak örän möhüm wezipe bolup durýar. Bu babatda örän anyklyk we täsirli çäreler zerur diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistan Merkezi Aziýa Söwda edarasyny döretmek meselesine garamagy teklip edýär. Onuň işiniň many-mazmuny we maksady söwdany ösdürmekde bilelikdäki ädimleri utgaşdyrmakdan, Merkezi Aziýa bazarynyň geljekki ykdysady subýektleriniň ählisiniň täjirçilik bähbitlerini üpjün etmekden, iri sebit taslamalaryny durmuşa geçirmek üçin maýa goýumlary çekmekden ybaratdyr. 

Merkezi Aziýada döwletleriň bähbitleriniňdir maksatlarynyň ygtybarly üpjün edilmegi we durmuşa geçirilmegi zerur bolup durýan ýene bir ulgam innowasiýalar hem-de täze tehnologiýalar bilen baglanyşyklydyr. Biz bu ulgamda yzagalaklyga ýol berip bilmeris diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady. Biziň ýurtlarymyzda innowasion ösüşiň uly kuwwaty, oňat ylmy mekdepler we tehnologik tejribeler bar. Bu artykmaçlyklary birleşdirmek, tejribe, bilimleri alyşmagy ýola goýmak, bilelikde daşary ýurtlaryň öňdebaryjy tejribesini öwrenmek we ornaşdyrmak, innowasion bilimleri ösdürmek üçin has oňaýly şertleri üpjün etmek, ýaşlaryň döredijilik başlangyjyny höweslendirmek zerur bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz häzirki wagtda sebitiň döwletleriniň ykdysadyýetlerine aýdyň innowasion häsiýet bermegiň hem-de sanly ulgamy ösdürmegiň örän möhüm wezipedigini belledi. Bu işleri bilelikde ýerine ýetirmek zerurdyr. Şunuň bilen baglylykda, Merkezi Aziýa ýurtlarynyň täze tehnologiýalar boýunça Geňeşini döretmek teklip edilýär. Şol geňeş bu ugurdaky bilelikdäki tagallalary utgaşdyrar. Şeýle geňeş biziň döwletlerimiziň täze tehnologiýalar boýunça birleşen strategiýasyny döretmek babatda esasy merkeziň wezipelerini öz üstüne alyp bilerdi, degişli maslahatlar bilen çykyş edip, anyk teklipleri taýýarlap bilerdi.  

Energetika Merkezi Aziýa döwletleriniň ykdysadyýetiniň beýleki bir esasy ugry bolup durýar. Häzirki wagtda sebitiň içindäki islegleri kanagatlandyrmaga, halkara üstaşyr geçelgeler arkaly dünýä bazarlaryna çykmaga gönükdirilen durnukly energetika hyzmatdaşlygy üçin syýasy-hukuk we ykdysady şertleri döretmek prosesiniň bolup geçýändigi äşgärdir diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow aýtdy. Türkmenistan özüniň tebigy gazyny we elektrik energiýasyny Merkezi Aziýa ýurtlaryna, olaryň çäginiň üsti bilen daşarky bazarlara özara bähbitli şertlerde ibermäge taýýardyr. Bu teklibe biziň döwletlerimiziň arasynda uzak möhletli gatnaşyklary ýola goýmak nukdaýnazaryndan garamak mümkin diýip hasaplaýarys. Şunuň bilen baglylykda, bäştaraplaýyn gatnaşyklaryň täze görnüşini — Merkezi Aziýa ýurtlarynyň Energetika dialogyny döretmek maksadalaýyk hasaplanýar diýip, hormatly Prezidentimiz belledi. 

Ulag ulgamy hyzmatdaşlygyň strategik ugry bolupdy we şeýle bolmagynda-da galýar. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz umumy tagallalar arkaly Merkezi Aziýa döwletleriniň arasynda, şeýle-de Ýewraziýa kontinentiniň beýleki sebitleri bilen ýük we ýolagçy gatnawlary üçin amatly şertleriň döredilýändigini nygtady. Şoňa görä-de, Merkezi Aziýa ulag-logistika platformasyny işe girizmek mümkinçiligine garamak teklip edilýär. Onuň esasy wezipesi sebitde ulag merkezlerini döretmek, täze üstaşyr geçelgeleri kemala getirmek we häzir bar bolanlarynyň netijeliligini ýokarlandyrmak, biziň döwletlerimiziň çäginden geçýän halkara ulag ýollarynyň ugrunda gümrük, migrasiýa we beýleki işleri kadalaşdyrmak, sazlaşdyrmak meselelerine garamak bilen bagly bolup bilerdi. 

Ýokarda agzalan ugurlarda özara bähbitli hyzmatdaşlygyň ykdysady ösüşe kuwwatly itergi berjekdigine, giň sebitiçi we halkara derejede ýakynlaşmak üçin Merkezi Aziýada şertleri kemala getirmäge oňaýly mümkinçilikleri döretjekdigine ynanýaryn diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow belledi. 

Medeni-ynsanperwer meselelerde netijeli gatnaşyklar sebitiň sazlaşykly ösmeginiň we onuň mundan beýläk-de rowaçlanmagynyň girewi bolup durýar. Bu gün döredijilik intelligensiýasynyň wekilleriniň bilelikdäki duşuşyklaryny, ylmy maslahatlary, sergileri we beýleki çäreleri üstünlikli geçirmegiň okgunly ösüşi, oňyn tejribesi barada kanagatlanma bilen aýtmak bolar. Bu ugurda mundan beýläk-de öňe gitmek, gatnaşyklaryň täze usullarynydyr görnüşlerini gözlemek gerek. Hut şu maksatlar bilen, bäşinji sammitiň çäklerinde zenanlar, ýaşlar, medeni we ylym-bilim forumlary geçirilýär diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy hem-de olaryň netijeleriniň döwletlerimiziň arasynda medeni-ynsanperwer ulgamda hyzmatdaşlygyň kuwwatyny artdyrmak üçin ygtybarly esasa öwrüljekdigine ynam bildirdi. 

Şu gün gyzyklanma bildirilýän, netijeli we düýpli pikir alyşmalar geçirilýär, peýdaly, çuň manyly tekliplerdir başlangyçlar öňe sürülýär. Munuň özi biziň döwletlerimiziň bilelikde guwandyryjy netijeleri gazanmak babatdaky syýasy erk-islegini, meýillerini, aýgytlylygyny aýdyňlyk bilen görkezýär. Bu bolsa biziň halklarymyzyň jana-jan bähbitlerine doly laýyk gelýär diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow nygtady. 

Döwlet Baştutanymyz sözüniň ahyrynda ýurdumyzyň Merkezi Aziýa döwletleri bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygy giňeltmäge we çuňlaşdyrmaga taýýardygyny ýene-de bir gezek tassyklap, daşary ýurtly kärdeşlerine we wekiliýetleriň agzalaryna netijeli işleri üçin minnetdarlyk bildirdi. 

Duşuşygyň barşynda dostlukly döwletleriň Baştutanlarynyň çykyşlarynda konsultatiw duşuşyklaryň görnüşiniň özüniň netijeliligini tassyklandygy bellenildi. Munuň özi ynanyşmak we özara düşünişmek ýagdaýynda hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlaryny kesgitlemäge mümkinçilik berýär. Bu bolsa sebitiň okgunly ösüşiniň möhüm şerti bolup durýar. Bellenilişi ýaly, sebit hyzmatdaşlygynyň uly tejribesi toplandy. Soňky ýyllarda bu hyzmatdaşlyk täze many-mazmun bilen baýlaşdyryldy. Şunuň bilen baglylykda, birnäçe oňyn teklipler beýan edildi. Şeýle hem sebitiň ýurtlarynyň we halklarynyň arasynda dostlugyň, hoşniýetli goňşuçylygyň çuňňur taryhy däpleriniň bardygyna aýratyn üns çekildi. Munuň özi gatnaşyklaryň ähli ugurlary boýunça özara bähbitli hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de giňeltmek üçin oňat esas bolup hyzmat edýär. 

Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň bäşinji konsultatiw duşuşygynyň jemleri boýunça Bilelikdäki Beýannama kabul edildi. Onda taraplaryň giň gerimli hyzmatdaşlyga taýýardygy tassyklanylýar. Mundan başga-da, sammitiň çäklerinde Merkezi Aziýada ýerüsti ulaglaryň özara baglanyşygyny pugtalandyrmak hakynda Ylalaşyga, Merkezi Aziýa döwletleriniň ulag ministrleriniň birinji duşuşygynyň Duşenbe Beýannamasyna, Merkezi Aziýa döwletleriniň arasynda ýaşlar syýasatynyň umumy ugurlary hakynda Ylalaşyga gol çekildi, şeýle hem Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynyň işleri boýunça milli utgaşdyryjy geňeşi hakynda Düzgünnama kabul edildi. 

Konsultatiw duşuşyk tamamlanandan soňra, täjik Lideriniň çakylygy boýunça Duşenbe şäherinde iş sapary bilen bolýan türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowy Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň Hormat nyşany bilen sylaglamak dabarasy boldy. 

Gahryman Arkadagymyz bu ýokary sylaga Merkezi Aziýa döwletleriniň arasynda dostlugy, hoşniýetliligi, özara düşünişmegi, hyzmatdaşlygy ösdürmekde, sebitde parahatçylygy, howpsuzlygy berkitmekde, ýurtlarymyzyň bilelikdäki bähbitlerinidir başlangyçlaryny halkara giňişlikde ösdürmekde bitiren ajaýyp hyzmatlary üçin mynasyp boldy. 

Sylaglamak dabarasy tamamlanandan soňra, döwlet Baştutanlary «Kohi Borbad» döwlet toplumyna tarap ugradylar. Bu ýerde Merkezi Aziýa ýurtlarynyň sungat ussatlarynyň «Dostluk agşamy» atly konserti boldy. Ählumumy parahatçylygyň we abadançylygyň bähbidine dost-doganlyk, ylalaşyklylyk mowzugy uly aýdym-saz baýramçylygynyň esasyny düzdi. Konsertiň maksatnamasynda Merkezi Aziýa ýurtlarynyň wekilleriniň halk we häzirki zaman sungatynyň baýlygy, özboluşlylygy hem-de köpöwüşginliligi, täze döwrüň ýörelgeleri bilen sazlaşykda däp-dessurlaryň dowamatlylygy öz beýanyny tapdy. 

Sazandalar, aýdymçylar, tansçylar, döredijilik toparlary öz çykyşlarynda ussatlyklaryny hem-de zehinini görkezdiler. Konsertiň köpöwüşginliligi sungatyň birleşdiriji, döredijilikli güýjüniň aýdyň beýanyna öwrüldi. Çünki hut medeni gatnaşyklar halklara birek-biregi ýakyndan tanamaga, düşünişmäge, dostluk, hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryny pugtalandyrmaga ýardam edýär. 

Tomaşaçylar türkmen artistleriniň ussatlygyna we zehinine mynasyp baha berip, olaryň çykyşlaryny şowhunly el çarpyşmalar bilen garşyladylar. Konsertde Gahryman Arkadagymyzyň döreden ajaýyp aýdymlarynyň biri hem ýaňlandy. Bu aýdym ýakymly owazy we çuň manyly sözleri bilen ýatdan çykmajak täsir galdyryp, hemmeler tarapyndan ruhubelentlik bilen garşylanyldy. «Küştdepdi» tansy ildeşlerimiziň çykyşynyň özboluşly bezegine öwrüldi. Türkmenistanda bu tans her bir baýramçylykda ruhubelentlik bilen ýerine ýetirilýär. Häzirki wagtda milletiň medeni baýlygy bolup durýan hem-de ÝUNESKO-nyň Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawyna girizilen bu gadymy aýdym we tans dessury häzirki döwrüň ruhuna laýyklykda täze many-mazmuna eýe bolýar. 

Konsert tamamlanandan soňra, döwlet Baştutanlary Halkara sergi merkezine tarap ugradylar. Bu ýerde Merkezi Aziýa ýurtlarynyň önüm öndürijileriniň sergisi ýaýbaňlandyryldy. 

Giň gerimli sergi esasy pudaklaryň ykdysady ösüşini we kuwwatyny, işewür toparlaryň netijeli işini, sebitdäki giň gerimli özgertmeleri aýdyňlyk bilen görkezýär. Şunuň bilen birlikde, sergi döwletara hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlaryny kesgitlemek we geljegi nazara almak arkaly, onuň netijeli gurallaryny döretmek, dürli ulgamlarda özara tejribe alyşmak, işewürleriň duşuşyklarynydyr gepleşiklerini geçirmek üçin açyk meýdança öwrülmelidir. 

Türkmenistanyň hödürlän sergisi ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň esasy pudaklarynda, şol sanda hususy ulgamda gazanylan üstünlikler, daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen netijeli gatnaşyklary işjeňleşdirmek, maýa goýum taslamalaryny durmuşa geçirmek üçin bar bolan mümkinçilikler bilen ýakyndan tanyşmaga şert döredýär. Bularyň ählisi sergide ornaşdyrylan monitorlaryň ekranlarynda görkezilýän wideoşekillerde aýdyň beýanyny tapýar. 

Gahryman Arkadagymyzyň başyny başlan we Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda durmuşa geçirilýän ykdysady strategiýa, amala aşyrylýan toplumlaýyn özgertmeler ýurdumyzyň innowasion ösüşine, senagatlaşdyrmaga, pudaklaýyn düzümi düýpli döwrebaplaşdyrmaga, öňdebaryjy tehnologiýalary ornaşdyrmaga gönükdirilendir. Şunda hususy ulgamy höweslendirmäge hem-de goldamaga uly ähmiýet berilýär. Döwrebap bazar gatnaşykly ýokary netijeli ykdysadyýeti tapgyrlaýyn döretmek, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümçiligi ösdürmek, ýurdumyzyň eksport kuwwatyny artdyrmak, durnukly ösüş depginlerini üpjün etmegiň möhüm şerti hökmünde sanly ulgamy ornaşdyrmak wezipeleri ileri tutulýar. 

Türkmenistanyň sergi bölüminde halk hojalygynyň esasy pudaklarynyň, şol sanda ýangyç-energetika pudagynyň, ýokary hilli nebit önümlerini, polietilen, polipropilen we beýleki önümleri öndürýän nebitgazhimiýa senagatynyň önümleri görkezilýär. Şeýle hem bu ýerde dokma we ýeňil senagatyň dürli önümleri, aýna önümleri, gurluşyk serişdeleriniň köp görnüşleri bar. Milli ykdysadyýetiň sanlylaşdyrylmagy ýurdumyzyň elektron senagatynyň ösmegine ýardam edýär. Onuň önümleriniň nusgalary — kompýuter tehnikasy, Wi-Fi routerleri, LED lampalar we beýleki önümler hem Türkmenistanyň pawilýonynda görkezilýär. 

