Gahryman Arkadagymyz paýtagtymyzda Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersitetiniň açylyş dabarasyna gatnaşdy

Aşgabat, 1-nji sentýabr (TDH). Şu gün türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda paýtagtymyzda Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersitetiniň açylyş dabarasy geçirildi. Ýurdumyzda giňden bellenilýän Bilimler we talyp ýaşlar gününe gabat gelen bu waka milli bilim ulgamyny dünýäniň öňdebaryjy tejribesine laýyklykda ösdürmekde nobatdaky möhüm ädim boldy.

Ylym-bilim ulgamyny ösdürmek babatda Gahryman Arkadagymyzyň başyny başlan özgertmeleri häzirki wagtda hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda üstünlikli durmuşa geçirilýär. Şunuň bilen baglylykda, Diýarymyzyň ähli künjeklerinde okatmagyň öňdebaryjy usullaryna, kompýuter tehnologiýalaryna esaslanýan döwrebap bilim edaralary yzygiderli gurlup ulanmaga berilýär. Döredilýän mümkinçilikler ösen aň-düşünjeli, ýokary tehnologiýalardan kämil baş çykarýan ýaş nesliň kemala gelmeginiň möhüm şertleriniň biridir. Milli ykdysadyýetimiziň pudaklary üçin ýokary bilimli hünärmenleri taýýarlamaga, olaryň hünär derejesini yzygiderli ýokarlandyrmaga hem aýratyn üns berilýär. Şunuň bilen baglylykda, bilim işini dolandyrmagyň umumy kabul edilen ýörelgelerini ornaşdyrmak, bilimiň, ylmy işleriň önümçilik bilen arabaglanyşygyny üpjün etmek, talyplaryň nazary bilimlerini amaly şertlerde has-da kämilleşdirmekleri üçin ähli mümkinçilikler döredilýär.

Telekeçiler bazar ykdysadyýetiniň hereketlendiriji güýjüdir. Gahryman Arkadagymyzyň kiçi we orta telekeçiligi goldamak babatda öňdengörüjilikli başlangyçlary esasynda gysga döwrüň içinde ýurdumyzda haryt bolçulygyny üpjün etmäge, hyzmatlar ulgamyny ösdürmäge ukyply işewürler jemgyýeti kemala geldi. Telekeçiler milli ykdysadyýetimiziň dürli pudaklarynda netijeli iş alyp barmak bilen, giň gerimli özgertmeler maksatnamalarynyň üstünlikli durmuşa geçirilmegine uly goşant goşýarlar. Hususy işewürleriň döwletimiziň jemi içerki önüminiň ösüşinde hem mynasyp paýy bar. Olar “Türkmenistanda öndürildi” diýen milli nyşanly harytlaryň görnüşlerini we möçberini yzygiderli artdyryp, ekologik taýdan arassa, ýokary hilli önümleri bilen ýurdumyzyň önümçilik kuwwatyny has-da berkidýärler. Şu ýyl jemi içerki önümiň düzüminde hususy pudagyň paýyny 71,6 göterime ýetirmek maksat edinilýär. Munuň özi Diýarymyzda telekeçiligi ösdürmäge döwlet derejesinde aýratyn üns berilýändiginiň aýdyň güwäsidir.

Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersitetiniň açylyş dabarasy hem hususy işewürligi ösdürmek, ýokary bilim edaralarynyň işini kämilleşdirmek boýunça giň möçberli maksatnamalaryň durmuşa geçirilmegi ugrunda täze möhüm sahypanyň açylýandygyny alamatlandyrdy. Halkara uniwersitet ýokary bilimli işgärleri taýýarlamakda, gaýtadan taýýarlamakda we olaryň hünär derejesini ýokarlandyrmakda telekeçilik we işewürlik ulgamyna goldaw bermek maksady bilen, Türkmenistanyň Prezidentiniň şu ýylyň 27-nji iýunynda gol çeken Permany esasynda döredildi. Ýokary bilimiň hususylaşdyrylmagy bilim edarasyna okuw, ylmy-önümçilik işini dünýäniň öňdebaryjy gazananlaryna esaslanyp özbaşdak guramakda, okuw maksatnamalaryny döwrüň talabyna laýyk kämilleşdirmekde giň mümkinçilikleri açýar. Paýtagtymyzda açylan täze uniwersitet Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalarynyň önümçilik toplumlary üçin ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamakda, milli bilim ulgamyna halkara tejribeleriň ornaşdyrylmagynda nobatdaky ädim bolar.

...Irden Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersitetiniň öňündäki meýdançada Türkmenistanyň Mejlisiniň Başlygy, Hökümet agzalary, ministrlikleriň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, harby we hukuk goraýjy edaralaryň ýolbaşçylary, Aşgabat şäheriniň häkimi, daşary ýurtlaryň we halkara guramalaryň Türkmenistandaky diplomatik wekilhanalarynyň, işewürler bileleşiginiň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri, halk köpçüligi we talyplar ýygnandylar. Dabara gatnaşyjylar türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowy uly şatlyk-şowhun bilen garşyladylar. Bu ýerde ýurdumyzyň sungat ussatlarynyň çykyşlary ýaýbaňlandyryldy.

Soňra Gahryman Arkadagymyz täze ýokary okuw mekdebiniň açylyş dabarasy mynasybetli Gutlag sözi bilen çykyş etdi. Türkmen halkynyň Milli Lideri dabara gatnaşyjylary mübärekläp, Berkarar Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 34 ýyllygynyň hem-de hemişelik Bitaraplygymyzyň 30 ýyllyk şanly baýramynyň toýlanýan ýylynda ýurdumyzyň her bir gününiň täze taryhy wakalara, toý-dabaralara beslenýändigini aýdyp, şu gün hem Bilimler we talyp ýaşlar gününde Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersitetiniň täze binalar toplumynyň dabaraly ýagdaýda açylyp ulanmaga berilýändigini belledi hem-de dabara gatnaşyjylary we halkymyzy Bilimler we talyp ýaşlar güni, gözel paýtagtymyzyň görküne görk goşjak bu täze bilim ojagynyň açylyp ulanmaga berilmegi bilen tüýs ýürekden gutlady.

Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň baştutanlygynda Garaşsyz Watanymyzda ylym-bilimi ösdürmäge, bu ulgamy dünýä derejesine çykarmaga uly üns berilýär. Hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzyň mekdep okuwçylaryna, talyp ýaşlaryna, mugallymlaryna we ähli bilim işgärlerine iberen Gutlagynda belleýşi ýaly, bilim ähli ösüşlerimiziň, bagtyýarlygymyzyň we abadançylygymyzyň binýady, beýik geçmişimiziň hem-de geljegimiziň röwşen ýoludyr diýip, Gahryman Arkadagymyz belledi. Milli Liderimiz ata-babalarymyzyň «Ylymsyz bir ýaşar, ylymly — müň», «Okan il ozar...», «Bir — okana, bir — dokana» diýen parasatly sözleriniň bardygyny, bu pähimlerden ugur alyp, ýaşlarymyzyň bilim derejesini yzygiderli ýokarlandyrmak boýunça zerur işleriň durmuşa geçirilýändigini aýtdy hem-de berkarar döwletimiziň nurana geljeginiň şu günki ýaş nesillerimiziň aljak bilimi, terbiýesi bilen aýrylmaz baglydygyna, häzirki wagtda alnyp barylýan beýik işleri üstünlikli dowam etmegiň ýaşlaryň paýyna düşýändigine ünsi çekdi.

Ylymly-bilimli, giň dünýägaraýyşly, ýokary hünärli, zähmetsöýer, arassa ahlakly, eziz Watanymyza wepaly ýaşlary terbiýeläp ýetişdirmek biziň esasy maksatlarymyzyň biridir. Şoňa görä, Diýarymyzda bilim ulgamyny ösdürmek bilen bagly giň gerimli maksatnamalar amala aşyrylýar. Bu ulgamy ösdürmäge maýa goýumlar gönükdirilýär, maddy-enjamlaýyn binýady yzygiderli berkidilýär. Ylmyň iň soňky gazananlary, öňdebaryjy tehnologiýalar bilim ulgamyna giňden ornaşdyrylýar. Hormatly Prezidentimiziň Karary bilen «Türkmenistanda umumybilim maksatnamalary boýunça okatmagyň usulyýetini kämilleşdirmegiň 2028-nji ýyla çenli Konsepsiýasynyň» kabul edilmegi hem milli bilim ulgamyny döwrebaplaşdyrmagyň ýolunda nobatdaky möhüm ädim boldy.

Türkmen halkynyň Milli Lideri ýurdumyzda bilim ulgamynda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmäge uly ähmiýet berilýändigini, Birleşen Milletler Guramasynyň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça guramasy, dünýä ýurtlarynyň belli ylym-bilim merkezleri bilen ýakyndan aragatnaşyk saklanylýandygyny, ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamaga, ylym-bilim ulgamyny yzygiderli ösdürmäge gönükdirilen bilelikdäki halkara taslamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilýändigini nygtady. Hormatly Arkadagymyz şu gün dabaraly açylyp ulanmaga berilýän täze ýokary okuw mekdebiniň hem ylym-bilim ulgamynda alnyp barylýan halkara hyzmatdaşlygy has-da berkitmäge, ýurdumyzyň hususy pudagy üçin hünärmenleri taýýarlamaga uly goşant goşjakdygyna berk ynam bildirdi.

Halk Maslahatynyň Başlygy sözüni dowam edip, şu gün Türkmenistanyň Döwlet energetika instituty üçin 2 müň talyba niýetlenen goşmaça döwrebap okuw binalar toplumynyň we 800 orunlyk umumy ýaşaýyş jaýynyň hem ulanmaga beriljekdigini, şu okuw ýylynda Aşgabat şäherinde, welaýatlarda köp sanly täze orta mekdepleriň, çagalar baglarynyň dabaraly ýagdaýda açyljakdygyny belledi hem-de ýaş nesillerimiziň döwrebap bilim-terbiýe almagy, ösen tehnologiýalardan baş çykarýan, giň gözýetimli hünärmenler bolup ýetişmegi üçin 1-nji synpa gadam basan okuwçylara hormatly Prezidentimiziň adyndan «Bilimli» atly kompýuterleriň sowgat beriljekdigini aýtdy.

Gahryman Arkadagymyzyň nygtaýşy ýaly, ykdysadyýetiň hususy pudagyny goldamak we ösdürmek biziň döwletimiziň durmuş-ykdysady ösüşiniň möhüm ugry bolup durýar. Garaşsyz ýurdumyzda hususy pudaga hemmetaraplaýyn goldaw berilýär. Kiçi we orta telekeçilik işi yzygiderli ösdürilýär. 2008-nji ýylda Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň, 2010-njy ýylda telekeçileriň «Rysgal» gazetiniň, 2011-nji ýylda «Rysgal» paýdarlar täjirçilik bankynyň, 2012-nji ýylda bolsa Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler partiýasynyň döredilmegi Diýarymyzda hususy pudagy ösdürmegiň ýolunda möhüm ädimler boldy. 2011-nji we 2014-nji ýyllarda ýurdumyzyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň edara binalary hem gurlup ulanmaga berildi.

Ilkibaşda türkmen telekeçileriniň ýöredýän kärhanalary kuwwatlylygy kiçiräk, ýönekeýje kärhanalardy. Döwletimiziň berýän hemaýat-goldawlaryny netijeli peýdalanyp, bu günki gün şol kiçi kärhanalar uly kuwwatly önümçilige öwrüldi. Olar dünýä ölçeglerine laýyk gelýän, bäsdeşlige ukyply önümleri öndürýärler. Ýurdumyzda şeýle kuwwatly kärhanalaryň sany ýylsaýyn artýar. Häzirki wagtda Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň 29 müňden gowrak agzasy bar. Olar ýurdumyzda kabul edilen milli maksatnamalary durmuşa geçirmekde uly işleri alyp barýarlar. Garaşsyz, hemişelik Bitarap döwletimiziň ykdysady taýdan rowaçlygyny, ägirt uly mümkinçiligini görkezýän Arkadag şäheriniň gurluşygyna hem birleşmäniň agzalary mynasyp goşant goşýarlar diýip, Milli Liderimiz çykyşynda belledi we käbir maglumatlara ýüzlendi: «akylly» şäheriň birinji tapgyrynda birleşmäniň agzalarynyň gatnaşmagynda jemi bahasy 11 milliard 500 million manada golaý bolan 337 sany desga gurlup ulanmaga berildi. Onuň ikinji tapgyrynda birleşmäniň agzalarynyň gatnaşmagynda jemi bahasy 3 milliard 400 million manada golaý bolan 120 sany desganyň gurluşyk işleri alnyp barylýar. Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary jemi bahasy 2 milliard 300 million amerikan dollaryna deň bolan, umumy uzynlygy 600 kilometre ýetýän Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň gurluşygyny hem alyp barýarlar. Häzirki günde bu döwrebap ýoluň gurluşygy tamamlaýjy tapgyrda dowam edýär.

Gahryman Arkadagymyz Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň döredilen wagtyndan bäri onuň agzalary tarapyndan bahasy 97 milliard manada golaý ýa-da 28 milliard amerikan dollaryna golaý 5 müň 300-den gowrak taslamanyň üstünlikli durmuşa geçirilendigini, 425 müňe golaý iş orunlarynyň döredilendigini aýtdy. Munuň özi «Telekeçiler ýurdumyzyň altyn gaznasydyr» şygarynyň durmuş hakykatyna öwrülýändigini görkezýär.

Häzirki wagtda Türkmenistany senagatlaşdyrmak boýunça durmuşa geçirilýän işler esasynda hereket edýän hususy kärhanalar alyp barýan işiniň gerimini has-da giňeldýärler. Olar innowasion tehnologiýalar ornaşdyrylan häzirki zaman kärhanalaryny gurýarlar we döwrebap önümçilikleri, täze iş orunlaryny döredýärler. Hyzmatlar ulgamyny ösdürmäge uly goşant goşýarlar. Şeýle hem içerki bazary azyk önümleri we halkyň sarp edýän harytlary bilen üpjün etmek bilen bir hatarda, olaryň artýan möçberini dünýäniň 50-den gowrak ýurduna eksport edýärler. Ine, bu gün bolsa hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň tagallasy bilen Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi öz ýokary okuw mekdebini açýar diýip, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy nygtady hem-de Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersitetiniň döredilmeginiň ýurdumyzda telekeçilik, işewürlik işini ösdürmekde we kämilleşdirmekde uly ähmiýete eýedigine ünsi çekdi.

Täze bilim ojagy «Nur bina gurluşyk» hususy kärhanasy tarapyndan bina edildi. Uniwersitetiň binalar toplumy 9 gatly baş binany, 4 sany okuw binasyny, 2 sany her biri 300 orunlyk umumy ýaşaýyş jaýyny, mejlisler zalyny, kitaphanany, naharhanany, ýapyk we açyk sport desgalaryny özünde jemleýär. Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersitetinde okuwlar iki derejeli ulgam, ýagny bakalawr hem-de magistr taýýarlygynyň ugurlary boýunça guralar. Bu ýerde okuwlar türkmen we iňlis dillerinde alnyp barlar. Täze bilim ojagynyň okuw maksatnamalary esasynda ýaşlara döwrebap tejribeler, telekeçiligiň hukuk we işewürlik esaslary, sanly tehnologiýalar eýýamynyň möhüm bilimleri öwrediler. Şular barada aýtmak bilen, hormatly Arkadagymyz uniwersitetde bir wagtyň dowamynda 3 müňe golaý talybyň bilim almagy, professor-mugallymlaryň netijeli işlemegi üçin ähli şertleriň döredilendigini, ýakyn geljekde bu ýere sapaklary okatmak üçin daşary ýurtlardan mugallymlaryň we hünärmenleriň çagyrylmagynyň bilim bermegiň hilini halkara derejä çykarmaga ýardam etjekdigini belledi.

Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersitetiniň täze binalar toplumy innowasiýalara esaslanýan işewürligi ýokary bilimli kämil hünärmenler bilen üpjün etmek ýolunda möhüm ädimdir. Şoňa görä-de, bu döwrebap uniwersitetde bilim aljak ýaşlarymyzyň ýakyn geljekde ýokary taýýarlykly hünärmenler bolup, Garaşsyz Watanymyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmegine mynasyp goşant goşjakdyklaryna berk ynanýaryn diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri nygtady hem-de hemmeleri Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynda giňden bellenilýän Bilimler we talyp ýaşlar güni, Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersitetiniň binalar toplumynyň açylmagy bilen ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutlady. Gahryman Arkadagymyzyň çykyşy uly ruhubelentlik bilen diňlenildi.

Dabaranyň tolgundyryjy pursady gelip ýetdi: ýygnananlaryň şowhunly el çarpyşmalary astynda Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow toý bagyny kesdi.

Gahryman Arkadagymyz uniwersitetiň baş binasynyň eýwanyndaky diwarlaryň ýüzünde mozaika görnüşinde ýerine ýetirilen, gadymyýetde söwda eden türkmen täjirlerini şekillendirýän, häzirki döwürde telekeçileriň dürli ugurlarda, şol sanda ylymda, bilimde, innowasion tehnologiýalar ulgamynda ýeten sepgitlerini beýan edýän surat eserini synlady. Mälim bolşy ýaly, Beýik Ýüpek ýolunyň ugrunda ýerleşen türkmen topragy taryhyň iň irki döwürlerinde senetçiligiň, ekerançylygyň, söwda gatnaşyklarynyň ösen merkezi bolupdyr. Gündogardan Günbatara uzaýan kerwen ýollarynyň üsti bilen täjirler dünýä medeniýetiniň naýbaşy gymmatlyklaryny, ylmyň gazananlaryny ýurdumyza getiripdirler. Bu ýerden bolsa ussat senetçiler, zergärler tarapyndan taýýarlanylan önümler, nepis el halylary uly isleg bildirilýän gymmatly baýlyk hökmünde dünýäniň çar künjegine iberilipdir. Bu gadymy ýoluň taryhy ähmiýeti, onuň türkmen halkynyň durmuşyna ýetiren täsiri Gahryman Arkadagymyzyň “Türkmenistan — Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi” atly iki jiltden ybarat eserinde giňişleýin beýan edilýär.

Ata-babalarymyzyň senetçilik, täjirçilik däplerini häzirki zaman usullarynda ösdürýän türkmen telekeçileri öndürilýän önümleriň görnüşlerini yzygiderli artdyryp, bu gün dünýäniň önümçilik we söwda ulgamyna işjeň gatnaşýarlar. Häzirki döwürde olaryň hödürleýän önümleri we hyzmatlary diňe bir içerki bazary kanagatlandyrmak bilen çäklenmän, eýsem, daşary döwletleriň sarp edijileriniň hem ýokary bahasyna mynasyp bolýar.

Uniwersitetiň eýwanynda ýurdumyzyň hususy işewürleriniň üstünlikleriniň subutnamasy bolan diplomlar we güwänamalar ýerleşdirilipdir. Açylyp ulanmaga berilýän ýokary okuw mekdebi hususy pudagyň ylym-bilim kuwwatyny artdyrmak bilen, daşyndan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan we eksport ugurly önümleri öndürmäge, täzeçil, toplumlaýyn işewürlik başlangyçlaryny işläp düzmäge hem-de durmuşa geçirmäge ukyply, ýurdumyzyň ykdysady ösüşine goşant goşýan ýaş nesli kemala getirmekde esasy merkezleriň biri bolar.

Soňra bu ýerde ýörite gurnalan monitorda uniwersitetiň desgalary, olarda göz öňünde tutulan mümkinçilikler, okuw ugurlary bilen tanyşdyrýan wideoşekiller görkezildi. Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersitetiniň binalar toplumynyň gurluşyk işlerine 2022-nji ýylyň iýulynda girişildi. Jemi 8 gektar çäkde ýerleşýän ýokary okuw mekdebiniň desgalarynyň gurluşygy «Nur bina gurluşyk» hususy kärhanasy tarapyndan ýerine ýetirildi. Bu ýerde talyplaryň bilim almagy, ylym bilen meşgullanmagy, dynç almagy we wagtyny peýdaly geçirmekleri üçin ähli şertler döredilendir. Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersiteti ýurdumyzda eýeçiligiň döwlete dahylsyz görnüşdäki ilkinji ýokary okuw mekdebi bolup, bu ýerde dil öwreniş bölümi, hünär derejesini ýokarlandyryş; işewürligiň ykdysadyýeti we dolandyryşy, oba hojalyk işewürligi; sanly tehnologiýalar; binagärlik-gurluşyk işewürligi fakultetleri, şeýle hem olaryň düzümine girýän 14 kafedra, 42 sany tejribehana hereket eder. Uniwersitet öz işini doly hojalyk hasaplaşygynda amala aşyrar.

Bu ýerde dünýäniň öňdebaryjy okuw merkezleri, önümçilik we işewürlik kompaniýalary bilen bilim, ylym, önümçilik hyzmatdaşlygy, daşary ýurtly professor-mugallymlaryň, bilermenleriň sapak bermegi ýola goýlar. Okuwlar, hususan-da, amaly maksatly we tejribä gönükdirilen görnüşde alnyp barlar. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň hususy pudagynda, şol sanda önümçilikde zähmet çekýän ussat işewürleriň talyplara bilim bermekleri, sapaklaryň dowamynda önümçilikde ýüze çykýan amaly meseleleri çözmegi öwretmekleri göz öňünde tutular. Munuň özi ýokary telekeçilik mekdebinde halypa-şägirt gatnaşyklarynyň ösdürilmegine hem ýardam eder.

Täze bilim ojagynda okuwyň umumy dowamlylygy 5 ýyl bolup, talyplar okuwa kabul edilende belli bir taýýarlyk ugruna, ýagny hünäre kabul edilmän, eýsem, bilim ulgamlarynyň ulaldylan toparlaryna kabul edilýär. Bilim ulgamlarynyň ulaldylan toparlary bir wagtda taýýarlygyň birnäçe ugurlaryny öz içine alýar. Şonuň üçin talyplar, ilki bilen, bir ýyllap türkmen we iňlis dilleri boýunça dil taýýarlygyny geçerler. Soňra birinji okuw ýylynyň dowamynda bakalawr maksatnamasy boýunça taýýarlygyň birnäçe ugurlaryny öz içine alýan bilim ulgamynyň ulaldylan toparlaryna degişli hökmany we umumy dersler boýunça bilim alarlar. Şeýlelikde, talyplar birinji okuw ýylynyň ahyrynda öz isleglerine görä, bilim ulgamlarynyň ulaldylan toparlaryna girýän taýýarlygyň degişli ugruny saýlap bilerler. Ikinji okuw ýylyndan olar saýlan taýýarlyk ugruna degişli ýörite we saýlama dersler boýunça bilim alarlar. Şunlukda, talyplar ikinji, üçünji, dördünji okuw ýyllarynda taýýarlygyň belli bir ugruna ýöriteleşip, üçünji okuw ýylynyň ahyrynda ýyllyk ylmy işini, dördünji okuw ýylynyň ahyrynda önümçilige gönükdirilen diplom işini ýazyp, ony döwlet synag toparynyň öňünde goramak bilen, öz saýlan hünär ugry boýunça bakalawr bilim derejesini alarlar. Uniwersitetde okuwlaryň, esasan, amaly maksatly we tejribä gönükdirilen görnüşde alnyp barylmagy ýurdumyzyň senagat önümçiligi pudagyndaky meseleleriň öwrenilmegine hem-de oňyn çözülmegine, akademiki bilimiň, tejribäniň utgaşdyrylmagyna, ylym-bilimiň senagat hem-de zähmet bazary bilen arabaglanyşygynyň pugtalandyrylmagyna ýardam berer.

Soňra türkmen halkynyň Milli Lideri döwrebap ýokary okuw mekdebiniň barlag-tejribehana otaglaryna baryp, olarda döredilen şertler we enjamlaşdyrylyşy bilen tanyşdy. Ilki bilen, Gahryman Arkadagymyz uniwersitetiň halkara maliýe we birža barlag-tejribehana otagyna bardy. Täze uniwersitetiň mugallymy Milli Liderimizi mübärekläp, şu günki tejribe sapagynda dürli görnüşli maliýe amallarynyň ýerine ýetirilişi barada gürrüň berdi. Bellenilişi ýaly, gymmatly kagyzlar bazarynda biržalar esasy orny eýeleýär. Şol pursatda Gahryman Arkadagymyzyň tagallasy bilen döredilen Aşgabat gazna biržasynda hasaba alnan ýuridik taraplaryň gymmatly kagyzlary barada maglumatlar, dünýäniň ösen döwletleriniň gazna biržalarynyň hereketi hakyky wagt tertibinde görkezildi. Talyplaryň tejribehanadaky kompýuterler arkaly birža gatnaşyjysy hökmünde öwrediji hasabyň üsti bilen gazna biržalarynyň maglumatlaryny öwrenmäge, seljermäge we amallary ýerine ýetirmäge mümkinçilikleri bar.

Halk Maslahatynyň Başlygy dünýä biržalarynyň häzirki ýagdaýy bilen gyzyklandy hem-de bu ýokary okuw mekdebiniň uçurymlarynyň ýurdumyzyň gazna bazaryny ösdürmäge uly goşant goşjakdyklaryna ynam bildirdi. Uniwersitetiň mugallymy özleri barada edilýän alada üçin Gahryman Arkadagymyza we Arkadagly Gahryman Serdarymyza tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, berk jan saglyk, uzak ömür, tutýan tutumly işleriniň rowaçlyklara beslenmegini arzuw etdi.

Soňra türkmen halkynyň Milli Lideri uniwersitetiň ilkinji talyby bolmak bagty miýesser eden ýaşlar bilen söhbetdeş bolup, olaryň öz öňlerinde goýan maksatlary bilen gyzyklandy. Uniwersitetiň talyby okamak we bilim almak üçin ýurdumyzda döredilýän şertler üçin Gahryman Arkadagymyza we hormatly Prezidentimize tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi hem-de öz saýlap alan ugry boýunça ýokary derejeli hünärmen bolup ýetişmek ugrunda ähli gujur-gaýratyny gaýgyrmajakdygyna ynandyrdy.

Mälim bolşy ýaly, ýurdumyzda bank we birža edaralarynyň işiniň kämilleşdirilmegine, ulgama häzirki zaman iş usullarynyň ornaşdyrylmagyna möhüm ähmiýet berilýär. Şundan ugur alyp, ugurdaş edaralar öňdebaryjy dünýä tejribesini öwrenmek bilen, sanly ulgam arkaly hödürleýän hyzmatlarynyň gerimini barha giňeldýärler. Bu ýerde maliýe we birža edaralarynyň işleriniň guralyşy, olary sanly tehnologiýalar esasynda ösdürmegiň ugurlary görkezme esbaplaryň, şekilleriň üsti bilen çuňlaşdyrylyp öwredilýär. Häzirki wagtda Gahryman Arkadagymyzyň ýaşlary emeli aň, maglumat we blokçeýn tehnologiýalary boýunça taýýarlamak baradaky görkezmeleri esasynda ýurdumyzyň birnäçe ýokary okuw mekdeplerinde ýöriteleşdirilen okuw maksatnamalary işlenip taýýarlanylýar. Şeýle maksatnamalar bilimiň hilini ýokarlandyrmak bilen bir hatarda, zähmet bazarynyň talaplaryna laýyklykda hünärmenleri taýýarlamakda uly ähmiýete eýedir. Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersiteti hem sanly maliýe we birža bazarynyň häzirki zaman ýörelgelerini milli tejribä ornaşdyrmaga ukyply hünärmenleri taýýarlamak işine goşant goşar.

