Hormatly Prezidentimiz GDA-nyň döwlet Baştutanlarynyň Geňeşiniň mejlisine gatnaşdy 

 Aşgabat — Bişkek — Aşgabat, 13-nji oktýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň döwlet Baştutanlarynyň Geňeşiniň nobatdaky mejlisine gatnaşmak üçin Gyrgyz Respublikasyna iş sapary bilen ugrady. 

Paýtagtymyzyň Halkara howa menzilinde döwlet Baştutanymyzy resmi adamlar ugratdylar. Howa menzilinde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Gyrgyz Respublikasynyň ýurdumyzdaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Azizbek Madmarow bilen bolan söhbetdeşliginde döwletara dialogyň dostlukly häsiýete eýedigi bellenildi. Häzirki wagtda şol dialoga täze itergi berildi. Bellenilişi ýaly, iki doganlyk halkyň abadançylygynyň bähbitlerine laýyk gelýän netijeli türkmen-gyrgyz gatnaşyklary ähli ugurlar boýunça okgunly ösdürilýär. Şunuň bilen birlikde, biziň ýurtlarymyz sebit we halkara derejede işjeň hyzmatdaşlyk edýärler. 

Şu saparyň hem-de hormatly Prezidentimiziň GDA-nyň sammitine gatnaşmagynyň däp bolan döwletara gatnaşyklary pugtalandyrmaga ýardam etjekdigine, Arkalaşygyň giňişliginde özara bähbitli hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de ösdürilmegine anyk goşant boljakdygyna ynam bildirildi.  

Bitarap Türkmenistanyň Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň assosirlenen agzasy hökmünde GDA-nyň çäklerinde açyk we deňhukukly dialoga ygrarlydygyny bellemek gerek. Munuň özi Gahryman Arkadagymyzyň başyny başlan we häzirki wagtda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda üstünlikli durmuşa geçirilýän ýurdumyzyň daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlaryna laýyk gelýär. Ikitaraplaýyn, köptaraplaýyn görnüşde, abraýly halkara we sebit guramalarynyň hem-de düzümleriniň ugry boýunça netijeli hyzmatdaşlyk bu strategiýanyň esasy ugry bolup durýar. 

Arkalaşygyň giňişliginde özara gatnaşyklar meselelerinde işjeň orny eýelemek bilen, ýurdumyz söwda-ykdysady hyzmatdaşlygy we däp bolan medeni-ynsanperwer gatnaşyklary ösdürmek boýunça möhüm başlangyçlary öňe sürýär. Türkmenistan GDA agza döwletler bilen gatnaşyklary, umuman, Arkalaşygyň formatyndaky hyzmatdaşlygy dostlugyň we hoşniýetli goňşuçylygyň berk binýadynda guramak bilen, GDA-nyň howandarlygynda dürli çärelere işjeň gatnaşýar. Şunuň bilen birlikde, ýurdumyz ençeme gezek Arkalaşygyň çäreleriniň, möhüm duşuşyklarynyň, forumlarynyň, şol sanda GDA-nyň döwlet we hökümet Baştutanlarynyň Geňeşleriniň mejlisleriniň geçirilýän ýerine öwrüldi. 

Şeýle hem 2019-njy ýylda Aşgabatda geçirilen GDA-nyň sammitiniň netijeleri boýunça GDA gatnaşyjy döwletleriň strategik ykdysady hyzmatdaşlygy hakynda Jarnamanyň kabul edilendigini bellemek ýerlikli bolar. Şol sammiti Türkmenistan Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynda başlyklyk edýän ýurt hökmünde geçirdi. Mälim bolşy ýaly, bu möhüm resminama türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy boýunça işlenip taýýarlanyldy. 

Şu gezekki sammitiň gün tertibi Arkalaşygyň giňişliginde häzirki döwrüň ýagdaýlaryny we uzak möhletli geljegi nazara almak bilen, hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlaryny kesgitlemäge degişli meseleleriň giň ugurlaryny öz içine alýar. Ýokary derejedäki duşuşygyň öňüsyrasynda — 12-nji oktýabrda Türkmenistanyň wekiliýeti Bişkekde geçirilen GDA ýurtlarynyň daşary işler ministrleriniň Geňeşiniň mejlisine gatnaşdy. 

...Hormatly Prezidentimiziň uçary Gyrgyzystanyň paýtagtyna çenli uçuşy amala aşyryp, “Manas” Halkara howa menzilinde gondy. Bu ýerde GDA ýurtlarynyň Döwlet baýdaklary, Arkalaşygyň baýdagy galdyryldy we Hormat garawuly nyzama düzüldi. 

Howa menzilinde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowy Gyrgyz Respublikasynyň Ministrler Kabinetiniň Başlygy Akylbek Žaparow we beýleki resmi adamlar garşyladylar. Myhmansöýerligiň asylly däbine görä, belent mertebeli myhmana gyrgyz milli nygmatlary — pişme we bal hödür edildi, gül desseleri gowşuryldy. Döwlet Baştutanymyz howa menzilinden “Ala-Arça” döwlet kabulhanasyna tarap ugrady. 

Bu ýerde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Prezident Sadyr Žaparow bilen duşuşygy geçirildi. Duşuşygyň öňüsyrasynda Türkmenistanyň we Gyrgyz Respublikasynyň Baştutanlary iki ýurduň Döwlet baýdaklarynyň öňünde surata düşdüler. 

Prezident Sadyr Žaparow belent mertebeli myhmany mähirli mübärekläp, Bişkekde kabul edýändigine örän şatdygyny nygtady we mümkinçilikden peýdalanyp, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowy Türkmenistanyň Gahrymany diýen belent adyň dakylmagy bilen gutlady. 

Şeýle-de Gyrgyzystanyň Baştutany türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowa mähirli salamyny, iň gowy arzuwlaryny beýan edip, Gahryman Arkadagymyz bilen duşuşygyny ýakymly duýgular bilen ýatlaýandygyny belledi. 

Gyrgyz Lideri döwlet Baştutanymyzyň Bişkek şäherine şu saparynyň öňden gelýän dostlukly, halklarymyzyň taryhy-medeni umumylygyna daýanýan döwletara gatnaşyklaryň mundan beýläk-de pugtalandyrylmagyna ýardam etjekdigine ynam bildirdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow GDA-nyň döwlet Baştutanlarynyň Geňeşiniň mejlisine gatnaşmaga çakylygy we myhmansöýerlik üçin Prezident Sadyr Žaparowa minnetdarlyk bildirip, sammitde başlyklyk edýän ýurt hökmünde Gyrgyz Respublikasyna mejlisiň üstünlikli geçirilmegini, bu möhüm duşuşykda ähli maksatlara ýetilmegini hem-de wezipeleriň çözülmegini arzuw etdi. 

Döwlet Baştutanymyz sammitiň ýokary guramaçylyk derejesini belläp we ýurdumyzyň Arkalaşygyň formatynda mundan beýläk-de bilelikde işlemäge taýýardygyny tassyklap, gyrgyz Liderine türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň mähirli salamyny ýetirdi. 

Duşuşygyň dowamynda Türkmenistanyň we Gyrgyzystanyň Baştutanlary döwletara gatnaşyklaryň yzygiderli ösdürilýändigini kanagatlanma bilen belläp, ähli ugurlar boýunça okgunly ösýän ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň geljegi barada pikir alyşdylar. Ýokary we Hökümet derejesindäki yzygiderli amala aşyrylýan özara saparlardyr gepleşikler gatnaşyklaryň pugtalandyrylmagyna ýardam edýär. Şunda söwda-ykdysady ulgamda bar bolan kuwwatdan netijeli peýdalanmak, ösüşiň oňyn görkezijilerine eýe bolan özara haryt dolanyşygynyň möçberini artdyrmak üçin ähli gurallary ulanmagyň zerurdygy bellenildi. Nebitgaz senagaty, energetika, ulag, oba hojalygy we beýlekiler hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda görkezildi. Şunuň bilen baglylykda, hökümetara türkmen-gyrgyz toparynyň işiniň ähmiýetli orny nygtaldy. 

Söhbetdeşligiň dowamynda Prezident Sadyr Žaparow hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa elektrik energetikasy ulgamynda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy goldaýandygy üçin hoşallyk bildirip, bu ulgamda gazanylan ylalaşyklaryň üstünlikli durmuşa geçirilýändigini nygtady. Ulag ulgamynda netijeli hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmegiň mümkinçilikleri bilen baglylykda, yklym ähmiýetli möhüm üstaşyr ulag we logistika merkezi hökmünde Türkmenbaşy Halkara deňiz portunyň orny bellenildi. Şunuň bilen bir hatarda, ynsanperwer gatnaşyklary — ylym, bilim, medeniýet, sport we syýahatçylyk ulgamlaryndaky hyzmatdaşlygy pugtalandyrmagyň ähmiýetine üns çekildi. 

Şeýle hem Türkmenistan bilen Gyrgyzystanyň köptaraplaýyn görnüşde, halkara düzümleriň ugry boýunça gatnaşyklarynyň netijeli häsiýeti bellenildi. Bu ugurda taraplar birek-biregiň oňyn başlangyçlaryny goldaýarlar. Şunuň bilen baglylykda, GDA-nyň şu sammitiniň gün tertibi gyzyklanma bildirilip ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Duşuşygyň ahyrynda Prezidentler Serdar Berdimuhamedow we Sadyr Žaparow türkmen-gyrgyz gatnaşyklarynyň mundan beýläk-de okgunly ösdürilip, täze anyk many-mazmun bilen baýlaşdyryljakdygyna ynam bildirdiler hem-de birek-birege berk jan saglyk, jogapkärli döwlet işlerinde üstünlikleri, iki ýurduň doganlyk halklaryna bolsa abadançylyk we rowaçlyk arzuw etdiler. 

 Şu gün döwlet Baştutanymyz GDA-nyň sammitine gatnaşdy. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň döwlet Baştutanlarynyň Geňeşiniň nobatdaky mejlisiniň geçirilýän ýeri bolan “Ala-Arça” döwlet kabulhanasynyň Maslahatlar binasyna ugrady. Bu ýerde belent mertebeli myhmany Prezident Sadyr Žaparow mähirli garşylady. Türkmenistanyň we Gyrgyzystanyň Baştutanlary sammitiň resmi banneriniň öňünde ýadygärlik surata düşdüler. 

Gyrgyz Respublikasynyň Prezidenti Sadyr Žaparowyň başlyklyk etmeginde geçirilen mejlise Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidenti Ilham Aliýew, Belarus Respublikasynyň Prezidenti Aleksandr Lukaşenko, Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýew, Russiýa Federasiýasynyň Prezidenti Wladimir Putin, Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti Emomali Rahmon, Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew we GDA-nyň Baş sekretary Sergeý Lebedew hem gatnaşdylar. Sammitiň resmi banneriniň öňünde bilelikde surata düşmek dabarasyndan soňra, ýokary derejedäki duşuşyk geçirildi. 

Prezident Sadyr Žaparow belent mertebeli myhmanlary gyrgyz topragynda mähirli mübärekläp, Arkalaşygyň giňişliginde özara bähbitli hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmek, dürli ulgamlarda bar bolan kuwwatdan netijeli peýdalanmak, ykdysady we ynsanperwer gatnaşyklary çuňlaşdyrmak babatda şu günki ýokary derejedäki duşuşygyň gün tertibine girizilen meseleleriň ähmiýetini nygtady. Munuň özi umumy abadançylygyň maksatlaryna doly laýyk gelýär. 

 Soňra dostlukly döwletleriň Baştutanlaryna söz berildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow çykyşynyň başynda sammite gatnaşyjylara ýüzlenip, Prezident Sadyr Žaparowa şu mejlisiň guralandygy, hoşniýetlilik, myhmansöýerlik we netijeli işlemek babatda döredilen ajaýyp şertler üçin minnetdarlyk bildirdi. 

Döwlet Baştutanymyz şu günki duşuşygyň GDA-nyň çäklerinde ählumumy we sebit gün tertibiniň ileri tutulýan meseleleri boýunça yzygiderli, köpugurly dialogyň dowamy bolup durýandygyny belläp, döwletleriň Arkalaşygyň formatyndaky özara gatnaşyklarynyň derwaýys meseleler boýunça hyzmatdaşlygy üstünlikli ilerletmek üçin amatly ýagdaýy döretmegiň möhüm şerti bolup durýandygyna ynam bildirdi. 

Mälim bolşy ýaly, ýurdumyz GDA-nyň assosirlenen agzasy bolmak bilen, onuň işine Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan ykrar edilen Bitaraplyk hukuk ýagdaýyna laýyklykda gatnaşýar. Arkalaşygyň çäklerinde öňe sürýän tekliplerimiz Türkmenistanyň Milletler Bileleşiginde beýan eden başlangyçlaryna doly laýyk gelýär diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow aýtdy. Munuň özi, ilkinji nobatda, parahatçylygy we howpsuzlygy üpjün etmek meselelerine degişlidir. 

Soňky döwrüň halkara wakalary parahatçylygy saklamagyň, howpsuzlygy, durnuklylygy üpjün etmegiň dünýä syýasatynyň ileri tutulýan ugurlary boljakdygyny aýdyňlyk bilen görkezýär diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady. Bu babatda häzirki wagtda Türkmenistan dünýä ösüşiniň ýagdaýlaryny we ugurlaryny nazara almak bilen, BMG-niň howandarlygynda Ählumumy howpsuzlyk strategiýasyny işläp taýýarlamak mümkinçiliklerini ara alyp maslahatlaşmaga girişmegi teklip edýär. Bu başlangyç Baş Assambleýanyň 78-nji sessiýasynyň barşynda beýan edildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow bu strategiýanyň möhüm ugurlarynyň üçüsini anyklaşdyryp, olaryň birinjisi hökmünde gapma-garşylyklaryň we howplaryň öňüni almagyň, aradan aýyrmagyň, olary ýüze çykarýan sebäpleri ýok etmegiň guraly hökmünde öňüni alyş diplomatiýasynyň ýörelgelerini kesgitledi. Strategiýanyň ikinji ugry syýasy hukuk dereje hökmünde oňyn Bitaraplygyň kuwwatyndan peýdalanmak bilen baglydyr. Munuň özi diplomatik serişdeleriň we usullaryň ähli görnüşlerini ulanmak arkaly jedelleridir gapma-garşylyklary parahatçylykly ýol bilen kadalaşdyrmagyň möhüm şerti bolup hyzmat edýär. Bu babatda Bitarap döwlet hökmünde Türkmenistanyň özboluşly halkara hukuk ýagdaýy, toplan parahatçylyk dörediji araçyllygynyň oňyn tejribesi hem-de döwletara meseleleri dawasyz çözmäge ygrarlydygy bellenildi. 

Üçünjiden, Ählumumy howpsuzlyk strategiýasynda parahatçylygy üpjün etmegiň kepili hökmünde ynanyşmak dialogynyň medeniýetini dikeltmegiň ähmiýetini nazara almagy wajyp hasaplaýarys diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sözüni dowam etdi. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň başlangyjy bilen BMG-niň Baş Assambleýasynyň 2021-nji ýyly “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” hem-de 2023-nji ýyly “Parahatçylygyň kepili hökmünde dialogyň halkara ýyly” diýip yglan etmek hakyndaky çözgütleriniň orny nygtaldy. Wagt bu Kararnamalaryň häzirki döwür üçin hem derwaýysdygyny tassyklady. Biz strategiýanyň işlenip taýýarlanylmagyna özara düşünişmek we hyzmatdaşlyk, şol sanda Arkalaşygyň çäklerinde hyzmatdaşlygy pugtalandyrmagyň ýolunda, şeýle hem syýasy, ykdysady, ekologik, tebigaty goramak, ynsanperwer häsiýetli derwaýys meseleleri çözmek, umuman, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek üçin möhüm ädim hökmünde garaýarys diýip, döwlet Baştutanymyz belledi. 

Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow türkmen tarapynyň başlangyjy bilen BMG-niň giňişliginde döredilen Bitaraplygyň dostlary toparynyň çäklerinde köptaraply hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmak boýunça alnyp barylýan işlere aýratyn ünsi çekdi. Türkmenistan şu ýylyň dekabrynda Aşgabatda toparyň ýokary derejedäki nobatdaky duşuşygyny geçirmegi, şondan soňra 2024-nji ýylda halkara maslahaty guramagy teklip etdi we GDA gatnaşyjy döwletleriň ýokarda agzalan başlangyjyň çäklerinde işjeň hyzmatdaşlygyna ynam bildirdi. 

Hormatly Prezidentimiz Bitaraplyk we howpsuzlyk institutyny döretmegiň mümkinçilikleri ara alnyp maslahatlaşylanda, biziň ýurtlarymyzyň bähbitleriniň laýyk geljekdigine ynam bildirip, ýurdumyzyň munuň üçin Aşgabatda zerur bolan ähli infrastrukturany we şertleri hödürlemäge taýýardygyny tassyklady. Bu institut Bitaraplyk, onuň bilen baglanyşykly meseleler boýunça seljeriş barlaglaryny geçirmek üçin netijeli meýdança bolmalydyr. 

BMG-niň howandarlygynda Merkezi Aziýada Howpsuzlyk boýunça maslahaty döretmek baradaky Türkmenistanyň teklipleri Arkalaşygyň çäklerindäki hyzmatdaşlygyň formaty üçin derwaýys bolup durýar. Sebitiň durnukly, gapma-garşylyksyz ösüşini üpjün etmek işinde Merkezi Aziýa ýurtlarynyň we beýleki gyzyklanma bildirýän döwletleriň, halkara guramalaryň, maliýe-ykdysady institutlaryň ýakynlaşmagyna we tagallalarynyň utgaşdyrylmagyna gönükdirilen çemeleşmeleriň, çözgütleriň işlenip taýýarlanylmagyny maslahatyň esasy maksady hasaplaýarys. Türkmen tarapy Arkalaşygyň döwletlerini geljek ýyl Aşgabatda maslahatyň birinji mejlisiniň işine gatnaşmaga çagyrýar. 

Häzirki zaman dünýäsiniň terrorçylyk howpy, neşe serişdeleriniň bikanun dolanyşygy, adam söwdasy, GDA-nyň giňişligine radikal, ekstremistik elementleriň aralaşmagy ýaly wehimlere garşy durmak, kiberhowplar we beýleki wehimler bilen baglanyşykly meseleler boýunça mundan beýläk-de tagallalarymyzy utgaşdyrmagy möhüm hasaplaýarys diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy. Derwaýys meseleleri çözmegiň ýollaryny gözlemek boýunça teklipleri öňe sürmek bilen, biz başlangyçlarymyzyň Arkalaşygyň çäklerinde berk we uzak möhletli parahatçylygy, howpsuzlygy üpjün etmäge gönükdirilendigine, tutuş dünýäde parahatçylyk we ylalaşyklylyk diplomatiýasyny ilerletmäge uly goşant bolup hyzmat edýändigine düşünmekden ugur alýarys diýip, hormatly Prezidentimiz nygtady. 

Ykdysadyýetde hyzmatdaşlygyň işjeňleşdirilmegini gatnaşyklarymyzyň ileri tutulýan ugry hasaplaýarys. Mälim bolşy ýaly, 2019-njy ýylda Aşgabatda geçirilen GDA-nyň döwlet Baştutanlarynyň Geňeşiniň mejlisinde Türkmenistanyň başlangyjy boýunça işlenip taýýarlanylan Arkalaşyga gatnaşyjy döwletleriň strategik ykdysady hyzmatdaşlygy hakynda Jarnama gol çekildi. Bu resminama soňra kabul edilen GDA-nyň 2030-njy ýyla çenli ykdysady ösüşiniň Strategiýasynyň esasyny düzdi. Strategiýada söwda, senagat kooperasiýasy, ulag, energetika, maýa goýumlar ulgamlarynda we beýleki ileri tutulýan pudaklarda ýakyn gatnaşyklar göz öňünde tutulýar. Bu baradaky gürrüňi dowam edip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow türkmen tarapynyň giň gerimli Demirgazyk — Günorta we Gündogar — Günbatar düzümleýin geçelgeleri ösdürmek babatda energetika, ulag-kommunikasiýa ugurlaryny diwersifikasiýalaşdyrmak boýunça başyny başlan taslamalarynyň Arkalaşygyň döwletleri üçin wajypdygyna ynam bildirdi. Şunuň bilen baglylykda, Hazar deňzi — Gara deňiz we Aziýa — Ýuwaş umman sebitleriniň ulag gatnawlary, şeýle hem Aýlagyň we Ýakyn Gündogaryň ýurtlary bilen logistik mümkinçilikleri artdyrmaga uly ähmiýet berilýär. 

Ýurtlarymyzyň halklarynyň arasyndaky ysnyşykly ynsanperwer gatnaşyklar, ozalkysy ýaly, GDA-nyň çäklerinde hyzmatdaşlygyň möhüm we birleşdiriji şerti bolmagynda galýar. Ylym-bilim, syýahatçylyk, sport ulgamlarynda uly tejribe topladyk. Medeni alyşmalar ulgamyndaky hyzmatdaşlyk hem wajyp ugur bolup durýar diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ýurdumyzyň 2024-nji ýylda gadymy Samarkant şäherini “GDA-nyň medeni paýtagty” diýip yglan etmek hakyndaky başlangyjy goldaýandygyny belläp, bu hormatly derejäniň çäklerinde çäreleriň geçirilmeginiň GDA-nyň halklarynyň medeniýetleriniň özara baýlaşmagyna täze itergi berjekdigine, däp bolan dostluk, hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklarynyň pugtalandyrylmagyna ýardam etjekdigine ynam bildirdi. 

