Hä­zir­ki dö­wür­de ylym-bi­lim ýo­ka­ry tiz­lik bi­len ös­ýär, iň tä­ze teh­no­lo­gi­ýa­lar dur­mu­şa or­naş­dy­ryl­ýar. Şo­nuň üçin hem adam­zat jem­gy­ýe­tin­de ylym-bi­li­miň uly or­ny bar­dyr. He­mi­şe­lik Bi­ta­rap ýur­du­myz­da ylym we bi­lim döw­le­ti­mi­ziň kuw­wa­ty­ny hem-de müm­kin­çi­lik­le­ri­ni art­dyr­ýan esa­sy se­riş­de, jem­gy­ýe­tiň he­re­ket­len­di­ri­ji güý­ji bo­lup dur­ýar. Çün­ki ösen teh­no­lo­gi­ýa­la­ra dü­şün­ýän kä­mil hü­när­men­le­ri ke­ma­la ge­tir­mek­de bi­lim ul­ga­my­nyň mö­hüm or­ny bar­dyr.  

Dün­ýä­de in­no­wa­sion teh­no­lo­gi­ýa­nyň we san­ly ul­ga­myň ös­ýän za­ma­na­syn­da ýur­du­myz­da hem san­ly ul­ga­my ös­dür­mek döw­let sy­ýa­sa­ty­nyň esa­sy ug­ry hök­mün­de kes­git­le­nip, bu ba­bat­da oňat ne­ti­je­ler ga­za­nyl­ýar. Yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň äh­li pu­dak­la­ry­na san­ly ul­ga­my or­naş­dyr­mak iş­le­ri güýç­li dep­gin­ler­de al­nyp ba­ryl­ýar. San­ly ul­ga­myň yk­dy­sa­dy­ýe­te or­naş­dy­ryl­ma­gy, mag­lu­mat­la­ry top­la­ma­gyň we sel­jer­me­giň tä­ze, döw­re­bap usul­la­ry­nyň hem-de gu­ral­la­ry­nyň dö­re­me­gi mag­lu­mat­la­ryň al­şyl­ma­gy­na, zäh­met ön­dü­ri­ji­li­gi­niň ýo­kar­lan­dy­ryl­ma­gy­na ýar­dam ber­ýär we in­no­wa­sion çöz­güt­le­ri ka­bul et­mek­de çe­ýe­li­gi üp­jün ed­ýär.  

Dün­ýä­niň ösü­şi­ne iş­jeň go­şul­magyň, yk­dy­sa­dy­ýe­ti yzy­gi­der­li we dep­gin­li döw­re­bap­laş­dyr­magyň, Di­ýa­ry­myz­da bi­lim ul­ga­my­nyň yzy­gi­der­li kä­mil­leş­di­ril­me­gi­niň, ze­hin­li, us­sat hü­när­men­le­ri ýe­tiş­dir­me­giň ze­rur­dy­gy naza­ra al­nyp, «Türk­me­nis­tan­da san­ly bi­lim ul­ga­my­ny ös­dür­me­giň Kon­sep­si­ýa­sy» üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Mu­nuň özi Türk­me­nis­tan­da hä­zir­ki za­ma­nyň ösen teh­no­lo­gi­ýa­la­ry­na esas­lan­ýan bi­lim ul­ga­my­ny ke­ma­la ge­tir­mek ba­ba­tyn­da dur­mu­şa ge­çi­ril­ýän döw­re­bap iş­le­riň bar­ha giň ge­rim al­ýan­dy­gy­na do­ly şa­ýat­lyk ed­ýär. Ýur­du­my­zyň gel­je­gi bo­lan ýaş nes­liň döw­re­bap de­re­je­de kä­mil bi­lim al­ma­gy, alan bi­lim­le­ri­ni yzy­gi­der­li ös­dür­me­gi üçin äh­li müm­kin­çi­lik­ler dö­re­dil­ýär. Teh­no­lo­gi­ýa­nyň şeý­le çalt dep­gin­de ös­ýän, kä­mil­leş­ýän döw­rün­de bi­lim al­ma­gyň esa­sy şer­ti tä­ze teh­no­lo­gi­ýa­la­ry öz dur­mu­şy­ňa we işi­ňe çuň­ňur or­naş­dyr­mak bo­lup dur­ýar. Çün­ki, hä­zir­ki dö­wür­de döw­re­bap bi­li­mi komp­ýu­ter teh­no­lo­gi­ýa­la­ryn­dan üz­ňe göz öňü­ne ge­tir­mek as­la müm­kin däl. Şo­ňa gö­rä-de, ýur­du­myz­da san­ly­laş­dyr­mak iş­le­ri çalt dep­gin­de al­nyp ba­ryl­ýar hem-de hä­zir­ki za­ma­nyň ösen teh­no­lo­gi­ýa­la­ry dur­mu­şa or­naş­dy­ryl­ýar. 

Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň pa­ra­sat­ly baş­tu­tan­ly­gyn­da ýur­du­my­zy se­na­gat­laş­dyr­mak we mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­zi san­ly ul­ga­ma ge­çir­mek ba­ra­da me­ýil­na­ma­la­ry ama­la aşyr­mak ba­bat­da se­na­gat pu­da­gy­ny ös­dür­mä­ge, onuň dü­zü­mi­ni top­lum­la­ýyn döw­re­bap­laş­dyr­ma­ga, öň­de­ba­ry­jy teh­no­lo­gi­ýa­la­ry or­naş­dyr­ma­ga uly äh­mi­ýet be­ril­ýär. «Türk­me­nis­tan­da san­ly yk­dy­sa­dy­ýe­ti ös­dür­me­giň Kon­sep­si­ýa­sy­ny» dur­mu­şa ge­çir­mek üçin äh­li müm­kin­çi­lik­ler yzy­gi­der­li dö­re­dil­ýär we ol üs­tün­lik­li ama­la aşy­ryl­ýar.  

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň pa­ra­sat­ly baş­tu­tan­ly­gyn­da, Türk­me­nis­tan hä­zir­ki dö­wür­de dün­ýä ho­ja­lyk ul­ga­my­na iş­jeň go­şul­ýan, yk­dy­sa­dy taý­dan kuw­wat­ly döw­le­te öw­rül­di. Ýur­du­my­zy ösüş­ler­den-ösüş­le­re alyp bar­ýan Ar­ka­dag­ly Ser­da­ry­my­zyň ja­ny sag bol­sun, il-ýurt bäh­bit­li be­ýik iş­le­ri he­mi­şe üs­tün­lik­le­re bes­len­sin!  

Ak­na­bat ÖWE­ZO­WA,

Türk­me­nis­ta­nyň Te­le­kom­mu­ni­ka­si­ýa­lar we in­for­ma­ti­ka ins­ti­tu­ty­nyň mu­gal­ly­my.

Ahal welaýatynyň dolandyryş-çäk bölünişiginiň üýtgemegi bilen baglylykda, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, Ahal welaýatynyň Tejen şäher häkimligi ýatyryldy. 

Maliýe we ykdysadyýet ministrligine Türkmenistanyň 2022-nji ýyl üçin Döwlet býujetine Karardan gelip çykýan üýtgetmeleri girizmek tabşyryldy.  

Ahal welaýatynyň häkimligi Adalat ministrligi bilen bilelikde Karardan gelip çykýan üýtgetmeleri we goşmaçalary Türkmenistanyň kanunçylygyna girizmek baradaky teklipleri bir aý möhletde taýýarlamaga we Ministrler Kabinetine bermäge borçly edildi. 

 *** 

Balkan welaýatynyň dolandyryş-çäk bölünişiginiň üýtgemegi bilen baglylykda, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, Balkan welaýatynyň Serdar etrap häkimliginiň ady üýtgedilip, ol Balkan welaýatynyň Gyzylarbat etrap häkimligi diýlip atlandyryldy. 

 Balkan welaýatynyň Serdar, Gumdag we Hazar şäher häkimlikleri hem-de Türkmenbaşy şäheriniň Kenar etrap häkimligi ýatyryldy. 

Maliýe we ykdysadyýet ministrligine Türkmenistanyň 2022-nji ýyl üçin Döwlet býujetine Karardan gelip çykýan üýtgetmeleri girizmek tabşyryldy.  

Balkan welaýatynyň häkimligi Adalat ministrligi bilen bilelikde Karardan gelip çykýan üýtgetmeleri we goşmaçalary Türkmenistanyň kanunçylygyna girizmek baradaky teklipleri bir aý möhletde taýýarlamaga we Ministrler Kabinetine bermäge borçly edildi. 

 *** 

Daşoguz welaýatynyň dolandyryş-çäk bölünişiginiň üýtgemegi bilen baglylykda, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, Daşoguz welaýatynyň S.A.Nyýazow adyndaky etrap häkimliginiň ady üýtgedilip, ol Daşoguz welaýatynyň Şabat etrap häkimligi diýlip atlandyryldy. 

 Daşoguz welaýatynyň Gubadag, Gurbansoltan eje adyndaky etrap häkimlikleri hem-de Köneürgenç şäher häkimligi ýatyryldy. 

Maliýe we ykdysadyýet ministrligine Türkmenistanyň 2022-nji ýyl üçin Döwlet býujetine Karardan gelip çykýan üýtgetmeleri girizmek tabşyryldy.  

Daşoguz welaýatynyň häkimligi Adalat ministrligi bilen bilelikde Karardan gelip çykýan üýtgetmeleri we goşmaçalary Türkmenistanyň kanunçylygyna girizmek baradaky teklipleri bir aý möhletde taýýarlamaga we Ministrler Kabinetine bermäge borçly edildi. 

 *** 

Lebap welaýatynyň dolandyryş-çäk bölünişiginiň üýtgemegi bilen baglylykda, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, Lebap welaýatynyň Farap we Döwletli etrap häkimlikleri ýatyryldy. 

Maliýe we ykdysadyýet ministrligine Türkmenistanyň 2022-nji ýyl üçin Döwlet býujetine Karardan gelip çykýan üýtgetmeleri girizmek tabşyryldy.  

Lebap welaýatynyň häkimligi Adalat ministrligi bilen bilelikde Karardan gelip çykýan üýtgetmeleri we goşmaçalary Türkmenistanyň kanunçylygyna girizmek baradaky teklipleri bir aý möhletde taýýarlamaga we Ministrler Kabinetine bermäge borçly edildi. 

 *** 

Mary welaýatynyň dolandyryş-çäk bölünişiginiň üýtgemegi bilen baglylykda, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, Mary welaýatynyň Serhetabat we Oguzhan etrap häkimlikleri ýatyryldy. 

Maliýe we ykdysadyýet ministrligine Türkmenistanyň 2022-nji ýyl üçin Döwlet býujetine Karardan gelip çykýan üýtgetmeleri girizmek tabşyryldy.  

Mary welaýatynyň häkimligi Adalat ministrligi bilen bilelikde Karardan gelip çykýan üýtgetmeleri we goşmaçalary Türkmenistanyň kanunçylygyna girizmek baradaky teklipleri bir aý möhletde taýýarlamaga we Ministrler Kabinetine bermäge borçly edildi. 

(TDH)

23-nji noýabrda Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlyklyk etmeginde Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň mejlisi geçirildi.  

 DÖWLET BÝUJETI YKDYSADY ÖSÜŞE ÝARDAM ETMELIDIR 

Gahryman Arkadagymyz mejlise Halk Maslahatynyň 56 agzasyndan 54-siniň gatnaşýandygyny aýdyp, mejlisi açyk diýip yglan etdi. Mejlisiň gün tertibinde «Türkmenistanyň 2023-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda» Kanuna garaldy. Hormatly Arkadagymyzyň nygtaýşy ýaly, ony taýýarlamak boýunça ýeterlik işler geçirildimi? Milli Geňeşiň Mejlisi tarapyndan teklip edilen bu resminama ýurdumyzy mundan beýläk-de ösdürmek boýunça wezipelere laýyk gelýärmi, onda döwletimizi ösdürmek we adamlaryň abadançylygyny gowulandyrmak boýunça işleri doly we bökdençsiz maliýe taýdan üpjün etmegiň soraglary göz öňünde tutuldymy, bu işleri kämilleşdirmek boýunça ýene-de näme etmeli? 

 BAR BOLAN MÜMKINÇILIKLER DOLY ULANYLÝAR 

Soňra Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň ykdysadyýet we maliýe ulgamlaryna gözegçilik edýän orunbasary, maliýe we ykdysadyýet ministri, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Aşgabat şäherinden we welaýatlardan agzalary çykyş edip, Döwlet býujetinde bar bolan serişdeleri we mümkinçilikleri has doly ulanmagyň esasynda milli ykdysadyýetiň yzygiderli ösüşini üpjün etmäge gönükdirilen zerur çäreleriň göz öňünde tutulandygyny bellediler. Nygtalyşy ýaly, Döwlet býujetinde durmuş ulgamyna gönükdirilýän serişdeleriň paýy 74,9 göterime deňdir. Şunuň bilen baglylykda, bilimi, saglygy goraýşy, medeniýeti ösdürmäge, durmuş üpjünçiligine, ýaşaýyş jaý-jemagat hojalygyna, umumy häsiýetli döwlet hyzmatlaryna, halk hojalygyna meýilleşdirilen pul serişdeleri barada giňişleýin habar aýdyldy.  

 YKDYSADY MEÝILNAMALAŞDYRMAGYŇ MÖHÜM GURALY 

Bu ýere ýygnananlara ýüzlenip, Gahryman Arkadagymyz häzirki zaman şertlerinde ykdysadyýeti dogry we talabalaýyk dolandyrmagyň ählumumy derejede örän möhüm sorag bolup durýandygyny belledi. Döwlet býujeti ähli ýerde ykdysady meýilnamalaşdyrmagyň möhüm guraly hasaplanýar. Biziň Döwlet býujetimiz ýurduň maliýe serişdelerini emele getirmegiň usullaryny we görnüşlerini kesgitleýär. Şeýle hem bu serişdeleriň talabalaýyk we maksatlaýyn ulanylmagyny üpjün edýär. Şoňa görä-de, hormatly Arkadagymyz Döwlet býujeti işlenip taýýarlananda, ýurduň ykdysady ösüşiniň geljegi, daşary ýurt pul gorlary, milli puluň hümmeti, maýa goýum syýasaty, maliýe bazarynyň ýagdaýy ýaly soraglaryň göz öňünde tutulmalydygyny belledi. 

 BAŞ MALIÝE MEÝILNAMASY DÜÝPLI SELJERILMELIDIR 

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy: «2023-nji ýyl üçin Döwlet býujeti bu resminamalarda öňde goýlan wezipeleri durmuşa geçirmäge mümkinçilik berýärmi?» diýen sowal bilen ýüzlendi. Şunuň bilen baglylykda, Gahryman Arkadagymyz ýurdumyzyň baş maliýe meýilnamasyny seljerip görmegi teklip etdi. Döwlet býujetiniň kadaly işlemegi üçin, ilkinji nobatda, onuň girdeji bölegini üpjün etmek möhümdir. Elbetde, onuň girdeji bölegi Türkmenistanyň kanunçylygyna laýyklykda, bellenen fiziki we ýuridik şahslardan alynýan salgytlardan we ýygymlardan, şeýle hem hökmany töleglerden we çeşmelerden emele gelýär. Şunuň bilen baglylykda, häzirki döwürde serişdeleriň býujete gelip gowuşmagyna edilýän gözegçiligiň kanagatlanarsyz ýagdaýdadygy bellenildi. Nygtalyşy ýaly, muňa islendik ulgamdan mysal getirip bolar. Ine, ýönekeý bir mysal: ilatyň agyz suwundan, elektrik energiýasyndan, tebigy gazdan peýdalanyşyna, edilýän hyzmatlaryň tölegine gözegçilik etmek wezipesi öňde goýuldy. Bu işe başlandy, ýöne ol ahyryna çenli ýerine ýetirilmedi we köp ýerlerde şeýle ýagdaý häzire çenli hem dowam edýär. Agyz suwunyň, elektrik energiýasynyň, tebigy gazyň sarp edilişini hasaplaýan enjamlaryň oturdylmadyk ýerleri bar. Şeýle ýagdaý bilen hiç wagt ylalaşyp bolmajakdygyny aýdyp, hormatly Arkadagymyz bu ugurlarda tertip-düzgüniň ýola goýuljakdygyny berk duýdurdy.  

 SERIŞDELER MAKSATLAÝYN WE TYGŞYTLY ULANYLMALYDYR 

Mundan başga-da, Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň dürli ugurlar boýunça býujet serişdeleriniň bölünmegini, bu serişdeleriň maksatlaýyn we tygşytly ulanylmagyny üpjün etmelidigi hem-de häzirki döwürde bu talabyň ýeterlik derejede ýerine ýetirilmeýändigi bellenildi. Gahryman Arkadagymyz 2023-nji ýyl üçin Döwlet býujetiniň çykdajy bölegi barada hem aýdyp, şunuň bilen baglylykda, «Zähmet haklaryny we beýleki kömek pullaryny 10 göterim ýokarlandyrmak ýeterlikmi, bu halkymyzyň talabalaýyk ýaşamagy üçin ýetýärmi?» diýen sowallaryň ýüze çykýandygyny nygtady. 

 DÜÝPLI MAÝA GOÝUMLARYŇ MÖÇBERI ARTDYRYLÝAR 

«Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» 2023-nji ýylda ortaça aýlyk zähmet hakyny 2506,3 manada çenli ýokarlandyrmagyň göz öňünde tutulandygy, ilkinji nobatda, hut şundan ugur almalydygy nygtaldy. Ýurdumyzda düýpli maýa goýumlarynyň möçberleri her ýyl artdyrylýar. Ýokarda agzalan Maksatnama laýyklykda, 2023-nji ýylda 1 milliard 354,59 million manat möçberde düýpli maýa goýumlaryny goýmak göz öňünde tutuldy. Elbetde, bu serişdeler 2022-nji ýyl bilen deňeşdirilende has artykdyr. Şunuň bilen bir hatarda, ilatyň ýaşaýyş derejesini ýokarlandyrmaga gönükdirilen maýa goýumlaryň möçberleri hem artdyrylýar. Düýpli maýa goýumlaryň kesgitli möçberi önümçilik we durmuş-medeni maksatly binalaryň we desgalaryň gurluşygyna gönükdirilmelidir.  

 ESASY MAKSAT — ÝAŞLARY GOLDAMAK 

Hormatly Arkadagymyzyň aýdyşy ýaly, ýaşlar biziň geljegimizdir! Geljekde eziz Watanymyzyň ösüşi, gazanjak üstünlikleri we bütin dünýäde halkara abraýy ýaşlara baglydyr. Şoňa görä-de, 2023-nji ýylda 5 hassahana, 11 sany mekdebe çenli çagalar edarasy, 8 sany umumybilim berýän edara, 1 sany ýokary okuw mekdebi we 1 teatr gurlar. Ýöne, gynansak-da, bu işleriň azdygyny nygtap, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy: «Şol işleri amala aşyrmak üçin ýeterlik serişde bölünip berildimi?!» diýen sowal bilen bu ýere ýygnananlara ýüzlendi. Gahryman Arkadagymyzyň aýdyşy ýaly, eger býujetiň girdeji bölegi ýerine ýetirilmese, bu desgalaryň gurluşygy bilen bagly soraglaryň ýüze çykjakdygy düşnükli dälmi?! Şeýle hem hormatly Arkadagymyz Ylymlar akademiýasynyň işi seljerilende, ylym ulgamyny ösdürmäge gönükdirilýän köp möçberdäki býujet serişdelerinden garaşylýan netijeleriň görünmeýändigini aýdyp, bizde ýokary bilimli, ukyply ýaşlaryň bardygyny hem-de köpdügini nygtady. Bellenilişi ýaly, esasy maksat olary goldamak we degişli ugra gönükdirmek bolup durýar. Ylymlar akademiýasynyň esasy wezipesi hut şu bolmalydyr.  

 ULY NETIJELERI GAZANMAK ÜÇIN 

Soňra Gahryman Arkadagymyz oba hojalygyny, aýratyn hem, ekerançylygy we maldarçylygy ösdürmek, işiň bu görnüşleriniň Döwlet býujetindäki orny bilen bagly soraglar barada durup geçdi, geçen mejlisde bu işleriň 2022-nji ýylda pes derejä düşendigi we bu ugurda bar bolan kemçilikleri gysga wagtyň içinde düzetmegiň zerurdygy barada jikme-jik aýdandygyny belledi. Oba hojalyk işleriniň häzirki ýagdaýynyň 2023-nji ýyl üçin Döwlet býujetine täsir etjekdigini aýdyp bolar. Hormatly Arkadagymyzyň nygtaýşy ýaly, 2023-nji ýylda uly netijeleri gazanmak üçin maýa goýumlaryny, esasan, diwersifikasiýanyň, innowasion esasda önümçilikleri döretmegiň hasabyna ykdysadyýeti ösdürmäge gönükdirmek maksadalaýyk bolar.  