Ýurdumyzyň sergi bölüminde meşhur türkmen halylary aýratyn orun eýeleýär. Halkymyzyň ruhy özboluşlylygynyň çeper beýany, onuň baý medeni mirasynyň aýrylmaz bölegi bolmak bilen, zehinli türkmen halyçylary tarapyndan döredilen önümler gözelligi we ýokary hilliligi bilen tutuş dünýäde uly baha mynasyp bolýar hem-de şan-şöhrat gazanýar. Asyrlaryň jümmüşinden gözbaş alýan halyçylygyň täsin milli däpleri aýawly saklanylýar we nesilden-nesle geçirilýär. Sergide görkezilýän el halylarynyň hatarynda ajaýyp ýüpek halylar hem bar. 

Türkmenistanyň pawilýonynyň aýratyn bölümi ýurdumyzyň ulag-logistika kuwwatyna bagyşlanýar. Bu ýerde Türkmenbaşy Halkara deňiz portunyň şekili görkezilýär. Portuň öňdebaryjy düzümi sebit we yklym derejesinde deňiz, multimodal ýük daşamalary üçin giň mümkinçilikleri döredýär. Häzirki wagtda çäk taýdan amatly ýerleşmegi hem-de durmuşa geçirýän oňyn daşary syýasaty netijesinde, Türkmenistan sebitiň möhüm üstaşyr ulag, iri logistika merkezine öwrülýär. 

Döwlet Baştutanlary sergi bilen tanşyp, onuň guralyşyna ýokary baha berdiler we Merkezi Aziýa ýurtlarynyň özara bähbitli hyzmatdaşlygyny mundan beýläk-de ösdürmek we diwersifikasiýalaşdyrmak üçin ägirt uly kuwwatyň, mümkinçilikleriň bardygyny bellediler. 

Dostlukly döwletleriň Baştutanlary Halkara sergi merkezinden çykyp, açyk meýdançada goýlan, sebitiň ýurtlarynda çykarylýan oba hojalyk, awtoulag we beýleki ýöriteleşdirilen tehnikalaryň nusgalaryny synladylar. 

Belent mertebeli myhmanlaryň hormatyna Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti Emomali Rahmonyň adyndan «Kohi Istiklol» köşgünde resmi kabul edişlik guraldy. 

 Hormatly Prezidentimiziň Täjigistan Respublikasyna iş sapary dowam edýär. 

 *** 

Şu günler Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynyň çäklerinde sebitiň ýurtlarynyň wekiliýetleriniň gatnaşmagynda birnäçe ugurdaş çäreler geçirilýär. 

13-nji sentýabrda — sammitleriň öňüsyrasynda täjik paýtagtynda Merkezi Aziýa döwletleriniň daşary işler ministrleriniň Geňeşiniň mejlisi geçirilip, Duşenbedäki ýokary derejeli duşuşyklaryň gün tertibiniň esasy meselelerine aýratyn üns berildi. Sebitiň ýurtlarynyň daşary syýasat edaralarynyň ýolbaşçylary sammitleriň jemleýji resminamalarynyň taslamalaryna garadylar, şeýle hem köptaraplaýyn hyzmatdaşlygyň esasy ugurlary, şol sanda möhüm halkara we sebit meseleleri boýunça pikir alyşdylar. Mejlisiň barşynda Merkezi Aziýada parahatçylygy, durnuklylygy, howpsuzlygy, durnukly ösüşi üpjün etmäge gönükdirilen hyzmatdaşlygyň hemmetaraplaýyn pugtalandyrylmagynyň bilelikdäki tagallalaryň netijesi bolandygy nygtaldy. 

Şol gün Türkmenistanyň wekiliýeti Merkezi Aziýa döwletleriniň ulag ministrleriniň birinji duşuşygyna hem gatnaşdy. Duşuşygyň barşynda ulag-logistika ulgamynda sebitiň kuwwatyny mundan beýläk-de artdyrmagyň we ondan netijeli peýdalanmagyň zerurdygy bellenildi. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň bu strategik ugurda döwletara hyzmatdaşlyk meselelerinde işjeň orny eýeleýändigi nygtaldy. Foruma gatnaşyjylar sebitiň döwletleriniň ulag-kommunikasiýa ulgamyndaky hyzmatdaşlygyny hemmetaraplaýyn ösdürmegiň möhümdigini aýtdylar. Munuň üçin uly mümkinçilikler bar. Bäştaraplaýyn duşuşygyň netijeleri boýunça Duşenbe Beýannamasy kabul edildi, şeýle hem Merkezi Aziýada ýerüsti ulaglaryň özara baglanyşygyny pugtalandyrmak hakynda Ylalaşygyň taslamasy makullanyldy. 

Ugurdaş çäreleriň maksatnamasy ýokary bilim, ylym, ýaşlar syýasaty, meýletinçiler hereketi, sport ugurlary boýunça birnäçe çäreleri hem öz içine aldy. Türkmenistan bu ugurlar boýunça netijeli hyzmatdaşlygy giňeltmek ugrunda çykyş edip, anyk teklipleri öňe sürýär. 

Sebitiň ýurtlarynyň türgenleriniň arasynda suwda ýüzmek boýunça Duşenbe şäherinde geçirilýän halkara ýaryşda Türkmenistanyň ýygyndy toparynyň agzalarynyň üstünlikli çykyş edendigini bellemek gerek. Olar ýaryşlarda baýrakly orunlara mynasyp boldular. Türgenlerimiz ýaryşlaryň iki gününiň dowamynda dürli aralyga suwda ýüzmekde 1 altyn, 4 kümüş we 3 bürünç medal gazanmagy başardylar. 

Ýurdumyzyň wekiliýeti Duşenbe şäherinde geçirilýän Merkezi Aziýa ýurtlarynyň zenanlarynyň dialogynyň duşuşygyna hem gatnaşýar. Mälim bolşy ýaly, sebitiň taryhynda ilkinji şeýle düzüm 2020-nji ýylyň dekabrynda Gazagystan Respublikasynyň, Gyrgyz Respublikasynyň, Täjigistan Respublikasynyň, Türkmenistanyň we Özbegistan Respublikasynyň wekilleri tarapyndan Birleşen Milletler Guramasynyň goldaw bermeginde döredildi. 

Duşuşygyň esasy meselesi döwletara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmakda, durmuş-ykdysady we medeni-ynsanperwer gatnaşyklary ösdürmekde zenanlaryň orny bilen baglanyşykly boldy. Gün tertibine zenanlaryň döwlet we jemgyýetçilik işine gatnaşmaklary, özgertmeleriň amala aşyrylmagy, şol sanda gender deňligini üpjün etmek, zenanlaryň hukuklaryny we bähbitlerini goramak boýunça özgertmeleri durmuşa geçirmek bilen baglanyşykly meseleler hem girizildi. 

Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň gender syýasaty ulgamynda anyk maksatlara gönükdirilen wezipeleri çözmäge jogapkärçilikli çemeleşip, bu ulgamda BMG we beýleki halkara guramalar bilen netijeli gatnaşyk edýändigini bellemek gerek. Ýurdumyzda zenanlara hemmetaraplaýyn goldaw berilýär. Degişli milli kanunçylygy kämilleşdirmek boýunça netijeli çäreler görüldi. Türkmen zenanlary döwlet häkimiýetiniň düzümlerinde, milli parlamentde giňden wekilçilik edýärler, daşary syýasy işe işjeň gatnaşýarlar, dürli ulgamlarda we pudaklarda üstünlikli işleýärler, telekeçilik bilen meşgullanýarlar. Duşuşyga gatnaşýan zenanlar sebitiň ýurtlarynyň zenanlarynyň döredijilik we parahatçylyk döredijilik kuwwatyndan has doly peýdalanmak üçin tagallalary birleşdirmegiň möhümdigini belläp, olaryň umumy abadançylygyň bähbitlerine laýyk gelýän netijeli döwletara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga mundan beýläk-de ýardam bermäge çalyşýandyklaryny nygtadylar. 

Täjik paýtagtynda «Sanly ykdysadyýet, elektron söwda we innowasiýalar» mowzugy boýunça guralan ykdysady forumda Merkezi Aziýa döwletleriniň dürli pudaklarda özara gatnaşyklarynyň ileri tutulýan meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Foruma Türkmenistanyň degişli ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň wekilleri hem gatnaşdylar. Geçirilen pikir alyşmalar özara bähbitli hyzmatdaşlygyň ugurlarynyň giň meselelerini öz içine aldy. Dürli derejede ugurdaş gatnaşyklary ösdürmegiň ýollary anyklaşdyryldy, täze bilelikdäki taslamalary durmuşa geçirmegiň mümkinçiliklerine garaldy. Bellenilişi ýaly, Merkezi Aziýa döwletleri gatnaşyklaryň uly we köpugurly kuwwatyna eýedir, onuň şertnama-hukuk binýady yzygiderli berkidilýär hem-de üsti ýetirilýär. 

Şunuň bilen baglylykda, häzirki döwürde we geljek üçin ykdysady hyzmatdaşlygyň wajyp wezipelerini beýan edýän şu forumyň ähmiýeti nygtaldy. Maýa goýum işini höweslendirmek, sebitiň ýurtlarynyň dünýäniň hojalyk gatnaşyklarynyň ählumumy ulgamyna goşulyşmagy möhüm meseleleriň hatarynda görkezildi. Merkezi Aziýa döwletleriniň arasynda haryt dolanyşygyny artdyrmaga, munuň üçin amatly şertleri döretmäge, şol sanda ulag-logistika ulgamyny ösdürmäge aýratyn üns berildi. Ýurdumyzyň wekiliýetiniň agzalary tejribe alyşmak we sanly ykdysadyýet ulgamynda, sebit hyzmatdaşlygyny ösdürmek, elektron hökümet ulgamyny, innowasiýalary ornaşdyrmak meseleleri boýunça pikir alyşmalara gatnaşdylar. 

Türkmenistan sebit hyzmatdaşlygyny ösdürmäge saldamly goşant goşup, biziň döwletlerimiziň bäsdeşlik artykmaçlyklaryndan — çäk taýdan amatly ýerleşmeginden, baý serişde, çig mal, önümçilik we intellektual kuwwatyndan, toplumlaýyn düzümden has netijeli peýdalanmak ugrunda çykyş edýär. Bularyň ählisi uzak möhletli daşarky maýa goýumlar üçin Merkezi Aziýanyň özüne çekijiligini artdyrýar, halkara hyzmatdaşlygy ösdürmek üçin mümkinçilikleri açýar. Ykdysady forumyň çäklerinde Arkadag şäheriniň tanyşdyrylyş dabarasy boldy. 

Sammitlere gabatlanan çäreleriň maksatnamasynda Duşenbäniň Halkara sergi merkezinde geçirilen Merkezi Aziýa döwletleriniň önüm öndürijileriniň giň gerimli sergisi, Täjigistanyň Milli muzeýinde guralan sebitiň ýurtlarynyň suratkeşleriniň sergisi hem bar. 

Täjigistanyň paýtagty Merkezi Aziýa ýurtlarynyň milli tagamlarynyň festiwalynyň geçirilýän ýerine öwrüldi. Gündogaryň halklary hemişe myhmansöýerligi bilen meşhur bolupdyr. Islendik halkyň medeniýeti bilen tanyşlyk milli özboluşlylygyň aýdyň ýüze çykmasy hökmünde onuň aşhanasy bilen tanyşlyk arkaly amala aşyrylýar. Şoňa görä-de, festiwal sebitiň halklarynyň tagamlary taýýarlamak sungatyny görkezmek bilen çäklenmän, eýsem, döwletara medeni gatnaşyklary pugtalandyrmaga ýardam etmäge-de hem gönükdirilendir. 

Türkmen halky tagamlary taýýarlamagyň nesilden-nesle geçirilip gelinýän baý däplerine eýedir. Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen neşir edilen «Bereketli türkmen saçagy» atly kitap köp asyrlaryň dowamynda kemala gelen bu ajaýyp sungata bagyşlanýar. Tagamlary taýýarlamagyň ýüzlerçe usulyny öz içine alýan bu milli sungat türkmen halkynyň özboluşly medeniýetiniň möhüm bölegi bolup durýar. Onda halkymyzyň däpleri we baýramçylyk dessurlary, ýurdumyzyň dürli sebitlerinde tagamlary taýýarlamagyň aýratynlyklary öz beýanyny tapýar. 

Türkmenistanyň wekiliýetiniň agzalary täjik kärdeşleri bilen ikitaraplaýyn duşuşyklary hem geçirdiler. Olarda dürli ulgamlarda hyzmatdaşlyk etmegiň geljegi ara alnyp maslahatlaşyldy.

Ýurdumyz häzirki zamanyň möhüm meseleleriniň çözgüdini taýýarlamak, ählumumy abadançylygyň we ösüşiň bähbidine laýyk gelýän netijeli gatnaşyklary pugtalandyrmak babatda täze başlangyçlary öňe sürýär, bilelikdäki uly taslamalary durmuşa geçirýär. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistan geografik ýagdaýdan we beýleki mümkinçiliklerden has ýerlikli peýdalanmak bilen, häzirki wagtda sebitleri hem-de yklymlary birleşdirýän strategik ähmiýetli ýurda öwrülýär. Sebitara gatnaw ýollarynyň çatrygynda ýerleşýän döwletimiziň üstaşyr kuwwata eýe bolmagy milli we ählumumy maksatlara gönükdirilen ulag diplomatiýasyny hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan möhüm ugruna öwürmäge ýardam etdi. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň 1-nji sentýabrda Arkadag şäheriniň Ruhyýet köşgünde ýaşlara geçen umumy sapagyndaky çuň manyly çykyşynda belleýşi ýaly, ýurdumyzyň durmuşa geçirýän ulag-logistika strategiýasynyň mazmuny öz gözbaşyny gadymyýetden alyp gaýdýar. Muňa Milli Liderimiziň «Türkmenistan — Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi» atly kitabyny okanyňda hem aýdyň göz ýetirmek bolýar. Ýurdumyz geçmişde halklary we yklymlary birleşdiren bu şöhratly ýoly gaýtadan dikeltmek babatda möhüm başlangyçlar bilen çykyş edýär hem-de olary nusgalyk derejede, işjeň durmuşa geçirýär. Bu barada Gahryman Arkadagymyz ýokarda agzalan çykyşynda: «Garaşsyz, Bitarap Türkmenistan häzirki zaman ulag geçelgelerini döretmek, kämilleşdirmek arkaly Ýewraziýa giňişliginiň ulag-logistika ulgamyna işjeň goşulyşýar. Ýurdumyzyň amatly geografik ýerleşişi bu babatda bäsdeşlige ukyply düzümi kemala getirmäge giň mümkinçilik berýär. Häzirki wagtda Türkmenistan Gündogar — Günbatar, Demirgazyk — Günorta ugurlary boýunça üstaşyr ulag geçelgeleriniň taslamalaryny amala aşyrýar. Hususan-da, ýurdumyz Owganystan — Türkmenistan — Azerbaýjan — Gruziýa — Türkiýe, TRACECA ýaly halkara ulag geçelgelerini döretmäge işjeň gatnaşýar» diýip belledi. 

