Nýu-Ýork, 18-nji sentýabr (TDH). Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasyna gatnaşmak üçin Nýu-Ýorkda iş sapary bilen bolýan hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow şu gün BMG-niň Baş sekretary Antoniu Guterriş bilen duşuşdy. 

Nýu-Ýork wagty bilen günüň ikinji ýarymynda döwlet Baştutanymyz Birleşen Milletler Guramasynyň Sekretariatynyň binasyna geldi. Bu ýerde belent mertebeli myhmany BMG-niň Baş sekretary mähirli garşylady. 

Duşuşyk başlamazdan ozal, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow BMG-niň Hormatly myhmanlar kitabynda ýadygärlik ýazgy galdyrdy. Soňra döwlet Baştutanymyz we bu iri halkara guramanyň ýolbaşçysy Türkmenistanyň Döwlet baýdagynyň we BMG-niň baýdagynyň öňünde ýadygärlik surata düşdüler. 

BMG-niň Baş sekretary hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa ählumumy foruma gatnaşýandygy üçin hoşallyk bildirip, ýurdumyzyň Milletler Bileleşigi bilen hyzmatdaşlykda işjeň orun eýeleýändigini nygtady. Mümkinçilikden peýdalanyp, jenap Antoniu Guterriş türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowa mähirli salamyny hem-de iň gowy arzuwlaryny beýan etdi we Gahryman Arkadagymyz bilen bolan duşuşygy ýakymly duýgular bilen ýatlaýandygyny belledi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow BMG-niň Baş sekretaryny mübärekläp we hoşniýetli sözleri üçin minnetdarlyk bildirip, ony Baş Assambleýanyň 78-nji sessiýasynyň üstünlikli başlanmagy bilen gutlady hem-de onuň ählumumy parahatçylygy, howpsuzlygy pugtalandyrmak işine, dünýäde durnukly ösüşi ilerletmäge möhüm goşant goşjakdygyna ynam bildirdi. Döwlet Baştutanymyz pursatdan peýdalanyp, Sekretariatyň ähli işgärlerine bilelikde işlemek üçin döredilen ajaýyp şertler üçin minnetdarlygyny beýan etdi. 

Ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlary barada gyzyklanma bildirilip geçirilen pikir alyşmalaryň barşynda Türkmenistanyň oňyn Bitaraplyk ýörelgelerinden ugur alyp, sebitiň we tutuş dünýäniň halklarynyň abadançylygyny üpjün etmäge gönükdirilen daşary syýasy ugry amala aşyrýandygy nygtaldy. Häzirki döwrüň ýagdaýlary bilen baglylykda, ekologiýa, daşky gurşawy goramak we howanyň üýtgemegi hyzmatdaşlygyň derwaýys meseleleriniň biri bolup durýar. Ýurdumyz bu meselelerde hem BMG bilen ysnyşykly gatnaşyk edýär. 

Şunuň bilen baglylykda, 2007-nji ýylda Aşgabatda açylan BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkezine möhüm orun degişlidir. Merkez işiniň 15 ýyldan gowrak wagtynyň dowamynda özüni häzirki döwrüň täze wehimlerine garşy durmagyň çözgütlerini gözlemekde BMG-niň ulgamyny Merkezi Aziýa ýurtlary bilen baglanyşdyrýan netijeli binýat hökmünde görkezdi. 

Duşuşygyň ahyrynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow we Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretary Antoniu Guterriş dünýäde parahatçylygyň, abadançylygyň, rowaçlygyň bähbidine ýurdumyz bilen BMG-niň arasyndaky däp bolan köpugurly hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de üstünlikli ösdüriljekdigine ynam bildirdiler.

Hormatly Prezidentimiz BMG-niň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasynda çykyş etdi 

 Nýu-Ýork, 19-njy sentýabr (TDH). Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň Nýu-Ýork şäherinde iş saparynda bolýan hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow şu gün BMG-niň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasyna gatnaşdy. 

Bu waka eziz Watanymyzyň döwlet Baştutanymyzyň ýolbaşçylygynda amala aşyrylýan giň halkara hyzmatdaşlyk ýörelgesine ygrarlydygynyň aýdyň subutnamasydyr. Bu konsepsiýada Milletler Bileleşigi bilen strategik gatnaşyklary çuňlaşdyrmak ileri tutulýan ugurlaryň biri bolup durýar. Häzirki döwürde bu hyzmatdaşlyk täze many-mazmuna eýe boldy. 

 Irden hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň awtoulag kerweni BMG-niň ştab-kwartirasyna tarap ugrady. 

Garaşsyz, baky Bitarap ýurdumyz ählumumy gün tertibiniň wajyp meseleleri boýunça sazlaşykly çözgütleri işläp taýýarlamaga işjeň gatnaşyp, howpsuzlygy we durnuklylygy pugtalandyrmak, sebit hem-de halkara derejede 2030-njy ýyla çenli döwür üçin Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek boýunça umumy tagallalara saldamly goşant goşýar. Ýurdumyz dünýäniň syýasy, ykdysady we hukuk giňişligine goşulyşmak bilen, tutuş adamzadyň bähbidine özüniň baý döredijilik kuwwatyndan netijeli peýdalanýar. BMG-niň ýöriteleşdirilen edaralary we ugurdaş düzümleri bilen hyzmatdaşlygyň ýola goýulmagy, dürli ulgamlarda bilelikdäki taslamalaryň durmuşa geçirilmegi munuň aýdyň mysalydyr. Hormatly Prezidentimiziň Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň nobatdaky sessiýasynyň işine gatnaşmagynyň ähmiýeti barada aýdyp, muňa Milletler Bileleşiginiň doly hukukly agzasy hökmünde yzygiderli işiň dowamy hökmünde garalýandygyny bellemek gerek. 

BMG-niň ştab-kwartirasyna gelende, döwlet Baştutanymyzy BMG-niň Baş sekretary Antoniu Guterriş we Baş Assambleýanyň 78-nji sessiýasynyň Başlygy Dennis Frensis mähirli garşyladylar. 

 Bu ýerde ECOSOC zalynda BMG-niň Baş sekretarynyň adyndan resmi kabul edişlik boldy. 

Soňra hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasyna gatnaşdy. 

Şu sessiýanyň gün tertibi okgunly ykdysady ösüşe ýardam bermek, dünýäde parahatçylygy we howpsuzlygy üpjün etmek, häzirki döwrüň ählumumy wehimlerine, howplaryna garşy durmak, ekologiýa we daşky gurşawy goramak, adam hukuklary ýaly möhüm ugurlara we beýlekilere degişli meseleleriň giň toplumyny öz içine alýar. 

Döwlet Baştutanymyz Birleşen Milletler Guramasynyň belent münberinden çykyş edip, sebit we ählumumy derejedäki wajyp meseleler boýunça ýurdumyzyň ileri tutulýan garaýyşlaryny, şeýle hem ählumumy abadançylygyň, ösüşiň bähbitlerine laýyk gelýän netijeli halkara hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de giňeltmäge gönükdirilen täze, döredijilikli başlangyçlaryny beýan etdi. 

Çykyşynyň başynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ýygnananlary BMG-niň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasynyň başlanmagy bilen gutlady we netijeli işlemegi arzuw etdi. Döwlet Baştutanymyz ilçi Dennis Frensisi Baş Assambleýanyň Başlygy wezipesine saýlanmagy bilen gutlady hem-de oňa şu jogapkärli döwürde alyp barjak işinde goldaw we ýardam beriji sözlerini beýan etdi. 

Bellenilişi ýaly, häzirki döwürde hut örän ýokary jogapkärçilik duýgusy biziň guramamyzyň agza ýurtlarynyň 193-siniň ählisini hem birleşdirmelidir. Geografik taýdan ýerleşýän ýerine, ilatynyň sanyna, ykdysadyýetiniň möçberine, jemgyýetçilik-syýasy nusgasyna garamazdan, olaryň her biri Milletler Bileleşiginiň öňünde durýan wezipeleri çözmäge öz möhüm goşandyny goşmalydyr. Köp sanly sebäplere görä, häzirki zaman dünýäsi örän düýpli wehimleriň birnäçesi bilen ýüzbe-ýüz bolýar. Ýüze çykmagynyň aýratynlyklary bilen, olaryň ählisi döwletara gatnaşyklaryň barşyna azda-kände täsir edýär. Ählumumy gün tertibiniň esasy ugurlary boýunça ylalaşylan ösüş meýilnamalarynyň hem-de maksatnamalarynyň ýerine ýetirilmegine ýygy-ýygydan ýaramaz täsirini ýetirýär. Bu bolsa, öz gezeginde, BMG-niň esasy işi hökmünde ählumumy howpsuzlygyň düýpli sütünleriniň weýran bolmagyna getirip biler. Muňa, elbetde, ýol bermek bolmaz diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow nygtady. 

Şundan ugur alyp, Türkmenistan köp ýyllaryň dowamynda howpsuzlygyň bölünmezligi we bitewüligi, onuň dürli ugurlarynyň bir-birinden aýrylmazlygy ýörelgesini berk we durnukly goraýar. Biz harby we syýasy howpsuzlyga ykdysady, ekologik, tehnogen, energetika, ulag, azyk, biologik, maglumat howpsuzlygyndan aýrylykda seredip bolmajakdygyna ynanýarys. Sanalyp geçilen ugurlaryň hiç biri ikinji derejeli ýa-da möhüm däl bolup bilmez, olary çözmegi bolsa has giçki möhlete goýup bolmaz diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi. 

Men BMG-niň baş wezipesi howpsuzlyk meselesine hut şeýle, utgaşykly çemeleşmegi üpjün etmekden ybaratdyr diýip hasaplaýaryn. Agza döwletleriň tejribesini, ygtyýarlylygyny, ideýasyny we başlangyçlaryny döredijilikli ugra gönükdirmeli diýip pikir edýärin. Hakyky ykbal kesgitleýji maksatlara ýetmek üçin wagtlaýyn bähbitlerden we artykmaçlyklardan el çekmeli diýip hasap edýärin. Şol maksatlar pugta parahatçylygy we howpsuzlygy, uzak döwür üçin ösüşi üpjün edip biler diýip, hormatly Prezidentimiz belledi. Nygtalyşy ýaly, muny bolsa diňe bilelikde we Birleşen Milletler Guramasynyň aýgytly orny bolanda gazanyp bolar. Häzirki zaman dünýäsinde BMG-niň orny baradaky çekişmeler, ony özgertmek boýunça teklipler netijesinde, bu guramanyň ýerini tutjak edaranyň ýokdugy üýtgewsiz we äşgär bolup galýar. 

Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow ýurdumyzyň bu meseledäki düýpli garaýyşlary barada aýdyp, esaslandyrylan gününden bäri geçen onýyllyklaryň dowamynda bolşy ýaly, BMG-niň häzirki döwürde hem parahatçylygy saklamak, ählumumy hem-de hemmetaraplaýyn howpsuzlygy, halkara gatnaşyklaryň häzirki gurluşynyň durnuklylygyny üpjün etmek üçin jogapkär bolan ýeke-täk köptaraply we kanuny gurama bolup çykyş edýändigine ünsi çekdi. Munuň özi Türkmenistanyň düýpli garaýşydyr. 

Şoňa görä-de, bolup geçýän wakalara hem-de meýillere oýlanyşykly, ideologiýalaşdyrylmadyk bahany bermek, dünýä syýasatynda ynamsyzlygy, gapma-garşylykly dartgynlylygy ýeňip geçmek, ylalaşyk, bähbitleri özara hasaba almak boýunça geljegi anyklamaga çalyşmak üçin bütindünýä guramasynyň mümkinçiligini, syýasy-diplomatik guralyny, at-abraýyny yzygiderli we doly peýdalanmalydyrys. Muny diňe Birleşen Milletler Guramasynyň howandarlygynda aç-açan, dogruçyl gatnaşyklarda amala aşyryp bolar. Şeýle gatnaşyklary gazanmagyň ýönekeý bolmajakdygy äşgärdir. Şeýle-de bolsa, ol zerurdyr diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy. 

Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň birnäçe başlangyçlary beýan edildi. Hususan-da, dünýä ösüşiniň möhüm ýagdaýlaryny hem-de meýillerini hasaba almak bilen, Birleşen Milletler Guramasynyň Tertipnamasynyň kadalary we halkara hukugyň umumy ykrar edilen düzgünleri esasynda Ählumumy howpsuzlyk strategiýasyny işläp taýýarlamak mümkinçiligini ara alyp maslahatlaşmaga başlamak teklip edildi. Biziň pikirimizçe, şeýle strategiýa adaty töwekgelçilikler bilen bilelikde, soňky döwürde ýüze çykan töwekgelçilikleriň hem bardygyny beýan etmelidir. Şeýle hem biz strategiýa BMG-niň işiniň birnäçe ugurlaryny, hususan-da, gapma-garşylyklaryň öňüni almagyň, olary ýok etmegiň guraly hökmünde öňüni alyş diplomatiýasyny; jedelleri we dawalary parahatçylykly, syýasy-diplomatik taýdan düzgünleşdirmek üçin bitaraplygyň mümkinçiliklerini peýdalanmagy; BMG-niň Baş Assambleýasynyň 2021-nji ýyly «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» hem-de 2023-nji ýyly «Parahatçylygyň kepili hökmünde dialogyň halkara ýyly» diýip yglan etmek hakynda Kararnamalary esasynda ynanyşmak dialogynyň medeniýetini girizmegi zerur hasap edýäris. Wagt häzirki pursatda bu Kararnamalaryň zerurdygyny tassyklady diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady. 

Ählumumy we hemmetaraplaýyn howpsuzlygy gazanmak maksady bilen, Türkmenistan BMG-niň işine sebit meselesi beýan edilen garaýyşlary ornaşdyrmagyň zerurdygyndan ugur alýar. Şeýle çemeleşme bilelikdäki işe gerek bolan takyklygy girizmek, onuň wezipesini hem-de netijeliligini ýokarlandyrmak üçin zerur diýip hasaplaýarys. Hormatly Prezidentimiz «Merkezi Aziýa — BMG» ugry boýunça inklýuziw, doly görnüşli we ulgamlaýyn dialogy ýola goýmagyň wagtynyň gelendigine ynam bildirip, Türkmenistanyň oňa girişmäge hyzmatdaşlary hormat bilen çagyrýandygyny nygtady. 

Şunuň bilen baglylykda, BMG-niň howandarlygynda Merkezi Aziýada we onuň bilen ýanaşyk zolaklarda Howpsuzlyk boýunça maslahaty döretmek baradaky başlangyç beýan edildi. Maslahatyň maksady Merkezi Aziýa ýurtlaryny we dünýä bileleşigini, halkara guramalary, maliýe we ykdysady institutlary ýakynlaşdyrmaga, bu sebiti durnukly, gapma-garşylyksyz ösdürmegi üpjün etmek işinde olaryň tagallalaryny utgaşdyrmaga gönükdirilen çemeleşmeleri we çözgütleri işläp taýýarlamakdan ybaratdyr. Şunuň bilen birlikde, ýurdumyzyň birinji maslahaty 2024-nji ýylda Aşgabatda geçirmäge taýýardygy beýan edildi. 

Türkmenistan BMG-niň geljek ýyllar üçin işiniň esasy ugurlarynyň arasynda howa we ekologiýa meselelerini çözmegi möhüm hasaplaýar. Şolaryň hatarynda metan boýunça ählumumy borçnamalar bilen bagly meseleleri aýratyn belleýäris diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi. Bellenilişi ýaly, biziň ýurdumyzyň howa boýunça Pariž Ylalaşygyna goşulmagy bilen, 2017-nji ýylda birnäçe degişli milli maksatnamalar kabul edildi. Metanyň howa ýaýramagynyň ýaramaz netijelerini azaltmak we ýok etmek maksady bilen, umumydöwlet çäreleri ileri tutulyp amala aşyrylýar. Gürrüň, ilkinji nobatda, ekologik taýdan arassa, serişde tygşytlaýjy häzirki zaman tehnologiýalary, aýratyn-da, energetika, senagat we ulag pudaklarynda ornaşdyrmaga tapgyrlaýyn geçmek hem-de peýdalanmak hakynda barýar. 

Şol bir wagtda, biz dünýä bileleşiginiň Ählumumy metan borçnamasyny amala aşyrmak boýunça tagallalaryny goldaýarys diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow nygtady. Şunda türkmen tarapynyň bu işde BMG-niň ýöriteleşdirilen düzümleri, agza ýurtlar, beýleki gyzyklanýan hyzmatdaşlar tarapyndan anyk kooperasiýa we salgyly ýardama bil baglaýandygy bellenildi. Şunuň bilen baglylykda, ýaňy-ýakynda ýurdumyzda Türkmenistanyň Ählumumy metan borçnamasyna goşulmagy baradaky meseläni öwrenmäge gönükdirilen halkara hyzmatdaşlygyny ösdürmek babatdaky “Ýol kartasy” tassyklanyldy. Bu resminama ýakyn wagtda guramanyň Sekretariatyna iberiler. 

Umuman, BMG-de Merkezi Aziýadaky ekologik meselelere has düýpli we täsirli üns bermek üçin wagt ýetdi diýip hasaplaýaryn. Bu meselelere seredilende, belli bir hereketsizligi ýeňip geçmeli we örän uly giňişlikleri eýeleýän, özboluşly tebigy serişdeleri hem-de biologik köpdürlüligi bolan, şol bir wagtda düýpli ekologik töwekgelçilikleriň zolagynda ýerleşýän 80 milliona golaý ilatly sebit babatda BMG-niň maksatly ekologik strategiýasyny taýýarlamak boýunça belli bir salgyly we anyk çärelere başlamaly diýip pikir edýärin diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy. 

Merkezi Aziýanyň ekologik meselelerine strategik çemeleşme kabul edilende, Türkmenistan möhüm ädim hökmünde ýöriteleşdirilen düzümi — Merkezi Aziýada howanyň üýtgemegi bilen bagly tehnologiýalar boýunça sebit merkezini döretmek baradaky teklip bilen çykyş edýär. Bu merkez howa meselesi boýunça anyk we ulgamlaýyn işleri alyp barar. Şunuň bilen baglylykda, merkeziň işlemegi üçin Türkmenistanyň paýtagty Aşgabatda guramaçylyk we tehniki şertleri döretmäge ýurdumyzyň taýýardygy beýan edildi. 

Merkezi Aziýa Hazar deňzine galtaşýan sebitdir. Özboluşly tebigy toplum bolan bu deňziň Ýer togalagynyň ekologiýasy babatda nähili ähmiýetiniň bardygy hemmelere mälimdir diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sözüni dowam etdi. Kenarýaka ýurtlar tarapyndan köpýyllyk tutanýerlilik we hormat goýmak arkaly alnyp barlan hyzmatdaşlygyň netijesinde, Hazar syýasatynyň umumy esasy düzgünleri işlenip taýýarlandy. Şol sanda esasy resminama — Hazar deňziniň hukuk ýagdaýy hakynda Konwensiýa kabul edildi. Türkmenistanda geçen ýylyň tomsunda geçirilen altynjy Hazar sammitine ähli gatnaşyjylaryň ekologik mesele boýunça ysnyşykly hyzmatdaşlyk etmäge taýýardygy tassyklanyldy. Bu bolsa kenarýaka döwletleriň BMG bilen giňden we ulgamlaýyn hyzmatdaşlyk etmäge başlamagy üçin gowy mümkinçilik açýar diýip hasap edýärin diýip, döwlet Baştutanymyz belledi. 

Şunuň bilen baglylykda, «Hazar ekologik başlangyjyny» döretmek barada teklip girizildi. Ol Hazar deňziniň gurşawyny we biologik serişdelerini gorap saklamak, emele gelen ekologik meseleleri çözmek bilen bagly wezipeleriň giň toplumy boýunça jikme-jik we ýokary derejede hyzmatdaşlyk etmek üçin halkara platforma bolmaga niýetlenendir. Biz bu başlangyç Birleşen Milletler Guramasy, onuň agentlikleri, edaralary we institutlary bilen ysnyşykly hyzmatdaşlykda amala aşyrylmalydyr diýip hasap edýäris diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy. 

BMG-niň jogapkärçilikli agza döwleti hökmünde Türkmenistan ileri tutýan ugurlaryny belläp, öz çemeleşmelerini we hereketlerini anyk beýan edýär hem-de durmuşa geçirýär. Bu ugurlar boýunça ýurdumyzyň goşandy netijeli bolar we umumydünýä maksatlarynyň bähbidine hyzmat eder, olaryň çalt gazanylmagyna ýardam berer. 

 Ileri tutulýan şol meseleleriň arasynda ulag babatda Durnukly ösüş maksatlaryny amala aşyrmagy aýratyn belleýäris. 

Mälim bolşy ýaly, Türkmenistan şu möhüm ugur boýunça dialog üçin netijeli halkara platformany döretmegiň başyny başlaýjy boldy. Aşgabatda 2016-njy ýylda üstünlikli geçirilen durnukly ulag boýunça BMG-niň birinji ählumumy maslahatyny, şeýle hem geçen ýylyň tomsunda BMG bilen hyzmatdaşlykda Türkmenistanda guralan deňze çykalgasy bolmadyk ösýän ýurtlaryň ulag ministrleriniň duşuşygyny ýatlap geçeliň diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sözüni dowam etdi. 

Biz Türkmenistanyň maksada gönükdirilen işiniň netijesinde, diňe soňky ýyllarda ulag babatda öňe süren başlangyçlarymyz boýunça Baş Assambleýanyň alty Kararnamany kabul edendigine buýsanýarys diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady. Şolaryň soňkularynyň hatarynda şu ýylyň maý aýynda kabul edilen «Bütindünýä durnukly ulag güni» atly Kararnamany görkezmek bolar diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sözüni dowam etdi we bu resminamany biragyzdan goldandyklary üçin ähli agza döwletlere minnetdarlyk bildirdi. Şunuň bilen baglylykda, şol Kararnamanyň düzgünlerine esaslanyp, Türkmenistan bu mejlisiniň çäklerinde «Bütindünýä durnukly ulag güni» mynasybetli ýokary derejeli maslahaty çagyrmagy teklip edýär. BMG-niň degişli düzümleriniň bu çäräni Nýu-Ýorkda guramakda ýardam berjekdigine umyt edýäris diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy. 

Azyk meselesini çözmekde BMG-ä doly ýardam bermek Türkmenistanyň Durnukly ösüş maksatlaryny durmuşa geçirmek boýunça işiniň örän möhüm ugrudyr. СOVID-19 pandemiýasy beýleki amatsyz şertler bilen bir hatarda, hut azyk meselesiniň çözülmedik meseledigini, ilaty doly bahaly iýmit almaýan döwletleriň gowşaklygyny ýüze çykardy. Şoňa görä-de, döwletleriň we sebitleriň azyk serişdelerine elýeterli bolmagy bilen bagly meselelere seredilende, agzybirlik, tutanýerlilik, aýgytlylyk zerurdyr. Islendik adamyň aýrylmaz hukugy, ozaly bilen, çagalaryň sagdyn we kadaly ösüşiniň esasy şerti hökmünde doly bahaly iýmite kepillendirmeler möhümdir diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow belledi. 

Bu işde syýasat, ideologiýa we ýagdaý bilen bagly päsgelçilikleri ýeňip geçýän aýgytly çözgütler, täze çemeleşmeler zerurdyr. Şundan ugur alyp, Türkmenistan Birleşen Milletler Guramasynyň howandarlygynda, Bütindünýä azyk maksatnamasy, Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy, BMG-niň Çagalar gaznasy bilen hyzmatdaşlykda azyk howpsuzlygy boýunça uly halkara forumy çagyrmak başlangyjy bilen çykyş edýär diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady we bu çäräni ylalaşylan möhletlerde türkmen paýtagtynda geçirmek üçin şertleri döretmäge taýýardygyny tassyklady. 

Geljek ýyl Türkmenistanda we onuň çäklerinden daşarda, şol sanda Birleşen Milletler Guramasynda türkmen halkynyň görnükli ogly, akyldar şahyr, filosof Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy giňden belleniler. Ähli medeniýetli adamzat diňe bir dünýä edebiýatyna däl-de, eýsem, tutuş Gündogaryň, bütin dünýäniň medeni ösüşine örän uly goşant goşan beýik ynsanperwer şahyry ýatlaýar we oňa hormat goýýar. Men öz çykyşymy Magtymgulynyň «Adamzat» atly goşgusynyň şu sözleri bilen tamamlamak isleýärin. Bu goşguda şahyr döwürdeşlerine we geljek nesillere örän täsirli şeýle setirler bilen ýüzlenýär diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow aýtdy. 