 HUSUSY PUDAK — ÖSÜŞIŇ MÖHÜM UGRY 

Çykyşyň dowamynda telekeçiligi we hususy pudagy ösdürmegiň milli ykdysadyýetimiziň ösüşiniň möhüm ugurlarynyň biridigi bellenildi. Şoňa garamazdan, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň nygtaýşy ýaly, Döwlet býujetinde telekeçileri goldamak, ýurdumyzda öndürilýän önümleriň möçberini artdyrmak üçin serişdeler ýeterlik mukdarda göz öňünde tutulmandyr. Şunuň bilen baglylykda, täze önümçilikleri we iş orunlaryny döretmegi dowam etmegiň zerurdygyna üns çekildi. Ahyrky netijede bolsa, bu işleriň ählisi býujetde jemlenýän girdejileriň möçberleriniň artdyrylmagyna getirmelidir.  

 ÝAŞAÝYŞ JAÝ ÜPJÜNÇILIGI — BAŞ WEZIPELERIŇ BIRI 

Mähriban halkymyzy ýaşaýyş jaýlary bilen üpjün etmek esasy wezipeleriň biridir. «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna» laýyklykda, 2023-nji ýylda 2687 sany täze iş ornuny döretmek, döwlet serişdeleriniň hasabyna 14,44 müň inedördül metr we hususy pudagyň hasabyna 436,38 müň inedördül metr ýaşaýyş jaýyny gurmak göz öňünde tutulýar. Şonuň netijesinde her bir adama ýaşaýyş meýdanyny 23,4 inedördül metre çenli artdyrmak meýilleşdirilýär. 

 70 GÖTERIMDEN ÝOKARY GEÇMELIDIR 

Gahryman Arkadagymyzyň belleýşi ýaly, geçen ýyllardaky ýaly, Döwlet býujetinden durmuş ulgamyna gönükdirilýän serişdeleriň möçberi onuň 70 göteriminden ýokary geçmelidir. Şu aýdylanlar 2023-nji ýyl üçin Döwlet býujetiniň taslamasyna bildirilýän esasy talaplardyr. Şoňa görä-de, hormatly Arkadagymyz ähli ugurlar boýunça edilen bellikleri göz öňünde tutup, ýene-de bir gezek anyk we takyk hasaplamalary geçirip, 2023-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakyndaky Kanunyň taslamasynyň üstünde işlemek üçin Milli Geňeşiň Mejlisine gaýtarmagy, şondan soňra ony Milli Geňeşiň Halk Maslahatyna gaýtadan seretmäge bermegi teklip etdi. 

 YHLASLY, NETIJELI WE DÖREDIJILIKLI IŞLEMELIDIRIS 

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň aýdyşy ýaly, bellenen maksatlary durmuşa geçirmek üçin biziň her birimiz öz ýerimizde ak ýürekli, yhlasly, netijeli we döredijilikli işlemelidiris. Şoňa görä-de, Arkadagly Serdarymyza berk jan saglyk, uzak ömür arzuw edip, Gahryman Arkadagymyz: «Goý, onuň alyp barýan beýik we taryhy işleri hemişe üstünliklere beslensin!» diýen sözler bilen çykyşyny tamamlady. Şunuň bilen Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisi ýapyk diýlip yglan edildi. 

"Nesil".

Aşgabat, 25-nji noýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda resminamalaryň taýýarlanan taslamalaryna garaldy, şeýle-de käbir möhüm meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Ilki bilen, Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy G.Mämmedowa söz berildi. Ol täze taryhy eýýamyň özgertmelerini hukuk taýdan kämilleşdirmek boýunça alnyp barylýan işler barada maglumat berdi. Bellenilişi ýaly, häzirki wagtda täze Kanunlar metbugatda çap edilýär we deputatlar tarapyndan olaryň many-mazmunyny ilata düşündirmek boýunça degişli işler geçirilýär. Kanun çykaryjylyk işiniň meýilnamasyna laýyklykda, Mejlisde ýurdumyzyň durmuş-ykdysady taýdan ösdürilmegine, aýry-aýry ulgamlaryň kanunçylyk esaslarynyň kämilleşdirilmegine gönükdirilen işler alnyp barylýar. Hususan-da, işiň aýry-aýry görnüşlerini ygtyýarlylandyrmak bilen bagly Kanun taslamalaryny taýýarlamak işleri alnyp barylýar. 

23-nji noýabrda Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlyklyk etmeginde Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň mejlisi geçirildi. Onda “Türkmenistanyň 2023-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda” Kanunyň taslamasy giňden ara alnyp maslahatlaşyldy. Gahryman Arkadagymyz Döwlet býujetiniň ýurdumyzyň durmuşynda möhüm ähmiýetini bellemek bilen, bu barada gymmatly maslahatlaryny we tekliplerini beýan etdi, býujetiň taslamasy boýunça alnyp barylýan işleri dowam etdirmekde esasy üns berilmeli ugurlary salgy berdi. Şunuň bilen baglylykda, degişli işler geçirilýär. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynyň ösdürilmegini kanunçylyk taýdan goldamak boýunça Mejlisiň öňünde goýlan wezipeleri çözmegiň, olaryň işine ylmyň öňdebaryjy gazananlaryny ornaşdyrmagyň zerurdygyny belledi. Halkymyzyň abadançylygyny has-da ýokarlandyrmaga gönükdirilen döwlet maksatnamalarynyň we meýilnamalarynyň täze konsepsiýalaryny işläp taýýarlamak hem-de durmuşa geçirmek ileri tutulýan ugurlaryň hatarynda kesgitlenildi. 

 Döwlet Baştutanymyz ilatyň, aýratyn-da, ýaşlaryň arasynda wagyz-düşündiriş işlerini işjeňleşdirmegiň ähmiýetini hem nygtady. 

Soňra Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasary K.Babaýew meýilnamalaýyn kanun çykaryjylyk işi barada maglumat berdi. Bellenilişi ýaly, şu ýylyň 19-njy noýabrynda Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň birinji çagyrylyşynyň sekizinji mejlisi geçirildi. Onda 9-njy noýabrda Milli Geňeşiň Mejlisiniň altynjy çagyrylyşynyň ýigriminji maslahatynda kabul edilen Kanunlar ara alnyp maslahatlaşyldy we makullanyldy. 

23-nji noýabrda Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlyklyk etmeginde Halk Maslahatynyň mejlisi geçirildi. Onda “Türkmenistanyň 2023-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda” Kanunyň taslamasy ara alnyp maslahatlaşyldy. Gahryman Arkadagymyzyň döwletimiziň durmuş-ykdysady ösüşiniň esasy ugurlaryny, maýa goýum maksatnamalaryny öz içine alýan Döwlet býujeti boýunça anyk hasaplamalary geçirmek baradaky sargytlaryny we maslahatlaryny göz öňünde tutup, Hökümet edaralary bilen bilelikde seljerme işleriniň geçirilmegi boýunça degişli teklipler berildi. 

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy 19-njy noýabrda Ahal welaýatyna iş saparyny amala aşyryp, täze, döwrebap edara ediş merkeziniň gurluşygynyň alnyp barlyşy, hususan-da, çagalaryň döwrebap bilim, terbiýe almagy, sport bilen meşgullanmagy üçin niýetlenen binalaryň gurluşyk işleri bilen tanyşdy. Şeýle-de Gahryman Arkadagymyzyň Balkan welaýatynda iş saparynda bolup, şol ýerde “Awaza” milli syýahatçylyk zolagyny ösdürmek, sebitiň üstaşyr ulag mümkinçiliklerini peýdalanmak, ekologik abadançylygy üpjün etmek we syýahatçylygy ösdürmek bilen bagly meseleleri ara alyp maslahatlaşmak maksady bilen, iş maslahatyny geçirendigi habar berildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow döwlet durmuş-ykdysady maksatnamalaryny we taslamalaryny üstünlikli durmuşa geçirmek maksady bilen, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň kanun çykaryjylyk işini mundan beýläk-de ösdürmegiň wajypdygyny nygtady. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary H.Geldimyradow gözegçilik edýän ulgamyndaky işleriň ýagdaýy, ministrlikleriň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň we beýleki döwlet kärhanalarynyň haryt alyş-çalyş geleşiklerini amala aşyrmagyň hukuk esaslaryny kesgitleýän kadalaşdyryjy hukuk namalaryny kämilleşdirmek boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, umumy kabul edilen halkara kadalaryň düzgünlerini hem-de dünýäniň bu ulgamdaky öňdebaryjy tejribesini nazara almak bilen, ykdysady gatnaşyklary kadalaşdyrýan hukuk namalaryny kämilleşdirmegiň ähmiýetini belläp, wise-premýere degişli tabşyryklary berdi. 

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Abdrahmanow “Türkmengaz” döwlet konserniniň gaz generatorlaryny düýpli abatlamak barada şertnama baglaşmagy hakynda” Kararyň taslamasy barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, “Döwletabat-3” hem-de “Döwletabat-2A” gazy gysyjy desgalarynda ornaşdyrylan gaz generatorlaryny zawod şertlerinde düýpli abatlamak işlerini geçirmek barada şertnama baglaşmak göz öňünde tutulýar. Munuň özi “Döwletabat” gaz käninden çykarylýan tebigy gazy içerki sarp edijilere hem-de daşarky bazarlara bökdençsiz we ygtybarly ibermäge ýardam eder. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyzyň garamagyna degişli resminamanyň taslamasy hödürlenildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň geljegi uly pudaklarynyň biri bolan nebithimiýa senagatyny mundan beýläk-de döwrebaplaşdyrmagyň we diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmegiň wajypdygyny nygtady. Döwlet Baştutanymyz degişli Karara gol çekip, ony wise-premýere sanly ulgam arkaly iberdi we birnäçe tabşyryklary berdi. 

Soňra wise-premýer “Türkmennebit” döwlet konserniniň Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynda çalgy ýaglaryny öndürmek boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Şunuň bilen baglylykda, çalgy ýaglaryny öndürmekde zerur bolan serişdeleri satyn almak maksady bilen, halkara bäsleşik geçirildi. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, uglewodorod çig malyny düýpli, galyndysyz işläp taýýarlamaga mümkinçilik berýän döwrebap tehnologiýalary, bäsdeşlige ukyply, ýokary hilli, ekologik taýdan arassa gazhimiýa önümlerini öndürmegiň we olaryň görnüşlerini giňeltmegiň innowasion usullaryny işjeň ulanmagyň wajypdygyny belläp, wise-premýere Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynyň kärhanalaryny tehniki taýdan döwrebaplaşdyrmak boýunça işi dowam etdirmegi tabşyrdy. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary A.Ýazmyradow ýurdumyzyň welaýatlarynda möwsümleýin oba hojalyk işleriniň alnyp barlyşy, obasenagat toplumyny ösdürmek, oba zähmetkeşleriniň öndürijilikli zähmeti üçin giň mümkinçilikleri döretmek boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, bugdaý ekilen meýdanlarda ideg etmek, şol sanda mineral dökünler bilen iýmitlendirmek, suw tutmak işleri geçirilýär. Şunuň bilen birlikde ýetişdirilen pagta hasylyny iň soňky hanasyna çenli ýygnap almak işi dowam edýär. Şeýle-de welaýatlarda geljek ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek ýerleri ekiş möwsümine taýýarlamak maksady bilen, sürüm işleri alnyp barylýar. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, obasenagat toplumyna hojalygy ýöretmegiň öňdebaryjy usullaryny we döwrebap tehnologiýalary giňden ornaşdyrmagyň möhümdigini nygtady. Munuň özi hasyllylygy ep-esli ýokarlandyrmaga mümkinçilik berer we pudagyň ägirt uly kuwwatyndan netijeli peýdalanmaga ýardam eder. Döwlet Baştutanymyz sebitlerdäki möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşyna berk gözegçiligi üpjün etmegiň wajypdygyna ünsi çekip, wise-premýere birnäçe anyk tabşyryklary berdi. 

Soňra Araly halas etmegiň halkara gaznasynyň müdiriýetiniň 28-nji noýabrda Täjigistan Respublikasynyň Duşanbe şäherinde geçiriljek nobatdaky mejlisine gatnaşmaga görülýän taýýarlyk barada hasabat berildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Türkmenistanyň Araly halas etmegiň halkara gaznasynyň çäklerinde Aralýaka sebitde durmuş-ykdysady we ekologik ýagdaýy gowulandyrmak, suwdan rejeli peýdalanmak, daşky gurşawy sagdynlaşdyrmak, howanyň üýtgemegine uýgunlaşmak ýaly möhüm meseleleri çözmek boýunça netijeli hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga hemmetaraplaýyn ýardam berýändigini nygtady. Munuň özi diňe bir sebit derejesinde däl, eýsem, dünýä möçberinde hem uly ähmiýete eýedir. 

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary ýerleri dolandyrmagyň hukuk, guramaçylyk we ykdysady esaslaryny kadalaşdyrýan kanunçylyk namalaryny kämilleşdirmek boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi. 

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, ýurdumyzda ýer gatnaşyklaryny kadalaşdyrýan Kanunlary döwrüň talaplaryna laýyk getirmegiň wajypdygyny belledi hem-de wise-premýere birnäçe anyk tabşyryklary berdi. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Purçekow hormatly Prezidentimiziň ozal beren tabşyryklaryna laýyklykda, elektrik energiýasynyň öndürilýän möçberini artdyrmak we eksport ugurlaryny giňeltmek boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Häzirki wagtda türkmen elektrik energiýasynyň goňşy döwletleriň birnäçesine iberilýän möçberi ýylsaýyn artýar. “Türkmenenergo” döwlet elektroenergetika korporasiýasy hereket edýän şertnamalara goşmaça ylalaşyklaryň birnäçesini baglaşmagy meýilleşdirýär. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, pudagyň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak, içerki sarp edijileri elektrik energiýasy bilen ygtybarly üpjün etmek, elektrik energiýasynyň öndürilýän möçberini yzygiderli artdyrmak we onuň goňşy ýurtlara eksport ugurlaryny giňeltmek boýunça geçirilýän giň gerimli işleriň möhümdigine ünsi çekdi. Döwlet Baştutanymyz degişli çäreleriň ýurdumyzyň energetika pudagyny ösdürmäge we onuň kuwwatyny artdyrmaga, eksport mümkinçiliklerini giňeltmäge ýardam etjekdigini belläp, bu ugurda amala aşyrylýan işleri güýçlendirmegi tabşyrdy. 

Soňra wise-premýer ýurdumyzda “ýaşyl” energetikany ösdürmek, hususan-da, ykdysady taýdan amatly, ekologik taýdan arassa energiýanyň gaýtadan dikeldilýän çeşmelerini giňden ulanmak boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi. Hormatly Prezidentimiziň garamagyna Balkan welaýatynyň Serdar etrabyndaky köpugurly elektrik stansiýasynyň gurluşygynyň amala aşyrylmagyna gözegçilik etmek hyzmatyny ýerine ýetirmek boýunça şertnamany baglaşmak hakynda çözgüdiň taslamasy hödürlenildi. 

Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, “ýaşyl” energiýanyň ekologik abadançylygy hem-de ýurdumyzyň elektrik energetikasy pudagynyň düzümini kämilleşdirmek üçin ägirt uly ähmiýete eýedigini nazara almak bilen, onuň mümkinçiliklerinden peýdalanmak boýunça taslamalaryň örän derwaýysdygyny aýratyn nygtady. Hormatly Prezidentimiz degişli çözgüdi makullap, wise-premýere täze energetika desgasynyň gurluşygynyň barşyna berk gözegçiligi üpjün etmegi tabşyrdy. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Atdaýew Halkara Bitaraplyk güni we Täze ýyl baýramy mynasybetli ýurdumyzda baýramçylyk söwdalaryny guramak, haryt bolçulygyny üpjün etmek boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi. Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligi tarapyndan söwda nokatlaryny ýurdumyzda, şeýle-de daşary ýurtlarda öndürilýän azykdyr beýleki önümler bilen doly üpjün etmek boýunça degişli işler alnyp barylýar. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, söwda toplumynyň ileri tutulýan wezipelerine ünsi çekdi hem-de wise-premýere ýurdumyzyň bazarlarynda azyk harytlarynyň bolçulygyny, olaryň bahalarynyň elýeterliligini üpjün etmek meselelerini hemişe gözegçilikde saklamagy tabşyrdy. 

Soňra wise-premýer Ahal welaýatynda täze desgalaryň açylyş dabarasyna görülýän taýýarlyk barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, Ak bugdaý etrabynyň Änew şäherinde hassahananyň durkuny täzelemek hem-de Bäherden etrabynda kuwwatlylygy bir gije-gündizde 30 müň kub metr lagym suwuny arassalaýjy desgalaryň gurluşyk-gurnama işleri tamamlanyp, ulanyşa girizmek üçin taýýar edildi. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, sebitlerde önümçilik we durmuş maksatly desgalaryň öz wagtynda ulanmaga berilmegini üpjün etmegiň esasy talap bolup durýandygyny aýdyp, öňdebaryjy tejribäni ulanmak hem-de sanly ulgamy ornaşdyrmak arkaly gurluşygyň hili bilen bagly meseleleri hemişe üns merkezinde saklamagyň möhümdigini aýdyp, bu babatda wise-premýere birnäçe anyk tabşyryklary berdi. 

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary N.Amannepesow Ylymlar akademiýasynyň Tehnologiýalar merkeziniň, Himiýa institutynyň hem-de Türkmenistanyň Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetiniň Umumy we amaly biologiýa institutynyň meseleleri barada hasabat berdi. Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň amaly ylmy-barlag edaralarynyň işini kämilleşdirmek bilen baglylykda, Türkmenistanyň Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetiniň Umumy we amaly biologiýa institutyny doly hojalyk hasaplaşygyna geçirmek maksadalaýyk hasaplanylýar. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzda ylym ulgamyny mundan beýläk-de ösdürmek, düýpli we amaly ähmiýetli ylmy barlaglaryň, kärhanalaryň, edaralaryň düşewüntliligini ýokarlandyrmaga gönükdirilen innowasion tehnologiýalaryň netijeliligi üçin şertleriň döredilmeginiň möhümdigini nygtady. Döwlet Baştutanymyz ylmy-barlag institutlarynyň doly hojalyk hasaplaşygyna geçirilmeginiň öz-özüňi dolandyryş ulgamyny ep-esli gowulandyrmak bilen çäklenmän, eýsem, ylmyň gazananlaryny milli ykdysadyýetiň dürli pudaklaryna has işjeň ornaşdyrmaga hem ýardam etjekdigini belledi we bu babatda wise-premýere anyk tabşyryklary berdi. 

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow hormatly Prezidentimiziň 21-22-nji noýabrda Birleşen Arap Emirliklerine amala aşyran resmi saparynyň netijeleri barada hasabat berdi. Saparyň birinji gününde geçirilen ýokary derejedäki ikitaraplaýyn gepleşikleriň barşynda döwletara hyzmatdaşlygyň tutuş toplumyny öz içine alýan möhüm meseleleriň birnäçesine garaldy. Taraplar abraýly halkara guramalaryň çäklerinde netijeli gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmek barada ylalaşdylar hem-de Daşary işler ministrlikleriniň arasyndaky geňeşmeleri yzygiderli geçirmegiň möhümdigini bellediler. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň we BAE-niň daşary syýasat edaralarynyň arasynda 2023-2024-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň Maksatnamasyna gol çekildi. 