Häzirki zaman ösüşini ulagsyz göz öňüne getirmek asla mümkin däl. Sebäbi ösüş — munuň özi, ilkinji nobatda, döwletleriň söwda-ykdysady we maýa goýum hyzmatdaşlygydyr. Şonuň üçin ulag meselesine uly üns we gyzyklanma bildirilmegi kanunalaýyk ýagdaýdyr. Ulag gatnawynyň döwletleriň arasynda ykdysady hyzmatdaşlygy ösdürmek üçin möhüm ähmiýeti bar. Türkmenistan bu ugurda hyzmatdaşlygy ösdürmek üçin ähli mümkinçiliklerinden peýdalanmaga çalyşýar. Soňky ýyllarda ýurdumyzda köpugurly ulag ulgamyny kemala getirmek, hususan-da, deňiz, derýa ulag ulgamynyň gerimini giňeltmek, täze howa, demir ýol, awtomobil ulag merkezlerini we geçelgelerini gurmak boýunça giň gerimli işler alnyp barylýar. Ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda, Prezident Maksatnamasynda we Oba milli maksatnamasynda ulag ulgamyny ösdürmek ykdysady strategiýanyň möhüm ugurlarynyň biri hökmünde kesgitlendi. 

Awtomobil ulaglary pudagy ýurdumyzyň ulag-logistika ulgamynyň möhüm bölegi bolup durýar. Şonuň üçin oňa berilýän üns hem, bu düzümi ösdürmäge goýberilýän serişdeler hem uludyr. Bu aladalar özüniň oňyn netijesini berýär. Daşoguz, Mary, Balkan hem-de Lebap welaýatlarynda ulanmaga berlen häzirki zaman ýolagçy awtomenzilleri Türkmenistanyň dünýäniň ösen döwletleriniň hataryna goşulmagynda, halkara ulag geçelgeleriniň «altyn halkasyna» öwrülmeginde, üstaşyr ulag geçirijilik kuwwatynyň has-da artdyrylmagynda awtomobil ulaglary pudagynyň goşandynyň uludygyny ýene bir gezek tassyklaýan taryhy waka boldy.  

Gurluşygy ýokary depginde alnyp barylýan Aşgabat — Türkmenabat, Aşgabat — Türkmenbaşy ýokary tizlikli awtomobil ýollary ýurdumyzyň sebitlerini gysga wagtda birleşdirer, pudagyň ygtybarly we bökdençsiz işlemegini üpjün eder, ýolagçylar üçin has oňaýly şertleri döreder. Ýöne şu ýerde ýene bir zada ünsi çekmek isleýäris. Ýokarda agzalan iri ulag taslamalarynyň durmuşa geçirilmegi bilen, täze halkara awtomobil ýoly hem peýda bolar we ol sebitiň ykdysadyýetiniň okgunly ösüşine oňyn täsir eder. Mysal üçin, Aşgabat — Türkmenabat awtobany üstaşyr ulag gatnawlaryny Aziýa — Ýuwaş umman sebitine çenli uzap gidýän awtomobil ýollarynyň köp şahaly ulgamyna birikdirer. Aşgabat — Türkmenbaşy ýokary tizlikli awtomobil ýoly bolsa Özbegistanyň ýük awtoulaglaryna Türkmenbaşy Halkara deňiz portuna, soňra deňiz ýoly arkaly Russiýa, Kawkaza, Ýewropa, Eýrana, Pars aýlagyna çykmaga mümkinçilik döreder. Umuman, Türkmenistan birnäçe üstaşyr ulag taslamalaryny amala aşyrmaga işjeň gatnaşýar.  

Ulag we kommunikasiýalar pudagynda hyzmatdaşlygyň aýratyn möhüm häsiýete eýe bolmagyny gazanmak, has takygy, ony Merkezi Aziýada, şol sanda tutuş Ýewraziýada täze geoykdysady giňişligi döretmegiň esasy gurallarynyň birine öwürmek maksady bilen, ýurdumyzyň yzygiderli öňe sürýän başlangyçlary, bu ugurda üstünlikli durmuşa geçirýän anyk işleri dünýä bileleşigi tarapyndan gyzgyn goldaw tapýar. Ählumumy durnukly ösüşiň we howpsuzlygyň bähbidine hyzmatdaşlygyň ygtybarly esaslaryny berkitmäge ýardam edýän bu paýhasly, öňdengörüjilikli, işjeň hereketler ýurdumyzyň halkara abraýyny has-da belende galdyrýar. Türkmenistanyň halkara howpsuz ulag düzümini döretmekde edýän tagallalary, ählumumy ulag ulgamynda hyzmatdaşlygy giňeltmek boýunça garaýyşlary diňe bir sebit däl, eýsem, Birleşen Milletler Guramasynyň derejesinde hem uly gyzyklanma döredýär we ünsli öwrenilýär. Netijede, Türkmenistanyň başlangyjy bilen BMG-niň Baş Assambleýasy durnukly ulag meseleleri, has takygy, ulag-logistika ulgamynyň ählumumy ösüşe ýardam edýän täze mümkinçiliklerini, çözgütleri we usullary gözlemek boýunça dört sany möhüm Kararnamany kabul etdi. Ýurdumyzyň teklibi boýunça BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan her ýylyň 26-njy noýabryny «Bütindünýä durnukly ulag güni» diýip yglan etmek hakynda kabul edilen Kararnamanyň hem möhüm ähmiýete eýedigini aýtmalydyrys. Şeýlelikde, durnukly ulag ulgamynda hyzmatdaşlygy ösdürmäge gönükdirilen birnäçe oňyn başlangyçlar Türkmenistan tarapyndan öňe sürüldi hem-de BMG-niň Baş Assambleýasynyň Kararnamalary bilen berkidildi. Bu başlangyçlaryň möhümdigini wagt subut etdi. Sebäbi üstaşyr ulag ulgamy dünýäniň ykdysady-hojalyk gatnaşyklarynyň deňagramlylygyna gönüden-göni täsir edýär. Ulag gatnawlaryny gowulandyrmak hem-de täze ulag-logistika geçelgelerini döretmek — munuň özi ählumumy durnukly ösüşiň wajyp şertidir.  

Türkmenistan hut şu nukdaýnazardan ugur alyp, Birleşen Milletler Guramasynyň 78-nji sessiýasynda täze teklipler bilen çykyş etmegi maksat edinýär. Olaryň hatarynda «Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek üçin ulaglaryň ähli görnüşiniň arasynda arabaglanyşygy berkitmek» atly Kararnamanyň taslamasyny taýýarlamak, Baş Assambleýanyň durnukly ulag ulgamynda hyzmatdaşlygy ösdürmek boýunça ýokary derejeli mejlisini, Durnukly ulag boýunça dostlar toparynyň ýokary derejedäki birinji duşuşygyny geçirmek barada teklipler bar.  

BMG-niň Durnukly ulag boýunça dostlar topary barada aýratyn durup geçmek gerek. Mälim bolşy ýaly, Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy boýunça 2016-njy ýylyň noýabrynda Aşgabatda BMG-niň Durnukly ulag ulgamy boýunça birinji ählumumy maslahaty geçirildi. Ulag ulgamynda köptaraplaýyn gatnaşyklary ösdürmek üçin giň mümkinçilikleri açan Aşgabat duşuşygy 2021-nji ýylyň oktýabrynda Pekinde dowam etdi. Işjeň hyzmatdaşlyk we netijeli gepleşikler üçin oňyn meýdança öwrülen bu ählumumy forumyň çäklerinde geçen ýylyň iýulynda Durnukly ulag boýunça dostlar topary döredildi.   

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda ulag pudagyny ösdürmäge gönükdirilen toplumlaýyn milli maksatnamalaryň üstünlikli amala aşyrylmagy Beýik Ýüpek ýolunyň gaýtadan dikeldilýändiginiň, bu taryhy ýoluň ýüreginde ýerleşýän Garaşsyz Watanymyzyň dünýä giňişliginde öz ornuny pugtalandyrmaga uly ähmiýet berýändiginiň aýdyň güwäsidir.  

Muhammetrahym ÖWEZOW,

Türkmenistanyň Inžener-tehniki we ulag kommunikasiýalary institutynyň rektory, tehniki ylymlaryň kandidaty.

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistan ykdysady taýdan ýokary depginler bilen ösýär we bütin dünýäde kuwwatly senagatlaşýan döwlet hökmünde tanalýar. Halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmak hormatly Prezidentimiziň ýolbaşçylygynda amala aşyrylýan giň gerimli özgertmelerde ileri tutulýan wezipe hökmünde kesgitlenilendir. Munuň özi ýurdumyzda alnyp barylýan ykdysady özgertmeleriň Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmäge doly mümkinçilik berýändigine şaýatlyk edýär. 

Garaşsyz döwletimiziň ykdysady syýasaty durnukly ykdysady ösüşi üpjün etmäge, ykdysadyýetiň pudaklarynyň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmaga, öz milli önümçiligimiziň hasabyna içerki bazaryň zerurlyklaryny kanagatlandyrmaga we eksport mümkinçiliklerimizi artdyrmaga gönükdirilýär. Bu maksatlara ýetmek üçin, ýurdumyzda maýa goýum we işewürlik ýagdaýyny gowulandyrmaga, maliýe durnuklylygyny üpjün etmäge, bäsleşikli bazar gurşawyny döretmäge, hususy telekeçiligi ösdürmäge gönükdirilen çäreler amala aşyrylýar. 

Durnukly ösüş maksatlaryny durmuşa geçirmek ýurdumyzyň durmuş-ykdysady ösüşiniň möhüm ugurlarynyň biri bolup durýar. 2015-nji ýylda Birleşen Milletler Guramasynyň agza döwletleriniň ählisi tarapyndan kabul edilen Durnukly ösüş maksatlary ählumumy derejede 2030-njy ýyla çenli döwür üçin durnukly ösüş ulgamynda Gün tertibiniň esasy hasaplanýar. Onuň 17 maksadynyň ählisi Ýer ýüzüniň serişdelerini gorap saklamagy we ählumumy deňligi hem-de tutuş adamzat abadançylygyny üpjün etmegi nazarlaýar. 

Hormatly Prezidentimiziň alyp barýan öňdengörüjilikli döwlet syýasatynyň netijesinde ýurdumyzda Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek bilen bagly işler üstünlikli amala aşyrylýar. Ykdysadyýetiň ähli ugurlarynda giň gerimli özgertmeler geçirilýär, sebit we dünýä derejesinde durnukly ykdysady ösüşi gazanmaga gönükdirilen iri taslamalar durmuşa ornaşdyrylýar. Bu strategik resminama bütin dünýäde garyplygy aradan aýyrmaga, azyk howpsuzlygyny hem-de ýokary hilli bilimi üpjün etmäge, suw we energiýa gorlarynyň hemmeler üçin elýeterli bolmagyny gazanmaga ýardam berýär. Ol senagatlaşmagy we ekologik abadançylygy goldamaga, adamzat üçin ýokary durmuş şertlerini döretmäge täze mümkinçilikleri açýar. 

Ýurdumyzda Durnukly ösüş maksatlaryny durmuşa geçirmek babatda Türkmenistan ikinji Meýletin Milli Synyny taýýarlady. 2023-nji ýylyň 19-njy iýulynda Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň Nýu-Ýork şäherinde Birleşen Milletler Guramasynyň Ykdysady we durmuş geňeşiniň howandarlygynda bolup geçen ýokary derejeli syýasy forumda Birleşen Milletler Guramasynyň Durnukly ösüş maksatlarynyň ýurdumyzda amala aşyrylmagy boýunça Türkmenistanyň ikinji Meýletin Milli Syny bu gurama agza ýurtlaryň dykgatyna ýetirildi. 

Durnukly ösüş maksatlarynyň kabul edilen pursadyndan bäri döwletimiziň durmuş we ykdysady syýasatynda ýokary netijeleri gazanmak, ýurduň dünýä bileleşigine goşulyşmagyny çuňlaşdyrmak, howanyň üýtgemegine uýgunlaşmak hem-de onuň täsirini azaltmak boýunça netijeli çäreler durmuşa geçirildi. Durnukly ösüşiň milli konsepsiýasyny işläp taýýarlamagyň esasynda onuň milli ulgamynyň umumy kuwwatynyň özara baglanyşykly üç böleginiň — durmuş, ykdysady we ekologiýa ugurlarynyň ösüşini açyp görkezýän toplumlaýyn çemeleşme ýola goýuldy. Şunda esasy ileri tutulýan ugurlar hökmünde möhüm görkezijiler boýunça ýokary ösüşi gazanmak babatda birnäçe anyk çäreler kesgitlenildi. 

Türkmenistanda bazar ykdysadyýeti işjeň kemala getirilýär. Tebigy gazyň köp möçberde ätiýaçlyk gorlarynyň bolmagy döwlete ykdysady ösüşde we durmuş maksatnamalaryny amala aşyrmakda ýokary netijeleri gazanmaga mümkinçilik berýär. Bu babatda ykdysadyýeti diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmäge we gurluş taýdan üýtgedip guramaga, tebigy gazyň eksportyna baglylygy aradan aýyrmaga aýratyn ähmiýet berilýär. «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasy», «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasy», «Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etraplardaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmek boýunça 2028-nji ýyla çenli döwür üçin Milli maksatnamasy» ýaly döwlet maksatnamalarynda kesgitlenen maksatlara, wezipelere laýyklykda, ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň täze tapgyry dowam edýär. 

Ulgamlaýyn özgertmeleriň çäklerinde ýurtda bäsdeşlige ukyply kärhanalary emele getirmegiň hasabyna diwersifikasiýalaşdyrylan we innowasion ykdysadyýeti gurmagy göz öňünde tutýan ugur durmuşa geçirilýär. Özgertmeler ulgam emele getiriji kärhanalary çökgünlikden soňky täze ýagdaýlara çalt depginde uýgunlaşdyrmak bilen, senagatyň strategiýa taýdan möhüm pudaklaryny goramaga gönükdirilendir. 