Çykyşynyň ahyrynda döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň GDA-nyň çäklerinde mundan beýläk-de gatnaşyk etmäge berk ygrarlydygyny tassyklap, döwletara hyzmatdaşlygyň uly geljeginiň bardygyna ynam bildirdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Gyrgyz Respublikasynyň Prezidentine 2023-nji ýylda Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynda netijeli başlyklyk edendigi üçin minnetdarlyk bildirip, geljek ýyl GDA-da başlyklyk etjek Russiýa Federasiýasyna we Prezident Wladimir Putine üstünlikleri arzuw etdi, şeýle hem GDA-nyň Baş sekretary Sergeý Lebedewe bilelikdäki işi üstünlikli utgaşdyrandygy, şu mejlisiň netijeli geçirilmegine uly goşant goşandygy üçin minnetdarlyk sözlerini aýtdy. 

Sammitiň barşynda bolan pikir alyşmalaryň çäklerinde Arkalaşygyň şu ýylyň dowamynda alyp baran işleriniň jemleri seljerildi, geljek ýyl üçin ileri tutulýan wezipeler anyklaşdyryldy, halkara we sebit durmuşynyň derwaýys meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Şeýle hem birnäçe guramaçylyk we beýleki degişli meselelere garaldy. 

GDA-nyň Baş sekretary S.Lebedew 2024-nji ýylda Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygyna başlyklyk etmegiň Russiýa Federasiýasyna geçýändigi hem-de GDA-nyň döwlet Baştutanlarynyň Geňeşiniň nobatdaky mejlisini geljek ýylyň 8-nji oktýabrynda Moskwa şäherinde geçirmek baradaky çözgütleri beýan etdi. 

 Sammitiň jemleri boýunça resminamalaryň birnäçesi kabul edildi. 

Mejlis tamamlanandan soňra, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow “Manas” Halkara howa menziline bardy we şol ýerden Watanymyza ugrady. 

Hormatly Prezidentimiziň uçary Aşgabada çenli uçuşy amala aşyryp, paýtagtymyzyň Halkara howa menzilinde gondy. Şol ýerde döwlet Baştutanymyzy resmi adamlar garşyladylar. 

Bu ýerde Gyrgyz Respublikasynyň ýurdumyzdaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Azizbek Madmarow hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowy saparyň üstünlikli geçmegi bilen gutlap, Türkmenistanyň Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň giňişliginde netijeli gatnaşyklary ösdürmekdäki işjeň ornuny belledi. Bişkekde ýokary derejede geçirilen duşuşyklaryň türkmen-gyrgyz hyzmatdaşlygyna, şeýle hem GDA-nyň çäklerinde köpýyllyk döwletara gatnaşyklara täze itergi berjekdigine ynam bildirildi. Munuň özi umumy abadançylygyň, rowaçlygyň we ösüşiň bähbitlerine laýyk gelýär.

«Türkmenistan netijeli, deňhukukly hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak ugrunda çykyş etmek bilen, hoşniýetlilige, medeni gatnaşyklara, iň gowy tejribeleriň we garaýyşlaryň alşylmagyna esaslanýan hem-de ähli taraplaryň bähbitlerini göz öňünde tutýan döwletara dialogy alyp barýar» diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow nygtaýar. BMG-niň Düzgünnamasyna we maksatlaryna laýyk gelýän bu ýörelgeler dostlugyň, özara düşünişmegiň, ynanyşmagyň berk köprüsini gurmaga ýardam edýär. 

Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň assosirlenen agzasy bolmak bilen, Bitarap Türkmenistan GDA-nyň çäklerinde Gahryman Arkadagymyzyň başyny başlan hem-de häzirki wagtda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow tarapyndan üstünlikli durmuşa geçirilýän ýurdumyzyň daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlaryna laýyk gelýän açyk we deňhukukly gatnaşyklara ygrarlydygyny tassyklaýar. 13-nji oktýabrda hormatly Prezidentimiz Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň döwlet Baştutanlarynyň Geňeşiniň nobatdaky mejlisine gatnaşmak üçin Gyrgyz Respublikasyna iş saparyny amala aşyrdy. 

“Ala-Arça” döwlet kabulhanasynda döwlet Baştutanymyzyň Prezident Sadyr Žaparow bilen duşuşygy boldy. Söhbetdeşler ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň geljegi barada pikir alyşdylar. Nebitgaz senagaty, energetika, ulag, oba hojalygy we beýleki ulgamlar hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda görkezildi. 

Prezident Sadyr Žaparow hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa elektrik energetikasy ulgamynda hyzmatdaşlygy goldaýandygy üçin hoşallyk bildirip, bu ugurda gazanylan ylalaşyklaryň üstünlikli durmuşa geçirilýändigini nygtady. Şeýle hem Türkmenistan bilen Gyrgyz Respublikasynyň köptaraplaýyn görnüşde, halkara düzümleriň ugry boýunça gatnaşyklarynyň netijeli häsiýeti bellenildi. Şunuň bilen baglylykda, GDA-nyň şu gezekki sammitiniň gün tertibi gyzyklanma bildirilip, ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Hormatly Prezidentimiz sammitde çykyş etmek bilen, döwletleriň Arkalaşygyň formatyndaky özara gatnaşyklarynyň derwaýys meseleler boýunça hyzmatdaşlygy üstünlikli ilerletmek üçin amatly ýagdaýy döretmegiň möhüm şerti bolup durýandygyna ynam bildirdi. Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, Türkmenistan dünýä ösüşiniň ýagdaýlaryny nazara almak bilen, BMG-niň howandarlygynda Ählumumy howpsuzlyk strategiýasyny işläp taýýarlamak mümkinçiliklerini ara alyp maslahatlaşmaga girişmegi teklip edýär. Bu başlangyç Baş Assambleýanyň 78-nji sessiýasynyň barşynda beýan edildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow bu strategiýanyň möhüm ugurlarynyň üçüsini anyklaşdyryp, olaryň birinjisi hökmünde gapma-garşylyklaryň we howplaryň öňüni almagyň, aradan aýyrmagyň, olary ýüze çykarýan sebäpleri ýok etmegiň guraly hökmünde öňüni alyş diplomatiýasynyň ýörelgelerini kesgitledi. Strategiýanyň ikinji ugry syýasy hukuk dereje hökmünde oňyn Bitaraplygyň kuwwatyndan peýdalanmak bilen baglydyr. Munuň özi diplomatik serişdeleriň we usullaryň ähli görnüşlerini ulanmak arkaly jedelleridir gapma-garşylyklary parahatçylykly ýol bilen kadalaşdyrmagyň möhüm şerti bolup hyzmat edýär. Üçünji ugur parahatçylygy üpjün etmegiň kepili hökmünde ynanyşmak dialogynyň medeniýetiniň dikeldilmegidir. Biz strategiýanyň işlenip taýýarlanylmagyna özara düşünişmek we hyzmatdaşlyk, şol sanda Arkalaşygyň çäklerinde hyzmatdaşlygy pugtalandyrmagyň ýolunda, şeýle hem syýasy, ykdysady, ekologik, tebigaty goramak, ynsanperwer häsiýetli derwaýys meseleleri çözmek, umuman, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek üçin möhüm ädim hökmünde garaýarys diýip, döwlet Baştutanymyz belledi. 

Hormatly Prezidentimiz türkmen tarapynyň başlangyjy bilen BMG-niň giňişliginde döredilen Bitaraplygyň dostlary toparynyň çäklerinde köptaraply hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmak boýunça alnyp barylýan işlere hem ünsi çekdi. Nygtalyşy ýaly, Türkmenistan şu ýylyň dekabrynda Aşgabatda toparyň ýokary derejedäki nobatdaky duşuşygyny geçirmegi, şondan soňra 2024-nji ýylda halkara maslahaty guramagy teklip etdi we GDA gatnaşyjy döwletleriň ýokarda agzalan başlangyjyň çäklerinde işjeň hyzmatdaşlygyna ynam bildirýär. Döwlet Baştutanymyz Bitaraplyk we howpsuzlyk institutyny döretmegiň mümkinçilikleri ara alnyp maslahatlaşylanda, biziň ýurtlarymyzyň bähbitleriniň laýyk geljekdigine ynam bildirip, ýurdumyzyň munuň üçin Aşgabatda zerur bolan ähli infrastrukturany we şertleri hödürlemäge taýýardygyny tassyklady. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow BMG-niň howandarlygynda Merkezi Aziýada Howpsuzlyk boýunça maslahaty döretmek baradaky Türkmenistanyň teklipleriniň Arkalaşygyň çäklerindäki hyzmatdaşlygyň formaty üçin derwaýys bolup durýandygyny aýtdy. Sebitiň durnukly, gapma-garşylyksyz ösüşini üpjün etmek işinde Merkezi Aziýa ýurtlarynyň we beýleki gyzyklanma bildirýän döwletleriň, halkara guramalaryň, maliýe-ykdysady institutlaryň ýakynlaşmagyna, tagallalarynyň utgaşdyrylmagyna gönükdirilen çemeleşmeleriň, çözgütleriň işlenip taýýarlanylmagy maslahatyň esasy maksady hasaplanýar. Bu barada durup geçmek bilen, döwlet Baştutanymyz Arkalaşygyň döwletlerini geljek ýyl Aşgabatda maslahatyň birinji mejlisiniň işine gatnaşmaga çagyrdy. 

Hormatly Prezidentimiz häzirki zaman dünýäsiniň terrorçylyk howpy, neşe serişdeleriniň bikanun dolanyşygy, adam söwdasy, GDA-nyň giňişligine radikal, ekstremistik elementleriň aralaşmagy ýaly wehimlere garşy durmak, kiberhowplar we beýleki wehimler bilen baglanyşykly meseleler boýunça mundan beýläk-de tagallalary utgaşdyrmagyň möhümdigini aýtdy. Derwaýys meseleleri çözmegiň ýollaryny gözlemek boýunça teklipleri öňe sürmek bilen, biz başlangyçlarymyzyň Arkalaşygyň çäklerinde berk we uzak möhletli parahatçylygy, howpsuzlygy üpjün etmäge gönükdirilendigine, tutuş dünýäde parahatçylyk we ylalaşyklylyk diplomatiýasyny ilerletmäge uly goşant bolup hyzmat edýändigine düşünmekden ugur alýarys diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow nygtady. 

Sammitiň barşynda bolan pikir alyşmalaryň çäklerinde Arkalaşygyň şu ýylyň dowamynda alyp baran işleriniň jemleri seljerildi, geljek ýyl üçin ileri tutulýan wezipeler anyklaşdyryldy, sebit we halkara durmuşyň möhüm meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Şeýle hem birnäçe guramaçylyk we beýleki degişli meselelere garaldy. Sammitiň jemleri boýunça resminamalaryň birnäçesi kabul edildi. 

Ýokary derejedäki duşuşygyň öňüsyrasynda — 12-nji oktýabrda Türkmenistanyň wekiliýeti Bişkek şäherinde geçirilen Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň ýurtlarynyň daşary işler ministrleriniň Geňeşiniň mejlisine gatnaşdy. 

Geçen hepdäniň wakalaryna geçmek bilen, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň 9-njy oktýabrda sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirendigini bellemelidiris. Onda oba hojalyk toplumyny ösdürmegiň meseleleri, ýurdumyzyň welaýatlaryndaky işleriň barşy ara alnyp maslahatlaşyldy. Bugdaý ekişini agrotehniki möhletlerde tamamlamak, pagta, şaly, gant şugundyry we beýleki ekinleriň hasylyny ýygnamakda hereket edýän ähli düzümleriň işiniň sazlaşykly üpjün edilişine aýratyn üns çekildi. 

“Arkadag şäherinde binalary we desgalary gurmak hakynda” Karara gol çekip, döwlet Baştutanymyz bu resminamada bellenen işleriň üstünlikli durmuşa geçirilmeginiň täze iş orunlarynyň döredilmegine ýardam etmek bilen, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalarynyň ýurdumyzda geçirilýän özgertmelere goşýan goşandyny has-da artdyrjakdygyna, raýatlarymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertleriniň mundan beýläk-de gowulandyrylmagyna uly itergi berjekdigini aýtdy. 

Geçen hepdede döwlet Baştutanymyz 2023-nji ýylyň 7-nji oktýabrynda Owganystanyň Hyrat welaýatynda bolup geçen ýertitreme zerarly doganlyk owgan halkyna ynsanperwerlik kömegini ibermek we Aşgabat şäherinde şu ýylyň 29-njy oktýabrynda Türkmen alabaýynyň baýramy mynasybetli “Ýylyň türkmen edermen alabaýy” atly halkara bäsleşigi hem-de türkmen alabaý itleriniň daşky keşbini şekillendiriş we amaly-haşam sungaty eserlerinde, neşir önümlerinde, fotosuratlarda, teleýaýlymlarda çeper beýan etmek ugrunda bäsleşikleri geçirmek hakynda Buýruklara gol çekdi. 

9-njy oktýabrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasyna (ÝHHG) başlyklyk edýän Demirgazyk Makedoniýa Respublikasynyň daşary işler ministri Buýar Osmanini kabul etdi. 

Demirgazyk Makedoniýanyň daşary syýasat edarasynyň ýolbaşçysy ÝHHG-niň döredijilikli syýasaty alyp barýan, sebit hem-de halkara derejede parahatçylygy, howpsuzlygy, durnuklylygy üpjün etmäge möhüm goşant goşýan Bitarap Türkmenistan bilen netijeli hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga uly gyzyklanma bildirýändigini aýtdy. Duşuşykda energiýa serişdeleriniň dünýä bazarlaryna howpsuz we ygtybarly iberilmegini halkara derejede üpjün etmek, durnukly ykdysady ösüş üçin şertleri döretmek, ulaglaryň mümkinçiliklerini artdyrmak, daşky gurşawy goramak, suw serişdelerini rejeli peýdalanmak ugurlarynda bilelikde anyk çäreleri durmuşa geçirmegiň möhümdigi bellenildi. Taraplar Türkmenistan bilen Demirgazyk Makedoniýanyň arasyndaky ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň netijelidigini nygtadylar hem-de syýasy, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ugurlar boýunça hyzmatdaşlygy çuňlaşdyrmaga gyzyklanma bildirdiler. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Russiýa Federasiýasynyň Hökümetiniň Başlygynyň orunbasary, Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-rus toparynyň rus böleginiň başlygy Alekseý Owerçugy kabul etdi. Myhman Russiýa Federasiýasynyň Primorskiý kraý sebitinde tebigy heläkçilikden ejir çekenlere Türkmenistanyň iberen ynsanperwerlik kömegi üçin çuňňur hoşallygyny beýan etdi. Duşuşykda söwda-ykdysady ulgamda, nebitgaz we senagat pudaklarynda, beýleki ugurlarda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň möhüm meseleleri boýunça özara pikir alşyldy. 

10-njy oktýabrda Türkmenistanyň Prezidentiniň “Oguz han” köşkler toplumynda ýurdumyzyň saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň hünär baýramynyň uly dabara bilen bellenilýän gününde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowy “Arkadag” medaly bilen sylaglamak dabarasy boldy. Dabara Mejlisiň Başlygy, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary, harby we hukuk goraýjy edaralaryň ýolbaşçylary gatnaşdylar. 

Türkmenistanyň Mejlisiniň degişli kararyna laýyklykda, döwlet Baştutanymyz bu ýokary sylaga halkymyzyň kanuny bähbitlerini goramak we üpjün etmek boýunça hukuk kepilliklerini döretmekde, aýratyn hemaýata we goldawa mätäç çagalary durmuşa uýgunlaşdyrmaga hem-de taýýarlamaga gönükdirilen guramaçylyk, hukuk, ykdysady çäreleriň toplumyny durmuşa geçirmekde, ata-babalarymyzyň asylly ýörelgelerini özünde jemleýän Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň işine yzygiderli goldaw bermekde, ýurdumyzda ynsanperwerlik, adalatlylyk, sahawatlylyk ýörelgelerini durmuşa geçirmek bilen, haýyr-sahawat işini ösdürmekde bitiren aýratyn görnükli hyzmatlary üçin mynasyp boldy. Döwlet Baştutanymyz bu sylagy milli däplerimiz esasynda alyp barýan sahawatly işlerimize berlen baha hasap edýändigini belledi. 

11-nji oktýabrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Türkiýe Respublikasynyň daşary işler ministri Hakan Fidany kabul etdi. Duşuşygyň dowamynda özara gyzyklanma bildirilýän, şol sanda söwda-ykdysady, maýa goýum, ulag-aragatnaşyk, medeni-ynsanperwer we iki ýurduň arasyndaky hyzmatdaşlygyň beýleki ugurlaryndaky meseleleriň giň toplumy ara alnyp maslahatlaşyldy. Döwlet Baştutanymyz ýakynda Türkiýe Respublikasyna boljak resmi saparynyň ikitaraplaýyn gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmekde täze sahypany açjakdygyna ynam bildirdi. 

Şol gün ýurdumyzyň daşary syýasat edarasynda Türkiýe Respublikasynyň daşary işler ministri Hakan Fidan bilen duşuşyk geçirildi. Onda syýasy, ykdysady, medeni-ynsanperwer ulgamlarda we beýleki ugurlarda hyzmatdaşlygy ösdürmek meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Duşuşygyň netijeleri boýunça «Türkmenistanyň Daşary işler ministrligi bilen Türkiýe Respublikasynyň Daşary işler ministrliginiň arasynda 2024-2025-nji ýyllarda hyzmatdaşlyk etmegiň Maksatnamasyna» gol çekildi.  

9-njy oktýabrda türkmen halkynyň Milli Lideri, Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow hormatly Prezidentimiziň tabşyrygy boýunça paýtagtymyza iş saparyny amala aşyryp, meýilleşdirilýän dürli maksatly desgalaryň gurluşygynyň taslamalary bilen tanyşdy. 

Häzirki wagtda gurluşygy güýçli depginde alnyp barylýan Halkara fiziologiýa ylmy-kliniki merkeziniň, Arkadag şäheriniň gurluşygynyň ikinji tapgyrynyň, şeýle hem paýtagtymyzyň Görogly köçesiniň ugrunda gurulmagy meýilleşdirilýän Stomatologiýa merkeziniň, Halkara pediatriýa merkeziniň gurluşyklarynyň baş meýilnamalary görkezildi. Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumyny döwrebaplaşdyrmak we Balkan welaýatynyň çäginde kuwwatlylygy 1574 megawatt bolan döwrebap elektrik stansiýasyny gurmak göz öňünde tutulýar. 

Görkezilen taslamalar bilen tanyşlygyň barşynda Gahryman Arkadagymyza dünýäniň abraýly maliýe düzümleriniň biri bolan Yslam ösüş bankynyň ýurdumyzyň Mary, Balkan we Lebap welaýatlarynda gurulmagy meýilleşdirilýän halkara derejeli onkologiýa merkezleriniň gurluşyklaryny maliýeleşdirmek boýunça öz tekliplerini hödürleýändigi baradaky hoş habar aýdyldy. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri, Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow “Çalyk Holding” kompaniýalar toparynyň ýolbaşçysy Ahmet Çalyk bilen duşuşyp, türkiýeli hyzmatdaşlaryň alyp barýan işleriniň ýagdaýyny hem-de geljekki hyzmatdaşlygyň möhüm ugurlaryny ara alyp maslahatlaşdy. 

13-nji oktýabrda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Karary esasynda Arkadag şäheriniň ikinji tapgyrynyň tutumly gurluşyklarynyň başlanmagyna ak pata bermäge bagyşlanyp, 1948-nji ýylyň Aşgabat ýertitremesiniň pidalaryny, ähli uruşlaryň söweş meýdanlarynda wepat bolan gahrymanlarymyzy ýatlap, şeýle hem ýakynda Owganystanda bolup geçen ýertitremede wepat bolanlary hatyralap sadaka berildi. 

Geçen hepdede Türkmenistanyň Mejlisinde Kanadanyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Alan Hemsondan we Bangladeş Halk Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi M.Amanul Hakdan ynanç hatlary kabul edildi. Diplomatlara Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň dünýäniň gyzyklanma bildirýän döwletleri bilen özara bähbitli hyzmatdaşlyga gönükdirilen daşary syýasatynyň esasy ugurlary barada gürrüň berildi. 

10-njy oktýabrda ýurdumyzda giňden bellenilýän Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň gününe gabatlanyp, Aşgabatda «Saglygy goraýyş, bilim we sport Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe» atly halkara sergi we onuň çäklerinde ylmy maslahat geçirildi. Serginiň çäginde Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersitetinde Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň akademigi, lukmançylyk ylymlarynyň doktory, professor Gurbanguly Berdimuhamedowyň “Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri” atly düýpli ylmy işiniň täze, XV jildiniň tanyşdyrylyşy hem boldy. 

Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň güni mynasybetli döwlet Baştutanymyzyň adyndan paýtagtymyzyň we ýurdumyzyň welaýatlarynyň lukmançylyk edaralaryna “Toyota Camry” awtoulaglarynyň 60-dan gowragy sowgat berildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Permanyna laýyklykda hem-de tabşyrygy boýunça Söwda-senagat edarasynda saglygy goraýyş we derman senagaty ulgamynda tapawutlanan işgärleri, saglygy goraýyş, ynsanperwerlik, haýyr-sahawat işleriniň ösüşine, meýletinçilik hereketine, döwlet we jemgyýetçilik işine uly goşant goşan raýatlary Türkmenistanyň “Arkadag” medaly bilen sylaglamak dabarasy geçirildi. Şeýle-de “Arkadag” medalyna mynasyp bolanlaryň ählisine türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyzyň adyndan dabaraly ýagdaýda Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň nyşany ýerleşdirilen ýörite sowgat gowşuryldy. 

Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersitetinde utgaşykly görnüşde “Gündogaryň meşhur akyldary we lukmany Abu Aly ibn Sinanyň umumadamzat ähmiýetli mirasy” atly halkara ylmy maslahat geçirildi. Çykyşlarda lukmançylyk ugurly ýokary okuw mekdeplerinde bilim bermek işine, ýokary hünär derejeli, ruhy-medeni gymmatlyklary doly ele alan, hemmetaraplaýyn sazlaşykly ösen hünärmenleriň taýýarlanylmagyna aýratyn üns çekildi. 