 Ýatsa-tursa hyýalyndan çykarmaz,
Kaýsy işe maýyl bolsa adamzat. 

Çykyşynyň ahyrynda döwlet Baştutanymyz: “Goý, döredijilikli oý-pikirlere, parahatçylyk, adalatlylyk, ösüş ideallaryna wepalylyk biziň bilelikdäki işimizde esasy we aýdyň ýörelge bolup hyzmat etsin!” diýip arzuw etdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň çykyşy uly üns we gyzyklanma bildirilip diňlenildi hem-de el çarpyşmalar bilen garşylanyldy. 

 Döwlet Baştutanymyzyň Amerikanyň Birleşen Ştatlaryna iş sapary dowam edýär.

Hormatly sergä gatnaşyjylar!
Eziz watandaşlar! 

Sizi Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 32 ýyllygy mynasybetli ýurdumyzyň ykdysady üstünlikleriniň sergisiniň öz işine başlamagy bilen tüýs ýürekden gutlaýaryn. Bu giň möçberli serginiň berkarar Watanymyzyň gazanan üstünliklerini, ýeten belent sepgitlerini beýan edip, geljekki ösüşlerimiziň badalgasyna öwrüljek başlangyçlary, täze taslamalary ilerletmekde uly ähmiýete eýe boljakdygyna berk ynanýaryn. 

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň taryh üçin uly bolmadyk 32 ýyllyk döwründe halk hojalyk toplumyny düýpli özgertmekde, milli ykdysadyýetiň kuwwatyny artdyrmakda, halkymyzyň durmuş derejesini yzygiderli ýokarlandyrmakda asyrlara barabar işler durmuşa geçirilip, ýokary netijeler gazanyldy. Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň baş ugurlarynyň biri — milli ykdysadyýeti durnukly ösdürmek, bazar özgertmelerini mundan beýläk hem ilerletmek, ilatyň durmuş hal-ýagdaýyny ýokarlandyrmak bolup durýar. Bu ugurda geljegi nazarlaýan döwlet maksatnamalary üstünlikli durmuşa geçirilip, täze iş orunlaryny döretmek, innowasion, sanly tehnologiýalary ornaşdyrmak boýunça giň gerimli çäreler yzygiderli amala aşyrylýar. Şu günki ýaýbaňlandyrylan serginiň dürli ugurlara bagyşlanan bölümlerinde ýurdumyzda döwrebap özgertmeleriň barha rowaçlanýandygyna, milli ykdysadyýetiň özboluşly nusgasyny kemala getirmekde ýokary netijeleriň gazanylýandygyna aýdyň göz ýetirmek bolar. 

 Eziz watandaşlar! 

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe biziň parahatçylyga, döredijilige, ösüşe gönükdirilen içeri we daşary syýasatymyz, döwlet, halk, umumadamzat bähbitli beýik işlerimiz, üstünlikli durmuşa geçirýän milli hem-de halkara ähmiýetli taslamalarymyz belent maksada — Garaşsyz döwletimizi hemmetaraplaýyn sazlaşykly ösdürmäge, özara bähbitli, deňhukukly esasda daşary ykdysady gatnaşyklary giňeltmäge gönükdirilendir. Bu ugurda amala aşyrylýan işleriň netijesinde, ýurdumyzda çig mal serişdelerini gaýtadan işleýän, halkyň sarp edýän harytlaryny hem-de eksport ugurly önümleri öndürýän pudaklar çalt depginler bilen ösýär. Senagat, oba hojalyk önümleriniň möçberidir görnüşleri artýar, sebitlerde täze kärhanalar gurulýar, halkara we milli taslamalar üstünlikli durmuşa geçirilýär. 

Ýurdumyzda döredilen berk ykdysady binýat we durmuş ulgamynda ýetilen sepgitler Türkmenistanyň geljekki ösüşiniň hem ygtybarly girewidir. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň milli ykdysadyýetiniň binýadynyň has-da berkidilmegi bagtyýar halkymyzyň hal-ýagdaýynyň yzygiderli ýokarlanmagyny üpjün edýär. 

 Hormatly adamlar!
Gadyrly myhmanlar! 

Sizi Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda geçirilýän Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 32 ýyllygy mynasybetli ýurdumyzyň ykdysady üstünlikleriniň sergisiniň öz işine başlamagy bilen ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutlaýaryn. Size berk jan saglyk, uzak ömür, eziz Diýarymyzyň gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işleriňizde uly üstünlikleri arzuw edýärin. 

Türkmenistanyň Prezidenti Serdar BERDIMUHAMEDOW.

Ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň 32 ýyllyk baýramçylygyna taýýarlyk görülýän günlerde Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary N.Amannepesow hormatly Prezidentimiziň tabşyrygy boýunça, Gahryman Arkadagymyzyň göreldesine eýerip, Aşgabat şäherine iş saparyny amala aşyrdy hem-de gözegçilik edýän düzümleriniň paýtagtymyzda alyp barýan işleri we Aşgabat şäheriniň arassaçylyk, abadanlaşdyryş derejesi bilen tanyşdy. Wise-premýer saparyň jemleri boýunça iş maslahatyny geçirdi. 

Arkadagly Serdarymyzyň tabşyrygyna laýyklykda guran iş saparynyň çäklerinde wise-premýer Aşgabat şäherinde gurluşygy dowam edýän Halkara pediatriýa merkezinde, Halkara onkologiýa merkezinde, Halkara stomatologiýa merkezinde, Fiziologiýa ylmy-kliniki merkezinde, Halkara sagaldyş-dikeldiş merkezinde alnyp barylýan işleriň depgini bilen tanyşdy. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary paýtagtymyzda ýakynda geçiriljek Kuraş boýunça dünýä çempionatyna görülýän taýýarlyk işleri bilen hem tanyşdy. Paýtagtymyzdaky Olimpiýa şäherçesine baryp, bu ýerdäki ähli sport desgalarynyň ýokary taýýarlyk derejesinde bolmalydygyny belledi. Şeýle-de wise-premýer bilim ojaklarynda berilýän bilimiň derejesi, olarda daşary ýurt dillerini netijeli öwrenmek ugrunda döredilen mümkinçilikler bilen tanyşdy. 

Wise-premýer “Arçman” şypahanasynda degişli binalaryň durkuny täzelemek hem-de häzirki zaman bejeriş ulgamyna degişli binalary gurmak boýunça alnyp barylýan işler bilen hem tanyş boldy. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary N.Amannepesow paýtagtymyz boýunça guran iş saparynyň jemini jemläp, şäher häkimliginde Aşgabat şäheriniň we etraplarynyň häkimleriniň, şähere degişli ähli düzümleriň degişli ýolbaşçylarynyň, hünärmenleriniň gatnaşmagynda iş maslahatyny geçirdi. Onuň dowamynda iş saparynyň netijeleri, hususan-da, paýtagtymyzdaky lukmançylyk edaralarynyň gurluşygynyň depgini, öňde boljak dünýä ýaryşlaryna taýýarlygyň derejesi we milli bilim ulgamyny mundan beýläk-de kämilleşdirmek boýunça ýaýbaňlandyrylan özgertmeleriň durmuşa geçirilişi bilen baglanyşykly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Häzirki döwürde hormatly Prezidentimiziň tagallalary netijesinde, ýurdumyzyň saglygy goraýyş, ylym-bilim we sport ulgamlarynyň işi döwrüň talabyna laýyk derejede kämilleşdirilýär. Degişli düzümler üçin ýokary derejeli hünärmenleriň taýýarlanylmagyna döwlet derejesinde ähmiýet berilýär. Şol bir wagtyň özünde, halkymyzyň saglygyny berkitmek işleri, lukmançylyk hyzmatlarynyň ýokary derejede ýola goýulmagy döwrüň möhüm wezipesi hökmünde kesgitlenildi. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary degişli ugurlarda alnyp barylýan işleriň yzygiderli gözegçilikde saklanjakdygyny belläp, ýurdumyzyň baş şäherinde şanly Garaşsyzlygymyzyň baýramçylygyna ýokary derejede taýýarlyk görmegiň möhüm talap bolup durýandygyny aýtdy we maslahata gatnaşyjylara alyp barýan işlerinde üstünlik arzuw etdi. 

 *** 

18-nji sentýabrda Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Atdaýew özüniň gözegçilik edýän Lebap welaýatynda iş saparynda boldy. Wise-premýer hormatly Prezidentimiziň tabşyrygyna laýyklykda we Gahryman Arkadagymyzyň göreldesine eýerip, gündogar sebite guran iş saparynda şanly Garaşsyzlygymyzyň 32 ýyllyk toýuna taýýarlygyň derejesi, bu ýerde dürli ulgamlarda alnyp barylýan işler bilen tanyşdy. 

Garaşsyzlyk ýyllarynda söwda toplumynda, dokma senagatynda, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň düzümlerinde alnyp barylýan işler ösüşiň täze derejesine çykdy. Ýurdumyzyň dürli künjeklerinde bolşy ýaly, Lebap welaýatynda-da söwda ulgamyna degişli döwrebap binalar, önümçilik kuwwatlyklary yzygiderli gurlup ulanmaga berilýär. 

Wise-premýer welaýatyň dürli künjeklerinde, şol sanda Türkmenabat şäherinde gözegçilik edýän düzümlerine degişli desgalardaky gurluşyk işleriniň ýagdaýy, dokma senagatynyň edaralarynyň iş depginleri, köpugurly bazarlaryň hem-de söwda merkezleriniň halkymyza hödürleýän hyzmatlary bilen tanyşdy. 

Ýurdumyzyň söwda ulgamyndaky mümkinçiliklerini we pudagyň eksport kuwwatlyklaryny artdyrmak ugrunda döwlet derejesinde toplumlaýyn işler amala aşyrylýar. Şunda daşary söwda syýasatyna, bu ugurda ýola goýulýan gatnaşyklaryň ösdürilmegine zerur üns berilýär. Şeýlelikde, söwda we hyzmatlar ulgamynyň işi döwrüň talabyna laýyk derejede kämilleşdirilýär hem-de söwdanyň häzirki zaman usullary işjeň ornaşdyrylýar. Bu bolsa ilata edilýän hyzmatlaryň görnüşleriniň artmagyny, söwda medeniýetiniň derejesiniň ýokarlanmagyny şertlendirýär. 

Gahryman Arkadagymyzyň başyny başlan giň möçberli özgertmeleriniň Arkadagly Serdarymyzyň baştutanlygynda üstünlikli amala aşyrylmagy esasynda ýurdumyzda hususyýetçilik batly depginlerde ösdürilýär. Soňky ýyllarda Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda öndürijilikli iş alyp barýarlar. 

Wise-premýer iş saparynyň dowamynda Lebap welaýatynda, aýratyn-da, Türkmenabat şäherinde şanly Garaşsyzlygymyzyň baýramçylygyny mynasyp derejede garşylamak ugrunda amala aşyrylýan işler, welaýatyň merkezi şäheriniň arassaçylyk we abadanlaşdyryş derejesi bilen aýratyn gyzyklandy. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Atdaýew bu ýerde welaýatyň we etraplaryň häkimlikleriniň ýolbaşçylarynyň, hünärmenleriniň gatnaşmagynda iş maslahatyny geçirdi. Onuň dowamynda öňde durýan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmegiň ugurlary we şanly baýramçylygy mynasyp garşylamak bilen baglanyşykly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. Wise-premýer möhüm wezipeleriň üstünlikli amala aşyrylmagy ugrunda ähli zerur tagallalaryň edilmelidigini nygtady. Kesgitlenen wezipeleriň degişli derejede durmuşa geçirilmegi ýurdumyzyň ykdysady taýdan sazlaşykly ösüşine goşantdyr. 

Wise-premýer bu ugurda ýerine ýetirilýän işleriň yzygiderli gözegçilikde saklanmagynyň wajypdygyny belläp, Lebap welaýatyna guran iş saparynyň jemlerine bagyşlanan iş maslahatyny tamamlady we hemmelere alyp barýan işlerinde mundan beýläk-de uly üstünlikleri arzuw etdi. 

(TDH)

Türkmenistan parahatçylygy, howpsuzlygy, durnuklylygy pugtalandyrmaga, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmäge degişli sebit we halkara gün tertibindäki esasy meseleleriň deňeçer çözgütlerini işläp taýýarlamaga işjeň gatnaşýar. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň uzak möhletleýin geljegi hasaba almak bilen, häzirki döwrüň talaplaryndan gelip çykýan anyk başlangyçlary köpugurly halkara hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de sazlaşykly ösdürmegi maksat edinýär. 

14-15-nji sentýabrda hormatly Prezidentimiz Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň bäşinji konsultatiw duşuşygyna hem-de Araly halas etmegiň halkara gaznasyny esaslandyryjy döwletleriň Baştutanlarynyň Geňeşiniň mejlisine gatnaşmak üçin Täjigistan Respublikasyna iş saparyny amala aşyrdy. 

Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň forumyndaky çykyşynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow döwletara söwda-ykdysady gatnaşyklary giňeltmegi we özara haryt dolanyşygynyň möçberini artdyrmagy sebitiň ýurtlarynyň öňünde duran ilkinji nobatdaky wezipeleriň hatarynda kesgitledi. Şunuň bilen baglylykda, söwdany ösdürmekde bilelikdäki ädimleri utgaşdyrmak, Merkezi Aziýa bazarynyň geljekki ykdysady subýektleriniň ählisiniň täjirçilik bähbitlerini üpjün etmek, iri sebit taslamalaryny durmuşa geçirmek üçin maýa goýumlary çekmek maksady bilen, Merkezi Aziýa Söwda edarasyny döretmek meselesine garamak teklip edildi. 

Döwlet Baştutanymyz Merkezi Aziýada döwletleriň bähbitleriniňdir maksatlarynyň ygtybarly üpjün edilmegi we durmuşa geçirilmegi zerur bolup durýan ýene bir ulgamyň innowasiýalar hem-de täze tehnologiýalar bilen baglanyşyklydygyny nygtady. Bu ugurda bilelikdäki tagallalary utgaşdyrmak üçin ýurtlarymyzyň täze tehnologiýalar boýunça Geňeşini döretmek teklip edildi. Energetikanyň Merkezi Aziýa döwletleriniň ykdysadyýetiniň beýleki bir esasy ugry bolup durýandygyny aýdyp, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow bäştaraplaýyn gatnaşyklaryň täze görnüşini — Merkezi Aziýa ýurtlarynyň Energetika dialogyny döretmegiň maksadalaýykdygyny belledi. 

Şeýle-de döwlet Baştutanymyz Merkezi Aziýa ulag-logistika platformasyny işe girizmek mümkinçiligine garamagy teklip etdi. Onuň esasy wezipesi sebitde ulag merkezlerini döretmek, täze üstaşyr geçelgeleri kemala getirmek we häzirki bar bolanlarynyň netijeliligini ýokarlandyrmak, biziň döwletlerimiziň çäginden geçýän halkara ulag ýollarynyň ugrunda gümrük, migrasiýa we beýleki işleri kadalaşdyrmak, sazlaşdyrmak meselelerine garamak bilen bagly bolup bilerdi. 

Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň bäşinji konsultatiw duşuşygynyň jemleri kabul edilen Bilelikdäki Beýannamada, şeýle hem birnäçe möhüm resminamalarda öz beýanyny tapdy. 

Konsultatiw duşuşyk tamamlanandan soňra, Täjigistanyň Prezidenti Emomali Rahmonyň çakylygy boýunça Duşenbe şäherinde iş saparynda bolýan türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowy Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň Hormat nyşany bilen sylaglamak dabarasy geçirildi. 

Konsultatiw duşuşygyň çäklerinde sebitiň ýurtlarynyň wekiliýetleriniň gatnaşmagynda ugurdaş çäreler hem guraldy. Şolaryň hatarynda daşary işler ministrleriniň Geňeşiniň mejlisi, ulag ministrleriniň birinji duşuşygy, zenanlaryň dialogy, «Sanly ykdysadyýet, elektron söwda we innowasiýalar» atly mowzukda guralan ykdysady forum hem-de beýlekiler bar. Türkmenistanyň wekiliýet agzalary täjik kärdeşleri bilen ikitaraplaýyn duşuşyklary geçirip, dürli ugurlarda hyzmatdaşlygyň geljegini ara alyp maslahatlaşdylar. 

15-nji sentýabrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Araly halas etmegiň halkara gaznasyny esaslandyryjy döwletleriň Baştutanlarynyň Geňeşiniň nobatdaky mejlisine gatnaşdy. Döwlet Baştutanymyz çykyşynda ýurdumyzyň halkara forumlarda Aral meselesiniň biziň sebitimiziň çäklerinden çykandygyny we hakykatdan-da, ählumumy tagallalary talap edýän dünýä derejeli meselä öwrülendigini hemişe nygtaýandygyny belledi. Hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň geljekde-de Araly halas etmegiň halkara gaznasyny esaslandyryjy ýurtlaryň anyk başlangyçlaryny amala aşyrmak ugrunda çykyş etjekdigini belläp, gaznanyň şertnama-hukuk binýadyny kämilleşdirmek hem-de geljekki işleriň maksatlarynydyr wezipelerini kesgitlemek boýunça çäreleri işjeňleşdirmek teklibini beýan etdi. 

Sebitiň ekologik meselelerine strategik çemeleşmäni kemala getirmekde möhüm ädim hökmünde ýöriteleşdirilen düzümi — Merkezi Aziýada howanyň üýtgemegi bilen baglanyşykly tehnologiýalar boýunça sebit merkezini döretmek teklip edildi. Ol BMG bilen hyzmatdaşlykda sebitde ekologik gün tertibiniň ähli ugurlary boýunça anyk we yzygiderli işleri geçirip bilerdi. Şeýle hem Merkezi Aziýada suw serişdeleriniň goralmagyna, rejeli peýdalanylmagyna gönükdirilen halkara resminamalary işläp taýýarlamak we kabul etmek çärelerini çaltlandyrmak meselesi wajyp bolup durýar. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Merkezi Aziýa Suw strategiýasyny işläp taýýarlamak başlangyjyny hem öňe sürdi. Ol sebitde suw meseleleri boýunça hyzmatdaşlygyň esasy ýörelgelerini we düzgünlerini beýan eder. Türkmenistan bu resminamany işläp taýýarlamagy Araly halas etmegiň halkara gaznasyna başlyklyk etmeginiň dowamynda öňe sürüpdi. Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, Merkezi Aziýa Suw strategiýasy geljekde BMG-niň Ählumumy suw strategiýasyny işläp taýýarlamak üçin esas bolup bilerdi. 

Hormatly Prezidentimiziň ýene bir teklibi AHHG-nyň çäklerinde kabul edilen Merkezi Aziýanyň daşky gurşawyny goramak boýunça Hereketleriň sebit meýilnamasyny we onuň esasy kadalaryny ekologik meseläniň düzüm bölegi hökmünde Aral deňzi sebitiniň ýurtlaryna kömek bermek boýunça Hereketleriň täze maksatnamasyna girizmek maksadyndan ugur alnyp, ony döwrebaplaşdyrmak baradaky meselä garamak bilen baglanyşykly boldy. 

Araly halas etmegiň halkara gaznasyny esaslandyryjy döwletleriň Baştutanlarynyň kabul eden Duşenbe Beýannamasynda Aral meseleleri boýunça ara alyp maslahatlaşmalaryň netijeleri öz beýanyny tapdy. Şeýle hem Araly halas etmegiň halkara gaznasyny esaslandyryjy döwletleriň Baştutanlarynyň Täjigistan Respublikasynyň gaznada başlyklyk etmeginiň netijeleri hakynda, gaznanyň guramaçylyk gurluşyny we şertnama-hukuk binýadyny gowulandyrmak boýunça işleri hakynda, AHHG-nyň Prezidentini saýlamak hakynda Çözgütlere gol çekildi. 

11-nji sentýabrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirdi. Onda ýurdumyzyň oba hojalyk toplumynda hem-de welaýatlarda alnyp barylýan işleriň barşy bilen bagly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Döwlet Baştutanymyz oba hojalyk pudagynyň ykdysadyýetdäki möhüm ornuna ünsi çekip, bugdaý ekilýän meýdanlardaky işleri, daýhanlaryň ýokary hilli bugdaý tohumlary bilen üpjün edilmegini we pagta ýygymy möwsüminiň barşyny gözegçilikde saklamagy tabşyrdy. Şeýle hem welaýatlaryň häkimlerine şu ýylda ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän desgalardaky gurluşyk işleriniň ýokary hilli ýerine ýetirilmegini üpjün etmek tabşyryldy. 

11-nji sentýabrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Russiýa Federasiýasynyň Sankt-Peterburg şäheriniň gubernatory Aleksandr Beglowy kabul etdi. Duşuşygyň dowamynda Türkmenistanyň we Russiýa Federasiýasynyň syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ulgamlarda we beýleki ugurlarda üstünlikli hyzmatdaşlyk edýändigi nygtaldy. Bellenilişi ýaly, sankt-peterburgly hyzmatdaşlaryň täze ugurlar, şol sanda sanlylaşdyrmak, “akylly” şäherleri gurmak ýaly möhüm ulgamlar boýunça teklipleri uly gyzyklanma döredýär. 

16-njy sentýabrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda ýurdumyzyň durmuşyna degişli käbir meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. Şolaryň hatarynda milli kanunçylyk ulgamyny kämilleşdirmek, Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 32 ýyllygyny baýram etmäge we Halk Maslahatynyň mejlisine görülýän taýýarlyk, «Senagat-innowasiýa modeli — ýurdumyzyň esasy strategik ugry» atly ylmy-amaly maslahaty, Türkmenistanyň ykdysady üstünlikleriniň sergisini guramak meseleleri bar. 

Ýurdumyzyň baý uglewodorod serişdelerini netijeli we rejeli ulanmak, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy, demir ýol düzüminiň desgalaryny döwrebaplaşdyrmak, himiýa senagatyny ösdürmek we bu pudagyň kärhanalary tarapyndan öndürilýän önümleriň önümçiligini giňeltmek boýunça ýerine ýetirilýän işler barada hem hasabatlar diňlenildi. Şeýle hem oktýabr aýynda Arkadag şäherinde Merkezi Aziýa döwletleriniň wekilleriniň gatnaşmaklarynda «Arkadagyň säheri» atly kinofestiwaly geçirmäge görülýän taýýarlyk barada hasabat berildi. Bu çäräniň maksady ýaş zehinleri ýüze çykarmakdan, ýaş nesli watançylyk ruhunda terbiýelemekden, dünýä jemgyýetçiligini sanly ulgamyň mümkinçilikleri we iň häzirki zaman tehnologiýalar ornaşdyrylan Arkadag şäheri bilen tanyşdyrmakdan, daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen netijeli gatnaşyklary giňeltmekden ybaratdyr. Oktýabr aýynda «Saglygy goraýyş, bilim we sport Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe» atly halkara sergini we ylmy maslahaty guramak, «Ýokary tehnologiýalar we innowasion işläp taýýarlamalar» atly halkara bäsleşigiň jemlerini jemlemek hem göz öňünde tutulýar. 

Hormatly Prezidentimiziň 17 — 20-nji sentýabr aralygynda Nýu-Ýork şäherine amala aşyrjak iş saparyna taýýarlyk meseleleri mejlisiň aýratyn mowzugy boldy. Saparyň çäklerinde döwlet Baştutanymyzyň Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasynyň işine, şeýle hem Merkezi Aziýa ýurtlary bilen Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň «С5+1» görnüşindäki köptaraplaýyn hyzmatdaşlygynyň birinji duşuşygyna gatnaşmagy meýilleşdirilýär. Şunuň bilen birlikde, döwlet Baştutanymyz ikitaraplaýyn duşuşyklaryň birnäçesini, şol sanda BMG-niň Baş sekretary bilen duşuşyk geçirer. 

Türkmenistanyň Prezidenti, Türkmenistanyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy Serdar Berdimuhamedow çagyryş boýunça harby gullugy geçýän harby gullukçylary Türkmenistanyň Ýaragly Güýçlerinden, beýleki goşunlaryndan we harby edaralaryndan harby gullukdan boşatmak hem-de Türkmenistanyň raýatlarynyň harby gulluga nobatdaky çagyrylyşy hakynda Permana we Buýruga gol çekdi. Döwlet Baştutanymyzyň degişli Buýrugy bilen, Merkezi Aziýa ýurtlarynyň we Koreýa Respublikasynyň parlamentara forumyna gatnaşmak üçin Mejlisiň wekiliýeti 2023-nji ýylyň 17 — 20-nji sentýabry aralygynda Koreýa Respublikasynyň Seul şäherinde gulluk iş saparynda bolýar. 