Soňra hormatly Arkadagymyz uniwersitetiň ekinleriň seleksiýasy we tohumçylygy barlag-tejribehana otagyna bardy. Uniwersitetiň mugallymy Milli Liderimizi bu ýerde döredilen şertler bilen tanyşdyrdy. Bellenilişi ýaly, bu ýerde ekinleriň ýokary hasyl berýän, toprak-howa şertlerine durnukly görnüşlerini synagdan geçirmek, olary has-da kämilleşdirmek üçin barlaglary alyp barmaga ähli mümkinçilikler bar.

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzda oba hojalyk pudagyny toplumlaýyn, ylmy esasda ösdürmäge gönükdirilen giň gerimli işler alnyp barylýar. Öňdebaryjy tehnologiýalar ata-babalarymyzyň müňýyllyklaryň dowamynda toplan baý ekerançylyk tejribesi bilen utgaşdyrylyp, önümçilige ornaşdyrylýar. Mugallym döwrebap mümkinçilikler bilen üpjün edilen uniwersiteti gurduryp berendigi üçin Gahryman Arkadagymyza we Arkadagly Gahryman Serdarymyza tüýs ýürekden hoşallygyny beýan etdi.

Oba hojalyk ekinleriniň täze görnüşleriniň dolanyşyga girizilmegi Türkmenistanda ekerançylygy täzeçil esasda ösdürmegiň strategiýasynyň esasy ugry bolup durýar. Türkmenistanyň Oba hojalyk ministrliginiň Ylmy-barlag däneçilik institutynda güýzlük bugdaýyň «Serdar», «Arkadag», «Pyragy» atly täze sortlarynyň döredilmegi hem munuň şeýledigine şaýatlyk edýär. Hormatly Arkadagymyz bu otagda döredilen şertleriň ýokary derejeli seçgiçi hünärmenleriň ýetişdirilmeginde möhüm ähmiýetiniň boljakdygyny belledi we talyplara okuwlarynda üstünlikleri arzuw etdi.

Soňra Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow täze uniwersitetiň gurluşyk materiallary we konstruksiýalary barlag-tejribehana otagynda döredilen şertler bilen tanyşdy. Bu ýerde uniwersitetiň mugallymy gurluşyk gurnamalarynyň we serişdeleriniň hil barlagyny geçirmäge mümkinçilik berýän enjamlaryň, hususan-da, Italiýanyň “Sara” kompaniýasynyň seýsmiki signallary we ýertitremeleri, geofiziki maglumatlary ýygnamaga we ýazga almaga, seljermäge niýetlenen seýsmograf enjamynyň aýratynlyklary barada gürrüň berdi. Bellenilişi ýaly, şeýle enjamlar arkaly geçirilýän tejribeler talyplaryň nazary bilimlerini has-da ösdürýär. Munuň özi işine ussat gurluşykçylary, binagärleri taýýarlamagyň möhüm şertidir.

Soňra barlaghana otagynda uniwersitetiň talyby Gahryman Arkadagymyzy Italiýanyň “IDS” kompaniýasynyň enjamy bilen tanyşdyrdy. Nygtalyşy ýaly, bu enjam beton gurluşyklaryny barlamak, turbalary we kabelleri tapmak, betonyň galyňlygyny ölçemek üçin ulanylýar. Şeýle-de enjam betonyň içindäki boşluklary we zeperleri anyklamak bilen, gurluş bitewüligini bahalandyrmaga mümkinçilik berýär. Bu enjam diwaryň içindäki näsazlyklary, çat açmalary 3D görnüşinde görmek üçin niýetlenendir.

Uniwersitetiň talyby ýurdumyzda ýaş nesilleriň döwrebap bilim almaklary üçin ähli şertleriň döredilýändigini aýdyp, Gahryman Arkadagymyza we Arkadagly Gahryman Serdarymyza tüýs ýürekden çykýan hoşallygyny beýan etdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň gurluşyk we senagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasary B.Annamämmedow Gahryman Arkadagymyza talyplaryň özleşdiren bilimlerini tejribede berkitmek boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Milli Liderimiz ýaşlaryň gurluşyk we seýsmologiýa ugry boýunça alan bilimlerini has-da kämilleşdirmek üçin ony gurluşyk meýdançalarynda dowam etmelidigine ünsi çekdi we bu babatda birnäçe maslahatlaryny berdi.

Iňlis dili otagynda talyplaryň dil başarnyklaryny kämilleşdirmekleri üçin döwrebap tehnologiýalar we lingafon enjamlar, kompýuterler ornaşdyrylandyr. Häzirki döwürde iňlis dili halkara işewürligiň dili hökmünde dünýäde öz ornuny barha berkidýär. Tehnologik we maglumat ulgamynyň ösüşi bu diliň ähmiýetiniň artmagyny şertlendirýär. Şunuň bilen baglylykda, “Türkmenistanda daşary ýurt dillerini okatmagy kämilleşdirmegiň Konsepsiýasynyň” çäklerinde çagalaryň we ýaşlaryň dünýä dillerini özleşdirmeklerini gazanmak ugrunda toplumlaýyn çäreler görülýär. Ýokary okuw mekdebine kabul edilen ýaşlaryň ilkinji okuw ýylynda türkmen we iňlis dilleri boýunça taýýarlyk okuwlaryny geçmegi hem olaryň geljekki okuw ýyllaryny üstünlikli dowam etmeklerine ýol açar. Şunlukda, iňlis dili boýunça taýýarlyk okuwlary geljekki telekeçileriň, kompaniýalary dolandyryjylaryň, ykdysatçylaryň daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen göni işewürlik gepleşiklerini geçirmeklerine ýardam berip, olaryň özara düşünişmek, dialog alyp barmak medeniýetini has-da ýokarlandyrar. Şoňa görä-de, bilim ojagynda talyplara iňlis diliniň işewürlik adalgalaryny we söz düzümlerini öwretmek, gepleşikleri netijeli alyp barmak boýunça sapaklar berler.

Ýurdumyzyň telekeçileri milli ykdysadyýetimizi sanlylaşdyrmak boýunça özgertmelere hem işjeň gatnaşýarlar. Olar dürli programmalary we mobil goşundylary işläp taýýarlap, sanly ulgam arkaly ilata hödürlenilýän hyzmatlaryň görnüşleriniň artmagyna uly goşant goşýarlar. Uniwersitetiň sanly tehnologiýalar fakultetinde superkompýuter tehnologiýalary, serwer, kompýuter tory, maglumat goragy, mobil programma, programmirlemek boýunça barlag-tejribehanalaryň 6-sy hereket edýär. Talyplara sanly dünýä baradaky bilimleri çuňňur öwretmekde bu otaglaryň ähmiýeti uludyr.

Ýokary okuw mekdebiniň serwer barlag-tejribehana otagynda nazary bilimleri iş şertlerinde has-da çuň özleşdirmek üçin innowasion we kuwwatly enjamlar ornaşdyrylypdyr. Şeýle hem bu ýerde serwer enjamlarynyň gurluşy, görnüşleri, işleýiş aýratynlyklary öwredilýär. Serwer — munuň özi tordaky beýleki kompýuterlere maglumatlary we hyzmatlary ýetirmek üçin niýetlenen kuwwatly kompýuter hem-de programma üpjünçiligidir. Ol faýllary saklamak, buýruklary gaýtadan işlemek, web saýtlaryň, mobil goşundylaryň ulanyjylara elýeterli bolmagyny üpjün etmek wezipesini ýerine ýetirýär.

Mälim bolşy ýaly, gurluşyk pudagy we gurluşyk serişdeleriniň önümçiligi milli ykdysadyýetiň batly depginde ösýän pudaklarynyň biridir. Şunuň bilen baglylykda, halkara uniwersitetde bu babatda ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamak maksady bilen, ýörite fakultet döredildi. Türkmen hususy gurluşyk kärhanalary Diýarymyzda durmuşa geçirilýän giň gerimli gurluşyk taslamalaryna işjeň gatnaşyp, şäherlerimiziň we obalarymyzyň keşbini düýpli özgerdýärler. Sebitde deňi-taýy bolmadyk Arkadag şäheriniň abraýly halkara guramalaryň, kompaniýalaryň we ylym merkezleriniň hil babatda ýokary görkezijilere eýedigini tassyklaýan güwänamalaryňdyr baýraklaryň ençemesine mynasyp bolmagy milli işewürleriň gurluşykda toplan tejribesiniň ykrarnamasydyr. Binagärlik-gurluşyk işewürligi fakultetinde gurluşyk desgalarynyň we serişdeleriniň barlaglaryny geçirmäge ýöriteleşdirilen enjamlar gurnalan barlag-tejribehanalaryň 12-si hereket edýär.

Soňra Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow uniwersitetiň howlusynda ýaýbaňlandyrylan, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalarynyň öndürýän önümleriniň sergisi bilen tanyşdy. Sergide ýurdumyzda elektron senagatyň ösdürilmegine mynasyp goşant goşýan “Aýdyň gijeler” hojalyk jemgyýetiniň önümlerine möhüm orun berlipdir. Hojalyk jemgyýetiniň sergi diwarlygynda häzirki zaman elektron önümleriniň köp görnüşleri görkezilýär. Gahryman Arkadagymyz ýurdumyzda soňky ýyllarda elektron senagatyň önümlerini öndürmekde uly üstünlikleriň gazanylýandygyny belledi.

Häzirki döwürde hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda gurluşyk we senagat toplumyny innowasion taýdan we diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek boýunça işler üstünlikli durmuşa geçirilýär. Bu işler bilen bir hatarda, öndürilýän önümleriň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmaga we olaryň görnüşlerini artdyrmaga, gurluşyk senagatynyň önümçilik, ylmy-tehniki binýadyny pugtalandyrmaga aýratyn ähmiýet berilýär. Ýurdumyzy senagatlaşdyrmak we daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürmek boýunça amala aşyrylýan döwlet strategiýasynda içerki bazary ýerli çig malyň esasynda öndürilýän gurluşyk serişdeleri bilen üpjün etmek meselelerine uly üns berilýär. Şunuň bilen baglylykda, pudagyň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmaga, täze kärhanalary gurmaga, hereket edýän önümçilikleriň kuwwatyny yzygiderli ýokarlandyrmaga uly möçberli maýa goýumlar gönükdirilýär.

Döwletimiz tarapyndan berilýän ýeňillikleriň we goldawlaryň netijesinde telekeçiler döwrebap tehnologiýalara esaslanýan önümçilik toplumlaryny döredýärler. Ýurdumyzda amatly maýa goýum ýagdaýynyň döredilmegi kiçi we orta işewürligi ösdürmekde möhüm ähmiýete eýedir. Mundan başga-da, raýatlaryň telekeçilik başlangyçlaryny goldamak, maýa goýum işjeňligini ösdürmek, döwlet eýeçiligindäki emläkleri hususylaşdyrmak, paýdarlar jemgyýetlerini döretmek, bazar gatnaşyklary şertlerinde ylma daýanýan ykdysady syýasaty amala aşyrmak ýaly başlangyçlar üstünlikli durmuşa geçirilýär. Iri gurluşyk taslamalaryny ýokary hilli gurluşyk serişdeleri bilen üpjün etmekde Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalaryna wajyp orun degişlidir. Milli ykdysadyýetimizi depginli ösdürmekde mynasyp paýy bolan telekeçiler önümçilikleri giňeltmek bilen, gurluşyk senagatynyň ösüşine saldamly goşant goşýarlar.

Türkmen halkynyň Milli Lideri sergide plastmassa turbalaryň, keramiki bezeg plitalarynyň we sanfaýans önümleriniň görnüşleri bilen tanyşdy.

Häzirki wagtda hususy gurluşyk kärhanalary ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan iri gurluşyk taslamalaryny üstünlikli durmuşa geçirmäge gatnaşýarlar. Şunuň bilen bir hatarda, gurluşyklarda ulanylýan zerur gurluşyk serişdelerini öndürmekde olara möhüm orun degişlidir. Munuň özi gurluşyk önümçiligi pudagyny döwrebaplaşdyrmak we oňa dünýäniň öňdebaryjy tejribesini ornaşdyrmak, maddy-enjamlaýyn binýadyny yzygiderli pugtalandyrmak, importyň ornuny tutýan, eksport ugurly önümleriň täze önümçiliklerini döretmek boýunça öňde durýan wezipeleriň üstünlikli amala aşyrylýandygynyň güwäsidir. Hormatly Arkadagymyz 2008-nji ýylda Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi döredileninden bäri hususy işewürligiň başlangyçlarynyň barha rowaçlanýandygyny, hususy bölegiň ýurdumyzda amala aşyrylýan iri döwlet maksatnamalarynyň durmuşa geçirilmegine has-da işjeň gatnaşýandygyny belledi.

Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersitetiniň açylyp ulanmaga berilmegi mynasybetli ýaýbaňlandyrylan sergä gatnaşýan ýurdumyzyň telekeçileri netijeli işlemek, täze önümçilikleri ýola goýmak, şol sanda daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen işewürlik gatnaşyklaryny işjeňleşdirmek ugrunda döredilýän amatly şertler üçin Gahryman Arkadagymyza we Arkadagly Gahryman Serdarymyza tüýs ýürekden çykýan hoşallyklaryny beýan etdiler.

Milli Liderimiz türkmen telekeçileriniň döwletimiz tarapyndan mundan beýläk-de goldanyljakdygyny aýdyp, olara alyp barýan işlerinde üstünlikleri arzuw etdi.

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersitetiniň rektoryna şanly waka mynasybetli hormatly Prezidentimiziň adyndan sowgat berilýän täze awtoulaglaryň açarlaryny gowşurdy.

Ýokary okuw mekdebiniň ýolbaşçysy açylyş dabarasyna gatnaşýandygy üçin türkmen halkynyň Milli Liderine, şeýle döwrebap bilim ojagyny gurduryp berendigi üçin döwlet Baştutanymyza tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, uniwersitetiň professor-mugallymlarynyň, ähli işgärleriniň adyndan sagbolsun aýtdy.

Soňra Gahryman Arkadagymyz uniwersitetiň sport toplumynyň binasyna bardy. Uniwersitetiň sport toplumynda dürli sport çärelerini geçirmek, bedenterbiýe bilen meşgullanmak üçin ähli mümkinçilikler döredilipdir. Milli Liderimiz halkymyzyň “Saglyk — beglik” diýen pähimine ünsi çekip, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe bu asylly ýörelgäniň aýratyn ähmiýete eýe bolýandygyny aýtdy. Ýurdumyzda amala aşyrylan giň gerimli özgertmeleriň netijesinde paýtagtymyzda hem-de Diýarymyzyň beýleki künjeklerinde täze sport desgalarynyň yzygiderli gurlup ulanmaga berilmegi munuň aýdyň beýanydyr.

Soňra Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow uniwersitetiň mejlisler jaýynda Bilimler we talyp ýaşlar güni mynasybetli talyplaryň, professor-mugallymlaryň öňünde beýanat bilen çykyş etdi. Gahryman Arkadagymyzyň beýanaty Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň geljegi nazarlaýan, öňdengörüjilikli daşary hem-de içeri syýasatyna bagyşlandy. Türkmen halkynyň Milli Lideri talyplara ýüzlenip, şeýle ajaýyp günde olar bilen duşuşýandygyna örän şatdygyny, halkymyzyň “Toýlar goşa-goşadan gelýär” diýen sözleriniň şu gün durmuş hakykatyna öwrülýändigini aýtdy.

Gahryman Arkadagymyzyň belleýşi ýaly, hormatly Prezidentimiz şu günler Hytaý Halk Respublikasyna iş saparyny amala aşyrýar. Soňky ýyllarda türkmen-hytaý gatnaşyklary özara ynanyşmagyň, düşünişmegiň, açyklygyň ýokary derejesi bilen tapawutlanýar. Ýurtlarymyz strategik hyzmatdaşlygy ähli ugurlar boýunça yzygiderli we netijeli ösdürýärler. Türkmen-hytaý gatnaşyklary özara hormat goýmaga, ynanyşmaga esaslanýan köpugurly hyzmatdaşlygyň üstünlikli mysaly bolup durýar. Bu gatnaşyklar ugurlaryň giň gerimini öz içine alýar. Taryhdan mälim bolşy ýaly, türkmen-hytaý gatnaşyklary öz gözbaşyny asyrlaryň jümmüşinden alyp gaýdýar. Biziň eýýamymyzdan öňki 49-njy ýylda türkmen hem-de hytaý halklary “Kasam şertnamasy” diýlip atlandyrylan şertnama gol çekipdirler. Şertnamada: “Goý, biziň ogullarymyz we agtyklarymyz nesillerden-nesillere bu şertnama wepaly bolsun!” diýlip bellenilýär. Häzirki wagtda Arkadagly Gahryman Serdarymyz şol “kasama” eýerip, dostlukly ýurda sapary amala aşyrýar. Döwlet Baştutanymyzyň ŞHG-niň sammitine hormatly myhman hökmünde çagyrylmagy kökleri taryha uzap gidýän dostluga ygrarlylygyň aýdyň nyşanydyr diýip, Milli Liderimiz nygtady. Hormatly Prezidentimiz HHR-e saparynyň çäklerinde birnäçe duşuşyklary geçirýär. Şunuň bilen baglylykda, Halk Maslahatynyň Başlygy bu duşuşyklaryň iki ýurduň arasyndaky gatnaşyklary has-da pugtalandyrmaga ýardam etjekdigine ynam bildirdi.

Gahryman Arkadagymyz Bilimler we talyp ýaşlar gününde özüne ýurdumyzyň talyplary bilen duşuşmagyň miýesser edendigini, 19-njy sentýabrda bolsa Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisiniň geçiriljekdigini aýtdy. Munuň özi halkymyzyň “Agzybire Taňry biýr, agzalany gaňrybiýr” diýen pähiminiň dowamata atarylýandygynyň aýdyň beýanydyr. Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, Watan diňe halky bilen Watandyr! Döwlet diňe halky bilen döwletdir! Bu bolsa halk bilen döwletiň aýrylmaz bir bitewüdigini aňladýar diýip, Milli Liderimiz nygtady.

Halk bilen maslahatlaşmak türkmençiligiň asylly däpleriniň biridir. Şunuň bilen baglylykda, Gahryman Arkadagymyz Halk Maslahatynyň öňde boljak mejlisinde halkymyz bilen ara alnyp maslahatlaşyljak meseleleriň, onuň dowamynda kabul ediljek çözgütleriň ýurdumyzyň her bir raýatynyň abadan durmuşyny mundan beýläk-de ýokarlandyrmaga ýardam berjekdigine ynam bildirdi.

Türkmen halkynyň Milli Lideri ýylyň ahyryna çenli ýurdumyzda birnäçe baýramçylyklaryň belleniljekdigini aýtdy. Hususan-da, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 34 ýyllygy, ýurdumyzyň hemişelik Bitaraplygynyň 30 ýyllygy giňden belleniler.

Türkmenistanyň parahatçylygy we abadançylygy üpjün etmek boýunça öňe sürýän başlangyçlary halkara giňişlikde uly goldawa eýe bolýar. Türkmenistan dünýäde Bitaraplyk hukuk derejesi üç gezek ykrar edilen ýeke-täk ýurtdur. Ýurdumyzyň Bitaraplyk hukuk derejesiniň ykrar edilmeginiň ýubileý ýylynyň Birleşen Milletler Guramasynyň döredilmeginiň 80 ýyllygy bilen gabat gelmegi aýratyn many-mazmuna eýedir. Şunuň bilen baglylykda, Gahryman Arkadagymyz bu şanly seneleriň ýokary derejede we guramaçylykly geçirilmegi üçin ähli zerur işleriň alnyp barylýandygyny belledi.

Soňra Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersitetiniň binalarynyň hil babatda ýokary görkezijilere eýedigini tassyklaýan halkara derejeli güwänamalar we baýraklar gowşuryldy.

Ilki bilen, Türki dünýäniň inženerler we binagärler birleşiginiň ýolbaşçysy Ilýas Demirji şu dabarada çykyş etmeginiň özi üçin uly hormatdygyny aýtdy hem-de Gahryman Arkadagymyzy, hormatly Prezidentimizi täze uniwersitetiň açylyp ulanmaga berilmegi bilen tüýs ýürekden gutlady. Bellenilişi ýaly, Milli Liderimiziň, hormatly Prezidentimiziň tagallalary bilen Türkmenistanyň bilim ulgamy yzygiderli kämilleşdirilýär. Şu gün Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersitetiniň açylyp ulanmaga berilmegi hem munuň aýdyň beýanydyr.

Soňra Ilýas Demirji türki döwletlerde özboluşly binagärlik bilim edarasy hökmünde we uniwersitet-senagat hyzmatdaşlygyny ösdürýän hem-de telekeçilik we innowasiýalar ulgamyna mynasyp goşant goşýan görnükli, nusgalyk ýokary okuw mekdebi hökmünde uniwersitete ýörite baýraklary gowşurdy.

Soňra sertifikatlaşdyrmak boýunça “CERT International” guramasynyň direktory Riad Ibragimow Gahryman Arkadagymyza ýüzlenip, Türkmenistanda giňden bellenilýän Bilimler we talyp ýaşlar gününde täze ýokary okuw mekdebiniň açylyp ulanmaga berilmeginiň aýratyn ähmiýetiniň bardygyny aýtdy. Bellenilişi ýaly, Türkmenistanyň ykdysadyýeti yzygiderli ösdürilýär. Şunda innowasion çemeleşmelere möhüm ähmiýet berilýär. Myhman pursatdan peýdalanyp, Gahryman Arkadagymyzy we hormatly Prezidentimizi täze ýokary okuw mekdebiniň açylyp ulanmaga berilmegi bilen tüýs ýürekden gutlady hem-de Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersitetiniň okuw işlerini dolandyrmak çygrynda hil menejmentiniň ulgamlarynyň ISO 9001:2015 halkara standartynyň talaplaryna laýyk gelýändigini tassyklaýan güwänamany gowşurdy.

“Saybolt” kompaniýasynyň Türkmenistandaky resmi wekili D.Aganyýazow Gahryman Arkadagymyzy we hormatly Prezidentimizi Bilimler we talyp ýaşlar güni bilen tüýs ýürekden gutlady. Nygtalyşy ýaly, Gahryman Arkadagymyzyň ýurdumyzyň ylym-bilim ulgamyny döwrebaplaşdyrmak boýunça başlangyçlary häzirki wagtda hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda üstünlikli durmuşa geçirilýär. Munuň özi ýurdumyzda ýokary derejeli hünärmenleriň kemala gelmeginde möhüm ähmiýete eýedir. “Saybolt” kompaniýasynyň wekili Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersitetiniň barlaghana otaglarynyň ýerli we halkara standartlara laýyk gelýändigini tassyklaýan barlag güwänamasyny gowşurdy.

Soňra “Özlem Aydinlatma Sa. A.Ş.” kompaniýasynyň wekili Ahmet Kahraman Türkmenistanda giňden bellenilýän Bilimler we talyp ýaşlar güni Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersitetiniň açylyp ulanmaga berilmeginiň aýratyn many-mazmuna eýedigini belledi hem-de Gahryman Arkadagymyzy we döwlet Baştutanymyzy bu şanly waka bilen tüýs ýürekden gutlady. “Özlem Aydinlatma Sa. A.Ş.” kompaniýasynyň wekili Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersitetinde gurnalan POLIGHT yşyklandyryjy enjamlarynyň we şäher mebelleriniň ISO 9001:2015, ISO 14001:2015 we ISO 45001:2018 halkara standartlaryna laýyklykda işlenip taýýarlanandygyny hem-de bu enjamlaryň ýokary hilini we bildirilýän talaplara laýyk gelýändigini tassyklaýan şahadatnamany gowşurdy.

Şeýlelikde, Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersitetine gowşurylan degişli şahadatnamalar we güwänamalar bu ýokary okuw mekdebiniň hil we enjamlaşdyrylyş, tehnologiýalar babatda ýokary halkara ölçeglere laýyk gelýändigini alamatlandyrdy. Türkmen halkynyň Milli Lideri ýokary okuw mekdebini mynasyp bolan halkara baýraklary bilen tüýs ýürekden gutlap, munuň ýurdumyzyň bilim ulgamynyň yzygiderli ösdürilýändiginiň aýdyň beýanydygyny aýtdy.

Bellenilişi ýaly, häzirki wagtda bilim ulgamy tutuş dünýäde täzeçil tehnologiýalara esaslanýar hem-de kosmiki tizlik bilen ösýär. Täze uniwersitetiň gurlup ulanmaga berilmegi ýurdumyzyň döwrüň talaby bilen aýakdaş ösýändiginiň subutnamasydyr.

“Durmuşda öz ornuňy tapmak üçin bilime möhüm orun degişlidir. Bilim her bir adam üçin täze-täze mümkinçilikleri açýar” diýip, Gahryman Arkadagymyz belledi. Şunuň bilen baglylykda, türkmen halkynyň Milli Lideri türkmen ýaşlarynyň gazanýan üstünlikleri barada durup geçdi. Nygtalyşy ýaly, Arkadag şäheriniň ikinji tapgyryny durmuşa geçirmegiň çäklerinde ýurdumyzyň ýaşlarynyň pikirleriniň peýdalanylmagy gurluşyk işlerinde innowasion çemeleşmelere aýratyn ähmiýet berilýändiginiň güwäsi boldy.

Milli Liderimiz sözüni dowam edip, şu gün Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynyň täze goşmaça okuw binasynyň açylyp ulanmaga berilmeginiň hem möhüm ähmiýetini belledi. Institutyň täze binasynda Gün panelleriniň, “Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri” ylmy-önümçilik merkeziniň bolmagy ýurdumyzda “ýaşyl” energetika syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň aýdyň beýanydyr.

Soňra bu ýerde türkmen halkynyň Milli Lideri Hormatly myhmanlaryň kitabynda ýadygärlik ýazgy galdyrdy.

Milli Liderimizden şanly waka mynasybetli Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersitetiniň işgärleriniň hem-de talyp ýaşlarynyň adyndan ajaýyp türkmen halysyny Arkadagly Gahryman Serdarymyza sowgat hökmünde gowşuryp bermegi uly hormat bilen haýyş edildi.

Ýurdumyzyň medeniýet we sungat ussatlarynyň ýerine ýetirmeginde joşgunly aýdym-sazlaryň ýaňlanmagy şu günki dabaranyň ajaýyp jemlemesine öwrüldi.

Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyz döwrebap ýokary okuw mekdebiniň açylmagy bilen ýygnananlary ýene bir gezek gutlady we olara alyp barýan işlerinde üstünlikleri arzuw edip, bu ýerden ugrady.

Şeýlelikde, Gahryman Arkadagymyzyň gatnaşmagynda Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersitetiniň açylyp ulanmaga berilmegi ýurdumyzda hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda bilim ulgamyny mundan beýläk-de kämilleşdirmek boýunça durmuşa geçirilýän giň gerimli işleriň üstünliklere beslenýändiginiň nobatdaky aýdyň güwäsi boldy.

Serdar BERDIMUHAMEDOW,

Türkmenistanyň Prezidenti.

Hormatly hytaýly dostlar!

Ilki bilen, “Ženmin Žibao” gazetiniň ýolbaşçylaryna Türkmenistanyň wekiliýetiniň Hytaý Halk Respublikasyna saparynyň öň ýanynda şu makalany çap etmek başlangyjy bilen çykyş edendigi üçin minnetdarlyk bildirýärin. Men muňa taýýardygymy beýan etdim. Şeýle uly we abraýly neşiriň köpmillionly okyjylaryna göni ýüzlenmek olara Türkmenistan bilen Hytaý Halk Respublikasynyň arasyndaky özara gatnaşyklaryň düýp mazmunyny gowy bilmäge, biziň halklarymyzyň hatyrasyna we düýpli bähbitlerine laýyklykda, iki döwletiň häzirki hem-de geljekde alyp barjak bilelikdäki işlerine anyk baha bermäge ýardam eder diýip pikir edýärin.