Gepleşiklerde söwda-ykdysady we maliýe-bank ulgamlarynda hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmegiň möhümdigi nygtaldy, ýangyç-energetika toplumynda, nebiti gaýtadan işleýän, gazhimiýa senagatynda, ulag-logistika ulgamynda we beýleki pudaklarda netijeli gatnaşyklary giňeltmegiň mümkinçilikleri ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Saparyň birinji gününde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Birleşen Arap Emirlikleriniň wise-prezidenti, Premýer-ministri, Dubaýyň häkimi Şeýh Mohammed bin Raşid Al Maktum bilen duşuşygy geçirildi. Onda netijeli ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy ösdürmegiň, şol sanda Dubaýda geçirilen “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisinde toplanan oňyn tejribäni nazara almak bilen, gatnaşyklary pugtalandyrmagyň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Şeýle-de şol gün hormatly Prezidentimiz BAE-niň Premýer-ministriniň orunbasary, Prezidentiň iş dolandyryş ministri Şeýh Mansur bin Zaýed Al Nahaýýan bilen duşuşdy. Hyzmatdaşlygyň esasy ugurlary boýunça pikir alyşmalaryň barşynda degişli şertnama-hukuk binýadyny pugtalandyrmagyň wajypdygy bellenildi. Şunuň bilen birlikde ýakyn wagtda Birleşen Arap Emirlikleriniň senagat we öňdebaryjy tehnologiýalar boýunça ministriniň ýolbaşçylygyndaky wekiliýetiň Türkmenistana saparynyň meýilleşdirilýändigi habar berildi. 

Ýurdumyzyň Söwda-senagat edarasynyň we BAE-niň Söwda-senagat edaralary federasiýasynyň arasynda 2023-2024-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlyk boýunça iş meýilnamasyny taýýarlamak hem-de bilelikdäki işewürler geňeşini döretmek we onuň birinji mejlisini geljek ýylda geçirmek teklip edilýär. Mundan başga-da syýahatçylyk ulgamynda gatnaşyklary ýola goýmagyň mümkinçiliginden ugur alyp, ýurdumyzyň Medeniýet ministrliginiň hem-de Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň wekilleriniň BAE-niň ugurdaş düzümleriniň wekilleri bilen geňeşmelerini, maslahatlaşmalaryny guramak teklip edilýär. 

Saparyň ikinji gününde döwlet Baştutanymyz iki ýurduň işewür toparlarynyň wekillerini birleşdiren “Türkmenistan — BAE” işewürlik maslahatynyň açylyş dabarasyna gatnaşdy. Hormatly Prezidentimiziň Birleşen Arap Emirliklerine saparynyň netijeleri boýunça Hökümetara we pudagara derejelerde resminamalaryň 13-sine, şeýle-de telekeçilik düzümleriniň ugry boýunça resminamalaryň 8-sine gol çekildi. Gazanylan ylalaşyklary iş ýüzünde durmuşa geçirmek maksady bilen, 2023-nji ýylyň birinji ýarymynda Abu-Dabide Türkmenistan bilen BAE-niň arasynda Hyzmatdaşlyk boýunça bilelikdäki komitetiň nobatdaky mejlisini geçirmek, şeýle-de türkmen-emirlikler hyzmatdaşlygyny mundan beýläk-de giňeltmäge gönükdirilen “Ýol kartasyny” taýýarlamak teklip edilýär. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Birleşen Arap Emirlikleri bilen gatnaşyklaryň dostlukly we netijeli häsiýete eýedigini kanagatlanma bilen belledi. Şu hepdede Abu-Dabide ýokary derejede geçirilen gepleşikler munuň aýdyň subutnamasydyr. Söwda-ykdysady ulgamda, şol sanda nebitgaz toplumy, ulag-logistika ýaly strategik ugurlarda ikitaraplaýyn gatnaşyklary ösdürmek üçin uly mümkinçilikler bar. Şunda ýurtaryň ikisinde-de kuwwatly port düzüminiň bolmagy möhüm ähmiýete eýedir. Şunuň bilen birlikde medeni-ynsanperwer ulgamda gatnaşyklary işjeňleşdirmek möhüm bolup durýar. Syýahatçylyk ulgamynda gatnaşyklary ýola goýmak üçin oňat mümkinçilikler bar. Munuň özi türkmen-emirlikler hyzmatdaşlygyny pugtalandyrmaga hem-de ony täze many-mazmun bilen baýlaşdyrmaga ýardam eder. 

Döwlet Baştutanymyz şular barada aýdyp, saparyň netijeleri boýunça gazanylan ylalaşyklaryň hem-de gol çekilen köp sanly resminamalaryň ähmiýetini nygtady. Şolar döwletara gatnaşyklary hil taýdan täze derejä çykarmaga, ähli ugurlar boýunça özara bähbitli hyzmatdaşlygy ösdürmäge we diwersifikasiýalaşdyrmaga ýardam bermelidir. Hormatly Prezidentimiz bar bolan köpugurly kuwwatyň türkmen-emirlikler hyzmatdaşlygyny uzak möhletleýin esasda mundan beýläk-de okgunly ösdürmek üçin amatly mümkinçilikleri şertlendirýändigini belläp, wise-premýere, daşary işler ministrine we beýleki degişli ýolbaşçylara bu ugurdaky işleri yzygiderli dowam etdirmegi tabşyrdy. 

Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň Baş direktory M.Çakyýew “Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyna” hem-de “Türkmenistanda 2021 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Döwlet maksatnamasyna” laýyklykda geçirilýän işler barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, “Türkmenaragatnaşyk” agentligi bilen BMG-niň Ösüş maksatnamasynyň Türkmenistandaky hemişelik wekilhanasynyň arasynda gol çekilen “Elektron hökümet” ulgamy boýunça hyzmatdaşlyk etmek barada özara düşünişmek hakynda Ähtnama esasynda “Türkmenistanda pudagara elektron maglumat alşygy ulgamynyň ornaşdyrylmagyna ýardam bermek” atly resminamanyň taslamasy işlenip taýýarlanyldy. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyzyň garamagyna degişli Kararyň taslamasy hödürlenildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, döwlet dolandyryş edaralarynyň işiniň döwrebaplaşdyrylmagynyň, elektron hökümet ulgamynyň ornaşdyrylmagynyň ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamalaryny, şol sanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyny üstünlikli durmuşa geçirmäge ýardam etjekdigini nygtady. Döwlet Baştutanymyz degişli Karara gol çekip, ony agentligiň ýolbaşçysyna sanly ulgam arkaly iberdi we bu ugurda göz öňünde tutulan çäreleriň ýerine ýetirilmegini berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy. 

Mejlisiň dowamynda ýurdumyzyň aragatnaşyk pudagynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak, ilata hödürlenilýän aragatnaşyk hyzmatlarynyň hilini gowulandyrmak, öňdebaryjy tehnologiýalary ornaşdyrmak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berildi. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, pudaklaýyn düzümi toplumlaýyn döwrebaplaşdyrmagyň we diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmegiň, öňdebaryjy enjamlary, tehnologiýalary ulanmagyň netijesinde ýurdumyzda köpşahaly aragatnaşyk ulgamynyň üstünlikli işleýändigini belledi hem-de agentligiň ýolbaşçysyna aragatnaşyk hyzmatlarynyň hilini mundan beýläk-de ýokarlandyrmak we kuwwatyny artdyrmak babatda anyk tabşyryklary berdi. 

Ministrler Kabinetiniň mejlisinde döwlet durmuşyna degişli başga-da birnäçe meselelere garaldy we olar boýunça degişli çözgütler kabul edildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly geçirilen Ministrler Kabinetiniň mejlisini jemläp, oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, maşgala abadançylygyny, berkarar Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Ýurdumyzy dünýäniň senagat taýdan ösen döwletleriniň hataryna deňeşdirmäge gönükdirilen işleriň gerimi barha giňelýär. Bu il-ýurt bähbitli işler hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda täze belentliklere göterilýär. Ösüşleri çaltlandyrmak maksady bilen täze desgalary gurmak işleriniň depgini yzygiderli ýokarlandyrylýar. Şeýle möhüm işde «Türkmengündogarnebitgurluşyk» gurluşyk-gurnama trestiniň 5-nji gurluşyk-gurnama müdirliginiň agzybir işgärleri tutanýerlilik görkezýärler. Olar «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynda has netijeli zähmet çekýärler.  

Şanly ýylyň geçen döwründe müdirligiň işgärleri möhüm taslamalaryň birnäçesiniň durmuşa geçirilmegine netijeli gatnaşdylar. Olaryň arasynda uzynlygy 125 kilometre barabar bolan Üçajy gaz käninden «Lebap» döwlet elektrik stansiýasyna çekilen ýokary basyşly gaz geçirijisi hem bar. Bu işiň üstünlikli tamamlanmagy kuwwatly desgany tebigy gaz bilen ygtybarly üpjün etmäge hem-de elektrik energiýasynyň öndürilişini düýpli artdyrmaga mümkinçilik berdi. Häzirki günlerde bolsa Gazojak şäherindäki suwuklandyrylan gazy kabul edip, demirýol we awtomobil çeleklerine ýükläp ugradýan desganyň gurluşygy tamamlaýjy tapgyrda dowam edýär. Bulardan başga-da Naýyp gaz käninde gaz guýularyny özleşdirmek işleri güýçli depginde alnyp barylýar. Möhüm işlerde müdirligiň Baýramgeldi Bazarbaýew, Gurbanýaz Gurbanpoladow, Tahyr Koçyýew tarapyndan ýolbaşçylyk edilýän gurluşyk-gurnama meýdançalarynyň işgärleri has tapawutlanýarlar.  

Müdirlikde tehniki howpsuzlyk we zähmeti goramak meselelerine ilkinji derejeli ähmiýet berilýär. Bu babatda müdirligiň zähmeti goramak we tehniki howpsuzlyk bölüminiň başlygy Çarypolat Saparowyň edýän tagallalary bellärliklidir. Şeýle möhüm meselelere müdirligiň kärdeşler arkalaşygy guramasynyň başlygy Timur Möwlamow hem ýakyndan gatnaşýar. Möhüm meselede tagallalary birleşdirmek arkaly agzalarymyzyň saglygyny berk goramagy, işde üstünlikleriň gazanylmagyny üpjün etmegi maksat edinýäris.   

Akmyrat HUDAÝAROW,

Türkmenistanyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň Darganata etrap birleşmesiniň başlygy.

Awaza, 24-nji noýabr (TDH). Şu gün Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow hormatly Prezidentimiziň tabşyrygy boýunça Balkan welaýatynda iş saparynda bolmagynyň çäklerinde Milli Geňeşiň, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlarynyň, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň agzalarynyň hem-de ministrlikleriň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylarynyň gatnaşmagynda iş maslahatyny geçirdi. Onda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagyny mundan beýläk-de ösdürmek, sebitiň üstaşyr ulag mümkinçiliklerini netijeli peýdalanmak, Hazaryň özboluşly tebigy şertlerini syýahatçylygyň ösdürilmegine gönükdirmek we türkmen topragynyň bu täsin künjeginiň ekologik abadançylygyny üpjün etmek bilen baglanyşykly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Häzirki döwürde Türkmenistanyň ykdysady we durmuş taýdan ösmeginiň möhüm şerti bolan köpugurly ulag düzümini döretmek hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň alyp barýan döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Bu ugurda hormatly Arkadagymyzyň başyny başlan giň gerimli taslamalary döwlet Baştutanymyzyň ýolbaşçylygynda üstünlikli durmuşa geçirilýär. Şunda halkara üstaşyr ulag geçelgeleriniň döredilmegine aýratyn ähmiýet berilýär. Şu barada aýtmak bilen, Gahryman Arkadagymyz halkara geçelgeleriň Merkezi we Günorta Aziýa, Hazar hem-de Gara deňizleri, Ortaýer deňzi sebitlerini öz içine alýan geoykdysady giňişlikde netijeli gatnaşyklary berkitmäge ýardam etjekdigini belledi. Şeýle-de hormatly Arkadagymyz yklymyň esasy ýollarynyň merkezinde ýerleşýän Türkmenistanyň geografik ýagdaýynyň artykmaçlyklary, ýurdumyzda halkara derejedäki gatnaşyklary giňeltmek boýunça bar bolan mümkinçilikleri, Hazar deňziniň çäklerinde deňiz syýahatçylygyny ösdürmek bilen baglanyşykly meseleleri üstünlikli amala aşyrmagyň wajypdygyna ünsi çekdi. 

Şunda Awazanyň çägini giňeltmek, syýahatçylygyň ösdürilmeginde möhüm ähmiýeti bolan binalaryň gurluşygyny çaltlandyrmak, bu ýerde ýurdumyzyň raýatlarynyň ýokary derejeli dynç alşyny üpjün etmek meseleleriniň ähmiýeti barada aýdyp, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy bu işleriň netijeli durmuşa geçirilmeginiň ykdysady taýdan bähbitli boljakdygyny aýratyn belledi. 

Soňra maslahata gatnaşýan Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredowa söz berildi. Ol häzirki döwürde ýurdumyzyň dünýäniň ähli döwletleri we sebitleri bilen ysnyşykly gatnaşyklary ösdürýändigini belläp, bu ugurda Hazar deňzi sebitinde ýerleşýän ýurtlar bilen hyzmatdaşlygy giňeltmegiň möhüm orun eýeleýändigi barada aýtdy. Şeýle-de ol Gahryman Arkadagymyzyň Hazar deňzini parahatçylyk, hoşniýetli goňşuçylyk, özara düşünişmek we ynanyşmak zolagyna öwürmek boýunça öňe süren başlangyçlarynyň halkara derejede giň goldawa eýe bolýandygyny aýratyn nygtady. Şu ýylyň iýun aýynda paýtagtymyzda altynjy Hazar sammitiniň geçirilendigini, onuň netijeleri boýunça kabul edilen Beýanatda Hazarýaka döwletler bilen hyzmatdaşlygyň uly mümkinçiliklerini öz içine alýan täze ugurlaryň kesgitlenendigini aýdyp, wise-premýer, daşary işler ministri şunda Hazar sebitinde syýahatçylygy ösdürmek meselelerine hemmetaraplaýyn üns berlendigini belledi. 

Wise-premýer, ýurdumyzyň daşary syýasat edarasynyň ýolbaşçysynyň nygtaýşy ýaly, şeýle hem strategik konsepsiýanyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi netijesinde 2007-nji ýylda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynyň düýbi tutuldy we häzirki wagtda onuň çäginde onlarça ýokary hilli, dünýä ülňülerine laýyk gelýän kottejler toplumlary, myhmanhanalar, dynç alyş we sagaldyş merkezleri işjeň ulanylýar. Bu gün «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynyň ykdysady hem-de syýahatçylyk mümkinçiliklerini doly derejede ulanmak, ýurdumyzyň halkara giňişlikde eýeleýän ornuny berkitmek maksady bilen, Türkmenistanyň halkara Konwensiýalara we köptaraplaýyn resminamalara goşulyşmak meselelerini öwrenmek üçin syýahatçylyk ulgamynda daşary döwletler bilen hyzmatdaşlygyň şertnama-hukuk binýadynyň mundan beýläk-de kämilleşdirilmegine gönükdirilen çäreleri işjeňleşdirmegiň maksadalaýykdygy bellenildi. 

Daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen gatnaşyklary pugtalandyrmak üçin esasy ugurdaş düzümler bilen hyzmatdaşlygy giňeltmek möhümdir. Şunuň bilen baglylykda, 2023-nji ýylyň ikinji çärýeginde Bütindünýä Syýahatçylyk Guramasynyň wekillerini, hünärmenlerini Türkmenistana çagyrmak we olaryň amala aşyrjak saparynyň çäklerinde «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda halkara syýahatçylygyň ösdürilmegine bagyşlanan maslahaty guramak baradaky teklip öňe sürüldi. 

Wise premýer, daşary işler ministri R.Meredow häzirki wagtda ekologik, tebigy we lukmançylyk syýahatçylygynda, medeni syýahat ugurlarynda mümkinçilikleri artdyrmak we olary ulgamlaýyn esasda giňeltmek üçin 2023-nji ýylyň dowamynda bu ugurlar boýunça halkara guramalar we daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen bilelikde ýörite tejribe alyşmak boýunça geňeşmeleri guramagyň wajypdygyny belledi. Şeýle hem ol Hazar deňzi sebitinde we Merkezi Aziýada halkara gatnaşyklary pugtalandyrmakda döwletara syýahatçylyga wajyp ornuň degişlidigini aýtdy we dünýä bileleşigi tarapyndan 2000-nji ýylyň noýabrynda kabul edilen Syýahatçylyk arkaly parahatçylygy berkitmek baradaky Amman Jarnamasyna esaslanyp, «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda ÝUNESKO bilen bilelikde 2023-nji ýylyň ikinji ýarymynda “Syýahatçylyk arkaly parahatçylyk medeniýetini berkitmek” atly sebitleýin forumy geçirmegiň mümkinçiliklerini öwrenmegiň teklip edilýändigini nygtady. 

«Awaza» milli syýahatçylyk zolagynyň ykdysady we maliýe mümkinçiliklerini artdyrmak, migrasiýa, gümrük ugurlarynyň gurallaryny kämilleşdirmek maksady bilen, bu ýerde halkara kadalara laýyklykda ýörite wiza tertibini işläp düzmek we girizmek meselelerini öwrenmek baradaky başlangyç hem öňe sürüldi. 

Gahryman Arkadagymyz häzirki döwürde ýurdumyzda milli syýahatçylyk ulgamyny hemmetaraplaýyn ösdürmek babatda dünýäde toplanan tejribeleri içgin öwrenmegiň zerurdygyny belledi we bu ugurda bar bolan meseleleri üstünlikli çözmek maksady bilen, degişli hünärmenleriň ýokary derejede taýýarlanylmagynyň wajypdygyna ünsi çekdi. Şu barada aýtmak bilen, hormatly Arkadagymyz “Awaza” milli syýahatçylyk zolagyna jahankeşdeleri işjeň çekmek üçin bu ýerde zerur bolan häzirki zaman düzümleriniň, şol sanda ösen ulag we logistika ulgamynyň döredilmegine üns bermelidigini belledi. Şunda Türkmenbaşynyň Halkara howa hem-de deňiz menzilleriniň mümkinçilikleri netijeli peýdalanylmalydyr. 

Gahryman Arkadagymyz ýakynda Türkmenistanyň wekilçilikli toparynyň Russiýa Federasiýasynda bolup, Russiýanyň Federal Ýygnagynyň Federasiýa Geňeşinde we Döwlet Dumasynda geçiren ikitaraplaýyn duşuşyklarynda türkmen-rus hyzmatdaşlygynyň möhüm we aýrylmaz bölegi hökmünde parlamentara gatnaşyklary giňeltmek meselelerine garalandygyny belledi. Saparyň çäklerinde gazanylan ylalaşyklar, hususan-da, Russiýanyň Federasiýa Geňeşiniň we Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Hyzmatdaşlyk boýunça parlamentara toparyny döretmek hakynda Ylalaşyk kanun çykaryjy edaralaryň arasyndaky däp bolan gatnaşyklary mundan beýläk-de giňeltmegiň ýolunda möhüm ädime öwrüldi. Munuň özi Türkmenistanda hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryna, aýratyn-da, Hazaryň dostluk we parahatçylyk deňzi hökmündäki derejesiniň mundan beýläk-de berkidilmegine aýratyn ähmiýet berilýändiginiň nobatdaky beýany boldy diýip, hormatly Arkadagymyz aýtdy. 

Soňra Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň Baş direktory M.Çakyýewe söz berildi. Ol ýurdumyzyň halkara üstaşyr ulag geçelgeleriniň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmak, ulag toplumynyň işini netijeli dolandyrmak hem-de durnukly ulag ulgamyny emele getirmek boýunça anyk maksatlaryň kesgitlenip, pudagyň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmaga, guramaçylyk taýdan täzeçe çemeleşmeleri ornaşdyrmaga döwlet derejesinde ähmiýet berilýändigini nygtady. Häzirki wagtda geosyýasy we geoykdysady taýdan möhüm merkezleriň birine öwrülýän Hazar sebitinde hyzmatdaşlygyň ösdürilmegi ýurdumyzda durmuşa geçirilýän syýasatyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hökmünde kesgitlenildi. Bu ugurda Türkmenistanda dünýäniň ulag-kommunikasiýa ulgamyna sazlaşykly goşulyşmaga ukyply iri düzümleriň kemala gelýändigi bellenildi. 

Şunda hormatly Arkadagymyzyň başlangyjy bilen gurlup ulanmaga berlen Türkmenbaşy Halkara deňiz porty we howa menzili, Gazagystan — Türkmenistan — Eýran transkontinental demir ýol geçelgesi we Demirgazyk — Günorta hem-de Gündogar — Günbatar ugurlary boýunça halkara üstaşyr geçelgelerini birikdirýän, deňiz, guryýer we howa ýollaryny öz içine alýan multimodal üstaşyr ulag halkasynyň döredilendigini bellemek gerek. Häzirki döwürde Hazar deňziniň üsti bilen daşary ýurtlardan gelýän ýükleri üstaşyr ugratmak boýunça amatly şertleriň döredilýändigini belläp, agentligiň ýolbaşçysy Türkmenistanyň üstaşyr ulag geçelgeleriniň mümkinçiliklerinden peýdalanmaga gyzyklanma bildirýän ýurtlaryň sanynyň yzygiderli artýandygyny aýratyn nygtady. Munuň özi ýurdumyzyň bu ugurdaky mümkinçilikleriniň ýokarlanýandygyny görkezýär. 