Täze Arkadag şäherinde ilkinji gezek geçirilen V Wena baly we «Galkynyş» türkmen-awstriýa simfoniki orkestriniň konserti ýurdumyzyň medeni durmuşyna özboluşly öwüşgin çaýdy. 

Arkadag şäherinde “Arkadagyň säheri” atly halkara kinofestiwal üstünlikli geçirildi. Merkezi Aziýa döwletleriniň kino işgärlerini bir ýere jemlän, ýurdumyzda ilkinji gezek geçirilen döredijilik forumy sebit hyzmatdaşlygynyň aýrylmaz we möhüm bölegi bolup durýan medeni-ynsanperwer gatnaşyklary baýlaşdyrmaga täze itergi berer. 

Şeýlelikde, geçen hepdäniň wakalary hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň sebit we ählumumy derejede parahatçylyk, ynanyşmak medeniýetini pugtalandyrmaga, halkymyzyň bagtyýar ýaşaýşyny üpjün etmäge gönükdirilen toplumlaýyn strategiýasynyň netijeli durmuşa geçirilýändiginiň aýdyň beýany boldy. 

(TDH)

Gahryman Arkadagymyzyň başyny başlan beýik işleri Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň parasatly baştutanlygynda mynasyp dowam etdirilýär. Şeýle işleriň hatarynda sanly ulgamy ösdürmek, kämil hünärmenler bilen ykdysadyýetimiziň pudaklaryny üpjün etmek wezipesi möhüm orna eýedir. 

Häzir ylmyň we tehnikanyň kämilleşdirilýän, adamzadyň intellektual baýlygynyň artdyrylýan, innowasiýalaryň we ýokary tehnologiýalaryň ösýän döwrüdir. Bu gün jemgyýeti döwrebap innowasion tehnologiýalardan we aragatnaşyk serişdelerinden üzňe göz öňüne getirmek kyn. Hut şoňa görä-de, ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň ähli pudaklaryna innowasion tehnologiýalary ornaşdyrmak güýçli depginde alnyp barylýar. Şunda hünärmenleriň bilim derejesi we ylmyň iň täze gazananlaryndan habarly bolmaklary esasy orunda durýar. Adamzadyň gündelik durmuşy innowasiýalaryň, sanly tehnologiýalaryň esasynda gün-günden gowulanýar. Sanly tehnologiýalar ykdysadyýetiň bäsdeşlige ukyplylygynyň we zähmet öndürijiliginiň ýokarlanmagyny, täze hünär ugurly iş orunlarynyň döredilmegini, ykdysady ösüşiň höweslendirilmegini, maglumatlaryň elýeterliligini we täze bazarlara çykmak mümkinçiliklerini artdyrýar. Bularyň ählisi sanly ulgamyň oňat mümkinçiliklere eýedigini, döwrebap şertleri döredýändigini aýdyň görkezýär. 

 «Biz milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklaryna sanly ulgamyň mümkinçilikleriniň ornaşdyrylmagyna geljekde hem ünsi jemläris» diýip belleýän döwlet Baştutanymyzyň tagallalary esasynda «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyny» durmuşa geçirmek üçin ähli mümkinçilikler döredilýär. Şeýle işler Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň täze, döwrebap keşbini kemala getirip, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmakda giň mümkinçilikleri açýar. 

Yslamberdi ÝAZMURADOW,

Türkmenistanyň Telekommunikasiýalar we informatika institutynyň talyby.

Aşgabat, 9-njy oktýabr (TDH). Şu gün türkmen halkynyň Milli Lideri, Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow hormatly Prezidentimiziň tabşyrygy esasynda paýtagtymyz boýunça iş saparyny amala aşyryp, meýilleşdirilýän dürli maksatly desgalaryň gurluşygynyň taslamalary bilen tanyşdy. 

Gahryman Arkadagymyz häzirki döwürde gurluşygy güýçli depginde alnyp barylýan Halkara fiziologiýa ylmy-kliniki merkezine geldi. Türkmen halkynyň Milli Lideri Aşgabatda we Arkadag şäherinde hem-de ýurdumyzyň sebitlerinde dürli maksatly binalaryň gurluşygy, şähergurluşyk maksatnamasyny üstünlikli ýerine ýetirmegiň çäklerinde gurulýan desgalardaky işleriň ýagdaýy, gurluşyklarda ulanylýan serişdeleriň aýratynlyklaryna degişli taslamalar we gurluşygy dowam edýän desgalaryň ýerleşýän ýerleriniň çyzgylary bilen tanyşdy. 

Dürli maksatly desgalaryň şekil taslamalarydyr çyzgylary bilen tanyşdyrylyş çäresine Hökümet agzalary, ugurdaş ministrlikleriň we dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylary, daşary ýurtlaryň Türkmenistanda işleýän gurluşyk kompaniýalarynyň wekilleri gatnaşdylar. 

Bu ýerde Arkadag şäheriniň gurluşygynyň ikinji tapgyrynyň baş meýilnamasy, iki gatly, iki öýli ýaşaýyş jaý toplumlarynyň şekil taslamalary hem-de olaryň täze şäherde ýerleşjek ýerleriniň çyzgylary görkezildi. Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Arkadag şäheriniň gurluşygy boýunça döwlet komitetiniň başlygy D.Orazow täze şäheriň gurluşygynyň ikinji tapgyrynda meýilleşdirilýän desgalaryň aýratynlyklary barada hasabat berdi. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary N.Amannepesow paýtagtymyzda gurulýan 250 orunlyk Halkara fiziologiýa ylmy-kliniki merkezinde, 400 orunlyk Halkara sagaldyş-dikeldiş merkezinde, 500 orunlyk Halkara onkologiýa ylmy-kliniki merkezinde alnyp barylýan işleriň ýagdaýy barada hasabat berdi. Şeýle-de Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow paýtagtymyzyň Görogly köçesiniň ugrunda gurulmagy meýilleşdirilýän Stomatologiýa merkeziniň, 160 orunlyk Halkara pediatriýa merkeziniň gurluşyklarynyň baş meýilnamasy, desgalaryň ýerleşjek ýerleriniň çyzgylary we sagaldyş ulgamyna degişli merkezleriň bölümleriniň enjamlaşdyrylyşy, otaglaryň bezeg aýratynlyklary bilen tanyşdyryldy. 

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda ýurdumyzyň durmuşynyň ähli ulgamlarynda Gahryman Arkadagymyzyň başyny başlan giň gerimli özgertmeleri üstünlikli dowam etdirilýär. Arkadag şäherinde ynsan saglygynyň berkidilmegi bilen baglanyşykly meseleleriň oňyn çözülmegine, hususan-da, şäheriň halkara ülňülere doly laýyk gelýän lukmançylyk edaralarynyň işine uly üns berilýär. 

Şeýle hem bu ýerde Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumyny döwrebaplaşdyrmagyň we onuň çäklerinde gurulmagy meýilleşdirilýän täze desgalaryň taslamalary, Balkan welaýatynyň çäginde bina edilmegi göz öňünde tutulýan, kuwwatlylygy 1574 megawat bolan utgaşykly dolanyşykda işleýän döwrebap elektrik stansiýasynyň taslamalary we binalaryň ýerleşjek ýerleriniň çyzgylary görkezildi. Bular barada wise-premýer B.Annamämmedow türkmen halkynyň Milli Liderine hasabat berdi. 

Gahryman Arkadagymyz şekil taslamalary we çyzgylary bilen içgin tanşyp, gurluşyklarda häzirki zamanyň ösen tejribesiniň, täzeçil tehnologiýalaryň ulanylmagynyň, gurluşyk işleriniň ýokary hil derejesiniň üpjün edilmeginiň we desgalaryň bellenilen möhletlerde gurlup ulanmaga berilmeginiň möhüm talap bolup durýandygyny belledi. 

Bu ýerde görkezilýän taslamalar bilen tanyşlygyň çäklerinde Gahryman Arkadagymyza dünýäniň abraýly maliýe düzümleriniň biri bolan Yslam ösüş bankynyň ýurdumyzyň Mary, Balkan we Lebap welaýatlarynda gurulmagy meýilleşdirilýän halkara derejeli onkologiýa merkezleriniň gurluşyklaryny maliýeleşdirmek boýunça öz tekliplerini hödürleýändigi baradaky hoş habar aýdyldy. Munuň özi Türkmenistanyň dünýä derejesindäki belent abraýyna, jogapkärli hyzmatdaş hökmünde ykrar edilýändigine, kuwwatly ykdysady mümkinçilige eýe bolan döwletdigine aýdyň şaýatlyk edýär. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri bu hoş habary kanagatlanma bilen kabul edip, ýurdumyzyň “Açyk gapylar” syýasatyny yzygiderli durmuşa geçirip, dünýäniň dürli ugurlarda uly tejribä hem-de ýokary tehnologiýalara eýe bolan döwletleri we iri halkara maliýe edaralary bilen netijeli gatnaşyklary ösdürýändigini belledi. Şeýle maliýe edaralarynyň hatarynda Türkmenistanyň köp ýyllaryň dowamynda netijeli hyzmatdaşlyk etmek bilen, bilelikdäki taslamalary amala aşyrýan Yslam ösüş banky hem bar. 

Şunuň bilen baglylykda, keselleriň öňüni almak, anyklamak we degişli bejergileri geçirmek babatda öňdebaryjy tejribäniň ulanylmagynda we saglygy goraýyş ulgamyna degişli desgalaryň dünýäniň iň kämil enjamlary bilen üpjün edilmeginde daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen gatnaşyklaryň ähmiýetlidigine ünsi çekip, lukman Arkadagymyz Yslam ösüş banky bilen ýola goýlan hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmegiň, bilelikdäki taslamalary yzygiderli amala aşyrmagyň wajypdygyny belledi we bu babatda degişli ýolbaşçylara anyk görkezmeleri berdi. 

Saglygy goraýyş ulgamyna degişli toplumlaryň gurluşyk işlerinde ulanylýan serişdeler we enjamlar berkligi, uzak möhletleýinligi bilen tapawutlanmalydyr diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy hem-de gurluşyk işlerini amala aşyrmaga toplumlaýyn çemeleşmegiň zerurdygyny nygtady. Bu ýerde ýurdumyzyň dürli künjeklerinde durmuş maksatly desgalaryň, aýratyn-da, saglygy goraýyş ulgamyna degişli binalaryň gurluşyk işlerine maslahatçy hökmünde halkara derejeli bilermenler bilen bilelikde iş alnyp barylýandygy, şeýlelikde, geňeşçi toparlaryň işiniň netijeli häsiýete eýe bolýandygy barada habar berildi. 

Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumynda meýilleşdirilen döwrebaplaşdyryş işleriniň derejesi we gerimi bilen tanşyp, Gahryman Arkadagymyz bu işleriň ýokary derejede ýerine ýetirilmeginiň türkmen halkynyň milli buýsanjy bolan ahalteke bedewleriniň dünýä ýüzündäki abraýynyň belende galmagyna mynasyp goşant boljakdygyny belledi. Ahalteke bedewlerine aýratyn gadyr goýýan Halk Maslahatynyň Başlygy çapuw ýodalaryna düşelýän örtügiň özboluşly aýratynlyklary barada aýdyp, olar üçin Garagum sährasynyň çägesini ulanmagyň möhümdigini nygtady. Munuň özi taryhyň dowamynda atçylyk babatda toplanan tejribäniň we milli atşynaslyk ýörelgeleriniň häzirki döwürde mynasyp dowam etdirilýändiginiň nobatdaky beýanyna öwrüler. 

Gahryman Arkadagymyz Balkan welaýatynyň çäginde bina edilmegi göz öňünde tutulýan, kuwwatlylygy 1574 megawat bolan elektrik stansiýasynyň gurluşygyna toplumlaýyn we jogapkärli çemeleşmelidigini belledi. 

Häzirki döwürde Türkmenistandan Merkezi Aziýa ýurtlaryna, şol sanda Özbegistan Respublikasyna, Gyrgyz Respublikasyna, Eýran Yslam Respublikasyna we Owganystana elektrik energiýasy iberilýär. Täze desganyň ulanmaga berilmegi bilen, ýurdumyzyň energoulgamynyň kuwwaty ýene-de artar. Şeýlelikde, türkmen energiýasyny sarp edijileriň energiýa üpjünçiliginiň ygtybarlylygy pugtalanar. Şol bir wagtyň özünde, ykdysadyýetimiziň eksport mümkinçiligi ýokarlanar we täze iş orunlary dörediler. 

Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda üstünlikli durmuşa geçirilýän energetika syýasatynyň ileri tutulýan ugurlaryna laýyklykda, ýurdumyzda daşky gurşawy goramaga gönükdirilen çäreler yzygiderli amala aşyrylýar. Şunda energetika desgalary gurlanda, daşky gurşawa ýaramaz täsiriň ýetirilmegini azaltmaga ýardam edýän döwrebap tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagyna hem uly üns berilýär. Mary döwlet elektrik stansiýasynyň çäginde gurlan, sebitde deňi-taýy bolmadyk, utgaşykly dolanyşykda işleýän bug-gaz elektrik stansiýasyny muňa mysal hökmünde getirip bolar. Şeýlelikde, Balkan welaýatynyň çäginde gurulmagy meýilleşdirilýän elektrik stansiýasynyň utgaşykly dolanyşykda işlemegi bu pudaga dünýäniň öňdebaryjy tejribesiniň işjeň ornaşdyrylýandygynyň nobatdaky beýanydyr. 

Gahryman Arkadagymyz ýurdumyzyň dürli künjeklerinde gurulýan we gurulmagy meýilleşdirilýän durmuş, senagat, önümçilik maksatly binalaryň häzirki zamanyň talaplaryna laýyk derejede enjamlaşdyrylmagynyň, toplumlaryň işgärleriniň hünär derejesiniň yzygiderli ýokarlandyrylmagynyň wajypdygyny belläp, bu ugurda öňde goýlan wezipeleri ýerine ýetirmekde hemmelere üstünlik arzuw etdi. 

Soňra türkmen halkynyň Milli Lideri, Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow türkiýeli işewür Ahmet Çalyk bilen duşuşdy. Mälim bolşy ýaly, onuň ýolbaşçylyk edýän “Çalyk Holding” kompaniýalar topary gurluşyk pudagynda Türkmenistanyň öňden gelýän hyzmatdaşydyr. Duşuşygyň dowamynda türkiýeli hyzmatdaşlaryň alyp barýan işleriniň ýagdaýy hem-de mundan beýläk-de gatnaşyk etmegiň möhüm ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Işewür wagt tapyp duşuşandygy üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, Gahryman Arkadagymyzy ýurdumyzda 10-njy oktýabrda bellenilýän Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň güni bilen gutlady. Şeýle hem Ahmet Çalyk, pursatdan peýdalanyp, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowy Türkmenistanyň Gahrymany diýen belent adyň dakylmagy we “Altyn Aý” altyn nyşanynyň gowşurylmagy bilen gutlady. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri Gurbanguly Berdimuhamedow gutlaglar üçin minnetdarlyk bildirip, Türkmenistanda soňky ýyllarda giň gerimli maksatnamalaryň üstünlikli amala aşyrylýandygyny, täze şäherdir obalaryň, ylym-bilim, saglygy goraýyş, medeniýet edaralarynyň, önümçilik kärhanalarynyň yzygiderli gurulýandygyny belledi. 

Türk holdinginiň ýolbaşçysy “Çalyk Holding” üçin Türkmenistanda işlemegiň we ýurduň durmuş-ykdysady taýdan ösüşine mynasyp goşant goşmagyň uly mertebedigini nygtap, özüne ynanylan desgalardaky gurluşyklaryň barşy barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, gurluşyk işleri işlenip taýýarlanylan ýörite meýilnama laýyklykda güýçli depginde alnyp barylýar. 

Gahryman Arkadagymyzyň belleýşi ýaly, Garaşsyzlygynyň ilkinji ýyllaryndan başlap türkmen-türk hyzmatdaşlygy ähli ugurlarda, aýratyn-da, energetika, saglygy goraýyş, dokma senagaty, gurluşyk pudaklarynda işjeň ösdürilýär. Ýurdumyzda kabul edilen durmuş-ykdysady maksatnamalar we maýa goýum üçin döredilen mümkinçilikler netijeli gatnaşyklary giňeltmek boýunça amatly şertleri döredýär. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri türk hyzmatdaşlaryň, aýratyn-da, Ahmet Çalygyň Türkmenistanda saglygy goraýyş, önümçilik we energetika ulgamlarynyň desgalarynyň gurluşyklaryny amala aşyran kompaniýasynyň ýurdumyzyň milli ykdysadyýetini ösdürmekdäki uly goşandyny kanagatlanma bilen nygtady. 

Işewür daşary ýurt kompaniýalarynyň netijeli işlemekleri ugrunda zerur şertleriň döredilýändigi üçin hormatly Prezidentimize we Gahryman Arkadagymyza tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan toplumlaýyn maksatnamalaryň, halkara ähmiýetli bilelikdäki taslamalaryň mundan beýläk-de durmuşa geçirilmegine “Çalyk Holdingiň” taýýardygyny tassyklady. 

“GAP Inşaat” kompaniýasynyň häzirki döwürde Aşgabatda saglygy goraýyş ulgamyna degişli häzirki zaman merkezleriniň gurluşygyny alyp barýandygyny belläp, Ahmet Çalyk hemme işleriň ýokary hil derejesinde ýerine ýetiriljekdigine, desgalaryň bellenilen möhletlerde ulanmaga beriljekdigine ynandyrdy. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri taslamalar taýýarlanylanda, ýurdumyzda ylmy taýdan esaslandyrylan çözgütleriň we täzeçil tehnologiýalaryň ulanylmagyna aýratyn üns berilýändigini nygtap, işleriň ýokary derejede, öz wagtynda tamamlanmagy bilen bir hatarda, ekologik kadalaryň hem-de halkara ölçeglere laýyklykda daşky gurşawy goramak babatdaky talaplaryň pugta berjaý edilmeginiň möhüm ugur bolup durýandygyny belledi. 

Duşuşygyň ahyrynda Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow türk işewürine işinde mundan beýläk-de üstünlikleri arzuw etdi. 

Soňra türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy öňde goýlan möhüm wezipeleri ýerine ýetirmekde hemmelere üstünlik arzuw edip, bu ýerden ugrady.

Aşgabat, 9-njy oktýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasary T.Atahallyýewiň hem-de welaýatlaryň häkimleriniň gatnaşmagynda sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirdi. Onda ýurdumyzyň oba hojalyk toplumynda we sebitlerde alnyp barylýan işler bilen bagly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Ilki bilen, Ahal welaýatynyň häkimi R.Hojagulyýewe söz berildi. Häkim welaýatda alnyp barylýan işleriň barşy barada hasabat berdi. 

Bellenilişi ýaly, häzirki wagtda bugdaý ekişini agrotehniki möhletlerde tamamlamak boýunça degişli işler dowam edýär. Şunda oba hojalyk tehnikalary we gurallary netijeli işledilýär. Ekiş geçirilen ýerlerde gögeriş suwy tutulýar, kadaly gögeriş alynýar. Şeýle hem welaýatda pagta hasylyny gysga wagtda, ýitgisiz ýygnap almak ugrunda zerur tagallalar edilýär. Pagtaçy daýhanlar bilen hasaplaşyklar öz wagtynda geçirilýär. Mundan başga-da, Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen medeni-durmuş we önümçilik maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň barşy barada hasabat berildi. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, häzirki wagtda alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleriniň ähmiýetine ünsi çekdi hem-de geljek ýylyň hasyly üçin bugdaý ekişiniň ýokary guramaçylykly geçirilmegi, bugdaý ekilen ýerlerde ideg işleriniň talabalaýyk ýerine ýetirilmegi, pagta hasylynyň bellenen möhletlerde ýitgisiz ýygnalyp alynmagy babatda häkime birnäçe anyk tabşyryklary berdi. Mundan başga-da, ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi göz öňünde tutulan dürli maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň ýagdaýy bilen baglanyşykly meseleleri berk gözegçilikde saklamak babatda häkime anyk görkezmeler berildi. 

Soňra döwlet Baştutanymyz «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» bellenen wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmek, sebitleri durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek, ilatymyzyň ýaşaýyş derejesini has-da ýokarlandyrmak maksady bilen, «Arkadag şäherinde binalary we desgalary gurmak hakynda» Kararyň taslamasynyň taýýarlanandygyny aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz bu Kararda bellenen işleriň üstünlikli durmuşa geçirilmeginiň täze iş orunlarynyň döredilmegine ýardam etmek bilen, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalarynyň ýurdumyzda geçirilýän özgertmelere goşýan goşandyny has-da artdyrjakdygyny, raýatlarymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertleriniň mundan beýläk-de gowulandyrylmagyna uly itergi berjekdigini belläp, degişli Karara gol çekdi. 

Soňra Balkan welaýatynyň häkimi H.Aşyrmyradow welaýatyň ekerançylyk meýdanlarynda ýerine ýetirilýän işler barada hasabat berdi. 

Bellenilişi ýaly, sebitde bugdaý ekişini agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ýokary hilli geçirmek, ekiş geçirilen meýdanlarda gögeriş suwuny tutmak, oba hojalyk tehnikalarynyň we gurallarynyň doly güýjünde işledilmegini gazanmak, bugdaý ekilen meýdanlarda kadaly gögeriş almak boýunça zerur işler utgaşykly ýerine ýetirilýär. Sebitde pagta ýygymyny guramaçylykly geçirmek, hususan-da, pagta hasylyny gysga wagtda we ýitgisiz ýygnap almak üçin degişli çäreler görülýär. Şunuň bilen birlikde, pagtaçylar bilen hasaplaşyklar öz wagtynda geçirilýär. Şeýle hem ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen dürli maksatly desgalarda gurluşyk işleriniň ýerine ýetirilişi barada hasabat berildi. 