Soňky ýyllarda milli ykdysadyýeti ösdürmegiň strategik maksady çig mala gönükdirilen ugurdan ýokary goşulan gymmaty bolan önümleri öndürýän gaýtadan işleýän ugurlary ösdürmäge geçmek bolup durýar. Maýa goýumlar goýlanda ykdysadyýeti diwersifikasiýalaşdyrmak, onuň gurluşyny kämilleşdirmek, hereket edýän önümçilikleri tiz döwrebaplaşdyrmak we tehniki taýdan gaýtadan enjamlaşdyrmak, täze önümçilikleri döretmek ýaly wajyp wezipeleri çözmäge möhüm orun berilýär. Maýa goýmak işinde telekeçiligi we hususy maýa goýumlary höweslendirmäge, goşmaça iş ýerlerini döretmäge, daşary ýurt maýa goýumlaryny goşmak bilen, dürli çeşmelerden maýa goýumlaryny çekmäge aýratyn üns berilýär.  

«Ilatyň iş bilen üpjünçiligi hakynda» Türkmenistanyň Kanuny kabul edildi. Ol ilaty iş bilen üpjün etmek ulgamynda döwlet syýasatyny kesgitleýär we raýatlaryň zähmete bolan konstitusion hukuklaryny üpjün etmäge, olary işsizlikden goramaga gönükdirilendir hem-de iş bilen üpjünçilik ulgamynda döwlet kepillendirmelerini belleýär. Şeýle çäreleriň ählisi täze iş ýerleriniň döredilmegine täsir edýär. Iş bilen üpjünçilik ýurduň ykdysady we durmuş taýdan ösüşine goltgy berýär. Adamyň maddy üpjünçiliginiň kepillendirijisi bolmakdan başga-da, iş bilen üpjünçilik tutuş ykdysadyýetiň öndürijiligini ýokarlandyrmak we jemgyýetde durmuş taýdan jebisligi pugtalandyrmak ýaly, has möhüm durmuş meselelerini çözmegiň girewi bolup durýar. Şol sebäbe görä, döwlet syýasatynda Türkmenistanda zähmet serişdelerini netijeli dolandyrmagy üpjün etmek we zähmet bazarynyň meselelerini oňyn çözmek, raýatlaryň zähmet çekmäge bolan konstitusion hukuklarynyň durmuşa geçirilmegi üçin şertleri döretmek boýunça çärelere uly üns berilýär. 

Türkmenistanda öndürijilikli zähmet çekmek, şahsy ösüş we ilatyň ýaşaýşynyň hilini ýokarlandyrmak, hususy telekeçiligi ösdürmek üçin ähli şertler döredilýär. Ýurtda sanly tehnologiýalaryň ösdürilmegi uzak aralykdan işlemek we zähmeti guramagyň maglumat-kommunikasiýa tehnologiýalaryndan peýdalanmak arkaly, ilatyň iş bilen üpjünçilik ulgamyny giňeltmäge mümkinçilik berýär. 

Durnukly ösüş maksatlaryny amala aşyrmak boýunça alnyp barylýan işler ilatyň durmuş taýdan goraglylygyny üpjün etmäge, halkymyzyň hal-ýagdaýyny ýokarlandyrmaga hyzmat edýär. Munuň özi ýurdumyzda bilim, saglygy goraýyş ýaly ulgamlaryň barha kämilleşmeginde, iş bilen üpjünçiligiň ýokarlanmagynda, sebitleriň deňeçer ösdürilmeginde hem duýulýar. 

Leýli MYRATDURDYÝEWA,

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň Strategik we durnukly ösüş müdirliginiň durnukly ösüş syýasaty bölüminiň baş hünärmeni.

Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow iki günlük iş sapary bilen Täjigistan Respublikasyna geldi. Saparyň maksady dostlukly ýurduň paýtagtynda geçirilýän Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň bäşinji konsultatiw duşuşygyna we Araly halas etmegiň halkara gaznasyny esaslandyryjy döwletleriň Baştutanlarynyň Geňeşiniň mejlisine gatnaşmakdan ybaratdyr. 

Ýokary derejeli saparlar mynasybetli Duşenbe şäheriniň Halkara howa menzilinde Merkezi Aziýa ýurtlarynyň Döwlet baýdaklary galdyryldy, Hormat garawuly nyzama düzüldi. Bu ýerde döwlet Baştutanymyzy Täjigistanyň Premýer-ministri Kohir Rasulzoda we beýleki resmi adamlar, türkmen wekiliýetiniň agzalary garşyladylar.  

Saparyň birinji gününiň maksatnamasyna laýyklykda, günüň ikinji ýarymynda Täjigistanyň Prezidentiniň başlyklyk etmeginde Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň bäşinji konsultatiw duşuşygy geçiriler. Soňra saparyň wakalary medeni maksatnamada göz öňünde tutulan çäreler bilen dowam eder. 

Ýeri gelende bellesek, «Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygy» atly mehanizmi döretmek başlangyjy 2017-nji ýylyň sentýabrynda öňe sürlüpdi. Şondan bäri sebitiň Liderleri 2018-nji ýylyň martynda Gazagystanda, 2019-njy ýylyň noýabrynda Özbegistanda, 2021-nji ýylyň awgustynda Türkmenistanda, 2022-nji ýylyň iýulynda Gyrgyzystanda guralan sammitlere gatnaşdylar. Ýokary derejeli duşuşyklarda Merkezi Aziýa sebitini özara hormat goýmak, deňhukuklylyk, birek-biregiň bähbitlerini hasaba almak esasynda gepleşiklerdir geňeşmeler arkaly ösdürmegiň möhüm meseleleri ara alnyp maslahatlaşylýar, ugurlaryň giň toplumy boýunça öňde durýan anyk wezipeler kesgitlenilýär. 

«Türkmenistan»

Oba hojalygy pudagynyň yzygiderli ösdürilmegi hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Watanymyzyň ykdysady kuwwatyny pugtalandyrmaga, halkymyzyň abadançylygyny ýokarlandyrmaga gönükdirilen syýasatynyň esasy ugurlarynyň biridir. Ýurdumyzda dürli ekerançylyk önümleriniň öndürilişini artdyrmagyň hasabyna oba hojalyk toplumynyň netijeliligini ýokarlandyrmagy şertlendirýän ägirt uly özgertmeler üstünlikli durmuşa geçirilýär. 

11-nji sentýabrda hormatly Prezidentimiz sanly ulgam arkaly geçiren iş maslahatynda bugdaý ekişiniň agrotehniki kadalara laýyklykda geçirilmeginiň, daýhanlaryň ýokary hilli bugdaý tohumlary bilen üpjün edilmeginiň, pagta ýygymy möwsüminde oba hojalyk tehnikalarynyň we enjamlarynyň doly güýjünde ulanylmagynyň şu günüň möhüm talabydygyny nygtady. 

Oba hojalyk toplumynyň ägirt uly kuwwatyny toplumlaýyn durmuşa geçirmegiň hasabyna netijeli üstünlikleriň gazanylandygy bellärliklidir. Oba hojalyk özgertmeleriniň çäklerinde bu toplumy dolandyrmagy we düzümleýin özgertmegi kämilleşdirmek, oba ýerlerinde bazar gatnaşyklaryny kemala getirmek maksady bilen, anyk çäreler görülýär. Pudagyň düzümini döwrebaplaşdyrmaga, şol sanda oba hojalyk önümlerini gaýtadan işleýän häzirki zaman kärhanalarynyň, elewatorlaryň we degirmen toplumlarynyň, mineral dökünleri öndürýän zawodlaryň gurluşygyna uly möçberde maýa serişdeleri gönükdirilýär. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ýer we suw serişdelerini rejeli ulanmak meselelerine aýratyn üns berýär. Şunuň bilen baglylykda, oba hojalyk ekinlerini suw bilen üpjün etmek, tohumçylyk we seçgiçilik işlerini kämilleşdirmek boýunça işler durmuşa geçirilýär. Öňdebaryjy oba hojalyk usullary hem-de ylmy işläp taýýarlamalar işjeň ornaşdyrylýar. Ata-babalarymyzyň ýerden peýdalanmakdaky köpasyrlyk tejribesi hem oba hojalygyny okgunly ösdürmekde ygtybarly binýatdyr. 

Obasenagat toplumynyň inženerçilik-tehniki üpjünçilik meseleleri innowasion esasda çözülip, ýurdumyzyň toprak-howa şertlerine laýyk gelýän iň täze kysymly tehnikalar satyn alynýar. Ýeňillikli şertlerde tehniki hyzmatlaryň hödürlenilmegi, tohum, mineral dökünler, beýleki zerur serişdeler bilen üpjün edilmegi ýaly oba hojalyk önümlerini öndürijileri maliýe-ykdysady taýdan höweslendirýän çäreleriň ählisi oňyn netijesini berip, daýhanlaryň öz zähmetiniň netijesine bolan gyzyklanmalaryny artdyrýar. Mundan başga-da, Oba milli maksatnamasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde iri maýa goýum taslamalary amala aşyrylýar. Oba ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertleri ýylsaýyn gowulanyp, maddy üpjünçiligi barha ýokarlanýar. Bu ugurda amala aşyrylýan maksatnamalaýyn işler oba ýerlerinde zähmete bolan höwesiň ýokarlanmagyny, oňa ýaş hünärmenleriň çekilmegini we ilatyň iş bilen üpjünçiligini şertlendirdi. 

Mälim bolşy ýaly, däneçilik we pagtaçylyk ýurdumyzyň ekerançylygynyň strategik ugurlarydyr. Bugdaýyň we “ak altynyň” önümçiligi hem-de gaýtadan işlenilmegi hormatly Prezidentimiziň yzygiderli durmuşa geçirýän obasenagat syýasatynyň esasy ugurlarynyň biridir. Her ýylyň noýabr aýynyň ikinji ýekşenbesinde ýurdumyzda Hasyl toýy bellenilýär. Ol oba hojalygynyň ähli ugurlarynda ekerançylarymyzyň ýeten sepgitlerini aýdyň görkezýär. Baýramçylygyň çäklerinde, däp bolşy ýaly, iň ýokary netijeleri gazanan oba hojalyk pudagynyň öňdebaryjylaryna hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Permanyna laýyklykda, “Watana bolan söýgüsi üçin” medaly, şeýle hem döwlet Baştutanymyzyň adyndan gymmat bahaly sowgatlar gowşurylýar. 

6-njy sentýabrda döwlet Baştutanymyzyň ak pata bermegi bilen, ýurdumyzyň welaýatlarynda bugdaý ekişine guramaçylykly girişildi. Bu jogapkärli möwsümiň agrotehniki talaplara laýyklykda geçirilmegi üçin ähli çäreler görüldi. Hormatly Prezidentimiziň tabşyryklaryny ýerine ýetirmek maksady bilen, gallaçy daýhanlar ekerançylyk meýdanlaryny öz wagtynda sürüp we gurplandyryp, jogapkärli möwsüme aýratyn yhlas bilen girişdiler. Ekişe azyklyk bugdaýyň ýokary hasylly görnüşleriniň tohumlary taýýarlanyldy. 

Türkmen topragynyň ekerançylygyň baý medeniýetiniň dörän gadymy ojagydygy bellärliklidir. Ata-babalarymyz müňýyllyklaryň dowamynda dok däneli bugdaý sümmüllerini ösdürip ýetişdirmek üçin güýç-gaýratlaryny gaýgyrmandyrlar. Her bir kärendeçi üçin bereketli hasyl onuň bolelin ýaşamagynyň binýadydyr, hünär taýdan ussatlygynyň synagydyr. Ýylyň-ýylyna halal zähmet çekmegiň göreldesini görkezýänleriň sany barha artýar. Bularyň ählisi hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzda azyk howpsuzlygyny pugtalandyrmak, şol sanda içerki bazary özümizde öndürilýän önümler bilen doly üpjün etmek boýunça öňde goýan wezipeleriniň üstünlikli çözülýändiginiň güwäsidir. 

Oba hojalyk pudagy milli ykdysadyýetimizi ösdürmekde möhüm orny eýelemek bilen, ol senagat üçin zerur bolan çig maly, azyk bolçulygyny üpjün edýär hem-de ýurdumyzyň halk hojalygy toplumynyň ösüşine itergi berýär. Pagtaçylyk oba hojalyk toplumynyň wajyp ugurlarynyň biri bolup, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümçiligi ösdürmek we ykdysadyýetimiziň eksport mümkinçiliklerini artdyrmak boýunça döwlet maksatnamalarynyň ýerine ýetirilmegine mynasyp goşant goşýar. Tehniki üpjünçiligiň gowulandyrylmagy, öňdebaryjy işläp taýýarlamalaryň, innowasion tehnologiýalaryň işjeň ornaşdyrylmagy, ekerançylaryň işleriniň ýeňilleşdirilmegi bu pudagyň ösüşiniň binýatlaýyn ugurlarydyr. Bu işde türkmen alymlaryna, ýöriteleşdirilen ylmy-barlag merkezleriniň hünärmenlerine uly orun degişlidir. Tohumçylyk we seçgiçilik işi, dürli ekinleri ösdürip ýetişdirmegiň usullaryny kämilleşdirmek, şol sanda ýerleriň suwaryş işlerinde innowasion tehnologiýalary synagdan geçirmek olaryň esasy wezipeleriniň hataryna girýär. 

Türkmenistanyň eksportynyň agramly bölegini eýelemek bilen, pagta sazlaşykly ösýän dokma senagatynyň kärhanalary üçin çig mal bolup durýar. Bu kärhanalar ýurdumyzyň hem-de dünýäniň bazarlarynda uly islege eýe bolan, halkara ölçeglere laýyk gelýän önümleri öndürýärler. Pagtaçylyk pudagynyň mümkinçiliklerini doly peýdalanmak, “ak altyn” hasylynyň möçberini has-da artdyrmak üçin ýokary hilli tohumlaryň taýýarlanylmagy möhüm şertdir. Şu maksat bilen, pagtany gaýtadan işleýän desgalary düýpli döwrebaplaşdyrmak, şol sanda täze kärhanalary gurmak boýunça anyk ädimler ädildi. 

Şu ýyl Türkmenistanda pagta ýygymyna 9-njy sentýabrda girişildi. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň ak pata bermegi bilen, bu möhüm oba hojalyk möwsümi Ahal, Balkan, Lebap we Mary welaýatlarynda badalga aldy. Toprak-howa şertlerine laýyklykda, Daşoguz welaýatynda pagta ýygymy 15-nji sentýabrda başlanar. 

Pagta ýygymy möwsümi oňa gatnaşyjylaryň ählisi üçin hakyky synagdyr. Bu jogapkärli möwsümiň üstünlikli geçirilmegi gönüden-göni işleriň guramaçylygyna baglydyr. Şonuň üçin-de, ýerlerde pagta ýygymynyň bökdençsiz alnyp barylmagy üçin onda ulanylýan tehnikalara hyzmatlar ýola goýuldy, mehanizatorlaryň, sürüjileriň hem-de ýygymçylaryň öndürijilikli zähmet çekmegi, göwnejaý dynç almagy üçin zerur şertler döredildi. 