Şeýle-de Transaziýa — Ýewropa optiki-süýümli aragatnaşyk ulgamynyň 708 kilometr bölegi üstünden geçýän ýurdumyz Hazar deňzinde iri kommunikasiýa ulgamlaryny ösdürmegiň möhüm halkalarynyň biri hökmünde ykrar edildi. Bu bolsa Ýewropanyň hem-de Aziýanyň arasynda «Sanly Ýüpek ýoluny» emele getirmäge ýardam berer. Bulardan başga-da, Russiýa, Gazagystan, Eýran, Hindistan we Ýakyn Gündogar ýurtlarynyň ýük daşaýjylaryna Gündogar Ýewropa ýurtlaryna iň gysga ýol bilen gatnamaga mümkinçilik berjek Garabogazköl aýlagynyň üstünden geçýän täze awtoulag köprüsiniň düýbüniň tutulmagy awtomobil, deňiz we demir ýol ulaglaryndan peýdalanmak arkaly multimodal gatnawlary ösdürmäge itergi berer. 

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Hazarýaka döwletler bilen ýurdumyzyň arasynda ulag pudagynda gol çekilen ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn ylalaşyklaryň Hazar deňzini ösen düzümli, iri halkara ulag merkezine öwürmegiň degişli hukuk esasyny düzýändigini belläp, onuň ulag düzümini has-da kämilleşdirmäge, ulag hyzmatlarynyň we multimodal gatnawlaryň hilini ýokarlandyrmaga, bu ugurda hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga itergi berjekdigine ünsi çekdi. 

«Awaza» milli syýahatçylyk zolagy gyzyklanma bildirýän taraplar bilen sebit we ählumumy hyzmatdaşlygyň möhüm meselelerine bagyşlanan maslahatlaryň, duşuşyklaryň yzygiderli guralýan iri halkara işewürlik merkezine öwrülendigini aýdyp, hormatly Arkadagymyz bu ýerde geçirilen deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletleriň ulag ministrleriniň derejesindäki halkara maslahatyň, şeýle-de Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza ýurtlaryň ulag we aragatnaşyk ministrleriniň IX mejlisiniň ähmiýetini belledi we bu ugurda alnyp barylýan işleriň netijeli dowam etdirilmeginiň zerurdygyny nygtady. 

Türkmenistanyň «Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi» hökmünde ykrar edilendigini belläp we ýurdumyzda Demirgazyk — Günorta we Gündogar — Günbatar halkara ugurlarynyň ösdürilmeginde möhüm ähmiýeti bolan üstaşyr ulag düzümlerine degişli desgalaryň yzygiderli gurulýandygyny aýdyp, Gahryman Arkadagymyz bu ugurda alnyp barylýan işleriň maliýeleşdirilmegi bilen baglanyşykly meseleleriň yzygiderli gözegçilikde saklanmalydygyna ünsi çekdi. Şunda bu ugra degişli düzümleriň ösdürilmegine, ýurdumyzyň üstaşyr ulag mümkinçilikleriniň artdyrylmagyna maýa goýum serişdeleri işjeň çekilmelidir. 

Soňra Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy ýangyç-energetika toplumynyň ýolbaşçylaryna ýüzlenip, Balkan welaýatynyň ýangyç-energetika babatda ägirt uly mümkinçiliklere eýedigini belledi. Bu sebitde bar bolan nebitgaz gorlarynyň ylmy esasda öwrenilmegi, olaryň çykarylmagy hem-de gaýtadan işlenilmegi bilen baglanyşykly meseleler häzirki döwrüň möhüm wezipeleriniň hatarynda kesgitlenildi. Dünýäniň iri energetika döwletleriniň biri bolan Türkmenistanda bu ugurda alnyp barylýan işleriň kämilleşdirilmegi, toplumyň önümçilik düzümlerine häzirki zamanyň ösen tehnologiýalarynyň, sanly ulgamyň ornaşdyrylmagy we ýangyç-energetika toplumynyň önümçilik kärhanalary üçin ýokary derejeli hünärmenleriň taýýarlanylmagy ileri tutulýan wezipeleriň hatarynda durýar. Şunda degişli toplumlaýyn çäreleriň üstünlikli durmuşa geçirilmegi esasy talap bolup durýar hem-de bu işleriň amala aşyrylmagy üçin ähli tagallalar edilmelidir diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy. 

Ýurdumyzyň ähli künjeklerinde bolşy ýaly, “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda alnyp barylýan gurluşyk işleriniň hem depginini ýokarlandyrmagyň wajypdygyny belläp, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy dynç alyş zolagynyň çägini giňeltmek we Hazaryň ekologik taýdan arassa kenarynda syýahatçylyk ulgamynyň desgalarynyň gurluşygyny çaltlandyrmak meseleleriniň wajypdygyny nygtady. Şunda milli şähergurluşyk maksatnamasynyň üstünlikli durmuşa geçirilişinde bolşy ýaly, “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynyň binalarynyň bezeg aýratynlyklaryna, onuň yşyklandyryş ulgamyna we bu künjegiň ekologik hem-de abadançylyk ýagdaýyna aýratyn ähmiýet berilmelidir, bu işlere ýaş binagärleriň, degişli ugurlar boýunça bilim alýan talyplaryň işjeň çekilmegi zerurdyr diýip, Gahryman Arkadagymyz belledi we Hazaryň kenarynda emele gelen syýahatçylyk zolagynyň halkara derejedäki abraýynyň belende galmagy ugrunda zerur tagallalaryň edilmelidigine ünsi çekdi. 

Hormatly Arkadagymyz “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda söwda we hyzmatlar ulgamynyň, şol sanda hususy pudagyň alyp barýan işleriniň ähmiýetlidigini belläp, hyzmatyň medeniýetini kämilleşdirmek hem-de dynç alýanlary azyk önümleri bilen üpjün etmek meseleleriniň hemişe gözegçilikde saklanmalydygyny belledi. Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň nygtaýşy ýaly, welaýatyň söwda merkezlerinde ýurdumyzda öndürilýän dokma önümleriniň, türkmen zenanlarynyň zehini bilen döredilýän haly we haly önümleriniň söwdasyny guramak gerek. 

Hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow Awazada dürli derejedäki halkara medeni çäreleriň, şol sanda milli medeniýetimizi wagyz etmek boýunça çäreleriň guralmagynyň möhümdigini belledi. Munuň özi dynç alýanlar üçin amatly şertleri döretmegiň möhüm ýagdaýy bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, Hazaryň kenarynda sungat festiwallarynyň, döredijilik duşuşyklarynyň we kitap sergileriniň guralmagy bu ugurda daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen gatnaşyklaryň hil taýdan täze derejä çykmagyny şertlendirer. Şunuň bilen birlikde, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynyň ähli ugurdaş düzümleriniň we gulluklarynyň işine öňdebaryjy tejribäni, sanly tehnologiýalary işjeň ornaşdyrmagyň zerurdygyny belledi. 

Gahryman Arkadagymyz häzirki döwürde jemgyýetde sagdyn durmuş ýörelgelerini berkitmek meseleleriniň ählumumy häsiýete eýe bolýandygyny aýdyp, raýatlaryň, aýratyn-da, ýaşlaryň saglygyny pugtalandyrmakda möhüm ähmiýeti bolan sport toplumlarynyň işini döwrebap derejede guramagyň zerurdygyna ünsi çekdi. Şunda sportuň deňziň kenaryna mahsus görnüşleriniň ösdürilmegine, degişli saglyk we arassaçylyk kadalarynyň berjaý edilmegine örän jogapkärçilikli çemeleşilmelidir. Bu baradaky gürrüňi dowam edip, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Hazaryň kenarynda dynç alyş möwsüminde bolşy ýaly, beýleki wagtlarda hem ulaglaryň sazlaşykly hereketini ýola goýmak, bu ýerde degişli tertip-düzgüni berk berjaý etmek, deňziň kenarynda dynç almagy halaýanlar üçin gelmek-gitmek bilen baglanyşykly ýagdaýlary kadalaşdyrmak meseleleriniň hemişe gözegçilikde saklanmalydygyny we bu ugurda degişli düzümleriň sazlaşykly işiniň üpjün edilmelidigini belledi. 

Hormatly Arkadagymyz dünýäniň dürli ýurtlarynyň, şol sanda Ýaponiýanyň işewür düzümleriniň “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynyň çägini giňeltmek we bu künjegi ösdürmek boýunça işlenip taýýarlanylan taslamalary durmuşa geçirmek meselelerine gatnaşmaga uly gyzyklanma bildirýändiklerini aýratyn nygtady. Munuň özi Türkmenistanyň daşary ýurtly işewürler üçin özüne çekiji ýurt hökmünde ykrar edilýändigini görkezýär. 

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow iş maslahatyny jemläp, oňa gatnaşanlara ýurdumyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmeginiň bähbidine alyp barýan işlerinde üstünlikleri arzuw etdi. 

Soňra Gahryman Arkadagymyz Türkmenbaşy şäheriniň Halkara howa menziline geldi we Balkan welaýatyna amala aşyran iş saparyny tamamlap, bu ýerden paýtagtymyza ugrady.

Aşgabat, 24-nji noýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasary A.Ýazmyradowyň hem-de welaýatlaryň häkimleriniň gatnaşmagynda sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirdi. Maslahatda ýurdumyzyň oba hojalyk toplumynda hem-de welaýatlarynda alnyp barylýan işler bilen baglanyşykly meselelere garaldy. 

Ilki bilen, Ahal welaýatynyň häkimi Ý.Gurbanowa söz berildi. Häkim häzirki wagtda welaýatyň ekin meýdanlarynda dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleriniň depgini, hususan-da, “ak altyn” hasylyny iň soňky hanasyna çenli ýitgisiz ýygnap almak, şeýle hem welaýatda Halkara Bitaraplyk güni mynasybetli baýramçylyk dabaralaryna taýýarlyk görlüşi barada hasabat berdi. Şeýle hem häkim welaýatda bugdaý ekişiniň tamamlanandygy, bugdaý ekilen meýdanlarda ösüş suwuny tutmak we mineral dökünler bilen iýmitlendirmek işleriniň agrotehnikanyň talaplaryna laýyklykda geçirilýändigi, bu işde oba hojalyk tehnikalaryndan netijeli peýdalanylýandygy barada habar berdi. 2023-nji ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek meýdanlarda sürüm işleri talabalaýyk alnyp barylýar. 

Mundan başga-da, hasabatyň dowamynda welaýatda ýetişdirilen güýzlük ýeralmany, gök-bakja we beýleki oba hojalyk önümlerini ýygnap almak, sowadyjy ammarlara ýerleşdirmek hem-de halkymyzy bu azyk önümleri bilen üpjün etmek ugrunda zerur işleriň amala aşyrylýandygy barada aýdyldy. 

Häkim ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda welaýatda meýilleşdirilen işler barada hasabat berdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzda ýetişdirilen pagta hasylyny iň soňky hanasyna çenli ýitgisiz ýygnap almagyň häzirki günüň derwaýys wezipesidigini aýtdy hem-de geljek ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek meýdanlarda sürüm işlerini talabalaýyk geçirmek babatda häkime birnäçe tabşyryklary berdi. 

Döwlet Baştutanymyz bugdaý ekilen meýdanlarda alnyp barylýan ideg işleriniň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda geçirilmelidigine ünsi çekip, şunda oba hojalyk tehnikalarynyň we gurallarynyň doly güýjünde işledilmelidigini belledi we häkime bu babatda anyk görkezmeleri berdi. 

Ilaty ýurdumyzda öndürilýän azyk önümleri bilen bolelin üpjün etmegiň möhümdigi barada aýdylyp, ýetişdirilen gök-bakja we beýleki oba hojalyk ekinlerini ýygnap almakda, sowadyjy ammarlara ýerleşdirmekde zerur tagallalaryň edilmelidigi bellenildi. 

Şeýle hem hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow şu ýyl welaýatda ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, gurlup ulanylmaga berilmegi göz öňünde tutulan önümçilik we medeni-durmuş maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň berk gözegçilikde saklanylmalydygy babatda häkime degişli tabşyryklary berdi. Şunuň bilen bir hatarda, häkime Halkara Bitaraplyk güni mynasybetli welaýatda geçiriljek dabaralara ýokary guramaçylyk derejesinde taýýarlyk görmek tabşyryldy. 

Soňra Balkan welaýatynyň häkimi T.Atahallyýew ýurdumyzyň günbatar sebitinde dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy hem-de ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna we Oba milli maksatnamasyna laýyklykda meýilleşdirilen işleriň depgini, şeýle hem Halkara Bitaraplyk güni mynasybetli geçiriljek dabaralara taýýarlyk görlüşi barada hasabat berdi. Hasabatda bellenilişi ýaly, welaýatyň bugdaý ekilen meýdanlarynda ideg işleri talabalaýyk alnyp barylýar, şunda oba hojalyk tehnikalaryndan we gurallaryndan netijeli peýdalanmak ugrunda zerur tagallalar edilýär. 

Welaýatyň gowaça meýdanlarynda bar bolan pagta hasylyny iň soňky hanasyna çenli ýygnap almak, geljek ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek meýdanlarda sürüm işlerini geçirmek boýunça degişli çäreler görülýär. Şeýle hem häzirki wagtda welaýatyň ekerançylyk meýdanlarynda ýeralmanyň, gök-bakja ekinleriniň bol hasylyny ýygnap almak, sowadyjy ammarlara ýerleşdirmek hem-de bu azyk önümleri bilen ýurdumyzyň ilatyny doly üpjün etmek, şunuň bilen bir hatarda, ýetişdirilen gant şugundyrynyň hasylyny ýygnamak işleri guramaçylykly alnyp barylýar. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň talabalaýyk geçirilmeginiň möhümdigini belläp, gowaça meýdanlarynda bar bolan pagta hasylyny iň soňky hanasyna çenli ýygnap almak, 2023-nji ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek meýdanlarda sürüm işlerini geçirmek, bugdaý ekilen meýdanlarda ideg işlerini agrotehnikanyň talaplaryna laýyklykda alyp barmak, şunda oba hojalyk tehnikalarynyň we gurallarynyň bökdençsiz işledilmegini üpjün etmek babatda häkime birnäçe anyk tabşyryklary berdi. 

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzda azyk howpsuzlygyny pugtalandyrmagyň ileri tutulýan wezipeleriň biridigini aýdyp, güýzlük ýeralmany, gök-bakja we beýleki ekinleri ýygnap almak hem-de sowadyjy ammarlara ýerleşdirmek, gant şugundyrynyň hasylyny ýitgisiz ýygnap almak ugrunda zerur çäreleriň görülmelidigini belledi we bu babatda häkime birnäçe görkezmeleri berdi. 

Şeýle hem häkime ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl welaýatda meýilleşdirilen işleriň alnyp barlyşyny gözegçilikde saklamak hem-de Halkara Bitaraplyk güni mynasybetli geçiriljek dabaralara talabalaýyk derejede taýýarlyk görmek tabşyryldy. 

Sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahaty Daşoguz welaýatynyň häkimi N.Nazarmyradowyň ýurdumyzyň demirgazyk sebitinde şu günler alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleri baradaky hasabaty bilen dowam etdi. Hasabatda bellenilişi ýaly, häzirki wagtda welaýatyň pagta meýdanlarynda bar bolan “ak altyn” hasylyny iň soňky hanasyna çenli ýygnap almak, geljek ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek meýdanlarda sürüm işlerini geçirmek boýunça degişli işler alnyp barylýar. Şeýle hem welaýatyň bugdaý ekilen meýdanlarynda ideg işleri agrotehnikanyň talaplaryna laýyklykda geçirilýär. 

Şunuň bilen bir hatarda, häkim welaýatda ýetişdirilen güýzlük ýeralmanyň, gök-bakja we beýleki oba hojalyk ekinleriniň hasylyny ýygnap almak, olary sowadyjy ammarlara ýerleşdirmek, bu azyk önümleri bilen ilaty bolelin üpjün etmek babatda edilýän tagallalar barada hasabat berdi. 

Mundan başga-da, ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl welaýatda ulanylmaga berilmegi meýilleşdirilýän dürli maksatly binalaryň we desgalaryň gurluşyk işleriniň barşy, Halkara Bitaraplyk güni mynasybetli geçiriljek dabaralara taýýarlyk görlüşi barada habar berildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzda oba hojalyk pudagynyň ösdürilmegine möhüm ähmiýet berilýändigini belledi we ýetişdirilen pagta hasylynyň iň soňky hanasyna çenli ýitgisiz ýygnalyp alynmagynyň, geljek ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek meýdanlarda sürüm işleriniň meýilnama laýyklykda geçirilmeginiň wajypdygyna ünsi çekdi hem-de bu babatda häkime birnäçe anyk tabşyryklary berdi. Şeýle hem bugdaý ekilen meýdanlarda ideg işleriniň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda geçirilmelidigi aýdylyp, şunuň bilen baglylykda häkime birnäçe görkezmeler berildi. 

Hormatly Prezidentimiz welaýatda ýetişdirilen güýzlük ýeralmanyň we beýleki gök-bakja ekinleriniň hasylyny ýygnap almak, olary sowadyjy ammarlara ýerleşdirmek hem-de bu azyk önümleri bilen halkymyzy bolelin üpjün etmekde zerur çäreleriň görülmelidigini häkime tabşyrdy. 

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanylmaga berilmegi meýilleşdirilen medeni-durmuş we önümçilik maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň berk gözegçilikde saklanylmagy babatda häkime birnäçe tabşyryklary berdi. Halkara Bitaraplyk güni mynasybetli geçiriljek köpçülikleýin medeni çärelere taýýarlyk görmek babatda hem tabşyryklar berildi. 

Soňra Lebap welaýatynyň häkimi Ş.Amangeldiýew häzirki wagtda welaýatda dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy, Halkara Bitaraplyk güni mynasybetli geçiriljek baýramçylyk çärelerine taýýarlyk görlüşi barada hasabat berdi. Hasabatda bellenilişi ýaly, gowaça meýdanlarynda bar bolan pagta hasylyny iň soňky hanasyna çenli ýitgisiz ýygnap almak, 2023-nji ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek ýerlerde sürüm işlerini guramaçylykly geçirmek boýunça degişli işler alnyp barylýar. 

Häkim welaýatda bugdaý ekişiniň tamamlanandygy hem-de bugdaý ekilen meýdanlarda ideg işlerini agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ýerine ýetirmek boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi. Şu günler welaýatda ösdürilip ýetişdirilen şaly hasylyny ýitgisiz ýygnap almak ugrunda degişli işler alnyp barylýar. Şunuň bilen bir hatarda, welaýatyň ekerançylyk meýdanlarynda güýzlük ýeralmanyň, gök-bakja we beýleki oba hojalyk ekinleriniň bol hasylyny ýygnap almak, olary sowadyjy ammarlara ýerleşdirmek, halkymyzy bu azyk önümleri bilen doly üpjün etmek boýunça işler guramaçylykly amala aşyrylýar. 

Şeýle hem häkim ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça kabul edilen maksatnamalara laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanylmaga berilmegi meýilleşdirilen dürli maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň ýagdaýy barada hasabat berdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, şu günler dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleriniň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda geçirilmeginiň möhüm talap bolup durýandygyna ünsi çekdi hem-de bu babatda häkime anyk görkezmeleri berdi. Pagta hasylyny iň soňky hanasyna çenli ýygnap almagyň, geljek ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek meýdanlarda sürüm işleriniň öz wagtynda geçirilmeginiň zerurdygy bellenilip, bu babatda häkime birnäçe tabşyryklar berildi. 

Döwlet Baştutanymyz welaýatda ýetişdirilen şaly hasylyny, gök-bakja we beýleki oba hojalyk ekinlerini gysga wagtda we ýitgisiz ýygnap almak hem-de bu önümler bilen halkymyzy bolelin üpjün etmek boýunça zerur tagallalaryň edilmelidigini häkime tabşyrdy. 