17-nji sentýabrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Nýu-Ýork şäherinde geçirilýän Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasyna gatnaşmak üçin Amerikanyň Birleşen Ştatlaryna iş sapary bilen ugrady. Onda Türkmenistanyň netijeli halkara hyzmatdaşlygy ösdürmäge gönükdirilen täze başlangyçlary beýan ediler. 

Geçen hepdede Sankt-Peterburgyň gubernatory Aleksandr Beglowyň Türkmenistana saparynyň çäklerinde Daşary işler ministrliginde duşuşyk geçirildi. Onda özara gyzyklanma bildirilýän geljegi uly ugurlaryň birnäçesi boýunça ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň möhüm meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Sankt-Peterburgyň gubernatory we onuň ýanynda bolýan wekiliýetiň agzalary Arkadag şäherine baryp gördüler. Täze şäheriň ýolbaşçylary bilen bolan duşuşykda iki şäheriň arasynda netijeli dostluk gatnaşyklaryny ýola goýmagyň mümkinçilikleri barada pikir alşyldy. Duşuşygyň jemleri boýunça 2023 — 2027-nji ýyllarda söwda-ykdysady, ylmy-tehniki we medeni ugurlarda hyzmatdaşlyk etmek barada birnäçe resminama gol çekildi. 

Giň ugurlar boýunça döwletara gatnaşyklaryň geljegi türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň Russiýa Federasiýasynyň Sankt-Peterburg şäheriniň gubernatory Aleksandr Beglow bilen bolan duşuşygynda hem ara alnyp maslahatlaşyldy. 

17-nji sentýabrda türkmen halkynyň Milli Lideri gurulmagy meýilleşdirilýän desgalaryň taslamalary, gurluşyk meýdançasyndaky işleriň ýagdaýy bilen tanyşmak üçin Arkadag şäherine iş saparyny amala aşyrdy. Hajy Arkadagymyza metjidiň we onuň ýanynda bina ediljek muzeýiň içki hem-de daşky bezeginde ulanylmagy meýilleşdirilýän serişdeleriň görnüşleri görkezildi. Ýerine ýetirilýän ähli gurluşyk işlerinde ekologik talaplaryň berjaý edilmegine, innowasion tehnologiýalaryň netijeli ulanylmagyna, binalaryň ýanaşyk ýerleriniň abadanlaşdyrylmagyna aýratyn üns çekildi. 

Bu ýerde türkmen halkynyň Milli Lideri, Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow iş maslahatyny geçirdi. Onuň barşynda täze şäheriň gurluşygynda döwrebap tehnologiýalaryň, sanly ulgamyň işjeň ulanylýandygy barada hasabat berildi. Bu ugurda öňdebaryjy tejribeleri ornaşdyrmak boýunça talyp ýaşlaryň ýerine ýetiren işleri barada aýdyldy. Daşary ýurtlarda saparda bolan ýaşlaryň toplan tejribeleri ýerlerde peýdalanylýar. 

Şeýle hem ýurdumyzyň Futbol federasiýasynyň merkezi binasynyň taslamasy görkezildi. Gahryman Arkadagymyzyň nygtaýşy ýaly, binada degişli halkara we sebitara derejedäki maslahatlary, ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn duşuşyklary geçirmek, hünärmenleriň netijeli işlemekleri, dynç almaklary üçin ähli şertler döredilmelidir. Türkmen halkynyň Milli Lideri Arkadag şäheriniň çagalar seýilgähiniň taslamasy bilen tanyşdy. Hormatly Prezidentimiziň gol çeken Kararyna laýyklykda, Ahal welaýatynyň Gökdepe etrabynyň häkimligi onuň taslamasyny düzmek we ýanaşyk ýerlerini abadanlaşdyryp gurmak üçin «Çyzgy» hojalyk jemgyýeti bilen şertnama baglaşar. 

Geçen hepdäniň wakalarynyň hatarynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň tabşyrygy boýunça Mejlisde Wýetnam Sosialistik Respublikasynyň Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Dang Min Khoýdan ynanç hatynyň kabul edilendigini bellemek bolar. Duşuşygyň dowamynda ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn görnüşde üstünlikli ösdürilýän türkmen-wýetnam hyzmatdaşlygynyň meseleleri boýunça pikir alşyldy. Parlamentara gatnaşyklary ösdürmegiň geljegi ara alyp maslahatlaşmalaryň aýratyn meselesi boldy. 

Döwlet medeniýet merkeziniň Mukamlar köşgünde Medeniýet ministrliginiň guramagynda ýurdumyzyň 18 — 35 ýaş aralygyndaky bagşy-sazandalarynyň arasynda yglan edilen “Çalsana, bagşy!” atly döredijilik bäsleşiginiň jemleýji tapgyry geçirildi. Oňa ýurdumyzyň welaýatlaryndan we Aşgabat şäherinden 12 sany dutarçy sazanda, şonça hem bagşy gatnaşdy. Şolaryň 5-si zenan bagşy-sazandalardyr. Ýeňijiler diplomlar hem-de hormatly Prezidentimiziň altyn zynjyry bilen sylaglandy, döredijilik bäsleşigine gatnaşyjylara bolsa gymmat bahaly sowgatlar gowşuryldy. 

Geçen hepdede Daşoguz welaýatynyň ekerançylary pagta ýygymyna girişdiler. Ýokary öndürijilikli tehnikalar pagta ýygymynyň güýçli depginini üpjün etmäge ýardam edýär. Kabul ediş harmanhanalary we pagta arassalaýjy kärhanalar doly taýýar edildi. Häzirki zaman enjamlary bilen üpjün edilen barlaghanalarda «Türkmenstandartlary» baş döwlet gullugynyň hünärmenleri tabşyrylýan çig malyň hilini barlaýarlar. 

Mahlasy, geçen hepdäniň wakalary Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda ýurdumyzyň içeri we daşary syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň nobatdaky beýany boldy. Mähriban halkymyzyň bagtyýar durmuşyny üpjün etmek, dünýä jemgyýetçiligi bilen netijeli dialogy çuňlaşdyrmak, ählumumy parahatçylygyň, abadançylygyň, ösüşiň bähbidine ykdysady hyzmatdaşlygy we ynsanperwer gatnaşyklary giňeltmek bu syýasatyň baş maksadydyr. 

(TDH)

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň «Watan diňe halky bilen Watandyr! Döwlet diňe halky bilen döwletdir!» diýen baş ýörelgesi, türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň «Döwlet adam üçindir!» diýen şygary bu gün Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe dillerimiziň senasyna, köňüllerimiziň owazyna öwrülip, bagtyýarlygyň aýdymy, berkararlygyň mukamy bolup belentden ýaňlanýar. Milli Liderimiziň hem-de döwlet Baştutanymyzyň eziz Watanymyza, mähriban halkymyza nusgalyk söýgüsiniň, il-ýurt bähbitli, umumadamzat ähmiýetli beýik işleriniň netijesinde Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan berkararlygyň we bagtyýarlygyň ýurduna öwrüldi. Täze taryhy döwürde ýokary ruhubelentlikde bellenilip geçilýän hem-de agzybirligimizi, jebisligimizi dabaralandyrýan milli baýramçylyklarymyz, şanly senelerimiz Diýarymyzyň at-abraýyny, şan-şöhratyny äleme ýaýýar. Türkmen halky toý-baýramlaryny gadymy döwürlerden bäri uludan tutýan halk hökmünde tanalýar. Ynha, şu günler bagtyýar ulus-ilimiz hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda, Gahryman Arkadagymyzyň döwletlilik ýörelgelerine eýerip, beýik Garaşsyzlygymyzyň 32 ýyllygyny uludan toýlaýar we ony ajaýyp zähmet üstünlikleri bilen garşy alýar. 

Müňýyllyklaryň dowamynda kämilleşdirilip gelnen parahatçylyk söýüjilik, dostluk, hoşniýetli goňşuçylyk ýörelgeleri ählumumy we sebit derejesinde dabaralandyrylyp, berkarar döwletimiziň Ýer ýüzündäki mertebesi, abraýy belende galdy. Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan «Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy» atly Kararnama iki gezek kabul edilip, Aziýanyň we Ýewropanyň çatrygynda, Beýik Ýüpek ýolunyň «ýüreginde» ýerleşen döwletimiziň hemişelik Bitaraplygy halkara hyzmatdaşlygyň geriminiň giňemegine, dostlukly gatnaşyklaryň ösmegine kuwwatly itergi berdi. 

Bilim we ylym jemgyýeti hemmetaraplaýyn sazlaşykly ösdürmegiň berk binýadydyr. Şundan ugur almak bilen, ýurduň ylym, bilim we tehnologik mümkinçilikleriniň ýokarlandyrylmagyna aýratyn ähmiýet berilýär. Giň düşünjeli, çuňňur bilimli, watansöýüji ýaş nesli kemala getirmek boýunça tutumly işler durmuşa geçirilýär. Ýurdumyzyň ähli künjeginde häzirki zaman bilim edaralaryny — çagalar baglaryny, orta mekdepleri, hünär bilimi edaralaryny gurmakda, bütin dünýäde gazanylan iň gowy netijeleri durmuşa ornaşdyrmakda ägirt uly işler amala aşyryldy. Bilim edaralaryny okuw kitaplary bilen üpjün etmek, bilim tehnologiýalaryny ornaşdyrmak arkaly bilim işiniň has-da döwrebaplaşdyrylmagyna tarap ugur alyndy. «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» mekdebe çenli çagalar edaralarynyň 40-syny, umumy bilim edaralarynyň 54-sini gurmak, täze ýokary hünär bilimi edaralarynyň 4-sini işe girizmek bellenilip, bu ugurdaky gurluşyk işleri depginli dowam etdirilýär. 

Garaşsyzlygymyzyň 32 ýyllyk baýramynyň bellenilýän aýynyň ilkinji gününde Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutynyň hem-de Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň binalar toplumlarynyň, şeýle hem Döwlet energetika institutynyň ýanaşyk çäklerinde täze goşmaça okuw binasynyň, umumy ýaşaýyş jaýynyň, sport desgasynyň we aýlawly ýolda monumentiň düýbi tutuldy. Arkadag şäherinde Aba Annaýew adyndaky Halkara atçylyk akademiýasy, Berdimuhamet Annaýew adyndaky mugallymçylyk orta hünär okuw mekdebi, Saçly Dursunowa adyndaky lukmançylyk orta hünär okuw mekdebi, okuw-terbiýeçilik toplumy, iňlis dili dersine ýöriteleşdirilen 3 sany mekdep, 9 sany çagalar bakja-bagy, şeýle hem Ahal, Balkan, Lebap we Mary welaýatlarynda jemi 6 sany çagalar bagy, 17 sany orta mekdep dabaraly ýagdaýda açyldy. Munuň özi täze taryhy döwürde milli bilim ulgamyny döwrebaplaşdyrmak üçin saýlanyp alnan ugruň mynasyp dowam etdirilýändigini hem-de uly üstünlikleriň gazanylýandygyny tassyklaýar. Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen mekdebe ilkinji gezek gadam basýan körpelere kompýuterleri sowgat bermek asylly däbe öwrüldi hem-de ol hormatly Prezidentimiz tarapyndan mynasyp dowam etdirilýär. Munuň özi ýurdumyzyň abadançylygynyň oňat görkezijileriniň biridir. 

Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda mekdep okuwçylary halkara ders bäsleşiklerinde 8 altyn, 12 kümüş, 38 bürünç, halkara internet bäsleşiklerinde 75 altyn, 111 kümüş, 108 bürünç, talyp ýaşlar halkara ders bäsleşiklerinde 27 altyn, 55 kümüş, 82 bürünç, toparlaýyn bäsleşiklerde 2 altyn, 7 kümüş, 9 bürünç medal gazandylar. Ýurdumyzyň ýokary okuw mekdepleriniň guramagynda «Durnukly ösüş maksatlary: ýaşlar syýasaty we innowasion tehnologiýalar» hem-de «Tebigy gazdan wodorod energiýasyny almagyň ylmy-tehniki mümkinçilikleri» atly halkara ylmy-amaly maslahatlar, «Ykdysadyýeti sanlylaşdyrmakda ýaş alymlaryň ylmy gadamlary» atly talyplaryň, aspirantlaryň, ýaş alymlaryň halkara forumy, materiallaryň garşylygy, nazary mehanika, iňlis dili, informatika, matematika, çyzuwly geometriýa, şeýle-de inžener grafikasy dersleri boýunça halkara olimpiadalar geçirildi. Bularyň ählisi Garaşsyzlyk ýyllarynda bilim ulgamyny döwrebaplaşdyrmaga tarap alnan ugra laýyklykda, ýaşlarymyzyň intellektual ukyplarynyň işjeň ösdürilýändigini görkezýär.  

Hünärli ýaşlar — ýurduň kuwwaty. Häzirki wagtda Türkmenistanda ýokary okuw mekdepleriniň 26-sy, orta hünär okuw mekdepleriniň hem 45-si hereket edýär. Diňe soňky ýyllarda lukmançylyk, nebit we gaz, ykdysadyýet we dolandyryş, diplomatiýa, sport, medeniýet, ynsanperwer ylymlary, inžener-tehnologiýalar, telekommunikasiýalar we informatika, seýisçilik ugurlary boýunça ýöriteleşdirilen ýokary okuw mekdepleri açyldy, okatmagyň häzirki zaman bakalawr, magistr derejeleri ornaşdyryldy. Ýokary okuw mekdepleriniň ylmy-önümçilik merkezlerinde biotehnologiýa, nanotehnologiýa, molekulýar biologiýa ýaly ylmyň düýpli we amaly ähmiýetli öňdebaryjy ugurlaryndan ylmy-barlag işleri alnyp barylýar, ýaş alymlaryň ylmy-inženerçilik pikirleri önümçilige ornaşdyrylýar hem-de bilim ojaklarynyň ylmy işgärler kuwwaty berkidilýär.  

2023-nji ýylyň maýynda hormatly Prezidentimiziň Täjigistan Respublikasyna amala aşyran döwlet saparynyň çäklerinde bu ýurduň Hatlon welaýatynyň Dusti etrabynyň türkmenleriň kowçum bolup ýaşaýan Ergeş Sultanow daýhan birleşiginde 540 orunlyk Magtymguly adyndaky umumybilim berýän orta mekdebiň düýbi tutuldy. Magtymguly adyndaky Türkmen döwlet uniwersitetinde «Medeni miras: geçmişden geljege», Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutynda «Durnukly ösüş üçin ekologiýa bilimi» atly ÝUNESKO kafedralary açyldy. Döwletmämmet Azady adyndaky Türkmen milli dünýä dilleri institutynda «Parahatçylygyň dilleri», Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynda «Parahatçylyk medeniýeti», Türkmen oba hojalyk institutynda «Daşky gurşawy goramak — durnukly ösüşiň möhüm konsepsiýasy» atly ÝUNESKO klublary açyldy. 6 sany orta mekdep bu guramanyň Mekdepler assosiasiýasynyň toruna girizildi. Munuň özi hormatly Prezidentimiziň durmuşa geçirýän işjeň halkara hyzmatdaşlyk ugry bilen utgaşyklylykda, Watanymyzyň bilimler ýurdy hökmünde rowaçlyklara beslenmegi üçin giň mümkinçilikleri açýar.  

Garaşsyzlygyň ilkinji ýyllarynda saglygy goraýyş ulgamyny ösdürmek döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hökmünde kesgitlenip, Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen «Saglyk» Döwlet maksatnamasy işlenip düzüldi hem-de 1995-nji ýylda ýurdumyzyň saglygy goraýyş pudagynda özgertmelere badalga berildi. Bu maksatnama esasynda döwletimiziň we jemgyýetimiziň iň gymmatly baýlygy bolan ynsan saglygyny goramak, adam ömrüni uzaltmak, ýokary hilli lukmançylyk hyzmatlarynyň we önümleriniň elýeterliligini üpjün etmek, keselçiligiň derejesini peseltmek, Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň halkara talaplaryna laýyk gelýän ýöriteleşdirilen keselleri anyklaýyş-bejeriş merkezlerini, hassahanalary, şypahanalary, derman serişdelerini öndürýän kärhanalary gurmak, inçe hünär ugurly lukmanlary taýýarlamak, lukmançylyk ylymlaryny ösdürmek, halkara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak, köpçülikleýin bedenterbiýe-sagaldyş hereketini, sagdyn durmuş ýörelgelerini işjeňleşdirmek babatda zerur şertler döredildi hem-de saglygy goraýşyň milli nusgasy kemala getirildi.  

Gahryman Arkadagymyzyň ýolbaşçylygynda ýurdumyzda keselleriň öňüni almak we olary ýok etmek boýunça ýetilen sepgitler we gazanylan üstünlikler halkara derejede ykrar edildi. Ýöriteleşdirilen guramalar tarapyndan drakunkulýoz, poliomielit keselleriniň ýok edilendigi barada halkara güwänamalaryň gowşurylmagy ýurdumyzda bu ugurda ýetilen sepgitlere aýdyň şaýatlyk edýär. 2004-nji ýylda ýurdumyzda duzuň ählumumy ýodlaşdyrylmagynyň gazanylandygy baradaky halkara güwänama berildi. Türkmenistan gyzzyrma keseliniň ýok edilendigi üçin halkara güwänama, ýokumy demir we foliý turşusy bilen güýçlendirilen unuň önümçiliginiň ýola goýulmagy bilen bagly halkara sylaga mynasyp boldy. 2016-njy ýylda gyzamyk we gyzylja keselleriniň eliminasiýasyny tassyklamak boýunça Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň Ýewropa sebit edarasy tarapyndan güwänama gowşuryldy. 

Maksatnama esasynda düýbünden täze ugur — döwlet saglygy goraýyş ätiýaçlandyrma ulgamy döredildi. Munuň özi ilatyň ömrüniň dowamlylygynyň ýokarlanmagyna, zähmete ukyply ýaşyň artmagyna, lukmançylyk hyzmatlaryna elýeterliligi ýokarlandyrmaga giň mümkinçilikleri açdy. Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligi tarapyndan keselleriň öňüni alyş sanjymlarynyň Milli meýilnamasyna täze waksina serişdeleri yzygiderli girizilýär. BSGG tarapyndan Türkmenistanyň Ýewropa sebitinde uly ornunyň bardygy, temmäkini ulanmagy tertipleşdirmekde uly üstünlikler gazanandygy we 2025-nji ýyla çenli temmäki tüssesinden azat gurşawy döretmek üçin uly işleriň alnyp barylýandygy barada bellenildi we ýörite sylag haty gowşuryldy.  

Raýatlaryň saglygyny berkitmekde şypahana ulgamyna uly üns gönükdirildi. «Arçman», «Ýyly suw», «Mollagara», «Farap», «Berzeňňi», «Daşoguz», «Awaza», «Baýramaly» şypahanalarynyň durky täzelenildi we täze binalary guruldy, «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda, ýurdumyzyň beýleki künjeklerinde döwrebap dynç alyş-sagaldyş, sport we syýahatçylyk desgalary ulanmaga berildi. «Saglyk» Döwlet maksatnamasy esasynda bejeriş-öňüni alyş işleri düýpli kämilleşdirildi. Häzirki wagtda bu maksatnama milli we döwlet maksatnamalarynyň tutuş toplumy, ýagny «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasy», «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasy», «Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etraplardaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmek boýunça 2028-nji ýyla çenli döwür üçin Milli maksatnamasy», «Sagdyn ene — sagdyn çaga — sagdyn geljek» atly 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Milli strategiýa», «Türkmenistanda ýokanç däl keselleriň öňüni almak we olaryň garşysyna göreşmek boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Milli strategiýa», «Türkmenistanda «D» witamini bilen bagly öňüni alyş çärelerini ýokarlandyrmak boýunça 2023 — 2028-nji ýyllar üçin Strategiýa», «Türkmenistanda ilatyň kesellere garşy göreşmek ukybyny ýokarlandyrmak boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Milli maksatnama», «Türkmenistany temmäkiden azat ýurda öwürmek boýunça 2022 — 2025-nji ýyllar üçin Milli maksatnama», «Türkmenistanda ilatyň saglyk abadançylygyny üpjün etmek boýunça 2023 — 2028-nji ýyllar üçin Milli maksatnama» bilen utgaşyklylykda durmuşa geçirilýär.  

Döwlet býujetiniň çykdajylarynyň 75 — 80 göterimi durmuş maksatly ugra, ýagny saglygy goraýyş, bilim, medeniýet ulgamlaryny maliýeleşdirmäge, olara degişli taslamalary amala aşyrmaga gönükdirilýär. Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy ilatyň saglygyny goramak meselelerini çözmäge işjeň gatnaşýar. Paýtagtymyzyň we ýurdumyzyň sebitleriniň lukmançylyk edaralarynda dürli operasiýalary geçirmäge hem-de çagalar öýlerinde, ýöriteleşdirilen mekdeplerde, mekdep-internatlarda terbiýelenýän hem-de bilim alýan, howandarlyga mätäç ýaş türkmenistanlylaryň saglygyny bejermek, lukmançylyk maksatly zerur serişdeleri satyn almak babatdaky çykdajylary tölemäge bu gaznadan serişdeler yzygiderli bölünip berilýär.  

Garaşsyzlygymyzyň ilkinji ýyllarynda milli saglygy goraýyş ulgamynyň döwrebaplaşdyrylmagyna tarap alnan ugur hökmünde saglygy goraýyş edaralarynyň düzümi tapgyrma-tapgyr kämilleşdirildi. Geçen ýyl hormatly Prezidentimiziň Balkan hem-de Daşoguz welaýatlaryna bolan saparlarynyň çäklerinde Türkmenbaşy we Daşoguz şäherlerinde bina edilen köpugurly hassahanalar, Daşoguz şäherinde onkologiýa hassahanasy dabaraly açyldy. Häzirki wagtda Aşgabat şäherindäki Halkara fiziologiýa ylmy-kliniki we Halkara sagaldyş-dikeldiş merkezleriniň gurluşyk işleri, Halkara saglyk merkezleri müdiriýetiniň Halkara iç keseller, Halkara «Ene mähri» we Halkara saglygy goraýyş anyklaýyş merkezlerini döwrebaplaşdyrmak boýunça işler depginli dowam etdirilýär. Hormatly Prezidentimiziň Kararlaryna laýyklykda, Aşgabat şäherinde Halkara pediatriýa merkeziniň, Halkara onkologiýa ylmy-kliniki merkeziniň we Stomatologiýa merkeziniň gurluşyklary boýunça şertnamalary baglaşmaga ygtyýar berlip, 2023-nji ýylyň 15-nji martynda türkmen halkynyň Milli Lideri, Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň ak pata bermegi bilen bu merkezleriň düýbi tutuldy. Arkadag şäherinde Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky çagalar sagaldyş-dikeldiş merkezi, Saglygy goraýyş müdirligi we onuň düzüminde 350 orunlyk köpugurly hassahana, 150 orunlyk onkologiýa merkezi, 150 orunlyk Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş merkezi, «Tiz kömek» merkezi, saglyk öýi we saglygy goraýşyň awtoulaglar kärhanasy döredildi.  

Garaşsyzlyk ýyllarynda ylym ulgamynyň dünýäniň ylmy giňişligine goşulyşmagy, onuň döwür bilen aýakdaş gadam urmagy ugrunda uly aladalar edildi. Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň ylmy-barlag institutlarynyň we ýokary okuw mekdepleriniň binýadynda hereket edýän aspiranturalarda, doktoranturalarda ylmy taýdan taýýarlykly, giň dünýägaraýyşly hünärmenleri ýetişdirmek babatda zerur işler durmuşa geçirildi. Häzirki wagtda ýurdumyzyň ylmy-barlag institutlarynyň maddy-tehniki binýady yzygiderli ösdürilýär, täze tehnologiýalar, innowasiýalar ornaşdyrylýar. Bu ugurda Ylymlar akademiýasynyň Tehnologiýalar merkeziniň barlaghanalarynda biotehnologiýalar, nanotehnologiýalar, maglumat we himiýa tehnologiýalary ulgamynda toplumlaýyn ylmy barlaglar geçirilýär. Alym Arkadagymyzyň «Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri» atly köp jiltli ylmy-ensiklopedik kitabyna salgylanylyp, ýurdumyzyň dermanlyk ösümlikleri ylmy taýdan giňişleýin seljerilip, ýandakdan ýokary tehnologik önüm bolan gury ekstrakt alyndy. Buýan köküniň goýy ekstraktynyň goşulmagy bilen, çörek we çörek-köke önümlerini taýýarlamagyň usuly işlenip düzüldi. Akademiýanyň Himiýa institutynda ýurdumyzyň mineral, gidromineral we uglewodorod çig mallary toplumlaýyn gaýtadan işlenilýär. Institutyň binýadynda Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň, Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň, Magtymguly adyndaky Türkmen döwlet uniwersitetiniň bilelikdäki kafedralary hereket edýär hem-de nebiti we gazy gaýtadan işlemegiň tehnologiýalaryny kämilleşdirmek boýunça ylmy-barlag, seljerme işleri alnyp barylýar. 