Bugdaý we pagta öndürmek bilen bir hatarda, ýeralma, gant şugundyry, şaly, beýleki gök önümleri, däneli we bakja ekinlerini ýetişdirmek üçin ýerler bölünip berilýär, täze bagçylyklar, üzümçilikler döredilýär. Maldarçylyk, guşçulyk, balçylyk, ýüpekçilik we oba hojalygynyň beýleki görnüşleri yzygiderli ösdürilýär. Bularyň ählisi işleriň ýokary derejede mehanizasiýalaşdyrylmagyny we awtomatlaşdyrylmagyny talap edýär. 

Täze ykdysady şertlerde telekeçilik başlangyçlarynyň hemmetaraplaýyn goldanylmagy oba hojalyk özgertmeleriniň häsiýetli aýratynlygydyr. Oba hojalyk toplumyny ösdürmek boýunça alnyp barylýan ägirt uly işlere ýyladyşhana hojalyklarynyň ulgamyny barha giňeldýän ykdysadyýetiň hususy pudagynyň wekilleri işjeň gatnaşýarlar. 

Suw serişdelerini rejeli peýdalanmagyň obasenagat toplumyny okgunly ösdürmegiň, daşky gurşawy goramagyň, ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini gowulandyrmagyň möhüm şertidigini bellemelidiris. 8-nji sentýabrda geçirilen Ministrler Kabinetiniň mejlisinde döwlet Baştutanymyz ýerleriň hasyllylygyny ýokarlandyrmagyň, öňdebaryjy tejribeleri önümçilige giňden ornaşdyrmagyň zerurdygyny nygtady. Hormatly Prezidentimiz suw üpjünçiligini we ýerleriň melioratiw ýagdaýyny gowulandyrmak barada aýdyp, bellenen meýilnamalaýyn çäreleriň öz wagtynda we talabalaýyk ýerine ýetirilmegini üpjün etmegiň wajypdygyny belledi. Suw howdanlarynyň göwrümini giňeltmek hem-de suw tygşytlaýjy usullary ornaşdyrmak boýunça alnyp barylýan işleri çaltlandyrmagyň wajypdygyna aýratyn üns çekildi. 

Gurak tebigy zolakda suwdan peýdalanmak babatda örän uly tejribe toplamak bilen, Türkmenistan bu ugurda alnyp barylýan ylmy barlaglarda öňdäki orny eýeleýär we beýleki döwletleri suw serişdelerine aýawly çemeleşmäge çagyrýar. Munuň aýdyň mysaly hökmünde Garagumuň jümmüşinde innowasion häsiýetli “Altyn asyr” Türkmen kölüniň gurluşygyny görkezmek bolar. Bu taslama Watanymyzyň dünýäniň suw serişdelerini we daşky gurşawy goramak bilen baglanyşykly ählumumy meseleleriň oňyn çözülmegine uly goşant goşýandygyna şaýatlyk edýär. Onuň üstünlikli amala aşyrylmagy ýurdumyzyň oba we suw hojalygyny ösdürmek üçin hil taýdan täze mümkinçilikleri açmak bilen çäklenmän, tutuş sebitiň ekologik abadançylygyna-da oňyn täsirini ýetirer. Şunuň bilen birlikde, suwuň ätiýaçlyk gorlary döredildi. Olary tebigy şertlerde arassalamak hem-de häzirki zaman tehnologiýalary arkaly oba hojalyk pudagy, şol sanda täze ekerançylyk ýerlerini özleşdirmek, öri meýdanlaryny giňeltmek, bag nahallaryny suwarmak we tehniki hajatlar üçin peýdalanyp bolar. 

Umuman, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzyň ähli ulgamlarynda, şol sanda oba hojalyk toplumynda durmuşa geçirilýän ägirt uly özgertmeler Watanymyzy ösüşiň täze belentliklerine çykarmaga, halkymyzyň abadan ýaşaýşy we has-da öndürijilikli zähmet çekmegi üçin amatly şertleri döretmäge, döredijilik kuwwatyny netijeli ulanmaga gönükdirilendir. 

(TDH)

Milli ykdysadyýetimiziň ösüşinde hususy telekeçileriň mynasyp paýynyň bardygyny ajaýyp zamanamyzda olaryň alyp barýan işlerinde aýdyň görmek bolýar. Munuň özi hormatly Prezidentimiziň alyp barýan döwlet syýasatynyň netijesinde durmuşymyzyň ähli ulgamlaryny gurşap alan giň gerimli özgertmeleriň çäklerinde milli ykdysadyýetimiziň hususy bölegini hemmetaraplaýyn goldamagyň aýratyn ileri tutulýandygy bilen berk baglanyşyklydyr. Döredilýän giň mümkinçiliklerden, berilýän goldaw-hemaýatlardan netijeli peýdalanmak bilen, içerki bazary ýurdumyzda öndürilýän önümler bilen bolelin üpjün etmekde, döwletimiziň eksport kuwwatyny artdyrmakda telekeçilerimiziň eýeleýän sepgitleri guwandyryjydyr.  

Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 32 ýyllygy dabaraly ýagdaýda belleniler. Bu şanly toýa ajaýyp zähmet üstünlikleri bilen barmak ähli pudaklaryň işgärleriniň baş maksadydyr. Ýurdumyzyň telekeçileri hem Garaşsyzlygymyzyň şanly toýuny mynasyp zähmet sowgatlary bilen garşylaýarlar. 

Ogulbäbek Nurgulyýewa,

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler partiýasynyň welaýat komitetiniň baş buhgalteri.

Ykdysadyýetiň pudaklaryny diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek, import edilýän önümleriň ornuny tutýan we eksporta gönükdirilen önümleri öndürmekligi işjeňleşdirmek, tebigy serişdeleri rejeli hem-de toplumlaýyn peýdalanmak, täze iş orunlaryny döretmek, innowasion, sanly tehnologiýalary ornaşdyrmak boýunça giň gerimli çäreler yzygiderli amala aşyrylýar. Ykdysady özgertmeler, öňi bilen, ykdysadyýetiň pudaklarynyň işini täzeçe, döwrüň talabyna laýyk guramaga we ony kämilleşdirmäge, milli ykdysadyýetiň özboluşly milli nusgasyny kemala getirmäge mümkinçilik berdi. Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň baş ugurlarynyň biri — milli ykdysadyýeti durnukly ösdürmek, bazar-institusional özgertmeleri mundan beýläk hem ilerletmek, durmuş ulgamynyň durnuklylygyny saklap galmak we ilatyň hal-ýagdaýyny ýokarlandyrmak bolup durýar. 

Özara bähbitli we deňhukukly esasda milli hem-de halkara taslamalara badalga berilmegi ýurdumyzyň geosyýasy we geoykdysady mümkinçiliklerini berkidýär. Häzirki wagtda ykdysadyýet diňe uglewodorod serişdelerine bagly däldir. Soňky ýyllarda gaýtadan işleýän pudaklary ösdürmäge hem uly üns berilýär. Bu bolsa önümçilik senagatynyň pudaklaýyn düzüminiň köpdürlüligini emele getirýär. 

Ýurdumyzda eksporta gönükdirilen we daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürýän, çig maly gaýtadan işleýän pudaklar, ýagny himiýa, nebitgaz himiýasy, maşyn gurluşygy, metal işlemek, dokma, azyk senagaty hem-de beýleki pudaklar çalt depginler bilen ösýär. Senagat önümleriniň möçberleri ep-esli artýar, ýerli önümçiligiň hasabyna içerki bazaryň azyk önümleri bilen üpjünçiligi has-da ýokarlanýar, sebitlerde täze kärhanalar gurulýar, halkara we milli taslamalar üstünlikli durmuşa geçirilýär. 

Ýurdumyzda döwlete dahylsyz pudagyň ösdürilmegine aýratyn orun berilýär. Bu milli ykdysadyýetiň bazar gatnaşyklaryna geçmegi bilen baglydyr. Soňky ýyllarda kiçi we orta telekeçiligiň ösüşini işjeňleşdirmek, ykdysadyýetiň dürli pudagynda onuň işini giňeltmek boýunça işler üstünlikli amala aşyryldy. Bu günki gün ýurdumyzyň telekeçileri bäsdeşlige ukyply önümleri öndürýärler. Olaryň möçberi köpelýär, hili gowulanýar we görnüşleri artýar. 

Milli ykdysadyýetiň mundan beýläk hem durnukly ösmegi hususy telekeçiligiň işjeňleşmegi bilen gönüden-göni baglydyr. Bu bolsa ýurduň jemi içerki önüminde döwlete dahylsyz pudagyň paýynyň artmagyna getirýär. Jemi içerki önümiň düzüminde (ýangyç-energetika toplumyny goşmazdan) döwlete dahylsyz pudagyň paýy 70 göterimden gowrakdyr.  

Ýurdumyzda döredilen berk ykdysady binýat we durmuş ulgamynda ýetilen sepgitler Türkmenistanyň geljekki ösüşiniň ygtybarly girewidir. «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasyna» we «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna» laýyklykda, halkara zähmet bölünişiginde Watanymyzyň mynasyp ornuny, ykdysadyýetiň durnukly we kadaly ösüşini üpjün etmek, ykdysady ösüşi ýokary depginlerde saklamak, Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan yglan edilen Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek maksady bilen, giň gerimli ykdysady özgertmeler üstünlikli durmuşa geçirilýär. 

Ykdysady ösüş depgini ýurdumyzyň tebigy we zähmet serişdeleriniň netijeli ulanylmagy, ykdysadyýetiň dowamly işjeňleşdirilmegi, sanly we nanotehnologiýalaryň işe girizilmegi, hususy ulgamyň ösdürilmegi hem-de maýa goýum mümkinçilikleriniň geriminiň giňeldilmegi netijesinde gazanylýar. Ýakyn geljekde ýurdumyzda ylmy-tehniki ösüşe esaslanýan we tehnologik sepgitlere eýe bolýan täze önümler, tehnologiýalar dörediler, täze bazarlara çykmaga mümkinçilik dörär. 

Ýurdumyzyň amatly geosyýasy ýerleşişi, çäklerinde halkara üstaşyr geçelgeleriň döredilmegi ykdysadyýetimiziň mümkinçiliklerini, ulag we aragatnaşyk ulgamynyň bäsdeşlige ukyplylygyny, haryt we ýolagçy üstaşyr dolanyşygyny artdyrar. Bilimiň we ylmyň hil derejesini ýokarlandyrmaga gönükdirilen özgertmeleri durmuşa geçirmek işleri mundan beýläk hem ileri tutulýan ugra öwrüler. 

Maglumat-telekommunikasiýa ulgamlary ykdysadyýetimiziň globallaşmagyna, milli harytlaryň dünýä bazarlarynda ornaşmagyna hyzmat eder. Ylmy, medeni we lukmançylyk syýahatçylygynyň täze ugurlarynyň ösüşi ýurdumyza daşary ýurt syýahatçylarynyň akymyny özüne çekmäge mümkinçilik berer. 

Hormatly Prezidentimiziň alyp barýan oýlanyşykly işleriniň netijesinde jemi içerki önümiň durnukly ösüşi yzygiderli üpjün edilýär. Türkmenistan geljekde hem öz ösüşinde bilim, jemgyýetçilik, saglygy goraýyş, ylym, tehnologiýa, maglumat ulgamlaryny ösdürmek hem-de kämilleşdirmek, daşky gurşawy goramak, durmuşyň ýokary derejesini, her bir şahsyýetiň döredijilik ukyplarynyň aýan edilmegini üpjün etmek ýaly çärelere aýratyn ähmiýet berer. 

Ýurt Baştutanymyzyň ykdysadyýeti senagatlaşdyrmak boýunça alyp barýan syýasatynyň netijesinde 2028-nji ýylda jemi içerki önümiň düzüminde senagat pudagynyň paýy 29 göterime deň bolar diýlip çaklanylýar. Bu bolsa milli ykdysadyýetde senagat önümçiliginiň eýeleýän ornuny pugtalandyrar. Daşary ykdysady işi mundan beýläk hem ösdürmek, eksport-import amallaryny kämilleşdirmek, halkara maliýe institutlary bilen hyzmatdaşlygy giňeltmek boýunça işler hem dowam etdiriler. 

Salgyt-býujet syýasatyny döwrebaplaşdyrmak, maliýe hasabatlylygy yzygiderli kämilleşdirmek, aýdyňlyk, sanly usullary ornaşdyrmak möhüm wezipe bolup durýar. Ykdysady syýasatda zähmet serişdelerini netijeli dolandyrmak we zähmet bazarynyň meselelerini düzgünleşdirmek, täze iş orunlaryny döretmek boýunça çärelere hem möhüm orun berilýär. 

Parahat MERETLIÝEW,

Arkadag şäheriniň Maliýe we ykdysadyýet müdirliginiň esasy hünärmeni.

Ýurdumyzyň ministrlikleri we pudaklaýyn dolandyryş edaralary tarapyndan Türkmenistanda, şeýle-de daşary ýurtlarda şu ýylyň awgustynda geçirilen köpugurly çäreler, dürli derejedäki ikitaraplaýyn hem-de köptaraplaýyn duşuşyklar — Daşary işler ministrlikleriniň arasyndaky geňeşmeler, işewürlik gepleşikleri, maslahatlar, sergilerdir forumlar ählumumy parahatçylygy, howpsuzlygy üpjün etmek, sebit we dünýä derejesinde Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek üçin amatly şertleri döretmek babatda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň durmuşa geçirýän «Açyk gapylar» hem-de halkara hyzmatdaşlyk syýasatynyň aýdyň beýany boldy. 

5-nji awgustda Daşary işler ministrliginde Hytaýyň Kommunistik partiýasynyň hemişelik agzasy, Gansu welaýat komitetiniň wagyz ediş bölüminiň başlygy Çžan Ýunsýa bilen geçirilen duşuşykda ikitaraplaýyn gatnaşyklary köp sanly ugurlarda, şol sanda ýaşlar syýasaty, medeniýet, bilim, ylym ulgamlarynda, hytaý dilini öwrenmek ugry boýunça giňeltmegiň mümkinçilikleri ara alnyp maslahatlaşyldy. 

8-nji awgustda Türkmenistanda öz işini tamamlaýan Niderlandlaryň Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Andre Karstens bilen bolan duşuşykda söwda, ykdysadyýet, energetika, ekologiýa, oba hojalygy, bilim, medeniýet ulgamlarynda, halkara düzümleriň çäklerinde döwletara hyzmatdaşlygyň ösüşi nygtaldy. 