Mundan başga-da, ýurdumyzyň sebitlerini durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň ileri tutulýan ugurlary barada aýdylyp, welaýatda gurluşygy alnyp barylýan önümçilik we medeni-durmuş maksatly desgalardaky işleriň berk gözegçilikde saklanylmagy babatda häkime birnäçe görkezmeler berildi. Şunuň bilen birlikde, häkime ýurdumyzda giňden bellenilýän Halkara Bitaraplyk güni mynasybetli geçiriljek medeni çärelere degişli taýýarlyk işleriniň görülmelidigi tabşyryldy. 

Soňra Mary welaýatynyň häkimi D.Annaberdiýew welaýatda möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy, şeýle hem Halkara Bitaraplyk güni mynasybetli dabaralara taýýarlyk görlüşi barada hasabat berdi. Welaýatyň gowaça meýdanlarynda bar bolan pagta hasylyny ýitgisiz ýygnap almak, geljek ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek meýdanlarda sürüm işlerini geçirmek boýunça degişli çäreler görülýär. Bugdaý ekilen meýdanlarda ideg işleri agrotehnikanyň talaplaryna laýyklykda geçirilýär, şunda oba hojalyk tehnikalarynyň we gurallarynyň bökdençsiz işi üpjün edilýär. 

Şeýle hem häkim welaýatda ösdürilip ýetişdirilen güýzlük ýeralmanyň, gök-bakja we beýleki oba hojalyk ekinleriniň hasylyny gysga möhletde we ýitgisiz ýygnap almak, olary sowadyjy ammarlara ýerleşdirmek hem-de bu önümler bilen ilaty bolelin üpjün etmek boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Welaýatyň gant şugundyry ekilen meýdanlarynda hasyl ýygnamak işleri talabalaýyk derejede alnyp barylýar. 

Bulardan başga-da, ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl welaýatda gurlup ulanylmaga berilmegi meýilleşdirilen desgalardaky işleriň ýagdaýy barada hasabat berildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, häzirki wagtda dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işlerine ünsi çekdi, meýdanlarda bar bolan pagta hasylynyň ýitgisiz ýygnalyp alynmalydygyny belledi hem-de şunuň bilen birlikde geljek ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek meýdanlarda sürüm işleriniň talabalaýyk geçirilmegi babatda häkime birnäçe tabşyryklary berdi. 

Döwlet Baştutanymyz bugdaý ekilen meýdanlarda ideg işleriniň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda alnyp barylmagyna, şunda oba hojalyk tehnikalaryndan netijeli peýdalanylmagyna möhüm ähmiýet berilmelidigini aýdyp, şunuň bilen baglylykda, häkime birnäçe anyk tabşyryklary berdi. 

Ýurdumyzda azyk bolçulygyny üpjün etmegiň häzirki günüň möhüm wezipesidigi bellenilip, welaýatda ösdürilip ýetişdirilen güýzlük ýeralmanyň, gök-bakja we beýleki oba hojalyk ekinleriniň, şeýle hem gant şugundyrynyň bol hasylyny ýitgisiz ýygnap almak boýunça zerur tagallalaryň görülmelidigi häkime tabşyryldy. 

Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça kabul edilen maksatnamalara laýyklykda şu ýyl welaýatda meýilleşdirilen işleriň ýerine ýetirilişini gözegçilikde saklamak babatda häkime birnäçe tabşyryklary berdi. 

Bulardan başga-da, häkime Halkara Bitaraplyk güni mynasybetli geçiriljek baýramçylyk çärelerine degişli derejede taýýarlyk görmek babatda tabşyryklar berildi. 

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary A.Ýazmyradow ýurdumyzyň welaýatlarynda alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleriniň ýagdaýy barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, şu günler ýurdumyzyň welaýatlarynda pagtaçy daýhanlar tarapyndan gowaça meýdanlarynda bar bolan pagta hasylyny soňky hanasyna çenli ýitgisiz ýygnap almak, 2023-nji ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek meýdanlarda sürüm işlerini geçirmek boýunça degişli işler guramaçylykly alnyp barylýar. Şeýle hem häzirki wagtda bugdaý ekilen meýdanlarda ideg işleri agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda geçirilýär. Şaly hasylynyň oragy gyzgalaňly dowam edýär, şonuň bilen birlikde, Balkan we Mary welaýatlarynda gant şugundyrynyň hasylyny ýygnamak işleri guramaçylykly alnyp barylýar. 

Şeýle hem wise-premýer, Türkmenistanyň Suw hojalygy baradaky döwlet komiteti tarapyndan ylalaşylan meýilnama laýyklykda, şu ýylyň 22-nji noýabrynda Aşgabat şäherinde Merkezi Aziýa döwletleriniň suw hojalyk pudaklarynyň ýolbaşçylarynyň gatnaşmagynda geçirilen Araly halas etmegiň halkara gaznasynyň Döwletara utgaşdyryjy suw hojalyk toparynyň nobatdaky mejlisiniň jemleri barada hasabat berdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, obasenagat toplumynyň öňünde goýlan wezipeleri üstünlikli çözmek meselelerine ünsi çekdi hem-de möwsümleýin oba hojalyk işleriniň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda we ýokary hilli geçirilmeginiň zerurdygyny nygtady. 

Döwlet Baştutanymyz dokma senagaty üçin gymmatly çig mal bolan pagtanyň ähmiýeti barada aýdyp, ýetişdirilen hasyly ýitgisiz ýygnap almak, geljek ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek meýdanlarda sürüm işlerini geçirmek üçin ähli çäreleri görmegiň zerurdygyny belledi. 

Möwsümleýin oba hojalyk işlerini guramaga jogapkärçilikli çemeleşmegiň wajypdygy bellenilip, bugdaý ekilen meýdanlarda ideg işlerini agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda geçirmegiň zerurdygyna ünsi çekildi hem-de wise-premýere birnäçe tabşyryklar berildi. 

Döwlet Baştutanymyz suw serişdelerini rejeli peýdalanmaga, bu işde öňdebaryjy dünýä tejribesini we ylmyň soňky gazananlaryny netijeli ulanmaga degişli meselelere aýratyn üns berilmelidigini aýdyp, wise-premýere degişli görkezmeleri berdi. 

Hormatly Prezidentimiz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasaryna hem-de welaýatlaryň häkimlerine ýüzlenip, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň agrotehniki möhletlerde talabalaýyk we öz wagtynda geçirilmeginiň üpjün edilmegine, öňde goýlan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegine jogapkärçilikli çemeleşmegiň zerurdygyny belledi we degişli tabşyryklary berdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly geçirilen iş maslahatyny tamamlap, oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, berkarar Watanymyzyň rowaçlygynyň hem-de mähriban halkymyzyň abadan durmuşynyň üpjün edilmegine gönükdirilen giň gerimli işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Gahryman Arkadagymyz ýurdumyza ýolbaşçylyk eden ýyllarynda alyp baran il-günümiziň bagtyýar şu gününe we nurana geljegine gönükdirilen işlerini bu gün Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy hökmünde dowam etdirýär. Hormatly Prezidentimiziň tabşyryklary bilen watandaşlarymyzyň arasynda ýygy-ýygydan bolup, olaryň hal-ýagdaýy bilen ýakyndan gyzyklanýan, berkarar Diýarymyzyň bähbitlerine iri halkara forumlara gatnaşyp, tutuş adamzadyň geljegine gönükdirilen teklipleri orta atýan eziz Arkadagymyzyň ýolbaşçylygynda düýn geçirilen maslahat halkymyzy öz Arkadagyna ýene bir gez ýakynlaşdyrdy.  

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň wekilleriniň, ýurdumyzyň welaýatlarynyň ýaşaýjylarynyň, ýaşlaryň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, syýasy partiýalaryň jogapkär işgärleriniň gatnaşmaklarynda geçirilen bu maslahatyň esasy meselesi öňümizde duran ýylyň esasy maliýe meýilnamasy — «Türkmenistanyň 2023-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda» Türkmenistanyň Kanuny boldy. 

Düýnki maslahat pederlerimiziň «Ýedi ölçäp, bir kes!», «Maslahatly biçilen don gysga bolmaz» diýen ýaly parasatly sözlerini ýene bir gezek ýatlatdy. 2023-nji ýylyň baş maliýe meýilnamasyna Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň altynjy çagyrylyşynyň 12-nji noýabrda paýtagtymyzda geçirilen ýigrimi birinji maslahatynda seredilipdi. Düýn bolsa bu Kanunyň taslamasyny Gahryman Arkadagymyz ýene bir ýola gözden geçirip, ony has kämil görnüşde kabul etmek baradaky teklip bilen çykyş etdi. 

Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan özüniň ösüş ugruny «Döwlet adam üçindir!», «Watan diňe halky bilen Watandyr, döwlet diňe halky bilen döwletdir!» diýen şygarlara laýyklykda alyp barýar. Diýmek, «Türkmenistanyň 2023-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakyndaky» Kanun, ilkinji nobatda, il-günüň abadan we bolelin durmuşda ýaşamagyna hyzmat etmeli. Aslynda, bu häzir hem şeýle. Döwlet býujetiniň serişdeleriniň agramly bölegi her ýyl watandaşlarymyzyň has gowy durmuşda ýaşamagyna, muňa şert döredýän tutumlaryň amala aşyrylmagyna, täze durmuş-medeni maksatly binalaryň gurulmagyna sarp edilýär. Her ýyl ildeşlerimiziň müňlerçe maşgalasy täze jaýlara göçüp barýarlar, her ýyl ýaş nesillerimiz üçin täze mekdepleriň, çagalar baglarynyň we beýleki terbiýeçilik-bilim edaralarynyň ençemesiniň gapylary giňden açylýar, ýurdumyzda aýlyk haklaryndan başlap, pensiýalara, talyp haklaryna we döwlet kömek pullaryna çenli yzygiderli artdyrmak ajaýyp döwrümizde asylly däbe öwrüldi.  

Elbetde, ýetilen we ýetilýän sepgitler juda belent, ýöne Gahryman Arkadagymyz we Arkadagly Serdarymyz il-günümizi häzirkisinden hem gowy şertlerde ýaşadyp boljakdygyna ynanýarlar we munuň üçin gije-gündiz aladalanýarlar. Täze ― 2023-nji ýyla has kämil we oýlanyşykly işlenilip taýýarlanylan Döwlet býujeti bilen gadam goýmak bosagadaky ýylyň düşümlere beslenmeginiň ilkinji ädimi bolar. 

2023-nji ýyl üçin Döwlet býujetiniň taslamasynda, geçen ýyllarda bolşy ýaly, pul serişdeleriniň agramly bölegini durmuş ulgamyny, hususan-da, bilimi, saglygy goraýyş, medeniýet, döwlet durmuş üpjünçilik ulgamyny, ýaşaýyş jaý-jemagat hojalygyny, umumy häsiýetli döwlet hyzmatlaryny ösdürmäge gönükdirmek göz öňünde tutulýar. Geljek ýyl maýa goýumlarynyň belli bir möçberi ýaşaýyş jaýlaryny hem-de önümçilik we durmuş-medeni maksatly desgalary gurmaga gönükdiriler. 

Mälim bolşy ýaly, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisi tarapyndan ýakynda «Türkmenistanyň 2021-nji ýyl üçin Döwlet býujetiniň ýerine ýetirilişi hakynda» karar biragyzdan kabul edildi. Milli Geňeşiň Mejlisi Türkmenistanyň 2021-nji ýyl üçin Döwlet býujetiniň girdejiler boýunça 91 075 686,0 müň manat we çykdajylar boýunça 90 097 999,0 müň manat möçberinde ýerine ýetirilendigini tassyklady. Baş maliýe meýilnamasy bilen bagly oýlanyşykly we dünýä tejribesine esaslanýan syýasat geljek ýyllarda hem üstünlikli alnyp barlar. 

Türkmenistanyň 2023-nji ýyl üçin Döwlet býujeti bosagada duran ýylyň il-günümiz üçin ýene bir düşümli ýyllaryň biri bolmagyna hyzmat eder. Arkadagly Serdarymyzyň ýolbaşçylygynda Watanymyzyň bagtyýar şu güni we nurana geljegi babatynda alnyp barylýan işlere mynasyp goşant goşmak her birimiziň mukaddes borjumyzdyr. 

Türkmen gündogary.

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzyň ykdysady kuwwaty amala aşyrylýan beýik işleriň netijesinde has-da ýokarlanýar. Şunda «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasy» aýratyn möhüm ähmiýete eýedir. Ykdysadyýetde bazar gatnaşyklaryny özgertmek, tebigy baýlyklardan netijeli we rejeli peýdalanmak, her bir adamyň abadan durmuşyny, durmuş goraglylygyny, saglygy üçin amatly şertleri döretmek babatda alnyp barylýan özgertmeleriň esasy maksady «Döwlet adam üçindir!» diýen baş ýörelgede jemlenýär. Prezident Maksatnamasynyň esasy wezipelerine laýyklykda, ýurdumyzda geljek 7 ýylda raýatlaryň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da ýokarlandyrmak, durmuş goraglylygyny we iş üpjünçilik ulgamyny kämilleşdirmek bilen 2022 — 2028-nji ýyllarda ilatyň zähmet öndürijiligi ýokarlanyp, zähmet haklarynyň möçberlerini artdyrmak, ykdysadyýetiň ähli pudaklarynda goşmaça iş orunlaryny döretmek, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň we hemişelik Bitaraplygymyzyň binýadyny has-da berkitmek babatda bitirilýän beýik işler özüniň oňyn netijelerini berýär.  

Häzirki wagtda Halkara maliýe guramalarynyň bilermenleriniň pikirine görä, ýurdumyzyň ykdysady strategiýasy Türkmenistana diňe bir ykdysady durnuklylygy saklamaga däl, eýsem, ýokary durmuş-ykdysady ösüşi üpjün etmäge, ýurdumyzy dünýäniň ösen döwletleriniň hataryna çykarmaga mümkinçilik berdi. Diwersifikasiýa ýoluna düşen ýurdumyzda senagat ulgamyny ösdürmek, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürmek, elektron senagatyny döretmek boýunça döwlet maksatnamalary üstünlikli amala aşyrylýar. Milli ykdysadyýetde döwletiň paýyny azaltmak, işewürlik ulgamyny gowulandyrmak we göni daşary ýurt maýalaryny çekmek meseleleri üstünlikli çözgüde eýe bolýar. Döwrebap enjamlar we öňdebaryjy tehnologiýalar bilen enjamlaşdyrylan kärhanalaryň gurulmagy we ulanylmaga berilmegi türkmenistanlylary köp isleg bildirilýän senagat önümleri bilen üpjün etmek üçin giň mümkinçilikleri döredýär. Bazar ykdysadyýeti şertlerinde daşyndan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan hem-de eksporta ugrukdyrylan önümleriň önümçiligini giňeltmek boýunça pudaklaryň bar bolan mümkinçiliklerini doly peýdalanmak babatda bitirilýän beýik işler häzirki wagtda uly rowaçlyklara beslenýär.  

Arkadagly Serdarymyzyň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzyň durmuş ulgamyny kämilleşdirmek bilen, her bir raýatyň abadan durmuşda ýaşamagy kepillendirilýär, şeýle hem ilatyň durmuş mümkinçilikleri we bähbitleri berk üpjün edilýär. Ilatyň durmuş taýdan goraglylygyny maliýe taýdan üpjün etmek, raýatlara pensiýalary we döwlet kömek pullaryny tölemegi kämilleşdirmek, ilaty durmuş taýdan goramak ulgamyna öňdebaryjy halkara tejribesini milliligimiz bilen utgaşykly ornaşdyrmagyň kanunçylyk binýady berkden tutulýar. Munuň şeýledigini Türkmenistanyň Konstitusiýasynda jemgyýetiň we döwletiň iň ýokary gymmatlygy diýlip berkidilen adamyň, ony goramagyň, goldamagyň we oňa hyzmat etmegiň baş wezipe bolup durandygy, ilatyň durmuş goraglylygyny pugtalandyrmagyň döwlet syýasatynyň möhüm ugurlarynyň biridigi hem doly äşgär edýär. Ýurdumyzda ýetilýän belent sepgitler, gazanylýan beýik ösüşler milli we döwlet maksatnamalarynyň üstünlikli berjaý edilýändiginiň aýdyň subutnamasydyr.  

 Goý, ýurdumyzy ösüşleriň aýdyň ýoly bilen öňe alyp barýan hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak bolsun! 

Maral ATAKLYÇEWA,

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Ykdysadyýet, maliýe we durmuş syýasaty baradaky komitetiniň agzasy.

Mälim bolşy ýaly, şu ýylyň 17 — 27-nji dekabry aralygynda Türkmenistanda ilatyň we ýaşaýyş jaý gorunyň uçdantutma ýazuwy geçiriler. Häzirki wagtda “Ilat ýazuwy — 2022: Jebislik. Bagtyýarlyk. Röwşen geljek” şygary astynda geçjek bu möhüm çärä taýýarlyk işleri dowam edýär. Türkmen halkynyň öz däp-dessurlaryna, baý taryhy-medeni mirasyna ygrarlydygyny alamatlandyrýan ak öý bu çäräniň nyşany boldy. 

Ýurdumyzyň ilatynyň sany, demografik düzümi hem-de ýaşaýyş-durmuş şertleri baradaky doly maglumaty almak ilat ýazuwynyň esasy maksadydyr. Munuň özi Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň başyny başlan döwlet we jemgyýetçilik ösüşiniň giň gerimli strategiýasyny üstünlikli amala aşyrmak üçin zerurdyr. Çäräniň dowamynda toplanan maglumatlar durmuş ulgamy we ykdysadyýetiň ähli pudaklary üçin çaklamalar, uzak möhletleýin taslamalardyr maksatnamalar işlenip taýýarlanylanda hasaba alnar. Munuň özi ýurdumyzy mundan beýläk-de gülledip ösdürmekde, halkymyzyň abadançylygyny yzygiderli ýokarlandyrmakda uly ähmiýete eýedir. 

Bu giň gerimli çärä taýýarlyk görmekde we ony geçirmekde sanly tehnologiýalaryň giňden ulanylmagy onuň aýratynlyklarynyň biridir. Ýazuwyň ähli tapgyrlarynda, şol sanda maglumatlary ýygnamakda, işlemekde we ulgamlaşdyrmakda ugurdaş programma üpjünçiligi ornaşdyrylan döwrebap enjamlar ulanylar. Bu çäre ilata sowal bermek we elektron ýazuw kagyzlaryny doldurmak usuly arkaly geçiriler. Şeýlelikde, sanly format has takyk görkezijileri almaga mümkinçilik berer, şeýle hem ýazuwyň deslapky we gutarnykly netijelerini öz wagtynda, dolulygyna çap etmäge ýardam berer. 

Ýazuwa gatnaşjak işgärleri saýlap almak we olary okatmak bu çäräni üstünlikli geçirmegiň aýrylmaz şertidir. Statistika baradaky döwlet komiteti tarapyndan welaýat statistika edaralarynyň işgärleri üçin okuw maslahaty guraldy. Halkara bilermenleriň gatnaşmagynda geçen forumyň dowamynda ýazuwyň guramaçylyk we usulyýet meselelerine, ýaşaýyş jaýy üçin ulanylýan binalaryň häsiýetnamasy, öý hojalyklaryny hasaba almak ýaly mowzuklaýyn ýazuw kagyzlaryna garaldy. Sanly enjamlary (planşet) ulanmak arkaly öý hojalygynyň her bir agzasy boýunça ýazuw kagyzynyň doldurylmagyna aýratyn üns berildi. Şeýle-de okuw maslahatyna gatnaşan hünärmenler tutuş Türkmenistan boýunça ýazuwa gatnaşýan sanaýjylary okadarlar. 

Şeýle çäreleriň geçirilmeginde ilaty talabalaýyk habardar etmek hem möhüm wezipeleriň biridir. “TM CELL” öýjükli aragatnaşyk operatorynyň müşderilerine ýazuwyň möhleti we onuň ähmiýeti baradaky SMS habarlar ugradyldy. Statistika baradaky döwlet komiteti ildeşlerimizi bu çärä işjeň gatnaşmaga çagyrýar, oňa taýýarlyk görmegiň çäklerinde ýurdumyzda uly işler alnyp barylýar. 