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, bugdaý ekişiniň ýokary hilli geçirilmeginiň geljek ýylda bol hasyl almagyň esasydygyny aýtdy we bu jogapkärli möwsümiň agrotehniki möhletlerde alnyp barylmagyny, ekiş geçirilen ýerlerde ideg işleriniň talabalaýyk ýerine ýetirilmegini, ýetişdirilen pagta hasylynyň ýitgisiz ýygnalyp alynmagyny berk gözegçilikde saklamagy häkime tabşyrdy. Mundan başga-da, hormatly Prezidentimiz Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän medeni-durmuş, önümçilik maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň talabalaýyk ýerine ýetirilmegi babatda häkime birnäçe görkezmeleri berdi. 

Sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahaty Daşoguz welaýatynyň häkimi S.Soltanmyradowyň welaýatda alnyp barylýan işler baradaky hasabaty bilen dowam etdi. 

Hasabatda bellenilişi ýaly, welaýatda bugdaý ekişi agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda alnyp barylýar. Bugdaý ekilen meýdanlarda endigan gögeriş alynýar, tagt suwuny tutmak işleri tamamlandy. Ekişde tehnikalary, oba hojalyk gurallaryny netijeli işletmek boýunça degişli çäreler görülýär. Welaýatda ýetişdirilen pagta hasylyny ýitgisiz ýygnap almak hem-de bökdençsiz kabul etmek boýunça hem degişli işler ýerine ýetirilýär. Pagta öndürijiler bilen tabşyrylan hasyl üçin hasaplaşyklar öz wagtynda geçirilýär. Mundan başga-da, ýetişdirilen şaly hasylyny ýygnamak işi guramaçylykly alnyp barylýar. Şeýle hem häkim «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna» laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi göz öňünde tutulýan medeni-durmuş, önümçilik maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň barşy barada hasabat berdi. 

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, oba hojalyk işleriniň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ýerine ýetirilmegine jogapkärçilikli çemeleşmegiň möhümdigine ünsi çekdi we bugdaý ekişiniň talabalaýyk geçirilmegini, ýetişdirilen pagta hasylynyň ýitgisiz, gysga möhletde ýygnalyp alynmagyny, şaly oragynyň guramaçylykly geçirilmegini üpjün etmek babatda häkime birnäçe anyk tabşyryklary berdi. Mundan başga-da, hormatly Prezidentimiz ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi göz öňünde tutulýan dürli maksatly desgalardaky gurluşyk işlerini berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy. 

Soňra Lebap welaýatynyň häkimi Ş.Amangeldiýew şu günler welaýatda dowam edýän oba hojalyk işleriniň ýagdaýy barada hasabat berdi. 

Bellenilişi ýaly, sebitde bugdaý ekişi bellenen talaplara laýyklykda alnyp barylýar. Ekiş geçirilen ýerlerde gögeriş suwuny tutmak işlerini öz wagtynda tamamlamak, kadaly gögeriş almak boýunça zerur işler geçirilýär. Bu ugurda oba hojalyk tehnikalaryndan we ekiş gurallaryndan netijeli peýdalanylýar. Şunuň bilen birlikde, häzirki wagtda ösdürilip ýetişdirilen pagta hasylyny gysga möhletde, ýitgisiz ýygnap almak hem-de döwlet harmanyna tabşyrmak boýunça işler dowam etdirilýär. Döwlete tabşyrylan hasyl üçin pagta öndürijiler bilen hasaplaşyklar öz wagtynda geçirilýär. Şeýle-de welaýatyň şaly ekilen meýdanlarynda ýetişdirilen hasyly ýygnap almak boýunça degişli işler alnyp barylýar. 

Mundan başga-da, häkim “Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna” hem-de Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl welaýatda gurlup ulanmaga berilmegi göz öňünde tutulýan dürli maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň barşy, welaýatyň Dänew etrabynyň Dänew şäherindäki 154 orunlyk hassahananyň hem-de Saýat etrabynyň Saýat şäherindäki 150 orunlyk hassahananyň durkuny täzelemek işleriniň tamamlanandygy we ulanyşa taýýar edilendigi barada habar berdi. 

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň agrotehniki möhletlerde geçirilmeginiň möhüm ähmiýete eýedigini belledi hem-de bugdaý ekişiniň, ideg, suwaryş işleriniň talabalaýyk ýerine ýetirilmegini, pagta hasylynyň bellenen talaplara laýyklykda ýygnalyp alynmagyny, şaly oragynyň guramaçylykly geçirilmegini berk gözegçilikde saklamak babatda häkime birnäçe anyk tabşyryklary berdi. Mundan başga-da, “Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna” laýyklykda, welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi göz öňünde tutulýan medeni-durmuş we önümçilik maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň ýokary hilli ýerine ýetirilmegini üpjün etmek bilen baglanyşykly anyk görkezmeler berildi. 

Şeýle-de döwlet Baştutanymyz welaýatyň durky täzelenen hassahanalarynyň ulanyşa berilmegi mynasybetli dabaralaryň ýokary guramaçylyk derejesinde geçirilmegi babatda häkime birnäçe anyk tabşyryklary berdi. 

Soňra Mary welaýatynyň häkimi B.Orazow häzirki wagtda welaýatyň ekin meýdanlarynda alnyp barylýan işleriň barşy barada hasabat berdi. 

Bellenilişi ýaly, hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzda azyk bolçulygyny pugtalandyrmak barada öňde goýan wezipelerini üstünlikli ýerine ýetirmek maksady bilen, welaýatda bugdaý ekişi bellenen meýilnama laýyklykda alnyp barylýar. Bugdaý ekişi bilen birlikde, bugdaý ekiljek meýdanlary gurplandyrmak we ekiş geçirilen ýerlerde gögeriş suwuny tutmak, kadaly gögeriş almak boýunça zerur çäreler geçirilýär. Bugdaý ekişinde degişli tehnikalaryň, gurallaryň doly güýjünde işledilmegi üpjün edilýär. Ýetişdirilen pagta hasylyny öz wagtynda, ýitgisiz ýygnap almak, ýygnalan hasyly harmanhanalarda kabul etmek we pagta arassalaýjy kärhanalarda gaýtadan işlemek boýunça degişli işler alnyp barylýar. Pagtaçy daýhanlar bilen hasaplaşyklar öz wagtynda geçirilýär. Welaýatyň gant şugundyry ekilen meýdanlarynda ideg işleri bilen bir hatarda, ýetişdirilen hasyly ýygnap almak we gaýtadan işlemek boýunça degişli işler ýerine ýetirilýär. 

Şunuň bilen birlikde, häkim “Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etraplardaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmek boýunça 2028-nji ýyla çenli döwür üçin Milli maksatnamasyna” laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi göz öňünde tutulýan medeni-durmuş we önümçilik maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň alnyp barlyşy barada hasabat berdi. 

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, şu günler dowam edýän oba hojalyk işleriniň guramaçylykly alnyp barylmagynyň möhümdigine ünsi çekdi we bugdaý ekişiniň agrotehniki möhletlerde geçirilmegini, ekiş geçirilen ýerlerde ideg işleriniň talabalaýyk ýerine ýetirilmegini, ýetişdirilen pagta hasylynyň iň soňky hanasyna çenli ýitgisiz ýygnalyp alynmagyny, gant şugundyryny ýygnamak boýunça işleriň bökdençsiz geçirilmegini berk gözegçilikde saklamak babatda häkime birnäçe anyk tabşyryklary berdi. Mundan başga-da, «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna» laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen dürli maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň ýokary hilli ýerine ýetirilmegi babatda görkezmeler berildi. 

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasary T.Atahallyýew ýurdumyzda alnyp barylýan oba hojalyk işleriniň ýagdaýy barada hasabat berdi. 

Wise-premýer, ilki bilen, “Arkadag şäherinde binalary we desgalary gurmak hakynda” Karara gol çekendigi üçin hormatly Prezidentimize çäksiz hoşallygyny beýan edip, bu taryhy çözgüt bilen Arkadagly Serdarymyzy we Gahryman Arkadagymyzy tüýs ýürekden gutlady. 

Şeýle hem wise-premýer Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň güni bilen oba hojalyk toplumynyň adyndan hormatly Prezidentimizi we türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyzy tüýs ýürekden gutlady hem-de berk jan saglyk, uzak ömür, il-ýurt bähbitli alyp barýan beýik işleriniň hemişe rowaçlyklara beslenmegini arzuw etdi. 

Soňra wise-premýer ýurdumyzyň welaýatlarynda alnyp barylýan oba hojalyk işleri barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, sebitlerde geljek ýylda bugdaýyň bol hasylyny ösdürip ýetişdirmek ugrunda ekiş möwsümi dowam edýär. Bugdaý ekişini talabalaýyk geçirmek maksady bilen, onda ulanylýan ähli oba hojalyk tehnikalaryny netijeli işletmek boýunça zerur çäreler görülýär. Ekiş bilen bir hatarda, bugdaý ekilen meýdanlarda gögeriş suwy tutulýar. 

Şeýle hem pagtaçy daýhanlarymyz tarapyndan welaýatlarda ösdürilip ýetişdirilen pagta hasylyny gysga wagtda we ýitgisiz ýygnap almak boýunça degişli işler alnyp barylýar. Döwlete tabşyrylan hasyl üçin hasaplaşyklar öz wagtynda geçirilýär. Ýygnalan hasyly harmanhanalarda kabul etmek, pagta arassalaýjy kärhanalarda gaýtadan işlemek boýunça hem zerur işler ýerine ýetirilýär. Mundan başga-da, Daşoguz we Lebap welaýatlarynda ýetişdirilen şaly hasylyny, Mary welaýatynda bolsa gant şugundyrynyň hasylyny ýygnamak işleri guramaçylykly dowam edýär. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, oba hojalyk pudagynyň öňünde durýan wezipelere ünsi çekdi hem-de bugdaý ekişiniň agrotehniki möhletlerde we bökdençsiz geçirilmegini, pagta ýygymyna gatnaşýan ähli düzümleriň sazlaşykly işiniň üpjün edilmegini, şaly oragynyň we gant şugundyrynyň hasylyny ýygnamak işleriniň talabalaýyk geçirilmegini berk gözegçilikde saklamagy wise-premýere tabşyrdy. Şeýle hem döwlet Baştutanymyz gök-bakja we beýleki azyklyk oba hojalyk ekinleriniň ösdürilip ýetişdirilen hasylynyň öz wagtynda ýygnalyp alynmagyny, geljek ýylyň hasyly üçin ekiş geçirilen ýerlerde ideg işleriniň agrotehnikanyň talaplaryna laýyklykda alnyp barylmagyny üpjün etmek babatda wise-premýere birnäçe anyk görkezmeleri berdi. 

Soňra hormatly Prezidentimiz iş maslahatyna gatnaşyjylara ýüzlenip, häzirki wagtda dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleriniň möhüm ähmiýetine ýene-de bir gezek ünsi çekdi we bu jogapkärli möwsümiň bellenen agrotehniki möhletlerde, ýokary guramaçylyk derejesinde geçirilmegi babatda anyk tabşyryklary berdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly geçirilen iş maslahatyny jemläp, oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, berkarar Watanymyzyň rowaçlygynyň, mähriban halkymyzyň abadan durmuşynyň üpjün edilmegine gönükdirilen giň gerimli işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Munuň şeýledigini dokuz aýyň jemlerine bagyşlanan Hökümet mejlisi ýene-de bir gezek tassyklaýar 

 Ykdysady ösüş döwletiň kuwwatyny emele getirýän esasy sütünleriň biri bolup, Türkmenistanda milli ykdysadyýetiň diwersifikasiýalaşdyrylmagyna — köptaraply esasda ösdürilmegine aýratyn üns berilýär, oňyn netijeler gazanylýar. Muňa 5-nji oktýabrda sanly ulgam arkaly geçirilen Ministrler Kabinetiniň ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň pudaklarynda şu ýylyň dokuz aýynda alnyp barlan işleriň jemlerine bagyşlanan nobatdaky mejlisiniň mysalynda göz ýetirmek bolýar. 

Aslynda, «oikonomike» diýen gadymy grek sözünden emele gelen ykdysadyýet düşünjesiniň «hojalygy ýöretmegiň kanuny» diýen manysy hemmämiz üçin tanyş bolsa gerek. Şundan ugur alynsa, döwletleriň öz hojalyklaryny — milli ykdysadyýetlerini döwrüň kadalaryna laýyklykda talabalaýyk alyp barmaklarynyň zerurlyk hökmünde orta çykjakdygy öz-özünden düşnüklidir. 

Ykdysady hojalygy dolandyrmak önümçilik gatnaşyklary bilen berk bagly bolup, onuň ösüşini kesgitlemekde birnäçe görkezijiler ulanylýar. Olaryň ilkinjisi jemi içerki önüm bolup, ykdysady ylymda kesgitlenilişi ýaly, munuň özi belli bir kesgitli wagtyň dowamynda ýurtda öndürilen harytlaryň we hyzmatlaryň ahyrky bahalarynyň jemidir. Şu jähetden, üstümizdäki ýylyň geçen dokuz aýynda maksatnamalaýyn çäreleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegi netijesinde, jemi içerki önümiň 6,3 göterime barabar ösüşiniň gazanylmagy milli ykdysadyýetimiziň durnukly ösdürilmeginiň dowam etdirilýändigini görkezýär. Şeýle hem geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, bölek-satuw haryt dolanyşygynyň 9,6 göterim köpelmegi raýatlarymyzyň maddy-hal ýagdaýynyň barha ýokarlandyrylýandygyny aňladýar. Çünki haryt dolanyşygy ilatyň sarp edijilik isleginiň kanagatlandyrylmagyny aňlatmak bilen, şunda söwda uly orun degişlidir. 

Her bir ýurduň merkezleşdirilen pul toplumy, ýagny döwletiň esasy maliýe meýilnamasy — Döwlet býujeti bolup, ol her ýyl üçin degişli kanunçylyk namasy arkaly tassyklanylýar we kabul edilýär. Türkmenistanyň Döwlet býujetiniň ýurdumyzy ösdürmegiň strategiýasyna, ykdysady ösüşiň durnukly depginlerini saklamaga, maýa goýum taslamalarynyň, döwlet çykdajylarynyň ýokary netijeliligini üpjün etmäge gönükdirilendigini göz öňünde tutsak, degişli döwürde onuň girdeji böleginiň 111,7 göterim, çykdajy böleginiň bolsa 97,8 göterim ýerine ýetirilmegi aýratyn bellenmäge mynasypdyr. 

Hormatly Prezidentimiz mejlisiň dowamynda geljek ýylyň Döwlet býujetiniň taslamasyny ýene-de bir gezek seljermegiň, bu ugurda alnyp barylýan işleri çaltlandyrmagyň zerurdygyna ünsi çekdi we ýylyň ahyryna çenli özara hasaplaşyklar boýunça zerur işleri geçirmek, salgytlaryň, şol sanda ýerli salgytlaryň doly ýygnalmagyna gözegçilik etmek babatda tabşyryklary berdi. 

Ýeri gelende bellesek, şu ýylyň 24-nji sentýabrynda geçirilen Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisinde döwlet Baştutanymyz: «Durnukly ykdysady ösüş biziň uzak möhletleýin strategiýamyzyň baş maksady bolup durýar» diýip belledi. Şol esasy maksada ýetmek üçin, başda belleýşimiz ýaly, Türkmenistanyň milli ykdysadyýeti diwersifikasiýa ýoly bilen ynamly ösdürilýär. Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisinde berlen hasabatlar muny aýdyňlygy bilen tassyklaýar.  

Şoňa görä-de, geliň, käbir ugurlar boýunça şu ýylyň 9 aýynda gazanylan görkezijilere garalyň. Mysal üçin, «Türkmennebit» döwlet konserni tarapyndan nebit bilen üpjün etmegiň meýilnamasy 100,4 göterim, tebigy we ugurdaş gazy çykarmagyň meýilnamasy 109,4 göterim, «mawy ýangyjy» eksport etmegiň meýilnamasy 114,3 göterim berjaý edildi. Oba hojalyk toplumynda önümçiligiň ösüş depgini, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 105,3 göterime barabar boldy. Gurluşyk we binagärlik ministrligi boýunça işleriň meýilnamasy 110,3 göterim ýerine ýetirildi. 

Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligi boýunça söwda dolanyşygynyň ösüş depgini, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 102,6 göterime, önüm öndürmegiň ösüş depgini 102,9 göterime barabar boldy. Ulag we kommunikasiýalar agentligi boýunça ýerine ýetirilen işleriň we hyzmatlaryň ösüş depgini 123,3 göterime deň boldy. 

Ykdysadyýete goýulýan maýa goýumlar dürli pudaklary ösdürmäge binýatlyk esas bolup hyzmat edýär. Goýlan maýalar degişli maksadyna laýyklykda öz wagtynda ulanylyp, garaşylýan netije gazanylanda ähmiýetli bolýar. Şu jähetden alnanda, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, üstümizdäki ýylyň ýanwar — sentýabr aýlarynda maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň möçberiniň 13,3 göterim artmagy Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň parasatly baştutanlygynda ykdysady syýasatymyzyň oýlanyşykly alnyp barylýandygyna güwä geçýär. 

Mundan başga-da, ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda ortaça aýlyk zähmet haky, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 9,9 göterim ýokarlandyrylyp, aýlyk zähmet haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary we talyp haklary öz wagtynda maliýeleşdirildi. Görnüşi ýaly, bu maglumatlar degişli döwürde oňyn netijeleriň gazanylandygyny, oňyn sepgitlere ýetilendigini görkezmek bilen, hormatly Prezidentimiziň geljege gönükdirilen durmuş ugurly syýasatynyň uly üstünligidir. 

Ykdysadyýet-maliýe, nebitgaz, söwda, gurluşyk-senagat, ulag-kommunikasiýalar ulgamlary ýaly maddy önümçilige dahylly ugurlar bilen bir hatarda geçen 9 aýyň dowamynda medeniýet, bilim, saglygy goraýyş, sport, halkara gatnaşyklary ulgamlarynda hem maksatnamalaýyn işler durmuşa geçirildi. Olaryň hatarynda Gündogaryň beýik akyldary Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy mynasybetli geçirilen çäreler görnükli orny eýeleýär. 

Şeýle hem degişli döwürde okuwçylardyr talyp ýaşlar halkara bilim bäsleşiklerinde altyn, kümüş, bürünç medallary gazanyp, ýokary işjeňlik görkezdiler. Türgenlerimiz bolsa halkara ýaryşlaryň 150-sine gatnaşyp, jemi 627 medala mynasyp boldular. Munuň özi nesilleriň sazlaşykly ösen şahsyýetler bolup kemala gelmegi üçin uly aladalar edilýän ýurdumyzda ýaşlaryň özlerine bildirilýän belent ynamy ödeýändiklerini subut edýär. 

Bir söz bilen aýdanyňda, häzirki wagtda ýurdumyzy 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda kesgitlenen wezipeler milli ykdysadyýetimiziň ähli ulgamlary boýunça bellärlikli esasda ýerine ýetirilip, döwlet Baştutanymyzyň nygtaýşy ýaly, bu ýyly gowy netijeler bilen tamamlamak üçin hemmämiz yhlas bilen zähmet çekmelidiris. Ykdysadyýetiň ähli pudaklarynda gowy netijeleri gazanmak we jemi içerki önümiň ösüş depginini durnukly saklamak üçin zerur çäreleri görmelidiris. 

 SANLAR WE MAGLUMATLAR: 

■ 2023-nji ýylyň ýanwar — sentýabr aýlarynyň dowamynda jemi içerki önümiň 6,3 göterim ösüşi üpjün edildi. 2022-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, jemi öndürilen önümiň möçberi 6,3 göterim artdy.  

 ■ Bölek-satuw haryt dolanyşygy, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 9,6 göterim köpeldi.  

 ■ Döwlet býujetiniň girdeji bölegi 111,7 göterim, çykdajy bölegi 97,8 göterim ýerine ýetirildi. 

■ Ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda ortaça aýlyk zähmet haky, 2022-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 9,9 göterim ýokarlandy. Aýlyk zähmet haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary we talyp haklary öz wagtynda maliýeleşdirildi. 

■ 2022-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň möçberi 13,3 göterim artdy. 

■ Tebigy we ugurdaş gazy çykarmagyň meýilnamasy 109,4 göterim, «mawy ýangyjy» eksport etmegiň meýilnamasy 114,3 göterim berjaý edildi. 

■ Elektrik energiýasyny öndürmegiň ösüş depgini 104,7 göterime, daşary ýurtlara elektrik energiýasyny ibermegiň ösüş depgini bolsa 102,2 göterime deň boldy. 

■ Söwda dolanyşygynyň ösüş depgini, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 102,6 göterime, önüm öndürmegiň ösüş depgini 102,9 göterime barabar boldy. 

■ Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça oba hojalyk we azyk önümlerini öndürmegiň ösüş depgini 108,8 göterime, senagat önümleriniň ösüş depgini bolsa 107,3 göterime deň boldy. 

Kakajan ÇARYÝAROW,

«Nesil».

Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, döwlet eýeçiligini hususylaşdyrmak we oňa dahylsyz pudagy ösdürmek möhüm ugur bolup orta çykýar. Ykdysady özgertmelerde telekeçiligiň ähmiýetli orny bar. Türkmen telekeçileri bazar gatnaşyklaryny ösdürmäge işjeň gatnaşýarlar. Içerki hem-de daşarky bazarlarda bäsdeşlige ukyply, dünýä ülňülerine laýyk gelýän harytlaryň öndürilişi barha artýar. Önümçilige täze tehnologiýalar batyrgaý ornaşdyrylyp, önümleriň görnüşleri giňeldilýär. Bazar bolçulygyny döretmäge önjeýli goşant goşýan hojalyk jemgyýetleriniň biri-de «Ak ýaprakdyr». Golaýda bu hojalyk jemgyýetiniň direktorynyň orunbasary Merdan MÄMMETSÄHEDOW bilen söhbetdeş bolduk. 