Indi 30 ýyldan gowrak wagt bäri Türkmenistan we Hytaý Halk Respublikasy Garaşsyz döwletler hökmünde öz gatnaşyklaryny ösdürýärler. Taryhy ölçegde alnanda, bu gysga möhletde uly döredijilikli ýol geçildi. Ysnyşykly syýasy, söwda-ykdysady, ynsanperwer hyzmatdaşlyk ýola goýuldy. Iki ýurduň ýolbaşçylarynyň arasynda yzygiderli esasda gatnaşyklar alnyp baryldy. Hyzmatdaşlyk etmegiň berk hukuk binýady döredildi. 2013-nji ýylyň sentýabrynda biziň uzak möhletli geljekdäki gatnaşyklarymyzyň düýp mazmunyny hem-de ugruny kesgitlän taryhy waka bolup geçdi. Şol gün Aşgabatda Türkmenistan bilen Hytaý Halk Respublikasynyň arasynda strategik hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny ýola goýmak barada Bilelikdäki Jarnama gol çekildi. Şeýle-de 2014-nji ýylyň maýynda Türkmenistan bilen Hytaý Halk Respublikasynyň arasynda strategik hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny ösdürmek we çuňlaşdyrmak hakynda Bilelikdäki Jarnama, Türkmenistan bilen Hytaý Halk Respublikasynyň arasynda 2014 — 2018-nji ýyllarda strategik hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny ösdürmegiň meýilnamasyny kabul etmek barada Beýannama kabul edildi.

Ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň häzirki ösüşindäki anyk üstünlikler barada aýdylanda, şol üstünliklere biziň halklarymyzy birleşdirýän köpasyrlyk umumy mirasdan aýratynlykda garamak bolmaz. Hut şol mirasyň häzirki türkmen-hytaý strategik hyzmatdaşlygynyň örän berk, düýpli binýady bolup durýandygyna ynanýaryn. Taryhy resminamalarda, ýyl ýazgylarynda we edebi ýadygärliklerde türkmenleriň hem-de hytaýlaryň arasyndaky ysnyşykly syýasy, söwda, işewürlik hem-de medeni gatnaşyklaryň inkär edip bolmajak subutnamalary saklanyp galypdyr. Şol taryhy ýazgylar ençeme ýüzýyllyklary öz içine alýar. Asyrlaryň dowamynda iki halkyň arasynda özara gatnaşyklaryň anyk nusgasy döredilipdir. Birek-birek baradaky garaýyşlar emele gelip, özara akyl ýetirmek we düşünişmek häsiýetleri ýüze çykypdyr. Munuň köp ugurlary gurşap alan hem-de Aziýada medeni-durmuş ösüşine düýpli täsir eden asylly, oňyn, döredijilikli ýagdaý bolandygyny aýtmak gerek. Bu ýagdaý diňe bir türkmenleriň we hytaýlaryň däl, eýsem, yklymyň beýleki halklarynyň, gönüden-göni goňşularyň we has uzakdaky ýurtlaryň halklarynyň hem gülläp ösmegine, maddy, ruhy taýdan özara baýlaşmagyna ýardam beripdir.

Beýik Ýüpek ýoly biziň halklarymyzyň gatnaşan şu taryhy ýagdaýynyň esasy şerti boldy. Şoňa görä-de, bu taryhy ýagdaýyň mirasdüşerleri we dowam etdirijileri hökmünde özümiz barada aýdanymyzda, onuň düýpli esaslarynyň bardygyna, hakykatdygyna we ygtybarlydygyna ynanýaryn. Hytaýyň «Bir guşak, bir ýol» başlangyjy bilen Türkmenistanyň «Beýik Ýüpek ýoluny gaýtadan dikeltmek» strategiýasyny häsiýetlendirip, uly ähmiýetli, giň gerimli bu iki taslamanyň bir-birine ýakyndygyny, filosofik taýdan we iş ýüzünde meňzeşdigini görýäris.

Häzirki döwürde Türkmenistan bilen Hytaýyň syýasy ugurdaky döwletara hyzmatdaşlygy özara ynanyşmaga esaslanýandygy, aç-açanlygy, ýokary netijeliligi bilen häsiýetlendirilýär. Iki döwletiň ýolbaşçylarynyň ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň we halkara syýasy giňişlikde arkalaşmagyň örän möhüm ugurlaryny öz içine alýan duşuşyklary we gepleşikleri hemişe çuň many-mazmunly bolup, jogapkärli strategik dialoga esaslanýar. Ählumumy dünýä gurluşynyň düýpli meseleleri boýunça Türkmenistanyň hem-de Hytaý Halk Respublikasynyň çemeleşmeleri we garaýyşlary ýakyn ýa-da meňzeşdir.

Biziň döwletlerimiz dünýä gurluşynyň durnukly we howpsuz berk ulgamyny döretmek ugrunda aýgytly hem-de üýtgewsiz çykyş edýärler. Ol deňhukuklylyga, özara hormata, adalatlylyga, köptaraplaýyn bähbitleri ykrar etmäge esaslanýar. Birleşen Milletler Guramasynyň Tertipnamasy we halkara hukugyň ulgamy şeýle dünýä tertibiniň daýanjy bolup durýar. Türkmenistan Hytaý bilen bilelikde şu köptaraply gurluşlaryň üstünde ýadawsyz işleýär. Şunda ýola goýlan özara goldaw bermek tejribesi gowy däbe öwrüldi. Munuň özi iki ýurduň uzak möhletli geljekde ol ýa-da beýleki wakalardyr ýagdaýlara dogry baha bermäge esaslanýan, düýpli oýlanyşykly, öňdengörüjilikli diplomatik ugrudyr. Hytaý Halk Respublikasynyň Türkmenistanyň Bitaraplygyny goldamagy şeýle çemeleşmäniň aýdyň mysalydyr. Hytaýyň örän ýokary abraýynyň we tutýan ornunyň Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň ilkinji we soňky Kararnamalaryny kabul etmegiň barşynda Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygyny halkara derejede ykrar etmekde täsiri uly boldy.

Häzirki döwürde türkmen Bitaraplygy halkara we sebit syýasatynyň möhüm şerti bolup çykyş edýär. Aziýada we tutuş Ýer ýüzünde parahatçylygy, durnuklylygy, hoşniýetli goňşuçylygy pugtalandyrmakda Hytaý Halk Respublikasynyň tagallalarynyň üstünlikli bolmagyna ýardam berýär. Öz gezeginde, biziň ýurdumyz hem Hytaý üçin wajyp meselelerde, şol sanda Hytaý Halk Respublikasynyň birligine, çäkleriniň bitewüligine, terrorçylyga, ekstremizme, arabozarlyga garşy göreşe degişli meselelerde hemişe dogruçyl, aç-açan we düýpli garaýyşlaryny beýan edýär.

Türkmenistan bilen Hytaý ösüp barýan ýurtlaryň ornuny ýokarlandyrmagyň zerurdygyna ynamyny dünýäniň syýasy giňişliginde birleşdirýär. Energetika we azyk howpsuzlygy, epidemiýalara hem-de kesellere garşy göreşmek, adam hukuklary ýaly meselelerde, şol sanda ýaşaýşa, howpsuzlyga, saglyga hukuk ýaly düýpli meselelerde şol ýurtlara halkara gün tertibinde mynasyp ornuň üpjün edilmegi ugrunda çykyş edýär. Şunuň bilen baglylykda, COVID-19 pandemiýasyna garşy göreşiň iň bir çylşyrymly ýyllarynda Türkmenistan bilen Hytaýyň raýdaşlygyny hem-de özara kömegini belläp geçmek ýerlikli bolar. Türkmenistana derman serişdelerinidir enjamlary ibermekde goldaw berendigi üçin biz Hytaýa hemişe minnetdardyrys. «Hakyky dostluk kyn pursatda ýüze çykýar» diýen gadymy hytaý aýtgysy Türkmenistan bilen Hytaý Halk Respublikasynyň gatnaşyklaryna doly derejede laýyk gelýär. Biziň dostlugymyz kyn synaglardan abraý bilen geçdi.

Türkmenistan bilen Hytaýyň hyzmatdaşlygy sebit ugurlary boýunça hem ýyl-ýyldan kämilleşýär we pugtalanýar. «Merkezi Aziýa — Hytaý» formatynyň çäklerinde netijeli gatnaşyklar ýola goýuldy. Türkmenistan Hytaý Halk Respublikasynyň agza bolup durýan iri köptaraply düzümleriniň ýokary derejedäki duşuşyklaryna gyzyklanma bilen yzygiderli gatnaşýar. Hususan-da, Türkmenistanyň wekiliýetiniň Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň ýokary derejede geçiriljek duşuşygyna hem hormatly myhman hökmünde gatnaşjakdygyny bellemek isleýärin. Bu barada aýtmak bilen, Türkmenistanyň we Hytaýyň ykdysadyýetde, ilkinji nobatda, energetika, ulag ulgamlaryndaky strategik hyzmatdaşlygynyň barşyna hem-de geljegine aýratyn üns bermek zerurdyr. Biziň bu ugurda ägirt uly mümkinçiliklerimiziň bardygyna ynanýaryn. Olary peýdalanmak eýýäm örän gowy netijeleri berýär, tutuş yklymyň geoykdysady ýagdaýyna düýpli we oňyn täsir edýär.

Energetika pudagynda bilelikde gazanan has uly üstünliklerimiziň hatarynda 2009-njy ýylda işe girizilen, biziň kanuny ýagdaýda «Türkmenistan — Hytaý» strategik gaz geçirijisi diýip atlandyrýan gaz geçirijimizi görkezmek bolar. Bu özboluşly inženerçilik desgasy iki ýurduň ýolbaşçylarynyň syýasy erk-isleginiň, batyrgaý hereketleriniň netijesidir, ikitaraplaýyn mümkinçilikleriň we şertleriň beýanydyr. Hakykatda, bu gaz geçiriji diňe türkmen tebigy gazynyň uly möçberini Hytaýa eltmegiň serişdesi bolman, eýsem, yklymda energiýa howpsuzlygy ulgamynyň adalatly, özara bähbitli we durnukly düzümini döretmegiň hem aýdyň mysalydyr. Biz bu ugurda bitirilen işlere guwanyp bileris. Onuň netijeleri Türkmenistanyň we Hytaýyň, şeýle-de üstaşyr geçirýän ýurtlaryň ykdysadyýetiniň, Ýewraziýanyň energetika giňişliginde ähli özara gatnaşyklar ulgamynyň ösüşine kuwwatly itergi berdi. Türkmenistanyň we Hytaýyň bu ulgamdaky hyzmatdaşlygy dowam etdiriler hem-de ösdüriler. Bu hyzmatdaşlyk ykdysady taýdan esaslydygyny, uzak möhletli, ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn bähbitlere laýyk gelýändigini subut etdi.

Türkmen-hytaý ulag hyzmatdaşlygy-da barha uly ähmiýete eýe bolýar. Biziň ulag strategiýamyzyň düýp mazmuny we wezipeleri baradaky garaýyşlarymyz ýakyn hem-de laýyk gelýär. Bu bolsa Gündogar — Günbatar ugry boýunça ulag we logistik geçelgeleriň goşulyşan hem-de utgaşdyrylan toplumyny döretmek üçin geografik taýdan artykmaçlyklarymyzy, maliýe, guramaçylyk, syýasy-diplomatik serişdelerimizi birleşdirmekde oňat şert bolup durýar. Munuň özi özara bähbitli, deňhukukly hyzmatdaşlygyň durnukly ýörelgeleri esasynda Aziýanyň hem-de Ýewropanyň ykdysady taýdan ýakynlaşmagynyň has uly geljegi bolan netijeli usulydyr. Bu başlangyçda Türkmenistan bilen Hytaý esasy orny eýelemelidirler. Biz bu ugurda hyzmatdaşlyk etmäge taýýardygy üçin hytaýly hyzmatdaşlarymyza minnetdardyrys. Uly umyt bildirilýän bu yklymara taslamanyň üstünlikli amala aşyryljakdygyna hem-de onuň XXI asyrda biziň strategik hyzmatdaşlygymyzyň nobatdaky kuwwatly birleşdirijisine öwrüljekdigine ynanýaryn.

Men ýene-de özara gatnaşyklarymyzyň taryhy ýagdaýyna, köpasyrlyk tejribämize, şol sanda türkmen we hytaý halklarynyň arasyndaky ykdysady hem-de söwda ulgamlaryndaky gatnaşyklara we tejribä dolanaýyn. Häzirki wagtda bu tejribe zerur bolup durýar. Şoňa görä-de, biz bilelikde ony işewür hyzmatdaşlykda peýdalanmalydyrys we netijeli ulanmalydyrys. Türkmen hem-de hytaý telekeçilik birleşmeleriniň biri-birine teklip etmäge köp mümkinçilikleriniň bardygyna ynanýaryn. Söwda aragatnaşyklaryny dikeltmek we diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek, orta hem-de kiçi telekeçilik ulgamynda bilelikdäki taslamalar iki ýurduň ykdysadyýetleriniň aýry-aýry pudaklaryny ösdürmegiň derejesine oňat täsir edýär. Täjirçilik taýdan peýda getirýär, halklarymyzyň hal-ýagdaýyny we durmuş derejesini ýokarlandyrýar, ýaşaýyş-durmuş meselelerini çözmäge ýardam berýär.

Biz ikitaraplaýyn ykdysady gatnaşyklarda maýa goýumlary goýmaga uly üns berýäris. Sebäbi bilelikdäki taslamalaryň netijelerine düşünilýär hem-de olary amala aşyrmaga isleg artýar. Şeýle işe Hökümet derejesinde-de goldaw berilýär. Bu bolsa geljege ynamly garamaga we hyzmatdaşlyk meýilnamalaryny ynamly düzmäge esas berýär.

Häzirki döwürde Türkmenistan bilen Hytaýyň tehnologiýalar babatdaky hyzmatdaşlygy zerurdyr. Biziň ýurdumyzda ykdysadyýetiň, durmuş ulgamynyň, şäher gurluşygynyň, önümçilik pudaklarynyň ösüşi tapgyrlaýyn esasda innowasion ugra geçirilýär. Şoňa görä-de, biz özara bähbit we uzak möhletli esasda bu işlere gatnaşmak teklibi bilen hytaý tarapyna ýüzlenýäris. Bu teklibiň Hytaýyň ýöriteleşdirilen düzümleriniň we kompaniýalarynyň ýolbaşçylarynyň arasynda oňyn seslenme döredendigini aýtmalydyryn.

Ynsanperwer ulgam hem hyzmatdaşlyk etmek üçin ägirt uly we çäksiz mümkinçilik açýar. Munuň özi birek-biregi dost-doganlyk, özara hormat goýmak, ynanyşmak duýgulary birleşdirýän iki ýurt hem-de olaryň halklary üçin tebigy ýagdaýdyr. Häzirki döwürde ynsanperwer gatnaşyklarymyz birek-biregiň isleglerini kanagatlandyrmaga, Türkmenistanyň we Hytaýyň taryhyny, medeniýetini öwrenmäge gönükdirildi. Iki ýurduň ýaşlarynyň arasynda bu ýagdaýyň ösýändigini buýsanç hem-de kanagatlanma bilen synlaýaryn. Hytaý Halk Respublikasynda okaýan türkmen ýigitleri we gyzlary beýik hytaý medeniýetini özleşdirýärler hem-de, öz gezeginde, hytaý topragynda türkmen medeniýetini ýaýradyjylar bolup durýarlar. Munuň özi örän möhüm ýagdaýdyr. Iki ýurduň tagallasy bilen häzirki wagtda jemgyýet we döwlet hökmünde Türkmenistanyň hem-de Hytaýyň gymmatlyklarydyr dünýägaraýyşlary ýakynlaşýar. Özüň we daşyňy gurşap alan dünýä barada sagdyn, oňyn garaýşyň örän gymmatly berk binýady döredilýär. Şunda Türkmenistana we Hytaýa wajyp döredijilikli wezipäni ýerine ýetirmek degişlidir.

Biziň ýurtlarymyz we halklarymyz öz öňlerinde duran maksatlary hem-de mümkinçilikleri aýdyň görüp, özboluşlylygy, aýratynlygy bilen bilelikde öňe barýarlar. Häzirki döwürde Türkmenistan bilen Hytaý hakyky dostlar, öz döwletleriniň, bütin adamzadyň ösüşiniň örän möhüm meselelerini çözmekde ygtybarly hyzmatdaşlar hem-de pikirdeşler bolup durýarlar. Biziň öňümizde duran ähli wezipeleri bilelikde ýerine ýetirjekdigimize berk ynanýaryn.

Aşgabat — Týanszin, 31-nji awgust (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň (ŞHG) sammitine hem-de Ikinji jahan urşunda gazanylan ýeňşiň 80 ýyllygyna bagyşlanan dabaralara gatnaşmak üçin Hytaý Halk Respublikasyna iş sapary bilen ugrady. Aşgabadyň Halkara howa menzilinde döwlet Baştutanymyzy ýurdumyzyň resmi adamlary ugratdylar.

Täze taryhy döwürde hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda Türkmenistan oňyn Bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik, netijeli hyzmatdaşlyk ýörelgelerine esaslanýan daşary syýasat strategiýasyny yzygiderli durmuşa geçirýär. Şol strategiýada türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyzyň oňyn başlangyçlary mynasyp dowam etdirilýär. Döwlet Baştutanymyzyň HHR-iň Başlygy Si Szinpiniň çakylygy boýunça Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň sammitine hormatly myhman hökmünde gatnaşmagy hem munuň aýdyň mysalydyr.

Sebit howpsuzlygyny pugtalandyrmak, ykdysady, medeni gatnaşyklary ösdürmek bilen baglylykda, Türkmenistanyň Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza ýurtlar bilen hyzmatdaşlygy barha uly ähmiýete eýe bolýar. Ýurdumyz ŞHG-ä agza döwletler bilen dürli formatlarda hyzmatdaşlyk edýär. Bu bolsa Türkmenistanyň halkara giňişlikdäki ornuny pugtalandyrmaga we goňşy döwletler bilen özara bähbitli gatnaşyklary ösdürmäge ýardam berýär. Ykdysady hyzmatdaşlyk Türkmenistan bilen ŞHG ýurtlarynyň hyzmatdaşlygynyň gün tertibinde möhüm orny eýeleýär. Tebigy gazyň we nebitiň ägirt uly gorlaryna eýe bolan Türkmenistan guramanyň ýurtlary üçin özüne çekiji hyzmatdaş bolup durýar. Ulag infrastrukturasynyň ösdürilmegi, täze söwda ugurlarynyň döredilmegi, maýa goýum taslamalary ykdysady gatnaşyklary giňeltmäge ýardam edip, ýurtlaryň ählisiniň ykdysady ösüşine oňyn täsirini ýetirýär.

Medeni-ynsanperwer hyzmatdaşlyk hem Türkmenistan bilen Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza ýurtlaryň arasyndaky gatnaşyklary berkitmekde wajyp orny eýeleýär. Ylym, bilim, medeniýet, syýahatçylyk ulgamlarynda tejribe alşylmagy, bilelikdäki medeni çäreleriň geçirilmegi halklaryň arasynda özara düşünişmegi, dostlugy pugtalandyrmaga, döwletara gatnaşyklary ösdürmäge goşant goşýar. Şunuň bilen birlikde, ekologiýa we durnukly ösüş ulgamlaryndaky hyzmatdaşlyga aýratyn üns berilýär. Howanyň üýtgeýän şertlerinde ŞHG ýurtlary, şol sanda Türkmenistan suw serişdelerini dolandyrmak, daşky gurşawy goramak, tebigy baýlyklary netijeli ulanmak bilen baglanyşykly meseleleri çözmek üçin tagallalary birleşdirýärler. Bu ugurdaky bilelikdäki taslamalar hem-de başlangyçlar ekologik abadançylygy üpjün etmäge, ilatyň ýaşaýyş-durmuş derejesini gowulandyrmaga ýardam berýär. Şeýlelikde, Türkmenistanyň Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna girýän ýurtlar bilen hyzmatdaşlygy köpugurly we uzak möhletleýin häsiýete eýe bolup, sebitde durnuklylygy pugtalandyrmagyň, netijeli gatnaşyklary ösdürmegiň bähbitlerine hyzmat edýär.

...Birnäçe sagatdan soňra, hormatly Prezidentimiziň uçary iki ýurduň Döwlet baýdaklary bilen bezelen Týanszin şäheriniň Halkara howa menziline gelip gondy. Belent mertebeli myhmanyň hormatyna bu ýerde Hormat garawulynyň esgerleri nyzama düzülipdir. Döwlet Baştutanymyzy Hytaý Halk Respublikasynyň resmi adamlary hem-de Türkmenistanyň wekiliýetiniň agzalary mähirli garşyladylar. Howa menzilinden hormatly Prezidentimiz sapar wagty özi üçin niýetlenen kabulhana ugrady.

Günüň ikinji ýarymynda döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow “Meýszýan” sergi we maslahatlar merkezine bardy. Merkeziň foýesinde hormatly Prezidentimizi HHR-iň Başlygy Si Szinpin hem-de onuň maşgalasy mähirli garşyladylar we bilelikde surata düşdüler. Sammite gatnaşýan wekiliýet ýolbaşçylarynyň bilelikde surata düşmek dabarasyndan soňra, bu ýerde belent mertebeli myhmanlaryň hormatyna HHR-iň Başlygy Si Szinpiniň we onuň maşgalasy Pen Liýuanyň adyndan agşamlyk nahary berildi.

Hormatly Prezidentimiziň HHR-e iş sapary dowam edýär.

Arkadag şäheri, 31-nji awgust (TDH). Şu gün türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow täzeçil tehnologiýalar esasynda bina edilen Arkadag şäherine iş saparyny amala aşyryp, täze şäheriň çäklerinde gurulmagy hem-de durky täzelenilmegi meýilleşdirilýän desgalaryň şekil taslamalary bilen tanyşdy.

Häzirki döwürde Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen binýat bolan täze şäheriň gurluşygynyň ikinji tapgyryndaky işleriň depgini barha ýokarlanýar. Arkadag şäherinde gurulýan medeni-durmuş, önümçilik maksatly binalaryň, ýol-ulag düzümine degişli desgalaryň taslamalarynyň taýýarlanylmagyna, olaryň gurluşyk işlerine hemmetaraplaýyn esasda çemeleşilýär.

Türkmen halkynyň Milli Lideri “akylly” şäher konsepsiýasy esasynda bina edilen Arkadag şäherine gelip, täze şäheriň gurluşygynyň ikinji tapgyrynda bina edilmegi meýilleşdirilýän önümçilik toplumlarynyň, ýol-ulag düzümine degişli desgalaryň taýýarlanan şekil taslamalary bilen tanyşdy.

Bu ýerde Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň gurluşyk we senagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasary B.Annamämmedow, Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Arkadag şäheriniň gurluşygy boýunça döwlet komitetiniň başlygy D.Orazow, Arkadag şäheriniň häkimi G.Mämmedowa Gahryman Arkadagymyzy hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyzy ýurdumyzda giňden bellenilýän Bilimler we talyp ýaşlar güni bilen tüýs ýürekden gutladylar we hormatly Prezidentimiziň Hytaý Halk Respublikasyna saparynyň şowly geçmegini arzuw etdiler.

B.Annamämmedow hem-de D.Orazow täze şäheriň gurluşygynyň ikinji tapgyrynda alnyp barylýan işleriň depginini ýokarlandyrmak, durky täzelenilmegi meýilleşdirilýän desgalaryň görnüşleri barada hasabat berdiler. Bu ýerde görkezilýän şekil taslamalarynyň hatarynda “Ahalteke atlary” şaýolunyň ugrunda guruljak girelgäniň görnüşi, täze şäheriň köpugurly stadionynyň öňünde goýulmagy meýilleşdirilýän nyşanlar, açyk görnüşli suwaryş suw saklaýjy howuzlar toplumyndan suwaryş suw howuzlar toplumyna çenli suw geçiriji ulgamyň Garagum derýasynyň üstünden we aşagyndan geçirilişiniň taslamalary, “Arkadag Medisina Klasteri Menejment” kärhanasynyň önümleriniň, çaga iýmitleriniň görnüşleri, Gorjaw etrap häkimliginiň binasynyň içki bezegleri, täze şäheriň demir ýol menziliniň içki bezeg aýratynlyklaryna degişli taslamalar bar. Bellenilişi ýaly, häzirki döwürde Arkadag şäheriniň lukmançylyk klasteriniň saglygy goraýşa degişli serişdeleriniň, çagalar iýmitleriniň, zyýansyzlandyryş sargylarynyň we diş lukmançylyk ulgamyna degişli önümleriň hiliniň halkara derejede ykrar edilmegi hormatly Prezidentimiziň intellektual eýeçiligi ösdürmek boýunça öňe süren başlangyçlarynyň oňyn netije berýändigini görkezýär.

Milli Liderimiz şekil taslamalaryny synlap, olara birnäçe bellikleri aýtdy we degişli düzedişleri girizdi. Türkmenistanyň at gazanan arhitektory Gurbanguly Berdimuhamedow durmuş, önümçilik maksatly binalaryň hersiniň ähmiýetine görä, aýratynlykda ýerleşdirilmeginiň möhüm talap bolup durýandygyna ünsi çekdi. Täze şäheriň girelgesiniň bezeg işlerinde Arkadag şäherine mahsus bezeg serişdeleriniň, degişli şekilleriň ýerleşdirilmegi maksadalaýyk bolar. Şunda degişli düzümler tarapyndan bilelikde tagalla edilmelidir. Arkadag şäheriniň çäklerinde guruljak täze desgalaryň taslamalary taýýarlanylanda häzirki zaman şähergurluşyk maksatnamasynyň talaplarynyň göz öňünde tutulmalydygyny belläp, hormatly Arkadagymyz binalaryň gurluşyklarynda ýokary hil derejesiniň üpjün edilmeginiň, şol bir wagtyň özünde bu künjegiň tebigy aýratynlyklaryna, ekologik ýagdaýyna ähmiýet berilmeginiň möhüm talap bolup durýandygyna ünsi çekdi.

Şäheriň dürli maksatly binalarynyň gurluşygynda, bezeg işlerinde ulanylýan serişdeleriň bu künjegiň toprak-howa şertlerine laýyk gelmegi wajypdyr. Halk Maslahatynyň Başlygy bu ýerde alnyp barylýan we meýilleşdirilen işleriň häzirki döwrüň talabyna laýyk derejede ýerine ýetirilmelidigini, görkezilen taslamalara girizilen düzedişleriň degişli derejede berjaý edilmelidigini aýtdy we binalaryň gurluşyklarynyň bellenilen möhletlerde tamamlanmagy, şunda ösen tejribeleriň, täzeçil tehnologiýalaryň işjeň ulanylmagy babatda öz maslahatlaryny berdi.

Gahryman Arkadagymyz taslamalar bilen tanyşlygy tamamlap, binanyň daşyna çykdy we bu ýerde dürli maksatly binalaryň üçekleriniň örtüginde ulanylýan, häzirki döwürde önümçiligi ýola goýlan üçekleriň görnüşlerini synlady. Bu ýerde olaryň dürli görnüşleri, reňk aýratynlyklary görkezildi. Milli Liderimiz ýurdumyzyň dürli künjeklerinde, şol sanda täze şäherde gurulýan binalaryň üçekleriniň örtükleriniň reňkiniň her bir desganyň ähmiýetine laýyklykda seçilip alynmalydygyny belläp, olaryň milli binagärlik ýörelgelerine, häzirki zamanyň talaplaryna laýyk derejede ulanylmalydygyna ünsi çekdi. Aýratyn-da, üçekleriň reňklerine möhüm ähmiýet berilmelidir. Munuň özi olaryň reňkleriniň binalaryň bezeg aýratynlygy, önümçilik we durmuş ähmiýeti bilen utgaşmalydygyny görkezýär. Şäheriň gurluşygynda ulanylýan bezeg we gurluşyk serişdeleriniň amatlylyk derejesine, bezeg aýratynlyklaryna, ýurdumyzyň howa şertlerine laýyk gelmelidigini aýdyp, hormatly Arkadagymyz bu ugurdaky işleriň kesgitlenen wezipelere laýyklykda amala aşyrylmalydygyny belledi.