Magtymguly adyndaky Dil, edebiýat we milli golýazmalar institutynda medeni mirasymyzy, edebiýatymyzy, türkmen diliniň derwaýys meselelerini öwrenmek, sözlükleri taýýarlamak babatda möhüm işler amala aşyrylýar. Gündogaryň beýik akyldary we nusgawy şahyry Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy mynasybetli, akyldaryň dünýä edebiýatynyň altyn hazynasyna giren mirasyny düýpli öwrenmek bilen bagly ylmy monografiýalar ýazylýar, «Magtymguly Pyragy ensiklopediýasy» döredilýär. Russiýa Federasiýasynyň Moskwa, Sankt-Peterburg, Özbegistan Respublikasynyň Daşkent, Samarkant, Buhara şäherlerine hem-de Wengriýanyň Budapeşt şäherine ylmy-döredijilik iş saparlary guralyp, Magtymguly Pyragynyň edebi mirasyna, türkmen edebiýatyna we taryhyna degişli onlarça golýazmanyň elektron nusgasy ýurdumyza getirildi. Taryh we arheologiýa institutynda ýurdumyzyň gadymy, orta asyr taryhyny, Garaşsyzlyk döwrüni we hemişelik Bitaraplyk hukuk derejesini, taryhy-medeni, arheologik ýadygärlikleri öwrenmek babatda möhüm işler alnyp barylýar. Akademiýanyň Merkezi ylmy kitaphanasy häzirki wagtda jemi 172 müň 522 kitaby, gazetdir žurnallary özünde jemleýär. Türkmen we daşary ýurt dillerindäki bu gymmatly hazynanyň elektron katalogy düzüldi.  

Ýokary guramaçylyk derejesinde geçirilýän halkara ýaryşlar we dünýä çempionatlary halklaryň arasynda dost-doganlygy, hoşniýetli goňşuçylygy pugtalandyrmaga, jemgyýetimize bedenterbiýäni we sporty, sagdyn durmuş ýörelgelerini işjeň ornaşdyrmaga, ýurdumyzyň halkara sport abraýyny belende götermäge güýçli itergi berýär. Paýtagtymyzdaky Olimpiýa şäherçesinde 2017-nji ýylda Ýapyk binalarda we söweş sungaty boýunça V Aziýa oýunlarynyň, 2018-nji ýylda Agyr atletika boýunça dünýä çempionatynyň hem-de Garagum sährasy boýunça «Amul — Hazar» halkara awtorallisiniň, beýleki ýaryşlaryň üstünlikli geçirilmegi Watanymyzyň sport abraýynyň beýgelmegini, bedenterbiýe we sport bilen yzygiderli meşgullanýan ildeşlerimiziň, hususan-da, bu gymmatlyklary hemrasyna öwren ýaşlaryň sanynyň artmagyny şertlendirdi. 2018-nji ýylyň 12-nji aprelinde BMG-niň Baş Assambleýasynyň 72-nji sessiýasynyň 82-nji maslahatynda her ýylyň 3-nji iýunyny «Bütindünýä welosiped güni» diýip yglan etmek hakynda Kararnamanyň kabul edilmegi ýurdumyzda bu ugurda alnyp barylýan işleriň dünýä derejesindäki aýdyň ykrarnamasydyr.  

Häzirki wagtda Olimpiýa oýunlaryna we beýleki halkara ýaryşlara ýurdumyzyň milli ýygyndy toparlaryny ylmy esasda taýýarlamak boýunça maksatnamalaýyn işler alnyp barylýar. Ýylyň başyndan bäri geçen sekiz aýda türkmen türgenleri dürli derejedäki halkara ýaryşlarda 400-den gowrak medal gazanmagy başardylar. Sportuň dürli görnüşleri boýunça halkara ýaryşlaryň hatarynda ýurdumyzda şu ýyl geçiriljek Kuraş boýunça dünýä çempionaty hem-de geljek ýyl guraljak Sambo boýunça dünýä birinjiligi, 2024-nji ýylda Fransiýa Respublikasynyň paýtagty Pariž şäherinde geçiriljek XXXIII tomusky Olimpiýa hem-de XVII Paralimpiýa oýunlarynda üstünlikli çykyş etmek aýratyn ähmiýete eýe bolan wajyp wezipedir. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň toýuna barýan günlerimizde halkara sport giňişliginde gazanylýan üstünlikler her bir türkmenistanlynyň kalbyny joşduryp, berkarar Watanymyza buýsanjy artdyrýar. 

Ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň ähli pudaklary bilen bir hatarda, arhiw edaralarynyň işini has-da kämilleşdirmek boýunça hem zerur işler durmuşa geçirilýär. Döwlet arhiwlerinde Milli arhiw gaznasynyň resminamalarynyň toplanylmagy, döwlet tarapyndan hasaba alynmagy, saklanylmagy we peýdalanylmagy üpjün edilýär.  

Türkmenistanyň syýasy partiýalarynyň we iri jemgyýetçilik guramalarynyň işinde Garaşsyzlygymyzyň 32 ýyllyk baýramyny dabaralandyrmaga gönükdirilen syýasy-köpçülikleýin çäreler aýratyn orun eýeleýär. Syýasy partiýalaryň, şeýle hem Kärdeşler arkalaşyklarynyň, Zenanlar birleşiginiň, Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň tutuş ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan işleri parahatçylyk söýüjilikli içeri we daşary syýasatymyzyň täsirli ornuna we dünýäde ykrar edilen ähmiýetine has düýpli göz ýetirmäge mümkinçilik berýär.  

Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda üstünlikli durmuşa geçirilýän öňdengörüjilikli syýasat esasynda ýurdumyzyň syýasy-jemgyýetçilik durmuşynyň ähli ugurlaryndaky ösüş-özgerişleri rowaçlandyrýan taryhy döwür döwletimiziň halkara abraýyny has-da belende göterýär. Türkmenistan bu gün özüniň syýasy, ykdysady we medeni ösüşleri bilen dünýäniň ünsüni özüne çekýär. Ýurdumyz daşary ýurtlar bilen täzeçe many-mazmuna eýe bolan gatnaşyklary ýola goýýar. Arkadagly Serdarymyzyň tagallalary esasynda bu gatnaşyklar bagtyýar halkymyzyň eşretli durmuşda ýaşamagyny üpjün edýär. 

N.AMANNEPESOW,

Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary.

Arkadag şäheri, 17-nji sentýabr (TDH). Şu gün türkmen halkynyň Milli Lideri, Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow hormatly Prezidentimiziň tabşyrygyna laýyklykda, Arkadag şäherine iş saparyny amala aşyrdy. Şundan ugur alyp, Gahryman Arkadagymyz bu ýerde gurulmagy meýilleşdirilýän desgalaryň işlenip taýýarlanylan taslamalary hem-de gurluşygyna başlanan binalardaky işleriň ýagdaýy bilen tanyşdy we gurluşykda ulanylýan serişdeleriň görnüşlerini, şäheriň ekologik ýagdaýyny has-da sagdynlaşdyrmakda ähmiýetli hasaplanýan usullaryň ulanylyşyny synlady. 

Häzirki döwürde Gahryman Arkadagymyzyň yhlasyndan we yzygiderli tagallasyndan binýat bolan täze şäherde önümçilik toplumlarynyň gurluşygyna badalga berildi we bu işler batly depginlerde dowam etdirilýär. Bu ýerde ýaýbaňlandyrylan giň möçberli gurluşyk işleriniň netijeliligi we köptaraply häsiýeti Arkadag şäheriniň sazlaşykly ösüşinde öz beýanyny tapýar. 

Ir bilen türkmen halkynyň Milli Lideri, Halk Maslahatynyň Başlygy täze, häzirki zaman şähergurluşyk taslamasynyň durmuşa geçirilýän ýerine geldi. Bu ýerde hajy Arkadagymyz täze şäheriň çäginde gurulýan metjidiň bezeg işlerinde ulanylmagy meýilleşdirilýän bezeg serişdeleriniň görnüşlerini synlady. 

Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Arkadag şäheriniň gurluşygy boýunça döwlet komitetiniň başlygy D.Orazow alnyp barylýan gurluşyk işleri, metjidiň we onuň ýanynda bina ediljek muzeýiň içki we daşky bezeginde ulanylmagy meýilleşdirilýän serişdeleriň görnüşleri barada hasabat berdi. Bu ýerde gurluşygyň bezeg işlerinde ulanyljak dürli görnüşli örtük daşlarynyň aýratynlyklary, olarda yşyk we Gün şöhlesi düşende emele gelýän öwüşginler hem-de muzeýde goýuljak gymmatlyklaryň görnüşleri barada maglumat berildi. Munuň özi degişli binalaryň bezeg işlerinde häzirki zaman serişdeleriniň ulanylýandygyny görkezýär. 

Şeýle hem ol binalaryň otaglarynda goýulýan bezeg gülleri, olaryň görnüşleri, güllere ideg etmegiň täzeçil usullary barada aýtdy. Soňra D.Orazow şäheriň çäginde ekilýän baglara ideg etmekde Täjigistan Respublikasyna guralan sapar mahalynda özleşdirilen tejribäni ulanmak, bag nahallarynyň köküni epgekli ýellerden goramagyň we onda çyglylygy saklamagyň täzeçil usullary barada giňişleýin maglumat berdi. 

Hajy Arkadagymyz görkezilen bezeg serişdelerini synlap, gurluşyklarda ýokary hil derejesiniň üpjün edilmeginiň we desgalaryň bellenilen möhletlerde ulanmaga tabşyrylmagynyň, hemişe bolşy ýaly, möhüm talap bolup durýandygyna ünsi çekdi. Aýratyn-da, Arkadag şäheriniň täze metjidiniň hem-de muzeýiň bezeg işlerine milli ýörelgeler esasynda çemeleşilmelidir. Bu işler halkymyzyň asyrlar aşyp gelýän däp-dessurlaryna we ruhy ýörelgelerine kybap gelmelidir. Munuň özi taslama taýýarlaýjylara, gurluşykçylara bildirilýän üýtgewsiz talapdyr diýip, hajy Arkadagymyz belledi we bu ýörelgäni netijeli dowam etdirmelidigine ünsi çekdi. 

Milli Liderimiz bag nahallaryna ideg etmegiň täzeçil usullarynyň özleşdirilmeginiň daşary ýurtlara sapara gidýän wekiliýet agzalary üçin netijeli häsiýete eýe bolýandygyny kanagatlanma bilen belläp, bu işleri mundan beýläk-de milli ýörelgeler we ylmy esasda ösdürmelidigini belledi. Köpetdagyň etegindäki ajaýyp künjekde döwrebap binagärlik çözgüdiň aýdyň netijesi bolan täze şäheriň kemala gelmegi ýurdumyzyň ösüşleriň belentliklerine tarap ynamly gadam urýandygynyň, durmuşymyzyň her bir pursadynyň uly rowaçlyklara beslenýändiginiň nobatdaky beýanyna öwrüldi. 

Bu ýerde türkmen halkynyň Milli Lideri, Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Arkadag şäheriniň gurluşygy boýunça döwlet komitetiniň başlygy D.Orazowyň we Arkadag şäheriniň häkimi Ş.Durdylyýewiň gatnaşmagynda iş maslahatyny geçirdi. Onuň dowamynda Arkadag şäheriniň desgalarynyň gurluşygynda täzeçil tehnologiýalaryň, sanly ulgamyň işjeň ulanylýandygy, şunda okuwlaryny önümçilik bilen utgaşykly alyp barýan talyp ýaşlaryň eden işleri, olaryň daşary ýurtlarda saparda bolup, zerur tejribeleri toplandygy barada hasabat berildi. Munuň özi Gahryman Arkadagymyzyň başyny başlan we hormatly Prezidentimiziň üstünlikli dowam etdirýän ýaşlar baradaky syýasatynyň oňyn netije berýändiginiň nobatdaky beýanydyr. 

Hormatly Arkadagymyz gurluşyk işlerinde merkeziň ekologik ýagdaýyna möhüm ähmiýet berilmelidigini belläp, şunda degişli talaplaryň berk berjaý edilmelidigini, binalaryň ýanaşyk ýerleriniň abadanlaşdyrylmalydygyny aýtdy. Türkmen halkynyň Milli Lideri bu baradaky gürrüňi dowam edip, merkezde «akylly» şäher konsepsiýasyndan ugur alynmalydygyna ünsi çekdi. Bu konsepsiýanyň esasy ugry bina edilýän desgalaryň gurluşygynda ekologik taýdan arassa serişdeleriň ulanylmagyndan we ýokary ekologik derejäni üpjün etmekden ybaratdyr. Merkeziň çäklerinde ýerine ýetirilýän ähli işlerde şu ýörelgelerden ugur alynmagy esasy talap bolup durýar. 

Gahryman Arkadagymyz alnyp barylýan işleriň taryhy ähmiýete eýedigini belläp, bu ýerde häzirki zamanyň ekologik talaplarynyň berk berjaý edilmelidigini aýtdy hem-de ekilen bag nahallaryna ideg etmegiň öňdebaryjy tejribeleriniň we täzeçil usullarynyň ulanylmagyna jogapkärçilikli çemeleşmegi tabşyrdy. Köpetdagyň etegindäki ajaýyp künjekde ýerleşýän täze şäherde amatly howa gurşawynyň saklanmagy möhüm wezipe hökmünde kesgitlenildi. 

Soňra bu ýerde hormatly Arkadagymyzyň garamagyna merkeziň çäginde gurluşygy alnyp barylýan we gurulmagy meýilleşdirilýän desgalaryň taslamalary hem-de olaryň ýerleşdiriljek ýerleriniň çyzgylary görkezildi. Şeýle-de ýurdumyzyň Futbol federasiýasynyň merkezi binasynyň taslamasy we onuň özboluşly aýratynlygy barada hasabat berildi. 

Gahryman Arkadagymyz görkezilen taslamalary synlap, bu binanyň gurluşygynda we bezeg işlerinde sagdynlygyň we ruhubelentligiň ýurdy hökmünde ykrar edilen Türkmenistanyň sport ulgamynda ýeten derejesiniň öz beýanyny tapmalydygyny belledi. Türkmen halkynyň Milli Lideri täze toplumyň binagärlik çözgüdini oňlap, gurluşyk işleriniň ýokary derejede amala aşyrylmagynyň wajypdygyna ünsi çekdi. 

Üç gatdan ybarat boljak binada bu ugra degişli halkara we sebitara derejedäki maslahatlary, ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn duşuşyklary geçirmek üçin ähli zerur şertler üpjün edilmelidir. Binada daşary ýurtlardan gelýän myhmanlaryň we ýerli hünärmenleriň netijeli işläp bilmekleri, çaý başynda gysga wagtlyk söhbetdeşlikleri gurap bilmekleri, oňaýly dynç almaklary bilen baglanyşykly meselelere möhüm ähmiýet berilmelidir diýip, Gahryman Arkadagymyz belledi we bu babatda birnäçe tabşyryklary berdi. 

Arkadag şäheriniň çäklerinde meýilleşdirilen we alnyp barylýan gurluşyk işleriniň ýokary hil derejesini üpjün etmek, olary bellenilen möhletlerde tamamlamak bilen baglanyşykly meseleleriň wajypdygyny belläp, Gahryman Arkadagymyz şähergurluşyk maksatnamasy ýerine ýetirilende, häzirki zamanyň ösen tejribesinden we täzeçil usullardan peýdalanmagyň wajypdygyny, şunda milli binagärlik ýörelgeleriniň işjeň ulanylmalydygyny aýtdy. Milli Liderimiz desgalaryň gurluşygynda täzeçil tehnologiýalaryň, sanly ulgamyň netijeli ulanylmalydygyna ünsi çekip, gurluşyk işlerinde bu künjegiň tebigy aýratynlyklarynyň we ekologik ýagdaýynyň nazara alynmalydygyny belledi. Şunda degişli talaplaryň berk berjaý edilmegi, binalaryň ýanaşyk ýerleriniň abadanlaşdyrylmagy bilen baglanyşykly meselelere aýratyn ähmiýet berilmelidir. 

Şeýle hem bu ýerde Gahryman Arkadagymyzyň garamagyna Arkadag şäheriniň çagalar seýilgähiniň taslamasy görkezildi. Munuň özi täze şäherde ösüp gelýän ýaş nesilleriň boş wagtlaryny gyzykly hem-de peýdaly geçirmekleri, umuman, çagalaryň sazlaşykly ösüşi ugrunda döwlet derejesinde yzygiderli alada edilýändiginiň nobatdaky beýanyna öwrüldi. 

Hormatly Arkadagymyz görkezilen taslamalary, çagalar seýilgähinde ýerleşdiriljek şekilleriň we heýkeljikleriň görnüşlerini synlap, olaryň her biriniň özboluşly aýratynlyklarynyň bolmalydygyny, çagalarda ýakymly duýgulary oýarmalydygyny belledi. Şol bir wagtyň özünde, seýilgähiň çäginde ýerleşdiriljek güýmenje toplumlarynyň sanly ulgam bilen enjamlaşdyrylmagy, hereket edýän elektron oýnawaçlaryň bolmagy çagalarda ýakymly täsirleri galdyrar we toplumyň özüne çekijiligini artdyrar. Şunuň bilen baglylykda, häzirki zamanyň ösen tejribesinden ugur alynmagy, çagalaryň söýgüli ertekileriniň gahrymanlaryna möhüm orun berilmegi esasy talap bolmalydyr. 

Gahryman Arkadagymyz çagalar seýilgähiniň merkezi girelgesiniň bezeg aýratynlyklaryna ünsi çekip, onuň çagalaryň türkmen halkynyň ertekileriniň gahrymanlarynyň şekilinde gurulmagynyň maksadalaýyk boljakdygyny belledi. Hususan-da, merkezi girelge çagalar üçin söýgüli gahrymana öwrülen Böwenjigiň şekilinde bolsa, onuň ýylgyryp duran keşbi ýaş nesillerde şatlyk duýgusyny döreder. 

Häzirki döwürde ýurdumyzyň ähli künjeklerinde, şol sanda Arkadag şäherinde alnyp barylýan işleriň, gurulýan durmuş maksatly desgalaryň baş maksadynyň halkymyz, aýratyn-da, ösüp gelýän ýaş nesiller üçin amatly dynç alyş şertlerini döretmekden ybaratdygyny belläp, Gahryman Arkadagymyz bu işleriň «Döwlet adam üçindir!» diýen şygary baş ýörelge edinýän döwlet syýasatynyň esasy ugurlaryna kybap gelmelidigini aýtdy. Munuň özi bagtyýar çagalygyň ýurdy hökmünde dünýä derejesinde ykrar edilen Türkmenistanda amala aşyrylýan döwlet syýasatynyň adam hakdaky aladany esasy ugur edinýändiginiň nobatdaky beýanydyr. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri, Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow öňde goýlan wezipeleri degişli derejede ýerine ýetirmekde hemmelere uly üstünlikleri arzuw edip, bu ýerden ugrady.

Aşgabat, 16-njy sentýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda ýurdumyzyň durmuşyna degişli käbir meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Ilki bilen, Mejlisiň Başlygy D.Gulmanowa söz berildi. Ol ýurdumyzyň kanunçylygyny kämilleşdirmek boýunça görülýän çäreler, şeýle hem Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 32 ýyllygyny baýram etmäge görülýän taýýarlyk barada maglumat berdi. 

Bellenilişi ýaly, häzirki wagtda ýurdumyzy syýasy, durmuş-ykdysady we medeni taýdan mundan beýläk-de ösdürmek, raýatlaryň hukuklaryny, azatlyklaryny goramak, ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmak bilen baglanyşykly kanunlaryň taslamalary yzygiderli işlenip taýýarlanylýar. Parlamentara gatnaşyklary giňeltmegiň çäklerinde Täze Zelandiýanyň hem-de Wýetnam Sosialistik Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçilerinden ynanç hatlary kabul edildi. Germaniýa Federatiw Respublikasynyň wekilleri bilen geçirilen duşuşyklaryň barşynda hyzmatdaşlygy pugtalandyrmagyň geljegi ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 32 ýyllyk şanly toýy mynasybetli ýurdumyzyň durmuşynyň syýasy, ykdysady, medeni ugurlarynda ýokary zähmet üstünliklerini gazanan raýatlarymyzy döwlet sylaglaryna hödürlemek hem-de resminamalary taýýarlamak boýunça degişli işler alnyp barylýar. Şunuň bilen birlikde, degişli ministrlikler, pudaklaýyn dolandyryş edaralary, häkimlikler we iri jemgyýetçilik birleşikleri bilen bilelikde Türkmenistanyň Garaşsyzlyk güni mynasybetli Halk Maslahatynyň mejlisine görülýän taýýarlyk barada maglumat berildi. 

Şeýle hem Mejlisiň deputatlarynyň döwletimiziň syýasy-jemgyýetçilik durmuşynda ýurdumyzda amala aşyrylýan durmuş-ykdysady özgertmeleriň, döwletiň hukuk esaslaryny pugtalandyrmak boýunça geçirilýän işleriň, kabul edilýän möhüm çözgütleriň many-mazmunyny, Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň jemgyýetçilik-syýasy ähmiýetini ilata düşündirmek maksady bilen, köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde yzygiderli çykyş edýändikleri barada aýdyldy. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ýurdumyzyň kanunçylygyny kämilleşdirmek boýunça milli parlamentiň alyp barýan işlerini netijeli dowam etdirmegiň möhümdigini belledi. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary H.Geldimyradow Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 32 ýyllygy mynasybetli geçiriljek «Senagat-innowasiýa modeli — ýurdumyzyň esasy strategik ugry» atly ylmy-amaly maslahata taýýarlyk görlüşi barada hasabat berdi. 

21-nji sentýabrda geçirilmegi meýilleşdirilýän bu forumy Maliýe we ykdysadyýet ministrligi gurar. Oňa degişli ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, bank ulgamynyň, ýokary okuw mekdepleriniň wekilleri gatnaşarlar. Maslahatyň esasy meseleleri hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda amala aşyrylýan, ýurdumyzyň durmuş-ykdysady taýdan okgunly ösüşine gönükdirilen giň gerimli özgertmeler, maliýe-salgyt, pul-karz syýasaty, zähmet gatnaşyklary, maýa goýumlar, sanly ykdysadyýeti ösdürmek ugrunda amala aşyrylýan çäreler, durnukly ösüşi üpjün etmekde innowasiýalaryň ähmiýeti hem-de beýleki ugurlar bilen baglanyşykly bolar. 

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, täze taryhy eýýamda amala aşyrylýan ykdysady strategiýanyň ýurdumyzyň ähli pudaklaryny düýpli döwrebaplaşdyrmaga, senagat taýdan ösüşe, sanly tehnologiýalary giňden ornaşdyrmaga we halkymyzyň abadançylygyny yzygiderli ýokarlandyrmaga gönükdirilendigini belledi. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow özgertmeleriň anyk netijeleri berip, milli ykdysadyýetiň durnukly ösüşini üpjün etmäge, öňde goýlan wezipeleri üstünlikli çözmäge, şol sanda ýurdumyzyň dünýä hojalyk gatnaşyklarynyň häzirki zaman ulgamyna işjeň goşulyşmagyna mümkinçilik berýändigini belläp, Garaşsyzlyk baýramy mynasybetli geçiriljek ylmy-amaly maslahatyň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmegi wise-premýere tabşyrdy. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Amanow gözegçilik edýän ulgamlarynda, hususan-da, «Türkmengaz» döwlet konserniniň kärhanalarynda amala aşyrylýan işler barada hasabat berdi. 

Bellenilişi ýaly, ýurdumyzyň içerki sarp edijileri tarapyndan tebigy gazyň rejeli peýdalanylmagyny gazanmak, konserniň kärhanalaryny mundan beýläk-de döwrebaplaşdyrmak, olara dünýäniň öňdebaryjy tehnologiýalaryny ornaşdyrmak boýunça öňde goýlan wezipeleri ýerine ýetirmek ugrunda degişli işler amala aşyrylýar. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, ýurdumyzyň baý uglewodorod serişdelerini netijeli we rejeli ulanmagyň Türkmenistanyň ykdysady strategiýasynyň möhüm ugurlarynyň biri bolup durýandygyny belledi. Döwlet Baştutanymyz durmuş-ykdysady ösüşi üpjün etmek, senagat pudagynyň okgunly ösüşini gazanmak hem-de halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da gowulandyrmak üçin amatly şertleri döretmekde gaz pudagynyň möhüm orun eýeleýändigini belläp, wise-premýere degişli tabşyryklary berdi. 