 — Merdan, bagtyýar halkymyz milli Garaşsyzlygymyzyň 32 ýyllyk şanly toýuny uly dabaralar bilen belledi. Toý-baýramy sowgatly garşylamak indi asylly däbe öwrüldi. Bu işlerde türkmen işewürleriniň mynasyp paýy bar. Hojalyk jemgyýetiňiziň alyp barýan işleri dogrusynda gürrüň beräýseňiz! 

— Döwlet Baştutanymyzyň «Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalarynyň ýurdumyzyň ösüşine goşýan mynasyp goşantlary, gazanýan üstünlikleri bizi buýsandyrýar» diýen sözleri biz — telekeçileri täze zähmet ýeňişlerine ruhlandyrýar, has-da gujurly işlemäge borçly edýär. Soňky döwürde telekeçiligi ösdürmek boýunça giň gerimli işler durmuşa geçirildi. Salgyt we maliýe ulgamlarynda telekeçileriň netijeli işlemegi üçin amatly şertleriň döredilendigini-de aýtmak gerek. Hojalyk jemgyýetimiz bazar bolçulygynyň üpjün edilmegine, milli ykdysadyýetiň kuwwatlanmagyna mynasyp goşant goşup gelýär. Bäherden etrabynyň Sünçe obasynda miwe we bakja ekin önümleriniň şiresini öndürýän kärhanany bina etdik. 5 gektar meýdany tutýan kärhanada önümleriň hiliniň ýokary bolmagy üçin iň kämil, döwrebap enjamlary oturtdyk. Anyk aýtsam, olar Şwesiýanyň «Tetra Pak» we Türkiýäniň «Naturaelsu» kompaniýalarynyň tehnologik enjamlarydyr. Olaryň iş öndürijiligi juda ýokary.  

 — Önümleriňiz barada durup geçäýseňiz... 

— Häzirki wagtda miwe şireleriniň ýedi görnüşini alyjylara hödürleýäris. Alma, ülje, şetdaly, pyrtykal, multifrukt-tropik, gara smorodina, multifrukt-ir-iýmiş şirelerini «7 gün» haryt nyşanly gaplara gaplaýarys. Pomidoryň şiresinem öndürýäris. Önümleri 1 litrlik gaplarda söwda nokatlaryna ugradýarys. 

Kärhananyň miwe şirelerini öndürmekdäki kuwwaty sagatda 8000 litre barabardyr. «Içäý» haryt nyşanly gara we gök sowuk çaýlar hem bize degişli. Mohita, pina-kola, gyzyl ir-iýmiş içgileriniň önümçiligini-de ýola goýduk. Olar 0,33 litrlik gaplara gaplanýar. Bu içgileriň sagatda 9 müňüsi çykarylýar. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 32 ýyllyk baýramçylygynyň öň ýanynda täze önümlerimizi-de halka hödürläp başladyk. Olar alma, limon, narpyz tagamly suwlardyr. Datly önümlerimiz baýramçylyk saçaklarymyzy bezedi. 

 — Dünýä ülňülerine laýyk gelýän önümleriňiziň hili-de ýokary eken. 

— Içgilerimiz hil babatda daşary ýurtlardan getirilýän şirelerden kem däl. Ýurdumyzda öndürilýän şol şirelere isleg barha artýar. Alyjylaryň islegini kanagatlandyrmak, bazar bolçulygyna mynasyp goşant goşmak maksady bilen, içgileriň mukdaryny artdyrmagy, görnüşini köpeltmegi meýilleşdirýäris. 

Häzirki wagtda taýýar önümlerimizi ýurdumyzyň ähli söwda nokatlaryndan, dükanlaryndan elýeter nyrhdan satyn alyp bolýar. Buýurmalar esasynda eltip hem berýäris. Munuň üçin hojalyk jemgyýetimizde 14 sany awtoulagymyz bar. Olaryň kömegi bilen ekologiýa taýdan arassa önümlerimizi söwda nokatlaryna ugradýarys. Bäherdende-de ýörite dükanymyzyň bardygyny belläsim gelýär. 

 — Önümçilikde zähmet çekýän hünärmenleriň başarjaňlygyna köp zat bagly bolsa gerek?! 

— Önümçilik awtomatlaşdyrylan usulda alnyp barylýar. Hünärmenlerimiz kompýuterlere, innowasion tehnologiýalara başarjaňlyk bilen erk edýärler. Häzir hojalyk jemgyýetimizde hünärmenleriň 100-e golaýy zähmet çekýär. Olaryň aglabasy ýaşlardyr. Kärhananyň çäginde işgärleriň öndürijilikli zähmet çekmegi üçin ähli şertler bar. Ýörite naharhanamyz, ýaşamak üçin niýetlenilen jaý işgärlerimiziň hyzmatynda. Lukmançylyk otagynyň gapysy elmydama açyk. Barlaghana-da hereket edýär. Ol ýerde önümleriň hili gözden geçirilýär. Dünýä ülňülerine laýyk gelýän önümlerimiz bilen halkymyzy mundan beýläk-de begendirip durarys. Saçaklaryň naz-nygmatynyň bol bolmagyna önjeýli goşandymyzy goşarys. 

Söhbetdeş bolan Akmyrat NURALYÝEW.

«Türkmenistan».

Aşgabat, 7-nji oktýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow bilen Russiýa Federasiýasynyň Prezidenti Wladimir Putiniň arasynda telefon arkaly söhbetdeşlik boldy. 

Döwlet Baştutanymyz, ozaly bilen, hut öz adyndan, şeýle hem türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyzyň adyndan RF-niň Prezidenti Wladimir Putini doglan güni mynasybetli tüýs ýürekden gutlady we oňa berk jan saglyk, bagtyýarlyk, abadançylyk, Russiýanyň halkynyň bähbidine ýokary döwlet wezipesinde uly üstünlikleri arzuw etdi. 

Russiýa Federasiýasy Türkmenistanyň strategik hyzmatdaşydyr. Biziň gatnaşyklarymyz deňhukuklylyk, özara hormat goýmak we hoşniýetli goňşuçylyk ýörelgelerine esaslanýar diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow aýtdy. 

Söhbetdeşligiň dowamynda bellenilişi ýaly, häzirki wagtda biziň ýurtlarymyz giň ugurlar boýunça üstünlikli hyzmatdaşlyk edýärler. Ikitaraplaýyn söwda-ykdysady hyzmatdaşlyk okgunly ösdürilýär, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň arasynda netijeli gatnaşyklar ýola goýuldy, parlamentara hyzmatdaşlyk işjeňleşdirildi. Medeniýet, ylym, bilim ulgamlarynda gatnaşyklar üstünlikli pugtalandyrylýar. Munuň özi iki ýurduň halklarynyň ýakynlaşmagynyň möhüm şertidir. 

Pursatdan peýdalanyp, döwlet Baştutanymyz türkmen-rus gatnaşyklaryny hemmetaraplaýyn ösdürmäge berýän uly ünsi we goldawy üçin russiýaly kärdeşine tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirdi. 

RF-niň Prezidenti mähirli gutlaglar üçin hoşallyk bildirip, däp bolşy ýaly, dostluk hem-de özara bähbitli hyzmatdaşlyk ýörelgeleri esasynda guralýan döwletara dialogyň pugtalandyrylmagyna we giňeldilmegine uly goşant goşan türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyza mähirli salamyny we iň gowy arzuwlaryny beýan etdi. 

Telefon söhbetdeşliginiň ahyrynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow we Prezident Wladimir Putin birek-birege berk jan saglyk, işlerinde mundan beýläk-de üstünlikleri, iki ýurduň dostlukly halklaryna bolsa abadançylyk, rowaçlyk arzuw etdiler.

Geçen şenbede ýurdumyzda milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda şu ýylyň ýanwar — sentýabr aýlarynda alnyp barlan işleriň netijelerine bagyşlanan maslahatlar geçirildi. Toplumlarda guralan maslahatlara ykdysadyýetimiziň degişli ulgamlarynyň edara-kärhanalarynda we beýleki düzümlerinde ýerine ýetirilen işlere baha berildi, olaryň jemleri jemlendi hem-de öňde duran wezipeler kesgitlenildi. Hormatly Prezidentimiziň 5-nji oktýabrda sanly ulgam arkaly geçiren Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisinde beren tabşyryklaryny ýerine ýetirmegiň ugurlary barada pikir alşyldy. 

Ykdysadyýet — içerki we daşarky şertleriň täsir etmegi netijesinde hemişe özgerişlere sezewar bolýan ulgam. Şunuň bilen baglylykda, milli ykdysadyýete garaşylmadyk we duýdansyz ýagdaýlaryň täsirini peseltmek maksady bilen, maliýe-ykdysady gurallaryň birnäçesi ulanylýar. Döwlet býujeti şeýle gurallaryň biri bolup, ol kesgitli döwür üçin işlenip taýýarlanylýar. Bu maliýe resminamasynda býujetiň girdejileriniň we çykdajylarynyň maddalary öz beýanyny tapýar. Şunda onuň girdeji böleginiň çeşmeleri, şeýle-de çykdajylarynyň gönükdirilýän ugurlary häzirki döwürde ýurtda alnyp barylýan durmuş-ykdysady syýasatyň mazmunyna has içgin göz ýetirmäge mümkinçilik berýär.  

Ykdysadyýetiň ösüşini býujet arkaly kadalaşdyrmak döwlet kadalaşdyryş işiniň esasy usullarynyň biri bolup, ol durnuklylygy saklamagyň, durmuş meselelerini çözmegiň maliýe esaslaryny emele getirýär. Şu ýylyň ýanwar — sentýabr aýlarynda Döwlet býujetiniň girdeji böleginiň 111,7 göterim ýerine ýetirilmegi býujet gatnaşyklarynyň netijesinde merkezleşdirilen tertipde pul serişdelerini toplamagyň çeşmeleri babatda oýlanyşykly çemeleşilendigine şaýatlyk edýär. Bu baş maliýe resminamasynyň girdeji böleginiň, esasan-da, salgytlaryň we tölegleriň dürli görnüşleriniň hasabyna emele getirilýändigi nazara alsak, onda onuň bu düzüm böleginiň, köplenç, peýdadan alynýan salgydyň we goşulan baha üçin alynýan salgydyň hasabyna artandygyny görmek bolýar. Şunda häzirki döwürde salgytlaryň bu görnüşleriniň önüm öndürýän ykdysady subýektler tarapyndan tölenilýändigini bellesek ýerlikli bolar. Döwlet býujetiniň girdeji böleginiň ýerine ýetirilişiniň bar bolan önümçilik kärhanalarynyň önümleriniň möçberiniň artmagy, şeýle-de täze önümçilik kuwwatlyklarynyň işe girizilmegi netijesinde ýokarlanmagy diňe bir ýurdumyzyň önümçilik kuwwatynyň mundan beýläk-de pugtalandyrylýandygyny alamatlandyrman, eýsem, häzirki döwürde amala aşyrylýan maliýe-býujet syýasatynyň döwletiň ykdysady strategiýasynda ileri tutulýan ugurlar hökmünde kesgitlenen maksatlardyr wezipelerden ugur alýandygyna, şeýle hem ykdysady ösüşi gazanmaga gönükdirilen maliýe syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilýändigine şaýatlyk edýär. 

Mejlisde hasabat döwründe Döwlet býujetiniň çykdajy böleginiň 97,8 göterim ýerine ýetirilendigi bellenildi. Häzirki döwürde döwlet çykdajylarynyň ýokary netijeliligini üpjün etmek wajyp wezipeleriň hatarynda durýar. Bu, esasan, netijeli maliýe guraly hökmünde býujetiň ykdysady ösüşiň üpjün edilmegine, ony höweslendirmäge, ilatyň durmuş üpjünçilik derejesiniň ýokarlandyrylmagyna ýardam bermek maksatlaryndan ugur alýandygy bilen baglanyşyklydyr. Şol sebäpli bu serişdelerden netijeli peýdalanylmagy bilen bagly meseleler döwletiň esasy wezipeleriniň biri bolup, ahyrky netijede, ol ýurdumyzda durmuş abadançylygynyň üpjün edilmegine ýardam berýär. Çykdajylar böleginiň ortaça 70 göterimden gowragynyň durmuş maksatlary üçin ulanylmagy bolsa, ýurdumyzda durmuş ugurly ykdysady ösüşiň saklanýandygyny tassyklamak bilen bir hatarda, raýatlarymyzyň abadan durmuşyny üpjün etmek üçin döwlet tarapyndan uly tagallalaryň edilýändigini hem görkezýär.  

Depginli ösüşi üpjün etmek üçin berk maddy binýadyň zerurdygy, hususan-da, onuň zähmet öndürijiligini ýokarlandyrmagyň hasabyna gazanylýandygy, şeýle-de önümçilik binýadynyň pugtalandyrylmalydygy tejribeden bellidir. Täze önümçilikleri özleşdirmek üçin milli ykdysadyýete dürli çeşmelerden maýa goýum serişdeleriniň çekilmegi kanunalaýyk ýagdaýdyr. Dokuz aýyň dowamynda düýpli maýa goýumlaryň möçberiniň 13,3 göterim artmagy maksatnamalaýyn ösüşiň oňyn netijeleriniň ýene-de biri bolup, ol 2023-nji ýyl üçin maýa goýum Maksatnamasynyň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginden habar berýär. Şu ýyl üçin niýetlenen maýa goýumlaryň umumy möçberinden 66,5 göteriminiň önümçilik ähmiýetli desgalaryň gurluşygyna gönükdirilmegi ýurdumyzyň önümçilik kuwwatyny ýokarlandyrmagyň baş şerti bolup, ol importyň ornuny tutýan we eksporta niýetlenen önümleriň önümçiliginiň geriminiň giňemeginde aýdyň beýanyny tapýar. Mejlisde hormatly Prezidentimiziň 2024-nji ýyl üçin maýa goýum Maksatnamasyny taýýarlamak barada beren görkezmeleri täze gymmaty döretmegiň hasabyna ýurdumyzyň bäsdeşlige ukyplylygyny artdyrmagyň logiki dowamy bolup, ol Türkmenistanyň dünýä ykdysadyýetinde tutýan ornunyň mundan beýläk-de pugtalanjakdygyna ynamy artdyrýar. 

Häzirki döwürde hormatly Prezidentimiziň alyp barýan ykdysady strategiýasynda ýurdumyzyň önümçilik we söwda kuwwatyny artdyrmakda türkmen işewürleriniň mümkinçiliklerini ulanmaga aýratyn ähmiýet berilýär. Ýurdumyzyň durmuş-ykdysady ösüşiniň häzirki şertlerinde kiçi we orta telekeçilige ýardam bermek hem-de olary ösdürmek çäreleriniň döwlet syýasatynyň iň möhüm ugurlaryň hatarynda kesgitlenilmegi hem muňa şaýatlyk edýär. Geçen dokuz aýda Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça oba hojalyk we azyk önümlerini öndürmegiň ösüş depgininiň 108,8 göterime deň bolmagy ykdysadyýetiň döwlete dahylly däl böleginiň ýurdumyzda azyk bolçulygyny döretmekde, azyk howpsuzlygyny üpjün etmekde uly güýç bolup durýandygyny görkezýär. 

Häzirki döwürde oba hojalyk pudagynda täze tehnologiýalar bilen enjamlaşdyrylan önümçilikleri ösdürmek döwletiň innowasion syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Şunuň bilen baglylykda, innowasiýalara esaslanýan oba hojalyk önümlerini öndürmekde kiçi we orta telekeçilik kärhanalarynyň ähmiýeti barha artýar. Hususy ulgamyň mümkinçilikleri diňe bir milli oba hojalyk ulgamyny ösdürmekde aýdyň beýanyny tapman, eýsem, azygyň eksport binýadynyň ösdürilmeginde-de möhüm orun eýeleýär. Ilki öz ilatyňy azyk önümleri bilen üpjün etmek, soňra galan bölegini daşary ýurtlara eksport etmek ykdysady kanunlaryň biridir. Häzirki döwürde ýurdumyzda alnyp barylýan agrar syýasat oba hojalyk pudagynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak, bazar şertlerinde onuň netijeli hereket etmegi üçin şertleri döretmek boýunça gaýragoýulmasyz çäreleri amala aşyrmak bilen baglanyşykly bolup, oba hojalyk önümçiliginiň öz-özüni üpjün etmek, şeýle-de eýeçiligiň ähli görnüşlerindäki guramalaryň hereket etmegi üçin deň şertleri üpjün edýän onümçiligiň möçberini höweslendirýän kadalaşdyryjy hukuk binýadynyň döredilmegine gönükdirilendir.  

Şu ýylyň üç çärýeginiň jemleri boýunça Senagatçylar we telekçiler birleşmesi tarapyndan, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, öndürilen senagat önümleriniň ösüş depgininiň 107,3 göterime deň bolmagy ykdysadyýetiň bu böleginde senagatlaşdyrmak syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginden nyşandyr. Importyň ornuny tutýan we eksporta niýetlenen önümleri öndürmekde mümkinçilikleri uly bolan hususyýetçileriň «Türkmenistanda öndürildi» diýen ýazgy bilen ekologik taýdan arassa önümleri daşarky bazarlara ýerlemekleri üçin döwlet tarapyndan giň mümkinçilikleriň döredilmegi zähmet bölünişiginde tutýan ornumyzyň has-da pugtalanmagyna ýardam berýän giň gerimli işleriň durmuşa geçirilýändigini alamatlandyrýar. Mahlasy, ýurdumyzda hususyýetçilik işiniň işjeňleşmegi ýerli çig mal serişdelerinden öndürilýän önümleriň görnüşleriniň we möçberiniň artmagyna getirdi. Bu önümleri daşarky bazarlara çykarmagyň mehanizmleriniň döwrebap derejede kämilleşdirilmegi döwrüň bildirýän talaplarynyň biri bolup, ol bazar gatnaşyklaryny giňden ösdürmäge, şonuň netijesinde ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny mundan beýläk-de artdyrmaga mümkinçilik berýär.  

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwri milli ykdysadyýetiň senagat pudagyny ösdürmekde täzeçe çemeleşmelere uly orun berilýän döwürdir. Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda alnyp barylýan senagat-innowasion syýasaty dokma senagatynyň uly depginde ösdürilmegine itergi berdi. Bu, ilkinji nobatda, çig mallaryň senagat taýdan täzeden işlenilmegi netijesinde goşulan gymmatyň döredilýändigi bilen baglanyşyklydyr. Harytlaryň eksportyny giňeltmek üçin zerur işleri geçirmek, şol sanda taýýar dokma önümleriniň eksportyny artdyrmak hem-de daşary ýurt bazarlarynda bu harytlary giňden ýaýratmak boýunça işleri işjeňleşdirmek döwrüň talaby bolup durýar. Daşary ykdysady işiň işjeňleşmegi bolsa, öz gezeginde, ýurduň ösüşe ukyplylygynyň, milletiň intellektual derejesiniň aýdyň görkezijisidir.  

Maýagözel BABAÝEWA,

Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň Zähmet gory we iş üpjünçilik müdirliginiň baş hünärmeni, ykdysady ylymlaryň kandidaty.

Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygynyň Germaniýa Federatiw Respublikasyna iş sapary tamamlandy 

 Berlin — Aşgabat, 29-njy sentýabr (TDH). Şu gün türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň Germaniýa Federatiw Respublikasyna iş sapary tamamlandy. 

 Ozal habar berlişi ýaly, düýn agşam Gahryman Arkadagymyz dostlukly ýurduň paýtagtyna bardy. 

Germaniýa bilen hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak ýurdumyzyň hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda durmuşa geçirilýän daşary syýasat strategiýasynyň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar. Şu gezekki sapar döwletara gatnaşyklary berkitmekde hem-de türkmen-german hyzmatdaşlygyny hil taýdan täze derejä çykarmakda nobatdaky möhüm ädim boldy. Saparyň maksatnamasyna ikitaraplaýyn görnüşde, şeýle hem Merkezi Aziýa döwletleriniň we GFR-iň wekiliýetleriniň Baştutanlarynyň derejesinde möhüm duşuşyklaryň birnäçesi girizildi. Şunuň bilen birlikde, GFR-iň ýokary derejeli ýolbaşçylarynyň gatnaşmagynda wajyp ähmiýetli köptaraplaýyn çäräniň guralmagy Ýewropanyň bu döwletiniň halkara giňişlikde durnukly we ygtybarly hyzmatdaş hökmünde uly abraýa eýe bolan Türkmenistan, şeýle hem Merkezi Aziýanyň ýurtlary bilen netijeli hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga aýratyn gyzyklanma bildirýändiginiň aýdyň subutnamasydyr. 

...Irden türkmen halkynyň Milli Lideri, Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Merkezi Aziýa döwletleriniň we GFR-iň wekiliýetleriniň Baştutanlarynyň duşuşygyna gatnaşmak üçin Germaniýa Federatiw Respublikasynyň Federal Prezidentiniň edarasyna bardy. 

 “Belwýu” köşgüniň esasy girelgesiniň öňünde Gahryman Arkadagymyzy GFR-iň Baştutany Frank-Walter Ştaýnmaýer mähirli garşylady. 

 Soňra Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow Hormatly myhmanlaryň kitabynda ýadygärlik ýazgy galdyrdy. 

Şondan soňra türkmen halkynyň Milli Lideri we GFR-iň Federal Prezidenti bilelikde surata düşdüler. “Merkezi Aziýa — Germaniýa” duşuşygyna gatnaşýan ýurtlaryň Döwlet baýdaklarynyň öňünde surata düşmek dabarasy tamamlanandan soňra, Merkezi Aziýa ýurtlarynyň wekiliýetleriniň Baştutanlary “Langhanssaal” zalyna çagyryldy. 