Umuman, Arkadag şäheriniň ikinji tapgyrynyň gurluşygynyň çaltlandyrylmagy, binalaryň bellenen möhletlerde ulanmaga berilmegi, gurluşyk işleriniň ýokary hil derejesiniň üpjün edilmegi möhüm wezipe bolup durýar. Şol bir wagtyň özünde täze şäheriň önümçilik maksatly desgalarynyň, lukmançylyk klasteriniň binalarynyň gurluşygyna, olaryň enjamlaşdyrylyşyna häzirki zamanyň ösen tejribesine laýyklykda çemeleşilmelidir.

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow täze şäheriň sazlaşykly ösüşini üpjün etmek, dürli maksatly binalaryň gurluşygyny çaltlandyrmak boýunça kesgitlenen wezipeleri degişli derejede ýerine ýetirmekde hemmelere üstünlikleri arzuw edip, bu ýerden ugrady.

Aşgabat, 29-njy awgust (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow bilen Koreýa Respublikasynyň Prezidenti Li Çže Mýonyň arasynda telefon arkaly söhbetdeşlik geçirildi.

Söhbetdeşler mähirli salamlaşyp, döwletara gatnaşyklaryň ileri tutulýan ugurlaryny ara alyp maslahatlaşmaga dörän mümkinçilige kanagatlanma bildirdiler. Döwlet Baştutanymyz Li Çže Mýony Koreýa Respublikasynyň Prezidenti wezipesine saýlanylmagy bilen gutlap, oňa jogapkärli döwlet işinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Dostlukly ýurduň Baştutany gutlaglar we hoşniýetli arzuwlar üçin hoşallyk bildirip, Koreýa Respublikasynda Türkmenistan bilen köpugurly gatnaşyklaryň ösdürilmegine möhüm ähmiýet berilýändigini belledi. Şeýle hem Prezident Li Çže Mýon koreý-türkmen hyzmatdaşlygyny pugtalandyrmakda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň uly goşandyny aýratyn nygtady we pursatdan peýdalanyp, Gahryman Arkadagymyza mähirli salamyny, iň gowy arzuwlaryny ýetirmegi haýyş etdi.

Söhbetdeşligiň dowamynda bellenilişi ýaly, Türkmenistan bilen Koreýa Respublikasynyň arasyndaky gatnaşyklar dostluk, ynanyşmak, özara düşünişmek ýörelgelerine esaslanýar. Bu ýurt bilen hyzmatdaşlygyň ösdürilmegi Türkmenistanyň daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolup durýar. Ýurtlarymyz ikitaraplaýyn derejede, abraýly halkara guramalaryň, ilkinji nobatda, Birleşen Milletler Guramasynyň çäklerinde işjeň hyzmatdaşlyk edýärler. Mundan başga-da, sebit derejesinde “Merkezi Aziýa — Koreýa Respublikasy” formatynda hyzmatdaşlyk edilýär. Munuň özi energetika, ulag, ekologiýa, saglygy goraýyş, medeniýet ýaly ulgamlarda özara gatnaşyklary işjeňleşdirmäge ýardam berýär. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Türkmenistan bilen Koreýa Respublikasynyň arasyndaky söwda-ykdysady hyzmatdaşlyga aýratyn ünsi çekdi.

Köp ýyllaryň dowamynda “Hyundai”, “Daewoo”, “LG” ýaly öňdebaryjy koreý kompaniýalary bilen hyzmatdaşlygyň oňyn tejribesi toplandy. Bu kompaniýalaryň gatnaşmagynda ýurdumyzda dürli taslamalar, hususan-da, Balkan welaýatynda bahasy 3 milliard 400 million amerikan dollaryndan gowrak bolan, ýylda 386 müň tonna polietilen hem-de 81 müň tonna polipropilen öndürýän gazhimiýa toplumynyň, “Galkynyş” gaz känini özleşdirmegiň çäklerinde bahasy 1 milliard 484 million amerikan dollaryndan gowrak bolan, ýylda 10 milliard kub metr harytlyk gazy kükürtden arassalaýan zawodyň taslamalary durmuşa geçirildi. Şeýle hem Türkmenabatdaky S.A.Nyýazow adyndaky himiýa zawodynda bahasy ABŞ-nyň 682 million dollaryna deň bolan, ýylda 350 müň tonna superfosfat, 100 müň tonna ammoniý sulfaty dökünlerini öndürýän toplumyň taslamasyny muňa mysal hökmünde görkezmek bolar. Şu nukdaýnazardan, dostlukly ýurduň Baştutany koreý kompaniýalaryna türkmen bazarynda netijeli işlemäge döredilýän amatly şertler üçin hormatly Prezidentimize hoşallyk bildirdi.

Medeni-ynsanperwer ulgam döwletara gatnaşyklarda aýratyn orny eýeleýär. Türkmenistanyň ýokary okuw mekdeplerinde koreý dili öwredilýär, özara Medeniýet günleri, beýleki medeni çäreler geçirilýär. Şunuň bilen baglylykda, söhbetdeşler bu ugurda hyzmatdaşlygy ösdürmek üçin ägirt uly mümkinçiligiň bardygyny nygtadylar. Hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň başlangyjy boýunça BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan 2025-nji ýylyň “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” diýlip yglan edilendigini we 12-nji dekabrda Aşgabatda halkara forumyň geçiriljekdigini aýtdy. Döwlet Baştutanymyz bu taryhy senäniň ýurdumyzyň hemişelik Bitaraplygynyň 30 ýyllygyna gabat gelýändigini belläp, Prezident Li Çže Mýony halkara foruma gatnaşmaga çagyrdy.

Koreýa Respublikasynyň Prezidenti çakylyk üçin hoşallyk bildirip, Türkmenistanyň oňyn Bitaraplyga esaslanýan parahatçylyk söýüjilikli daşary syýasatynyň dünýä bileleşiginiň giň goldawyna eýe bolýandygyny aýtdy.

Söhbetdeşligiň ahyrynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hem-de Koreýa Respublikasynyň Prezidenti Li Çže Mýon bilelikdäki tagallalaryň netijesinde ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň mundan beýläk-de ugurlaryň giň gerimi boýunça ösdüriljekdigine ynam bildirip, birek-birege we iki ýurduň dostlukly halklaryna iň gowy arzuwlaryny beýan etdiler.

Aşgabat, 29-njy awgust (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň mejlisini geçirdi. Onda şu ýylyň sekiz aýynda ýurdumyzda alnyp barlan işleriň jemleri jemlenildi.

Ilki bilen, Mejlisiň Başlygy D.Gulmanowa milli parlamentiň şu ýylyň ýanwar — awgust aýlarynda ýerine ýetiren işleriniň netijeleri barada maglumat berdi. Bellenilişi ýaly, ýurdumyzy syýasy, durmuş-ykdysady, medeni taýdan ösdürmek boýunça kabul edilen maksatnamalardan we Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň ýörelgelerinden ugur alnyp, şeýle hem degişli ministrliklerden, pudaklaýyn dolandyryş edaralaryndan gelip gowşan teklipleriň esasynda, şu geçen döwürde Türkmenistanyň Kanunlarynyň 15-si kabul edildi. Şolaryň hatarynda “Türkmenistanyň Raýat kodeksini tassyklamak we herekete girizmek hakynda”, “Kazyýet hakynda”, “Saýlawçylaryň bitewi döwlet sanawy hakynda”, “Türkmenistanyň Bitaraplygynyň 30 ýyllygyna” atly Türkmenistanyň ýubileý medalyny döretmek hakynda”, “Ýük markalary hakynda halkara konwensiýa degişli Teswirnama goşulmak boýunça” Türkmenistanyň Kanunlary bar. Şunuň bilen birlikde, döwrüň talaplaryndan ugur alnyp, jenaýat, arbitraž, raýat we jenaýat iş ýörediş, maşgala, zähmet gatnaşyklary, salgytlar, administratiw önümçilik, awtomobil ulagy, migrasiýa, içeri işler edaralary, gümrük meseleleri bilen baglanyşykly hereket edýän käbir kanunçylyk namalaryna degişli üýtgetmeler we goşmaçalar girizildi. Şeýle hem Mejlisiň kararlarynyň 11-si kabul edildi.

Türkmen halkynyň Milli Lideriniň Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň nobatdaky mejlisine taýýarlyk görmek barada beren tabşyryklaryny ýerine ýetirmek boýunça Halk Maslahaty, Ministrler Kabineti, ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary, häkimlikler, iri jemgyýetçilik birleşikleri bilen bilelikde degişli taýýarlyk işleri alnyp barylýar. Bu ugurda welaýatlaryň, etraplaryň, şäherleriň halk maslahatlarynyň işine guramaçylyk-usulyýet taýdan ýardam berilýär.

Daşary ýurt döwletleriniň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçileriniň 7-sinden ynanç hatlary kabul edildi. Dünýä döwletleriniň parlamentleriniň, daşary ýurtlaryň Aşgabatdaky wekilhanalarynyň wekilleri bilen ikitaraplaýyn hyzmatdaşlyk meselelerini ara alyp maslahatlaşmak boýunça duşuşyklaryň 47-si geçirildi. Şunuň bilen bir hatarda, Mejlisiň deputatlary we hünärmenleri kanun çykaryjylyk işini kämilleşdirmek, döwlet maksatnamalarynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça halkara guramalar bilen bilelikde guralan maslahatlaryň 70-sine gatnaşdylar. Kanun çykaryjylyk işinde tejribe alyşmak maksady bilen, deputatlaryň daşary ýurtlara iş saparlarynyň 24-si guraldy. Gahryman Arkadagymyzyň, döwlet Baştutanymyzyň ýakyndan ýardam bermeginde “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda BMG-niň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler boýunça üçünji maslahatynyň çäklerinde Parlament forumy guramaçylykly geçirildi we onuň jemleri boýunça Parlament ýüzlenmesi kabul edildi.

Hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisine gowy taýýarlyk görmegiň, ýurdumyzyň kanunçylyk binýadyny döwrebaplaşdyrmak boýunça alnyp barylýan işleri dowam etdirmegiň möhümdigini belledi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary H.Geldimyradow şu ýylyň sekiz aýynyň deslapky makroykdysady görkezijileri barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, ykdysadyýetiň ähli pudaklarynyň we sebitleriň durnukly ösüşi üpjün edilýär, ilatyň ýaşaýyş-durmuş derejesi has-da ýokarlanýar. Görlen toplumlaýyn çäreleriň netijesinde, hasabat döwründe jemi içerki önümiň ösüşi 6,3 göterime deň boldy, şol sanda ösüş depgini senagat pudagynda 1,5 göterime, gurluşykda 7 göterime, ulag-aragatnaşyk pudagynda 11 göterime, söwdada 9,8 göterime, oba hojalygynda 4,9 göterime, hyzmatlar ulgamynda 8,4 göterime deň boldy. Şu ýylyň ýanwar — awgust aýlarynda, 2024-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, jemi öndürilen önüm 9,9 göterim artyp, ykdysadyýetiň pudaklarynda oňyn önümçilik görkezijileri gazanyldy.

Hasabat döwründe, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, bölek satuw haryt dolanyşygy 13,1 göterim artdy, daşary söwda dolanyşygy 5,5 göterim ýokarlandy. Döwlet býujetiniň girdeji bölegi 100 göterim, çykdajy bölegi 97,4 göterim ýerine ýetirildi. Ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda ortaça aýlyk zähmet haky, 2024-nji ýylyň degişli döwrüne görä, 11,9 göterim ýokarlandy. Zähmet haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary we talyp haklary öz wagtynda maliýeleşdirildi. Maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň möçberi, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 10,8 göterim artdy. Şeýle hem Oba milli maksatnamasynyň çäklerinde ýerine ýetirilen işler barada hasabat berildi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, milli ykdysadyýetimiziň makroykdysady görkezijilerini durnukly saklamak boýunça zerur işleri geçirmegiň, býujet we salgyt ulgamyny kämilleşdirmegi dowam etdirmegiň wajypdygyna ünsi çekdi. Döwlet Baştutanymyz wise-premýere öňde goýlan wezipeleri üstünlikli amala aşyrmak üçin ministrlikleriň we pudak edaralarynyň önümçilik meýilnamalaryny ýerine ýetirişini yzygiderli seljermegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Amanow ýurdumyzda nebitiň we gazyň çykarylyşyny artdyrmak, olary dünýä bazaryna çykarmagyň ugurlaryny giňeltmek boýunça şu ýylyň ýanwar — awgust aýlarynda ýerine ýetirilen işleriň jemleri barada hasabat berdi. Wise-premýer nebit we gaz kondensatyny çykarmakda gazanylan tehniki-ykdysady görkezijiler barada hasabat berip, “Türkmennebit” döwlet konserni tarapyndan nebit çykarmakda ösüşiň üpjün edilýändigini aýtdy. Konserniň nebiti gaýtadan işleýän zawodlary tarapyndan nebiti gaýtadan işlemek, benzin, dizel ýangyjyny, çalgy ýaglaryny öndürmek, tebigy we ugurdaş gazy çykarmak babatda oňyn netijeler gazanylýar. Şeýle hem suwuklandyrylan gazy öndürmek, mawy ýangyjy daşary ýurtlara ibermek boýunça gazanylan tehniki-ykdysady görkezijiler barada aýdyldy.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, ýurdumyzyň nebitgaz toplumynyň işini has-da kämilleşdirmegiň möhümdigini belläp, wise-premýere nebitgaz senagatyna degişli kärhanalaryň doly güýjünde işledilmegini gazanmak üçin degişli işleri geçirmegi dowam etdirmegi, geologiýa-gözleg we buraw işleriniň netijeliligini has-da ýokarlandyrmagy tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary T.Atahallyýew gözegçilik edýän toplumynda şu ýylyň ýanwar — awgust aýlarynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri, ýurdumyzyň welaýatlarynda oba hojalyk işleriniň geçirilişi barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, oba hojalyk pudagy boýunça önümçiligiň ösüş depgini, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 110,4 göterime barabar boldy. Bu görkeziji Oba hojalyk ministrligi boýunça 102,4 göterime, Daşky gurşawy goramak ministrligi boýunça 100,9 göterime, Suw hojalygy baradaky döwlet komiteti boýunça 133,4 göterime, “Türkmenpagta” döwlet konserni boýunça 119,5 göterime, “Türkmengallaönümleri” döwlet birleşigi boýunça 103,8 göterime, “Türkmenobahyzmat” döwlet birleşigi boýunça 101,1 göterime, Azyk senagaty döwlet birleşigi boýunça 107,8 göterime, Maldarçylyk we guşçulyk senagaty döwlet birleşigi boýunça 100,8 göterime, “Türkmen atlary” döwlet birleşigi boýunça 102,5 göterime deň boldy. Maýa goýum serişdelerini özleşdirmegiň meýilnamasy 245,3 göterim ýerine ýetirildi.

Oba hojalyk pudagynda dowam edýän möwsümleýin işleriň çäklerinde ýetişdirilen pagta hasylyny öz wagtynda ýygnap almak, hasyly kabul etmek boýunça degişli taýýarlyk işleri alnyp baryldy. Şunda pagta arassalaýjy kärhanalar, pagta kabul ediş harmanhanalary, pagta daşamakda ulanyljak tehnikalar taýýar edildi. Şeýle hem geljek ýylyň bugdaý hasylynyň düýbüni tutmak boýunça ekiş möwsümine taýýarlyk işleri alnyp barylýar. Wise-premýer welaýatlarda 2026-njy ýylyň hasyly üçin bugdaý ekişini bellenen möhletlerde, agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda, ýokary hilli geçirmek maksady bilen, ussat daýhanlaryň, tejribeli hünärmenleriň, alymlaryň we mehanizatorlaryň gatnaşmagynda tejribe maslahatlaryny geçirmegiň, hormatly ýaşulularyň gatnaşmagynda bugdaý ekişine başlamagyň senesini belläp, oňa ak pata bermegi hormatly Prezidentimizden haýyş etdi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, ýurdumyzyň oba hojalyk pudagynda geçirilýän düýpli özgertmeleriň ýokary hilli oba hojalyk önümleriniň möçberini artdyrmaga, azyk bolçulygyny üpjün etmäge gönükdirilendigini aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, wise-premýere oba hojalyk pudagyny toplumlaýyn ösdürmek boýunça netijeli işleri geçirmegi dowam etdirmegi tabşyrdy.

Soňra hormatly Prezidentimiz Ministrler Kabinetiniň agzalaryna ýüzlenip, gallaçy daýhanlarymyz üçin möhüm we jogapkärli möwsüm bolan bugdaý ekişiniň ýetip gelendigini, ekişi agrotehniki möhletlerde guramaçylykly geçirmegiň wajypdygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň welaýatlarynda 3-nji sentýabrda bugdaý ekişine girişmäge ak pata berip, hormatly ýaşululardan bugdaý ekişine “bismilla” bilen başlap bermeklerini haýyş etdi. Arkadagly Gahryman Serdarymyz ýurdumyzyň zähmetsöýer gallaçylaryna, ähli oba hojalyk işgärlerine alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Annamämmedow gurluşyk we senagat toplumy tarapyndan şu ýylyň ýanwar — awgust aýlarynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, hasabat döwründe toplum tarapyndan öndürilen önümleriň we işleriň meýilnamasy 107,1 göterim berjaý edildi. Gurluşyk we binagärlik ministrligi boýunça öndürilen önümleriň, ýerine ýetirilen işleriň we hyzmatlaryň meýilnamasy 114,1 göterim, Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrligi boýunça 107,8 göterim, Energetika ministrligi boýunça 110,2 göterim ýerine ýetirildi. “Türkmenhimiýa” döwlet konserni boýunça bu görkeziji 103,1 göterime barabar boldy. Awtomobil ýollarynyň gurluşygyny dolandyrmak baradaky döwlet agentligi tarapyndan ýerine ýetirilen işleriň meýilnamasy 114 göterim, Aşgabat şäheriniň häkimligi boýunça işleriň meýilnamasy 117,6 göterim berjaý edildi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, gurluşyk we senagat toplumy boýunça kärhanalary taslama kuwwatyna çykarmak üçin toplumlaýyn çäreleri görmegiň, täze önümçilikleri ýola goýup, iş orunlaryny döretmegi dowam etdirmegiň möhümdigini belledi. Şeýle-de döwlet Baştutanymyz wise-premýere şu ýyl açylyp ulanmaga beriljek binalaryň we desgalaryň, ýaşaýyş jaýlarynyň gurluşygynyň bellenen möhletlerde tamamlanmagyna berk gözegçilik etmegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary N.Atagulyýew gözegçilik edýän ministrliklerinde, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynda, şeýle hem telekeçilik ulgamynda şu ýylyň ýanwar — awgust aýlarynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi. Hasabat döwründe Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligi boýunça söwda dolanyşygynyň ösüş depgini, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 117,7 göterime, öndürilen önümleriň ösüş depgini 100 göterime barabar boldy. Dokma senagaty ministrligi boýunça önüm öndürmegiň ösüş depgini 104,2 göterim üpjün edildi, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, nah ýüplügiň önümçiligi 116,6 göterime, nah matalaryňky 122,7 göterime, gön önümleriniňki 116 göterime deň boldy. “Türkmenhaly” döwlet birleşigi boýunça önüm öndürmegiň ösüş depgini 100,2 göterim üpjün edildi. Hasabat döwründe Döwlet haryt-çig mal biržasy tarapyndan 194 birža söwdasy geçirilip, olarda 18 müň 884 şertnama hasaba alyndy. Şu ýylyň sekiz aýynda Söwda-senagat edarasy boýunça ýerine ýetirilen işleriň ösüş depgini 105,5 göterime barabar boldy.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, ýurdumyzyň bazarlarynyň, söwda nokatlarynyň azyk we beýleki zerur harytlar bilen üpjünçiligini yzygiderli gowulandyrmagyň, söwda toplumynyň işini kämilleşdirmek, hususy ulgamyň önümçiliklerini artdyrmak boýunça zerur çäreleri görmegiň wajypdygyna ünsi çekdi. Döwlet Baştutanymyz wise-premýere eksport edilýän önümleriň mukdaryny köpeltmek boýunça maksatnamalaýyn işleri geçirmegi dowam etdirmegi hem tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Seýidowa gözegçilik edýän ulgamynda şu ýylyň ýanwar — awgust aýlarynda alnyp barlan işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Bellenilişi ýaly, 2025-nji ýylyň “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” diýlip yglan edilmegi, ýurdumyzyň hemişelik Bitaraplygynyň 30 ýyllygy, milli senenamamyzda göz öňünde tutulan baýramçylyklar we şanly seneler mynasybetli dürli medeni çärelerdir dabaralar geçirildi. Şu ýylyň 20-nji awgustynda Döwlet medeniýet merkeziniň Mukamlar köşgünde dutarçy bagşy-sazandalaryň arasynda yglan edilen «Çalsana, bagşy!» bäsleşiginiň jemleri jemlendi. “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda geçirilen BMG-niň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler boýunça üçünji maslahatynyň çäklerinde Merkezi Aziýa ýurtlarynyň we Azerbaýjan Respublikasynyň milli günleri, medeniýet we sungat ussatlarynyň konsertleri ýokary derejede geçirildi. Ýurdumyzyň ýaşlar kamera orkestri Awstriýanyň Wena şäherinde geçirilen XI Bütindünýä orkestr festiwalyna gatnaşyp, ýokary baýraklara mynasyp boldular. Sungat ussatlarymyz halkara çäreleriň başga-da birnäçesine gatnaşdylar. Şeýle hem kitaphanalar, muzeýler, köpçülikleýin habar beriş serişdeleri tarapyndan ýerine ýetirilen işler barada hasabat berildi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, medeniýet ulgamynyň işini kämilleşdirmek, medeni mirasymyzy giňden wagyz etmek hem-de geljek nesillere ýetirmek boýunça alnyp barylýan işleri dowam etdirmegiň möhümdigini belledi. Wise-premýer hasabatyny dowam edip, şu ýylyň sentýabr aýynda Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly mynasybetli maslahatlary, “tegelek stoluň” başyndaky söhbetdeşlikleri, sergileri, döredijilik duşuşyklaryny, wagyz-nesihat çärelerini, aýdym-sazly dabaralary geçirmegiň Tertibi barada aýtdy. Nygtalyşy ýaly, geljek aýda “Nowruz ýaýlasyndaky” “Türkmeniň ak öýi” binasynda zehinli çagalaryň arasynda yglan edilen “Garaşsyzlygyň merjen däneleri” bäsleşiginiň, “Aşgabat” aýdym-saz merkezinde “Ýaňlan, Diýarym!” telebäsleşiginiň jemleýji tapgyrlarynyň geçirilmegi meýilleşdirilýär. Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 34 ýyllygy mynasybetli ýurdumyzyň medeniýet we sungat ussatlarynyň baýramçylyk konsertiniň, Garaşsyzlyk binasyna gül goýmak dabarasynyň, welaýatlaryň, Arkadag şäheriniň baş baýdak meýdançalarynda Döwlet baýdagynyň galdyrylyş dabaralarynyň, Döwlet münberiniň öňündäki meýdançada baýramçylyk mynasybetli dabaraly ýörişiň geçirilmegi göz öňünde tutulýar. Şunuň bilen baglylykda, wise-premýer döwlet Baştutanymyzyň garamagyna degişli teklibi hödürledi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň 34 ýyllygy mynasybetli sentýabr aýyndaky baýramçylyk çärelerine we Döwlet münberiniň öňünde geçiriljek dabaralara ýokary derejede taýýarlyk görmegiň möhümdigini belledi. Şeýle-de döwlet Baştutanymyz wise-premýere ulanmaga berilýän medeni-durmuş maksatly binalaryň açylyş dabaralaryna gowy taýýarlyk görmegi hem-de olary ýokary derejede geçirmegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Orazdurdyýewa gözegçilik edýän ulgamlarynda şu ýylyň ýanwar — awgust aýlarynda alnyp barlan işleriň netijeleri barada hasabat berdi. Hasabat döwründe bilim ulgamyny döwrebaplaşdyrmaga gönükdirilen özgertmeler dowam etdirildi. Bilim işinde okatmagyň öňdebaryjy usullary giňden ulanyldy. Okuwçylar, talyplar halkara bilim bäsleşiklerine işjeň gatnaşyp, uly üstünlikleri gazandylar. Tomusky dynç alyş möwsüminde çagalaryň göwnejaý dynç alşy üpjün edildi, halkara ylmy-amaly, okuw-usuly maslahatlar, olimpiadalar, “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” şygary astynda bilim işgärleriniň maslahaty geçirildi.

Ylym ulgamyny kämilleşdirmek boýunça işler hem meýilnamalaýyn esasda alnyp baryldy. Ylmyň we tehnologiýalaryň ileri tutulýan ugurlary boýunça ylmy temalaryň ýerine ýetirilişi utgaşdyryldy. Ylmyň ugurlary boýunça dalaşgärler aspirantura, doktorantura kabul edildi. Alymlyk derejesine dalaşgärler hasaba alyndy, dissertasiýalar goraldy. Şeýle hem öňüni alyş-bejeriş işleriniň öňdebaryjy usullary amaly lukmançylyga ornaşdyryldy. Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň serişdeleriniň hasabyna näsag çagalara operasiýalar we bejergiler amala aşyryldy. “Saglyk” Döwlet maksatnamasynyň 30 ýyllygy mynasybetli dürli çäreler, şol sanda Aşgabat we Arkadag şäherlerinde, welaýat merkezlerinde “Saglyk” Döwlet maksatnamasy hereketde” atly amaly maslahatlar geçirilip, zähmetde aýratyn tapawutlanan saglygy goraýyş işgärlerine Gahryman Arkadagymyzyň we hormatly Prezidentimiziň adyndan sowgatlar gowşuryldy.

Hasabat döwründe bedenterbiýäni, sporty ösdürmek, ussat türgenleri taýýarlamak boýunça işler hem dowam etdirildi. Sportuň milli we guşakly alyş göreşi, küşt boýunça 8, 10 we 12 ýaşly türgenleriň arasynda halkara ýaryşlar guramaçylykly geçirildi. Bu döwürde ýurdumyzyň türgenleri 640 sany medal gazandylar.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, Bilimler we talyp ýaşlar güni mynasybetli çärelere gowy taýýarlyk görmegiň hem-de olary ýokary derejede geçirmegiň wajypdygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz wise-premýere täze okuw ýylynyň başlanmagy bilen, 1-nji synpa kabul edilýän mekdep okuwçylaryna Gahryman Arkadagymyzyň adyndan döwrebap kompýuterleri sowgat bermäge taýýarlyk görmegi tabşyrdy.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow şu ýylyň ýanwar — awgust aýlarynda Daşary işler ministrliginiň alyp baran işleriniň netijeleri barada hasabat berdi. Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasy ugruny yzygiderli durmuşa geçirmek, ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn görnüşde dostlukly gatnaşyklary, netijeli hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmek, döwlet Baştutanymyzyň ozal beren tabşyryklaryny we öňde goýan wezipelerini ýerine ýetirmek maksady bilen, hasabat döwründe degişli işler geçirildi.

Daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen gatnaşyklary pugtalandyrmakda ýokary derejedäki saparlara hem-de duşuşyklara aýratyn orun degişlidir. Bellenilişi ýaly, ýylyň başyndan bäri hormatly Prezidentimiz Özbegistan Respublikasyna, Russiýa Federasiýasyna, Gazagystan Respublikasyna iş saparlaryny, Ýaponiýa sapary, şeýle hem Mongoliýa döwlet saparyny amala aşyrdy. Hasabat döwründe türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyzyň Monako Knýazlygyna, Gazagystan Respublikasyna, Gyrgyz Respublikasyna, Özbegistan Respublikasyna, Fransiýa Respublikasyna, Russiýa Federasiýasynyň Tatarystan Respublikasyna, Azerbaýjan Respublikasyna saparlary guraldy.

Awgust aýynda “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda geçirilen BMG-niň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler boýunça üçünji maslahatyna gatnaşmak maksady bilen, Gazagystanyň, Özbegistanyň, Täjigistanyň, San-Tome we Prinsipiniň, Ermenistanyň Prezidentleri, Eswatininiň Patyşasy, Liwiýa Döwletiniň Prezident Geňeşiniň Başlygy Türkmenistanda saparda boldular. Şu ýylyň 22-nji awgustynda geçirilen ýokary derejeli Türkmenistan — Azerbaýjan — Özbegistan üçtaraplaýyn duşuşygyna gatnaşmak üçin Azerbaýjanyň we Özbegistanyň Prezidentleri ýurdumyza sapar bilen geldiler. Şeýle hem hasabat döwründe Gruziýanyň, Azerbaýjanyň, Nepalyň, Mali Respublikasynyň, Uganda Respublikasynyň Premýer-ministrleriniň, Gyrgyz Respublikasynyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň Türkmenistana saparlary boldy. Şunuň bilen birlikde, Eýranyň birinji wise-prezidenti, Gambiýanyň we Malawiniň wise-prezidentleri ýurdumyza sapar bilen geldiler.

Abraýly sebitara, halkara guramalar bilen netijeli hyzmatdaşlygy ösdürmek ýurdumyzyň daşary syýasat strategiýasynyň möhüm ugurlarynyň biri bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, ýylyň başyndan bäri Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretarynyň, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň, Halkara sergiler býurosynyň, Türki Döwletleriň Guramasynyň, Türki medeniýetiň halkara guramasynyň, Halkara awtomobil ulaglary birleşiginiň Baş sekretarlarynyň, beýleki halkara guramalaryň ýolbaşçylarynyň we wekilleriniň ýurdumyza saparlarynyň bolandygy bellenildi.

Şu ýylyň ýanwar — awgust aýlarynda daşary ýurt wekiliýetleriniň Türkmenistana, ýurdumyzyň wekiliýetleriniň daşary ýurtlara amala aşyran saparlary daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen gatnaşyklaryň yzygiderli ösdürilýändiginiň aýdyň güwäsidir. Sanly ulgam arkaly dürli derejedäki duşuşyklaryň 386-sy geçirildi. Şeýle hem ýurdumyzda daşary ýurt döwletleriniň we halkara guramalaryň wekilleri bilen resmi gepleşiklerdir duşuşyklaryň 1 müň 813-si guraldy. Ýylyň başyndan bäri Türkmenistanyň halkara gatnaşyklarynyň şertnama-hukuk binýadynyň üsti resminamalaryň 117-si bilen ýetirildi. Daşary syýasat edaralarynyň ugry boýunça duşuşyklar yzygiderli guralýar. Hasabat döwründe Daşary işler ministrlikleriniň arasynda ikitaraplaýyn geňeşmeleriň birnäçesi geçirildi. Ýewropa Bileleşiginiň daşary işler we howpsuzlyk syýasaty boýunça ýokary wekili — Ýewropa Komissiýasynyň wise-prezidenti hem-de halkara hyzmatdaşlyk boýunça Ýewropa komissary bilen duşuşyklar geçirildi. Türkmenistanyň daşary syýasat strategiýasynda ilçihanalar arkaly diplomatik gatnaşyklary pugtalandyrmaga uly ähmiýet berilýär. Hasabat döwründe bu ugurdaky işler hem yzygiderli dowam etdirildi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, dünýä ýurtlary bilen söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer, ylym-bilim ulgamlaryndaky gatnaşyklary yzygiderli berkitmegiň möhümdigine ünsi çekdi we wise-premýer, daşary işler ministrine abraýly halkara guramalar bilen gatnaşyklary ösdürmek boýunça alnyp barylýan işleri dowam etdirmegi tabşyrdy.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň nobatdaky 80-nji sessiýasynda Türkmenistanyň ileri tutýan garaýyşlary barada hasabat berdi. Şunuň bilen baglylykda, BMG bilen strategik hyzmatdaşlygy ösdürmegiň ýurdumyzyň daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolup durýandygy nygtaldy. Häzirki wagtda Daşary işler ministrligi tarapyndan BMG-niň Baş Assambleýasynyň 80-nji ýubileý sessiýasyna taýýarlyk görmek boýunça degişli işler alnyp barylýar. Döwlet Baştutanymyzyň halkara hem-de sebitleýin syýasy giňişlikde öňe sürýän başlangyçlary esasynda ýokarda agzalan sessiýa öňümizdäki syýasy ýyl üçin Türkmenistanyň ileri tutýan garaýyşlary taýýarlanyldy.

Bu möhüm resminama esasy ugurlaryň birnäçesinden ybaratdyr. Şunda ählumumy parahatçylygy we howpsuzlygy berkitmek möhüm ugurlaryň hatarynda kesgitlenildi. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 80-nji sessiýasyna parahatçylygy we durnuklylygy berkitmegiň wajyp tapgyry hökmünde garaýandygy bellenildi. Bu ugurda ýurdumyz köp ýyllaryň dowamynda BMG-niň we onuň düzüm birlikleriniň çäginde birnäçe başlangyçlary öňe sürdi. Şolaryň hatarynda 2025-nji ýyly “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly”, 2023-nji ýyly “Parahatçylygyň kepili hökmünde dialogyň halkara ýyly” diýip yglan etmek hakyndaky Kararnamalary görkezmek bolar. Türkmenistan tarapyndan Baş Assambleýanyň nobatdaky sessiýasynda Parahatçylyk we howpsuzlyk üçin bitaraplygyň ýörelgelerini berjaý etmek we durmuşa geçirmek boýunça ýörite gollanmany taýýarlamaga işjeň gatnaşyp, BMG-niň Parahatçylyk üçin araçylyk palatasyny döretmek maksady bilen, geňeşmeleri geçirmek göz öňünde tutulýar.

BMG-niň Baş Assambleýasynyň 80-nji sessiýasynyň gün tertibine ilkinji gezek “Bitaraplyk — parahatçylygyň we howpsuzlygyň hatyrasyna” atly bent girizilip, onuň çäklerinde “Halkara parahatçylygy, howpsuzlygy we durnukly ösüş prosesini goldamakda hem-de berkitmekde bitaraplyk syýasatynyň orny we wajyplygy”, şeýle hem döwletimiziň halkara jemgyýetçilikde araçylyk tagallalaryna goşýan goşandy hökmünde “Halkara araçylyk güni” atly Kararnamalaryň taslamalaryny hödürlemek teklip edilýär.

Dünýä halklarynyň arasynda özara ynamy berkitmek maksady bilen, Türkmenistan ÝUNESKO-nyň we Siwilizasiýalar bileleşiginiň howandarlygynda “Merkezi Aziýa — parahatçylykly ýaşaýşy gurmagyň giňişligi” atly halkara forumy, şol sanda parahatçylygyň, ynanyşmagyň we birek-birege hormatyň medeniýeti boýunça bütindünýä sammitini geçirmegi teklip edýär. Bu sammitiň netijesinde ählumumy we döwletleriň arasynda hyzmatdaşlygyň meselelerini bilelikde çözmek ýörelgeleriniň esasyny düzýän “Halkara ynanyşmak kodeksini” işläp taýýarlamaga çagyryş beýan ediler.

Türkmenistan durnukly ösüş, ulag, energetika ulgamlarynda-da netijeli hyzmatdaşlygy ösdürmäge uly ähmiýet berýär. Hormatly Prezidentimiziň öňe sürýän başlangyçlary esasynda ýurdumyz dünýä derejesinde ulag diplomatiýasynyň öňdebaryjy merkezi hökmünde çykyş edýär. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistan Baş Assambleýanyň ýubileý sessiýasynda 2026 — 2035-nji ýyllar üçin «BMG-niň Durnukly ulag boýunça onýyllygyny» yglan etmek baradaky Kararnamany öňe sürer. Bu başlangyç ulag ulgamynda halkara hyzmatdaşlygy berkitmäge, täze geçelgeleri döretmäge we ähli ýurtlaryň, şol sanda deňze çykalgasy bolmadyk döwletleriň ulag ulgamyna elýeterliligini üpjün etmäge mümkinçilik berer. Dünýä bazarlaryny energiýa serişdeleri bilen üpjün etmek, önüm öndürijileriň, üstaşyr geçirijileriň we sarp edijileriň arasyndaky gatnaşyklaryň sazlaşykly bolmagyny gazanmak maksady bilen, Türkmenistan “Durnukly ösüşi üpjün etmekde ygtybarly we durnukly energiýa birikmesiniň esasy orny” atly Kararnamanyň taslamasyny hödürlär. Bu başlangyç ýurdumyzyň açyk we ygtybarly energiýa akymlarynyň emele gelmegine, gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleriniň dünýä ulgamyna goşulmagyna ýardam eder. Sanly ulgamda halkara hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek, maglumat-kommunikasiýa tehnologiýalarynyň parahatçylyga we ösüşe hyzmat etmegini gazanmak üçin Türkmenistan BMG-niň howandarlygynda Dünýä sanly integrasiýa platformasyny döretmek baradaky başlangyç bilen çykyş eder.

Ýurdumyzyň Birleşen Milletler Guramasy, onuň ýöriteleşdirilen edaralary bilen hyzmatdaşlygynyň esasy ugurlarynyň biri hem ekologik howpsuzlygy üpjün etmek, howanyň üýtgemegine garşy göreşmek, suw serişdelerinden rejeli peýdalanmak bilen baglanyşyklydyr. Hormatly Prezidentimiziň bu ugurdaky başlangyçlary dünýä bileleşiginiň giň goldawyna eýe bolýar. Şolaryň esasynda ýurdumyz Merkezi Aziýada çölleşmä garşy göreşmek boýunça sebit merkezini döretmegi teklip eder. Bu merkez topragyň we ekoulgamyň goragyny güýçlendirmek hem-de ýurtlaryň bilelikdäki tejribesini toplamak üçin köptaraplaýyn meýdança bolup hyzmat eder. Şeýle hem Amyderýanyň we Syrderýanyň basseýnleri boýunça sebitleýin konwensiýalaryň taýýarlanylmagy möhüm ugurlaryň biri bolup durýar. Bu konwensiýalar serhetara suw serişdelerini netijeli we adalatly ulanmak üçin ygtybarly halkara hukuk esasyny emele getirer.

Merkezi Aziýanyň daşky gurşaw meselelerine strategik çemeleşmegiň möhüm ädimi hökmünde Türkmenistan Merkezi Aziýada howanyň üýtgemegi bilen bagly tehnologiýalar boýunça sebit merkezini döretmek baradaky teklibini iş ýüzünde amala aşyrmagy dowam eder. Mundan başga-da, Merkezi Aziýa döwletleri bilen bilelikde BMG-niň Aral deňziniň basseýni üçin Ýörite maksatnamasyny döretmek we onuň wezipelerini durmuşa geçirmek boýunça yzygiderli, meýilnamalaýyn işleri alyp barmak göz öňünde tutulýar. Şunuň bilen bir hatarda, Hazar deňziniň dünýä derejesindäki ähmiýetini göz öňünde tutup, hormatly Prezidentimiziň öňe süren “Hazar ekologik başlangyjynyň” çäginde 2026-njy ýylda ikinji Hazar ekologiýa forumyny geçirmek teklip edilýär.

Ynsanperwer ulgamdaky hyzmatdaşlyk hem Türkmenistanyň ileri tutýan garaýyşlarynyň hatarynda beýan edildi. Döwlet Baştutanymyzyň bu ulgamdaky başlangyçlaryndan ugur alyp, Merkezi Aziýa ýurtlarynyň zenanlarynyň dialogynyň çäginde «Zenanlar, parahatçylyk we howpsuzlyk» mowzugy boýunça halkara maslahaty geçirmek göz öňünde tutulýar. Mundan başga-da, ýaşlaryň halkara gatnaşyklarda we parahatçylykly başlangyçlarda işjeňligini artdyrmak, Merkezi Aziýanyň ýaşlar dialogynyň işini giňeltmek maksady bilen, Baş Assambleýanyň 80-nji sessiýasynda Aşgabatda ýaş parahatçylyk gurujylary taýýarlajak sebitleýin platformany döretmek başlangyjy öňe sürler. Medeniýetleriň arasyndaky dialogy ösdürmek, BMG-niň Baş Assambleýasynyň halkara gatnaşyklarda köp dilliligi goldamak baradaky Kararnamalaryny durmuşa geçirmek üçin “Köp dilli diplomatiýanyň halkara gününi” yglan etmek boýunça başlangyjy öňe sürmek, şol sanda “Parahatçylygyň we ösüşiň esasy hökmünde Beýik Ýüpek ýolunyň medeni mirasy” atly Kararnamany taýýarlamak teklip edilýär.

Döwlet Baştutanymyzyň başlangyçlary esasynda Türkmenistan hukuk ulgamynda BMG bilen hyzmatdaşlyk babatda halkara hukugyň orny we ähmiýeti barada möhüm teklipleri yzygiderli öňe sürýär. Şolaryň biri hem 2028-nji ýyly “Halkara hukugyň ýyly” diýip yglan etmek bilen baglanyşyklydyr. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyz geljekki ýyllarda BMG-niň düzüminiň degişli geňeşlerinde agza hökmünde işjeň çykyş eder, şeýle hem 2031-2032-nji ýyllarda Howpsuzlyk geňeşiniň hemişelik däl agzalygyna we beýleki saýlawly wezipelere ýurdumyzyň saýlanmagy boýunça taýýarlyk işleri dowam etdiriler.

Türkmenistanyň BMG-niň Baş Assambleýasynyň 80-nji sessiýasynda ileri tutýan garaýyşlaryny Birleşen Milletler Guramasynyň Sekretariatyna ibermek, olary bu guramanyň agza ýurtlarynyň arasynda beýan etmek we agzalan resminamanyň mazmuny barada milli we halkara köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde maglumatlary ýerleşdirmek göz öňünde tutulýar. Şunuň bilen birlikde, bu babatda şu ýylyň 30-njy awgustynda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň binasynda ýurdumyzda işleýän diplomatik we halkara guramalaryň wekilhanalarynyň gatnaşmagynda brifingi geçirmek meýilleşdirilýär.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Türkmenistanyň daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biriniň Birleşen Milletler Guramasy bilen köpugurly hyzmatdaşlygy ösdürmekden ybaratdygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 80-nji sessiýasyna gowy taýýarlyk görmegiň möhümdigini belledi we hödürlenen teklibi makullap, wise-premýer, daşary işler ministrine degişli işleri geçirmegi tabşyrdy.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Çakyýew gözegçilik edýän düzümlerinde şu ýylyň sekiz aýynda ýerine ýetirilen işleriň jemleri barada hasabat berdi. Hasabat döwründe ulag-kommunikasiýa toplumy boýunça ýerine ýetirilen işleriň we hyzmatlaryň ösüş depgini 113,6 göterime deň boldy. Awtomobil, demir ýol, howa, deňiz we derýa ulaglary arkaly ýük daşamagyň meýilnamasy 101,5 göterim, ýolagçy gatnatmagyň meýilnamasy 103,6 göterim berjaý edildi.

Şu ýylyň ýanwar — awgust aýlarynda Demir ýol ulaglary ministrligi boýunça ýerine ýetirilen hyzmatlaryň ösüş depgini 105 göterime, Awtomobil ulaglary ministrligi boýunça hyzmatlaryň ösüş depgini 111,9 göterime, “Türkmenhowaýollary” döwlet gullugynyň ösüş depgini 114,4 göterime, Deňiz we derýa ulaglary döwlet gullugy boýunça bu görkeziji 107,3 göterime, Aragatnaşyk ministrligi boýunça bolsa 120 göterime barabar boldy.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, ulag-aragatnaşyk toplumynyň öňünde goýlan wezipeleri doly ýerine ýetirmek üçin toplumyň işini döwrüň talaplaryna görä yzygiderli kämilleşdirip durmagyň möhümdigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz wise-premýere ýolagçy we ýük dolanyşygynyň möçberini artdyrmagy, halkara üstaşyr ulag gatnawlary üçin amatly şertleri döretmek boýunça degişli işleri geçirmegi dowam etdirmegi tabşyrdy.

Soňra döwlet Baştutanymyz Ministrler Kabinetiniň agzalaryna ýüzlenip, ýurdumyzda şu ýylyň sekiz aýynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleriniň kabul edilen maksatnamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilýändigini görkezýändigini belledi. Hasabat döwründe jemi içerki önümiň ösüş depgini 6,3 göterime deň boldy. Ýurdumyzda iri senagat we durmuş maksatly desgalardyr binalar dabaraly ýagdaýda açylyp ulanmaga berildi. Hormatly Prezidentimiz 1-nji sentýabrda Bilimler we talyp ýaşlar gününiň giňden bellenip geçiljekdigini, Aşgabat şäherinde Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersitetiniň, Mary şäherinde Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynyň täze goşmaça okuw binasynyň dabaraly ýagdaýda açylyp ulanmaga beriljekdigini aýtdy. Şeýle hem paýtagtymyzda we welaýatlarda orta mekdepleriň, çagalar baglarynyň birnäçesi açylar.

“Ýaş nesilleri mynasyp terbiýelemek, olara döwrebap bilim bermek döwletimiziň alyp barýan bilim syýasatynyň baş maksady bolup durýar. Şoňa görä-de, bilim ulgamyny geljekde hem yzygiderli ösdüreris we kämilleşdireris” diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi. Hormatly Prezidentimiz Bilimler we talyp ýaşlar gününde Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersitetiniň ulanmaga berilmeginiň ýurdumyzyň durmuşynda möhüm waka boljakdygyny aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gahryman Arkadagymyza ýüzlenmek bilen, bu täze uniwersitetiň açylyş dabarasyna gatnaşmagyny haýyş etdi. Pursatdan peýdalanyp, Arkadagly Gahryman Serdarymyz mejlise gatnaşyjylary we bilim işgärlerini, bagtyýar ýaşlary Bilimler we talyp ýaşlar güni, täze okuw ýylynyň başlanmagy bilen tüýs ýürekden gutlady.

Mejlise gatnaşyjylar hem döwlet Baştutanymyzy, Gahryman Arkadagymyzy Bilimler we talyp ýaşlar güni bilen tüýs ýürekden gutlap, il-ýurt bähbitli işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdiler.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly geçirilen mejlisini jemläp, oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, maşgala abadançylygyny, berkarar Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

«Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda BMG-niň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler boýunça üçünji maslahatynyň çäklerinde geçirilen «Arabaglanyşyk: araçägiň daşyndaky sanly mümkinçilikler» atly çäre bu ýurtlarda ýokary ulag çykdajylary, üstaşyr geçelgelere zerurlyk we ykdysadyýeti diwersifikasiýalaşdyrmakda mümkinçilikleriň çäkli bolmagy bilen bagly meseleleri çözmekde sanly özgertmeleriň ornuna bagyşlandy. Çärä DÇBÖBD-niň döwlet düzümleriniň, halkara guramalaryň, şol sanda Birleşen Milletler Guramasynyň, iri maliýe edaralarynyň, hususy pudagyň, raýat jemgyýetiniň wekilleriniň gatnaşmagy bu ýurtlaryň ýüzbe-ýüz bolýan meselelerini ýeňip geçmek üçin ählumumy derejede tagalla edilýändiginiň güwäsi boldy.

Häzirki döwürde sanly ulgam dünýäde innowasiýalara, bäsdeşlige ukyplylyga we ykdysady ösüşe itergi berýän güýç hökmünde eýeleýän ornuny barha pugtalandyrýar. Sanly ykdysadyýete geçilmegi önümçilikde, hyzmatlar ulgamynda harajatlary azaltmaga, dünýäde bolup geçýän özgertmelere çalt uýgunlaşmaga ýardam edýär. Maglumatlaryň we tehnologiýalaryň elýeterliligine esaslanýan sanly ykdysadyýet özara gatnaşyklaryň täze ugurlarynyň açylmagyna giň mümkinçilikleri döredýär. Sanly özgertmeler bilim, saglygy goraýyş, söwda, döwlet dolandyryşy ulgamlarynyň döwrebaplaşdyrylmagynda-da möhüm ähmiýete eýedir. Şunuň bilen baglylykda, elektron täjirçilik, harytlar we hyzmatlar üçin onlaýn platformalar, sanly maliýe gurallary DÇBÖBD-niň dünýä bazarlaryna goşulyşmagyny ýeňilleşdirýär. Sanly tehnologiýalar bilim we hünär taýýarlygy ugurlarynda giňden ulanylýar. Onlaýn okuw platformalary dünýäniň akademiki, ylmy merkezlerine fiziki integrasiýa mümkinçilikleri çäkli bolan ýurtlar üçin öňdebaryjy bilimlere, innowasion tejribä elýeterliligi üpjün edýär. Bu diňe bir adam maýasyny pugtalandyrmak bilen çäklenmän, eýsem, ýerli innowasion ulgamy ösdürmek üçinem zerur bolan binýady döredýär.

Döwlet dolandyryş ulgamynda sanly tehnologiýalaryň ähmiýeti uludyr. Elektron hökümet ulgamlarynyň we sanly hyzmatlaryň ornaşdyrylmagy administratiw amallary ýeňilleşdirmäge, döwletiň, işewürligiň, raýatlaryň özara baglanyşygyny pugtalandyrmaga ýardam berýär. Hususan-da, ol bilim we saglygy goraýyş ýaly möhüm ugurlarda hödürlenilýän hyzmatlaryň hilini ýokarlandyrmaga mümkinçilik berýär. Mundan başga-da, maglumat-kommunikasiýa tehnologiýalary ulag we logistika ulgamlarynda netijeliligi ýokarlandyrmagyň esasy şerti hökmünde çykyş edýär. Bu tehnologiýalara esaslanýan öňdebaryjy dolandyryş ulgamlary söwda amallaryny ýeňilleşdirmäge, çykdajylary ep-esli azaltmaga ýardam berýär. Ählumumy derejede sanlylaşdyrmak boýunça uly ösüşleriň gazanylandygyna garamazdan, DÇBÖBD-niň aglabasy telekommunikasiýa infrastrukturasynyň ösüş derejesiniň, internetiň ýaýrawynyň pesligi, sanly hyzmatlar üçin çykdajylaryň örän ýokary bolmagy ýaly meseleler bilen ýüzbe-ýüz bolýarlar. Şunuň bilen baglylykda, forumyň dowamyndaky çykyşlarda bu ulgamlara maýa goýumlary işjeň çekmekde, döwrebap tehnologiýalary ornaşdyrmakda, sanly mümkinçiliklere deň elýeterliligi üpjün etmekde halkara hyzmatdaşlygy ilerletmegiň zerurdygyna üns çekildi.

Hereketleriň Awaza maksatnamasynyň düzümleýin özgertmeler, ylym, tehnologiýalar, innowasiýalar ýaly ileri tutulýan ugry sanly arabaglanyşyk bilen bagly birnäçe maksatlary hem-de borçnamalary öz içine alýar. Şolaryň hatarynda emeli aň we beýleki sanly tehnologiýalar ulgamynda ýurtlaryň arasynda deňeçer ösüşi ýola goýmak, bilim, tejribe alyşmak üçin sebitleýin sanly platformalary döretmek, täze tehnologiýalaryň mümkinçiliklerinden peýdalanmak babatda çuňlaşdyrylan analitika, emeli aň, awtomatlaşdyrma tehnologiýalary ýaly ulgamlarda habarlylygy ýokarlandyrmak, sanly infrastruktura baglanyşygyny gowulandyrmak, tehnologik innowasiýalara elýeterliligi üpjün etmek arkaly deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletleriň sanly ykdysadyýete gatnaşygyny giňeltmek, bu ýurtlar üçin milli sanly strategiýalary işläp taýýarlamakda, netijeli sanly arabaglanyşygy gazanmakda, milli kadalaşdyryjy hukuk binýadyny we amatly şertleri döretmekde goldaw bermek ýaly wezipeler bar. Şunuň bilen baglylykda, öňde goýlan wezipelere ýetmäge ýardam etmäge gönükdirilen tejribelerdir taslamalar tanyşdyryldy. Şolaryň arasynda «Partner2Connect» başlangyjy, Halkara elektroaragatnaşyk birleşiginiň sanly infrastruktura maýa goýumlar boýunça başlangyjy, Ýewropa Bileleşiginiň käbir Merkezi Aziýa ýurtlarynda hemra aragatnaşygyny ulanmak arkaly sanly özgerişe ýardam bermek boýunça başlangyjy bar. Olaryň durmuşa geçirilmegi ählumumy hyzmatdaşlyk üçin berk binýady emele getirip, maýa goýumlary çekmek hem-de infrastrukturany ösdürmek üçin anyk mehanizmleri üpjün eder. Bu bolsa DÇBÖBD-de sanly ulgam bilen baglanyşykly meseleleri çözmäge, bu ugurda tagallalary birleşdirmäge goşant bolar.

Çäräniň dowamynda deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlarda sanly integrasiýany üstünlikli amala aşyrmak üçin köptaraplaýyn hyzmatdaşlygy ýola goýmagyň zerurdygy bellenildi. Hususan-da, diňe tagallalary birleşdirmek arkaly DÇBÖBD-niň öz mümkinçiliklerini açyp, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetip hem-de ählumumy sanly özgerişiň artykmaçlyklaryndan doly derejede peýdalanyp biljekdikleri nygtaldy. Forumda Türkmenistanyň sanly ulgamy ösdürmekde gazanan üstünliklerine üns çekilip, bu ugurda dowam edýän işlere ýokary baha berildi. Häzirki wagtda milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynyň toplumlaýyn döwrebaplaşdyrylmagy we diwersifikasiýalaşdyrylmagy, şol sanda sanly ulgamyň, öňdebaryjy tehnologiýalaryň, nou-haularyň işjeň ornaşdyrylmagy babatda netijeli işler durmuşa geçirilýär.

Degişli infrastrukturany yzygiderli ösdürmek bilen, Türkmenistan ählumumy sanly giňişlige işjeň goşulyşýar. Ýurdumyzda milli telekommunikasiýa ulgamyny döwrebaplaşdyrmaga, internetiň ýaýrawyny giňeltmäge, jemgyýetçilik durmuşynyň dürli ugurlaryna ösen sanly çözgütleri ornaşdyrmaga gönükdirilen strategik maksatnamalar amala aşyrylýar. Şunda durmuş-ykdysady we durnukly ösüşe gönüden-göni goşant goşýan häzirki zaman maglumat-kommunikasiýa hyzmatlarynyň ilata giň elýeterliligini üpjün etmek boýunça şertleri döretmäge aýratyn üns berilýär. Bu işler ýurdumyzyň halkara söwda ulgamyna, ykdysady, ylmy we tehniki taslamalara has işjeň goşulyşmagyna ýardam berýär. Sanly ulgamda halkara hyzmatdaşlygyň giňeldilmegine hem möhüm ugur hökmünde garalýar. Türkmenistan öňdebaryjy IT kompaniýalary bilen hyzmatdaşlygy yzygiderli ösdürýär. Munuň özi ösen tejribäni öwrenmäge, maýa goýumlary çekmäge, innowasion tehnologiýalary ornaşdyrmaga itergi berýär. Şeýle-de ol Hereketleriň Awaza maksatnamasyny durmuşa geçirmek üçin amatly şertleri döretmäge mümkinçilik berer.