11-nji awgustda Daşary işler ministrlikleriniň arasynda sanly ulgam arkaly geçirilen türkmen-indoneziýa geňeşmelerinde ikitaraplaýyn görnüşde, şeýle hem halkara we sebit guramalarynyň çäklerinde syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ulgamlarda netijeli gatnaşyklaryň dürli ugurlaryna seredildi. 

12-nji awgustda Hazar deňziniň güni mynasybetli «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda «Hazar deňzi — parahatçylyk we dostluk deňzi» atly ylmy-amaly maslahat, sergi, sport ýaryşlary, döredijilik bäsleşikleri, Balkan welaýatynyň aýdym-saz toparlarynyň çykyşlary guraldy. Bu halkara baýramçylyk her ýyl ähli kenarýaka ýurtlar, şol sanda Türkmenistan tarapyndan 20 ýyl mundan ozal gol çekilen Hazar deňziniň deňiz gurşawyny goramak boýunça Çarçuwaly konwensiýanyň (Tähran konwensiýasy) güýje giren gününde bellenilýär. 

Utgaşykly görnüşde geçen foruma Hökümet agzalary, Mejlisiň, ýurdumyzyň degişli ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, ugurdaş düzümleriniň, ylmy jemgyýetçiligiň ýolbaşçylary gatnaşdylar. Myhmanlaryň hatarynda Hazarýaka döwletleriň, şeýle hem Gruziýanyň we Rumyniýanyň Türkmenistandaky diplomatik wekilhanalarynyň, abraýly halkara we sebit guramalarynyň — BMG-niň hemişelik utgaşdyryjysynyň edarasynyň, BMG-niň Ösüş maksatnamasynyň, Birleşen Milletler Guramasynyň Daşky gurşaw boýunça maksatnamasynyň, Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Aşgabatdaky merkeziniň, BMG-niň Azyk we oba hojalyk guramasynyň, Germaniýanyň halkara hyzmatdaşlyk boýunça jemgyýetiniň hem-de beýleki guramalaryň wekillerini görkezmek bolar. 

Çykyş edenleriň nygtaýyşlary ýaly, Türkmenistan dünýäniň häzirki we geljek nesilleriniň bähbidine ählumumy ekologik meseleleri netijeli çözmek boýunça başlangyçlary öňe sürmek bilen, bu ugurda parahatçylyk söýüjilik we hoşniýetli goňşuçylyk, milli, umumy bähbitleri nazara almak, sebitde deňhukukly, özara bähbitli hyzmatdaşlyk etmek, Hazarýaka döwletleriň köpasyrlyk taryhy-medeni gatnaşyklar bilen baglanyşan halklarynyň arasynda dost-doganlygy pugtalandyrmak ýörelgelerine esaslanýan syýasaty amala aşyrýar. 

14-nji awgustda Daşary işler ministrliginde Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretarynyň wezipä täze bellenen Ýörite wekili, BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň ýolbaşçysy Kaha Imnadze bilen geçirilen duşuşykda sebit merkeziniň parahatçylygy berkitmek we goldamak, özara düşünişmek hem-de ynanyşmak gurşawyny döretmek işleriniň ähmiýeti nygtaldy. 

17-nji awgustda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynda geçirilen “Türkmenistan — ÝUNESKO: abadançylygyň hatyrasyna hyzmatdaşlyk” atly maslahat Türkmenistan bilen BMG-niň bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça ýöriteleşdirilen düzüminiň arasynda ýola goýlan hyzmatdaşlygyň 30 ýylyna syn bermek üçin özboluşly meýdança öwrüldi. Ýurdumyz bu guramanyň doly hukukly agzasy hökmünde halkymyzyň medeni we ruhy mirasyny gorap saklamakda, ösdürmekde, dünýäde giňden wagyz etmekde uly işleri durmuşa geçirýär. 

21-nji awgustda şanly waka — Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň ÝUNESKO-nyň Bütindünýä Ýaşlar jemgyýetiniň resmi agzalygyna kabul edilmegi mynasybetli Jemgyýetçilik guramalarynyň merkezinde «Türkmenistan — ÝUNESKO: Bütindünýä Ýaşlar jemgyýetiniň strategik hyzmatdaşlygyny işjeňleşdirmekde türkmen ýaşlarynyň orny» atly dabaraly maslahat geçirildi. Çykyş edenler Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň tejribe alyşmak, ýaşlaryň ukyp-başarnyklaryny hem-de zehinini ýüze çykarmak, olaryň durmuş goraglylygyny üpjün etmek, işewürlik hem-de döredijilik başlangyçlaryny höweslendirmek maksady bilen, dünýäniň köp sanly döwletleriniň degişli guramalary bilen işjeň halkara hyzmatdaşlygy alyp barýandygyny bellediler. Guramanyň bu jemgyýetiň agzalygyna kabul edilmegi ýurdumyzyň halkara ýaşlar dialogyny giňeltmekde bitirýän hyzmatlarynyň aýdyň beýanydyr. 

21-22-nji awgustda türkmen wekiliýeti Ženewa şäherinde (Şweýsariýa Konfederasiýasy) Jynsy kemsitmeleri ýok etmek boýunça komitetiň 110-njy mejlisiniň işine gatnaşdy. Onda Jynsy kemsitmeleriň ähli görnüşlerini ýok etmek boýunça halkara konwensiýanyň düzgünleriniň ýerine ýetirilişi bilen bagly birnäçe meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. Bellenilişi ýaly, Türkmenistan hemişelik esasda halklaryň arasynda özara düşünişmek, jynsy, milli we etniki gelip çykyşyna esaslanýan tapawutlandyrmagyň, kadadan çykmagyň, çäklendirmegiň ýa-da ileri tutmagyň islendik görnüşine ýol bermezlige gönükdirilen syýasaty alyp barýar. 

23-nji awgustda Daşary işler ministrliginde sanly ulgam arkaly geçirilen türkmen-malaýziýa geňeşmelerinde syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ulgamlarda ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn hyzmatdaşlygy, abraýly halkara guramalaryň, ilkinji nobatda, BMG-niň çäklerinde gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmegiň meselelerine garaldy. Şeýle hem maglumat-kommunikasiýa tehnologiýalary, ykdysadyýeti sanlylaşdyrmak pudagynda hyzmatdaşlygyň mümkinçilikleri ara alnyp maslahatlaşyldy. 

24-nji awgustda Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň gurluşyk we senagat hem-de ýangyç-energetika toplumlaryna gözegçilik edýän orunbasarlarynyň ýurdumyza sapar bilen gelen Özbegistanyň energetika ministriniň ýolbaşçylygyndaky wekiliýet bilen duşuşygy geçirildi. Gepleşiklerde dürli ugurlarda, şol sanda elektrik geçiriji ulgamlaryň gurluşygynda, energetika pudagynda, şeýle hem döwletlerimiziň işewür toparlarynyň arasynda ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň ösdürilýändigi bellenildi. 

Şol gün «Türkmengaz» döwlet konserniniň wekilleri bilen Yrak Respublikasynyň wekiliýetiniň agzalarynyň arasynda geçirilen duşuşykda türkmen-yrak gatnaşyklaryny ösdürmegiň esasy ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy. Ýangyç-energetika toplumyndaky hyzmatdaşlygy giňeltmek meselesine aýratyn üns çekildi. Hususan-da, yrak tarapy ýurdumyzda bu ugurda durmuşa geçirilýän giň gerimli taslamalara işjeň gatnaşmaga uly gyzyklanma bildirýändiklerini beýan etdi. 

Türkmen halkynyň gadymdan gelýän hoşniýetli gatnaşyklaryndan we ynsanperwer ýörelgelerinden ugur alyp, Russiýa Federasiýasynyň Primorskiý kraý sebitinde tebigy hadysalaryň bolup geçendigini göz öňünde tutup, Türkmenistan 24-nji awgustda Russiýa Federasiýasynyň Primorskiý kraý sebitiniň çagalary üçin degişli harytlardan we azyk önümlerinden ybarat bolan ynsanperwerlik kömegini iberdi. Ynsanperwerlik kömegini taýýarlamak wezipesi Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy bilen hyzmatdaşlykda Dokma senagaty ministrligine hem-de Senagatçylar we telekeçiler birleşmesine tabşyryldy. 

24-nji awgustda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow bilen Palestina Döwletiniň daşary işler we daşary ýurtlarda ýaşaýan palestinalylaryň işleri boýunça ministri Riýad al-Malikiniň arasynda geçirilen duşuşygyň dowamynda syýasy-diplomatik we söwda-ykdysady hyzmatdaşlygyň işjeň ösdürilýändigi, iki ýurduň işewürleriniň hem-de telekeçileriniň arasynda göni gatnaşyklaryň ýola goýulýandygy kanagatlanma bilen bellenildi. Nebithimiýa, dokma senagaty, oba hojalygy we gaýtadan işleýän pudaklar, dürli azyk harytlarynyň eksporty, sanly tehnologiýalar, ylym-bilim ulgamy, medeniýet, sungat, döredijilik döwletara hyzmatdaşlygyň esasy ugurlary hökmünde görkezildi. 

25-nji awgustda Daşary işler ministrliginde geçirilen türkmen-palestin syýasy geňeşmelerinde taraplar Daşary işler ministrlikleriniň arasynda şeýle häsiýetli duşuşyklary her ýylda geçirmegi ylalaşdylar. Mundan başga-da, işewürlik gatnaşyklaryny ösdürmegiň, Türkmenistan bilen Palestinanyň Halkara hyzmatdaşlyk agentliginiň arasynda hyzmatdaşlygyň mümkinçilikleri ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Geňeşmeleriň jemleri boýunça Türkmenistanyň Daşary işler ministrligi bilen Palestina Döwletiniň Daşary işler we daşary ýurtlarda ýaşaýan palestinalylaryň işleri boýunça ministrliginiň arasynda syýasy geňeşmeler hakynda Teswirnama, şeýle hem Türkmenistanyň Hökümeti bilen Palestina Döwletiniň Hökümetiniň arasynda bilelikdäki hökümetara komiteti döretmek barada özara düşünişmek hakynda Ähtnama gol çekildi. 

Şeýle hem şol gün Türkmenistanyň Mejlisiniň Başlygy bilen Palestina Döwletiniň daşary işler we daşary ýurtlarda ýaşaýan palestinalylaryň işleri boýunça ministriniň arasynda geçirilen duşuşykda iki ýurduň arasynda mundan beýläk-de hyzmatdaşlyk etmegiň meseleleri maslahatlaşylyp, döwletara hyzmatdaşlygyň aýrylmaz bölegi hökmünde parlamentara gatnaşyklary pugtalandyrmagyň ähmiýeti nygtaldy. 

25-nji awgustda Daşary işler ministrliginde geçirilen Türkmenistanda Durnukly ösüş maksatlaryny durmuşa geçirmek boýunça Milli iş toparynyň bilelikdäki “tegelek stol” mejlisine ýurdumyzyň degişli ministrlikleriniň hem-de pudak edaralarynyň, BMG-niň Aşgabatdaky düzümleýin edaralarynyň ýolbaşçylarydyr wekilleri gatnaşdylar. 

Mejlisiň dowamynda Türkmenistan bilen BMG-niň arasynda strategik hyzmatdaşlygyň depginli ösdürilýändigi bellenildi, şeýle hem türkmen wekiliýetiniň 2023-nji ýylyň iýul aýynda BMG-niň Ykdysady we Durmuş geňeşiniň ýokary derejeli Syýasy forumyna gatnaşmagynyň netijeleri ara alnyp maslahatlaşyldy. 

26-njy awgustda Daşary işler ministrliginde geçirilen ÝUNESKO-nyň işleri barada Türkmenistanyň milli toparynyň nobatdaky mejlisinde geljekki işleriň meýilnamalary, şol sanda Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň ÝUNESKO-nyň Bütindünýä Ýaşlar jemgyýetine goşulmagy bilen bagly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. 

28-nji awgustda Türkmenistanyň Mejlisinde ýurdumyza sapar bilen gelen ABŞ-nyň Kongresiniň Wekiller palatasynyň wekiliýeti bilen geçirilen duşuşykda dürli ugurlarda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň wajyp meseleleri, ilkinji nobatda, parlamentara gatnaşyklaryň mundan beýläk-de giňeldilmeginiň we kanun çykaryjylyk ulgamynda tejribe alyşmagyň mümkinçilikleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Söhbetdeşler häzirki günde ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn görnüşde, şol sanda iri halkara hem-de sebit guramalarynyň ugry boýunça üstünlikli ösdürilýän türkmen-amerikan gatnaşyklarynyň ýeten derejesine ýokary baha berip, deňhukuklylyk we özara hormat goýmak ýörelgeleri esasynda ýola goýulýan köpugurly hyzmatdaşlyga täze itergi bermegi maksat edinýändiklerini tassykladylar.  

29-njy awgustda ýurdumyzyň daşary syýasat edarasynda Türkmenistandaky diplomatik işini tamamlaýan Ýewropa Bileleşiginiň ilçisi Diego Ruiz Alonso bilen geçirilen duşuşykda ikitaraplaýyn we “Merkezi Aziýa — Ýewropa Bileleşigi” görnüşinde Türkmenistan bilen Ýewropa Bileleşiginiň arasyndaky özara gatnaşyklaryň işjeň ösdürilýändigi nygtaldy. Adam hukuklary boýunça dialogyň, parlamentara gatnaşyklaryň we “Ýewropa Bileleşigi — Türkmenistan” bilelikdäki toparynyň çäklerinde yzygiderli geçirilýän çäreleriň möhüm ähmiýeti bellenildi, şeýle hem bilim alyş-çalyş maksatnamasyny (Erasmus+) durmuşa geçirmek, ekologiýa we “ýaşyl” özgertmeler babatda hyzmatdaşlyk ara alnyp maslahatlaşyldy. 

30-njy awgustda Daşary işler ministrliginde Türkmenistanyň Hazar deňziniň meseleleri boýunça pudagara toparynyň nobatdaky mejlisi geçirildi. Onuň işine Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň käbir orunbasarlary, ýurdumyzyň degişli ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylary we wekilleri gatnaşdylar. Gün tertibiniň çäginde toparyň şu ýyl üçin iş meýilnamasy ara alnyp maslahatlaşyldy. Meýilnamada Hazarýaka döwletler bilen dürli ugurlarda gatnaşyklary berkitmäge gönükdirilen birnäçe duşuşyklar göz öňünde tutulýar. Şeýle hem ýakyn geljekde geçirilmegi meýilleşdirilýän esasy çäreler barada pikir alşyldy. 

Şeýlelikde, geçen aýda bolup geçen wakalar hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň dünýäniň ähli gyzyklanma bildirýän döwletleri we abraýly halkara guramalar bilen köpugurly hyzmatdaşlygy ýola goýmak boýunça alyp barýan syýasatynyň üstünliklere beslenýändigini ýene bir gezek tassyklady. Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýy bu hyzmatdaşlygyň çäklerinde halkymyzyň abadan durmuşynyň bähbidine Watanymyzy mundan beýläk-de ösüşiň täze belentliklerine çykarmaga gönükdirilen häzirki zaman syýasy gurallarynyň işe girizilmegine mümkinçilik berýär. 