Germaniýa Federatiw Respublikasynyň Federal Prezidentiniň başlyklyk etmeginde işewürlik ertirlik nahary görnüşinde geçirilen duşuşyga Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýew, Gyrgyz Respublikasynyň Prezidenti Sadyr Žaparow, Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti Emomali Rahmon, Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew hem gatnaşdylar. 

GFR-iň Baştutany Frank-Walter Ştaýnmaýer “Merkezi Aziýa — Germaniýa” görnüşindäki gatnaşyklaryň ähmiýetini belledi. Şeýle hyzmatdaşlygyň mümkinçilikleri sebit parahatçylygyny we durnuklylygyny üpjün etmek, Merkezi Aziýanyň häzirki döwrüň dünýä işlerine üstünlikli goşulyşmagy babatda netijeli ulanylyp bilner. 

 Soňra Federal Prezident duşuşyga gatnaşyjylara söz berdi. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow çykyşynyň başynda Merkezi Aziýa ýurtlarynyň wekiliýetleriniň ýolbaşçylaryny mähirli mübärekledi we GFR-iň Baştutany Frank-Walter Ştaýnmaýere şu günki duşuşygy gurandygy üçin minnetdarlyk bildirdi. Bu duşuşyk Merkezi Aziýa döwletleri bilen Germaniýanyň arasyndaky özara bähbitli hyzmatdaşlygy giňeltmek işinde möhüm goşant bolar. 

Bellenilişi ýaly, Türkmenistan täze köptaraplaýyn formaty döretmek başlangyjyny goldaýar hem-de gyzyklanma bildirilýän ähli ugurlar boýunça hyzmatdaşlygy giňeltmäge taýýardyr. 

Bu gün Merkezi Aziýa ýurtlary sebitiň halklarynyň abadançylygyny üpjün etmegiň bähbidine gönükdirilen özara gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmegi maksat edinýär. Şunuň bilen baglylykda, howpsuzlygyň, durmuş-ykdysady ösüşiň, ekologiýa we halkara işleri ynsanperwerleşdirmegiň häzirki zamanyň iň esasy meseleleridigi nygtaldy. Gahryman Arkadagymyz howpsuzlyk barada aýdyp, Türkmenistanyň bu meselä onuň bitewüligi taýdan garaýandygyny belledi. 

Birleşen Milletler Guramasynyň ählumumy derejede howpsuzlygy üpjün etmekde gural bolup galmalydygyna berk ynanýarys diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri aýtdy we şulardan ugur alyp, ýurdumyzyň BMG-niň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasynda BMG-niň ýörelgelerine we kadalaryna esaslanýan Ählumumy howpsuzlyk strategiýasyny taýýarlamak başlangyjy bilen çykyş edendigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, öňüni alyş diplomatiýasyna aýratyn üns bermegiň zerurdygy nygtaldy. Munuň özi has irki döwürlerinde gapma-garşylykly ýagdaýlaryň ýüze çykmagynyň öňüni almakda örän ähmiýetlidir. Bitaraplygyň mümkinçiliklerinden peýdalanmak howpsuzlygy üpjün etmegiň beýleki bir möhüm ugry bolup biler. Ol jogapkärli öňüni alyş çäreleriniň hem-de işjeň parahatçylyk döredijilikli işiň amala aşyrylmagynyň möhüm ugurlaryny özüne birleşdirýär. 

Gahryman Arkadagymyz ykdysady ösüş meselesi barada aýtmak bilen, bu prosesiň ählumumy özara baglanyşyk häsiýetine eýedigini belledi. Häzirki wagtda dünýä ykdysady ulgamy diýlende, diňe bir dürli ýurtlaryň ykdysadyýetleriniň ýakynlaşmagy göz öňünde tutulman, eýsem, onuň köp sanly düzüm bölekleriniň sazlaşykly işini hem aňladýar. Şolaryň hatarynda energetika, ulag pudaklary hem-de maliýe ulgamy ýaly öňden bar bolan ugurlar bilen bir hatarda, sanlylaşdyrmak, emeli aň we “ýaşyl” tehnologiýalar ýaly ykdysadyýetiň täze ugurlarynyň bardygy bellenildi. 

Türkmenistan halkara giňişlikde energetika we ulag ulgamlarynda energiýa serişdelerini ygtybarly üstaşyr geçirmek, täze ulag geçelgelerini döretmek bilen bagly başlangyçlary öňe sürýär diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri sözüni dowam etdi hem-de pursatdan peýdalanyp, ýokarda bellenip geçilen ugurlarda türkmen tarapynyň teklibi bilen BMG-niň Baş Assambleýasynyň kabul eden Kararnamalaryna awtordaşlyk edendigi üçin Germaniýa minnetdarlyk bildirdi. 

Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow Merkezi Aziýanyň ýurtlarynyň we GFR-iň arasynda söwda-ykdysady ulgamda hyzmatdaşlygyň geljegi barada aýdyp, milli ykdysadyýetleriň uly kuwwatynyň bardygyny, şeýle hem tebigy we adam maýasyna baý bolan Merkezi Aziýa sebitinde Germaniýanyň önümçilik, tehnologik we maýa goýum mümkinçiliklerine uly gyzyklanma bildirilýändigini kanagatlanma bilen belledi. 

Energetika, logistika, senagat, infrastruktura, oba we suw hojalygy, hususy pudak, “ýaşyl” ykdysadyýet we beýlekiler bilelikdäki işiň geljegi uly ugurlary hökmünde kesgitlenildi. 

Ählumumy energetika bazarynyň hem-de dünýä ulag ugurlarynyň barha özgerýän häzirki tapgyrynda biz Ýewropa — Aziýa ugry boýunça hyzmatdaşlygyň täze görnüşlerine işjeň gatnaşmaga gyzyklanma bildirýäris diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri aýtdy we bu çemeleşmäniň köp babatda Ýewropa Bileleşiginiň Merkezi Aziýa üçin Strategiýasyna, şeýle hem “Ýewropa toparynyň” başlangyjy bilen kabul edilen 2027-nji ýyla çenli döwür üçin “Ählumumy derweze” Ýewropa meýilnamasynyň maksatlaryna laýyk gelýändigini nygtady. 

Energetika meselesiniň üstünde aýratyn durlup geçildi. Türkmenistan tebigy gazyň ägirt uly gorlaryna eýe bolmak bilen, bu energiýa serişdesini halkara bazarlara ibermegiň ýollaryny diwersifikasiýalaşdyrmak syýasatyny durmuşa geçirýär. Häzirki wagtda ekologik taýdan arassa, uglerod düzümi çäkli bu ýangyja dünýäde isleg örän uludyr. Şunuň bilen baglylykda, Ýewropa ugry boýunça gazy ibermek taslamalaryny durmuşa geçirmegiň möhümdigi bellenildi. 

Gahryman Arkadagymyz ulag meselesi barada aýdyp, Merkezi Aziýa —Ýewropa ugry boýunça logistika ýoluny işjeň ösdürmäge taýýarlygy tassyklady we geljekde Dunaý derýasynyň mümkinçiliklerini peýdalanmak bilen “Hazar deňzi — Gara deňiz” üstaşyr ulag geçelgesiniň geljeginiň uludygyna ünsi çekdi. 

Ekologik mesele hyzmatdaşlygyň örän möhüm ugurlarynyň hatarynda görkezildi. Şunda “Ýaşyl” Merkezi Aziýa” başlangyjy netijeli hyzmatdaşlyk üçin ýolgörkezijidir. Bu başlangyç howanyň üýtgemelerine uýgunlaşmaga german çemeleşmesine esaslanýar. 

Bilim we medeniýet ulgamy şu duşuşyga gatnaşýan ýurtlaryň hyzmatdaşlygynda wajyp orun eýeleýär. Şunda Gýote merkezi, “DAAD”, “PAD”, “PASCH” ýaly german maksatnamalarynyň sebitde netijeli iş alyp barýandygy bilen baglylykda, bilelikdäki işiň uly mümkinçilikleriniň bardygy bellenildi. Türkmenistanda nemes dilini öwrenmäge uly gyzyklanmanyň bardygyny hasaba almak bilen, Halk Maslahatynyň Başlygy bu ugurda hyzmatdaşlygy geljekde hem ösdürmäge taýýardygyny tassyklady. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri Merkezi Aziýanyň we Germaniýanyň halklarynyň arasynda medeni alyşmalaryň işjeňleşdirilmeginiň möhümdigine aýratyn ünsi çekip, şunuň bilen baglylykda, Germaniýanyň şäherlerinde dünýä siwilizasiýasynyň ojaklarynyň biri bolan gadymy Marguşyň arheologiýa sergisiniň geçirilmeginiň üstünlikli tejribesini kanagatlanma bilen belledi. Bu sergä 430 müňe golaý adam baryp gördi. Şunuň bilen baglylykda, serginiň ikinji tapgyryny geçirmegiň, şeýle hem Parfiýa şalygynyň gadymy tapyndylarynyň görkezilişini guramagyň mümkinçiligine garamak teklip edildi. 

Sözüniň ahyrynda Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow şu sapary gurandygy üçin german tarapyna ýene bir gezek minnetdarlyk bildirip, Türkmenistanyň köpugurly hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmäge gyzyklanma bildirýändigini nygtady. 

Soňra Merkezi Aziýa döwletleriniň wekiliýetleriniň we Germaniýanyň ýolbaşçylary köptaraplaýyn söwda-ykdysady gatnaşyklaryň, ynsanperwer ulgamda dialogy giňeltmegiň möhüm meseleleri boýunça pikir alyşdylar. Ýygnananlaryň umumy pikirine görä, biziň ýurtlarymyzyň netijeli hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de işjeňleşdirmek üçin ähli mümkinçilikleri bar. Ýokary derejedäki çäräniň netijeleri we “Merkezi Aziýa — Germaniýa” formatyndaky gatnaşyklaryň ileri tutulýan ugurlarynyň kesgitlenilmegi anyk netijelere gönükdirilen oňyn hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine täze itergi berer. 

Duşuşyk tamamlanandan soňra, türkmen halkynyň Milli Lideri, Halk Maslahatynyň Başlygy “Adlon Kempinski Berlin” myhmanhanasyna tarap ugrady. 

Bu myhmanhananyň merkezi girelgesiniň öňünde Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowy German ykdysadyýetiniň Gündogar komitetiniň başlygy “СLAAS KgaA GmbH” kompaniýasynyň gözegçilik geňeşiniň we paýdarlar komitetiniň başlygy hanym Katrina Klaas-Mýulhoýzer mähirli garşylady we “Palaissaal” zalyna geçmäge çagyrdy. Şol ýerde Merkezi Aziýa döwletleriniň wekiliýetleriniň ýolbaşçylarynyň «Geljegi strategik taýdan bilelikde emele getirmek — Merkezi Aziýa bilen Germaniýanyň arasyndaky ykdysady hyzmatdaşlygy berkitmek» mowzugy boýunça duşuşygy geçirildi. 

Hanym Katrina Klaas-Mýulhoýzeriň başlyklyk etmeginde geçirilen işewürlik çäresine Gazagystanyň, Gyrgyzystanyň, Täjigistanyň we Özbegistanyň Liderleri hem gatnaşdylar. German tarapyna ykdysadyýet we howanyň üýtgemegi bilen bagly meseleler boýunça federal ministriniň stats-sekretary Udo Filipp, aýratyn tabşyryklar boýunça federal ministri, GFR-iň Kansleriniň edarasynyň ýolbaşçysy Wolfgang Şmidt, «Linde GmbH», «GP Günter Papenburg AG», «Knauf», «Ernst Klett AG», «DB Engineering and Consulting», «BayWa AG» kompaniýalarynyň ýolbaşçylary wekilçilik etdiler. 

German ykdysadyýetiniň Gündogar komitetiniň başlygy, “Сlaas KgaA GmbH” kompaniýasynyň gözegçilik geňeşiniň we paýdarlar komitetiniň başlygy duşuşygy açyp, Merkezi Aziýa ýurtlarynyň wekiliýetleriniň Baştutanlaryna şu günki çärä gatnaşmaga çakylygy kabul edendikleri üçin hoşallyk bildirdi. 

GFR-iň paýtagtynda geçirilýän şeýle ilkinji wekilçilikli duşuşygyň taryhy ähmiýetini belläp, hanym Katrina Klaas-Mýulhoýzer gün tertibi boýunça, hususan-da, Merkezi Aziýa döwletleriniň maýa goýum babatda özüne çekijiligi hem-de german kompaniýalarynyň sebitde ykdysady taýdan netijeli işlemegi üçin şertleri döretmek meseleleri boýunça pikir alşylmagynyň netijeli gatnaşyklary ösdürmegiň anyk gurallaryny kesgitlemäge, “Merkezi Aziýa — Germaniýa” formatyna gatnaşýan ýurtlaryň milli ykdysadyýetleriniň strategik taýdan ähmiýetli pudaklarynda täze taslamalary durmuşa geçirmegiň mümkinçiliklerini ara alyp maslahatlaşmaga ýardam berjekdigini nygtady. 

Ykdysadyýet we howanyň üýtgemegi bilen bagly meseleler boýunça federal ministriniň stats-sekretary Udo Filipp belent mertebeli myhmanlary mübärekläp, Germaniýada iki yklymyň strategik taýdan möhüm çatrygynda ýerleşýän Merkezi Aziýanyň ýurtlary bilen netijeli gatnaşyklary çuňlaşdyrmaga uly ähmiýet berilýändigini belledi. Bu ýurtlar ählumumy ösüş işlerine saldamly goşantlaryny goşýarlar. Nygtalyşy ýaly, energetika, maýa goýumlar, söwda, bilelikdäki kärhanalary we täze iş orunlaryny döretmek ýaly ugurlarda giň mümkinçilikler açylýar. Şunuň bilen birlikde, germaniýaly hyzmatdaşlaryň ulag-logistika ulgamynda, oba hojalygynda, öňdebaryjy tehnologiýalar we energiýanyň gaýtadan dikeldilýän çeşmeleri ulgamlarynda taslamalary durmuşa geçirmäge çalyşýandygy aýdyldy. 

Bilim, hususan-da, Merkezi Aziýa ýurtlarynda nemes dilini çuňlaşdyryp öwrenmek ulgamynda hyzmatdaşlygyň giňeldilmegi geljekde däp bolan medeni-ynsanperwer we işewürlik gatnaşyklaryny pugtalandyrmaga ýardam eder diýip, Udo Filipp nygtady we altytaraplaýyn hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de ösdüriljekdigine ynam bildirdi. 

 Soňra Merkezi Aziýa döwletleriniň wekiliýetleriniň Baştutanlaryna söz berildi. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri ýygnananlary mübärekläp, ozaly bilen, German ykdysadyýetiniň Gündogar komitetiniň ýolbaşçylaryna bu duşuşygy geçirmek başlangyjy üçin hoşallygyny beýan etdi hem-de oňa gatnaşmaga çakylygy üçin minnetdarlyk bildirdi. 

Hyzmatdaşlygyň şeýle görnüşi Merkezi Aziýa sebiti bilen Germaniýanyň arasynda ykdysady hyzmatdaşlygyň täze derejesiniň kemala getirilmegine kuwwatly itergi berer diýip, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi we häzirki wagtda biziň sebitimiziň tutuş dünýäniň belli kompaniýalarynyň ünsüni barha köp özüne çekýändigini aýtdy. Munuň özi sebitimizde tebigy serişdeleriň ägirt uly gorlarynyň bardygy hem-de uly adam mümkinçilikleri bilen şertlendirilendir. 4 million inedördül kilometre golaý meýdany eýeleýän Merkezi Aziýanyň geografik taýdan örän amatly ýerleşýändigi, sebitde yklym ähmiýetli ulag-logistika merkezini döretmegiň geljegi, ählumumy azyk howpsuzlygynyň çözülmegine uly goşant goşmak mümkinçiligi bu barada şeýle diýmäge esas berýär. 

Halk Maslahatynyň Başlygy Türkmenistanyň ykdysady kuwwaty barada aýdyp, käbir makroykdysady görkezijileri mysal getirdi. Häzirki wagtda ýurdumyzda umumy bahasy ABŞ-nyň 10 milliard dollaryna golaý bolan 200-e golaý desganyň gurluşygy alnyp barylýar. 2023-nji ýylyň 8 aýynyň jemleri boýunça Türkmenistanyň jemi içerki önüminiň ösüşi 6,2 göterime deň boldy. Biziň ykdysadyýetimize gönükdirilýän her ýylky maýa goýumlaryň möçberi jemi içerki önümiň 18-19 göterimine deňdir. Şunda daşary ýurt maýa goýumlarynyň paýy olaryň jemi möçberiniň 12 göterimine golaýyny düzýär. 

Strategik senagat-innowasion ösüş depgini maýa goýumlaryň umumy möçberiniň 60 göterimden gowrak böleginiň önümçilik ulgamyna gönükdirilmeginiň hasabyna üpjün edilýär. Munuň özi senagatymyzyň tutuş düzümini üýtgetmäge, importyň ýerini tutýan hem-de eksport ugurly önümçilikleri ösdürmegi çaltlandyrmaga mümkinçilik berýär. Şunuň bilen birlikde, soňky ýyllarda ykdysadyýetimiziň gazhimiýa pudagynda birnäçe maýa goýum taslamalary amala aşyryldy. Olar ammiak, karbamid, polipropilen, polietilen, sintetiki benzin önümçiligi boýunça gurlan täze zawodlardyr. 

Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow sözüniň dowamynda Türkmenistan bilen Germaniýanyň hyzmatdaşlygynyň käbir ileri tutulýan ugurlary barada gysgaça durup geçdi. 

Energetika hyzmatdaşlygyň möhüm ugrudyr. Onuň düzüminde gaz we elektroenergetika pudaklary wajyp orun eýeleýär. Şunda gaz çykarmak boýunça kuwwatlyklaryň artdyrylmagyna, köpugurly gaz ulag düzüminiň giňeldilmegine aýratyn ähmiýet berilýär. Munuň özi türkmen tebigy gazynyň dünýä bazarlaryna iberilmegini üpjün etmäge ýardam berýär. 

Ýewropa ugrunyň Türkmenistanyň halkara energetika hyzmatdaşlygynyň gün tertibinde möhüm orun eýeländigini we şeýle bolmagynda galýandygyny aýratyn bellemek gerek. Şunuň bilen baglylykda, Hazarüsti gaz geçirijisini gurmak arkaly Ýewropa ýurtlaryna gaz ibermek boýunça Türkmenistanyň eýeleýän üýtgewsiz garaýşy tassyklanyldy. Mälim bolşy ýaly, munuň üçin soňky 15 ýylyň dowamynda köp işleri ýerine ýetirdik. Ýewropa Bileleşigi bilen yzygiderli hyzmatdaşlyk ýola goýuldy. Ýewropa Komissiýasynyň degişli düzümleri, Ýewropanyň aýry-aýry döwletleri hem-de kompaniýalary bilen iri halkara energetika taslamalaryny durmuşa geçirmekde işjeň gatnaşyklary dowam etdirmäge taýýardyrys diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri aýtdy. 

Pursatdan peýdalanyp, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow germaniýaly işewürlere elektroenergetika pudagynda işlemek mümkinçiligine garamagy hem teklip etdi. Şunuň bilen baglylykda, elektrik stansiýalaryny gurmak we döwrebaplaşdyrmak, elektrik geçiriji ulgamlary ösdürmek we beýleki taslamalar bilelikdäki tagallalary utgaşdyrmagyň ugurlarynyň hatarynda görkezildi. 

Şol bir wagtda, Türkmenistan energiýanyň gaýtadan dikeldilýän çeşmeleri ýaly möhüm ugruň ösdürilmegine uly üns berýär. Ýurdumyz “ýaşyl” energetika “geljegiň energiýasy” hökmünde düşünmek bilen, häzirki wagtda milli derejede Gün we ýel energiýasy ulgamynda taslamalaryň ilerledilmegine gönükdirilen çäreleriň birnäçesini durmuşa geçirýär. 

Bellenilişi ýaly, wodorod energetikasy babatda halkara hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine aýratyn ähmiýet berilýär. Metanyň atmosfera goýberilýän zyňyndylaryny azaltmak, uglewodorod serişdeleriniň ýataklarynda ugurdaş gazy gaýtadan işlemek meselelerinde daşary ýurt kompaniýalary we halkara düzümler bilen hyzmatdaşlyk aýratyn möhüm ugurdyr diýip, Halk Maslahatynyň Başlygy nygtady we Germaniýanyň kompaniýalarynyň toplan bilimleriniň hem-de iň gowy iş tejribeleriniň ýokarda görkezilen ugurlarda Türkmenistanda uly islege eýedigini aýtdy. 

Ulag we kommunikasiýalar hyzmatdaşlygyň ýene bir möhüm ugrudyr. Ençeme ýyllaryň dowamynda biz Germaniýanyň kompaniýalary bilen üstünlikli işledik. Olar ykjam aragatnaşyk, hemra ulgamlarynyň torunyň hyzmatlaryny giňeltmek, deňiz ulagyny ösdürmek boýunça taslamalary durmuşa geçirmäge işjeň gatnaşdylar diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri aýtdy we german kompaniýalary bilen demir ýol ulagyny ösdürmek, gämigurluşyk enjamlary, Türkmenbaşy Halkara deňiz portunyň ulag-logistika mümkinçiliklerini netijeli peýdalanmak, telekommunikasiýalar ulgamynda hyzmatdaşlygyň täze görnüşlerini ýola goýmak meselelerini anyk ara alyp maslahatlaşmaga taýýardygyny beýan etdi. Şunuň bilen birlikde, Germaniýanyň işewür toparlaryna Türkmenistanyň ykdysadyýetini sanlylaşdyrmak boýunça taslamalara gatnaşmak baradaky çakylyk hem beýan edildi. 