Ulag ulgamy-da deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletlerde arabaglanyşyga bagyşlanan çäräniň gün tertibinde orun alan esasy meseleleriň biri boldy. Çünki bu ulgam islendik döwletiň ykdysadyýetiniň wajyp düzüm bölegidir. Onuň ösüş depgini köp babatda tutuş ýurduň ösüşini kesgitleýär. Häzirki döwürde ulag ulgamynyň ösdürilmegi geosyýasatyň möhüm ugurlarynyň hatarynda durýar. Ol döwletlere we sebitlere uly ykdysady, syýasy bähbitleri üpjün edýän birleşdiriji kuwwatly serişde bolup hyzmat edýär, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmekde tagallalary birleşdirmäge ýardam edýär. DÇBÖBD-niň ýüzbe-ýüz bolýan päsgelçilikleri bilen baglylykda, bu ugry ösdürmek aýratyn ähmiýete eýedir. Şoňa görä, çäräniň dowamynda ulag infrastrukturasyny ösdürmäge gönükdirilen taslamalar we başlangyçlar, bu ugurda alnyp barlan işleriň üstünlikli nusgalary tanyşdyryldy. Döwlet-hususy hyzmatdaşlygynyň ulag geçelgelerini döwrebaplaşdyrmaga hem-de giňeltmäge, multimodal ulgamlary ösdürmäge ýardam berýän maýa goýumlary çekmegiň netijeli görnüşleriniň biri bolup durýandygy bellenildi. Halkara guramalaryň goldawy, iri halkara başlangyçlaryň durmuşa geçirilmegi bu ýurtlarda durnukly ulag ulgamlaryny ösdürmek, üstaşyr mümkinçilikleri giňeltmek üçin berk binýady döretmäge ýardam berer. Munuň özi Hereketleriň Awaza maksatnamasynyň ulag ulgamy bilen baglanyşykly wezipelerini ýerine ýetirmekde, hususan-da, döwrebap, howpsuz halkara ulag infrastrukturasyny kemala getirmekde möhüm ähmiýete eýedir.

Maksatnamada erkin üstaşyr geçirmegiň esasynda ulagyň ähli görnüşlerinde deňze bökdençsiz, netijeli we ykdysady taýdan bähbitli çykmaga ýardam bermegiň, halkara hukugyň kadalaryna laýyklykda, şunuň bilen bagly beýleki çäreleri görmegiň wajypdygy nygtalýar. Şeýle hem ulag çykdajylaryny azaltmagyň, talabalaýyk üstaşyr ulag infrastruktura ulgamlaryny ösdürmegiň zerurdygy tassyklanylýar. DÇBÖBD-niň deňhukukly, köptaraplaýyn söwda ulgamyna gatnaşygyny giňeltmek bu ýurtlaryň ykdysady ösüşi, Durnukly ösüş maksatlarynyň gazanylmagy üçin möhüm ähmiýete eýedir. Maksatnamada bu ýurtlaryň dünýä bazarlary bilen baglanyşygyny ösdürmek, netijeli üstaşyr geçirmegi gazanmak, ulag çykdajylaryny azaltmak üçin ulag geçelgeleriniň ähmiýeti bellenilýär.

Forumda ulag ulgamlaryny ösdürmekde ekologik talaplara hem aýratyn üns çekildi. Şunda degişli işler durmuşa geçirilende daşky gurşawyň abadançylygynyň üpjün edilmegini nazara alýan we howada kömürturşy gazynyň derejesini peseltmäge ýardam berýän toplumlaýyn çemeleşmäniň möhümdigi nygtaldy. Bu babatda energiýa tygşytlaýjy innowasion tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagy, gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleriniň ulanylmagy, ulag ulgamynyň durnukly ösüşini goldaýan kadalaşdyryjy hukuk binýadynyň kämilleşdirilmegi ileri tutulýan ugurlaryň hatarynda kesgitlenildi. Şeýle hem howanyň üýtgeýän şertlerinde ulag ulgamynyň bökdençsiz işini üpjün etmäge ukyply infrastrukturany ösdürmegiň möhümdigine üns çekildi.

Ulag akymlaryny dolandyrmak üçin sanly tehnologiýalary ösdürmek, ýolagçy we ýük daşamalary artdyrmak zerurdyr. Üstaşyr ýük daşamalarda döwrebap tehnologiýalaryň we sanly çözgütleriň ornaşdyrylmagy ulag ulgamlarynyň netijeliligini ýokarlandyrmak bilen bir hatarda, halkara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga hem ýardam berýär. Şunda maglumatlary alyşmak üçin elektron platformalaryň döredilmegi, gümrük amallarynyň awtomatlaşdyrylmagy, multimodal ulag ulgamlarynyň utgaşdyrylmagy ileri tutulýan ugurlaryň hatarynda görkezildi. Ara alyp maslahatlaşmalaryň dowamynda ýokarda agzalan wezipeleri durmuşa geçirmegiň mümkinçiliklerine garaldy. Şeýle hem önümçilik klasterlerini, logistika merkezlerini ösdürmäge ýardam berýän durnukly ulag ulgamlaryny döretmekde sebit başlangyçlarynyň orny bellenildi. Şunuň bilen baglylykda, Ýewropa bilen Aziýanyň arasynda netijeli we ygtybarly üstaşyr ýük daşamalaryny üpjün etmekde esasy orny eýeleýän Hazarüsti halkara ulag ugruna aýratyn üns çekildi. Ýük daşamalaryň wagt aralygyny, çykdajylary peseltmäge ýardam berýän innowasion logistika we maglumat ulgamlaryny ulanmak arkaly bu ugry mundan beýläk-de ösdürmegiň mümkinçiliklerine garaldy. Bu ugur ulag ulgamynyň täzeçil usullaryna geçilýän şertlerde ykdysady ösüşi üpjün etmekde örän ähmiýetli geçelgeleriň biridir. Onuň ösdürilmegi sebitiň ýurtlarynyň arasynda ykdysady gatnaşyklary giňeltmäge, ýük daşamalaryň wagtyny gysgaltmaga mümkinçilik berer.

Hazarüsti geçelgäni ösdürmek boýunça alnyp barylýan işlere Türkmenistan hem işjeň gatnaşýar. Geçen ýyl paýtagtymyzda Ýewropa Bileleşiginiň, halkara maliýe institutlarynyň, Merkezi Aziýa we Kawkaz ýurtlarynyň ugurdaş ministrlikleriniň wekilleriniň gatnaşmagynda Hazarüsti ulag geçelgesiniň utgaşdyryjy platformasyny işe girizmek boýunça ýokary derejeli duşuşyk geçirildi. Munuň özi ýurdumyzda ulag-kommunikasiýalar pudagynda halkara hyzmatdaşlygy giňeltmäge möhüm ähmiýet berilýändigini nobatdaky gezek tassyklady. Diýarymyzda durnukly ösüşiň we sebit integrasiýasynyň wajyp şerti hökmünde ulag infrastrukturasynyň ösdürilmegine uly ähmiýet berilýär. Şoňa görä, halkara üstaşyr ulag geçelgeleriniň köpşahaly toruny emele getirmek boýunça anyk işler durmuşa geçirilýär. Ulag ulgamy ýurdumyzyň durmuş-ykdysady taýdan ösüşine kuwwatly itergi berýär we goňşy ýurtlar bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygyň pugtalandyrylmagyna ýardam edýär. Şunuň bilen baglylykda, Beýik Ýüpek ýolunyň çatrygynda ýerleşýän Türkmenistan bu gadymy ýoluň dünýädäki taryhy ähmiýetini gaýtadan dikeltmäge uly ähmiýet berip, ulag-kommunikasiýa ulgamynda sebitiň döwletleri, halkara guramalar bilen möhüm taslamalary amala aşyrýar.

Ýurdumyzyň “Beýik Ýüpek ýoluny gaýtadan dikeltmek” strategiýasynyň mazmuny boýunça «Bir guşak, bir ýol» başlangyjyna laýyk gelýändigini bellemek gerek. Bu iki başlangyç ulag ulgamlaryny birleşdirmäge, arabaglanyşygy gowulandyrmaga, multimodal geçelgeleri ösdürmek üçin täze mümkinçilikleri açmaga we ykdysady ösüşi üpjün etmäge, ugurdaş infrastrukturany döwrebaplaşdyrmaga, halklaryň arasynda medeni gatnaşyklary çuňlaşdyrmaga gönükdirilendir. Daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen bilelikde utgaşykly sebit we sebitara logistika ulgamyny döretmek, Merkezi Aziýany, Ýewropany, Hazar, Gara deňzi we Baltika sebitlerini, Orta hem-de Ýakyn Gündogary, Günorta, Günorta-Gündogar Aziýany baglanyşdyrýan döwletara üstaşyr geçelgelerini kemala getirmek boýunça hem iri taslamalar amala aşyrylýar. Bu ugurda yzygiderli işleri alyp barmak bilen, ýurdumyz sebit we ählumumy gün tertibiniň möhüm meselelerine özara kabul ederlikli çözgütleri işläp taýýarlamak, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek boýunça umumy tagallalara uly goşant goşýar.

Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda Türkmenistan Demirgazyk — Günorta we Gündogar — Günbatar ugurlary boýunça üstaşyr ulag geçelgelerini giňeldýär, halkara ulag geçelgelerini döretmäge işjeň gatnaşyp, halkara forumlarda, ýokary derejedäki duşuşyklarda ulag akymlaryny işjeňleşdirmek, täze üstaşyr ulag geçelgelerini döretmek boýunça anyk teklipleri öňe sürýär. Şunda Türkmenistanyň başlangyjy bilen, Birleşen Milletler Guramasynyň howandarlygynda 2022-nji ýylyň awgustynda “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletleriň ulag ministrleriniň derejesindäki halkara maslahatyň geçirilendigini hem nygtamak gerek. Mundan başga-da, Türkmenistanyň başlangyjy esasynda BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan ulag ulgamynda halkara hyzmatdaşlyk bilen baglanyşykly birnäçe Kararnamalar kabul edildi. Hususan-da, Baş Assambleýanyň 77-nji sessiýasynyň 70-nji plenar mejlisinde Türkmenistanyň başlangyjy bilen, Milletler Bileleşigine agza döwletleriň biragyzdan goldamagynda 26-njy noýabry «Bütindünýä durnukly ulag güni» diýip yglan etmek hakynda Kararnamanyň kabul edilmegi döwletimiziň öňe sürýän dünýä ähmiýetli başlangyçlarynyň giň goldawa eýe bolýandygynyň aýdyň mysalydyr.

Umuman, bu forum BMG-niň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler boýunça üçünji maslahatynyň gün tertibine girizilen meseleleriň oňyn çözülmegine gönükdirilen netijeli halkara dialogy ilerletmekde möhüm ähmiýetli çäre hökmünde, bilelikdäki tagallalaryň netijesinde DÇBÖBD-de sanly ulgamy giňden ornaşdyrmak, ulag arabaglanyşygyny ýokarlandyrmak, üstaşyr amallary ýeňilleşdirmek, netijede, ykdysady ösüşi höweslendirmek üçin berk binýady döretmekde wajyp ädimleriň biri boldy.

(TDH)

Beýleki habarlar

Mälim bolşy ýaly, 4-nji awgustda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda BMG-niň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler boýunça üçünji maslahatynyň çäklerinde Parlament forumy geçirildi. Ol DÇBÖBD-niň ýüzbe-ýüz bolýan meselelerini ara alyp maslahatlaşmak, bu ýurtlary goldamaga gönükdirilen strategiýalary we bilelikdäki çözgütleri işläp taýýarlamak üçin netijeli meýdança bolup hyzmat etdi. Ara alyp maslahatlaşmalaryň dowamynda foruma gatnaşyjylar hyzmatdaşlygyň üstünlikli nusgalary barada pikir alyşdylar hem-de tejribelerini paýlaşdylar.

Parlament forumy halkara giňişlikde deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlaryň ýüzbe-ýüz bolýan meseleleri baradaky habarlylygy artdyrmaga hem-de bu meselelere dünýä jemgyýetçiliginiň ünsüni çekmäge mümkinçilik berdi. Şeýle-de ol gyzyklanma bildirýän taraplaryň arasynda hyzmatdaşlygy ýola goýmak üçin amatly şertleri döretdi. Geljekde bu gatnaşyklar howanyň üýtgemegi, bilime we saglygy goraýşa elýeterliligi giňeltmek ýaly anyk meseleleri çözmäge gönükdirilen taslamalaryň binýadyny goýar. Forumyň netijeleri boýunça geljekki hereketler üçin özboluşly “Ýol kartasy” bolan Parlament ýüzlenmesi kabul edildi. Resminamada DÇBÖBD-niň ykdysady çykdajylary artdyrýan we bäsdeşlige ukyplylygy peseldýän düzümleýin meseleler bilen ýüzbe-ýüz bolýandygy bellenilýär. Munuň özi bu ýurtlarda durnukly ösüş üçin päsgelçilikleri döredýär. Bu meseleleriň ykrar edilmegi netijeli goldaw strategiýalaryny işläp taýýarlamakda möhüm ädim bolup durýar. Awazada geçirilen maslahat dünýä jemgyýetçiliginiň bu meselä düşünýändigini we hereketlere taýýardygyny görkezdi.

Resminamada deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler üçin durnukly ösüş ýolunda bökdençlik döredýän geosyýasy durnuksyzlyk we ulgamlaýyn töwekgelçilikler aýratyn nygtalýar. Howanyň üýtgemegi, ählumumy ykdysady durnuksyzlyk, çig mal serişdeleriniň bahalarynyň üýtgäp durmagy ýaly meseleler olaryň ykdysadyýetlerine täsir edýär. Şeýlelikde, bu ulgamlaýyn töwekgelçilikleriň aradan aýrylmagy bu ýurtlarda ösüşiň esasy şertleriniň biri bolup durýar. Ýüzlenmede 2014 — 2024-nji ýyllar üçin Hereketleriň Wena maksatnamasynyň durmuşa geçirilişine baha berilýär we onda ileri tutulýan alty ugurda käbir öňegidişlikler gazanylan bolsa-da, umumy netijeleriň kanagatlanarly bolmandygy bellenilýär. Ylmyň, tehnologiýalaryň, innowasiýalaryň mümkinçilikleriniň doly derejede peýdalanylmazlygy DÇBÖBD-niň ykdysadyýetlerini diwersifikasiýalaşdyrmaga, zähmet öndürijiligini ýokarlandyrmaga päsgelçilik döredýär; ýeterlik derejede ösmedik infrastruktura bolsa bu ýurtlaryň aglabasyna öz mümkinçiliklerini doly amala aşyrmaga päsgelçilik berýän esasy meseleleriň biri bolup durýar. Munuň özi geljekde has aýgytly we maksada gönükdirilen hereketleriň zerurdygyny mälim edýär. Şunuň bilen baglylykda, bu meselelere netijeli çözgüt hökmünde deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler üçin 2024 — 2034-nji ýyllar üçin Hereketleriň Awaza maksatnamasy kabul edildi we ol BMG-niň Awaza maslahatynyň dowamynda yglan edildi. Bu resminama geljek on ýyl üçin esasy strategik meýilnamadyr. Parlamentariler Hereketleriň Awaza maksatnamasynyň BMG-niň durnukly ösüş ulgamynda 2030-njy ýyla çenli Gün tertibiniň aýrylmaz bölegi bolup durýandygyny aýratyn nygtaýarlar.

Agzalan maksatnama DÇBÖBD, dünýä bileleşigi, halkara guramalar we ähli gyzyklanma bildirýän taraplar üçin giňişleýin “Ýol kartasy” bolup, durnukly ösüşi gazanmak üçin ileri tutulýan anyk ugurlarydyr çäreleri kesgitleýär. 2034-nji ýyla çenli DÇBÖBD-niň dünýä ykdysadyýetine gatnaşmagyny giňeltmek, daşarky täsirlere durnuklylygyny pugtalandyrmak, olaryň ilatynyň abadan durmuşyny has-da berkitmek bu resminamanyň baş maksadydyr. Parlament ýüzlenmesinde bu ýurtlaryň aýratyn zerurlyklaryny kanagatlandyrmagyň diňe bir adaty ynsanperwer jogapkärçilik bolman, eýsem, halkara raýdaşlygyň binýat goýujy meselesi bolup durýandygy, şeýle hem ählumumy durnukly ösüşi gazanmagyň zerur şertidigi bellenilýär. Dünýäniň ilatynyň ep-esli böleginiň geografik çäklendirmeler zerarly öz mümkinçiliklerini doly derejede durmuşa geçirip bilmedik ýagdaýynda, durnukly ösüşiň umumy maksatlaryny hem gazanmak mümkin däldir. Şoňa görä-de, DÇBÖBD-ne maýa goýumlar tutuş dünýäde durnukly we abadan geljege maýa goýumdyr.

Awazadaky forumda parlamentariler ähli taraplary has ylalaşykly, utgaşykly hereketlere çagyrdylar. Hususan-da, deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler içerki özgertmeleri durmuşa geçirmek, amatly maýa goýum ýagdaýyny döretmek, netijeli institutlary ösdürmek bilen baglanyşykly ýolbaşçylygy öz üstüne almalydyrlar. Üstaşyr geçiriji ýurtlaryň hyzmatdaşlyk etmegi, üstaşyr geçiriş amallaryny ýeňilleşdirmäge taýýarlygy, ösüş boýunça hyzmatdaşlaryň, BMG-niň düzüm birlikleriniň bolsa serişde we bilermenlik goldawyny bermegi DÇBÖBD üçin möhüm ähmiýete eýedir. Şeýle hem parlamentariler halkara, sebit guramalaryny, köptaraplaýyn we sebitleýin ösüş banklaryny has ylalaşykly tagallalary etmäge çagyrdylar. Olar infrastruktura taslamalaryny maliýeleşdirmekde, tehniki goldawy bermekde esasy orny eýelemelidirler. DÇBÖBD-de durnukly we hemmetaraplaýyn ykdysady ösüşi ýokarlandyrmaga ýardam bermek, bu ýurtlaryň halkara söwda amallaryna netijeli gatnaşmagyny üpjün etmek bu tagallalaryň esasy maksadydyr.

Hereketleriň Awaza maksatnamasyny doly hem-de üstünlikli durmuşa geçirmek üçin özgertmeler, hususan-da, düýpli düzümleýin özgertmeler zerur. Ýüzlenmede ähli çeşmelerden serişdeleri artdyrmagyň, maliýeleşdirmegiň innowasion mehanizmlerini ýola goýmagyň wajypdygy nygtalýar. Mundan başga-da, gyzyklanma bildirýän taraplaryň giň bileleşigini döretmek esasynda ählumumy hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak teklip edilýär. Bu bileleşik hökümetleri, hususy pudagy, raýat jemgyýetini, ylmy jemgyýetçiligi, DÇBÖBD-ne ýardam berip biljek beýleki guramalary birleşdirmelidir. Şeýle toplumlaýyn çemeleşme bar bolan serişdeleri has netijeli ulanmaga mümkinçilik berer. Awazada geçirilen Parlament forumy DÇBÖBD-niň ösüşinde milli kanun çykaryjylyk edaralarynyň möhüm ornuny ykrar etdi. Parlamentler wekilçilikli, kanun çykaryjy we býujet edaralary hökmünde çykyş etmek bilen, döwlet dolandyryşynyň ähli ugurlaryna täsir etmäge ukyplydyrlar. Olar ähli derejede netijeli dolandyryşy pugtalandyrmakda, aýanlygy, hasabatlylygy üpjün etmekde esasy orny eýeleýärler. Olaryň bu işlere gatnaşmagy ykdysady, ekologiýa, durmuş syýasatynyň sazlaşykly alnyp barylmagyna, durnukly we inklýuziw ösüşe ýardam bermek üçin zerurdyr.

Parlamentler Hereketleriň Awaza maksatnamasynyň milli derejede amala aşyrylyşyna yzygiderli, hemmetaraplaýyn syn berilmegini işjeň goldamalydyrlar. Bu syn ähli gyzyklanma bildirýän taraplaryň, şol sanda raýat jemgyýetiniň, hususy pudagyň, ýerli jemgyýetçiligiň gatnaşmagynda ýurtlaryň ýolbaşçylygynda hem-de olaryň başlangyçlary bilen durmuşa geçirilmelidir. Şeýle parlament hasabatlylygy maksatnamanyň wezipeleriniň netijeli we ilatyň ähli gatlaklarynyň bähbitleriniň nazara alynmagy arkaly ýerine ýetirilmegini kepillendirýär. Şeýle-de ýokarda agzalan ýüzlenmede parahatçylykly, adalatly we inklýuziw jemgyýeti gurmagyň zerurdygy ykrar edilýär. Parlamentler kanun çykaryjy edaralar hökmünde adalatlylyga deňeçer elýeterliligi üpjün edýän, adam hukuklaryna hormat goýmaga, kanunyň rüstemligi, ähli derejede talabalaýyk dolandyryşa esaslanýan hukuk binýadyny döretmekde esasy orny eýeleýärler. Aýdyň, netijeli we hasabatly institutlaryň pugtalandyrylmagy bolsa durnukly ösüşiň binýadydyr.

Parlamentariler ýüzlenmede zenanlaryň ösüş işinde we çözgütleri kabul etmekde möhüm ornuny ykrar edip, olaryň parlamentlerde wekilçiligini artdyrmaga çagyrýarlar. Mundan başga-da, resminamada parlamentleriň raýat jemgyýeti, hususy pudak, beýleki gyzyklanma bildirýän taraplar bilen has ýakyn hyzmatdaşlygynyň ähmiýeti nygtalýar. Açyk dialog we kanun çykaryjylyk işine ilatyň dürli gatlaklarynyň çekilmegi jemgyýetiň zerurlyklaryna laýyk gelýän has netijeli çözgütleri kabul etmäge ýardam berýär. Şeýle hem deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletleriň parlamentleriniň wezipelerini netijeli ýerine ýetirmekleri üçin olara tehniki we maliýe ýardamy zerurdyr. Munuň özi degişli halkara guramalar tarapyndan institusional maslahatlary bermekde, serişdeleri herekete getirmekde goldawy öz içine alýar. Şeýle goldaw parlamentlere kanun çykaryjylyk işine, býujet serişdelerine gözegçilik wezipelerini has talabalaýyk ýerine ýetirmäge mümkinçilik berer.

Uzak möhletleýin geljekde DÇBÖBD-niň parlamentleri öz hökümetleriniň Hereketleriň Awaza maksatnamasynyň çäklerinde üstüne alan borçnamalary üçin hasabatlylygy üpjün etmekde işjeň orny eýelemelidirler. Çünki parlament gözegçiligi demokratik dolandyryşyň esasy bölegi bolup, hökümet borçnamalarynyň anyk hereketlere we netijelere öwrüljekdigini kepillendirýär. Hasabatlylygyň güýçlendirilmegi diňe bir Awaza maksatnamasynyň maksatlaryny gazanmaga ýardam bermek bilen çäklenmän, eýsem, bu ýurtlarda demokratik institutlary pugtalandyrmaga hem mümkinçilik berer.

BMG-niň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler boýunça üçünji maslahaty hem-de onuň çäklerinde geçirilen Parlament forumy DÇBÖBD-niň meseleleri boýunça halkara dialogy ilerletmekde möhüm ädim boldy. Giň möçberli çäreler bu ýurtlaryň ýüzbe-ýüz bolýan meselelerini nygtamak bilen, geljek üçin “Ýol kartasyny” teklip etdi. Maksatnamanyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi ähli gyzyklanma bildirýän taraplaryň umumy ygrarlylygyna, serişdeleriň netijeli ulanylmagyna, DÇBÖBD-niň durnukly, inklýuziw we abadan geljegini gazanmak üçin zerur bolan kanunçylyk hem-de institusional özgertmeleri ilerletmekde milli parlamentleriň işjeň, jogapkärçilikli çemeleşmesine bagly bolar. Bu wakanyň uzak möhletleýin geljegi on ýyllyk meýilnamanyň çäginden has daşary çykyp, DÇBÖBD-ne geografik çäklendirmeleri ýeňip geçmäge we olara dünýä ykdysadyýetiniň deňhukukly gatnaşyjylary bolmaga mümkinçilik berjek durnukly hyzmatdaşlygy hem-de ählumumy goldaw ulgamyny döretmekde öz beýanyny tapar. Munuň özi üstaşyr geçiriji ugurlara baglylygy peseltmek, ekologik durnuklylygy ýokarlandyrmak üçin logistikada yzygiderli innowasiýalary, sanly ykdysadyýetiň ösdürilmegini, gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleriniň ulanylmagyny talap edýär.

Bu işde adam maýasynyň ösdürilmegine aýratyn üns bermek zerurdyr. Bilime, saglygy goraýşa, hünär taýýarlygyna maýa goýumlar uzak möhletleýin ösüşiň binýady bolup durýar. Döwrebap ukyp-başarnykly, ýaş we bilimli nesiller diňe bir täze tehnologiýalary netijeli ulanmak bilen çäklenmän, eýsem, ýurdunyň özboluşly zerurlyklaryna laýyk gelýän innowasion çözgütleri özbaşdak döretmäge-de ukyplydyrlar. Şeýlelikde, Hereketleriň Awaza maksatnamasy diňe bir ykdysady meýilnama bolman, eýsem, has durnukly, abadan jemgyýetleri gurmak boýunça hemmetaraplaýyn strategiýa hem bolup durýar. Şunuň bilen birlikde, hususy pudagyň işjeň çekilmegi maksatnamany üstünlikli amala aşyrmagyň möhüm şertleriniň biridir. Döwlet maýa goýumlary we halkara goldawlar özgertmeleriň zerur gerimini hem-de tizligini ýekelikde üpjün edip bilmeýär. Amatly işewürlik gurşawynyň döredilmegi, döwlet-hususyýetçilik hyzmatdaşlygynyň ösdürilmegi täze iş orunlaryny döretmek, ykdysadyýeti diwersifikasiýalaşdyrmak, innowasiýalary ornaşdyrmak üçin zerur bolan hususy maýa goýumlary çekmäge mümkinçilik berer.

BMG-niň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler boýunça üçünji maslahatynyň we onuň çäklerinde dürli forumlaryň, şol sanda Parlament forumynyň geçirilen ýeri hökmünde ýurdumyzyň saýlanyp alynmagy tötänden däldir. Gadymy söwda ýollarynyň çatrygynda ýerleşýän Türkmenistan logistika we ulag päsgelçiliklerini ýeňip geçmekde baý tejribe toplady. Üstaşyr geçirmek mümkinçiliklerini ösdürmäge gönükdirilen syýasat bilen berkidilen bu tejribe ýurdumyzy bu ugurda anyk çözgütleri işläp taýýarlamak üçin netijeli meýdança öwürdi. Türkmenistan Demirgazyk — Günorta, Gündogar — Günbatar geçelgeleri ýaly sebit we sebitara üstaşyr ulag geçelgelerini döretmekde wajyp orny eýeleýär. Aziýanyň, Ýewropanyň, Ýakyn Gündogaryň bazarlaryny baglanyşdyrmaga gönükdirilen bu başlangyçlar diňe ýurdumyza däl, eýsem, goňşy döwletlere hem geografik päsgelçilikleri ýeňip geçmäge ýardam berýär.