Ýazuw milli statistika ulgamynyň ähli ugurlarynda, şol sanda onuň durmuş-ykdysady ugrunda esasy orun eýeleýär. Meselem, ilat ýazuwy taryhy gözbaşyny gadymy döwürlerden alyp gaýdýar. Taryhda döwletleriň dolandyryş-çäk gurluşynyň we ösüşiniň wezipeleri bilen baglylykda, aram-aram ilat hasaby ýöredilipdir. Geçen asyrlaryň dowamynda ýazuwyň görnüşi we usullary ep-esli özgerdi. Häzirki günde şeýle jogapkärli çäräniň geçirilmegi her bir ýurt üçin döwlet ähmiýetli işdir. Ilat ýazuwynyň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmekde häzirki günde innowasion maglumat-kommunikasiýa tehnologiýalarynyň we iň gowy dünýä tejribesiniň ulanylmagy möhüm orny eýeleýär. Şu maksatlar bilen, ýurdumyz Birleşen Milletler Guramasy hem-de onuň ýöriteleşdirilen edaralary, şol sanda Ilat gaznasy, BMG-niň statistika bölümi we beýleki ugurdaş düzümler bilen netijeli hyzmatdaşlyk edýär. 

Şunuň bilen baglylykda, şu ýylyň aprel aýynda Aşgabada gelen BMG-niň bilermenler toparynyň Türkmenistanyň “Ilat ýazuwy — 2022-ä” taýýarlyk görşüne ýokary baha berendigini hem-de ýurdumyzyň bu çäräni halkara standartlara laýyklykda geçirmäge ygrarlydygyny nygtandyklaryny bellemek gerek. Birleşen Milletler Guramasy şeýle çäreleri on ýylda bir gezekden seýrek geçirmezligi maslahat berýär. Munuň özi ilatyň sany, häsiýetnamalary baradaky möhüm maglumatlary almak üçin gerekdir we jemgyýetiň düzüminde bolup geçýän üýtgeşmeleri yzarlamaga mümkinçilik berýär. 

Ilat ýazuwa meýletin gatnaşýar. Emma, şunuň bilen birlikde, her bir ýaşaýjy özüniň jemgyýetçilik ähmiýetine anyk düşünmelidir hem-de raýat jogapkärçiligine eýerip, bu çärä hut özüniň gatnaşmagynyň wajypdygyny ykrar etmelidir. Ýurdumyzyň köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň işi ilat ýazuwynyň maksatlaryny we wezipelerini düşündirmäge gönükdirilendir. 

Öňümizdäki boljak ilat ýazuwy Türkmenistanyň milli strategik meýilnamalary üçin giňişleýin maglumatlary ýygnamaga, seljermäge we peýdalanmaga, «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasyna» laýyklykda, ylmy taýdan esaslanan syýasy ugry işläp taýýarlamaga, şunuň bilen birlikde, gazanylan netijeleri jemlemäge mümkinçilik berer. Şeýle-de statistiki maglumatlar daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen özara bähbitli gatnaşyklary ösdürmekde ähmiýetli orny eýeleýär, hususan-da, maýadarlara ýurdumyzyň esasy durmuş-ykdysady görkezijileri baradaky anyk maglumatlary bermäge mümkinçilik döredýär. 

Umuman, 2022-nji ýylda geçiriljek ilatyň we ýaşaýyş jaý gorunyň uçdantutma ýazuwynyň Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasynyň agza ýurtlarda ilat ýazuwyny geçirmek baradaky çagyryşyna jogaby bolup, ýurdumyzyň hemmetaraplaýyn halkara hyzmatdaşlyga taýýardygynyň aýdyň subutnamasyna öwrüler. 

(TDH)

AŞGABAT, 23-nji noýabr (TDH). Şu gün Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlyklyk etmeginde Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň mejlisi geçirildi. 

Gahryman Arkadagymyz Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň agzalaryny, mejlise gatnaşyjylary mübärekläp, şu gün Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň mejlisine ýygnandyk diýip nygtady. Şu günki mejlise Halk Maslahatynyň 56 agzasyndan 54-si gatnaşýar diýip, hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy hem-de Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň mejlisini açyk diýip yglan etdi. 

 Türkmenistanyň Döwlet senasy ýaňlandy. 

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy bu ýere ýygnananlara ýüzlenip, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň şu günki mejlisine Hökümetiň agzalarynyň, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik birleşikleriniň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleriniň hem-de ýaşlaryň çagyrylandygyny belledi. 

Gahryman Arkadagymyz şu günki mejlisiň gün tertibinde Milli Geňeşiň Mejlisi tarapyndan hödürlenen «Türkmenistanyň 2023-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda» Kanunyň bardygyny belläp, mejlise gatnaşyjylara gün tertibi boýunça kimiň nähili teklibiniň bardygy baradaky sowal bilen ýüzlendi. 

Soňra Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy mejlisiň gün tertibini tassyklamak hakynda gelip gowşan teklibi gün tertibine goýdy. Teklip mejlise gatnaşyjylar tarapyndan biragyzdan goldanyldy. 

Hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow Halk Maslahatynyň agzalaryna ýüzlenip, eger şu günki mejlisiň gün tertibine girizilen soraglary ara alyp maslahatlaşmagyň dowamynda haýsydyr bir teklipler, bellikler ýa-da soraglar dörese, onda olary ýazmaça görnüşde berip boljakdygyny aýtdy. 

Gahryman Arkadagymyz sözüni dowam edip, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe biziň öňümizde ýurdumyzy mundan beýläk-de durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek, ösüşiň milli, pudaklaýyn we sebit maksatnamalaryny üstünlikli durmuşa geçirmek ýaly möhüm wezipeleriň durýandygyny belledi. Munuň üçin ýurdumyz boýunça makroykdysady görkezijiler yzygiderli seljerilýär. Geljek döwür üçin anyk maksatnamalar düzülýär. Bu işler Döwlet býujeti bilen aýrylmaz baglydyr diýip, Halk Maslahatynyň Başlygy sözüni dowam etdi hem-de pikirini beýan edip, 2023-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakyndaky Kanunyň kabul edilmeginden öň, býujetiň esasy maddalaryny ýene-de bir gezek düýpli seljermegiň we olary döwrüň talaplaryna laýyk getirmegiň zerur bolup durýandygyny nygtady. 

Gahryman Arkadagymyz sözüni dowam edip, mälim bolşy ýaly, Türkmenistanyň Prezidentiniň Karary bilen ýurdumyzda býujet işini kämilleşdirmek boýunça döwlet topary döredildi diýip aýtdy. Mundan başga-da, Türkmenistanda 2022 — 2028-nji ýyllar aralygynda býujet ulgamynda özgertmeleri geçirmek boýunça çäreleriň Meýilnamasy tassyklandy. Şol resminamalaryň esasynda, ýurdumyzyň baş maliýe meýilnamasyny — 2023-nji ýyl üçin Döwlet býujetini işläp taýýarlamak boýunça kesgitli çäreleriň geçirilendigini bellemek gerek. Ýöne Halk Maslahatynyň Başlygynyň nygtaýşy ýaly, ony taýýarlamak boýunça ýeterlik işler geçirildimi? Milli Geňeşiň Mejlisi tarapyndan teklip edilen bu resminama ýurdumyzy mundan beýläk-de ösdürmek boýunça wezipelere laýyk gelýärmi, onda döwletimizi ösdürmek we adamlaryň abadançylygyny gowulandyrmak boýunça işleri doly we bökdençsiz maliýe taýdan üpjün etmegiň soraglary göz öňünde tutuldymy, bu işleri kämilleşdirmek boýunça ýene-de näme etmeli? 

Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow şeýle möhüm soraglar ýüze çykýar diýip aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, şu gün bu soraglaryň ara alnyp maslahatlaşyljakdygy we olara anyk jogap beriljekdigi nygtaldy. 

Soňra Halk Maslahatynyň Başlygy Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy G.Mämmedowa söz berdi. Ol «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygynda döwletiň we jemgyýetiň durmuşynyň ähli ugurlarynda “Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasyna” laýyklykda iri taslamalary durmuşa geçirmek boýunça maksada okgunly işleriň alnyp barylýandygyny belledi. 

Ykdysady taýdan kuwwatly döwlete öwrülýän ata Watanymyzda halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini ýokarlandyrmaga gönükdirilen oňyn özgertmeleriň durmuşa geçirilmegi “Döwlet adam üçindir!” diýen ynsanperwer ýörelgäniň ýurdumyzda üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň ýene-de bir aýdyň subutnamasydyr. 

Nygtalyşy ýaly, döwlet Baştutanymyz tarapyndan Ministrler Kabinetiniň mejlisinde “Türkmenistanyň 2023-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda” Türkmenistanyň Kanunynyň hem-de “Türkmenistanyň 2021-nji ýyl üçin Döwlet býujetiniň ýerine ýetirilişi hakynda” Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň kararynyň taslamalary, Esasy Kanunymyza laýyklykda, Mejlisiň garamagyna iberildi. Bu resminamalar Mejlisde ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, welaýatlaryň we Aşgabat şäher häkimlikleriniň wekilleriniň gatnaşmagynda deslapdan ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Ýurdumyzyň Hökümeti tarapyndan işlenip taýýarlanylan we hödürlenen taslamalara Milli Geňeşiň Mejlisiniň şu ýylyň 12-nji noýabrynda geçirilen nobatdaky ýigrimi birinji maslahatynda seredildi hem-de olar Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň garamagyna ugradyldy. 

Habar berlişi ýaly, “Türkmenistanyň 2023-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda” Türkmenistanyň Kanuny ýurdumyzy ösdürmegiň strategiýasyny hem-de ykdysady ösüşiň durnukly depginlerini saklamaga, maýa goýum taslamalarynyň, döwlet çykdajylarynyň ýokary netijeliligini üpjün etmäge we halkymyzyň durmuş derejesini ýokarlandyrmaga gönükdirilendir. 

Ýurdumyzyň ösüşiň täze tapgyryna gadam basýan döwründe bu wajyp maliýe-hukuk resminamasy halkymyzyň ertirki güni baradaky aladanyň, abadan hem-de bolelin durmuşda ýaşamagynyň kepilidir. Döwlet býujetinde zähmet haklarynyň, pensiýalaryň, talyp haklarynyň, döwlet kömek pullarynyň we beýleki durmuş tölegleriniň möçberlerini ýokarlandyrmak üçin serişdeleriň göz öňünde tutulmagy muňa aýdyň şaýatlyk edýär. 

Soňra çykyş eden Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary H.Geldimyradow ähli ulgamlarda Türkmenistanyň ykdysady kuwwatynyň ýokarlanmagyna ýardam berýän düýpli özgertmeleriň amala aşyrylýandygy barada habar berdi. Şeýle hem ýurdumyzyň ähli künjeklerinde önümçilik we durmuş-medeni maksatly desgalaryň, ýaşaýyş jaýlarynyň gurlup ulanmaga berilýändigi, ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertiniň gowulanýandygy, raýatlaryň abadan we bagtyýar durmuşynyň üpjün edilýändigi barada maglumat berildi.  

Şeýle hem ministrlikleriň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, welaýatlaryň we Aşgabat şäheriniň häkimlikleriniň ýolbaşçylary hem-de degişli hünärmenleri bilen bilelikde, Türkmenistanyň Prezidentiniň 2022-nji ýylyň 25-nji maýyndaky ýörite Kararyna laýyklykda, 2023-nji ýyl üçin Döwlet býujetiniň, ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň esasy ugurlarynyň we Maýa goýum maksatnamasynyň taslamalaryny taýýarlamak boýunça degişli işleriň geçirilendigi barada habar berildi. 

Soňra esasy pudaklaryň her biri boýunça aýratynlykda geljek ýyl üçin baş maliýe meýilnamasynyň girdejiler we çykdajylar maddalary boýunça maglumatlar giňişleýin beýan edildi. “Mawy ýangyjy”, nebiti we nebit önümlerini eksport etmek, gurluşyk serişdelerini, senagat we himiýa önümlerini öndürmek, elektroenergiýa, ulaglaryň ähli görnüşleri arkaly ýük daşamak boýunça garaşylýan görkezijiler getirildi. Şeýle hem obasenagat toplumynda, söwda we hyzmatlarda, döwlete degişli bolmadyk ulgamda göz öňünde tutulan görkezijiler barada habar berildi. 

 Ykdysady, maliýe we bank ulgamlarynda alnyp baryljak işlere aýratyn üns berildi. 

Döwlet býujetinde durmuş ulgamyna gönükdirilýän serişdeleriň paýy 74,9 göterime deňdir. Şunuň bilen baglylykda, bilimi, saglygy goraýşy, medeniýeti ösdürmäge, durmuş üpjünçiligine, ýaşaýyş jaý-jemagat hojalygyna, umumy häsiýetli döwlet hyzmatlaryna, halk hojalygyna meýilleşdirilen pul serişdeleri barada giňişleýin habar aýdyldy. 

Çykyşda Türkmenistanyň Prezidentiniň Permanyna laýyklykda, zähmet haklarynyň, pensiýalaryň, döwlet kömek pullarynyň, talyp haklarynyň möçberleriniň ýokarlandyrylmagyna aýratyn üns berildi. 

Çykyşyň dowamynda maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna düýpli maýa goýumlary özleşdirmek baradaky madda boýunça meýilleşdirilen maglumatlar getirildi. Şunuň bilen baglylykda, önümçilik we durmuş-medeni maksatly desgalaryň gurluşygy üçin göz öňünde tutulan serişdeler barada maglumat berildi. 

Şonuň bilen birlikde, döwletiň merkezleşdirilen düýpli maýa goýumlary boýunça 2023-nji ýyl üçin meýilleşdirilen görkezijiler barada habar berildi, şol maýa goýumlar Oba milli maksatnamasynda göz öňünde tutulan desgalaryň we binalaryň gurluşyklaryna, mätäçlik çekýän adamlar üçin ýaşaýyş jaýlarynyň gurluşyklaryna, ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda gurulýan täze şäherçelere we obalara gönükdiriler. 

Soňra maliýe we ykdysadyýet ministri M.Serdarowa söz berildi. Ol Gahryman Arkadagymyz tarapyndan başy başlanan, täze taryhy döwürde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygynda ylmy taýdan esaslandyrylan strategiýanyň üstünlikli durmuşa geçirilmeginiň dowam edýändigini aýtdy. 

Bellenilişi ýaly, geljek ýyl üçin Döwlet býujetiniň taslamalary, ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň esasy ugurlary we Maýa goýum maksatnamasynyň taslamalary işlenilip taýýarlanylanda, ilkinji nobatdaky wezipelerden, “Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynyň”, “Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň” esasynda goýlan anyk mümkinçiliklerden hem-de garaşylýan görkezijilerden ugur alyndy. Meýilleşdirilýän hemme görkezijilere döredilen ýörite iş toparlarynyň maslahatlarynda degişli hünärmenler hem-de Türkmenistanyň Statistika baradaky döwlet komiteti tarapyndan seredildi we seljerme berildi. 

Türkmenistanyň Prezidentiniň Permanyna laýyklykda, geljek ýylda ykdysady syýasatda zähmet serişdelerini netijeli dolandyrmak we zähmet bazarynyň meselelerini düzgünleşdirmek, täze iş ýerlerini döretmek boýunça çärelere möhüm ornuň beriljekdigini hem-de geljek ýylyň Döwlet býujetinde Türkmenistanda zähmet haklarynyň, pensiýalaryň, döwlet kömek pullarynyň, talyp we diňleýji haklarynyň möçberleriniň 10 göterim ýokarlandyrylan maliýe serişdeleriniň göz öňünde tutulandygy habar berildi. 

Geljek ýylda Döwlet býujetiniň girdeji bölegi ykdysadyýetiň durnuklylygynyň, jemi içerki önümiň möçberlerini artdyrmagyň we zähmet öndürijiligini ýokarlandyrmagyň hasabyna üpjün ediler. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň baş maliýe meýilnamasynyň girdeji we çykdajy böleginiň maddalary boýunça garaşylýan görkezijiler barada aýdyldy. Mundan başga-da, welaýatlar we Aşgabat şäheri boýunça ýerli býujetiň maglumatlary barada habar berildi. 

Şeýle hem 2023-nji ýylda maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna önümçilik-tehniki we durmuş-medeni maksatly desgalary, Oba milli maksatnamasynyň çäklerinde binalary gurmaga gönükdirilýän serişdeleri özleşdirmek boýunça garaşylýan meýilleşdirilen görkezijiler beýan edildi. 

Soňra çykyş eden Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Aşgabat şäherinden agzasy G.Agaýew Döwlet býujetinde bar bolan serişdeleri we mümkinçilikleri has doly ulanmagyň esasynda milli ykdysadyýetiň yzygiderli ösüşini üpjün etmäge gönükdirilen zerur çäreleriň göz öňünde tutulandygyny belledi. 

Bellenilişi ýaly, Gahryman Arkadagymyzyň başyny başlan, hormatly Prezidentimiziň dowam edýän öňdengörüjilikli durmuş-ykdysady strategiýasy, Durnukly ösüş maksatlaryna laýyklykda, ykdysady, durmuş we ekologiýa jähtden ösüş ýörelgelerine esaslanyp alnyp barylýar. 

Durmuş-ykdysady taýdan ösüşiň esasy ugurlaryna laýyklykda, 2023-nji ýylda önümçilik ulgamynyň netijeliligini saklamak, innowasion tehnologiýalary giňden ornaşdyrmak, ykdysadyýetiň bäsdeşlige ukyplylygyny artdyrmak, Türkmenistanyň ösüş depginlerini saklamak, maýa goýum işjeňligini yzygiderli ösdürmek, iş orunlaryny döretmek, durmuş taýdan goraglylygy pugtalandyrmak hem-de ilatyň durmuş derejesini ýokarlandyrmak üçin amatly şertleri döretmek göz öňünde tutulýar. 

Çykyşynyň ahyrynda G.Agaýew halkymyzyň hal-ýagdaýyny gowulandyrmak baradaky uly aladalary üçin Arkadagly Serdarymyza hem-de Gahryman Arkadagymyza çuňňur hoşallygyny beýan etdi. 

Soňra Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Ahal welaýatyndan agzasy E.Ataýewa söz berildi. Ol bu sebitiň býujetiniň «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasyndan» we beýleki kabul edilen maksatnamalardan ugur alnyp taýýarlanylandygyny habar berdi. Ahal welaýaty senagat we oba hojalygy babatda ýurdumyzyň ösen sebitleriniň biridir. Şunuň bilen baglylykda, 2023-nji ýyl üçin Döwlet býujetinde welaýat boýunça önümçilik we durmuş maksatly täze desgalaryň gurluşyklaryna goýlan maýa goýumlar hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygynda ýurdumyzy senagat taýdan ösdürmegiň gerimlerini giňeltmäge mümkinçilik berer. 

Geljek ýylda birnäçe durmuş maksatly binalaryň, hususan-da, hassahanalaryň, saglyk öýleriniň, çagalar baglarynyň, umumybilim berýän orta mekdepleriň, şeýle hem mätäçlik çekýän adamlar üçin ýaşaýyş jaýlarynyň gurluşyklaryny amala aşyrmak meýilleşdirilýär. 

Oba hojalyk pudagy welaýatyň ykdysadyýetinde möhüm orny eýeleýär. 2023-nji ýylda bu ulgamyň ösüşi oba hojalyk ekinleriniň hasyllylygyny artdyrmagyň, hasyl berýän ýerleri toplumlaýyn dikeltmegiň we netijeli peýdalanmagyň hasabyna amala aşyrylar. Welaýatda gök-bakja, miwe önümleriniň öndürilişi artdyrylar. 

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Ahal welaýatyndan agzasy E.Ataýewa çykyşynyň ahyrynda hormatly Prezidentimize we Gahryman Arkadagymyza Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzy mundan beýläk-de okgunly ösdürmek ugrunda alyp barýan asylly işleri üçin tüýs ýürekden hoşallygyny beýan etdi. 

Soňra Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Balkan welaýatyndan agzasy M.Atagylyjowa halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini mundan beýläk-de ýokarlandyrmakda Gahryman Arkadagymyzyň başlyklygynda geçirilýän häzirki mejlisiň uly ähmiýetini belledi. 

Nygtalyşy ýaly, şu gün dürli pudaklarda zähmet çekýän ildeşlerimiziň, şol sanda ýaşlaryň gatnaşmagynda ýurdumyzyň geljek ýyl üçin baş maliýe meýilnamasynyň ara alnyp maslahatlaşylmagy Watanymyzda halk demokratiýasynyň dabaralanýandygynyň subutnamasydyr. 

Welaýaty ykdysady we durmuş taýdan ösdürmäge gönükdirilen Maýa goýum maksatnamasyna laýyklykda, 2023-nji ýylda ýurdumyzyň günbatar sebitiniň nebitli känlerinde täze enjamlar gurnalar, hereket edýänleri döwrebaplaşdyrylar. Bu bolsa olaryň önümçilik kuwwatyny ep-esli artdyrar. 