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary T.Atahallyýew ýurdumyzyň welaýatlarynda alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy barada hasabat berdi. 

Bellenilişi ýaly, geljek ýylyň hasyly üçin bugdaý ekişi dowam edýär, möwsümi bellenen möhletlerde geçirmek ugrunda degişli guramaçylyk işleri amala aşyrylýar. Mundan başga-da, kärendeçileri ýokary hilli tohumlar bilen üpjün etmek, ekişde ulanylýan oba hojalyk tehnikalaryny, bugdaý ekijileri netijeli ulanmak boýunça zerur işler alnyp barylýar. Bugdaý ekişi geçirilen meýdanlarda gögeriş suwy tutulýar. Şunuň bilen birlikde, pagta ýygymyny gysga möhletde tamamlamak boýunça guramaçylyk işleri ýaýbaňlandyryldy. Ýetişdirilen hasyly pagta ýygýan kombaýnlaryň kömegi bilen ýygnap almak üçin gowaçalaryň ýapragyny düşürmek işleri dowam edýär. «Ak altyny» bökdençsiz kabul etmek we oba hojalyk tehnikalaryny netijeli peýdalanmak, tabşyrylan hasyl üçin hasaplaşyklary geçirmek ugrunda zerur çäreler görülýär. 

Halkymyzy gök we bakja önümleri bilen doly üpjün etmek maksady bilen, ýurdumyzyň welaýatlarynda güýzlük ýeralma, gök we beýleki azyklyk ekinler ekilen meýdanlarda ideg işleriniň alnyp barylýandygy barada aýdyldy. Bellenilişi ýaly, suw serişdelerini rejeli we netijeli peýdalanmak, ekerançylyk ýerlerini suw bilen üpjün etmek, ýurdumyzyň sebitlerinde suwaryş we şor suw akabalaryny arassalamak işleri dowam edýär. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, häzirki wagtda dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleriniň möhüm ähmiýetine ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz geljek ýylyň hasyly üçin bugdaý ekişini bellenilen agrotehniki möhletlerde tamamlamak, pagta ýygymy möwsümini üstünlikli geçirmek boýunça alnyp barylýan işleri, kärendeçi pagtaçylar bilen tabşyrylan hasyl üçin hasaplaşyklaryň öz wagtynda geçirilmegini gözegçilikde saklamagy wise-premýere tabşyrdy. 

Mundan başga-da, hormatly Prezidentimiz güýzlük ýeralma we beýleki oba hojalyk ekinleri ekilen meýdanlarda geçirilýän ideg işleriniň agrotehnikanyň talaplaryna laýyklykda alnyp barylmalydygyny belledi we bu babatda wise-premýere birnäçe anyk tabşyryklary berdi. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Annamämmedow himiýa senagatyny ösdürmek we öndürilýän önümleriň önümçiligini giňeltmek boýunça ýerine ýetirilýän işler barada hasabat berdi. 

Bellenilişi ýaly, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Türkmenistany senagat taýdan ösen döwlete öwürmäge hem-de senagat ulgamyny diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmäge gönükdirilen syýasatynyň netijesinde, öňdebaryjy tehnologiýalary ornaşdyrmak arkaly täze himiýa kärhanalary gurulýar. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, ýurdumyzyň himiýa senagatyny hemmetaraplaýyn ösdürmek, himiýa önümleriniň öndürilýän möçberini we görnüşlerini artdyrmak boýunça görülýän çäreleriň ähmiýetini belledi. Şunuň bilen baglylykda, wise-premýere baý ýerli serişdeleriň esasynda uly islegden peýdalanýan önümleri öndürmäge ýöriteleşdirilen täze önümçilikleri döretmek bilen baglanyşykly meseleleri gözegçilikde saklamak tabşyryldy. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Atdaýew Türkmenistanyň Garaşsyzlyk güni mynasybetli ýurdumyzyň ykdysady üstünlikleriniň sergisini guramak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. 

Sergide hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe döwlet we jemgyýetçilik durmuşynyň ähli ugurlarynda amala aşyrylýan özgertmeler, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini mundan beýläk-de ýokarlandyrmak boýunça gazanylan üstünlikler öz beýanyny tapar. Şeýle hem serginiň çäklerinde Garaşsyzlyk ýyllarynda gazanylan ösüşlere, ýetilen sepgitlere bagyşlanan dürli çäreler meýilleşdirilýär. Mundan başga-da, täze önümleriň, maýa goýum taslamalarynyň, ykdysadyýetiň dürli pudaklaryny ösdürmegiň geljegi uly maksatnamalarynyň tanyşdyrylyş dabaralaryny geçirmek göz öňünde tutulýar. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, halk hojalyk toplumynyň ähli ulgamlarynda düýpli özgertmeleriň amala aşyrylýandygyny, pudaklarda giň gerimli işleriň geçirilendigini we uly üstünlikleriň gazanylandygyny belledi. Häzirki wagtda Türkmenistan ýokary tehnologiýalara we innowasiýalara daýanýan, okgunly ösýän döwlet hökmünde uly abraýa eýe bolýar diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady. 

Sergi ýurdumyzyň gazanýan üstünliklerini görkezmek bilen çäklenmän, eýsem, içerki we daşarky bazarlarda önümleri hem-de hyzmatlary ilerletmäge ýardam edýän toplumlaýyn çärä öwrülmelidir diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy we wise-premýere bu giň gerimli gözden geçirilişiň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmek babatda anyk tabşyryklary berdi. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa Arkadag şäherinde Merkezi Aziýa döwletleriniň wekilleriniň gatnaşmagynda «Arkadagyň säheri» atly kinofestiwaly geçirmäge görülýän taýýarlyk barada hasabat berdi. 

Bellenilişi ýaly, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň amala aşyrýan döredijilikli syýasaty netijesinde ýurdumyzda kinematografiýa işiniň kämilleşdirilmegi, täze filmleriň döredilmegi we köpçülige görkezilmegi, bu ugurda dürli çäreleriň guralmagy, Türkmenistanyň wekilleriniň halkara kinofestiwallara gatnaşmagy üçin giň mümkinçilikler döredilýär. 

Şu ýylyň 14-15-nji oktýabrynda geçirilmegi meýilleşdirilýän kinofestiwalyň esasy maksady ýaş zehinleri ýüze çykarmakdan, türkmen kino sungatyny ösdürmekden, ösüp gelýän ýaş nesli watançylyk ruhunda terbiýelemekden, dünýä jemgyýetçiligini sanly ulgamyň mümkinçilikleri we iň häzirki zaman tehnologiýalar ornaşdyrylan Arkadag şäheri bilen tanyşdyrmakdan, daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen netijeli gatnaşyklary ösdürmekden ybaratdyr. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, şeýle forumlaryň geçirilmeginiň olara gatnaşýanlara öz ukyp-başarnyklaryny görkezmäge mümkinçilik berýändigini, ýaşlary sungat bilen meşgullanmaga höweslendirýändigini, hünär taýdan ösmek, tejribe alyşmak üçin mümkinçilikleri döredýändigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, Arkadag şäherinde meýilleşdirilýän kinofestiwal Merkezi Aziýa ýurtlarynyň we halklarynyň arasynda däp bolan dost-doganlyk gatnaşyklaryny mundan beýläk-de pugtalandyrmaga hyzmat eder, sebit hyzmatdaşlygynyň möhüm ugry bolan medeni-ynsanperwer gatnaşyklaryň baýlaşdyrylmagyna ýardam eder. Döwlet Baştutanymyz şular barada aýtmak bilen, kinofestiwala ýokary guramaçylyk derejesinde taýýarlyk görülmegini üpjün etmegi tabşyrdy. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary N.Amannepesow «Saglygy goraýyş, bilim we sport Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe» atly halkara sergini we ylmy maslahaty hem-de beýleki möhüm ähmiýetli çäreleri geçirmäge görülýän taýýarlyk barada hasabat berdi. 

Şeýle hem Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň gününe gabatlanyp, 8-9-njy oktýabrda tutuş ýurdumyzda «Türkmenistan — bagtyýar, sagdyn we ruhubelent ýaşlaryň ýurdy» atly şygar bilen bedenterbiýe-sport we sagdyn durmuş çärelerini guramak meýilleşdirilýär. 10 — 12-nji oktýabrda Söwda-senagat edarasynda milli saglygy goraýyş, bilim, ylym we sport ulgamlarynda gazanylanlara bagyşlanan halkara sergi we ylmy maslahat guralar. Her ýyl geçirilýän sergä derman we saglygy goraýyş maksatly serişdeleri, lukmançylyk hem-de sport enjamlaryny, bilim tehnologiýalaryny öndürýän daşary ýurt kompaniýalary çagyrylar. Utgaşykly görnüşde geçiriljek ylmy maslahata türkmen alymlary we lukmanlary, olaryň daşary ýurtly kärdeşleri gatnaşarlar. 

Şeýle hem Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda ýaşlaryň arasynda ylmy işler boýunça geçirilen «Ýokary tehnologiýalar we innowasion işläp taýýarlamalar» atly halkara bäsleşigiň jemlerini jemlemek göz öňünde tutulýar. Sanly ulgam arkaly iki tapgyrda geçirilen halkara bäsleşige ýurdumyzdan we dünýäniň birnäçe ýurtlaryndan ýaş alymlaryň dürli ugurlara degişli ylmy-barlag işleri hem-de taslamalary gelip gowuşdy. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, halkara sergileri we maslahatlary yzygiderli geçirmegiň wajypdygyny belledi. Bu çäreler dünýä jemgyýetçiligini möhüm durmuş ulgamlarynda gazanylýan üstünlikler barada tanyşdyrmak bilen çäklenmän, eýsem, özara gyzyklanma bildirilýän halkara hyzmatdaşlygy ýola goýmaga we tejribe alyşmaga hem ýardam edýär. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz wise-premýere meýilleşdirilen ähli çäreleriň ýokary guramaçylyk derejesinde geçirilmegine gözegçiligi üpjün etmegi tabşyrdy. 

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygynda Türkmenistanyň wekiliýetiniň Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasyna gatnaşmagy üçin görülýän taýýarlyk işleri barada hasabat berdi. 

Bellenilişi ýaly, BMG bilen köpugurly hyzmatdaşlyk oňyn Bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik, netijeli halkara hyzmatdaşlyk ýörelgelerine esaslanýan döwletimiziň daşary syýasy strategiýasynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. 

Mälim bolşy ýaly, şu ýylyň 5-nji sentýabrynda Nýu-Ýorkda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasy açyldy. Mejlisiň çäklerinde 19 — 26-njy sentýabr aralygynda ýokary derejeli çäreleriň geçirilmegi göz öňünde tutulýar. 

Häzirki wagtda hormatly Prezidentimiziň 17 — 20-nji sentýabr aralygynda Nýu-Ýork şäherine amala aşyrjak iş saparyna taýýarlyk görülýär. 

Saparyň çäklerinde Türkmenistanyň Prezidentiniň Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasynyň işine, şeýle hem Merkezi Aziýa ýurtlary bilen Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň «С5+1» görnüşdäki köptaraplaýyn hyzmatdaşlygynyň birinji duşuşygyna gatnaşmagy meýilleşdirilýär. Şunuň bilen birlikde, döwlet Baştutanymyz ikitaraplaýyn duşuşyklaryň birnäçesini, şol sanda BMG-niň Baş sekretary bilen duşuşyk geçirer. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Bitarap Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasy bilen gatnaşyklarynyň strategik häsiýetini belläp, ýurdumyzyň geljekde-de dünýäde parahatçylygy we howpsuzlygy pugtalandyrmak, ählumumy durnukly ösüş üçin şertleri üpjün etmek maksady bilen, BMG-niň çäklerinde oňyn halkara hyzmatdaşlygy giňeltmäge ýardam bermäge taýýardygyny nygtady. Türkmenistan sebit we ählumumy gün tertibiniň möhüm meseleleriniň deňagramly hem-de özara kabul ederlikli çözgütlerini işläp taýýarlamaga yzygiderli gatnaşmak bilen, anyk başlangyçlary öňe sürýär, BMG-niň ýöriteleşdirilen edaralary bilen hyzmatdaşlygy barha berkidýär diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz Birleşen Milletler Guramasynyň çäklerindäki gatnaşyklaryň möhüm ugurlaryna geljegi nazarlaýan garaýyşlarymyzy, umumy abadançylygyň bähbitlerine laýyk gelýän oňyn hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmegiň mümkinçiliklerini açyp görkezýän Türkmenistanyň ileri tutýan ugurlaryny dünýä jemgyýetçiligine ýetirmek boýunça yzygiderli işleri geçirmegiň möhümdigini belledi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow şular barada aýtmak bilen, ýurdumyzyň Hökümet wekiliýetiniň BMG-niň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasyna gatnaşmak üçin Nýu-Ýork şäherine iş saparyna taýýarlygynyň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmegi wise-premýere tabşyrdy. Şol sessiýada Türkmenistanyň netijeli halkara hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de ösdürilmegine ýardam berjek täze, oňyn başlangyçlary beýan ediler. 

Soňra Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň Baş direktory M.Çakyýew demir ýol düzümini mundan beýläk-de ösdürmegiň meýilnamalaryny durmuşa geçirmek boýunça amala aşyrylýan işler barada hasabat berdi. 

Bellenilişi ýaly, «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna» laýyklykda, Mary welaýatynyň Baýramaly şäherinde, Ahal welaýatynyň Kaka we Bäherden etraplarynda hem-de Balkan welaýatynyň Balkanabat şäherinde degişli demir ýol menzillerinde döwrebap binalary gurmak meýilleşdirilýär. 

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, Türkmenistanyň demir ýol ulgamyny ösdürmegiň häzirki döwürde döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolup durýandygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz pudaklaýyn düzümi döwrebaplaşdyrmagyň, täze desgalaryň gurluşygynda iň täze tehnologiýalary ulanmagyň wajypdygyny nygtap, agentligiň ýolbaşçysyna bu babatda birnäçe anyk tabşyryklary berdi. 

 Mejlisde döwlet durmuşyna degişli başga-da birnäçe möhüm meselelere garaldy. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly geçirilen Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini jemläp, oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, maşgala abadançylygyny, berkarar Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Bilşimiz ýaly, 14-nji sentýabrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Täjigistan Respublikasynyň paýtagty Duşenbe şäherinde geçirilen Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň konsultatiw sammitinde taryhy çykyş etdi. Onda döwlet Baştutanymyz sebitiň gün tertibinde durýan möhüm wezipelere ýene-de bir gezek ünsi çekip, birnäçe täze teklipleri orta atdy. Hususan-da, hormatly Prezidentimiz Merkezi Aziýa döwletleriniň arasynda söwda-ykdysady gatnaşyklary giňeltmek we özara haryt dolanyşygynyň möçberini artdyrmak babatda täsirli çäreleriň zerurdygyny belläp, şunuň bilen baglylykda, Merkezi Aziýa Söwda edarasyny döretmek meselesine garamagy teklip etdi. Nygtalyşy ýaly, bu görnüşdäki Söwda öýüniň işiniň many-mazmuny we maksady söwdany ösdürmekde bilelikdäki tagallalary utgaşdyrmakdan, Merkezi Aziýa bazarynyň geljekki ykdysady subýektleriniň ählisiniň täjirçilik bähbitlerini üpjün etmekden, iri sebit taslamalaryny durmuşa geçirmek üçin maýa goýumlary çekmekden ybaratdyr. 

Önümçiligi tehnologiýa taýdan döwrebaplaşdyrmak, innowasion ykdysadyýeti ornaşdyrmak hem-de ony diwersifikasiýalaşdyrmak üçin şertleri döretmek işlerine içerki we daşarky bazarlarda ýurduň hojalyk subýektleriniň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmagyň usuly hökmünde garalýar.  

Daşary söwda dolanyşygynda eksporta uly goldaw berilmeginiň, importyň ornuny tutýan önümleri öndürmegiň ykdysadyýetiň tebigy-serişde we ylmy-tehnologik kuwwatyny peýdalanmagyň, döwletiň ykdysady howpsuzlygynyň derejesini ýokarlandyrmagyň we zähmet bazarynyň gurluş taýdan özgerýän mahalynda, iş bilen üpjünçiligiň ýokarlanmagynyň şerti hökmünde, üznüksiz önümçiligiň ähli tapgyrlarynda innowasion ykdysadyýeti ornaşdyrmak wezipesi ileri tutulýan ugurlaryň biridir.  

Importyň ornuny tutmagyň gurallaryny bolsa ýurduň ykdysadyýetiniň derejesini ýokarlandyrmagyň usulyna, pudagy emele getirmegiň çeşmesine, onuň aýratynlyklaryny we ýerli çig mal arkaly eksporta niýetlenen önümleri öndürmegiň strategiýasynyň mazmunyna laýyklykda işläp taýýarlamak zerurdyr. Ykdysadyýetiň düzüminde hususy ulgamyň eýeleýän ornuny pugtalandyrmak, kiçi we orta telekeçiligi goldamak, döwlet kärhanalaryny hususylaşdyrmak hem-de paýdarlar jemgyýetlerine öwürmek boýunça birnäçe işler alnyp barylýar.  

Islendik ykdysadyýet daşary söwda bilen baglanyşyklydyr. Ýurduň dünýä hojalygyndaky orny onuň daşary söwdasynyň möçberi bilen kesgitlenýär. Eger-de ýurduň daşary söwdasy näçe uly bolsa, ol dünýä hojalygyna şonça-da baglydyr. Daşary söwda milli ykdysadyýeti ösdürmek üçin goşmaça serişdeleri almagy üpjün edýär. Haryt öndürijileriň bäsdeşlige ukyplylygyny artdyrýar. 

Ýurduň bütindünýä söwda ulgamyna goşulmagy onuň bäsdeşlige ukyplylygynyň derejesini ýokarlandyrmagy şertlendirýär. Milli ykdysadyýetiň ýokary depginlerde ösmegine ýardam berýär. Emma halkara ykdysady gatnaşyklaryň iň gadymy we çalt ösýän görnüşleriniň biridigine garamazdan, dünýä söwdasynda käbir gapma-garşylyklaryň ýüze çykmagy obýektiw ýagdaýdyr. Ol garşylyklaryň aradan aýrylmagy döwletleriň alyp barýan söwda syýasatyna bagly bolýar. Daşary söwda syýasaty — ýurduň daşary ykdysady syýasatynyň bir bölegi. Daşary ykdysady syýasat ýurduň öňünde duran wezipelerden ugur alyp, onuň halkara giňişlikde milli ykdysadyýeti ösdürmek maksady bilen amala aşyrýan çäreleriniň toplumyny düzýär. Daşary söwda syýasaty ýurduň eksport we import syýasatlaryny, olary düzgünleşdirmegiň tertibini, bu işi guramagyň kanunçylyk binýadyny kämilleşdirmegi we beýlekileri öz içine alýar.  

Ýurdumyzda durmuşa geçirilýän söwda syýasaty daşary ykdysady gatnaşyklary ösdürmegiň möhüm guraly bolup durýar. Gahryman Arkadagymyz bu barada şeýle belleýär: «Döwletiň söwda syýasaty — daşary ýurt döwletleri bilen söwda gatnaşyklaryny ösdürmegiň täsir ediş çäreleriniň ulgamydyr. Daşary söwda milli ykdysadyýeti ösdürmek üçin goşmaça serişdeleri almagy üpjün edýär we ýurduň haryt öndürijileriniň bäsdeşlige ukyplylygyny ösdürmäge ýardam berýär». Ykdysadyýetiň ýokary depginler bilen ösmegi daşary söwda dolanyşygynyň möçberiniň ýyl-ýyldan artmagyna mümkinçilik döredýär. Ortaça ýyllyk ösüş depginleri soňky 10 ýylyň içinde ýokary derejelere ýetdi. Türkmenistan häzirki döwürde Russiýa, Hytaý, Gazagystan, Türkiýe, Italiýa, Germaniýa, Ýaponiýa, Şweýsariýa, Fransiýa, Eýran ýaly döwletler bilen söwda hyzmatdaşlygyny işjeň alyp barýar.  

Biziň ýurdumyzda gaz, nebit we nebit önümleri, elektrik energiýasy, pagta süýümi, mata we pagta ýüplükleri, dokma we nebithimiýa senagatynyň önümleri eksportyň esasy ugurlary bolup durýar. Şunuň bilen birlikde, döwletde tehnologik taýdan kämilleşdirmäge we durnukly daşary söwda bäsdeşligine ukyply, häzirki zaman taýýar önümleri çykarmaga gönükdirilen gurluş özgertmeleri amala aşyrylýar. Eksportyň geografik çäginiň hem yzygiderli giňeýändigini bellemek gerek. Häzirki wagtda Türkmenistan dünýäniň 100-den gowrak döwleti bilen söwda gatnaşyklaryny alyp barýar. Eýran, Russiýa, Italiýa, Hytaý, Yrak, Owganystan esasy eksport hyzmatdaşlarymyz bolup çykyş edýär. Dünýäniň onlarça döwletinden, şol sanda Türkiýeden, Hytaýdan, Birleşen Arap Emirliklerinden, Russiýadan, Fransiýadan we Germaniýadan gerek bolan ýokary hilli harytlar satyn alynýar. Import edilýän önümleriň esasy bölegi iň täze tehnologiýalara daýanýan we innowasiýaly enjamlaryň, elektrik maşynlaryň, ulag serişdeleriniň, uçar enjamlarynyň we ätiýaçlyk şaýlarynyň, gara metaldan ýasalan önümleriň, gurluşyk materiallarynyň we beýleki harytlaryň paýyna düşýär. 

Daşary söwdanyň artmagy, şeýle hem eksportyň importdan has ýokary bolmagy ýurduň ykdysadyýeti üçin amatly şertleri döredýär. Daşary söwdanyň oňaýly bolmagy ykdysadyýet üçin zerur gyzyl puluň yzygiderli gelip durmagyny üpjün edýär. Daşary söwdanyň ýylsaýyn ösmegi, bir tarapdan, ykdysadyýetiň pugtalanýandygyny we halkyň durmuş-medeni ýagdaýynyň barha gowulanýandygyny alamatlandyrsa, beýleki tarapdan, milli ykdysadyýetiň dünýä hojalygyna goşulyşmagynyň gitdigiçe çaltlaşýandygyny görkezýär. Şu ýerde aýratyn bir begendiriji ýagdaýy, ýagny ýurduň daşary söwdasynyň dünýäniň söwda dolanyşygynyň ösüşinden has çaltlygyny bellemek gerek. Dünýä söwdasynyň artyşy her ýyl 2-3 göterime deň bolsa, ýurdumyzyň daşary söwdasynyň ösüşi has ýokarydyr. Bu deňeşdirme milli ykdysadyýetiň dünýä hojalygyna goşulyşmak we ony barha giňeltmek işiniň çalt depginlerde bolup geçýändigini görkezýär. Türkmenistanyň söwda ulgamy yzygiderli we netijeli ösýär.  

Türkmenistan «Açyk gapylar» syýasatyny üstünlikli durmuşa geçirmek bilen, iri halkara maliýe edaralary hem-de uly tejribä, dürli ugurlarda öňdebaryjy tehnologiýalara eýe bolan iri daşary ýurt kompaniýalary bilen hyzmatdaşlygy giňeltmek arkaly dünýäniň onlarça döwletleri bilen netijeli işleri amala aşyrýar. Munuň netijesinde, söwda-ykdysady gatnaşyklaryň has-da ösdürilmegine we diwersifikasiýalaşdyrylmagyna uly mümkinçilikler açylýar.  

2020-nji ýylyň 22-nji iýulynda Türkmenistana Bütindünýä Söwda Guramasynda synçy derejesi berildi. Ýurdumyzyň 2021 — 2030-njy ýyllar üçin daşary söwda strategiýasyna hem-de bu derejä laýyklykda, daşary söwda ulgamynyň, logistika düzümleriniň täze şertlerde ösdürilmegi göz öňünde tutulýar. Şeýlelikde, ýurdumyzyň bu guramanyň işine gönüden-göni gatnaşmagy ykdysady, maliýe, söwda, maýa goýum ugurly esasy halkara düzümler bilen hyzmatdaşlygy giňeltmäge uly mümkinçilikleri açýar. 