Şeýlelikde, Awaza forumy DÇBÖBD-niň meselelerini üstünlikli çözmekde anyk mysallar bilen tanyşdyrmaga, sebitiň üstaşyr ulag kuwwatyna ünsi çekmäge mümkinçilik berdi. Mundan başga-da, BMG-niň bu giň möçberli çäresiniň “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda geçirilmegi Türkmenistanyň parahatçylyk döredijilik we bitaraplyk ýörelgelerine ygrarlydygynyň nobatdaky güwäsi boldy. Bitarap Türkmenistan ynanyşmak hem-de netijeli dialog gurşawyny döretmäge ukyply ýer eýesi hökmünde çykyş etdi. Häzirki geosyýasy ýagdaýlarda şeýle meýdança çylşyrymly meseleler boýunça ylalaşyk gazanmak üçin örän möhümdir. Awaza syýahatçylyk we diplomatiýa merkezi hökmünde Türkmenistanyň parahatçylykly tagallalara açykdygynyň, ählumumy meseleleri çözmäge ýardam bermäge taýýardygynyň nyşany boldy.

(TDH)

Beýleki habarlar

Aşgabat — Awaza, 22-nji awgust (TDH). Şu gün türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda geçiriljek ýokary derejeli duşuşyga gatnaşmak üçin Balkan welaýatyna ugrady.

Ir bilen Gahryman Arkadagymyz Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Diwanynyň binasyndan çykyp, paýtagtymyzyň Halkara howa menziline tarap ugrady. Bu ýerde Milli Liderimizi ýurdumyzyň resmi adamlary ugratdylar. Az salymdan hormatly Arkadagymyzyň uçary Türkmenbaşynyň Halkara howa menziline gondy. Bu ýerde Hormat garawulynyň esgerleri nyzama düzüldiler. Ýokary derejeli üçtaraplaýyn duşuşygy kabul edýän kenarýaka şäheriň Halkara howa menzilinde dostlukly ýurtlaryň Döwlet baýdaklary parlaýar.

Häzirki döwürde Türkmenistan, Azerbaýjan Respublikasy we Özbegistan Respublikasy syýasy-diplomatik ulgamda bolşy ýaly, beýleki ugurlarda-da netijeli hyzmatdaşlyk edýärler. Bu bolsa sebitde ählumumy parahatçylygyň we durnukly ösüşiň üpjün edilmeginiň esasy şerti bolup durýar. Goňşy döwletleriň arasyndaky ýokary derejeli duşuşygyň Hazar deňziniň kenarynda geçirilmeginde çuňňur many bar. Munuň özi “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynyň ýokary derejeli halkara çäreleriň geçirilýän mekany hökmünde eýeleýän ornuny pugtalandyrýar.

Gahryman Arkadagymyz Türkmenbaşynyň Halkara howa menzilinden soňky ýyllarda keşbi düýpli özgeren “Awaza” milli syýahatçylyk zolagyna tarap ugrady. Syýahatçylyk zolagyna barýan, ýokary halkara görkezijilere laýyk gelýän ýollar onuň häzirki zaman amatlyklaryny özünde jemleýän binalary bilen bir bitewi sazlaşygy emele getirýär. Türkmenistanyň, Azerbaýjan Respublikasynyň we Özbegistan Respublikasynyň arasyndaky ýokary derejeli duşuşygy kabul edýän Awazada ekologik meseleleriň oňyn çözülýändigini aňladýan görnüşler göwnüňi göterýär. Bu ugurda degişli düzümleriň sazlaşykly işini üpjün etmäge aýratyn ähmiýet berilýär. Munuň özi Gahryman Arkadagymyz tarapyndan başy başlanyp, häzirki döwürde hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda üstünlikli durmuşa geçirilýän tokaý zolaklaryny döretmek strategiýasynyň rowaçlyklara beslenýändiginiň aýdyň beýanydyr.

Şu gün bolsa «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň Türkmenistan — Azerbaýjan — Özbegistan üçtaraplaýyn duşuşygyna gatnaşmak üçin ýurdumyza iş sapary bilen gelen Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidenti Ilham Aliýewiň arasynda gepleşikler geçirildi.

Türkmenbaşy şäheriniň üç doganlyk ýurduň Döwlet baýdaklary bilen bezelen Halkara howa menzilinde belent mertebeli myhman türkmen halkynyň milli myhmansöýerlik däplerine laýyklykda, mähirli garşylanyldy. Dostlukly döwletiň Baştutanyna duz-çörek hödür edildi we gül desseleri gowşuryldy. Goňşy ýurduň Lideri Hormat garawulynyň esgerleri nyzama düzülen haly düşelen ýodajykdan geçip, Türkmenistanyň, Azerbaýjan Respublikasynyň we Özbegistan Respublikasynyň ýokary derejedäki duşuşygynyň geçirilýän ýerine — Kongresler merkezine tarap ugrady.

Mälim bolşy ýaly, häzirki wagtda türkmen-azerbaýjan gatnaşyklary yzygiderli ösdürilýär. Ýokary derejedäki duşuşyklaryň we gepleşikleriň jemleri boýunça gazanylan ylalaşyklar köpugurly hyzmatdaşlygyň netijeli häsiýete eýedigini görkezýär. Iki ýurduň arasynda daşary söwda dolanyşygynyň durnukly ösýändigini hem bellemek gerek. Azerbaýjanyň ýurdumyzyň esasy söwda hyzmatdaşlarynyň biridigine degişli görkezijiler eksport-import amallarynyň möçberiniň barha artýandygyna şaýatlyk edýär. Biziň ýurdumyzdan goňşy döwlete dürli görnüşli önümleriň iberilişiniň depginleri barha ýokarlanýar. Söwda-ykdysady gatnaşyklary işjeňleşdirmek bilen bir hatarda, ikitaraplaýyn haryt dolanyşygyny artdyrmak boýunça döwlet derejesinde netijeli çäreleriň durmuşa geçirilmegi milli ykdysadyýetleriň kuwwatynyň pugtalandyrylmagyna ýardam berýär.

...Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidentiniň awtoulag kerweni Kongresler merkezine gelýär. Bu ýerde türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow dostlukly döwletiň Baştutanyny mähirli garşylaýar. Iki ýurduň Döwlet baýdaklarynyň öňünde bilelikde surata düşmek dabarasy tamamlanandan soňra, Gahryman Arkadagymyz bilen Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidentiniň ikiçäk duşuşygy boldy. Onuň dowamynda döwletara gatnaşyklaryň häzirki ýagdaýy we geljekki mümkinçilikleri ara alnyp maslahatlaşyldy.

Türkmen halkynyň Milli Lideri belent mertebeli myhmany mübärekläp, çakylygy kabul edip, ýurdumyza sapar bilen gelendigi üçin Prezident Ilham Aliýewe tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirdi. Şu ýylyň iýulynda Azerbaýjan Respublikasyna amala aşyran saparynyň dowamynda bildirilen ýokary myhmansöýerlik we mähirli kabul edilendigi üçin goňşy döwletiň Baştutanyna minnetdarlyk bildirip, Gahryman Arkadagymyz şol saparyň dowamynda doganlyk ýurduň gözel ýerlerine baryp görendiklerini, iki halkyň bähbitlerine gönükdirilen möhüm meseleleri ara alyp maslahatlaşandyklaryny nygtady.

Her gezekki duşuşyklarymyzda belleýşim ýaly, türkmen we azerbaýjan halklaryny gözbaşyny gadymdan alyp gaýdýan taryhy-medeni umumylyklar, birmeňzeş däp-dessurlar birleşdirýär diýip, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy sözüni dowam etdi. Gahryman Arkadagymyz häzirki wagtda döwletara gatnaşyklaryň köpasyrlyk hoşniýetli goňşuçylyk, özara bähbitli hyzmatdaşlyk ýörelgelerine esaslanýandygyny aýdyp, bu gezekki duşuşygyň sebitiň ýurtlarynyň arasyndaky hyzmatdaşlygyň hil taýdan täze derejä çykmagyna kuwwatly itergi berjekdigine ynam bildirdi.

Soňra Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidenti Ilham Aliýew türkmen topragynda mähirli kabul edilendigi we Awazada geçirilýän duşuşygyň ýokary guramaçylyk derejesi üçin Milli Liderimize hoşallyk bildirdi. Belent mertebeli myhman gözel Awazada bolup, bu duşuşyga gatnaşmagynyň özi üçin uly hormatdygyny nygtady. Şunda Hazar deňziniň ajaýyp kenarynda dünýä derejeli şypahana zolagynyň Gahryman Arkadagymyzyň tagallasyndan dörän ajaýyp taslamadygy aýratyn bellenildi. Häzirki döwürde «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynyň halkara giňişlikdäki abraýy has-da belende göterilýär.

Türkmenistanyň, Azerbaýjan Respublikasynyň we Özbegistan Respublikasynyň şu gezekki ýokary derejeli duşuşygynyň taryhy ähmiýeti bardyr. Prezident Ilham Aliýew taryhy kökleri, umumy medeniýetleri arkaly baglanyşýan döwletleriň üçtaraplaýyn ýokary derejeli gepleşiklerini geçirmek başlangyjyny öňe sürendigi üçin türkmen halkynyň Milli Liderine hoşallyk bildirip, bu duşuşygyň sebitiň ýurtlarynyň arasyndaky gatnaşyklaryň ösdürilmegine kuwwatly itergi berjekdigine ynam bildirdi. Soňra gepleşikler iki ýurduň wekiliýetleriniň gatnaşmagynda giňişleýin düzümde dowam etdi.

Gahryman Arkadagymyz çakylygy kabul edip, Türkmenistanyň, Azerbaýjan Respublikasynyň we Özbegistan Respublikasynyň ýokary derejeli duşuşygyna gatnaşýandygy üçin Prezident Ilham Aliýewe we azerbaýjan wekiliýetiniň agzalaryna öz adyndan hem-de hormatly Prezidentimiziň adyndan hoşallyk bildirip, olary türkmen topragynda görýändigine şatdygyny belledi. Munuň özi özara gatnaşyklaryň häzirki ýagdaýyny ara alyp maslahatlaşmak we onuň geljekki ugurlaryny kesgitlemek üçin oňyn mümkinçilikdir. Şeýle-de Halk Maslahatynyň Başlygy Azerbaýjan Respublikasyna amala aşyran saparynyň dowamynda bildirilen myhmansöýerlik we ähli meýilleşdirilen çäreleriň ýokary guramaçylyk derejesiniň üpjün edilendigi üçin minnetdarlyk bildirdi. Şol saparyň dowamynda gazanylan ylalaşyklar iki ýurduň arasyndaky hyzmatdaşlygyň dürli ugurlar boýunça ösdürilýändiginiň anyk mysallarydyr.

“Biz şu gezekki duşuşygymyzda ýurtlarymyzy baglanyşdyrýan gymmatlyklardan ugur alyp, Türkmenistanyň we Azerbaýjanyň arasynda syýasy, ykdysady, medeni, beýleki durmuş ugurlaryndaky gatnaşyklary ösdürmek bilen bagly soraglary ara alyp maslahatlaşarys” diýip, hormatly Arkadagymyz sözüni dowam etdi. Häzirki wagtda iki ýurduň arasynda hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklarynyň ýokary derejede alnyp barylýandygyny belläp, Milli Liderimiz bu gatnaşyklary has-da ilerletmek we giňeltmek üçin uly mümkinçilikleriň bardygyna ünsi çekdi. Şol bir wagtda türkmen-azerbaýjan hyzmatdaşlygyny täze derejä çykarmak boýunça anyk teklipler öňe sürler we özara bähbitli başlangyçlary beýan edýän çykyşlar guralar. Söwda-ykdysady gatnaşyklaryň ösdürilmegi ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň gün tertibinde wajyp orny eýeleýär. Bu ugurda köp işleriň edilendigine garamazdan, iki ýurduň ägirt uly ykdysady mümkinçilikleri we kuwwaty bar. Duşuşykda, hususan-da, özara söwda dolanyşygynyň möçberini artdyrmak, energetika, ulag-logistika, aragatnaşyk, dokma senagaty, gurluşyk ýaly möhüm ugurlarda hyzmatdaşlygy ösdürmek babatda ähli zerur şertleriň bardygy, medeni-durmuş ulgamyndaky hyzmatdaşlygyň Türkmenistan bilen Azerbaýjanyň döwletara gatnaşyklarynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridigi nygtaldy. “Bu ugurdaky gatnaşyklaryň giňeldilmegi iki ýurduň doganlyk halklaryny has-da ýakynlaşdyrmaga, medeniýetleri özara baýlaşdyrmaga ýardam berer” diýip, Gahryman Arkadagymyz belledi.

Milli Liderimiz yzygiderli esasda özara Medeniýet günleriniň geçirilmeginiň, ylym-bilim, sport, syýahatçylyk ulgamlarynda hyzmatdaşlygyň ilerledilmeginiň möhümdigini belläp, Türkmenistanyň iki ýurduň baý medeni mirasyny gorap saklamak, şol sanda halk dessanlaryny, halyçylyk, senetçilik, amaly-haşam we saz sungatlaryny baýlaşdyrmak boýunça bilelikdäki çäreleriň geçirilmegini goldamaga taýýardygyny tassyklady. Gahryman Arkadagymyz Ilham Aliýewi Türkmenistanda görýändigine şatdygyny ýene-de gezek belledi we Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidentine söz berdi.

Prezident Ilham Aliýew türkmen topragynda mähirli kabul edilendigi we Awazada geçirilýän ýokary derejeli duşuşygyň guramaçylyk derejesi üçin Gahryman Arkadagymyza hoşallyk bildirdi. Şunuň bilen birlikde, “Türkmenistan — Azerbaýjan — Özbegistan” formatynda geçirilýän şu gezekki duşuşygyň möhümdigi bellenildi. Taryhy kökleri we umumy medeniýetleri arkaly baglanyşýan üç döwletiň arasynda ýokary derejeli gepleşikleri geçirmek başlangyjyny öňe sürendigi üçin Gahryman Arkadagymyza hoşallyk bildirip, Ilham Aliýew duşuşygyň sebitiň ýurtlarynyň arasyndaky gatnaşyklaryň has-da ösdürilmegine kuwwatly itergi berjekdigine ynam bildirdi.

Belent mertebeli myhman Türkmenistanda halkara ähmiýetli ulag-logistika düzüminiň häzirki derejesine ýokary baha berdi. Munuň özi Beýik Ýüpek ýolunyň şu günüň ruhuna kybap derejede dikeldilmeginde ähmiýetlidir. Şeýle hem goňşy döwletiň Baştutany iki ýurduň arasynda syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, ulag-aragatnaşyk ugurlary boýunça gatnaşyklary ösdürmegiň ägirt uly geljeginiň bardygyny nygtady. Şunda bilelikdäki tagallalaryň oňyn netije berjekdigi gürrüňsizdir.

Giňişleýin düzümde geçirilen gepleşikleriň dowamynda Gahryman Arkadagymyz häzirki döwürde Türkmenistan bilen Azerbaýjan Respublikasynyň arasyndaky gatnaşyklaryň birek-birege hormat goýmak, uzak möhletleýinlik ýörelgeleri esasynda ösdürilýändigine kanagatlanma bildirip, ýokary derejede geçirilýän gepleşikleriň ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň ilerledilmegine kuwwatly itergi berýändigini aýtdy. Syýasy-diplomatik gatnaşyklar barada aýdylanda, Türkmenistanyň we Azerbaýjan Respublikasynyň dünýä hem sebit meseleleri boýunça garaýyşlary meňzeşdir ýa-da ýakyndyr. Halkara we sebitara guramalaryň, ilkinji nobatda, Birleşen Milletler Guramasynyň, Goşulyşmazlyk Hereketiniň, Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň, Türki Döwletleriň Guramasynyň, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň we beýleki köptaraply düzümleriň çäklerinde bilelikdäki işler alnyp barylýar.

Duşuşykda ikitaraplaýyn söwda-ykdysady gatnaşyklaryň ösdürilmegine aýratyn ähmiýet berilýändigi nygtaldy. Iki ýurduň ýakyn geljekde ykdysady ugurly özara hereketlerini ösdürmek üçin ägirt uly mümkinçilikleri bardyr. “Hazaryň kenaryndaky Türkmenbaşy we Alýat deňiz portlarynyň arasynda yzygiderli gämi gatnawynyň ýola goýulmagy Türkmenistanyň we Azerbaýjan Respublikasynyň ulag-logistika ulgamynda alyp barýan bilelikdäki işiniň oňyn netijesidir. Türkmen we azerbaýjan deňiz portlarynyň döwrebap düzümlerini we mümkinçiliklerini nazara almak bilen, Hazarüsti ulag geçelgesi boýunça ýük gatnawlary üçin has oňaýly şertleri döretmek bilen baglanyşykly meselelere garamak maksadalaýyk bolar” diýip, Gahryman Arkadagymyz nygtady. Bularyň ýerüsti we deňiz ulaglary boýunça amala aşyrylýan multimodal gatnawlara degişlidigini aýdyp, Halk Maslahatynyň Başlygy iki ýurduň arasynda howa gatnawlarynyň ösdürilmeginiň wajypdygyna ünsi çekdi.

Energetika ulgamyndaky hyzmatdaşlyk hem türkmen-azerbaýjan gatnaşyklarynyň möhüm ugurlarynyň biridir. Şunda Türkmenistanyň we Azerbaýjanyň Hazar deňzi sebitinden Ýewropa ýurtlaryna elektrik energiýasyny ugratmak boýunça bilelikdäki işiniň ägirt uly geljegi bardyr.

Medeniýet ulgamyndaky hyzmatdaşlyga-da aýratyn üns berilýär. Şunuň bilen baglylykda, iki halkyň gadymy atşynaslyk sungatyny tanyşdyrmak boýunça çäreleriň, türkmen we azerbaýjan suratkeşleriniň eserleriniň sergileriniň, halk hem nusgawy sazlaryň konsertleriniň guralmagy medeni gatnaşyklaryň ösdürilmegine oňyn täsirini ýetirer. Mundan başga-da, saglygy goraýyş, ylym-bilim ulgamlaryndaky ägirt uly mümkinçilikleri nazara alyp, olar boýunça hem özara hereketleri işjeňleşdirmek zerurdyr.

Gahryman Arkadagymyz bilelikdäki tagallalaryň netijesinde Türkmenistan bilen Azerbaýjan Respublikasynyň arasyndaky däp bolan gatnaşyklaryň mundan beýläk-de birek-birege hormat goýmak esasynda sazlaşykly ösdüriljekdigine ynam bildirip, türkmen-azerbaýjan hyzmatdaşlygynyň giňeldilmegine goşýan şahsy goşandy üçin doganlyk ýurduň Baştutanyna minnetdarlyk bildirdi.

Türkmen halkynyň Milli Lideri Prezident Ilham Aliýewe berk jan saglyk, jogapkärli döwlet işinde üstünlik, Azerbaýjanyň doganlyk halkyna bolsa abadançylyk, parahatçylyk we gülläp ösüş arzuw etdi.

«Türkmenistan — Azerbaýjan — Özbegistan» formatyndaky üçtaraplaýyn duşuşyk

Awaza, 22-nji awgust (TDH). Şu gün “Awaza” milli syýahatçylyk zolagyndaky Kongresler merkezinde türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň, Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidenti Ilham Aliýewiň we Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýewiň arasynda üçtaraplaýyn duşuşyk geçirildi.

Ýokary derejedäki duşuşyk başlamazdan ozal, wekiliýetleriň Baştutanlarynyň üç ýurduň Döwlet baýdaklarynyň hem-de duşuşygyň banneriniň öňünde bilelikde surata düşmek dabarasy boldy. Soňra üçtaraplaýyn görnüşde gepleşikler geçirildi.

Türkmenistana sapar bilen gelmek we ýokary derejedäki üçtaraplaýyn duşuşygy geçirmek baradaky çakylygy kabul edendikleri üçin doganlyk ýurtlaryň döwlet Baştutanlaryna minnetdarlyk bildirip, Gahryman Arkadagymyz sebitiň ýurtlarynyň halklaryny köpasyrlyk dost-doganlyk we hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklarynyň, umumy taryhy-medeni, ruhy gymmatlyklaryň baglanyşdyrýandygyny aýtdy. Bu bolsa köpugurly gatnaşyklaryň ikitaraplaýyn görnüşde bolşy ýaly, köptaraplaýyn görnüşde-de pugtalandyrylmagy üçin berk binýat bolup hyzmat edýär.

Häzirki wagtda üç döwletiň arasynda syýasy, ykdysady, medeni we durmuş ulgamlaryndaky gatnaşyklar döwrebap görnüşde ösdürilýär. Şunda söwda-ykdysady hyzmatdaşlyga möhüm orun degişlidir. Türkmen halkynyň Milli Lideri duşuşygyň dowamynda bilelikdäki tagallalaryň mümkinçilikleriniň ara alnyp maslahatlaşyljakdygyny hem-de onuň netijeleri boýunça wajyp ylalaşyklara gol çekiljekdigini aýtdy.

Türkmenistan, Azerbaýjan hem-de Özbegistan Ýewraziýanyň çatrygynda, geografik taýdan amatly ýerde, ýagny Beýik Ýüpek ýolunyň möhüm böleginde ýerleşýär. Munuň özi ýurtlaryň tebigy çig mallara baý bolmaklary bilen, energetika, ulag-logistika ulgamlaryndaky hyzmatdaşlygy täze derejä çykarmaklary babatda oňaýly şertleri döredýär. Milli Liderimiz şular barada aýdyp, bar bolan mümkinçilikleri netijeli we doly kuwwatynda ulanmagyň biziň doganlyk halklarymyzyň eşretli, abadan, bagtyýar durmuşda ýaşamagyny üpjün etmäge, döwletlerimiziň dünýädäki geosyýasy we geoykdysady ornuny berkitmäge ýardam etjekdigine ynam bildirdi hem-de döwletara gatnaşyklaryň gün tertibinde medeni-durmuş ulgamyndaky hyzmatdaşlygyň möhüm orun eýeleýändigini nygtady. Bu ugurlardaky hyzmatdaşlygyň giňeldilmegi halklarymyzyň has-da ýakynlaşmagyna we jebisleşmegine itergi berer.

Halklaryň baý medeni mirasyny, dilini, edebiýatyny, milli däp-dessurlaryny, halyşynaslyk, amaly-haşam we aýdym-saz sungatyny gorap saklamak, ony dünýä derejesinde wagyz etmek boýunça tagallalary goldamak häzirki döwrüň wajyp wezipesidir. Hormatly Arkadagymyz ýokary derejeli duşuşygyň üstünlikli geçjekdigine ynam bildirip, onuň netijeleriniň üçtaraplaýyn hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmäge we berkitmäge, bilelikdäki möhüm taslamalardyr başlangyçlary durmuşa geçirmäge gönükdirilen zerur ädim boljakdygyny nygtady. Türkmen halkynyň Milli Lideri doganlyk ýurtlaryň döwlet Baştutanlaryna alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw edip, çykyş etmek üçin Özbegistan Respublikasynyň Prezidentine söz berdi.

Prezident Şawkat Mirziýoýew Hazar deňziniň ajaýyp kenaryndaky gepleşikleriň we duşuşygyň ýokary guramaçylyk derejesiniň üpjün edilendigi üçin Gahryman Arkadagymyza tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi. Şeýle hem özbek Lideri ýakynda Awazada geçirilen BMG-niň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler boýunça üçünji maslahatynyň çäklerinde kabul edilen çözgütleriň tutuş adamzadyň bähbidine gönükdirilendigini belledi. Munuň özi oňa gatnaşan döwletleriň taryhyna möhüm sahypa bolup ýazyldy.

Belent mertebeli myhman Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň 22-nji awgustynyň taryhy güne öwrülendigini aýratyn nygtady. Munuň özi Hazaryň ajaýyp kenarynda döredilen “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynyň şöhratynyň dünýä dolmagyna goşant goşýar. Taryhy ähmiýeti bolan duşuşygyň dowamynda gazanyljak ylalaşyklar üçtaraplaýyn gatnaşyklaryň hil taýdan täze derejä çykmagyna kuwwatly itergi berer. Awazada geçirilen halkara çäreleriň ýokary guramaçylyk derejesiniň üpjün edilmegi Türkmenistanyň bu ugurda baý tejribe toplandygyny görkezýär. Bu barada aýtmak bilen, özbek Lideri Türkmenistanyň hormatly Prezidentimiziň we Gahryman Arkadagymyzyň tagallalary netijesinde dürli ugurlar boýunça ägirt uly ösüşleri gazanýandygyny belledi. Munuň özi häzirki döwürde ýurduň ykdysadyýetiniň sazlaşykly ösüşinde, halkyň abadan durmuşynda öz beýanyny tapýar. Şeýlelikde, okgunly ösüş ýoluna düşen Türkmenistan bilen hyzmatdaşlyk etmäge gyzyklanma bildirýän ýurtlaryň sany yzygiderli artýar. Bu bolsa özara bähbitli we ynanyşmak esasynda ýola goýulýan gatnaşyklaryň ägirt uly geljeginiň bardygynyň beýanydyr.

Prezident Şawkat Mirziýoýew Türkmenistanyň we Özbegistan Respublikasynyň arasyndaky gatnaşyklaryň strategik häsiýete eýedigini belledi. Bu bolsa ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy ösdürmäge, bilelikdäki möhüm taslamalary durmuşa geçirmäge giň mümkinçilikleri açýar.

Üçtaraplaýyn duşuşygyň dowamynda Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidenti Ilham Aliýew çykyş edip, bu duşuşygyň çäklerinde meýilleşdirilen çäreleriň ýokary guramaçylyk derejesiniň üpjün edilendigi üçin hoşallyk bildirdi. Şeýle hem dostlukly ýurduň Baştutany Gahryman Arkadagymyzyň şu ýylyň iýulynda Azerbaýjan Respublikasyna amala aşyran we hyzmatdaşlygyň taryhynda täze sahypany açan saparyny ýatlady. Munuň özi iki ýurduň arasyndaky gatnaşyklaryň ösdürilmegine döwlet derejesinde ähmiýet berilýändiginiň aýdyň mysalydyr.

Azerbaýjanyň ýangyç-energetika, ulag-logistika ulgamlarda ýola goýulýan gatnaşyklaryň işjeňleşdirilmegine uly gyzyklanma bildirýändigini aýdyp, Prezident Ilham Aliýew degişli ugurlarda bilelikdäki taslamalary durmuşa geçirmek, öňe sürülýän başlangyçlary amala aşyrmak üçin ägirt uly mümkinçilikleriň bardygyna ünsi çekdi. Şeýle-de belent mertebeli myhman ýakynda Hazaryň kenarynda geçirilen BMG-niň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler boýunça üçünji maslahatynyň taryhy ähmiýetli waka öwrülendigini belledi. Forumyň çäklerinde geçirilen çäreleriň jemleri boýunça degişli çözgütleriň kabul edilmegi we 2024 — 2034-nji ýyllar üçin Hereketleriň Awaza maksatnamasynyň yglan edilmegi hem-de Awaza syýasy Jarnamasynyň kabul edilmegi tutuş dünýä ýurtlary üçin möhüm çözgütler hökmünde kabul edildi.

Şu günki duşuşyklaryň we gepleşikleriň jemleri boýunça gol çekiljek resminamalaryň hatarynda Azerbaýjanyň Fizuli şäheri bilen türkmen halkynyň Milli Lideriniň başlangyjy bilen gurlan Arkadag şäheriniň arasynda doganlyk gatnaşyklaryny ýola goýmak hakynda Teswirnama gol çekiljekdigi aýratyn nygtaldy. Munuň özi iki ýurduň arasyndaky gatnaşyklaryň has netijeli we ýygjam häsiýete eýe bolmagyny şertlendirer.

Gahryman Arkadagymyz çykyşlar üçin minnetdarlyk bildirip, häzirki wagtda Türkmenistanyň, Azerbaýjanyň we Özbegistanyň syýasy-diplomatik ulgamda özara gatnaşyklaryň ýokary nusgasyny görkezip, ählumumy parahatçylygy, howpsuzlygy, durnukly ösüşi üpjün etmäge saldamly goşant goşýandyklaryny belledi. “Biziň ýurtlarymyz iri halkara guramalaryň, ilkinji nobatda, Birleşen Milletler Guramasynyň, Goşulyşmazlyk Hereketiniň, Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň, Türki Döwletleriň Guramasynyň, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň, beýleki halkara düzümleriň çäklerinde üstünlikli we netijeli hyzmatdaşlyk edýärler” diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri aýtdy.