Maliýe-bank ulgamy türkmen-german hyzmatdaşlygynyň esasy ugry bolmalydyr. Türkmenistanyň barha ösýän bank ulgamy ýurdumyzyň maliýe ulgamynyň möhüm bölegidir. Çünki ol tutuş Merkezi Aziýa sebitinde wajyp ähmiýete eýedir. Şunda daşary ýurt banklary bilen hyzmatdaşlygy ösdürmek hem-de täze gatnaşyklary ýola goýmak meselelerine uly üns berilýär. Gahryman Arkadagymyz Germaniýanyň banklaryny, eksport-karz edaralaryny, ätiýaçlandyryş guramalaryny ýurdumyzyň döwlet we täjirçilik banklary bilen göni gatnaşyklary işjeň ösdürmäge çagyrdy. 

Mälim bolşy ýaly, suw serişdeleriniň ýetmezçiligi häzirki wagtda dünýäniň köp sebitlerinde möhüm mesele bolup durýar. Munuň özi, ozaly bilen, howanyň ählumumy üýtgemegi, aýry-aýry döwletleriň ykdysady düzümleriniň giň gerimli hem-de kähalatlarda gözegçiliksiz hojalyk işleri bilen şertlendirilendir. Bellenilişi ýaly, Türkmenistan BMG-niň Howanyň üýtgemegi baradaky Çarçuwaly konwensiýasyna, Pariž ylalaşygyna we daşky gurşawy goramak ulgamynda beýleki köptaraplaýyn resminamalara gatnaşyjy bolmak bilen, özüniň halkara ekologiýa borçnamalaryny ýerine ýetirmäge berk ygrarlydyr. 

Hususan-da, biziň ýurdumyzda suw serişdeleriniň goralyp saklanmagyna hem-de rejeli peýdalanylmagyna gönükdirilen toplumlaýyn çäreler durmuşa geçirilýär. Bu çäreleri halkara guramalar hem-de daşary ýurtlar bilen ýakyn hyzmatdaşlykda durmuşa geçirmegi maksadalaýyk hasaplaýarys diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri aýtdy we german kompaniýalaryna Türkmenistanyň suw hojalyk ulgamynda dürli taslamalary durmuşa geçirmek meselelerine garamagy teklip etdi. Şolaryň hatarynda, ilkinji nobatda, Garagum derýasynyň ulanyş düzümlerini toplumlaýyn döwrebaplaşdyrmak ýaly ägirt uly taslama bar. Şunuň bilen birlikde, oba hojalyk tehnikalaryny we enjamlaryny ýurdumyza ibermekde german kompaniýalary bilen hyzmatdaşlygyň toplanan oňyn tejribesi bellenildi. 

Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow türkmen ykdysadyýetiniň durmuş ugurlydygy barada aýdyp, lukmançylyga hem-de saglygy goraýyş ulgamyna ägirt uly üns berilýändigini nygtady. Soňky 25 ýylyň dowamynda Türkmenistanda iň häzirki zaman lukmançylyk enjamlary hem-de saglygy goraýyş ulgamynda öňdebaryjy tehnologiýalar bilen üpjün edilen bejeriş edaralarynyň onlarçasy guruldy, ýokary derejeli hünärmenleriň müňlerçesi ýetişdirildi. Biz bu asylly işde german hyzmatdaşlarymyzyň baý tejribesini peýdalanýarys diýip, Halk Maslahatynyň Başlygy kanagatlanma bilen belledi we pursatdan peýdalanyp, saglygy goraýyş we derman senagaty ulgamynda Türkmenistan bilen köpýyllyk netijeli hyzmatdaşlyk üçin german tarapyna minnetdarlygyny beýan etdi. 

Şunuň bilen birlikde, türkmen tarapynyň geljekde-de german kompaniýalary bilen lukmançylyk enjamlarynyň önümçiligi, derman senagaty, telelukmançylyk usullaryny işläp taýýarlamak we ulanmak, öňüni alyş, anyklaýyş hem-de dürli keselleri bejermek ulgamynda german hünärmenleriniň tejribesini peýdalanmak ugrunda hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga taýýardygy tassyklanyldy. 

Şu ýylyň 29-njy iýunynda Türkmenistanda täze Arkadag şäheriniň açylyş dabarasy boldy. Häzirki wagtda bu şäheriň ikinji tapgyrynyň gurluşygy başlandy. Senagat toplumyny döretmek bu gurluşygyň möhüm ugurlarynyň biri bolmalydyr. Bu şäheriň “ýaşyl” ugurlydygyny hasaba almak bilen, onuň senagat zolagynda lukmançylyk senagatynyň, dermanlaryň, çagalar iýmitiniň aýry-aýry görnüşleriniň öndürilmegine gönükdirilen birnäçe kärhanalaryň gurluşygy göz öňünde tutulýar. Şunuň bilen baglylykda, gyzyklanma bildirýän german kompaniýalaryna bu toplumy döretmäge gatnaşmak teklip edildi. 

Men döwletara hyzmatdaşlygy ösdürmegiň diňe käbir ileri tutulýan ugurlaryny beýan etdim diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy we türkmen tarapynyň German ykdysadyýetiniň Gündogar komitetiniň hem-de onuň agzalarynyň bu işleri berk goldajakdygyna, olary durmuşa geçirmäge işjeň gatnaşjakdygyna umyt edýändigini nygtady. 

Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow sözüniň ahyrynda türkmen wekiliýetiniň adyndan Türkmenistan bilen Germaniýanyň arasynda “Merkezi Aziýa — Germaniýa” görnüşinde söwda-ykdysady gatnaşyklary mundan beýläk-de pugtalandyrmak we ösdürmek meselelerine bildirilen uly gyzyklanma üçin duşuşyga gatnaşyjylaryň ählisine minnetdarlyk bildirdi. Şeýle-de Gahryman Arkadagymyz German ykdysadyýetiniň Gündogar komitetiniň başlygy, “СLAAS KgaA GmbH” kompaniýasynyň gözegçilik geňeşiniň we paýdarlar komitetiniň başlygy hanym Katrina Klaas-Mýulhoýzere şeýle wekilçilikli işewürlik çäresini gurandygy üçin minnetdarlyk bildirdi. 

Duşuşygyň çäklerinde altytaraplaýyn hyzmatdaşlygyň geljegi, söwda-ykdysady gatnaşyklary giňeltmegiň mümkinçilikleri we olary hil taýdan täze mazmun bilen baýlaşdyrmagyň gurallary, şol sanda dürli ulgamlarda möhüm ähmiýetli taslamalary durmuşa geçirmek arkaly gatnaşyklary pugtalandyrmagyň ýollary ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Germaniýanyň esasy maýadarlarynyň Merkezi Aziýa döwletlerine strategik gyzyklanmasynyň uly möçberdäki tebigy serişdeler, olaryň eksport we üstaşyr mümkinçilikleri, işjeň ösýän bazary bilen şertlendirilendigini bellemek gerek. Häzirki wagtda bu sebitde söwda-ykdysady gatnaşyklary giňeltmek üçin ähli mümkinçilikler bar. «Linde GmbH», «GP Günter Papenburg AG», «Knauf», «Ernst Klett AG», «DB Engineering and Consulting», «BayWa AG» nemes holdingleriniň ýolbaşçylarynyň çykyşlarynda hem şu meseleler öz beýanyny tapdy. 

Kompaniýalaryň ýolbaşçylary wekilçilik edýän düzümleriniň işi bilen gysgaça tanyşdyrdylar. Geografik taýdan amatly ýerleşýän we ägirt uly ykdysady kuwwata eýe bolan Merkezi Aziýa ýurtlarynyň geljegi uly bazarlarynda eýeleýän orunlaryny giňeltmäge taýýardyklaryny bellediler. Hususan-da, german kompaniýalarynyň wekilleri dürli döwletleriň ykdysadyýetlerine maýa goýumlary goýmak babatda toplan tejribesini paýlaşdylar we himiýa senagatynda, ulag, gurluşyk ulgamlarynda, gurluşyk serişdeleri önümçiliginde, neşirýat işi we bilim ugry boýunça, oba hojalygynda, energetikada hyzmatdaşlygyň meýilnamalaryny hödürlediler. 

Aýratyn tabşyryklar boýunça federal ministr, GFR-iň Kansleriniň edarasynyň ýolbaşçysy Wolfgang Şmidt öz çykyşynda Germaniýa bilen Merkezi Aziýa ýurtlarynyň arasyndaky gatnaşyklaryň hil taýdan täze derejä çykarylyp, anyk many-mazmun bilen baýlaşdyrylýandygyny belledi. Şu günki ýokary derejedäki duşuşyk altytaraplaýyn hyzmatdaşlygyň giň meseleleri boýunça pikir alyşmak, geljekki bilelikdäki işiň täze ugurlaryny kesgitlemek üçin oňat mümkinçilikdir. 

Wolfgang Şmidt Merkezi Aziýa döwletleriniň wekiliýetleriniň Baştutanlary tarapyndan aýdylan oňyn teklipleriň maýa goýum, söwda, önümçilik, oba hojalygy, energetika ulgamlarynda, şol sanda energiýanyň gaýtadan dikeldilýän çeşmeleri ulgamynda özara bähbitli hyzmatdaşlyk üçin täze mümkinçilikleri açjakdygyna ynam bildirdi. Ekologiýa, döwrebap üstaşyr ulag düzümini kemala getirmek, innowasiýalary ornaşdyrmak, zerur bolan hünärler boýunça işgärleri taýýarlamak ýaly wajyp ugurlarda we beýleki ulgamlarda tagallalary birleşdirmegiň zerurdygyna aýratyn üns berildi. 

Ýygnananlar duşuşygyň netijelerini jemläp, döwletleriň bähbitlerine hem-de dostlukly ýurtlaryň durmuş-ykdysady ösüşiniň ileri tutulýan ugurlaryna doly laýyk gelýän täze “Merkezi Aziýa — Germaniýa” formatyndaky netijeli dialogyň ösdüriljekdigine berk ynam bildirdiler. 

 Soňra duşuşyga gatnaşyjylar bilelikde surata düşdüler. 

Günüň ikinji ýarymynda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Merkezi Aziýa döwletleriniň wekiliýetleriniň ýolbaşçylarynyň GFR-iň Hökümetiniň Başlygy Olaf Şols bilen duşuşygyna gatnaşmak üçin Germaniýanyň Federal Kansleriniň edarasyna bardy. 

Işewürlik günortanlyk nahary görnüşinde geçirilen çärä Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýew, Gyrgyz Respublikasynyň Prezidenti Sadyr Žaparow, Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti Emomali Rahmon, Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew hem gatnaşdylar. 

Germaniýanyň Federal Kansleri belent mertebeli myhmanlary mübärekläp, şeýle derejedäki ilkinji duşuşygyň uzak möhletli geljegi nazara almak bilen hem-de Merkezi Aziýa ýurtlarynyň we GFR-iň bähbitlerine altytaraplaýyn hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan meselelerini ara alyp maslahatlaşmak üçin oňaýly mümkinçilik bolup durýandygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, Olaf Şols uly mümkinçilikleriň bardygyny aýdyp, öz ýurdunyň Merkezi Aziýanyň döwletleri bilen ähli ugurlar boýunça strategik hyzmatdaşlygy çuňlaşdyrmaga taýýardygyny tassyklady. 

Şu günki duşuşygyň esasy maksady gatnaşyjy ýurtlaryň ykdysady taýdan durnukly ösüşine we döwletara söwda-ykdysady gatnaşyklary, ilkinji nobatda, olaryň umumy meselelerini hem-de milli aýratynlyklaryny we talaplaryny nazara almak bilen, maýa goýum işini amala aşyrmagyň hasabyna hyzmatdaşlygy giňeltmäge ýardam etmäge gönükdirilen çäreleri anyklaşdyrmakdan ybaratdyr. Şunuň bilen baglylykda, Federal Kansler bilelikdäki hyzmatdaşlygyň esasy ugurlary barada durup geçip, birnäçe anyk teklipleri beýan etdi. 

 Soňra Merkezi Aziýa döwletleriniň wekiliýetleriniň Baştutanlaryna söz berildi. 

Öz nobatynda, türkmen halkynyň Milli Lideri Germaniýa gelmäge çakylyk we netijeli işlemek üçin döredilen şertler üçin Federal Kansler Olaf Şolsa minnetdarlyk bildirdi. Nygtalyşy ýaly, şu gezekki duşuşyklaryň geçirilmegi Merkezi Aziýa döwletleri bilen GFR-iň arasyndaky hyzmatdaşlygy ösdürmekde ähmiýetli sepgit bolar. 

Mälim bolşy ýaly, häzirki günde dünýä syýasy, ykdysady we ynsanperwer taýdan durnuksyz ýagdaýdadyr diýip, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow sözüni dowam etdi. Howanyň üýtgemegi, azyk howpsuzlygy we beýleki wehimler aýratyn ynjalyksyzlyk döredýär. Häzirki döwrüň şu we beýleki meseleleriniň çözülmegi her bir döwletiň ählumumy dialoga jogapkärçilikli çemeleşmegini hem-de işjeň gatnaşmagyny talap edýär. Şunuň bilen baglylykda, ýokary wekilçilikli derejedäki “Merkezi Aziýa — Germaniýa” formatynyň döredilmeginiň ähmiýeti bellenildi. 

 Türkmen halkynyň Milli Lideri gün tertibiniň anyk meselelerine geçip, esasy ugurlaryň birnäçesine ünsi çekdi. 

Howpsuzlyk bilen bagly mesele ilkinjileriň hatarynda görkezildi. Bu mesele islendik jemgyýetiň durmuşynyň esasy zerurlygy bolmak bilen, ol toplumlaýyn çemeleşmäni talap edýär. Howpsuzlygyň bitewüligi hem-de gepleşikler arkaly deňhukukly hyzmatdaşlyk etmek bu çemeleşmäniň ileri tutulýan ugurlarydyr. Şunda howpsuzlygy üpjün etmekde Birleşen Milletler Guramasyna esasy orun degişli bolmalydyr. BMG-niň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasynyň plenar mejlisinde Türkmenistanyň BMG-niň kadalarynyň we ýörelgeleriniň esasynda Ählumumy howpsuzlyk strategiýasyny taýýarlamak baradaky teklibi hem şuňa gönükdirilendir diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy. 

Halk Maslahatynyň Başlygy sebitdäki ýagdaý barada durup geçip, Merkezi Aziýa ýurtlarynyň arasyndaky netijeli hyzmatdaşlygyň ähmiýetini nygtady. Şular barada Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşyklarynda kabul edilen Bilelikdäki Beýannamalarda hem aýdylýar. 

Ikinji ugur ykdysady ösüş üçin şertleri döretmek bilen baglydyr. Şunda energiýa serişdeleri bilen üpjün etmek, ulag özara baglanyşygyny döretmek, suw hem-de azyk meselelerini çözmek, ylmy-tehniki ösüşi senagatyň pudaklary bilen utgaşdyrmak we netijeli maliýe-maýa goýum mehanizmlerini döretmek has möhüm meseleler bolup durýar. 

Häzirki günde biz energiýa serişdelerimizi, nebitgaz, himiýa we dokma senagatynyň, oba hojalygynyň önümlerini we beýleki harytlary eksport etmek babatda ýewropaly hyzmatdaşlar bilen anyk taslamalary durmuşa geçirmäge gyzyklanma bildirýäris. Öz nobatymyzda, Germaniýada ýokary tehnologiýaly önümleriň importyna, maýa goýum işine ýardam bermäge, şeýle hem senagat, ylym we hünär bilimi babatda tehnologik we sanly çözgütleri almaga taýýardyrys diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri sözüni dowam etdi. Şu we beýleki wezipeleri çözmek üçin transkontinental, üstaşyr ulag merkezi hökmünde Merkezi Aziýanyň uly mümkinçiliklerini peýdalanmagyň zerurdygy, şeýle hem TRACECA, Hazar deňzi — Gara deňiz geçelgesi ýaly sebitara taslamalaryň möhümdigi bellenildi. 

Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow energiýa akymlary bilen bagly meselelere degip geçip, Türkmenistanyň tebigy gazyň gorlary boýunça dünýäde dördünji orny eýelemek bilen, ýewropaly hyzmatdaşlar bilen Hazarüsti gaz geçirijisiniň taslamasy boýunça işleri täzeden başlamagy teklip edýändigini nygtady. 

Ekologiýa we “ýaşyl” geçiş üçünji ugur bolup durýar. Mälim bolşy ýaly, howanyň üýtgemegi we ekologiýa taýdan arassa tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagy ählumumy gün tertibindäki meseleleriň ilkinjileriniň hatarynda durýar. Türkmenistan dünýä jemgyýetçiliginiň bu ugurdaky tagallalaryny doly goldaýar. Ýurdumyzda zerur kanunçylyk binýady döredilýär, az uglerodly tehnologiýalary ornaşdyrmak boýunça degişli çäreler görülýär, Ählumumy metan borçnamasyna goşulmak boýunça işler alnyp barylýar diýip, Gahryman Arkadagymyz belledi. 

Ýurdumyzda tebigy gazdan wodorod öndürmek boýunça taslamalaryň durmuşa geçirilmegine “ýaşyl” ykdysadyýetiň çäklerindäki geljegi uly ugurlaryň biri hökmünde garalýar. Häzirki wagtda bu energiýa serişdesiniň dünýädäki önümçiliginiň 70 göterimine golaýy tebigy gaza degişlidir we munuň özi maliýe hem-de serişde çykdajylary nukdaýnazaryndan wodorody almagyň iň netijeli usulydyr. 

Ekologik wehimler boýunça geçirilýän işler bilen baglylykda, 2020-nji ýylyň ýanwar aýynda Berlinde kabul edilen Merkezi Aziýa ýurtlarynyň we Germaniýanyň howanyň üýtgemegi we howpsuzlyk ulgamynda hyzmatdaşlyk etmegi hakynda Bilelikdäki Jarnamanyň kadalaryna ygrarly bolmagymyzda galýarys diýip, Halk Maslahatynyň Başlygy aýtdy. Gahryman Arkadagymyz täze sebit başlangyçlaryny hasaba almak bilen, Berlin prosesiniň çäklerinde ylalaşylan taslamalara mundan beýläk-de goldaw bermäge taýýarlygy tassyklap, Aşgabatda Merkezi Aziýada howanyň üýtgemegi bilen bagly tehnologiýalar boýunça sebit merkezini döretmek, şeýle hem “Hazar ekologik başlangyjyny” işläp taýýarlamak baradaky Türkmenistanyň tekliplerine ünsi çekdi. 

Dördünji ugur medeni-durmuş we ynsanperwer ulgamlar bilen baglanyşyklydyr. Wehimleriň artýan, ynanyşmagyň we dialog medeniýetiniň ýetmezçilik edýän häzirki döwründe bu ugurlar örän möhüm hasaplanýar. Birek-biregiň dilini öwrenmek, halklarymyzyň özboluşly medeniýeti we taryhy bilen tanyşmak, adamlaryň arasyndaky gatnaşyklara ýardam bermek, bilimleri alyşmak — bularyň hemmesi ägirt uly peýda getirýär. Şunuň bilen baglylykda, Halk Maslahatynyň Başlygy Merkezi Aziýa ýurtlarynyň we Germaniýanyň medeniýet hem-de arheologiýa ulgamlarynda hyzmatdaşlygyny ösdürmek boýunça orta möhletli meýilnamany işläp taýýarlamak mümkinçiligine seretmegi teklip edip, Türkmenistanyň bu ugurda german guramalary, şol sanda Medeni mirasyň Prussiýa gaznasy, Gýote adyndaky institut hem-de Berlin Täze taryh muzeýi bilen hyzmatdaşlyk etmäge taýýardygyny tassyklady. 

Sözüniň ahyrynda türkmen halkynyň Milli Lideri Federal Kanslere mähirli kabul edendigi we şu saparyň netijeli, ýokary derejede guralandygy üçin ýene-de bir gezek minnetdarlyk bildirdi. 

Pikir alyşmalaryň çäklerinde ykdysady gatnaşyklaryň ilerledilmegine täze itergi berjek giň gerimli, geljegi uly bilelikdäki taslamalaryň “Merkezi Aziýa — Germaniýa” formatyndaky netijeli hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga ýardam etjekdigi nygtaldy. Ähli ugurlarda, ilkinji nobatda, söwda, üstaşyr ulag, energiýa serişdeleriniň iberilýän ugurlaryny giňeltmek, täze kommunikasiýalary çekmek ulgamlarynda hyzmatdaşlygyň täze ugurlarynyň kesgitlenilmegi altytaraplaýyn gatnaşyklara kuwwatly itergi berer we döwletleriň arasyndaky hyzmatdaşlygyň binýadyny berkider. 

Duşuşyk tamamlanandan soňra, onuň resmi banneriniň we “Merkezi Aziýa — Germaniýa” formatyna gatnaşyjy ýurtlaryň Döwlet baýdaklarynyň öňünde bilelikde surata düşmek dabarasy boldy. 

 * * * 

Germaniýa Federatiw Respublikasyna iş saparynyň çäklerinde türkmen halkynyň Milli Lideri, Halk Maslahatynyň Başlygy Türkmen-german işewürlik maslahatyna gatnaşdy. Şeýle hem Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow GFR-iň Federal Kansleri Olaf Şols we GFR-iň Federal Kansleriniň orunbasary, ykdysadyýet we howanyň üýtgemegi bilen bagly meseleler boýunça federal ministri Robert Habek bilen ikitaraplaýyn duşuşyklary geçirdi. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow iş saparyny tamamlap, “Berlin — Brandenburg” Halkara howa menziline bardy we şol ýerden Watanymyza ugrady.