(TDH)

25-nji awgustda sanly ulgam arkaly geçirilen Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisinde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow wise-premýerleriň şu ýylyň ýanwar — iýul aýlarynda ýerine ýetirilen işler baradaky hasabatlaryny diňledi. Mejlisde ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň gaýragoýulmasyz wezipelerine garaldy. 

Mejlisiň Başlygy D.Gulmanowa şu ýylyň ýedi aýynda ýurdumyzyň kanunçylygyny kämilleşdirmek boýunça ýerine ýetirilen işler barada maglumat berdi. Şeýle hem Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 32 ýyllyk baýramynyň bellenilýän günlerinde Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisini guramaçylykly geçirmäge görülýän taýýarlyk barada aýdyldy. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Halk Maslahatynyň mejlisine gowy taýýarlyk görmegiň möhümdigini belledi.  

Soňra Hökümet mejlisinde şu ýylyň ýanwar — iýul aýlarynda ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň netijeleri barada hasabat berildi. Bellenilişi ýaly, görlen çäreleriň netijesinde, hasabat döwründe jemi içerki önümiň durnukly ösüşi üpjün edildi. Bu görkeziji 6,2 göterim artdy. 2022-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, jemi öndürilen önüm 6,3 göterim artdy. Geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, bölek-satuw haryt dolanyşygy 9,4 göterim, daşary söwda dolanyşygynyň möçberi 4,9 göterim ýokarlandy. Şu ýylyň ýanwar — iýul aýlarynda Döwlet býujetiniň girdeji bölegi 113 göterim we çykdajy bölegi 97,9 göterim ýerine ýetirildi. Maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň möçberi, 2022-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 27,6 göterim artdy. Ýanwar — iýul aýlarynda Oba milli maksatnamasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde dürli maksatly desgalaryň gurluşygy alnyp baryldy. 

Şeýle-de durmuş üpjünçiligi ulgamynda kanunçylyk namalaryny kämilleşdirmek maksady bilen geçirilen işleriň netijeleri barada hasabat berildi. Bellenilişi ýaly, Türkmenistanyň Ilaty durmuş taýdan goramak hakynda kodeksiniň 21-nji we 40-njy maddalaryna laýyklykda, birnäçe resminamalaryň taslamalary, hususan-da, «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky şahsy pensiýalary bellemek boýunça toparyň düzüminiň» hem-de «Türkmenistanyň öňünde bitiren aýratyn hyzmatlary üçin şahsy pensiýalary bellemegiň Tertibiniň» taslamalary taýýarlanyldy. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyzyň garamagyna «Şahsy pensiýalary bellemegiň meseleleri hakyndaky» Kararyň taslamasy hödürlenildi. Döwlet Baştutanymyz degişli Karara gol çekip, resminamany sanly ulgam arkaly wise-premýere iberdi we birnäçe anyk tabşyryklary berdi. 

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary gezekli-gezegine gözegçilik edýän pudaklarynda 2023-nji ýylyň ýanwar — iýul aýlarynda alnyp barlan işleriň netijeleri barada hasabat berdiler. 

Hormatly Prezidentimiz mejlisde suwuklandyrylan gazyň we polipropileniň öndürilişiniň möçberlerini artdyrmak üçin zerur çäreleri görmegiň wajypdygyna ünsi çekdi. Şunuň bilen birlikde, nebitiň möçberini artdyrmak boýunça alnyp barylýan işleri güýçlendirmegiň zerurdygy nygtaldy. Gyş möwsüminde tebigy gaza islegiň artýandygyny nazara alyp, raýatlary, iri senagat kärhanalaryny, elektrik stansiýalaryny hem-de daşary ýurtly sarp edijileri tebigy gaz bilen bökdençsiz üpjün etmek üçin häzirden taýýarlyk işlerini geçirmek möhümdir. Şeýle-de hormatly Prezidentimiz söwda toplumynyň işini kämilleşdirmek, şeýle hem hususy ulgamyň önümçiliklerini artdyrmak boýunça zerur çäreleri görmegiň wajypdygyny belledi.   

Mejlisde Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 32 ýyllyk baýramy, şeýle hem Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýyly mynasybetli sentýabr aýynda geçirilmegi meýilleşdirilýän çäreler hem-de medeni-durmuş maksatly binalaryň açylyş dabaralary barada-da hasabat berildi.  

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredowa söz berildi. Ol döwlet Baştutanymyza zähmet rugsady döwründe Hökümetiň agzalarynyň we olaryň maşgalalarynyň dynç almaklary üçin döredilen şertler üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi. Bellenilişi ýaly, hormatly Prezidentimiz Watanymyzy mundan beýläk-de ösdürmäge we türkmenistanlylaryň abadançylygyny üpjün etmäge degişli meseleleriň çözülmegini hemişe üns merkezinde saklaýar. Zähmet rugsady döwründe geçirilýän Ministrler Kabinetiniň şu günki mejlisiniň gün tertibi hem munuň aýdyň subutnamasydyr. 

Ýurdumyzda, şol sanda paýtagtymyzda amala aşyrylýan giň gerimli özgertmeler türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň hem üns merkezinde durýar. Mälim bolşy ýaly, golaýda Gahryman Arkadagymyz Aşgabat şäheri boýunça iş saparyny amala aşyryp, onuň barşynda şäheriň günorta böleginde ýerleşýän Magtymguly Pyragynyň medeni-seýilgäh toplumynyň çäginde alnyp barylýan işler bilen tanyşdy. Halk Maslahatynyň Başlygynyň başlangyjy boýunça medeni-seýilgäh toplumynyň çäginde daşary ýurtly nusgawy şahyrlaryň we akyldarlaryň hem heýkelleri ornaşdyrylar. Munuň özi halklaryň dost-doganlygynyň aýdyň beýanyna öwrüler. Magtymguly Pyragy özüniň paýhasly goşgularynda hut şu ýörelgelere eýermäge çagyrypdy. 

Wise-premýer, daşary işler ministri Gahryman Arkadagymyzyň täze şahyrana eseriniň türkmenistanlylaryň ählisi üçin ajaýyp sowgat bolmak bilen, daşary ýurtlarda-da giň seslenmä eýe bolandygyny nygtady we hormatly Prezidentimizi bu ajaýyp waka bilen tüýs ýürekden gutlady. 

Mejlisde döwlet durmuşyna degişli beýleki meselelere hem garaldy, dürli pudaklary ösdürmäge gönükdirilen resminamalar kabul edildi. 

 *** 

 Sanlar, maglumatlar: 

•  2023-nji ýylyň ýylyň ýanwar — iýul aýlarynda jemi içerki önümiň ösüşi 6,2 göterim artdy. 2022-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, jemi öndürilen önüm 6,3 göterim ýokarlandy.  

•  Geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, bölek-satuw haryt dolanyşygy 9,4 göterim, daşary söwda dolanyşygynyň möçberi 4,9 göterim ýokarlandy. Şu ýylyň ýanwar — iýul aýlarynda Döwlet býujetiniň girdeji bölegi 113 göterim we çykdajy bölegi 97,9 göterim ýerine ýetirildi.  

•  Maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň möçberi, 2022-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 27,6 göterim artdy. 

•  Ýanwar — iýul aýlarynda Oba milli maksatnamasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde dürli maksatly desgalaryň gurluşygy alnyp baryldy. 

•  Hasabat döwründe nebiti gaýtadan işlemegiň meýilnamasy 101,5 göterim, benzin öndürmegiň meýilnamasy 105,1 göterim, dizel ýangyjyny öndürmegiň meýilnamasy 104,9 göterim, çalgy ýaglaryny öndürmegiň meýilnamasy 110,1 göterim, suwuklandyrylan gazy öndürmegiň meýilnamasy 108,8 göterim ýerine ýetirildi.  

•  Geçen ýedi aýda tebigy we ugurdaş gazy çykarmagyň meýilnamasy 109 göterim, «mawy ýangyjy» eksport etmegiň meýilnamasy 114 göterim ýerine ýetirildi. 

•  Hasabat döwründe elektrik energiýasyny öndürmegiň ösüş depgini 105,8 göterime, daşary ýurtlara iberilen elektrik energiýasynyň ösüş depgini bolsa 103,9 göterime barabar boldy.

Eziz Watanymyzda ösüp gelýän ýaş nesliň döwrebap bilim almaklary, giň dünýägaraýyşly adamlar bolup ýetişmekleri üçin döwlet tarapyndan giň mümkinçilikler döredilýär. Ýaşlaryň döwrebap hünärleri ele almagyna, nazaryýet bilimleriniň kämilleşdirilmegine, täze ylmy taglymlary, öňdebaryjy ylmy-barlag işleriniň netijelerini, tehnologik tilsimleri özleşdirmegine möhüm üns berilýär. Sanly ulgamy ösdürmekde gazanylanlary, işläp taýýarlamalary milli ykdysadyýetiň pudaklaryna, önümçilige giňden ornaşdyrmak işleri sazlaşykly guralýar. Bu ugurdaky işler «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyna» hem-de «Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasyna» laýyklykda geçirilýär.  

Sanly ykdysadyýetiň ornaşdyrylmagy we ösdürilmegi esasy önümçilik-ykdysady işleriň ähli görnüşleriniň awtomatlaşdyrylmagyna we merkezleşdirilen tertipde dolandyrylmagyny üpjün etmäge giň mümkinçilikleri açýar. Dürli ugurdaky işleriň umumy netijeliliginiň ýokarlanmagy, maglumatlary alyşmagyň hasabyna bilimleriň kämilleşdirilmegi, ýokary tehnologiýaly pudaklarda täze döwrebap iş orunlarynyň döredilmegi sanly ösüşiň wezipeleriniň çözülmegi bilen gönüden-göni baglanyşykly bolup durýar. Ýurduň ykdysadyýetiniň ähli pudaklarynda maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň işjeň ornaşdyrylmagy, döwlet hyzmatlarynyň ähli görnüşleriniň elektron görnüşde amala aşyrylmagy, dolandyryşyň sanly ulgama geçmegi ilkinji wezipeler bolup, olar yzygiderli durmuşa geçirilýär. Ýokary tehnologiýaly sanly ulgamy ösdürmek işleri ýokary derejede guramaga, utgaşdyrmaga, ýerine ýetirilýän işleriň netijeliligine hem-de hiline gözegçiligi amala aşyrmaga ýardam edýän dolandyryşyň netijeli guraly bolup durýar. Döwlet dolandyryş edaralarynyň işini kämilleşdirmek, «Elektron hökümet» ulgamyny işjeň ornaşdyrmak döwleti we jemgyýeti ösdürmäge gönükdirilen möhüm döwlet maksatnamalarynyň üstünlikli durmuşa geçirilmeginiň esasy şertidir. Çünki sanly ykdysadyýetiň ösüşi oňa gatnaşyjylaryň özara hyzmatdaşlygynyň ähli derejelerinde sanly gatnaşyklary ýola goýmak işiniň çaltlandyrylmagy bilen baglydyr.  

Sanly ykdysadyýetiň ösüşini, bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmagyň esasy şertleriniň biri hem, ýokary hünär derejeli hünärmenleri taýýarlamak bolup durýar. Bu ugruň ösdürilmegi sanly ykdysadyýetiň talaplaryna laýyk gelýän hünärmenleri ýetişdirmäge gönükdirilen bilim ulgamyny kämilleşdirmekligi, hünäre gönükdirmek ulgamyny döwrebaplaşdyrmagy, maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalary babatynda goşmaça bilimleri girizmegi, bu ugurda täze ukyplary ýüze çykarmak ýaly maksatlary nazarlaýar. 

Bilim edaralarynda sanly ykdysadyýetiň anyk ugurlary boýunça okadylmagy, şeýle-de maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalary ulgamyna degişli edaralaryň hünärmenleri bilen tejribe alşylmagy degişli hünäri bilen birlikde, maglumat tehnologiýalaryndan gowy baş çykarýan ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamaga ýardam berýär. 2023-nji ýylyň «Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýyly» diýlip atlandyrylmagy mynasybetli ýurdumyzyň ýokary okuw mekdeplerinde sanly ulgam arkaly halkara olimpiadalarynyň hem-de ylmy maslahatyň geçirilmegi guwandyryjy ýagdaý bolup, sanly bilim ulgamynda gazanylýan oňyn netijelere şaýatlyk edýär. Ýaşlaryň sanly ösüşler bilen aýakdaş gitmäge ukyply, täze özgertmelere taýýarlykly, sanly çözgütleri oýlap tapmaga ukyply hünärmenler bolup ýetişmeklerine gönükdirilen çäreler oňyn netijeleri berýär. Bilim ojaklarynda sanly bilim portaly we elektron kitaphana portallary hereket edip, talyplaryň bilimlerini kämilleşdirmäge uly goşant goşýar.  

Bilim edaralarynda sanly tehnologiýalaryň, ýokary tizlikli internet ulgamynyň giňden ornaşdyrylmagy netijesinde, ýurdumyzyň ýokary okuw mekdepleri bilen daşary ýurtlaryň ýokary okuw mekdepleriniň, şeýle-de ylym-bilim merkezleriniň arasynda uzak aralykdan sapaklar, wideoşekilli maslahatlar yzygiderli guralýar. Ýurdumyzda programma üpjünçiligini işläp düzýän we innowasion oýlap tapyşlar bilen meşgullanýan ýaşlary ýüze çykarmaga hem-de höweslendirmäge gönükdirilen çäreler, bäsleşikler yzygiderli geçirilýär.  

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Gahryman Arkadagymyzyň başyny başlan, hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda üstünlikli dowam etdirilýän asylly işler täze ösüş-özgertmeleri amala aşyrmaga badalga berýär. Ýurdumyzda innowasiýalara, çylşyrymly tehnologik çözgütlere, öňdebaryjy ylmy işläp taýýarlamalara esaslanýan iri taslamalar durmuşa geçirilýär. Ýurdumyzdaky ilkinji «akylly» şäher bolan Arkadag şäherinde öňdebaryjy sanly, maglumat-aragatnaşyk we «ýaşyl» tehnologiýalar giňden ornaşdyrylandyr. Arkadag şäherine halkara guramalaryň ýolbaşçylary hem meşhur daşary ýurt kompaniýalarynyň wekilleri tarapyndan 20-den gowrak güwänama we diplom berildi. «Akylly» şäher konsepsiýasy öňdebaryjy maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyňdyr internetiň giňden ornaşdyrylmagyna esaslanýar. Olaryň kömegi bilen şäher düzümlerini, gulluklaryny dolandyrmagy üpjün edýän bitewi ulgam döredilip, «akylly» öý, bitewi maglumat binýady, ýaşaýjylara hasaplaşyklary geçirmäge, dürli maglumatlary almaga mümkinçilik berýän köpugurly programma goşundysy hereket edýär.  