Arslan GURBANNAZAROW,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň bank işi kafedrasynyň mugallymy.

Gahryman Arkadagymyzyň Täjigistan Respublikasyna iş sapary 

 Aşgabat — Duşenbe — Aşgabat, 14-nji sentýabr (TDH). Şu gün türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti Emomali Rahmonyň çakylygy boýunça iş sapary bilen Täjigistana ugrady. 

 Paýtagtymyzyň Halkara howa menzilinde Gahryman Arkadagymyzy resmi adamlar ugratdylar. 

Bu ýerde türkmen halkynyň Milli Lideri, Halk Maslahatynyň Başlygy Täjigistan Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Wafo Niýatbekzoda bilen söhbetdeş boldy. Bellenilişi ýaly, Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygy sebitara hyzmatdaşlygy ösdürmekde möhüm orny eýeleýär. 

Gahryman Arkadagymyz Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti bilen ýokary derejede geçirilen duşuşyklara gatnaşandygyny, olaryň çäklerinde ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy ähli ugurlar boýunça ösdürmek bilen baglanyşykly meseleleriň ara alnyp maslahatlaşylandygyny aýtdy. Türkmenistanda hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda amala aşyrylýan işlere täjik Lideriniň ýokary baha berýändigini kanagatlanma bilen belläp, türkmen halkynyň Milli Lideri goňşy ýurduň Prezidentiniň Aşgabady “Merkezi Aziýanyň merjeni” diýip atlandyrýandygyny, özüniň bolsa Täjigistany Merkezi Aziýada gülläp ösýän künjek hökmünde görýändigini aýtdy. 

Söhbetdeşligiň dowamynda Gahryman Arkadagymyz diplomaty jogapkärli wezipä bellenilmegi bilen gutlady we oňa ikitaraplaýyn dost-doganlyk gatnaşyklaryny mundan beýläk-de ösdürmek ugrunda alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi. 

Öz gezeginde, dostlukly ýurduň doly ygtyýarly wekili Täjigistanda geçiriljek duşuşyklaryň we gepleşikleriň netijeli häsiýete eýe boljakdygyna ynam bildirip, türkmen halkynyň Milli Lideri, Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň saparynyň üstünlikli geçmegini arzuw etdi. 

Dostlukly häsiýete eýe bolan türkmen-täjik gatnaşyklary ýyl-ýyldan täze mazmun bilen baýlaşdyrylýar, möhüm ugurlaryň ählisi boýunça, ilkinji nobatda, ykdysady ulgamda netijeli dialogyň okgunly ösüş depgini munuň subutnamasydyr. Biziň ýurtlarymyz sebitde uzak möhletleýin hyzmatdaşlar bolmak bilen, häzirki döwürde netijeli we özara bähbitli gatnaşyklaryň toplumlaýyn tejribesini has-da baýlaşdyrmaga gyzyklanma bildirýändiklerini görkezýärler. Ony giň gerimli bilelikdäki taslamalary durmuşa geçirmek bilen berkidýärler. Şu ýylyň maý aýynda hormatly Prezidentimiziň Täjigistan Respublikasyna amala aşyran döwlet sapary däp bolan hyzmatdaşlyga täze kuwwatly itergi berdi, döwletara gatnaşyklaryň taryhynda täze sahypany açdy. 

Häzirki wagtda dürli ulgamlarda ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň ýokary derejesine çykyldy, parlamentara gatnaşyklar işjeňleşdirilýär, Hökümet hem-de pudaklaýyn edaralar derejesinde hyzmatdaşlygyň baý we üstünlikli tejribesi toplandy. Medeni-ynsanperwer dialogyň ösdürilmegine aýratyn üns berilýär. Soňky ýyllarda ýakyn medeni we ylmy alyşmalar ýola goýuldy, türkmen, täjik wekiliýetleriniň gatnaşmagynda halkara maslahatlar we forumlar geçirilýär. Özara Medeniýet günleri hem-de amaly-haşam sungatynyň sergileri, beýleki bilelikdäki çäreler guralýar. Iki ýurduň sebit we ählumumy gün tertibiniň birnäçe meseleleri boýunça garaýyşlarynyň ýakyndygy Türkmenistan bilen Täjigistanyň iri halkara guramalaryň çäklerinde netijeli hyzmatdaşlygyna ýardam berýär. 

...Birnäçe wagtdan soňra, türkmen halkynyň Milli Lideriniň uçary Täjigistanyň paýtagty Duşenbe şäheriniň Halkara howa menziline gondy. Bu ýerde Merkezi Aziýa ýurtlarynyň, şeýle hem Azerbaýjan Respublikasynyň Döwlet baýdaklary galdyryldy, Hormat garawuly nyzama düzüldi. 

Howa menzilinde türkmen halkynyň Milli Liderini Täjigistan Respublikasynyň Premýer-ministri Kohir Rasulzada we beýleki resmi adamlar garşyladylar. Asylly däbe görä, milli lybasdaky çagalar Gahryman Arkadagymyzy täjik we türkmen dillerinde “Hoş geldiňiz!” diýen sözler bilen garşyladylar we gül dessesini gowşurdylar. 

Duşenbe şäheriniň Halkara howa menzilinde türkmen halkynyň Milli Lideriniň Täjigistan Respublikasynyň Premýer-ministri Kohir Rasulzada bilen gysga wagtlyk söhbetdeşligi boldy. Onuň dowamynda döwletara hyzmatdaşlygy, şol sanda parlamentara gatnaşyklary ösdürmegiň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Bellenilişi ýaly, Türkmenistan ählumumy parahatçylygy we durnukly ösüşi pugtalandyrmaga gönükdirilen Bitaraplyk syýasatyny üstünlikli durmuşa geçirýär. Bu bolsa taryhy taýdan ýygjam gatnaşyklar ýola goýlan ýurtlaryň arasyndaky parahatçylyk söýüjilikli, özara bähbitli hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine giň ýol açýar. 

Dostlukly ýurduň Premýer-ministri Gahryman Arkadagymyzy Täjigistanda görýändigine örän şatdygyny ýene-de bir gezek nygtap, Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynda sebitiň ýurtlary üçin bähbitli çözgütleriň kabul ediljekdigine ynam bildirdi. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow söhbetdeşlik üçin minnetdarlyk bildirip, Duşenbe şäheriniň Halkara howa menzilinden sapar mahaly özi üçin niýetlenen kabulhana tarap ugrady. 

 ...Günüň ikinji ýarymynda Gahryman Arkadagymyzyň awtoulag kerweni “Kasri Millat” köşgüne geldi. Köşgüň merkezi girelgesiniň ýanynda Täjigistan Respublikasynyň Oli Majlisiniň Milli Majlisiniň Başlygy, Duşenbe şäheriniň başlygy Rustam Emomali belent mertebeli myhmany mähirli garşylady. 

Köşgüň eýwanynda Gahryman Arkadagymyzy Prezident Emomali Rahmon doganlarça mähirli garşylady. Birek-birege hoşniýetli arzuwlary aýdyp, türkmen halkynyň Milli Lideri hem-de Täjigistanyň döwlet Baştutany konsultatiw duşuşyga gatnaşyjy ýurtlaryň Döwlet baýdaklarynyň öňünde surata düşdüler. 

 Soňra Gahryman Arkadagymyz, Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti we döwlet Baştutanlary türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowy Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň Hormat nyşany bilen sylaglamak dabarasynyň geçirilýän ýerine geldiler. 

Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti belent mertebeli myhmanlara, wekiliýet agzalaryna, bu ýere ýygnananlara ýüzlenip, şu günki sammite gatnaşyjylaryň hemmesine hoşallyk bildirdi we onuň ýokary netijelere beslenendigine ynanýandygyny aýtdy. 

Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygy tamamlandy, onuň dowamynda geçirilen gepleşikleriň jemleri taryhy taýdan emele gelen hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklarynyň esasynda sebit hyzmatdaşlygynyň okgunly ösdürilýändigini ýene bir gezek tassyklady. Biziň ýurtlarymyz Merkezi Aziýa sebitinde parahatçylygy, durnukly ösüşi we howpsuzlygy üpjün etmäge gönükdirilen giň möçberli gatnaşyklaryň mundan beýläk-de ösdürilmegine sebitiň ýurtlarynyň taýýardygyny ýene bir gezek görkezdi. Şular barada aýtmak bilen, Prezident Emomali Rahmon Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlaryna sammite işjeň gatnaşandyklary, şeýle hem Duşenbede geçirilýän duşuşyga hormatly myhman hökmünde gatnaşýan Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidentine we türkmen halkynyň Milli Liderine, Halk Maslahatynyň Başlygyna Duşenbedäki duşuşyklaryň üstünlikli geçirilmegine goşant goşandyklary üçin hoşallyk bildirdi. 

Täjigistanyň döwlet Baştutany çykyşynyň dowamynda Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň bilelikdäki çözgüdi bilen, sebitiň döwletleriniň arasynda dostlugy, hoşniýetliligi, özara düşünişmegi, hyzmatdaşlygy ösdürmekde, sebitde parahatçylygy we howpsuzlygy berkitmekde, ýurtlaryň syýasy, ykdysady hem-de medeni-ynsanperwer ulgamlarda hyzmatdaşlygyny çuňlaşdyrmakda, bilelikdäki bähbitlerinidir başlangyçlary halkara giňişlikde ösdürmekde ägirt uly hyzmatlary bitiren türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň Hormat nyşany bilen sylaglanýandygyny habar bermegiň özi üçin uly mertebedigini aýtdy. Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti bu çözgüdiň ýerine düşendigini aýdyp, döwlet Baştutany wezipesinde köpýyllyk netijeli işi bilen hormatly Gurbanguly Mälikgulyýewiç Berdimuhamedowyň doganlyk Türkmenistanda hem, onuň çäklerinden daşarda hem ählumumy hormata, belent abraýa mynasyp bolandygyny nygtady. 

Türkmen halkynyň Milli Lideriniň Merkezi Aziýa ýurtlarynyň arasynda dost-doganlyk gatnaşyklarynyň ösdürilmegine, şol sanda sebitde howpsuzlygyň we durnuklylygyň berkidilmegine ägirt uly goşant goşýandygyny we köp ýyllaryň dowamynda doganlyk Türkmenistanyň özygtyýarly, garaşsyz ösüşini üpjün edendigini bellemek gerek. Gahryman Arkadagymyzyň maksada okgunly, yzygiderli tagallasy netijesinde, Türkmenistanyň halkara giňişlikdäki abraýy belende galýar. Türkmenistanyň durmuş-ykdysady taýdan ösüşine we türkmen halkynyň abadançylygynyň berkidilmegine Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ägirt uly goşandynyň bardygyny hem-de türkmen halkynyň Milli Liderine açyklyk, hoşniýetlilik ýörelgeleriniň mahsusdygyny belläp, Prezident Emomali Rahmon häzirki döwürde gülläp ösýän Aşgabadyň türkmen halkynyň ähli ugurlar boýunça uly üstünlikleri gazanýandygynyň, ýurduň ýeten derejesiniň nyşany bolup durýandygyna ünsi çekdi. 

Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti Gahryman Arkadagymyzy Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň Hormat nyşanynyň gowşurylmagy bilen döwlet Baştutanlarynyň, täjik halkynyň adyndan we hut öz adyndan tüýs ýürekden gutlady hem-de berk jan saglyk, bagt, abadançylyk, uly üstünlikleri, Türkmenistanyň doganlyk halkyna bolsa mundan beýläk-de gülläp ösüş arzuw etdi. 

Prezident Emomali Rahmon dabara gatnaşýanlaryň şowhunly el çarpyşmalary astynda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowa dabaraly ýagdaýda bu ýokary sylagy gowşurdy. 

Gahryman Arkadagymyz dostlukly ýurtlaryň Baştutanlaryna ýüzlenip, olaryň ählisini doganlyk Täjigistanda mübärekläp, Duşenbe şäherinde geçirilýän halkara çäreleriň çäklerinde özüne bu ýokary sylagyň gowşurylandygy üçin tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirdi. 

Mälim bolşy ýaly, birnäçe ýyl mundan ozal bu duşuşygyň binýady ilkibaşda Aşgabatda goýuldy. Biz ula hormat goýmak, kiçini sylamak ýaly umumy ýörelgelerimizden ugur alyp, bu teklibi ilkinji gezek Daşkentde beýan etdik. Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň ilkinji konsultatiw duşuşygy hem Gazagystanda geçdi. Soňra bu duşuşygy biz Özbegistanda geçirdik. Duşuşyklaryň gün tertibi barha giňedi, biz olara köp meseleleri girizdik diýip, hormatly Arkadagymyz aýtdy. Üçünji duşuşygymyz bolsa Türkmenistanda — «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda geçdi we onuň dowamynda özara bähbitli hyzmatdaşlyk üçin netijeli teklipler beýan edildi. Soňra biz dördünji duşuşygy Gyrgyzystanyň başlyklyk etmeginde Çolpon-Ata şäherinde geçirdik we bu gün bäşinji ýubileý duşuşyk doganlyk Täjigistanda geçýär. 

Hormatly Arkadagymyz sözüni dowam edip, häzirki döwürde ýönekeý bolmadyk dünýäde ýaşaýandygymyzy, syýasat, ykdysadyýet babatda köp meseleleriň bardygyny, ýöne esasy zadyň — biziň umumy ynsanperwer bähbitlerimiziň göz öňünde bolmalydygyny aýtdy. Biziň ýurtlarymyzyň rowaçlygy ykdysadyýete baglydyr, sebitimiz energiýa we nebitgaz serişdelerine, beýleki tebigy serişdelere örän baýdyr, şoňa görä-de, her gezek duşuşygymyzda, döwletlerimize we halklarymyza rowaçlyk, abadançylyk getirjek umumy çözgütleri ara alyp maslahatlaşýarys diýip, Milli Liderimiz nygtady. 

Ýurtlarymyzyň baý tebigy serişdeleri, senagat we tehnologiýa kuwwaty bardyr. Bu bolsa hyzmatdaşlygyň ösdürilmegini hem-de pugtalandyrylmagyny göz öňünde tutýar. Olaryň birleşdirilmegi, ýokary düşewüntli önümçilikleriň döredilmegi, senagat taýdan kooperirleşmek möhüm mesele bolup durýar diýip, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy sözüni dowam etdi we Beýik Ýüpek ýolunyň ugrunda ýerleşýän Merkezi Aziýanyň dünýä medeniýetiniň çatrygydygyny belledi. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri parahatçylyk söýüjilik, hoşniýetli goňşuçylyk we sebit hem-de ählumumy derejede netijeli hyzmatdaşlyk ýörelgelerine esaslanýan “Açyk gapylar” syýasaty barada aýdyp, Merkezi Aziýa ýurtlarynyň başlangyjy bilen BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan kabul edilen Kararnamalara ünsi çekdi. Munuň özi Merkezi Aziýa ýurtlarynyň halkara giňişlikde uly abraýa eýedigine hem-de uly gyzyklanma bildirilýändigine şaýatlyk edýär. 

Içerki we daşarky häsiýetli islendik syýasy we ykdysady meseleleri çözmekde Merkezi Aziýa ýurtlarynyň hyzmatdaşlygynda ynsanperwer taglymlar ileri tutulýan ugur bolmalydyr diýip, Gahryman Arkadagymyz nygtady. 

Pederlerimiz halklarymyzyň bähbidine bize dogry ýoly salgy berdiler. Elbetde, biziň halklarymyzyň beýik akyldar ogullary sanardan köpdür. Şu ýerde Abaý Kunanbaýewi, Çingiz Aýtmatowy, Alyşir Nowaýyny, Nyzamy Genjewini, Abu Abdulla Rudakyny hem-de biziň akyldar şahyrymyz Magtymguly Pyragyny belläp geçesim gelýär, diýip Milli Liderimiz çykyşynda belledi. 

Gahryman Arkadagymyz pursatdan peýdalanyp, ähli ýygnananlary hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň adyndan 2024-nji ýylda belleniljek akyldar şahyrymyz Magtymguly Pyragynyň ýubileý baýramy mynasybetli geçirilmegi meýilleşdirilýän dabaralara çagyrdy we bu dabaralaryň ýokary halkara derejede geçiriljekdigine ynam bildirdi. 

Şunuň bilen baglylykda, Gahryman Arkadagymyz Magtymguly Pyragynyň şu şahyrana setirlerini getirdi we olaryň terjimesiz hem düşnüklidigini aýtdy: 

 Bir suprada taýýar kylynsa aşlar,
Göteriler ol ykbaly türkmeniň. 

Milli Liderimiz biziň hemmämiziň doganlar hökmünde bir saçagyň başyna ýygnanyşmagymyzyň halklarymyzyň agzybirliginiň alamatydygyny belläp, beýik akyldarlarymyzyň pähimleri barada gürrüň berdi. Hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow Merkezi Aziýa döwletleriniň we Azerbaýjan Respublikasynyň Baştutanlaryna ýüzlenip, gazak doganlarymyzyň “Halkyň güýji agzybirlikdedir”, gyrgyz doganlarymyzyň “Bagtyň binýady agzybirlikdir”, özbek doganlarymyzyň “Bedeni — lybas, ruhy dostluk bezeýär”, azerbaýjan doganlarymyzyň “Guşa — ganat, halka — agzybirlik”, täjik doganlarymyzyň bolsa “Ýüz dostuň bolsa-da azdyr” diýýändigini nygtady. 

Biziň pederlerimiz, şygryýete sarpa goýan akyldar ata-babalarymyz hemişe agzybirlige çagyrypdyrlar diýip, Gahryman Arkadagymyz nygtady we häzirki günde biziň syýasatda, ykdysadyýetde, ynsanperwer meselelerde doganlarça pederlerimiziň ýoluny dowam etdirýändigimizi aýtdy. 

Milli Liderimiz dostlukly döwletiň Baştutany Emomali Rahmona ýüzlenip, ýakynda täjik halkynyň Garaşsyzlyk gününi baýram edendigini belledi we her gezek Täjigistana, hususan-da, paýtagty Duşenbe şäherine gelnende, onuň gün-günden gözelleşýändigini aýtdy. 

Şunuň bilen baglylykda, hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti, parahatçylygy we milli jebisligi esaslandyryjy, täjik halkynyň Milli Lideri Emomali Rahmonyň parahatçylygy pugtalandyrmaga goşan uly goşandyny aýratyn belledi. Ol köp ýyllaryň dowamynda döwlet Baştutany bolmak bilen, uly işleri amala aşyrdy we häzirki günde-de özüniň syýasy-guramaçylyk tejribesine esaslanyp, sebitde giň gerimli işleri amala aşyrýar, halkynyň bagtyýar durmuşynyň bähbidine zähmet çekýär. Onuň tagallalary netijesinde, Täjigistan dünýäniň abraýly ýurtlarynyň hatarynda mynasyp orun eýeledi. Dostlukly halklar bolmak bilen, biz Prezident Emomali Rahmon tarapyndan alnyp barylýan işlere buýsanýarys diýip, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy nygtady. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri berlen ýokary sylag üçin ýene-de bir gezek minnetdarlyk bildirip, munuň özi üçin ýokary jogapkärçiligi alamatlandyrýandygyny nygtady we ýurtlarymyzy baglanyşdyrýan dostlukly, hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklarynyň pugtalandyrylmagyna mundan beýläk-de hemmetaraplaýyn ýardam etjekdigine ynandyrdy. 

Gahryman Arkadagymyz sözüniň ahyrynda konsultatiw duşuşyga gatnaşyjy döwletleriň Baştutanlaryna berk jan saglyk, maşgala abadançylygyny we alyp barýan döwlet işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi. 

Agşam resmi agşamlyk nahary berildi. Soňra Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow Duşenbe şäheriniň Halkara howa menziline geldi we bu ýerden Watanymyza tarap ugur aldy. 

 Aşgabadyň Halkara howa menzilinde türkmen halkynyň Milli Liderini resmi adamlar garşyladylar. 

Bu ýerde Täjigistan Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Milli Liderimizi Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň Hormat nyşany bilen sylaglanmagy bilen tüýs ýürekden gutlady. 

Duşenbede geçirilen giň gerimli sammitiň goňşy ýurtlaryň arasynda hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de ösdürilmegine hem-de sebitiň halklarynyň dost-doganlyk gatnaşyklarynyň pugtalandyrylmagyna gönükdirilendigi bellenildi. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri gutlaglar üçin minnetdarlyk bildirip, duşuşyklaryň ýokary guramaçylyk derejesinde geçirilendigini, olaryň sebit ýurtlarynyň arasyndaky hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine giň ýol açandygyny belläp, özara ynanyşmagyň durnukly ösüşiň esasy şerti bolup durýandygyny nygtady. 

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Duşenbede geçirilen duşuşyklaryň sebitiň ýurtlarynyň arasynda dialogyň ösdürilmegine hem-de parlamentara gatnaşyklaryň işjeňleşdirilmegine kuwwatly itergi berjekdigine ynam bildirdi. Gahryman Arkadagymyz beýik ýeňişleriň hem-de uly üstünlikleriň belent ynama esaslanýandygyny aýdyp, Täjigistan Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisine öz ýurdunyň döwlet Baştutanyna hem-de Hökümetine tüýs ýürekden minnetdarlygyny ýetirmek haýyşy bilen ýüzlenip, diplomata jogapkärli işinde öz üstüne ýüklenen wezipäni ýerine ýetirmekde üstünlikleri arzuw etdi.

Hormatly Prezidentimiz Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygyna gatnaşdy 

 Aşgabat — Duşenbe, 14-nji sentýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň bäşinji konsultatiw duşuşygyna hem-de Araly halas etmegiň halkara gaznasyny (AHHG) esaslandyryjy döwletleriň Baştutanlarynyň Geňeşiniň mejlisine gatnaşmak üçin Täjigistan Respublikasyna iş sapary bilen ugrady. 

 Döwlet Baştutanymyzy paýtagtymyzyň Halkara howa menzilinde resmi adamlar ugratdylar. 

Howa menzilinde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Täjigistan Respublikasynyň ýurdumyzdaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Wafo Niýatbekzoda bilen duşuşygynda ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň däp bolan dostlukly, ynanyşmak häsiýeti nygtaldy. Şol gatnaşyklar ähli ugurlar boýunça okgunly ösdürilýär. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň şu saparynyň we Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygyna hem-de AHHG-niň sammitine gatnaşmagynyň netijeli türkmen-täjik hyzmatdaşlygyny mundan beýläk-de giňeltmäge ýardam etjekdigine, sebitde netijeli we özara bähbitli gatnaşyklary ösdürmäge saldamly goşant goşjakdygyna ynam bildirildi. 

Duşenbe şäheriniň Halkara howa menziline gelende, hormatly Prezidentimizi Täjigistan Respublikasynyň Premýer-ministri Kohir Rasulzada we beýleki resmi adamlar garşyladylar. Howa menzilinde Merkezi Aziýa ýurtlarynyň, şeýle hem Azerbaýjan Respublikasynyň Döwlet baýdaklary galdyryldy, Hormat garawuly nyzama düzüldi. Myhmansöýerligiň asylly däbine görä, döwlet Baştutanymyza gül desseleri gowşuryldy. 

Bu ýerde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Premýer-ministr Kohir Rasulzada bilen bolan duşuşygynyň barşynda türkmen-täjik gatnaşyklarynyň ýokary derejesi kanagatlanma bilen bellenildi. Şol gatnaşyklar okgunly ösdürilip, ýylsaýyn täze many-mazmun bilen baýlaşdyrylýar. 

Döwlet Baştutanymyz we Täjigistanyň Hökümetiniň Başlygy ýurtlarymyzyň ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn görnüşde üstünlikli hyzmatdaşlyk edýändiklerini belläp, Duşenbe şäherinde geçiriljek şu gezekki ýokary derejedäki duşuşyklaryň döwletara hyzmatdaşlygy ösdürmäge, ony hil taýdan täze derejä çykarmaga kuwwatly itergi berjekdigine ynam bildirdiler. Şol duşuşyklaryň gün tertibine özara gatnaşyklaryň giň meseleleri giriziler. 

Şunuň bilen baglylykda, sebit boýunça goňşy döwletler bilen netijeli gatnaşyklary pugtalandyrmagyň we giňeltmegiň Garaşsyz, baky Bitarap Watanymyzyň daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolup durýandygyny bellemek gerek. Türkmen halkyny şol ýurtlaryň halklary bilen berk dostluk, medeni umumylyk, taryhyň dowamynda emele gelen gatnaşyklar baglanyşdyrýar. Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň başyny başlan we häzirki döwürde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow tarapyndan yzygiderli durmuşa geçirilýän bu döredijilikli, parahatçylyk söýüjilikli strategiýa halkara bileleşigiň ählumumy goldawyna we ykrarnamasyna eýe boldy. 