 Balkan welaýatynda himiýa senagaty ösendir. Bu toplumyň kärhanalary hemme zerur çig mallar bilen üpjün ediler. 

2023-nji ýyl üçin Balkan welaýatynyň býujeti ykdysady ösüşi we ilatyň durmuş taýdan goraglylygyny üpjün etmäge gönükdirilip, munuň üçin zerur bolan serişdeler göz öňünde tutulandyr. 

Çykyşynyň ahyrynda M.Atagylyjowa türkmen halkynyň hal-ýagdaýy baradaky aladalary üçin Arkadagly Serdarymyza, Gahryman Arkadagymyza tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi. 

Öz nobatynda, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Daşoguz welaýatyndan agzasy S.Gaýypow kabul edilen maksatnamalar esasynda taýýarlanan «Türkmenistanyň 2023-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda» Kanunyň ýurdumyzyň halk hojalygynyň ähli ugurlaryny sazlaşykly ösdürmäge gönükdirilendigini belledi. Daşoguz welaýatynyň ykdysady-önümçilik mümkinçilikleriniň esasyny senagat we oba hojalyk pudaklary düzýär. 

Welaýatyň ykdysadyýetinde azyk senagatynyň kärhanalary hem möhüm orny eýeleýär. Geljek ýylda bu pudagyň ösdürilmegi daşary döwletlerden getirilýän önümleriň ornuny tutýan önümçiligiň pugtalandyrylmagyna, olaryň eksport edilişini artdyrmaga mümkinçilik berer. 

Geljek ýylda birnäçe durmuş maksatly binalaryň gurluşyklary üçin Döwlet býujetinde maliýe serişdeleri göz öňünde tutulýar. Olaryň hatarynda saglyk öýleri, çagalar baglary, umumybilim berýän orta mekdepler bar. 

S.Gaýypow sözüniň ahyrynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa we Gahryman Arkadagymyza berk jan saglyk, uzak ömür hem-de Watanymyzy mundan beýläk-de gülledip ösdürmäge, türkmenistanlylaryň bähbidine gönükdirilen asylly işlerinde üstünlikleri arzuw etdi. 

Soňra Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Lebap welaýatyndan agzasy B.Halow 2023-nji ýyl üçin Döwlet býujetiniň çykdajylarynyň esasy böleginiň durmuş ulgamyny maliýeleşdirmäge, hususan-da, bilim, saglygy goraýyş, medeniýet ulgamlaryny, ýaşaýyş jaý-jemagat hojalygyny ösdürmäge gönükdiriljekdigini nygtady. Bu bolsa adam baradaky aladanyň Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugry bolup durýandygyna şaýatlyk edýär. 

Lebap welaýatynyň ägirt uly serişde we ykdysady mümkinçilikleri sebitde senagatyň, oba hojalyk ulgamynyň, önümçilik pudaklarynyň ösdürilmegine, täze iş ýerleriniň döredilmegine ýardam edýär. Ýangyç-energetika pudagy sebitiň senagatynyň möhüm ugurlarynyň biri bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, 2023-nji ýylda tebigy we suwuklandyrylan gazyň, nebitiň çykarylyşy ýokarlandyrylar. 

Şeýle hem geljek ýylda Lebap welaýatynda maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna düýpli maýa goýumlary özleşdirmek göz öňünde tutulyp, olaryň bir bölegi ilatyň durmuş derejesini ýokarlandyrmaga, saglygy goraýyş, bilim, medeniýet we sport edaralaryny ösdürmäge gönükdiriler. 

2023-nji ýyl üçin Türkmenistanyň Döwlet býujetiniň kabul edilmegi Milli maksatnamalarda göz öňünde tutulan sepgitlere ýetmäge mümkinçilik berer. 

B.Halow çykyşyny tamamlap, Arkadagly Serdarymyza we Gahryman Arkadagymyza ýurdumyzyň hem-de halkymyzyň bähbidine amala aşyrýan giň gerimli işleri üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi. 

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Mary welaýatyndan agzasy H.Hajyýew Döwlet býujetine laýyklykda geljek ýylda sebitde tebigy gazy we elektrik energiýasyny öndürmegiň mukdarynyň ýokarlandyryljakdygyny belledi. Bu bolsa ýurdumyzyň eksportyny artdyrmaga we içerki sarp edijileriň isleglerini bökdençsiz kanagatlandyrmaga mümkinçilik berer. 

Welaýatyň ykdysadyýetinde himiýa senagaty möhüm orny eýeleýär. Geljek ýylda azot dökünleriniň öndürilişi artdyrylar. Bu bolsa birnäçe pudaklaryň isleglerini kanagatlandyrmaga ýardam berer hem-de ýurduň eksport kuwwatyny ep-esli artdyrar. Önümçilik maksatly desgalaryň, ýaşaýyş jaýlarynyň gurluşyklarynyň köpelmegi, gurluşyk serişdeleriniň öndürilişiniň möçberini artdyrmagy talap edýär. Şu maksat bilen ýerli çig mallardan köp sanly gurluşyk, hojalyk we beýleki önümleri öndürjek kärhanalary gurmak meýilleşdirilýär. 

Bellenilişi ýaly, Mary welaýatynyň 2023-nji ýyl üçin býujeti durmuş ulgamynyň maliýeleşdirilmegini göz öňünde tutýar. 2023-nji ýylyň Maýa goýum maksatnamasynda sebiti ösdürmek üçin maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna maýa goýumlary meýilleşdirildi. 

Geljek ýylda sebitde köp sanly durmuş maksatly desgalary, şol sanda aýratyn mätäçlik çekýän adamlar üçin ýaşaýyş jaýlaryny gurmak göz öňünde tutuldy. Mundan başga-da, kärhanalaryň we çekilen serişdeleriň hasabyna welaýatyň çäklerinde önümçilik kuwwatlyklaryny artdyrmak meýilleşdirildi. Maýa goýum maksatnamasynyň durmuşa geçirilmegi sebitiň ilatynyň hal-ýagdaýyny ýokarlandyrmaga we täze iş orunlarynyň döredilmegine uly mümkinçilikleri döreder. 

Çykyşynyň ahyrynda H.Hajyýew Türkmenistanyň Prezidentine we Gahryman Arkadagymyza halkymyzyň bagtyýar durmuşyny üpjün edýän asylly we ynsanperwer işleri üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi. 

Soňra Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy bu ýere ýygnananlara ýüzlenip, häzirki zaman şertlerinde ykdysadyýeti dogry we talabalaýyk dolandyrmagyň ählumumy derejede örän möhüm sorag bolup durýandygyny belledi. Döwlet býujeti ähli ýerde ykdysady meýilnamalaşdyrmagyň möhüm guraly hasaplanýar. Biziň Döwlet býujetimiz ýurduň maliýe serişdelerini emele getirmegiň usullaryny we görnüşlerini kesgitleýär. Şeýle hem bu serişdeleriň talabalaýyk we maksatlaýyn ulanylmagyny üpjün edýär. 

Şeýlelikde, eziz Watanymyzyň geljekki ösüşiniň üpjün edilmegi häzir bu soraga biziň nähili derejede düýpli seredýändigimize baglydyr. Şoňa görä-de, bu işe aýratyn jogapkärli çemeleşmek zerurdyr diýip, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow sözüni dowam etdi. 

Ykdysady özgertmelerimizi we umumydöwlet çärelerini ýokary hilli we öz wagtynda geçirmek üçin maliýe serişdeleri bilen üpjün etmekde Döwlet býujeti uly ähmiýete eýedir. Munuň özi pul akymlaryny dolandyrmagyň güýçli, durnukly ulgamynyň döwletiň esaslarynyň durnukly bolmagyna, eziz Diýarymyzyň gülläp ösmegine, raýatlaryň hal-ýagdaýynyň ýokarlanmagyna ýardam edýändigi bilen baglydyr. 

Has anyk aýdylanda bolsa, umuman, netijeli býujet ulgamynyň döredilmegi ykdysadyýetiň ösüşine oňyn täsir edýär. Emma bu iş degişli derejede geçirilmese, biz oňat netijelere garaşyp bilmeris diýip, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy aýtdy. 

Görnüşi ýaly, her ýyl tassyklanýan Döwlet býujetimiz özgerýär, ýagny ýylyň-ýylyna artýar. Sebäbi ýurduň ykdysady, medeni, durmuş we beýleki şertleri býujetiň emele getirilmegine täsir edýär. Ýurdumyzyň ösüşi nazara alnanda, býujetimiziň her ýyl artmagy doly derejede tebigy ýagdaýdyr. 

Biz ýetilen derejelere, öz öňümizde goýan maksatlarymyza we wezipelerimize laýyklykda, býujetiň möçberini, girdejileriň we çykdajylaryň paýyny, düzüminiň aýratynlyklaryny üýtgedýäris diýip, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy sözüni dowam etdi. 

Ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň ösmegi netijesinde, biziň býujetimiz hem täze many-mazmuna eýe bolýar. Şeýlelikde, ýurdumyzyň býujeti ýokary hilli bolmalydyr, döwrüň talaplaryna laýyk gelmelidir. Bu biziň zähmetsöýer halkymyza durmuş-ykdysady wezipeleri çözmäge mümkinçilik berýär. Uzak geljege gönükdirilen we gysga möhletli maksatnamalary işläp taýýarlamaga hem-de durmuşa geçirmäge şert döredýär. 

Elbetde, Döwlet býujeti işlenip taýýarlananda, ýurduň ykdysady ösüşiniň geljegi, daşary ýurt pul gorlary, milli puluň hümmeti, maýa goýum syýasaty, maliýe bazarynyň ýagdaýy ýaly soraglaryň göz öňünde tutulmalydygyny bellemek isleýärin. Bu soraglaryň esasy bölegi maliýe-bank ulgamynyň wezipesi bilen baglydyr diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy hem-de: «Bu soraglar teklip edilýän 2023-nji ýyl üçin Döwlet býujetinde göz öňünde tutuldymy?!» diýip, bu ýere ýygnananlara ýüzlendi. 

Şeýle hem «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda», «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda», «Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etraplardaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmek boýunça 2028-nji ýyla çenli döwür üçin Milli maksatnamasynda» her ýyl we bellenen möhletlerde, öz wagtynda durmuşa geçirilmeli wezipeleriň anyk görkezilendigine üns çekildi. 

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy: “2023-nji ýyl üçin Döwlet býujeti bu resminamalarda öňde goýlan wezipeleri durmuşa geçirmäge mümkinçilik berýärmi?” diýen sowal bilen ýüzlendi. Şunuň bilen baglylykda, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzyň baş maliýe meýilnamasyny seljerip görmegi teklip etdi. 

Döwlet býujetiniň kadaly işlemegi üçin, ilkinji nobatda, onuň girdeji bölegini üpjün etmek möhümdir. Elbetde, onuň girdeji bölegi Türkmenistanyň kanunçylygyna laýyklykda, bellenen fiziki we ýuridik şahslardan alynýan salgytlardan we ýygymlardan, şeýle hem hökmany töleglerden we çeşmelerden emele gelýär diýip, Gahryman Arkadagymyz belledi. 

Sanly ykdysadyýete geçmegi çaltlandyrmak, döwlet emlägini hususylaşdyrmak, kärhanalary paýdarlar jemgyýetlerine öwürmek, gymmatly kagyzlaryň gazna bazaryny ösdürmek, eksporta niýetlenen önümçilik kärhanalaryny goldamak ýaly işler Döwlet býujetiniň girdeji bölegini artdyrmagyň goşmaça çeşmesi bolup hyzmat edýär. Bellenilişi ýaly, goşmaça serişdeleri netijeli ulanmagyň hasabyna girdejileriň möçberini iň ýokary derejä çykarmak üçin degişli çäreler görülýär. 

Şeýle hem häzirki döwürde serişdeleriň býujete gelip gowuşmagyna edilýän gözegçiligiň kanagatlanarsyz ýagdaýdadygy bellenildi. Nygtalyşy ýaly, muňa islendik ulgamdan mysal getirip bolar. Ine, ýönekeý bir mysal: ilatyň agyz suwundan, elektrik energiýasyndan, tebigy gazdan peýdalanyşyna, edilýän hyzmatlaryň tölegine gözegçilik etmek wezipesi öňde goýuldy. Bu işe başlandy, ýöne ol ahyryna çenli ýerine ýetirilmedi we köp ýerlerde şeýle ýagdaý häzire çenli hem dowam edýär. Agyz suwunyň, elektrik energiýasynyň, tebigy gazyň sarp edilişini hasaplaýan enjamlaryň oturdylmadyk ýerleri bar. 

— Biz şeýle ýagdaý bilen hiç wagt ylalaşyp bilmejekdigimizi we bu ugurlarda tertip-düzgüni ýola goýjakdygymyzy berk duýdurýarys! — diýip, hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow sözüni dowam etdi. Birinjiden, biz bu soragy çözmelidiris diýip, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy belledi. Ykdysadyýetde biri-birinden üzňe bolan sorag ýokdur. Ähli zat özara baglanyşyklydyr. Şoňa görä-de, býujete gelip gowuşýan girdejilere gözegçilik etmek bilen bagly soraga aýratyn üns bermeli. Diňe öz bähbitlerini öňe sürýän işgärleri ýüze çykaryp, olara berk çäre görmeli. Korrupsiýa bilen meşgullanýan işgärlere biziň aramyzda hiç wagt orun bolmaz diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy. 

Maliýe we ykdysadyýet ministrligi dürli ugurlar boýunça býujet serişdeleriniň bölünmegini, bu serişdeleriň maksatlaýyn we tygşytly ulanylmagyny üpjün etmelidir diýip, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy nygtady hem-de häzirki döwürde bu talabyň ýeterlik derejede ýerine ýetirilmeýändigini belledi. Bu iş takyk hasaplamalaryň esasynda alnyp barylmaýar. Şonuň netijesinde birnäçe ugurlar boýunça bölünip berilýän serişdeler ýeterlik bolmaýar. Şol bir wagtda-da, käbir ulgamlar boýunça bölünip berlen serişdeler ulanylman galýar. Şeýle ýagdaýyň döremegine jogap berýän adam hem ýok diýip, hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow nygtady hem-de ýylyň ahyrynda, bu ýagdaýyň düzgünleşdirilmeli döwründe ministrligiň işgärleriniň haýal-ýagallygy we perwaýsyzlygy sebäpli, köp soraglaryň çözülmän galýandygyny belledi. 

Netijede, köp serişdeler geljek ýyla geçirilýär. Şeýle ýagdaý edara-kärhanalaryň işine ýaramaz täsir edýär. Şonuň bilen birlikde, bu ýagdaýlaryň ählisiniň býujete gelip gowuşýan serişdeleriň azalmagyna getirýändigi bellenildi. Bu maliýe we bank ulgamlarynyň talabalaýyk we kadaly işlemeginiň üpjün edilip bilinmeýändigi sebäpli bolup geçýär diýip, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy sözüni dowam etdi hem-de bu ulgamlaryň işi seljerilende, şeýle soraglara aýratyn üns berilmeginiň zerurdygy barada aýtdy. 

 Gahryman Arkadagymyz 2023-nji ýyl üçin Döwlet býujetiniň çykdajy bölegi barada aýdyp, ilkinji nobatda, onuň zähmet haklarynyň, pensiýalaryň, döwlet kömek pullarynyň, talyp we diňleýji haklarynyň möçberlerini artdyrmak üçin göz öňünde tutulandygyny belledi. Biz döwlet derejesinde adamlaryň durmuş taýdan goraglylygyny we olaryň zähmetine hak tölemegi üpjün etmek bilen bagly soraglara hemişe üns berýäris diýip, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy nygtady hem-de eýýäm birnäçe ýyl bäri ýurdumyzda zähmet haklarynyň, pensiýalaryň, döwlet kömek pullarynyň, talyp we diňleýji haklarynyň möçberleriniň her ýyl 10 göterim artdyrylýandygyny belledi. 

Bu iş mundan beýläk hem dowam etdiriler diýip, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy hem-de munuň adamlar barada edilýän aladanyň örän möhüm ugrudygyny belledi. Şoňa görä-de, ähli derejedäki ýolbaşçylaryň bu ugra aýratyn üns bermelidikleri nygtaldy. Emma, ozal hem aýdyşym ýaly, biziň maliýe-bank ulgamymyzyň ýolbaşçylary heniz ýaramaz işleýärler diýip, Gahryman Arkadagymyz sözüni dowam etdi. 

Şunuň bilen baglylykda: “Zähmet haklaryny we beýleki kömek pullaryny 10 göterim ýokarlandyrmak ýeterlikmi, bu halkymyzyň talabalaýyk ýaşamagy üçin ýetýärmi?” diýen sowallar ýüze çykýar. 

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy adamlar hakynda alada etmek üçin bizde ähli mümkinçilikleriň bardygyny, ýurdumyzyň ykdysady kuwwatynyň netijesinde munuň üçin serişdeleriň hem ýeterlikdigini belledi. 

Şoňa görä-de, hormatly Prezidentimiziň Permanyna laýyklykda, 2023-nji ýyl üçin Döwlet býujetinde zähmet haklaryny, pensiýalary, döwlet kömek pullaryny, talyp we diňleýji haklaryny 10 göterim ýokarlandyrmak baradaky soraga ýene-de bir gezek seretmeli diýip, Gahryman Arkadagymyz belledi. 

«Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» 2023-nji ýylda ortaça aýlyk zähmet hakyny 2506,3 manada çenli ýokarlandyrmak göz öňünde tutulandyr. Biz, ilkinji nobatda, hut şundan ugur almalydyrys diýlip nygtaldy. 

Ýurdumyzda düýpli maýa goýumlarynyň möçberleri her ýyl artdyrylýar. Ýokarda agzalan Maksatnama laýyklykda, 2023-nji ýylda 1 milliard 354,59 million manat möçberde düýpli maýa goýumlaryny goýmak göz öňünde tutuldy. Elbetde, bu serişdeler 2022-nji ýyl bilen deňeşdirilende has artykdyr. Şunuň bilen bir hatarda, ilatyň ýaşaýyş derejesini ýokarlandyrmaga gönükdirilen maýa goýumlaryň möçberleri hem artdyrylýar. Düýpli maýa goýumlaryň kesgitli möçberi önümçilik we durmuş-medeni maksatly binalaryň we desgalaryň gurluşygyna gönükdirilmelidir. 

Döwlet ösüp gelýän ýaş nesliň aň-düşünjeli, bilimli bolmagy ugrunda hem ýeterlik derejede alada edýär. Bellenilişi ýaly, ýaňy-ýakynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň teklibi boýunça Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň palatalary — Halk Maslahaty we Mejlis «Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň rejelenen görnüşini kabul etdi. Bu Kanunda ýaşlarymyz baradaky alada beýan edilendir. 

Ýaşlar biziň geljegimizdir! Geljekde eziz Watanymyzyň ösüşi, gazanjak üstünlikleri we bütin dünýäde halkara abraýy ýaşlara baglydyr diýip, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy aýtdy we şoňa görä-de, ýaşlarymyzyň bilim-terbiýe almagy bilen bagly soragyň hiç wagt ünsden düşürilmeli däldigine ünsi çekdi. Bu ugurda ikinji derejeli hiç zat ýokdur. Ähli zat örän möhümdir diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy hem-de ýaşlarymyza kanuny esaslarda berilýän ýeňillikleriň hökman durmuşa geçirilmelidigini nygtady. Ýöne bu ýeňillikler hem maliýeleşdirmek we serişdeler bilen üpjünçilik ýaly soraglara baglydyr. Şoňa görä-de, 2023-nji ýyl üçin Döwlet býujetinde bu ýagdaýy göz öňünde tutmagyň, şeýle hem ýaşlara ýörite maksatlar üçin bölünip berilýän serişdeleri artdyrmagyň zerurdygy barada aýdyldy. Şonuň bilen birlikde, aýdylanlar nazara alnyp, býujetiň degişli maddalaryny gaýtadan hasaplamak tabşyryldy. 

Raýatlarymyzyň bilimli bolmagy, şeýle hem saglygy goraýyş ulgamyny we milli medeniýetimizi ösdürmek üçin, biz mekdebe çenli terbiýeçilik edaralarynyň, mekdepleriň, hassahanalaryň, sagaldyş merkezleriniň, sport desgalarynyň, kitaphanalaryň, medeniýet öýleriniň, ýaşaýyş jaýlarynyň gurluşygyny dowam etmeli. 

«Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna» laýyklykda, 2023-nji ýylda 5 hassahana, 11 sany mekdebe çenli çagalar edarasy, 8 sany umumybilim berýän edara, 1 sany ýokary okuw mekdebi we 1 teatr gurlar. Ýöne, gynansak-da, bu işler biziň üçin az diýip, hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow sözüni dowam etdi hem-de: «Şol işleri amala aşyrmak üçin ýeterlik serişde bölünip berildimi?!» diýen sowal bilen bu ýere ýygnananlara ýüzlendi. Gahryman Arkadagymyzyň aýdyşy ýaly, eger býujetiň girdeji bölegi ýerine ýetirilmese, bu desgalaryň gurluşygy bilen bagly soraglaryň ýüze çykjakdygy düşnükli dälmi?! 

Biz kabul eden maksatnamalarymyzy ýerine ýetirmegi hökman üpjün etmelidiris. Bu döwlet derejesinde möhüm soragdyr. Eger onuň berjaý edilmegi haýsy-da bolsa bir ýolbaşçynyň geleňsizligine ýa-da ukyp-başarnyksyzlygyna bagly bolsa, biz bu talaby ýerine ýetirmedik ýolbaşçyny wezipesinden boşatmaly bolarys diýip, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy belledi. 

Ylym ulgamyny ösdürmäge hem köp möçberde býujet serişdeleri gönükdirilýär. Ýöne Ylymlar akademiýasynyň işi seljerilende, entek garaşylýan netijeler görünmeýär diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy hem-de özüniň ylmy barlaglara, ylma goýlan serişdeleriň tiz wagtda netije bermeýändigine örän oňat düşünýändigini belledi. Munuň üçin ýyllar gerek. Elbetde, nazary-ylmy işler hem zerur bolup durýar. Ýöne bu ýerde esasy sorag senagat maksatly ylmyň we tehnikanyň iň täze gazananlaryny ornaşdyrmak bilen bagly anyk ykdysady netijeleri bolan açyşlaryň ýoklugyndadyr. 

— Bu näme üçin beýle bolýar? Türkmen alymlarynyň we ýaşlarynyň düşünjeleriniň ýeten derejesi haýsy ýurduňkydan pes? — diýip, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy sözüni dowam etdi we bizde ýokary bilimli, ukyply ýaşlaryň bardygyny hem-de köpdügini nygtady. 

Bellenilişi ýaly, esasy maksat olary goldamak we degişli ugra gönükdirmek bolup durýar. Ylymlar akademiýasynyň esasy wezipesi hut şu bolmalydyr. 

Dünýädäki ýagdaýlar bilen baglylykda, ýurdumyzyň maliýe ulgamynyň we banklarynyň önümçilik kärhanalaryna goldaw bermegi baradaky sorag ilkinji nobatdaky möhüm wezipe bolup durýar. Tölegleri geçirmekdäki kynçylyklar, milli pulumyzy erkin ýörgünli daşary ýurt puluna öwürmekde emeli usulda kynçylyklaryň döredilmegi, zerur çig malyň möhletinde üpjün edilmändigi üçin önümçilik kuwwatlyklarynyň doly güýjünde işledilmezligi bilen ylalaşyp bolmaz. 

Biz şeýle önümçilik kärhanalarynyň bardygyny bilýäris diýip, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow sözüni dowam etdi hem-de ýurduň önümçilik kärhanalary kadaly işlände, dürli önümleriň has köp öndüriljekdiginiň, tölenýän salgytlaryň möçberiniň artjakdygynyň, şonuň netijesinde bolsa býujete gelip gowuşýan serişdeleriň hem köpeljekdiginiň düşnüklidigini belledi. Bu babatda maliýe-bank ulgamyna şu soraglary seljermegiň we çalt netijeleri berýän çözgüdi tapmagyň zerurdygy barada aýdyldy. 

Soňra Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy oba hojalygyny, aýratyn hem, ekerançylygy we maldarçylygy ösdürmek, işiň bu görnüşleriniň Döwlet býujetindäki orny bilen bagly soraglar barada durup geçdi. Nygtalyşy ýaly, Garaşsyzlyk ýyllary içinde biziň zähmetsöýer daýhanlarymyz pagtanyň, bugdaýyň, şalynyň, beýleki azyk ekinleriniň bol hasylyny ýetişdirmegiň baý tejribesini topladylar. Biziň maldarlarymyz dowarlaryň, gara mallaryň we düýeleriň baş sanyny yzygiderli artdyrýarlar. Guşçulyk hem ýokary depginde ösdürilýär. 

Gahryman Arkadagymyz geçen mejlisde bu işleriň 2022-nji ýylda pes derejä düşendigi we bu ugurda bar bolan kemçilikleri gysga wagtyň içinde düzetmegiň zerurdygy barada jikme-jik aýdandygyny belledi. Oba hojalyk işleriniň häzirki ýagdaýynyň 2023-nji ýyl üçin Döwlet býujetine täsir etjekdigini aýdyp bolar. 

Gürrüň oba hojalyk önümleri barada gidende, mähriban halkymyzyň azyk önümleri we egin-eşikler bilen üpjünçiligi ilkinji nobatda göz öňüne gelýär diýip, hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy. Galla biziň abadançylygymyz, pagta bolsa baýlygymyzdyr! Bu önümleri has köp öndürmek üçin gerekli möçberde tohum, dökün we tehnika satyn almak zerur bolup durýar. Bellenilişi ýaly, bol hasyl ýetişdirmek üçin daýhandan başlap, ýolbaşça çenli ählimiz tagallalarymyzy birleşdirmelidiris. Önüm öndürijileri höweslendirmegiň netijeli usullary ornaşdyrylmalydyr. 

Şoňa görä-de, ýer hakyky eýesine berilmelidir. Suwy netijeli we tygşytly ulanmak üçin ähli tagallalar edilmelidir. Oba hojalyk tehnikalaryna we enjamlaryna bolsa eýeçilik gözi bilen garalmalydyr diýip, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy belledi hem-de eger şeýle zerur çäreler görülmese, tohum, dökün we tehnika näçe köp satyn alynsa-da, munuň garaşylýan netijeleri bermejekdigini aýtdy. Biz Döwlet býujeti taýýarlananda şu soraglary göz öňünde tutmalydyrys diýip, Gahryman Arkadagymyz nygtady. 

— Meniň öň hem aýdyşym ýaly, geçen ýyllarda bolşy ýaly, biz Döwlet býujetini halk hojalygynyň durnukly ösüş depginini saklamaga, ýurdumyzy senagat taýdan ösen döwlete öwürmäge, iri maýa goýum taslamalaryny amala aşyrmaga, innowasion tehnologiýalary, ylmyň we tehnikanyň iň täze gazananlaryny ähli pudaklara giňden ornaşdyrmaga gönükdirýäris — diýip, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy sözüni dowam etdi. 

2023-nji ýylda uly netijeleri gazanmak üçin maýa goýumlaryny, esasan, diwersifikasiýanyň, innowasion esasda önümçilikleri döretmegiň hasabyna ykdysadyýeti ösdürmäge gönükdirmek maksadalaýyk bolar diýip pikir edýärin. 

Türkmenistan — tebigy serişdelere örän baý ýurt. Biz köp sanly zawod-fabrikleri, beýleki senagat desgalaryny, köprüleri, howa menzillerini, demir we awtomobil ýollaryny gurduk. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň barha ösýän ulag kuwwatyny, himiýa senagatynyň mümkinçiliklerini giňden ulanýarys. Himiýa senagaty ýurdumyzyň çalt depginler bilen ösýän pudaklarynyň biridir. 

Biz bu mümkinçiliklerimizi mähriban halkymyzyň bähbitlerine gönükdirýäris. Bu işler hem Döwlet býujetinde hökmany beýan edilmelidir diýip, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow aýratyn belledi. 

Çykyşyň dowamynda telekeçiligi we hususy pudagy ösdürmegiň milli ykdysadyýetimiziň ösüşiniň möhüm ugurlarynyň biridigi bellenildi. Bu ugurda hem uly netijeler gazanyldy diýip, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy kanagatlanma bilen nygtady hem-de häzir olary bir-birden sanap durmajakdygyny belledi. 

Ýöne, bellenilişi ýaly, Döwlet býujetinde telekeçileri goldamak, ýurdumyzda öndürilýän önümleriň möçberini artdyrmak üçin serişdeler ýeterlik mukdarda göz öňünde tutulmandyr. 

Içerki bazarlarda azyk bolçulygyny üpjün etmek, döwlet desgalaryny we kärhanalaryny hususylaşdyrmak, paýdarlar jemgyýetlerini döretmek, ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň düzüminde hususy pudagyň paýyny artdyrmak boýunça bellenen serişdeler ýeterlik däl diýip, Gahryman Arkadagymyz belledi. Şonuň bilen birlikde, täze önümçilikleri we iş orunlaryny döretmegi dowam etmegiň zerurdygyna üns çekildi. 

Ahyrky netijede bolsa, bu işleriň ählisi býujetde jemlenýän girdejileriň möçberleriniň artdyrylmagyna getirmelidir diýip, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy. 

Çykdajylary artdyrmagyň beýleki ugry bolsa daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürýän kärhanalaryň sanyny köpeltmek we eksporta niýetlenen harytlaryň möçberini artdyrmak boýunça maksatnamalary üstünlikli durmuşa geçirmäge, azyk üpjünçiligini gowulandyrmaga, elektron senagatyny döretmäge gönükdirilmelidir diýip, Gahryman Arkadagymyz nygtady hem-de bu işler üçin maliýe serişdeleriniň ýeterlik möçberde göz öňünde tutulmagyny örän möhüm hasaplaýandygyny belledi. 

Nygtalyşy ýaly, ýurdumyzyň ägirt uly mümkinçiliklerini doly derejede ulanmak üçin ykdysadyýeti toplumlaýyn ösdürmek we önümçiligiň netijeliligini ýokarlandyrmak geljek ýyl üçin Döwlet býujetiniň örän möhüm ugurlary bolmagynda galýar. Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy, eger ýokarda sanalyp geçilen talaplar berjaý edilse, bu ugurlaryň öz netijelerini berjekdigine ynam bildirdi. 

Mähriban halkymyzy ýaşaýyş jaýlary bilen üpjün etmek esasy wezipeleriň biridir. «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna» laýyklykda, 2023-nji ýylda 2687 sany täze iş ornuny döretmek, döwlet serişdeleriniň hasabyna 14,44 müň inedördül metr we hususy pudagyň hasabyna 436,38 müň inedördül metr ýaşaýyş jaýyny gurmak göz öňünde tutulýar. Şonuň netijesinde her bir adama ýaşaýyş meýdanyny 23,4 inedördül metre çenli artdyrmak meýilleşdirilýär diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy. 

Şoňa görä-de, ilatyň iş bilen üpjünçiligi we halkymyzyň ýaşaýyş derejesini mundan beýläk-de ýokarlandyrmak bilen bagly soraglary çözmek boýunça çäreler Döwlet býujetinde ýeterlik göz öňünde tutulmandyr. Geçen ýyllardaky ýaly, Döwlet býujetinden durmuş ulgamyna gönükdirilýän serişdeleriň möçberi onuň 70 göteriminden ýokary geçmelidir diýip, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy nygtady. 

Şu aýdylanlar 2023-nji ýyl üçin Döwlet býujetiniň taslamasyna bildirilýän esasy talaplardyr. Şoňa görä-de, Gahryman Arkadagymyz ähli ugurlar boýunça edilen bellikleri göz öňünde tutup, ýene-de bir gezek anyk we takyk hasaplamalary geçirip, 2023-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakyndaky Kanunyň taslamasyny üstünde işlemek üçin Milli Geňeşiň Mejlisine gaýtarmagy, şondan soňra ony Milli Geňeşiň Halk Maslahatyna gaýtadan seretmäge bermegi teklip etdi. 

Biziň alyp barýan ähli işlerimiz eziz Watanymyzy ösdürmäge, mähriban halkymyzyň abadan we bagtyýar durmuşyny üpjün etmäge gönükdirilendir. Bellenen maksatlary durmuşa geçirmek üçin biziň her birimiz öz ýerimizde ak ýürekli, yhlasly, netijeli we döredijilikli işlemelidiris diýip, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy nygtady hem-de hemmeleriň bu işlere öz mynasyp goşandyny goşjakdygyna ynam bildirdi. 

Gahryman Arkadagymyz öňde goýlan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmek üçin agzybirlik bilen ýadawsyz zähmet çekmegiň dowam etdiriljekdigine, şeýle hem döwletimiziň we Prezidentimiziň ynamyny hemişe ödemäge hem-de döwrüň talaplaryna görä kanunlary kämilleşdirmäge we döwrebaplaşdyrmaga goşant goşjakdyklaryna hemmeleriň adyndan hormatly Prezidentimizi — Arkadagly Serdarymyzy ynandyrdy. 

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Arkadagly Serdarymyza berk jan saglyk, uzak ömür arzuw edip: “Goý, onuň alyp barýan beýik we taryhy işleri hemişe üstünliklere beslensin!” diýen sözler bilen çykyşyny tamamlady. 

Şunuň bilen Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň şu günki mejlisini geçirip gutarýarys diýip, hormatly Arkadagymyz aýtdy hem-de ony ýapyk diýip yglan etdi. 

 Mejlisiň ahyrynda Türkmenistanyň Döwlet senasy ýaňlandy.

«Hal­kyň Ar­ka­dag­ly za­ma­na­sy» ýy­ly­myz­da ýur­du­myz­da uly üs­tün­lik­ler ga­za­nyl­ýar hem-de mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­miz has-da ös­dü­ril­ýär. Döw­re­bap ösü­şiň esa­sy ugur­la­ry­nyň ha­ta­ryn­da dur­ýan yl­my-teh­ni­ki ugur­la­ryň dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gi, äh­li ul­gam­lar­da in­no­wa­si­ýa­la­ryň or­naş­dy­ryl­ma­gy, öň­de­ba­ry­jy teh­no­lo­gi­ýa­la­ra da­ýan­ýan ösen se­na­ga­tyň ke­ma­la ge­ti­ril­me­gi berk bin­ýat bo­lup dur­ýar.  

Hä­zir­ki dö­wür­de mag­lu­mat-ara­gat­na­şyk teh­no­lo­gi­ýa­la­ry­nyň iň tä­ze ga­za­nan­la­ry­na esas­lan­ýan ösen yk­dy­sa­dy­ýe­ti ke­ma­la ge­tir­mek ba­bat­da­ky al­nyp ba­ryl­ýan uly iş­ler aý­ra­tyn bel­len­mä­ge my­na­syp­dyr. Elekt­ron se­na­ga­ty ös­dür­mek, mag­lu­mat-ara­gat­na­şyk teh­no­lo­gi­ýa­la­ry­nyň soň­ky ga­za­nan­la­ry­na esas­lan­ýan ösen, in­no­wa­sion, ýo­ka­ry teh­no­lo­gi­ýa­ly we bäs­deş­li­ge ukyp­ly san­ly yk­dy­sa­dy­ýe­ti dö­ret­mek hem-de ös­dür­mek Ga­raş­syz Türk­me­nis­ta­nyň döw­let sy­ýa­sa­ty­nyň mö­hüm ugur­la­ry­nyň ha­ta­ryn­da dur­ýar. Bu we­zi­pä­ni üs­tün­lik­li ber­jaý et­mek üçin, esa­san, üç şert ze­rur bo­lup dur­ýar: inf­rast­ruk­tu­ra, elekt­ron işe­wür­li­gi we elekt­ron tä­jir­çi­li­gi.  

San­ly yk­dy­sa­dy­ýe­tiň ösü­şi san­ly we yk­jam teh­no­lo­gi­ýa­lar bi­len gö­nü­den-gö­ni bag­la­ny­şyk­ly bo­lan bir­nä­çe ba­zar dü­züm­le­ri­niň kä­mil­leş­me­gi bi­len şert­len­di­ril­ýär. Bu­la­ra on­laýn söw­da, ma­li­ýe hyz­mat­la­ry, san­ly­laş­dy­ry­lan bi­lim, sag­ly­gy go­ra­ýyş hem-de döw­let hyz­mat­la­ry de­giş­li­dir. Hä­zir­ki wagt­da nagt däl ha­sap­la­şy­gyň iş­jeň dur­mu­şa ge­çi­ril­ýän­di­gi­ni bel­le­mek bol­ýar. In­di müş­de­ri­ler in­ter­net to­ru­na bi­ri­gip, gö­wün sö­ýen ha­ryt­la­ry­ny is­len­dik wagt­da we ähli ýer­den sa­tyn alyp bil­ýär. San­ly ul­ga­myň kö­me­gi ar­ka­ly söw­da alyp bar­ýan fi­zi­ki şahs­lar­dyr kär­ha­na­lar hem kä­ren­de tö­le­gi we iş­gär­le­re hak tö­le­mek ýa­ly ugur­lar­da çyk­da­jy­la­ry­ny azald­ýar. 

Yk­dy­sa­dy­ýe­tiň dür­li pu­dak­la­ry bi­len bir ha­tar­da, san­ly teh­no­lo­gi­ýa­lar ul­ga­my­nyň hem güýç­li dep­gin­ler­de ös­me­gi, ila­ty­my­za hä­zir­ki za­man ýo­ka­ry hil­li in­ter­net hyz­mat­la­ry­nyň el­ýe­ter­li bol­ma­gy mag­lu­mat­la­ryň giň ge­ri­mi­ni sel­jer­mä­ge we ara­gat­na­şy­gyň tä­ze hem yk­jam gör­nüş­le­ri­ni dur­mu­şa or­naş­dyr­ma­ga oňyn şert­le­ri dö­red­ýär. Şo­nuň üçin bu ugur­da ýö­ri­te hü­när­men­le­riň taý­ýar­la­nyl­ýan­dy­gy­ny, yl­my iş­le­riň has-da ös­dü­ril­ýän­di­gi­ni bel­le­mek ge­rek. Bu bol­sa san­ly ul­ga­myň di­ňe şu gününiň däl-de, eý­sem, gel­je­gi­niň hem ösüş­li bol­ma­gy­ny üp­jün ed­ýär. Ýur­du­myz­da hä­zir­ki wagt­da ösen teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň önüm­çi­li­gi ýo­la go­ýul­dy. Mu­nuň özi bu ug­ruň ös­dü­ril­me­gin­de tä­ze müm­kin­çi­lik­le­ri dö­red­ýär. 

San­ly ul­ga­my or­naş­dyr­mak bi­len bag­ly hü­när­le­re dün­ýä ba­za­ryn­da we ýur­du­myz­da ýa­kyn gel­jek­de is­leg has-da ar­tar. Döw­re­bap teh­no­lo­gi­ýa­lar iş­gär­le­re, şol san­da sag­lyk taý­dan müm­kin­çi­lik­le­ri çäk­len­di­ri­len adam­la­ra hü­när de­re­je­le­ri­ni ýo­kar­lan­dyr­ma­ga we goş­ma­ça en­dik­le­ri ös­dür­mä­ge-de müm­kin­çi­lik ber­ýär. Şeý­le hem ýer­li hü­när­men­le­re is­le­giň ýo­ka­ry bo­lan se­bit­le­rin­de we mer­kez­ler­den uzak­da­ky ýer­ler­de iş bi­len üp­jün­çi­li­giň ne­ti­je­li­li­gi­ni ýo­kar­lan­dyr­ma­ga ýar­dam ber­ýär.  

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň ta­gal­la­la­ry­nyň ne­ti­je­sin­de ara­gat­na­şyk ul­ga­my­ny top­lum­la­ýyn kä­mil­leş­dir­mek, pu­da­ga öň­de­ba­ry­jy en­jam­la­ry, in­no­wa­si­ýa­la­ry or­naş­dyr­mak ba­bat­da uly iş­ler dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Mu­nuň özi ýur­du­myz­da san­ly ul­ga­myň mun­dan beý­läk-de ös­dü­ril­me­gi­ne, döw­re­bap teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň müm­kin­çi­li­gi­niň has-da art­dy­ryl­ma­gy­na ýar­dam eder. Şeý­le hem ýur­du­myz­da ra­ýat­la­ryň her bi­ri­niň san­ly ul­ga­myň ýe­ňil­lik­le­rin­den peý­da­lan­ma­gy­na äh­li müm­kin­çi­lik­le­ri dö­red­ýär.  

Dür­dä­ne ŞA­MY­ÝE­WA,

Türk­me­nis­ta­nyň Te­le­kom­mu­ni­ka­si­ýa­lar we in­for­ma­ti­ka ins­ti­tu­ty­nyň uly mu­gal­ly­my.