Geçen hepdede — «Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýyly» şygary astynda geçýän ýylyň 27-nji sentýabrynda agzybir we jebis halkymyz häzirki bagtyýar durmuşyna uly buýsanç duýgusy bilen Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 32 ýyllygyny belledi. Ýurdumyz milli senenamamyzyň bu möhüm senesini Garaşsyz Türkmenistanyň ýyl ýazgysyna aýratyn sahypa bolup ýazylýan täze zähmet ýeňişleri bilen garşylady. 

Halkymyzyň ägirt uly döredijilik kuwwaty netijesinde Türkmenistan soňky ýyllarda hemmetaraplaýyn ösýän döwlete öwrüldi. Adam hakyndaky aladany ileri tutulýan ugur hökmünde kesgitleýän demokratik, hukuk we dünýewi döwletimizde giň gerimli özgertmeler üstünlikli durmuşa geçirilýär. Özbaşdaklygyň we gülläp ösüşiň beýik baýramy mynasybetli türkmen topragynyň ähli künjeklerinde Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň belent döredijilik ruhuny, özgerdiji güýjüni alamatlandyrýan umumymilli dabaralar ýaýbaňlandyryldy. 

Şanly günde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Watanymyzyň özygtyýarlylygynyň, halkymyzyň iň täze taryhynyň ägirt uly üstünlikleriniň binagärlik nyşanyna öwrülen Garaşsyzlyk binasyna gül goýmak dabarasyna gatnaşdy. 

Döwlet münberi toplumy esasy çäreleriň ýaýbaňlandyrylan merkezi boldy. Bu ýerde guralan dabaraly harby ýörişde Watanymyzyň goranyş kuwwaty, türkmen esgerleriniň ýokary hünär ussatlygy, kämil başarjaňlygy, guryýer we howa goşunlarynyň harby tehnikalary görkezildi. Döwlet münberi toplumynyň meýdançasynda gurnalan ýörite uly ekran arkaly çärä gatnaşyjylar göni ýaýlymda Hazar deňziniň giňişliginde geçirilýän deňiz flotunyň baýramçylyk ýörişini hem synladylar. 

Döwlet Baştutanymyza ýurdumyzyň Hökümet agzalarynyň adyndan Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 32 ýyllygy mynasybetli Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe amala aşyrylýan ägirt uly özgertmeler, türkmen halkynyň bagtyýarlygy hem-de abadançylygy, Watanymyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmegi ugrunda hemişelik aladasy üçin tüýs ýürekden hoşallygyň nyşany hökmünde Arkaly atly naýbaşy ahalteke bedewi sowgat berildi. 

Döwlet münberiniň öňünden ýurdumyzyň welaýatlarynyň wekilleri, milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynyň zähmet toparlary baýramçylyk ýörişi bilen geçdiler. Olar Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň nobatdaky senesine mynasyp zähmet sowgatlaryny taýýarladylar. Häzirki zaman telekommunikasiýa we internet serişdeleriniň mümkinçilikleri arkaly dünýäniň dürli ýurtlarynda ýaşaýan köp sanly watandaşlarymyz we beýleki döwletleriň ýaşaýjylary türkmenistanlylaryň baýramçylyk şatlygyny göni ýaýlymda paýlaşmaga mümkinçilik aldylar. 

28-nji sentýabrda Garaşsyz döwletimiziň baş baýramynyň hormatyna Halkara ahalteke atçylyk sport toplumynda baýramçylyk dabaralary geçirildi. Bu dabaralara hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow gatnaşdy. 

Toplumyň çäginde meşhur ahalteke bedewlerine bagyşlanan şekillendiriş we amaly-haşam sungatynyň sergisi ýaýbaňlandyryldy. Milli göreş boýunça bäsleşiklerde türkmen pälwanlary özleriniň güýjüni, çeýeligini, çalasynlygyny we ussatlygyny görkezdiler. Ýurdumyzyň sungat ussatlary köpöwüşginli aýdym-sazly baýramçylyk sowgatlary bilen çykyş etdiler. 

Ahalteke bedewleri dürli aralyklara çapyşyklaryň 7-sinde ýyndamlygyny, çalasynlygyny, güýç-kuwwatyny we çydamlylygyny görkezdiler. 2200 metr aralyga geçirilen jemleýji, ýedinji çapyşykda Türkmenistanyň Prezidentiniň Baş baýragyny almak ugrunda çekeleşikli bäsleşik boldy. 

Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 32 ýyllygy mynasybetli Türkmenistanyň Prezidenti, Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Serdar Berdimuhamedowyň gol çeken Permanlaryna laýyklykda, ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralarynyň harby gullukçylaryna hem-de işgärlerine ýokary döwlet sylaglaryny gowşurmak, harby we ýörite atlary dakmak, hünär derejelerini bermek dabaralary geçirildi. Türkmenistanyň durmuş-ykdysady taýdan ösdürilmegine, halkara abraýynyň belende göterilmegine uly şahsy goşant goşan halk hojalygynyň dürli pudaklarynyň iň gowy işgärlerini, önümçiligiň öňdebaryjylaryny, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, olaryň düzüm bölekleriniň wekillerini, döredijilik işgärlerini, zähmet weteranlaryny sylaglamak dabarasy hem guraldy. 

Geçen hepdäniň wakalarynyň hatarynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň 25-nji sentýabrda Russiýa Federasiýasynyň Astrahan oblastynyň gubernatory Igor Babuşkini kabul edendigini bellemek bolar. 

Özara hyzmatdaşlygyň häzirki ýagdaýy we ileri tutulýan ugurlary barada pikir alyşmalaryň dowamynda Türkmenistan bilen Astrahan oblastynyň arasyndaky gatnaşyklaryň soňky döwürde işjeň häsiýeti bilen tapawutlanýandygy bellenildi. Özara söwdany ösdürmek, harytlaryň görnüşlerini giňeltmek, Türkmenbaşy Halkara deňiz porty bilen Astrahan oblastynyň portlarynyň arasyndaky üstaşyr ulag kuwwatlyklaryny ulanmak, maýa goýum hyzmatdaşlygyny giňeltmek babatda uly mümkinçilikler bar. 

26-njy sentýabrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ýewropa Bileleşiginiň Türkmenistanda täze bellenen Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi hanym Beata Peksany kabul etdi. Ol döwlet Baştutanymyza ynanç hatyny gowşurdy. 

Duşuşygyň barşynda Türkmenistanyň daşary syýasatyny durmuşa geçirmekde Ýewropa Bileleşigi bilen syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer hyzmatdaşlyga uly ähmiýet berilýändigi bellenildi. Diplomatik gatnaşyklaryň ýola goýulmagynyň 30 ýylynyň içinde ýurdumyz bilen Ýewropa Bileleşiginiň arasynda däp bolan dostlukly gatnaşyklar ikitaraplaýyn görnüşde we «Merkezi Aziýa — Ýewropa Bileleşigi» görnüşinde üstünlikli ösdürilýär. Şunuň bilen birlikde, kanun çykaryjylyk ulgamynda hem netijeli hyzmatdaşlyk ilerledilýär. 

Şol gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow daşary ýurtlaryň işewür toparlarynyň wekilleri bilen birnäçe duşuşyklary geçirdi. Döwlet Baştutanymyz, hususan-da, GFR-iň «CLAAS» kompaniýasynyň paýdarlar jemgyýetiniň başlygy, German ykdysadyýetiniň Gündogar komitetiniň başlygy hanym Katrina Klaas-Mýulhoýzeri, «Kawasaki Heavy Industries Ltd.» ýapon kompaniýasynyň strategik meseleler boýunça uly geňeşçisi Tasuýa Watanabeni, «Cifal» fransuz kompaniýasynyň prezidenti Žil Remini, şeýle hem «CARPI Tech» kompaniýasynyň baş direktory Fransua Troneli we bu kompaniýanyň hormatly prezidenti Alberto Maria Skuerony kabul etdi. 

Daşary ýurtly işewürler döwlet Baştutanymyzy Türkmenistanyň Garaşsyzlyk güni bilen gutladylar. Gepleşikleriň barşynda daşary ýurt kompaniýalarynyň we firmalarynyň ýurdumyzda giň gerimli ykdysady taslamalary durmuşa geçirmäge gatnaşmaklaryny giňeltmek meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. 

26-njy sentýabrda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 32 ýyllygy mynasybetli dabaralara gatnaşmak üçin Aşgabada gelen daşary döwletleriň syýasy işgärleri we ýurdumyzda iş alyp barýan daşary ýurt kompaniýalarynyň ýolbaşçylary bilen duşuşdy. 

Myhmanlar Gahryman Arkadagymyzy Türkmenistanyň Garaşsyzlyk güni bilen gutladylar. Duşuşyklarda döwletara hyzmatdaşlygy giňeltmek we daşary ýurt kompaniýalarynyň ýurdumyzda iri ykdysady taslamalary durmuşa geçirmäge gatnaşmak meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Gahryman Arkadagymyz, hususan-da, Russiýa Federasiýasynyň Tatarystan Respublikasynyň Baştutany Rustam Minnihanow, «Bouygues» kompaniýalar toparynyň baş direktory Marten Buig, «John Deere» amerikan kompaniýasynyň oba hojalyk bölüminiň prezidenti Mark fon Pents, GFR-iň «CLAAS» kompaniýasynyň paýdarlar jemgyýetiniň başlygy, German ykdysadyýetiniň Gündogar komitetiniň başlygy hanym Katrina Klaas-Mýulhoýzer bilen duşuşdy. 

Döwlet Baştutanymyzyň Buýrugyna laýyklykda, türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygyndaky ýurdumyzyň wekiliýeti 28-29-njy sentýabrda Germaniýa Federatiw Respublikasyna iş saparyny amala aşyrdy. 

Saparyň öňüsyrasynda Gahryman Arkadagymyz Maslahat köşgünde ýurdumyzyň ýolbaşçy düzüminiň we telekeçiligiň wekilleriniň gatnaşmagynda iş maslahatyny geçirdi. Bellenilişi ýaly, Türkmenistanda Germaniýa bilen dürli ugurlarda, aýratyn-da, syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, telekeçilik we medeni-ynsanperwer ulgamlarda birek-birege hormat goýmak, deňhukuklylyk, özara ynanyşmak ýörelgeleri esasynda hyzmatdaşlygy işjeň giňeltmek üçin ägirt uly mümkinçilikler bar. Şunuň bilen baglylykda, türkmen-german hyzmatdaşlygynyň iki halkyň bähbidine mundan beýläk-de ösdüriljekdigine ynam bildirildi. 

  Germaniýa Federatiw Respublikasyna iş saparynyň dowamynda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Merkezi Aziýa döwletleriniň we GFR-iň wekiliýetleriniň Baştutanlarynyň duşuşygyna gatnaşdy. Germaniýa Federatiw Respublikasynyň Federal Prezidentiniň başlyklyk etmeginde işewürlik ertirlik nahary görnüşinde geçirilen duşuşyga Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýew, Gyrgyz Respublikasynyň Prezidenti Sadyr Žaparow, Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti Emomali Rahmon, Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew hem gatnaşdylar. 

Gahryman Arkadagymyz duşuşykda çykyş edip, Türkmenistanyň täze köptaraplaýyn formaty döretmek başlangyjyny goldaýandygyny hem-de umumy gyzyklanma bildirilýän ähli ugurlar boýunça hyzmatdaşlygy giňeltmäge taýýardygyny belledi. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow howpsuzlygyň, durmuş-ykdysady ösüşiň, ekologiýanyň we halkara gatnaşyklaryň ynsanperwerleşdirilmeginiň häzirki zamanyň iň möhüm meseleleriniň hatarynda durýandygyny nygtady. 

Ykdysady ösüş meselelerine degip geçmek bilen, Gahryman Arkadagymyz, ilkinji nobatda, energetika, ulag pudaklary hem-de maliýe ulgamy ýaly däp bolan ugurlar bilen bir hatarda, sanlylaşdyrmak, emeli aň we «ýaşyl» tehnologiýalar ýaly ykdysadyýetiň täze ugurlarynyň bardygyny belledi. 

Şeýle-de türkmen halkynyň Milli Lideri Merkezi Aziýa döwletleriniň wekiliýetleriniň ýolbaşçylarynyň «Geljegi strategik taýdan bilelikde emele getirmek — Merkezi Aziýa bilen Germaniýanyň arasyndaky ykdysady hyzmatdaşlygy berkitmek» mowzugy boýunça geçirilen duşuşyga gatnaşdy. 

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy duşuşykda çykyş edip, ýurdumyzyň käbir makroykdysady görkezijilerini mysal getirdi. Häzirki wagtda ýurdumyzda umumy bahasy ABŞ-nyň 10 milliard dollaryna barabar bolan 200-e golaý desganyň gurluşygy alnyp barylýar. 2023-nji ýylyň 8 aýynyň jemleri boýunça Türkmenistanyň jemi içerki önüminiň ösüşi 6,2 göterime deň boldy. Biziň ykdysadyýetimize gönükdirilýän her ýylky maýa goýumlaryň möçberi jemi içerki önümiň 18-19 göterimine deňdir. Şunda daşary ýurt maýa goýumlarynyň paýy olaryň jemi möçberiniň 12 göterimine golaýyny düzýär. 

Gahryman Arkadagymyz gaz we elektroenergetika, ulag-kommunikasiýa pudaklaryny hyzmatdaşlygyň möhüm ugurlarynyň hatarynda görkezdi. Şunuň bilen birlikde, Germaniýanyň işewür toparlaryna Türkmenistanyň ykdysadyýetini sanlylaşdyrmak, bank ulgamynda göni gatnaşyklary ösdürmek, Garagum derýasynyň ulanyş düzümlerini toplumlaýyn döwrebaplaşdyrmak, oba hojalyk tehnikalaryny hem-de enjamlaryny ibermek, saglygy goraýyş we derman senagaty ulgamynda, Arkadag şäheriniň senagat toplumyny döretmek boýunça taslamalara gatnaşmak baradaky teklipler beýan edildi. 

Duşuşyga gatnaşyjylar altytaraplaýyn hyzmatdaşlygyň geljegini, söwda-ykdysady gatnaşyklary giňeltmegiň mümkinçiliklerini we olary hil taýdan täze mazmun bilen baýlaşdyrmagyň gurallaryny, şol sanda dürli ulgamlarda möhüm ähmiýetli taslamalary durmuşa geçirmek arkaly gatnaşyklary giňeltmegiň ýollaryny ara alyp maslahatlaşdylar. 

Şol gün Germaniýanyň Federal Kansleriniň edarasynda Merkezi Aziýa döwletleriniň wekiliýetleriniň ýolbaşçylarynyň GFR-iň Hökümetiniň Başlygy Olaf Şols bilen duşuşygy geçirildi. Duşuşykda gatnaşyjy ýurtlaryň ykdysady taýdan durnukly ösüşine we döwletara söwda-ykdysady gatnaşyklary, ilkinji nobatda, olaryň umumy meselelerini hem-de milli aýratynlyklaryny we talaplaryny nazara almak bilen, maýa goýum işini amala aşyrmagyň hasabyna hyzmatdaşlygy giňeltmäge ýardam etmäge gönükdirilen çäreler anyklaşdyryldy. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri çykyşynda howpsuzlyk, ykdysady ösüş üçin şertleri döretmek, ekologiýa we «ýaşyl» geçiş, şeýle hem medeni-durmuş we ynsanperwer ulgamlar ýaly birnäçe esasy ugurlara ünsi çekdi. Pikir alyşmalaryň çäklerinde ykdysady gatnaşyklaryň ilerledilmegine täze itergi berjek giň gerimli, geljegi uly bilelikdäki taslamalaryň «Merkezi Aziýa — Germaniýa» formatyndaky netijeli hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga ýardam etjekdigi nygtaldy. Ähli ugurlarda, ilkinji nobatda, söwda, üstaşyr ulag, energiýa serişdeleriniň iberilýän ugurlaryny giňeltmek, täze kommunikasiýalary gurmak ulgamlarynda hyzmatdaşlygyň täze ugurlarynyň kesgitlenilmegi altytaraplaýyn gatnaşyklara kuwwatly itergi berer we döwletleriň arasyndaky hyzmatdaşlygyň binýadyny berkider. 

Iş saparynyň çäklerinde türkmen halkynyň Milli Lideri, Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmen-german işewürlik maslahatyna gatnaşdy. 

Gahryman Arkadagymyzyň GFR-iň Federal Kansleri Olaf Şols we GFR-iň Federal Kansleriniň orunbasary, ykdysadyýet we howanyň üýtgemegi bilen bagly meseleler boýunça federal ministri Robert Habek bilen geçiren ikitaraplaýyn duşuşyklarynda uzak möhletleýin geljegi hasaba almak bilen guralýan netijeli hyzmatdaşlygyň esasy ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Geçen hepdäniň wakalarynyň hatarynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň tabşyrygy boýunça Mejlisde Ispaniýa Patyşalygynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Markos Gomes Martinesden ynanç hatynyň kabul edilmegini görkezmek bolar. Diplomat Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň esasy ugurlary, durmuşa geçirilýän giň gerimli milli maksatnamalar, toplumlaýyn özgertmeler, şeýle hem Mejlisiň düzümi we onuň köpugurly işleri bilen tanyşdyryldy. 

Ählihalk baýramyna — Watanymyzyň Garaşsyzlyk gününe gabatlanyp, Döwlet migrasiýa gullugynda Türkmenistanyň raýatlygyna kabul edilen adamlara pasportlary gowşurmak dabarasy geçirildi. 22-nji sentýabrda geçirilen Ministrler Kabinetiniň mejlisinde döwlet Baştutanymyzyň gol çeken Permanyna laýyklykda, ýurdumyzyň çäklerinde hemişelik ýaşaýan hem-de 32 milletiň wekili bolup durýan 1 müň 301 adam Türkmenistanyň raýatlygyna kabul edildi. Mundan başga-da, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Kararyna laýyklykda, 13 döwletiň raýatlary we 25 milletiň wekilleri bolup durýan adamlaryň 265-sine Türkmenistanda ýaşamak üçin ygtyýarnamalar berildi. 

Döwlet medeniýet merkeziniň Mukamlar köşgünde ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň 32 ýyllygyna bagyşlanan sungat ussatlarynyň döwlet konserti boldy. Baýramçylyk dabarasyna sahna ussatlary, halypa we ýaş estrada aýdymçylary, meşhur folklor-tans toparlary, Döwlet hory, çagalar döredijilik toparlary gatnaşdylar. 

30-njy sentýabrda Mejlisiň ýedinji çagyrylyşynyň üçünji maslahaty geçirilip, onda hormatly Prezidentimiziň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlaryna we ýurdumyzyň kanunçylyk-hukuk binýadyny döwrebaplaşdyrmak boýunça toplumlaýyn maksatnama laýyklykda işlenip taýýarlanylan birnäçe kanunlaryň taslamalaryna garaldy hem-de kabul edildi. 

Şeýlelikde, Türkmenistanyň döwlet Garaşsyzlygyna eýe bolmagynyň 32 ýyllyk senesiniň giňden baýram edilmegine beslenen geçen hepde Garaşsyz, Bitarap Watanymyzyň belent ynsanperwerlik ýörelgelerini, adamkärçilik we hoşniýetlilik taglymlaryny, saýlap alan parahatçylyk, döredijilik we ösüş ýoluna ygrarly ýurdumyzyň syýasy we ykdysady durnuklylygyny pugtalandyrmaga, mähriban halkymyzyň durmuş derejesini mundan beýläk-de ýokarlandyrmaga gönükdirilen toplumlaýyn strategiýanyň netijelidiginiň aýdyň beýany boldy. 

(TDH)

Halk hojalygynyň ähli pudagynda gazanylýan üstünlikler ildeşlerimiziň beýik ösüşlere bolan ynamlaryny has-da berkidýär. Hormatly Prezidentimiziň: «Ýurdumyzda döredilen ýa-da täze gurulýan her bir kärhananyň önümleriniň we hyzmatlaryň içerki, daşarky bazarlarda bäsdeşlige ukyplylygynyň pugtalandyrylmagyna uly ähmiýet bermelidiris» diýen sözlerinden ruhlanýan telekeçileriň öndürijilikli zähmeti netijesinde harytlaryň görnüşleri günsaýyn artyp, önümçiligiň gerimi barha giňeýär. Olar şanly baýramy zähmet ýeňişleri bilen has-da şöhratlandyrýarlar. Muny «Gerçek ýigit» hususy kärhanasynyň ýakynda işe girizen, Mary şäherinde ýerleşýän nah ýüplük öndürýän täze sehiniň mysalynda hem görmek bolýar.  

2022-nji ýyldan bäri kärhanada öndürilýän dokma önümleriniň hiliniň dünýä ülňülerine laýykdygy aýratyn bellärlikli. Bu ýerde ýapynjalary, çalgyçlardyr jins we nah matalaryň dürli görnüşini öndürmek işi-de barha ilerleýär. Göze gelüwli, owadan bezegli önümler alyjylaryň isleglerini doly kanagatlandyrýar. Häzirki wagtda kärhananyň önümleri goňşy ýurtlara eksport edilýär. Bu ýerde 400-e golaý adam zähmet çekýär. Olaryň köpüsiniň ýaşlardygyny aýtmak has-da ýakymly.  

— Täze sehde işler üç çalşykda alnyp barylýar. Germaniýanyň, Şweýsariýanyň we Türkiýäniň enjamlary bilen üpjün edilen seh günde 10 tonna golaý ýüplük öndürmäge niýetlenen. Biz geljekde eksport mümkinçiliklerimizi has-da giňeltmegi maksat edinýäris — diýip, kärhananyň baş direktorynyň orunbasary Ýaşlyk Bäşimow söhbetdeş bolanymyzda aýtdy.  

Aýlar ATAJYKOWA,

Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň halkara žurnalistikasy hünäriniň talyby.