Ine, şeýle guwandyryjy üstünlikler ýurdumyzyň sanly ulgamdaky ösüşlerini görkezip, döwür bilen aýakdaş gitmäge ukyplydygyny dabaralandyrýar. Sanly ykdysadyýeti ösdürmek, ähli ulgamlara innowasion tehnologiýalary ornaşdyrmak ugrunda alyp barýan işlerinde Arkadagly Serdarymyza üstünlikler ýaran bolsun! 

Ezizguly HOJAMBERDIÝEW,

Türkmenistanyň Goranmak ministrliginiň Beýik Saparmyrat Türkmenbaşy adyndaky Harby institutynyň mugallymy.

Aşgabat, 6-njy sentýabr (TDH). Şu gün Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Serdar Berdimuhamedow Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Mejlisiň gün tertibine harby we hukuk goraýjy edaralaryň şu ýylyň sekiz aýynda alyp baran işleriniň netijeleri, Garaşsyz döwletimizde howpsuzlygy we asudalygy üpjün etmek, harby we hukuk goraýjy edaralaryň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak hem-de olaryň işini mundan beýläk-de kämilleşdirmek bilen bagly meseleler girizildi. 

Ilki bilen, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary, goranmak ministri B.Gündogdyýew çykyş edip, Milli goşunymyzyň harby bölümlerinde Watanymyzyň goranmak ukybyny berkitmek, harby gullukçylaryň hünär derejesini ýokarlandyrmak, serkerdeleriň we olaryň maşgala agzalarynyň netijeli gulluk etmegi, göwnejaý ýaşaýyş-durmuşy üçin ähli şertleri döretmek boýunça ýylyň başyndan bäri alnyp barlan toplumlaýyn işler barada hasabat berdi. 

Hasabatda Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 32 ýyllygy mynasybetli geçiriljek dabaraly harby ýörişe taýýarlyk görmek bilen baglanyşykly ýerine ýetirilýän işler barada aýdyldy. Şeýle hem ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralarynyň degişli ýokary okuw mekdeplerinde giriş synaglary üstünlikli geçirildi. 

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, üstünlikli durmuşa geçirilýän, ýurdumyzda parahatçylygyň hem-de asuda durmuşyň ygtybarly kepili hökmünde çykyş edýän Harby doktrinanyň ileri tutulýan wezipelerine ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, sanly ulgamy işjeň ornaşdyrmagyň hasabyna Goranmak ministrliginiň we onuň garamagyndaky düzümleriň işini mundan beýläk-de kämilleşdirmegiň zerurdygy nygtaldy. Şunuň bilen birlikde, ýaş serkerdeleriň we çagyryş boýunça harby gullugy geçýän esgerleriň arasynda watançylyk-terbiýeçilik çärelerini yzygiderli guramagyň möhümdigi bellenildi. 

Hormatly Prezidentimiz Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary, goranmak ministrine Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň nobatdaky senesi mynasybetli geçiriljek dabaraly harby ýörişe ýokary derejede taýýarlyk görülmegini üpjün etmegi tabşyrdy. 

Soňra Baş prokuror S.Mälikgulyýew şu ýylyň ýanwar — awgust aýlarynda prokuratura edaralarynyň ulgamyny ösdürmek boýunça degişli maksatnamany durmuşa geçirmek maksady bilen ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi. 

Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy hasabaty diňläp, kanunylygy üpjün etmek, raýatlaryň hukuklaryny we azatlyklaryny, jemgyýetiň, döwletiň bähbitlerini goramak üçin anyk çäreleriň görülmeginiň zerurdygyny belledi. Döwlet Baştutanymyz kanunlaryň hem-de kadalaşdyryjy hukuk namalarynyň takyk ýerine ýetirilmegine ygtybarly prokuror gözegçiliginiň amala aşyrylmagy boýunça öňde durýan wezipeleriň anyk berjaý edilmeginiň wajypdygyna ünsi çekip, Baş prokuraturanyň ýolbaşçysyna birnäçe görkezmeleri berdi. 

Hormatly Prezidentimiz prokurorlary wezipä bellemek we wezipeden boşatmak hakynda degişli resminamalara gol çekip, Baş prokurora bu babatda birnäçe görkezmeleri berdi. 

Soňra içeri işler ministri M.Hydyrow garamagyndaky düzümleriň jemgyýetçilik tertibini üpjün etmek, düzgün bozulmalaryň öňüni almak, jenaýatçylyga garşy göreşmek we ýurdumyzyň ähli künjeklerinde ýangyn howpsuzlygynyň talaplaryny berjaý etmek boýunça hasabat döwründe ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi. Şeýle hem ministrligiň işgärleriniň netijeli gullugy, olaryň maşgala agzalarynyň ýaşaýyş-durmuş şertleriniň gowulandyrylmagy, düzümleriň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak boýunça ýerine ýetirilen işler, hasabat döwründe ulanmaga berlen durmuş maksatly desgalar barada habar berildi. 

Şeýle hem IIM-niň ýolbaşçysy, däp bolşy ýaly, sentýabr aýynda geçirilýän «Ýol hereketiniň howpsuzlygy — ömrümiziň rahatlygy» atly biraýlygyň çäklerinde meýilleşdirilen çäreler barada hasabat berdi. 

Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy hasabaty diňläp, öňde goýlan wezipeleri takyk ýerine ýetirmek üçin döwrebap usullary, sanly ulgamy işjeň ulanmagyň wajypdygyny belledi. Ilat arasynda sagdyn durmuş ýörelgelerini wagyz etmek hem gaýragoýulmasyz wezipeler bolup durýar diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow aýtdy we bu babatda birnäçe tabşyryklary berdi. Şol bir wagtyň özünde, döwrüň häzirki ýagdaýyny nazara alyp, düzümleýin bölümleriň işini döwrebaplaşdyrmak we durmuş maksatly meseleleri yzygiderli çözmek babatda ministre birnäçe görkezmeler berildi. 

Döwlet Baştutanymyz «Ýol hereketiniň howpsuzlygy — ömrümiziň rahatlygy» atly biraýlygy ýokary derejede geçirmek bilen baglanyşykly mesele barada durup geçip, ministre bellenen ähli çäreleriň, aýratyn-da, paýtagtymyzda we welaýatlarda ulag gatnawlaryny kadalaşdyrmak, ýolagçylaryň, sürüjileriň ýol hereketiniň kadalary barada habarlylygyny ýokarlandyrmak babatdaky çäreleriň ýokary derejede geçirilmegini berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy. 

Ýokary kazyýetiň başlygy B.Hojamgulyýew şu ýylyň sekiz aýynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri, öňdebaryjy tehnologiýalary giňden ulanmagyň hasabyna milli kazyýet ulgamynyň işini mundan beýläk-de kämilleşdirmek maksady bilen amala aşyrylan çäreler barada hasabat berdi. Hormatly Prezidentimiziň ozal beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi barada-da aýdyldy. 

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, bu ulgamy ösdürmegiň maksatnamasynda kesgitlenen wezipeleriň üstünlikli çözülmeginiň wajypdygyny belledi. Bu ugurdaky ähli işler kanunçylygyň berk berjaý edilmegine, adalatlylyga we hukuk tertibiniň berk ýerine ýetirilmegine, düzgün bozulmalaryň ýüze çykmagynyň sebäplerini, şertlerini aradan aýyrmaga gönükdirilmelidir. Kazyýet ulgamynyň netijeli işlemegi üçin işgärleriň hünärini ýokarlandyrmak boýunça çäreler yzygiderli geçirilmelidir, sanly tehnologiýalar ornaşdyrylmalydyr diýip, Türkmenistanyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy nygtady we Ýokary kazyýetiň ýolbaşçysyna degişli tabşyryklary berdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow mejlisiň dowamynda Türkmenistanyň kazylaryny wezipä bellemek we wezipeden boşatmak hakynda resminama gol çekdi. 

Soňra milli howpsuzlyk ministri N.Atagaraýew hasabat döwründe milli howpsuzlyk edaralaryny ösdürmegiň maksatnamasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde ýerine ýetirilen işleriň netijeleri, ýurdumyzda durnuklylygy we asudalygy üpjün etmek boýunça görlen anyk çäreler, edara üçin ýokary hünärli işgärleri taýýarlamagyň meseleleri barada hasabat berdi. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, Garaşsyzlygymyzyň gazananlaryny goramagyň, Watanymyzyň mundan beýläk-de rowaçlanmagyny üpjün etmegiň, onuň ykdysady kuwwatyny artdyrmagyň ministrligiň işiniň möhüm ugurlarydygyny nygtap, ministre birnäçe anyk görkezmeleri berdi. 

Soňra Döwlet serhet gullugynyň başlygy Ý.Nuryýew ýolbaşçylyk edýän düzüminiň şu ýylyň sekiz aýynda Watanymyzyň serhetlerini goramak boýunça ýerine ýetiren işleriniň netijeleri, edaranyň maddy-enjamlaýyn binýadyny döwrebaplaşdyrmak, harby gullukçylaryň hünär derejesini ýokarlandyrmak boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi. Şeýle hem şu ýylyň awgust aýynda Hazaryň kenarynda Döwlet serhet gullugynyň täze binalar we desgalar toplumynyň açylyp ulanmaga berlendigi barada aýdyldy. 

Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy hasabaty diňläp, serhet goşunlarynyň işini yzygiderli kämilleşdirmegiň, serhet birikmelerini öňdebaryjy harby tehnikalar we enjamlar bilen üpjün etmegiň, sanly ulgamy ornaşdyrmagyň, has möhüm wezipeleri üstünlikli çözmäge ukyply, ýokary söweşjeň tälimli serkerdeleri taýýarlamagyň ýerine ýetirilmeli işleriň ileri tutulýan ugurlarydygyna ünsi çekdi. Biziň serhetlerimiz goňşy ýurtlaryň ählisi bilen dostlugyň we hoşniýetli goňşuçylygyň serhetleri bolup durýar diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow aýtdy hem-de gullugyň ýolbaşçysyna birnäçe anyk tabşyryklary berdi. 

Serhetçileriň ygtybarly gullugy üçin amatly şertleriň döredilmeginiň we olaryň maşgala agzalarynyň durmuş derejesiniň yzygiderli gowulandyrylmagynyň ýurdumyzda durmuşa geçirilýän harby özgertmeleriň möhüm ugurlarynyň biri bolup durýandygyny belläp, döwlet Baştutanymyz bu ugra degişli meseleleri yzygiderli gözegçilikde saklamagy tabşyrdy. 

Adalat ministri M.Taganow ýolbaşçylyk edýän ministrliginiň şu ýylyň ýanwar — awgust aýlarynda ýerine ýetiren işleriniň netijeleri, milli kanunçylygy halkara hukugyň umumy ykrar edilen kadalaryna laýyk getirmegiň hasabyna ony hemmetaraplaýyn kämilleşdirmek boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi. Şeýle hem degişli maksatnamanyň durmuşa geçirilişi, bitewi sanly ulgamy döretmek boýunça alnyp barylýan işler barada aýdyldy. 

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, hukuk ulgamynda dünýäniň öňdebaryjy tejribesini yzygiderli öwrenmegiň we ornaşdyrmagyň möhümdigini belledi. Şunuň bilen birlikde, kanunlary mundan beýläk-de kämilleşdirmek boýunça teklipleri taýýarlamak maksady bilen, hereket edýän kadalaşdyryjy hukuk namalaryny yzygiderli seljermek zerurdyr diýip, hormatly Prezidentimiz ministre birnäçe anyk tabşyryklary berdi. 

Soňra Döwlet gümrük gullugynyň başlygy M.Hudaýkulyýew hasabat döwründe bu gullugyň işini kämilleşdirmek, döwrebap iş usullaryny we sanly ulgamy ulanmak boýunça yzygiderli amala aşyrylýan çäreler, döwlet Baştutanymyzyň ozal beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi. 

Türkmenistanyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy hasabaty diňläp, üstaşyr ulag geçelgeleriniň möhüm çatrygy hökmünde Ýewraziýa yklymynda Watanymyzyň eýeleýän geostrategik ornunyň barha artýandygyny nygtady. Şunuň bilen baglylykda, gullugyň ýolbaşçysyna bu edaranyň işini döwrüň talaplaryna laýyklykda guramak bilen baglanyşykly tabşyryklar berildi. 

Soňra Döwlet migrasiýa gullugynyň başlygy A.Sazakow ýolbaşçylyk edýän düzümleriniň şu ýylyň sekiz aýynda ýerine ýetiren işleriniň netijeleri, bu edarany ösdürmegiň maksatnamasynyň ýerine ýetirilişi, sanly ulgamyň ornaşdyrylyşy barada hasabat berdi. 

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, gullugyň maddy-enjamlaýyn binýadyny mundan beýläk-de pugtalandyrmagyň, onuň işinde innowasion usullary we döwrebap tehnologiýalary işjeň ornaşdyrmagyň wajypdygyny belledi. Bu ulgamda öňdebaryjy tejribäni öwrenmäge hem-de ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamaga aýratyn üns bermek zerurdyr diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow aýtdy we gullugyň ýolbaşçysyna birnäçe anyk tabşyryklary berdi. 

Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy mejlisi jemläp, harby we hukuk goraýjy edaralaryň öňünde durýan möhüm wezipelere ünsi çekdi. Garaşsyz Watanymyz Bitaraplyk hukuk ýagdaýyna ygrarlydyr hem-de dünýäniň döwletleridir halklary bilen dostluk we hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryny saklaýar. Şu ýörelgelerden ugur alyp, Harby doktrinamyz diňe goranyş häsiýetine eýedir. Bellenilişi ýaly, bu doktrinada kesgitlenen wezipelere laýyklykda, harby we hukuk goraýjy edaralaryň düzümleri mundan beýläk-de kämilleşdiriler, Watanymyzyň goranyş ukyby berkidiler, harby gullukçylaryň, olaryň maşgala agzalarynyň gulluk hem-de ýaşaýyş-durmuş şertleri yzygiderli gowulandyrylar. 

 Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň mejlisinde başga-da birnäçe meselelere garaldy we olar boýunça degişli çözgütler kabul edildi. 

Türkmenistanyň Prezidenti, Türkmenistanyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Serdar Berdimuhamedow mejlisi tamamlap, oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, rowaçlyk, halkymyzyň asuda we bagtyýar durmuşda ýaşamagy ugrunda alyp barýan jogapkärli gulluklarynda uly üstünlikleri arzuw etdi.