Türkmenistan sebit hyzmatdaşlygynyň meselelerine ähli taraplaryň bähbitlerini nazara almak arkaly, özara hormat goýmak we hoşmeýilli erk-isleg esasynda yzygiderli, sazlaşykly çemeleşmek ugrunda çykyş etmek bilen, bu babatda anyk teklipleri öňe sürýär. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň ençeme gezek ýokary derejedäki sebit duşuşyklarynyň geçirilýän ýerine öwrülendigini bellemek gerek. 

2018-nji ýylyň 24-nji awgustynda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda AHHG-niň sammiti geçirildi. 2021-nji ýylyň 6-njy awgustynda bolsa Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň üçünji konsultatiw duşuşygy üstünlikli guraldy. Bäştaraplaýyn forumyň sebitiň ýurtlarynyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygynyň bellenilýän ýylynda geçirilendigi bellärliklidir. Munuň özi forumyň gün tertibine ençeme meseleleriň girizilendigi we gazanylan möhüm ylalaşyklar bilen birlikde, onuň taryhy ähmiýetini şertlendirdi. Şonda konsultatiw duşuşyklaryň bitewi nyşanyny ulanmak weMerkezi Aziýa döwletleriniň BaştutanlarynyňHormat nyşanyny döretmek barada çözgüt kabul edildi. Forumyň çäklerinde iri halkara çäreleriň birnäçesi, şol sanda Merkezi Aziýa ýurtlarynyň zenanlarynyň dialogy, ykdysady forum we beýlekiler guraldy. Olar forumyň resmi maksatnamasynyň üstüni ýetirip, dostlukly halklaryň mundan beýläk-de ýakynlaşmagyna goşant boldy. 

Sebitiň diňe bir yklym däl, eýsem, ählumumy işlerde-de ornunyň barha artýandygyny nazara almak bilen, Türkmenistanyň netijeli hyzmatdaşlygy ösdürmek, onuň uzak möhletli meýilnamalaryny utgaşykly işläp taýýarlamak boýunça wezipeleri çözmäge toplumlaýyn çemeleşmesi aýratyn derwaýyslyga we ähmiýete eýe bolýar. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Duşenbe şäherine şu gezekki iş sapary ýurdumyzyň ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn esasda döwletara gatnaşyklary işjeňleşdirmäge, umumy abadançylygy, durnukly ösüşi üpjün etmek maksadynda tagallalary birleşdirmäge mundan beýläk-de ýardam bermäge meýillidigini tassyklaýar.  

Döwlet Baştutanymyz Halkara howa menzilinden Hökümet kabulhanasyna tarap ugrady. Bu ýerde Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň sammitiniň öňüsyrasynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti Emomali Rahmon bilen duşuşdy. 

Prezident Emomali Rahmon belent mertebeli myhmany mähirli mübärekläp, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowy Täjigistanda ýene-de kabul edýändigine örän şatdygyny aýtdy hem-de döwlet Baştutanymyzyň bu saparynyň däp bolan döwletara gatnaşyklary mundan beýläk-de pugtalandyrmaga ýardam etjekdigine ynam bildirdi. 

Hormatly Prezidentimiz täjik kärdeşine ýokary derejeli halkara çärelere gatnaşmak maksady bilen, Duşenbe şäherine gelmäge çakylygy, bildirilen myhmansöýerlik hem-de bilelikde işlemäge döredilen ajaýyp şertler üçin minnetdarlyk bildirdi. Şunuň bilen baglylykda, Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň bäşinji konsultatiw duşuşygynyň hem-de Araly halas etmegiň halkara gaznasyny esaslandyryjy döwletleriň Baştutanlarynyň Geňeşiniň nobatdaky mejlisiniň netijeleriniň sebitiň ýurtlarynyň arasyndaky gatnaşyklary giňeltmäge ýardam etjekdigine ynam bildirildi. 

Şunda Türkmenistan bilen Täjigistan Respublikasynyň arasyndaky gatnaşyklaryň deňhukuklylyk, özara hormat goýmak we ynanyşmak ýörelgelerine esaslanyp, gadymdan gelýän dostluk, hoşniýetli goňşuçylyk däplerine daýanýandygy bellenildi. Biziň ýurtlarymyz halkara giňişlikde, abraýly halkara guramalaryň çäklerinde, şeýle hem köptaraplaýyn görnüşde öz hereketlerini üstünlikli utgaşdyrýarlar. 

Duşuşygyň ahyrynda Prezidentler Serdar Berdimuhamedow we Emomali Rahmon birek-birege berk jan saglyk, jogapkärli döwlet işinde üstünlikleri, iki ýurduň halklaryna bolsa parahatçylyk, abadançylyk we rowaçlyk arzuw etdiler. 

Soňra hormatly Prezidentimiz «Kasri Millat» köşgüne tarap ugrady. Bu ýerde Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň bäşinji konsultatiw duşuşygy geçirildi. Şol ýerde belent mertebeli myhmany Prezident Emomali Rahmon mähirli garşylady. Türkmenistanyň we Täjigistan Respublikasynyň Baştutanlary sammite gatnaşyjy ýurtlaryň Döwlet baýdaklarynyň öňünde ýadygärlik surata düşýärler. 

 Foruma gatnaşmak üçin Duşenbe şäherine Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýew, Gyrgyz Respublikasynyň Prezidenti Sadyr Žaparow, Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew, şeýle-de hormatly myhman hökmünde Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidenti Ilham Aliýew hem geldiler. 

Gatnaşyjy ýurtlaryň Döwlet baýdaklarynyň öňünde resmi bilelikdäki surata düşmek dabarasyndan soňra, giňişleýin görnüşde ýokary derejedäki duşuşyk geçirildi. 

Prezident Emomali Rahmon belent mertebeli myhmanlary we wekiliýetleriň agzalaryny täjik topragynda tüýs ýürekden mübärekläp, häzirki wagtda Merkezi Aziýa döwletleriniň syýasy, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer we beýleki ulgamlarda özara gatnaşyklaryň durnukly ösüşini görkezýändiklerini aýtdy. Ýurtlarymyz köptaraplaýyn düzümleriň çäklerinde ýakyn ýa-da meňzeş garaýyşlar bilen çykyş edýärler, halkara we sebit guramalarynda birek-biregi goldaýarlar. 

Täjik Lideri taryhyň dowamynda kemala gelen gatnaşyklaryň esasynda Merkezi Aziýa ýurtlarynyň hyzmatdaşlygyny mundan beýläk-de hemmetaraplaýyn ösdürmegi umumy wajyp wezipeleriň hatarynda görkezip hem-de duşuşygyň gün tertibini yglan edip, şu günki sammite türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň çagyrylandygyny, oňa sebitde parahatçylygy we howpsuzlygy pugtalandyrmaga, döwletara hyzmatdaşlygy ösdürmäge ägirt uly şahsy goşandy üçin Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň Hormat nyşanynyň gowşuryljakdygyny belledi. 

 Soňra Täjigistanyň Prezidenti dostlukly döwletleriň Baştutanlaryna söz berdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow çykyşynyň başynda konsultatiw duşuşyga gatnaşyjylara ýüzlenip, Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti Emomali Rahmona myhmansöýerlik we bilelikde netijeli işlemek üçin döredilen ajaýyp şertler üçin minnetdarlyk bildirdi. Şeýle-de döwlet Baştutanymyz sammite hormatly myhman hökmünde gatnaşýan Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidenti Ilham Aliýewi mübärekledi. 

Türkmenistan halklarymyzyň bähbitlerine dostluk, hoşniýetli goňşuçylyk ýagdaýyny saklamagyň we netijeli sebit hyzmatdaşlygynyň kepili boljak döwletara gural hökmünde Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynyň formatyna örän möhüm ähmiýet berýär diýip, hormatly Prezidentimiz nygtady. Şu günki duşuşygyň barşynda syýasy gatnaşyklary pugtalandyrmak, durnukly ykdysady ösüşi üpjün etmek, ynsanperwer gatnaşyklary çuňlaşdyrmak, sebit howpsuzlygynyň wehimlerine we howplaryna garşy bilelikde garşy durmak maksady bilen, hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmegiň meseleleri ara alnyp maslahatlaşylar. 

Gürrüňsiz, biz öz öňümizde anyk maksatlary goýup, olara ýetmegiň esasy şertiniň sebitimizde özara hormat goýmaga, bähbitleri nazara almaga, halkara hukugyň ykrar edilen kadalaryna hem-de Birleşen Milletler Guramasynyň Tertipnamasyna eýermäge esaslanýan pugta we uzak möhletli parahatçylykdan, howpsuzlykdan, durnuklylykdan ybaratdygyndan ugur alýarys. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow şular barada aýtmak bilen, bu babatda BMG-niň Baş Assambleýasynyň 2022-nji ýylyň 28-nji iýulyndaky Kararnamasynyň aýratyn ähmiýetini belledi. Bu Kararnama Merkezi Aziýany parahatçylyk, ynanyşmak we hyzmatdaşlyk zolagy hökmünde yglan edýär. Biz bu resminamanyň kabul edilmegine sebitimizde özara düşünişmek ýagdaýyny we hyzmatdaşlygy pugtalandyrmagyň, Merkezi Aziýanyň ykdysady, ekologik, ynsanperwer wezipelerini çözmek, Durnukly ösüş maksatlaryny ýerine ýetirmek üçin ony pugta parahatçylygyň, howpsuzlygyň giňişligine öwürmegiň ýolunda möhüm ädim hökmünde garaýarys diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy. 

Biziň ýurdumyz BMG-niň Baş Assambleýasynyň öňümizdäki 78-nji sessiýasynyň barşynda-da bu ugurdaky işleri işjeň dowam etdirer. Biz dünýä bileleşiginiň garamagyna birnäçe başlangyçlary, şol sanda sebitimizi ösdürmek bilen gönüden-göni bagly başlangyçlary teklip etmegi göz öňünde tutýarys. Hususan-da, birinjiden, BMG-niň howandarlygynda Merkezi Aziýada howpsuzlyk we hyzmatdaşlyk boýunça dialog maslahatyny döretmek teklip edilýär. Onuň maksady sebitimizde durnukly, gapma-garşylyksyz ösüşi üpjün etmek işinde sebitiň ýurtlarynyň tagallalarynyň ýakynlaşmagyna we utgaşdyrylmagyna gönükdirilen çemeleşmeleridir çözgütleri işläp taýýarlamakdan ybaratdyr. Türkmen tarapy şeýle dialogyň ilkinji mejlisini 2024-nji ýylda geçirmäge taýýardyr. 

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň beýleki başlangyçlarynyň hatarynda BMG-niň degişli edaralary bilen BMG-niň Aral deňziniň sebiti üçin Ýörite maksatnamasynyň oňaýly formatyny we düzümini kesgitlemek boýunça maslahatlaşmalary geçirip başlamak, ýöriteleşdirilen düzümi — Merkezi Aziýada howanyň üýtgemegi bilen bagly tehnologiýalar boýunça sebit merkezini döretmek baradaky teklipleri görkezdi. Türkmenistan bu merkezi Aşgabatda ýerleşdirmek üçin ähli zerur bolan düzümi hödürlemäge taýýardyr. 

Ýurtlarymyzyň arasynda söwda-ykdysady gatnaşyklary giňeltmek we özara haryt dolanyşygynyň möçberini artdyrmak örän möhüm wezipe bolup durýar. Bu babatda örän anyklyk we täsirli çäreler zerur diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistan Merkezi Aziýa Söwda edarasyny döretmek meselesine garamagy teklip edýär. Onuň işiniň many-mazmuny we maksady söwdany ösdürmekde bilelikdäki ädimleri utgaşdyrmakdan, Merkezi Aziýa bazarynyň geljekki ykdysady subýektleriniň ählisiniň täjirçilik bähbitlerini üpjün etmekden, iri sebit taslamalaryny durmuşa geçirmek üçin maýa goýumlary çekmekden ybaratdyr. 

Merkezi Aziýada döwletleriň bähbitleriniňdir maksatlarynyň ygtybarly üpjün edilmegi we durmuşa geçirilmegi zerur bolup durýan ýene bir ulgam innowasiýalar hem-de täze tehnologiýalar bilen baglanyşyklydyr. Biz bu ulgamda yzagalaklyga ýol berip bilmeris diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady. Biziň ýurtlarymyzda innowasion ösüşiň uly kuwwaty, oňat ylmy mekdepler we tehnologik tejribeler bar. Bu artykmaçlyklary birleşdirmek, tejribe, bilimleri alyşmagy ýola goýmak, bilelikde daşary ýurtlaryň öňdebaryjy tejribesini öwrenmek we ornaşdyrmak, innowasion bilimleri ösdürmek üçin has oňaýly şertleri üpjün etmek, ýaşlaryň döredijilik başlangyjyny höweslendirmek zerur bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz häzirki wagtda sebitiň döwletleriniň ykdysadyýetlerine aýdyň innowasion häsiýet bermegiň hem-de sanly ulgamy ösdürmegiň örän möhüm wezipedigini belledi. Bu işleri bilelikde ýerine ýetirmek zerurdyr. Şunuň bilen baglylykda, Merkezi Aziýa ýurtlarynyň täze tehnologiýalar boýunça Geňeşini döretmek teklip edilýär. Şol geňeş bu ugurdaky bilelikdäki tagallalary utgaşdyrar. Şeýle geňeş biziň döwletlerimiziň täze tehnologiýalar boýunça birleşen strategiýasyny döretmek babatda esasy merkeziň wezipelerini öz üstüne alyp bilerdi, degişli maslahatlar bilen çykyş edip, anyk teklipleri taýýarlap bilerdi.  

Energetika Merkezi Aziýa döwletleriniň ykdysadyýetiniň beýleki bir esasy ugry bolup durýar. Häzirki wagtda sebitiň içindäki islegleri kanagatlandyrmaga, halkara üstaşyr geçelgeler arkaly dünýä bazarlaryna çykmaga gönükdirilen durnukly energetika hyzmatdaşlygy üçin syýasy-hukuk we ykdysady şertleri döretmek prosesiniň bolup geçýändigi äşgärdir diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow aýtdy. Türkmenistan özüniň tebigy gazyny we elektrik energiýasyny Merkezi Aziýa ýurtlaryna, olaryň çäginiň üsti bilen daşarky bazarlara özara bähbitli şertlerde ibermäge taýýardyr. Bu teklibe biziň döwletlerimiziň arasynda uzak möhletli gatnaşyklary ýola goýmak nukdaýnazaryndan garamak mümkin diýip hasaplaýarys. Şunuň bilen baglylykda, bäştaraplaýyn gatnaşyklaryň täze görnüşini — Merkezi Aziýa ýurtlarynyň Energetika dialogyny döretmek maksadalaýyk hasaplanýar diýip, hormatly Prezidentimiz belledi. 

Ulag ulgamy hyzmatdaşlygyň strategik ugry bolupdy we şeýle bolmagynda-da galýar. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz umumy tagallalar arkaly Merkezi Aziýa döwletleriniň arasynda, şeýle-de Ýewraziýa kontinentiniň beýleki sebitleri bilen ýük we ýolagçy gatnawlary üçin amatly şertleriň döredilýändigini nygtady. Şoňa görä-de, Merkezi Aziýa ulag-logistika platformasyny işe girizmek mümkinçiligine garamak teklip edilýär. Onuň esasy wezipesi sebitde ulag merkezlerini döretmek, täze üstaşyr geçelgeleri kemala getirmek we häzir bar bolanlarynyň netijeliligini ýokarlandyrmak, biziň döwletlerimiziň çäginden geçýän halkara ulag ýollarynyň ugrunda gümrük, migrasiýa we beýleki işleri kadalaşdyrmak, sazlaşdyrmak meselelerine garamak bilen bagly bolup bilerdi. 

Ýokarda agzalan ugurlarda özara bähbitli hyzmatdaşlygyň ykdysady ösüşe kuwwatly itergi berjekdigine, giň sebitiçi we halkara derejede ýakynlaşmak üçin Merkezi Aziýada şertleri kemala getirmäge oňaýly mümkinçilikleri döretjekdigine ynanýaryn diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow belledi. 

Medeni-ynsanperwer meselelerde netijeli gatnaşyklar sebitiň sazlaşykly ösmeginiň we onuň mundan beýläk-de rowaçlanmagynyň girewi bolup durýar. Bu gün döredijilik intelligensiýasynyň wekilleriniň bilelikdäki duşuşyklaryny, ylmy maslahatlary, sergileri we beýleki çäreleri üstünlikli geçirmegiň okgunly ösüşi, oňyn tejribesi barada kanagatlanma bilen aýtmak bolar. Bu ugurda mundan beýläk-de öňe gitmek, gatnaşyklaryň täze usullarynydyr görnüşlerini gözlemek gerek. Hut şu maksatlar bilen, bäşinji sammitiň çäklerinde zenanlar, ýaşlar, medeni we ylym-bilim forumlary geçirilýär diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy hem-de olaryň netijeleriniň döwletlerimiziň arasynda medeni-ynsanperwer ulgamda hyzmatdaşlygyň kuwwatyny artdyrmak üçin ygtybarly esasa öwrüljekdigine ynam bildirdi. 

Şu gün gyzyklanma bildirilýän, netijeli we düýpli pikir alyşmalar geçirilýär, peýdaly, çuň manyly tekliplerdir başlangyçlar öňe sürülýär. Munuň özi biziň döwletlerimiziň bilelikde guwandyryjy netijeleri gazanmak babatdaky syýasy erk-islegini, meýillerini, aýgytlylygyny aýdyňlyk bilen görkezýär. Bu bolsa biziň halklarymyzyň jana-jan bähbitlerine doly laýyk gelýär diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow nygtady. 

Döwlet Baştutanymyz sözüniň ahyrynda ýurdumyzyň Merkezi Aziýa döwletleri bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygy giňeltmäge we çuňlaşdyrmaga taýýardygyny ýene-de bir gezek tassyklap, daşary ýurtly kärdeşlerine we wekiliýetleriň agzalaryna netijeli işleri üçin minnetdarlyk bildirdi. 

Duşuşygyň barşynda dostlukly döwletleriň Baştutanlarynyň çykyşlarynda konsultatiw duşuşyklaryň görnüşiniň özüniň netijeliligini tassyklandygy bellenildi. Munuň özi ynanyşmak we özara düşünişmek ýagdaýynda hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlaryny kesgitlemäge mümkinçilik berýär. Bu bolsa sebitiň okgunly ösüşiniň möhüm şerti bolup durýar. Bellenilişi ýaly, sebit hyzmatdaşlygynyň uly tejribesi toplandy. Soňky ýyllarda bu hyzmatdaşlyk täze many-mazmun bilen baýlaşdyryldy. Şunuň bilen baglylykda, birnäçe oňyn teklipler beýan edildi. Şeýle hem sebitiň ýurtlarynyň we halklarynyň arasynda dostlugyň, hoşniýetli goňşuçylygyň çuňňur taryhy däpleriniň bardygyna aýratyn üns çekildi. Munuň özi gatnaşyklaryň ähli ugurlary boýunça özara bähbitli hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de giňeltmek üçin oňat esas bolup hyzmat edýär. 

Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň bäşinji konsultatiw duşuşygynyň jemleri boýunça Bilelikdäki Beýannama kabul edildi. Onda taraplaryň giň gerimli hyzmatdaşlyga taýýardygy tassyklanylýar. Mundan başga-da, sammitiň çäklerinde Merkezi Aziýada ýerüsti ulaglaryň özara baglanyşygyny pugtalandyrmak hakynda Ylalaşyga, Merkezi Aziýa döwletleriniň ulag ministrleriniň birinji duşuşygynyň Duşenbe Beýannamasyna, Merkezi Aziýa döwletleriniň arasynda ýaşlar syýasatynyň umumy ugurlary hakynda Ylalaşyga gol çekildi, şeýle hem Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynyň işleri boýunça milli utgaşdyryjy geňeşi hakynda Düzgünnama kabul edildi. 

Konsultatiw duşuşyk tamamlanandan soňra, täjik Lideriniň çakylygy boýunça Duşenbe şäherinde iş sapary bilen bolýan türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowy Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň Hormat nyşany bilen sylaglamak dabarasy boldy. 

Gahryman Arkadagymyz bu ýokary sylaga Merkezi Aziýa döwletleriniň arasynda dostlugy, hoşniýetliligi, özara düşünişmegi, hyzmatdaşlygy ösdürmekde, sebitde parahatçylygy, howpsuzlygy berkitmekde, ýurtlarymyzyň bilelikdäki bähbitlerinidir başlangyçlaryny halkara giňişlikde ösdürmekde bitiren ajaýyp hyzmatlary üçin mynasyp boldy. 

Sylaglamak dabarasy tamamlanandan soňra, döwlet Baştutanlary «Kohi Borbad» döwlet toplumyna tarap ugradylar. Bu ýerde Merkezi Aziýa ýurtlarynyň sungat ussatlarynyň «Dostluk agşamy» atly konserti boldy. Ählumumy parahatçylygyň we abadançylygyň bähbidine dost-doganlyk, ylalaşyklylyk mowzugy uly aýdym-saz baýramçylygynyň esasyny düzdi. Konsertiň maksatnamasynda Merkezi Aziýa ýurtlarynyň wekilleriniň halk we häzirki zaman sungatynyň baýlygy, özboluşlylygy hem-de köpöwüşginliligi, täze döwrüň ýörelgeleri bilen sazlaşykda däp-dessurlaryň dowamatlylygy öz beýanyny tapdy. 

Sazandalar, aýdymçylar, tansçylar, döredijilik toparlary öz çykyşlarynda ussatlyklaryny hem-de zehinini görkezdiler. Konsertiň köpöwüşginliligi sungatyň birleşdiriji, döredijilikli güýjüniň aýdyň beýanyna öwrüldi. Çünki hut medeni gatnaşyklar halklara birek-biregi ýakyndan tanamaga, düşünişmäge, dostluk, hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryny pugtalandyrmaga ýardam edýär. 

Tomaşaçylar türkmen artistleriniň ussatlygyna we zehinine mynasyp baha berip, olaryň çykyşlaryny şowhunly el çarpyşmalar bilen garşyladylar. Konsertde Gahryman Arkadagymyzyň döreden ajaýyp aýdymlarynyň biri hem ýaňlandy. Bu aýdym ýakymly owazy we çuň manyly sözleri bilen ýatdan çykmajak täsir galdyryp, hemmeler tarapyndan ruhubelentlik bilen garşylanyldy. «Küştdepdi» tansy ildeşlerimiziň çykyşynyň özboluşly bezegine öwrüldi. Türkmenistanda bu tans her bir baýramçylykda ruhubelentlik bilen ýerine ýetirilýär. Häzirki wagtda milletiň medeni baýlygy bolup durýan hem-de ÝUNESKO-nyň Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawyna girizilen bu gadymy aýdym we tans dessury häzirki döwrüň ruhuna laýyklykda täze many-mazmuna eýe bolýar. 

Konsert tamamlanandan soňra, döwlet Baştutanlary Halkara sergi merkezine tarap ugradylar. Bu ýerde Merkezi Aziýa ýurtlarynyň önüm öndürijileriniň sergisi ýaýbaňlandyryldy. 

Giň gerimli sergi esasy pudaklaryň ykdysady ösüşini we kuwwatyny, işewür toparlaryň netijeli işini, sebitdäki giň gerimli özgertmeleri aýdyňlyk bilen görkezýär. Şunuň bilen birlikde, sergi döwletara hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlaryny kesgitlemek we geljegi nazara almak arkaly, onuň netijeli gurallaryny döretmek, dürli ulgamlarda özara tejribe alyşmak, işewürleriň duşuşyklarynydyr gepleşiklerini geçirmek üçin açyk meýdança öwrülmelidir. 

Türkmenistanyň hödürlän sergisi ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň esasy pudaklarynda, şol sanda hususy ulgamda gazanylan üstünlikler, daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen netijeli gatnaşyklary işjeňleşdirmek, maýa goýum taslamalaryny durmuşa geçirmek üçin bar bolan mümkinçilikler bilen ýakyndan tanyşmaga şert döredýär. Bularyň ählisi sergide ornaşdyrylan monitorlaryň ekranlarynda görkezilýän wideoşekillerde aýdyň beýanyny tapýar. 

Gahryman Arkadagymyzyň başyny başlan we Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda durmuşa geçirilýän ykdysady strategiýa, amala aşyrylýan toplumlaýyn özgertmeler ýurdumyzyň innowasion ösüşine, senagatlaşdyrmaga, pudaklaýyn düzümi düýpli döwrebaplaşdyrmaga, öňdebaryjy tehnologiýalary ornaşdyrmaga gönükdirilendir. Şunda hususy ulgamy höweslendirmäge hem-de goldamaga uly ähmiýet berilýär. Döwrebap bazar gatnaşykly ýokary netijeli ykdysadyýeti tapgyrlaýyn döretmek, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümçiligi ösdürmek, ýurdumyzyň eksport kuwwatyny artdyrmak, durnukly ösüş depginlerini üpjün etmegiň möhüm şerti hökmünde sanly ulgamy ornaşdyrmak wezipeleri ileri tutulýar. 

Türkmenistanyň sergi bölüminde halk hojalygynyň esasy pudaklarynyň, şol sanda ýangyç-energetika pudagynyň, ýokary hilli nebit önümlerini, polietilen, polipropilen we beýleki önümleri öndürýän nebitgazhimiýa senagatynyň önümleri görkezilýär. Şeýle hem bu ýerde dokma we ýeňil senagatyň dürli önümleri, aýna önümleri, gurluşyk serişdeleriniň köp görnüşleri bar. Milli ykdysadyýetiň sanlylaşdyrylmagy ýurdumyzyň elektron senagatynyň ösmegine ýardam edýär. Onuň önümleriniň nusgalary — kompýuter tehnikasy, Wi-Fi routerleri, LED lampalar we beýleki önümler hem Türkmenistanyň pawilýonynda görkezilýär. 

Ýurdumyzyň sergi bölüminde meşhur türkmen halylary aýratyn orun eýeleýär. Halkymyzyň ruhy özboluşlylygynyň çeper beýany, onuň baý medeni mirasynyň aýrylmaz bölegi bolmak bilen, zehinli türkmen halyçylary tarapyndan döredilen önümler gözelligi we ýokary hilliligi bilen tutuş dünýäde uly baha mynasyp bolýar hem-de şan-şöhrat gazanýar. Asyrlaryň jümmüşinden gözbaş alýan halyçylygyň täsin milli däpleri aýawly saklanylýar we nesilden-nesle geçirilýär. Sergide görkezilýän el halylarynyň hatarynda ajaýyp ýüpek halylar hem bar. 

Türkmenistanyň pawilýonynyň aýratyn bölümi ýurdumyzyň ulag-logistika kuwwatyna bagyşlanýar. Bu ýerde Türkmenbaşy Halkara deňiz portunyň şekili görkezilýär. Portuň öňdebaryjy düzümi sebit we yklym derejesinde deňiz, multimodal ýük daşamalary üçin giň mümkinçilikleri döredýär. Häzirki wagtda çäk taýdan amatly ýerleşmegi hem-de durmuşa geçirýän oňyn daşary syýasaty netijesinde, Türkmenistan sebitiň möhüm üstaşyr ulag, iri logistika merkezine öwrülýär. 

Döwlet Baştutanlary sergi bilen tanşyp, onuň guralyşyna ýokary baha berdiler we Merkezi Aziýa ýurtlarynyň özara bähbitli hyzmatdaşlygyny mundan beýläk-de ösdürmek we diwersifikasiýalaşdyrmak üçin ägirt uly kuwwatyň, mümkinçilikleriň bardygyny bellediler. 

Dostlukly döwletleriň Baştutanlary Halkara sergi merkezinden çykyp, açyk meýdançada goýlan, sebitiň ýurtlarynda çykarylýan oba hojalyk, awtoulag we beýleki ýöriteleşdirilen tehnikalaryň nusgalaryny synladylar. 

Belent mertebeli myhmanlaryň hormatyna Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti Emomali Rahmonyň adyndan «Kohi Istiklol» köşgünde resmi kabul edişlik guraldy. 

 Hormatly Prezidentimiziň Täjigistan Respublikasyna iş sapary dowam edýär. 

 *** 

Şu günler Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynyň çäklerinde sebitiň ýurtlarynyň wekiliýetleriniň gatnaşmagynda birnäçe ugurdaş çäreler geçirilýär. 

13-nji sentýabrda — sammitleriň öňüsyrasynda täjik paýtagtynda Merkezi Aziýa döwletleriniň daşary işler ministrleriniň Geňeşiniň mejlisi geçirilip, Duşenbedäki ýokary derejeli duşuşyklaryň gün tertibiniň esasy meselelerine aýratyn üns berildi. Sebitiň ýurtlarynyň daşary syýasat edaralarynyň ýolbaşçylary sammitleriň jemleýji resminamalarynyň taslamalaryna garadylar, şeýle hem köptaraplaýyn hyzmatdaşlygyň esasy ugurlary, şol sanda möhüm halkara we sebit meseleleri boýunça pikir alyşdylar. Mejlisiň barşynda Merkezi Aziýada parahatçylygy, durnuklylygy, howpsuzlygy, durnukly ösüşi üpjün etmäge gönükdirilen hyzmatdaşlygyň hemmetaraplaýyn pugtalandyrylmagynyň bilelikdäki tagallalaryň netijesi bolandygy nygtaldy. 

Şol gün Türkmenistanyň wekiliýeti Merkezi Aziýa döwletleriniň ulag ministrleriniň birinji duşuşygyna hem gatnaşdy. Duşuşygyň barşynda ulag-logistika ulgamynda sebitiň kuwwatyny mundan beýläk-de artdyrmagyň we ondan netijeli peýdalanmagyň zerurdygy bellenildi. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň bu strategik ugurda döwletara hyzmatdaşlyk meselelerinde işjeň orny eýeleýändigi nygtaldy. Foruma gatnaşyjylar sebitiň döwletleriniň ulag-kommunikasiýa ulgamyndaky hyzmatdaşlygyny hemmetaraplaýyn ösdürmegiň möhümdigini aýtdylar. Munuň üçin uly mümkinçilikler bar. Bäştaraplaýyn duşuşygyň netijeleri boýunça Duşenbe Beýannamasy kabul edildi, şeýle hem Merkezi Aziýada ýerüsti ulaglaryň özara baglanyşygyny pugtalandyrmak hakynda Ylalaşygyň taslamasy makullanyldy. 

Ugurdaş çäreleriň maksatnamasy ýokary bilim, ylym, ýaşlar syýasaty, meýletinçiler hereketi, sport ugurlary boýunça birnäçe çäreleri hem öz içine aldy. Türkmenistan bu ugurlar boýunça netijeli hyzmatdaşlygy giňeltmek ugrunda çykyş edip, anyk teklipleri öňe sürýär. 

Sebitiň ýurtlarynyň türgenleriniň arasynda suwda ýüzmek boýunça Duşenbe şäherinde geçirilýän halkara ýaryşda Türkmenistanyň ýygyndy toparynyň agzalarynyň üstünlikli çykyş edendigini bellemek gerek. Olar ýaryşlarda baýrakly orunlara mynasyp boldular. Türgenlerimiz ýaryşlaryň iki gününiň dowamynda dürli aralyga suwda ýüzmekde 1 altyn, 4 kümüş we 3 bürünç medal gazanmagy başardylar. 

Ýurdumyzyň wekiliýeti Duşenbe şäherinde geçirilýän Merkezi Aziýa ýurtlarynyň zenanlarynyň dialogynyň duşuşygyna hem gatnaşýar. Mälim bolşy ýaly, sebitiň taryhynda ilkinji şeýle düzüm 2020-nji ýylyň dekabrynda Gazagystan Respublikasynyň, Gyrgyz Respublikasynyň, Täjigistan Respublikasynyň, Türkmenistanyň we Özbegistan Respublikasynyň wekilleri tarapyndan Birleşen Milletler Guramasynyň goldaw bermeginde döredildi. 

Duşuşygyň esasy meselesi döwletara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmakda, durmuş-ykdysady we medeni-ynsanperwer gatnaşyklary ösdürmekde zenanlaryň orny bilen baglanyşykly boldy. Gün tertibine zenanlaryň döwlet we jemgyýetçilik işine gatnaşmaklary, özgertmeleriň amala aşyrylmagy, şol sanda gender deňligini üpjün etmek, zenanlaryň hukuklaryny we bähbitlerini goramak boýunça özgertmeleri durmuşa geçirmek bilen baglanyşykly meseleler hem girizildi. 

Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň gender syýasaty ulgamynda anyk maksatlara gönükdirilen wezipeleri çözmäge jogapkärçilikli çemeleşip, bu ulgamda BMG we beýleki halkara guramalar bilen netijeli gatnaşyk edýändigini bellemek gerek. Ýurdumyzda zenanlara hemmetaraplaýyn goldaw berilýär. Degişli milli kanunçylygy kämilleşdirmek boýunça netijeli çäreler görüldi. Türkmen zenanlary döwlet häkimiýetiniň düzümlerinde, milli parlamentde giňden wekilçilik edýärler, daşary syýasy işe işjeň gatnaşýarlar, dürli ulgamlarda we pudaklarda üstünlikli işleýärler, telekeçilik bilen meşgullanýarlar. Duşuşyga gatnaşýan zenanlar sebitiň ýurtlarynyň zenanlarynyň döredijilik we parahatçylyk döredijilik kuwwatyndan has doly peýdalanmak üçin tagallalary birleşdirmegiň möhümdigini belläp, olaryň umumy abadançylygyň bähbitlerine laýyk gelýän netijeli döwletara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga mundan beýläk-de ýardam bermäge çalyşýandyklaryny nygtadylar. 

Täjik paýtagtynda «Sanly ykdysadyýet, elektron söwda we innowasiýalar» mowzugy boýunça guralan ykdysady forumda Merkezi Aziýa döwletleriniň dürli pudaklarda özara gatnaşyklarynyň ileri tutulýan meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Foruma Türkmenistanyň degişli ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň wekilleri hem gatnaşdylar. Geçirilen pikir alyşmalar özara bähbitli hyzmatdaşlygyň ugurlarynyň giň meselelerini öz içine aldy. Dürli derejede ugurdaş gatnaşyklary ösdürmegiň ýollary anyklaşdyryldy, täze bilelikdäki taslamalary durmuşa geçirmegiň mümkinçiliklerine garaldy. Bellenilişi ýaly, Merkezi Aziýa döwletleri gatnaşyklaryň uly we köpugurly kuwwatyna eýedir, onuň şertnama-hukuk binýady yzygiderli berkidilýär hem-de üsti ýetirilýär. 

Şunuň bilen baglylykda, häzirki döwürde we geljek üçin ykdysady hyzmatdaşlygyň wajyp wezipelerini beýan edýän şu forumyň ähmiýeti nygtaldy. Maýa goýum işini höweslendirmek, sebitiň ýurtlarynyň dünýäniň hojalyk gatnaşyklarynyň ählumumy ulgamyna goşulyşmagy möhüm meseleleriň hatarynda görkezildi. Merkezi Aziýa döwletleriniň arasynda haryt dolanyşygyny artdyrmaga, munuň üçin amatly şertleri döretmäge, şol sanda ulag-logistika ulgamyny ösdürmäge aýratyn üns berildi. Ýurdumyzyň wekiliýetiniň agzalary tejribe alyşmak we sanly ykdysadyýet ulgamynda, sebit hyzmatdaşlygyny ösdürmek, elektron hökümet ulgamyny, innowasiýalary ornaşdyrmak meseleleri boýunça pikir alyşmalara gatnaşdylar. 

Türkmenistan sebit hyzmatdaşlygyny ösdürmäge saldamly goşant goşup, biziň döwletlerimiziň bäsdeşlik artykmaçlyklaryndan — çäk taýdan amatly ýerleşmeginden, baý serişde, çig mal, önümçilik we intellektual kuwwatyndan, toplumlaýyn düzümden has netijeli peýdalanmak ugrunda çykyş edýär. Bularyň ählisi uzak möhletli daşarky maýa goýumlar üçin Merkezi Aziýanyň özüne çekijiligini artdyrýar, halkara hyzmatdaşlygy ösdürmek üçin mümkinçilikleri açýar. Ykdysady forumyň çäklerinde Arkadag şäheriniň tanyşdyrylyş dabarasy boldy. 

Sammitlere gabatlanan çäreleriň maksatnamasynda Duşenbäniň Halkara sergi merkezinde geçirilen Merkezi Aziýa döwletleriniň önüm öndürijileriniň giň gerimli sergisi, Täjigistanyň Milli muzeýinde guralan sebitiň ýurtlarynyň suratkeşleriniň sergisi hem bar. 

Täjigistanyň paýtagty Merkezi Aziýa ýurtlarynyň milli tagamlarynyň festiwalynyň geçirilýän ýerine öwrüldi. Gündogaryň halklary hemişe myhmansöýerligi bilen meşhur bolupdyr. Islendik halkyň medeniýeti bilen tanyşlyk milli özboluşlylygyň aýdyň ýüze çykmasy hökmünde onuň aşhanasy bilen tanyşlyk arkaly amala aşyrylýar. Şoňa görä-de, festiwal sebitiň halklarynyň tagamlary taýýarlamak sungatyny görkezmek bilen çäklenmän, eýsem, döwletara medeni gatnaşyklary pugtalandyrmaga ýardam etmäge-de hem gönükdirilendir. 

Türkmen halky tagamlary taýýarlamagyň nesilden-nesle geçirilip gelinýän baý däplerine eýedir. Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen neşir edilen «Bereketli türkmen saçagy» atly kitap köp asyrlaryň dowamynda kemala gelen bu ajaýyp sungata bagyşlanýar. Tagamlary taýýarlamagyň ýüzlerçe usulyny öz içine alýan bu milli sungat türkmen halkynyň özboluşly medeniýetiniň möhüm bölegi bolup durýar. Onda halkymyzyň däpleri we baýramçylyk dessurlary, ýurdumyzyň dürli sebitlerinde tagamlary taýýarlamagyň aýratynlyklary öz beýanyny tapýar. 

Türkmenistanyň wekiliýetiniň agzalary täjik kärdeşleri bilen ikitaraplaýyn duşuşyklary hem geçirdiler. Olarda dürli ulgamlarda hyzmatdaşlyk etmegiň geljegi ara alnyp maslahatlaşyldy.

Ýurdumyz häzirki zamanyň möhüm meseleleriniň çözgüdini taýýarlamak, ählumumy abadançylygyň we ösüşiň bähbidine laýyk gelýän netijeli gatnaşyklary pugtalandyrmak babatda täze başlangyçlary öňe sürýär, bilelikdäki uly taslamalary durmuşa geçirýär. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistan geografik ýagdaýdan we beýleki mümkinçiliklerden has ýerlikli peýdalanmak bilen, häzirki wagtda sebitleri hem-de yklymlary birleşdirýän strategik ähmiýetli ýurda öwrülýär. Sebitara gatnaw ýollarynyň çatrygynda ýerleşýän döwletimiziň üstaşyr kuwwata eýe bolmagy milli we ählumumy maksatlara gönükdirilen ulag diplomatiýasyny hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan möhüm ugruna öwürmäge ýardam etdi. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň 1-nji sentýabrda Arkadag şäheriniň Ruhyýet köşgünde ýaşlara geçen umumy sapagyndaky çuň manyly çykyşynda belleýşi ýaly, ýurdumyzyň durmuşa geçirýän ulag-logistika strategiýasynyň mazmuny öz gözbaşyny gadymyýetden alyp gaýdýar. Muňa Milli Liderimiziň «Türkmenistan — Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi» atly kitabyny okanyňda hem aýdyň göz ýetirmek bolýar. Ýurdumyz geçmişde halklary we yklymlary birleşdiren bu şöhratly ýoly gaýtadan dikeltmek babatda möhüm başlangyçlar bilen çykyş edýär hem-de olary nusgalyk derejede, işjeň durmuşa geçirýär. Bu barada Gahryman Arkadagymyz ýokarda agzalan çykyşynda: «Garaşsyz, Bitarap Türkmenistan häzirki zaman ulag geçelgelerini döretmek, kämilleşdirmek arkaly Ýewraziýa giňişliginiň ulag-logistika ulgamyna işjeň goşulyşýar. Ýurdumyzyň amatly geografik ýerleşişi bu babatda bäsdeşlige ukyply düzümi kemala getirmäge giň mümkinçilik berýär. Häzirki wagtda Türkmenistan Gündogar — Günbatar, Demirgazyk — Günorta ugurlary boýunça üstaşyr ulag geçelgeleriniň taslamalaryny amala aşyrýar. Hususan-da, ýurdumyz Owganystan — Türkmenistan — Azerbaýjan — Gruziýa — Türkiýe, TRACECA ýaly halkara ulag geçelgelerini döretmäge işjeň gatnaşýar» diýip belledi. 

Häzirki zaman ösüşini ulagsyz göz öňüne getirmek asla mümkin däl. Sebäbi ösüş — munuň özi, ilkinji nobatda, döwletleriň söwda-ykdysady we maýa goýum hyzmatdaşlygydyr. Şonuň üçin ulag meselesine uly üns we gyzyklanma bildirilmegi kanunalaýyk ýagdaýdyr. Ulag gatnawynyň döwletleriň arasynda ykdysady hyzmatdaşlygy ösdürmek üçin möhüm ähmiýeti bar. Türkmenistan bu ugurda hyzmatdaşlygy ösdürmek üçin ähli mümkinçiliklerinden peýdalanmaga çalyşýar. Soňky ýyllarda ýurdumyzda köpugurly ulag ulgamyny kemala getirmek, hususan-da, deňiz, derýa ulag ulgamynyň gerimini giňeltmek, täze howa, demir ýol, awtomobil ulag merkezlerini we geçelgelerini gurmak boýunça giň gerimli işler alnyp barylýar. Ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda, Prezident Maksatnamasynda we Oba milli maksatnamasynda ulag ulgamyny ösdürmek ykdysady strategiýanyň möhüm ugurlarynyň biri hökmünde kesgitlendi. 

Awtomobil ulaglary pudagy ýurdumyzyň ulag-logistika ulgamynyň möhüm bölegi bolup durýar. Şonuň üçin oňa berilýän üns hem, bu düzümi ösdürmäge goýberilýän serişdeler hem uludyr. Bu aladalar özüniň oňyn netijesini berýär. Daşoguz, Mary, Balkan hem-de Lebap welaýatlarynda ulanmaga berlen häzirki zaman ýolagçy awtomenzilleri Türkmenistanyň dünýäniň ösen döwletleriniň hataryna goşulmagynda, halkara ulag geçelgeleriniň «altyn halkasyna» öwrülmeginde, üstaşyr ulag geçirijilik kuwwatynyň has-da artdyrylmagynda awtomobil ulaglary pudagynyň goşandynyň uludygyny ýene bir gezek tassyklaýan taryhy waka boldy.  

Gurluşygy ýokary depginde alnyp barylýan Aşgabat — Türkmenabat, Aşgabat — Türkmenbaşy ýokary tizlikli awtomobil ýollary ýurdumyzyň sebitlerini gysga wagtda birleşdirer, pudagyň ygtybarly we bökdençsiz işlemegini üpjün eder, ýolagçylar üçin has oňaýly şertleri döreder. Ýöne şu ýerde ýene bir zada ünsi çekmek isleýäris. Ýokarda agzalan iri ulag taslamalarynyň durmuşa geçirilmegi bilen, täze halkara awtomobil ýoly hem peýda bolar we ol sebitiň ykdysadyýetiniň okgunly ösüşine oňyn täsir eder. Mysal üçin, Aşgabat — Türkmenabat awtobany üstaşyr ulag gatnawlaryny Aziýa — Ýuwaş umman sebitine çenli uzap gidýän awtomobil ýollarynyň köp şahaly ulgamyna birikdirer. Aşgabat — Türkmenbaşy ýokary tizlikli awtomobil ýoly bolsa Özbegistanyň ýük awtoulaglaryna Türkmenbaşy Halkara deňiz portuna, soňra deňiz ýoly arkaly Russiýa, Kawkaza, Ýewropa, Eýrana, Pars aýlagyna çykmaga mümkinçilik döreder. Umuman, Türkmenistan birnäçe üstaşyr ulag taslamalaryny amala aşyrmaga işjeň gatnaşýar.  

Ulag we kommunikasiýalar pudagynda hyzmatdaşlygyň aýratyn möhüm häsiýete eýe bolmagyny gazanmak, has takygy, ony Merkezi Aziýada, şol sanda tutuş Ýewraziýada täze geoykdysady giňişligi döretmegiň esasy gurallarynyň birine öwürmek maksady bilen, ýurdumyzyň yzygiderli öňe sürýän başlangyçlary, bu ugurda üstünlikli durmuşa geçirýän anyk işleri dünýä bileleşigi tarapyndan gyzgyn goldaw tapýar. Ählumumy durnukly ösüşiň we howpsuzlygyň bähbidine hyzmatdaşlygyň ygtybarly esaslaryny berkitmäge ýardam edýän bu paýhasly, öňdengörüjilikli, işjeň hereketler ýurdumyzyň halkara abraýyny has-da belende galdyrýar. Türkmenistanyň halkara howpsuz ulag düzümini döretmekde edýän tagallalary, ählumumy ulag ulgamynda hyzmatdaşlygy giňeltmek boýunça garaýyşlary diňe bir sebit däl, eýsem, Birleşen Milletler Guramasynyň derejesinde hem uly gyzyklanma döredýär we ünsli öwrenilýär. Netijede, Türkmenistanyň başlangyjy bilen BMG-niň Baş Assambleýasy durnukly ulag meseleleri, has takygy, ulag-logistika ulgamynyň ählumumy ösüşe ýardam edýän täze mümkinçiliklerini, çözgütleri we usullary gözlemek boýunça dört sany möhüm Kararnamany kabul etdi. Ýurdumyzyň teklibi boýunça BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan her ýylyň 26-njy noýabryny «Bütindünýä durnukly ulag güni» diýip yglan etmek hakynda kabul edilen Kararnamanyň hem möhüm ähmiýete eýedigini aýtmalydyrys. Şeýlelikde, durnukly ulag ulgamynda hyzmatdaşlygy ösdürmäge gönükdirilen birnäçe oňyn başlangyçlar Türkmenistan tarapyndan öňe sürüldi hem-de BMG-niň Baş Assambleýasynyň Kararnamalary bilen berkidildi. Bu başlangyçlaryň möhümdigini wagt subut etdi. Sebäbi üstaşyr ulag ulgamy dünýäniň ykdysady-hojalyk gatnaşyklarynyň deňagramlylygyna gönüden-göni täsir edýär. Ulag gatnawlaryny gowulandyrmak hem-de täze ulag-logistika geçelgelerini döretmek — munuň özi ählumumy durnukly ösüşiň wajyp şertidir.  

Türkmenistan hut şu nukdaýnazardan ugur alyp, Birleşen Milletler Guramasynyň 78-nji sessiýasynda täze teklipler bilen çykyş etmegi maksat edinýär. Olaryň hatarynda «Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek üçin ulaglaryň ähli görnüşiniň arasynda arabaglanyşygy berkitmek» atly Kararnamanyň taslamasyny taýýarlamak, Baş Assambleýanyň durnukly ulag ulgamynda hyzmatdaşlygy ösdürmek boýunça ýokary derejeli mejlisini, Durnukly ulag boýunça dostlar toparynyň ýokary derejedäki birinji duşuşygyny geçirmek barada teklipler bar.  

BMG-niň Durnukly ulag boýunça dostlar topary barada aýratyn durup geçmek gerek. Mälim bolşy ýaly, Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy boýunça 2016-njy ýylyň noýabrynda Aşgabatda BMG-niň Durnukly ulag ulgamy boýunça birinji ählumumy maslahaty geçirildi. Ulag ulgamynda köptaraplaýyn gatnaşyklary ösdürmek üçin giň mümkinçilikleri açan Aşgabat duşuşygy 2021-nji ýylyň oktýabrynda Pekinde dowam etdi. Işjeň hyzmatdaşlyk we netijeli gepleşikler üçin oňyn meýdança öwrülen bu ählumumy forumyň çäklerinde geçen ýylyň iýulynda Durnukly ulag boýunça dostlar topary döredildi.   

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda ulag pudagyny ösdürmäge gönükdirilen toplumlaýyn milli maksatnamalaryň üstünlikli amala aşyrylmagy Beýik Ýüpek ýolunyň gaýtadan dikeldilýändiginiň, bu taryhy ýoluň ýüreginde ýerleşýän Garaşsyz Watanymyzyň dünýä giňişliginde öz ornuny pugtalandyrmaga uly ähmiýet berýändiginiň aýdyň güwäsidir.  

Muhammetrahym ÖWEZOW,

Türkmenistanyň Inžener-tehniki we ulag kommunikasiýalary institutynyň rektory, tehniki ylymlaryň kandidaty.