Halk Maslahatynyň Başlygy Türkmenistanyň başlangyjy boýunça BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan kabul edilen Kararnama laýyklykda, 2025-nji ýylyň “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” şygary astynda geçýändigine ünsi çekip, hemmeleri Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylyna hem-de Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň 30 ýyllygyna bagyşlanyp geçiriljek halkara foruma gatnaşmak üçin Türkmenistana gelmäge çagyrdy.

“Soňky ýyllarda dürli ugurlar boýunça gatnaşyklarymyzy ösdürmek üçin üç döwlet tarapyndan uly tagallalar edildi. Biz esasy ulgamlarda — syýasatda, energetikada, ulagda, söwdada, senagatda, maýa goýumlarda, täze tehnologiýalarda, sanlylaşdyrmakda, medeniýetde, ylymda we bilimde hyzmatdaşlygy ösdürmek üçin möhüm çäreleri görýäris. Bu bolsa öz oňyn netijesini berýär” diýip, Gahryman Arkadagymyz sözüni dowam etdi.

Türkmenistanyň, Azerbaýjanyň, Özbegistanyň energetika ulgamynda hyzmatdaşlygy ösdürmekde, energiýa serişdelerini halkara bazarlara ibermegiň täze ugurlaryndan peýdalanmakda goşandy örän uludyr. Demirgazyk — Günorta we Gündogar — Günbatar ugurlary boýunça ulag geçelgelerini pugtalandyrmakda hem-de işjeňleşdirmekde, biziň çäklerimizde netijeli logistika düzümini döretmekde sebitiň ýurtlary möhüm orny eýeleýär. Şunda söwda, senagat, ekologiýa, daşky gurşaw, oba hojalygy we beýleki ugurlar bilen bagly meseleleriň üstünlikli çözülmegi bilelikdäki tagallalara baglydyr. Türkmen halkynyň Milli Lideri şu günki duşuşygyň dowamynda ýurtlarymyz üçin örän ähmiýetli bolan meseleleriň birnäçesine garaljakdygyny aýtdy. Bu meseleleriň oňyn çözülmegi Türkmenistanyň, Azerbaýjanyň we Özbegistanyň uzak möhletli geljek üçin hyzmatdaşlygynyň üstünlikli bolmagyny üpjün eder.

Häzirki wagtda dünýäde energiýa serişdelerine bolan islegleri doly üpjün etmekde milli energetika ulgamlarynyň ygtybarly goruny döretmek zerur bolup durýar. Bu strategik maksatlara ýetmek üçin ulgamlaýyn çemeleşme hem-de üç döwletiň gatnaşmagynda toplumlaýyn, hemişe hereket edýän energiýa serişdeler ulgamyny döretmek boýunça netijeli hyzmatdaşlyk möhümdir. Energetika hyzmatdaşlygyny ösdürmegiň çäklerinde elektrik energiýasynyň eksportynyň uly ähmiýete eýedigini aýdyp, Gahryman Arkadagymyz bu ulgamda Özbegistan bilen ýola goýlan gatnaşyklarda oňyn tejribe toplanandygyny nygtady. Mälim bolşy ýaly, Türkmenistan her ýyl Özbegistana elektrik energiýasynyň köp möçberini iberýär.

Milli Liderimiz geljekde türkmen elektrik energiýasyny Azerbaýjana ibermek mümkinçiliginiň bardygyny belläp, häzirki wagtda Hazaryň türkmen kenarynda kuwwatlylygy 1 müň 574 megawat bolan täze elektrik stansiýasynyň işe girizilmeginiň türkmen elektrik energiýasyny Azerbaýjana we onuň çägi arkaly Ýewropa ýurtlaryna ibermek üçin goşmaça mümkinçilikleri döretjekdigine ynam bildirdi. Şunuň bilen bir hatarda, Türkmenistandan Azerbaýjana we Özbegistana tebigy gazy ibermek bilen baglanyşykly meseleleriň ara alnyp maslahatlaşylmagynyň wajypdygy nygtaldy.

“Üçtaraplaýyn hyzmatdaşlykda ulag ulgamy aýratyn ähmiýetli orny eýeleýär. Ykdysadyýetiň bu ulgamynda biziň ýurtlarymyzyň arasyndaky gatnaşyklar Merkezi Aziýanyň we Hazar sebitiniň ýurtlarynyň ösmegi üçin strategik ähmiýete eýedir” diýip, hormatly Arkadagymyz belledi. Şunuň bilen baglylykda, Aziýany Ýewropa bilen birleşdirýän ulag geçelgeleriniň biziň ýurtlarymyzyň çäginden, şeýle-de Hazar we Gara deňizleriniň üstünden geçip, yklymyň köp ýurtlarynyň ykdysadyýetleriniň ösüşinde möhüm orun eýeleýändigine ünsi çekip, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy bu geçelgeleriň ulag ugurlaryny köptaraply esasda ösdürmäge mümkinçilik berjekdigini aýtdy. “Munuň özi üç ýurduň üstaşyr geçirijilik kuwwatyny pugtalandyrmaga ýardam eder. Häzirki ajaýyp mümkinçilikden peýdalanmagymyzy hem-de Türkmenistanyň, Azerbaýjanyň we Özbegistanyň bitewi ulag strategiýasyny döretmäge girişmegimizi zerur hasaplaýaryn” diýip, Milli Liderimiz belledi.

Türkmen halkynyň Milli Lideri ulag-logistika ulgamynda hyzmatdaşlygyň netijeliligini ýokarlandyrmak üçin halkara derejede ylalaşykly we maksadalaýyk ulag diplomatiýasyny amala aşyrmagyň zerurdygyny aýdyp, BMG-niň Ýewropa ykdysady komissiýasy, BMG-niň Aziýa — Ýuwaş umman sebiti üçin Ykdysady we Durmuş komissiýasy, Halkara awtomobil ulaglary birleşigi, Demir ýollaryň hyzmatdaşlyk guramasy, Halkara Deňiz Guramasy bilen gatnaşyklaryň ösdürilmeginiň zerurdygyna ünsi çekdi.

Uzak möhletleýin dostluk we hoşniýetli goňşuçylyk däplerine daýanyp, özara haryt dolanyşygyny ep-esli artdyrmak, ykdysady ösüşi höweslendirmek meselelerine möhüm ornuň degişlidigini aýdyp, hormatly Arkadagymyz söwdany giňeltmek maksady bilen, hojalygy ýöredýän düzümleriň arasynda özara gatnaşyklaryň täze görnüşlerini döretmegiň we ony işjeň ulanmagyň maksadalaýyk boljakdygyny nygtady. Şunda “Daşoguz — Şabat” serhetýaka söwda zolagynyň şu ýylyň ahyryna çenli işe giriziljekdigine ynam bildirildi. Milli Liderimiz senagat kooperasiýasyny ýola goýmak babatda 2026 — 2035-nji ýyllar döwri üçin üç ýurduň çäginde senagat taslamalaryna bilelikdäki maýa goýumlaryň maksatnamasyny taýýarlamak baradaky başlangyjy öňe sürüp, bu çemeleşmäniň tehnologiýalary netijeli alyşmaga, täze iş orunlaryny döretmäge, dünýä bazarlarynda önümleriň milli görnüşleriniň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmaga ýardam etjekdigine ynam bildirdi.

Medeni-ynsanperwer ulgamdaky hyzmatdaşlyk hem Türkmenistanyň, Azerbaýjanyň we Özbegistanyň gatnaşyklarynyň ileri tutulýan ugry bolup durýar. Biziň halklarymyzy umumy medeni we ruhy gymmatlyklar, däp-dessurlar birleşdirýär. Hut şu taryhy umumylyk giň ugurlar boýunça hemmetaraplaýyn gatnaşyklary ösdürmek üçin esas bolup hyzmat edýär. Gahryman Arkadagymyz şular barada aýdyp, şu günki duşuşygyň Türkmenistanyň, Azerbaýjanyň we Özbegistanyň arasyndaky köpugurly hyzmatdaşlygy ösdürmekde tapgyrlaýyn waka boljakdygyna ynam bildirdi we Prezidentler Ilham Aliýewe hem-de Şawkat Mirziýoýewe ýurdumyz bilen gatnaşyklary ösdürmäge goşýan şahsy goşantlary üçin minnetdarlyk bildirdi.

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow çykyşynyň ahyrynda türkmen tarapynyň özara ynanyşmagyň, düşünişmegiň we hyzmatdaşlygyň derejesine ýokary baha berýändigini aýdyp, üç döwletiň hem-de olaryň halklarynyň bähbidine özara gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmek üçin ähli tagallalary etmäge taýýardygyny belledi.

Türkmenistanyň, Azerbaýjan Respublikasynyň we Özbegistan Respublikasynyň ýokary derejeli üçtaraplaýyn duşuşygy tamamlanandan soňra, resminamalara gol çekmek dabarasy boldy. Onuň çäklerinde “Türkmenhowaýollary” döwlet gullugy bilen Azerbaýjan Respublikasynyň Sanly ösüş we ulag ministrliginiň arasynda halkara howa gatnawyny mundan beýläk-de ösdürmek barada özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Arkadag şäheri (Türkmenistan) bilen Fizuli şäheriniň (Azerbaýjan Respublikasy) arasynda doganlyk gatnaşyklaryny ýola goýmak hakynda Teswirnama; Türkmenistanyň Deňiz we derýa ulaglary döwlet gullugy bilen Özbegistan Respublikasynyň Ulag ministrliginiň arasynda gämi gurluşygy babatda hyzmatdaşlygy ösdürmek boýunça özara düşünişmek hakynda Ähtnama; «Türkmenhowaýollary» döwlet gullugy bilen Özbegistan Respublikasynyň Ulag ministrliginiň arasynda raýat awiasiýa pudagynda hyzmatdaşlygy ösdürmek hakynda Teswirnama; Türkmenistanyň Döwlet haryt-çig mal biržasy bilen «Özbek respublikan haryt-çig mal biržasy» paýdarlar jemgyýetiniň arasynda hyzmatdaşlyk etmek hakynda Ylalaşyga; Türkmenistanyň Demir ýol ulaglary ministrliginiň, Azerbaýjan Respublikasynyň Sanly ösüş we ulag ministrliginiň hem-de Özbegistan Respublikasynyň Ulag ministrliginiň arasynda ulag-logistika hyzmatdaşlygy babatda özara düşünişmek hakynda Ähtnama gol çekildi.

Ýokary derejeli duşuşygyň jemleri boýunça türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow, Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidenti Ilham Aliýew hem-de Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew Türkmenistanyň, Azerbaýjan Respublikasynyň we Özbegistan Respublikasynyň Bilelikdäki Beýannamasyny kabul etdiler. Resminamada üçtaraplaýyn hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmegiň parahatçylygy, durnuklylygy üpjün etmäge, sebit we ählumumy derejede ynanyşmagy, özara düşünişmegi berkitmäge hyzmat etjekdigi baradaky pikir beýan edilýär.

Resminamalara gol çekmek dabarasy tamamlanandan soňra, duşuşygyň jemleri boýunça türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyz, Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidenti we Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti metbugat wekillerine ýüzlenme bilen çykyş etdiler.

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy geçirilen gepleşikleriň jemlerini teswirläp, üçtaraplaýyn duşuşyga gatnaşmaga çakylygy kabul edendikleri üçin Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidenti Ilham Aliýewe we Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýewe tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirdi. Gahryman Arkadagymyzyň belleýşi ýaly, bu günki duşuşyk, hakykatdan-da möhüm waka bolup durýar. Çünki gepleşikleriň dowamynda dürli ugurlarda hyzmatdaşlygy pugtalandyrmagyň derwaýys meselelerine seredildi. Ylaýta-da, has wajyp syýasy-ykdysady, medeni-ynsanperwer ulgamlara degişli soraglara üns çekildi.

“Häzirki wagtda Türkmenistan, Azerbaýjan we Özbegistan diňe bir sebitde däl, eýsem, tutuş dünýä giňişliginde-de abraýly halkara guramalaryň, hususan-da, Birleşen Milletler Guramasynyň çäklerinde adyl hem-de açyk syýasaty alyp barýarlar. Esasy alyp barýan syýasatymyz birek-birege hormat goýmak, deňagramlylyk, deňhukuklylyk esasynda sebitde we dünýäde parahatçylygy, abadançylygy pugtalandyrmakdan ybaratdyr. Ykdysady ugra hem degip geçmek bilen, ýurtlarymyzyň kuwwatlyklary diňe bir sebitde däl, eýsem, tutuş Ýewraziýada-da geoykdysady bähbitlere itergi berer diýip hasap edýäris. Bu babatda birnäçe mysallary aýdyp geçmek bolar. Elektroenergetika barada aýdanymyzda, bu ugurda ozaldan gelýän hyzmatdaşlygyň oňyn tejribesi bar. Şeýle hem gaz pudagynda üç ýurduň arasynda strategik özara hyzmatdaşlygyň uly mümkinçilikleriniň bardygyny belläp geçdik we bu meseleleri ara alyp maslahatlaşmaga taýýardygymyzy beýan etdik” diýip, türkmen halkynyň Milli Lideri sözüni dowam etdi.

Ulag pudagy hem üç döwletiň arasyndaky hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Beýik Ýüpek ýolunyň ugry bilen Aziýany we Ýewropany birleşdirýän ulag geçelgelerini we ugurlaryny, olaryň infrastrukturasyny has-da işjeň ulanmak hem-de giňeltmek üçin mümkinçilikler bar. Hususan-da, Merkezi Aziýanyň hem-de Hazarüsti sebitiň üstaşyr geçiriş mümkinçiliklerinden netijeli peýdalanmak zerurdyr.

“Ýokary derejedäki duşuşygyň dowamynda üç doganlyk ýurduň halklarynyň arasyndaky giň gerimli ynsanperwer gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmek boýunça amatly şertleri döretmek babatda ylalaşyk gazanyldy. Elbetde, bu hyzmatdaşlyk ylym, bilim, saglygy goraýyş, sport, medeniýet, sungat, hususan-da, aýdym-saz, halyçylyk, atşynaslyk ýaly beýleki köp sanly ynsanperwer ugurlary öz içine alýar. Umuman, bu duşuşyk biziň üçin täze mümkinçilikleri açýar” diýip, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy nygtady we häzirki wagtda ýurtlarymyzyň öz öňünde goýan maksatlaryna ýetmekleri babatda ähli şertleriň bardygyna berk ynam bildirdi. Mümkinçilikden peýdalanyp, Gahryman Arkadagymyz Azerbaýjanyň we Özbegistanyň doganlyk halklaryna parahatçylyk, abadançylyk arzuw etdi.

Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekillerine ýüzlenip, şu günki duşuşygyň ýokary derejede guralandygy we mähirli kabul edendigi üçin türkmen halkynyň Milli Liderine tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi. Ol iki hepde mundan ozal hut şu ýerde, ajaýyp Awazada Birleşen Milletler Guramasynyň möhüm forumynyň — Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler boýunça üçünji maslahatyň geçirilendigini belläp, Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynda sebit üçin örän wajyp meseleleriň ählumumy häsiýetli pikir alyşmalaryň üns merkezinde bolandygyny nygtady. Pursatdan peýdalanyp, Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew Türkmenistanyň halkyny oňyn Bitaraplyk syýasatynyň bu uly üstünligi bilen ýene-de bir gezek gutlady.

“Günorta Kawkazda uzak möhletli parahatçylygyň we durnuklylygyň berkarar bolmagy doganlyk Azerbaýjanyň ykdysady, ulag, energetika, ynsanperwer ulgamlardaky hyzmatdaşlygyny ösdürmäge mümkinçilik berýär. Ol halkara hyzmatdaşlygyň ägirt uly kuwwatyndan doly derejede peýdalanmaga ýardam edýär” diýip, özbek Lideri sözüni dowam etdi. Ol şu gün üçtaraplaýyn formatda geçirilen oňyn we netijeli gepleşiklere çuňňur kanagatlanma bildirýändigini nygtap, bu duşuşygyň halklarymyzyň bähbidine strategik esasda ýola goýulýan hyzmatdaşlygy çuňlaşdyrmaga berk binýat bolup hyzmat etjekdigine ynam bildirdi.

Prezident Şawkat Mirziýoýew serhetýaka ýurtlaryň ykdysadyýetleriniň biri-biriniň üstüni ýetirýändigine we ulag-kommunikasiýa özara baglanyşygyna ünsi çekip, bu ýurtlaryň ulag-kommunikasiýa babatda özara baglanyşygy nazara alnanda, onuň taraplara bähbit getirýändigini nygtady. Üstaşyr geçelgeleri ösdürmek, şol sanda Türkmenbaşynyň we Bakuwyň portlarynyň mümkinçiliklerinden netijeli peýdalanmak, döwrebap logistika düzümini döretmek meseleleri-de häzirki döwrüň möhüm wezipeleriniň hataryndadyr. Milli ulag ulgamlarynyň ýakynlaşmagyny çuňlaşdyrmak maksady bilen, sebitde hereket edýän we hyzmatdaşlygyň geljekki ugurlaryny öz içine alýan meýilnamalaryň ara alnyp maslahatlaşylandygyny belläp, Özbegistanyň Baştutany taraplaryň ulag-logistika düzümleriniň işini kämilleşdirmek, Hazar deňziniň üsti bilen gämi gatnawlaryny yzygiderli ýola goýmak işinde bilelikde tagalla etmek barada ylalaşandyklaryna ünsi çekdi. Mundan başga-da, üç ýurduň energetika ulgamyndaky hyzmatdaşlygyň mümkinçiliklerine üns berildi.

Özara haryt dolanyşygynyň möçberini artdyrmak bilen baglanyşykly meseleler hem gepleşikleriň gün tertibinde möhüm orny eýeledi. Şunda milli kärhanalaryň öndürýän ýokary hilli önümleriniň eksport-import amallarynyň ähmiýeti barada aýdyp, Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti hyzmatdaşlygyň bar bolan mümkinçiliklerinden has doly peýdalanmak arkaly täze maýa goýum taslamalaryny durmuşa geçirmek üçin zerur şertleriň döredilýändigini belledi. Prezident Şawkat Mirziýoýew çykyşynyň ahyrynda şu günki taryhy duşuşygyň ýurtlaryň arasyndaky özara bähbitli hyzmatdaşlygy çuňlaşdyrmaga, durnukly söwda, ulag we energetika geçelgelerini döretmäge, sebitde ýakynlaşmak işini çaltlandyrmaga hyzmat etjekdigine ynam bildirdi.

Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidenti Ilham Aliýew duşuşygyň jemlerini beýan etmek bilen, türkmen topragynda bildirilen myhmansöýerlik üçin Gahryman Arkadagymyza tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi.

“Iri halkara forumlaryň geçirilýän merkezine öwrülen Hazar deňziniň kenaryndaky “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda amala aşyrylýan giň gerimli işler doganlyk Türkmenistanyň ösüşleriň täze belentliklerine tarap ynamly öňe barýandygyny alamatlandyrýar” diýip, dostlukly ýurduň Prezidenti sözüni dowam etdi. Şunuň bilen birlikde, ol Türkmenistanyň beýleki sebitlerinde hem döwrebap oba-şäherleriň gurulýandygyny, türkmen halkynyň abadan durmuşyny üpjün etmegiň ygtybarly binýadynyň döredilýändigini görkezýär.

“Türkmen we azerbaýjan halklary asyrlaryň dowamynda doganlarça ýaşapdyrlar, durmuşyň dürli tapgyrlarynda birek-birege goldaw bermek arkaly egin-egne berip, öz ýurtlarynyň abadançylygy ugrunda göreşipdirler. Şu ýylyň iýulynda meniň çakylygym boýunça Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Azerbaýjan Respublikasynda saparda bolup, ýurdumyzda amala aşyrylýan işler, azerbaýjan halkynyň däp-dessurlary, medeniýeti we sungaty, meşhur azerbaýjan şahsyýetleriniň döredijiligi, durmuşy bilen içgin tanyşdy. Şol saparyň dowamynda biz köp meseleleri ara alyp maslahatlaşdyk” diýip, Azerbaýjanyň Lideri sözüni dowam etdi.

Prezident Ilham Aliýew şu gezekki ýokary derejedäki duşuşygy geçirmek başlangyjy üçin türkmen halkynyň Milli Liderine hoşallygyny beýan edip, türkmen, azerbaýjan we özbek halklarynyň mundan beýläk-de jebisleşmegine gönükdirilen üçtaraplaýyn gepleşikleriň taryhy ähmiýete eýedigini belledi. “Hemişelik esasda işleýän üçtaraplaýyn hyzmatdaşlyk formatyny döretmek barada degişli döwlet düzümlerine anyk görkezmeleri bermek, şeýlelikde, hyzmatdaşlyk boýunça teklipleri taýýarlamak maksadalaýyk hasaplandy. Şu gün üstaşyr ulag, logistika, elektroenergetika, gaz känlerini özleşdirmek, medeni gatnaşyklar bilen baglanyşykly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy” diýip, Prezident Ilham Aliýew bu meseleleriň oňyn çözülmeginiň sebitde parahatçylygy, durnukly ösüşi üpjün etmäge ýardam berjekdigine ynam bildirdi. Dostlukly ýurduň Baştutany duşuşygyň dowamynda Arkadag we Fizuli şäherleriniň arasynda doganlyk gatnaşyklaryny ýola goýmak barada ylalaşygyň gazanylandygyny habar berip, munuň gadymdan gelýän dost-doganlyk gatnaşyklarynyň dowamat bolýandygynyň güwäsidigini nygtady. “Iki Garaşsyz döwletiň gadymyýetden gelýän doganlyk gatnaşyklaryndan gözbaş alýan ýörelgeleriň we asylly işleriň belent sepgitlere ýetjekdigine berk ynanýaryn” diýip, Azerbaýjanyň Lideri sözüni jemledi.

Metbugat maslahaty tamamlanandan soňra, Gahryman Arkadagymyz, Azerbaýjan Respublikasynyň we Özbegistan Respublikasynyň Prezidentleri bilelikde ýokary derejedäki üçtaraplaýyn duşuşyk mynasybetli meýilleşdirilen medeni çäreleriň geçirilýän ýerine ugradylar.

Rahat dynç almak, saglygy berkitmek, iri halkara forumlary we ýokary derejedäki duşuşyklary geçirmek üçin ähli şertler döredilen “Awaza” milli syýahatçylyk zolagy türkmenistanlylaryň buýsanjydyr. Onuň ýakymly howa gurşawy, döredilen amatly şertler türkmen topragynyň bu behişdi künjeginiň dünýä derejeli şypahana merkezine öwrülmegini, diňe bir ýurdumyzyň däl-de, daşary döwletleriň ýaşaýjylarynyň hem onda dynç almaga, saglygyny berkitmäge uly gyzyklanma bildirmeklerini şertlendirdi. Şeýlelikde, “Awaza” milli syýahatçylyk zolagy dünýä derejeli şypahana hökmünde öz ornuny berkidýär.

Türkmen halkynyň Milli Liderini, Azerbaýjan Respublikasynyň we Özbegistan Respublikasynyň Prezidentlerini medeni çäräniň geçirilýän ýerine ýygnananlar, şol sanda “Galkynyş” milli at üstündäki oýunlar toparynyň agzalary mähirli garşyladylar.

Ilki bilen, Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen 2007-nji ýylda döredilen “Galkynyş” milli at üstündäki oýunlar toparynyň çykyşlary görkezildi. Gözelligi, çeýeligi, ýyndamlygy bilen göreni haýrana goýýan bedewler bilen çykyş etmegiň oňyn tejribesini toplan oglan-gyzlar dabara gatnaşyjylaryň öňünde çylşyrymly tilsimleri ýerine ýetirdiler.

Dünýäniň dürli ýurtlarynda çykyş edip, sirk sungaty boýunça birnäçe abraýly halkara baýraklara, şol sanda 2013-nji ýylda Moskwa şäherinde geçirilen “IDOL” bütindünýä sirk sungaty festiwalynda, 2014-nji ýylda Italiýanyň Latina şäherinde geçirilen XVI halkara sirk festiwalynda, 2015-nji ýylda Hytaý Halk Respublikasyndaky II halkara sirk sungaty festiwalynda, 2016-njy ýylda Gyrgyz Respublikasynyň Çolpon-Ata şäherinde geçirilen Çarwadarlaryň II bütindünýä oýunlarynda baş baýraklara, 2018-nji ýylda Russiýa Federasiýasynyň Sankt-Peterburg şäherinde ilkinji gezek geçirilen I halkara sirk sungaty festiwalynda “Altyn Gaetano” altyn heýkeljigine mynasyp bolan “Galkynyş” milli at üstündäki oýunlar toparynyň agzalarynyň çykyşlary tomaşaçylarda ýatdan çykmajak täsirleri galdyrýar. Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynda bolsa bu toparyň agzalary Monako Knýazlygynyň Monte-Karlo şäherinde geçirilen halkara sirk sungaty festiwalynda baş baýraga hem-de ýörite baýraklara mynasyp bolup, halkymyzyň buýsanjyny has-da belende göterdi. “Galkynyş” topary bu ugur boýunça milli sungatymyzy dünýäde giňden tanatmaga uly goşant goşmak bilen bir hatarda, ýurdumyzda guralýan dabaralarda, şanly seneleriň hormatyna geçirilýän medeni-köpçülikleýin çärelerde-de çykyş edýärler.

Şu günki şanly wakanyň hormatyna geçirilen dabara gatnaşyjylar hem ahalteke bedewleriniň gözelligini, çeýeligini, çapyksuwarlar bilen bedewleriň sazlaşykly hereketlerini uly buýsanç duýgulary bilen synladylar. Soňra belent mertebeli myhmanlara sowgatlary gowşurmak dabarasy boldy.

Ýokary derejedäki duşuşyga gatnaşandyklary, geçirilen gepleşikleriň jemleri boýunça oňyn çözgütleriň kabul edilendigi we ylalaşyklaryň gazanylmagyna goldaw berendikleri üçin, türkmen tarapynyň çuňňur hoşallygynyň nyşany hökmünde dostlukly ýurtlaryň Baştutanlaryna hormatly Prezidentimiziň we Gahryman Arkadagymyzyň adyndan sowgatlar gowşuryldy. Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidenti Ilham Aliýewe hormatly Prezidentimiziň, Milli Liderimiziň we tutuş türkmen halkynyň adyndan Tawus atly ajaýyp ahalteke bedewi sowgat berildi. 2022-nji ýylda doglan, Gündogar hem-de Gaýma atly bedewleriň nesli bolan akýal mele reňkli bu bedew ady rowaýata öwrülen Fakirpälwan atly bedewiň nesil ugruna degişlidir.

Soňra Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýewe hormatly Prezidentimiziň, Gahryman Arkadagymyzyň we türkmen halkynyň adyndan köşekli arwana düýäniň sowgat berilýändigi yglan edildi. Milli Liderimiz doganlyk döwletleriň Baştutanlary bilen bilelikde ýadygärlik surata düşdi hem-de olary sowgatlary bilen gutlady. Soňra Gahryman Arkadagymyz Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidentine Tawus atly ajaýyp bedewiň güwänamasyny uly hormat bilen gowşurdy. Şeýle hem Milli Liderimiz “Ula hormat, kiçä sylag” diýen paýhasly jümlä eýerip, Özbegistan Respublikasynyň Prezidentine arwana düýäniň resminamasyny gowşurdy. Doganlyk döwletleriň Liderleri gowşurylan bu sowgatlary öz ýurtlaryna we halklaryna bildirilen çuňňur hormatyň nyşany hökmünde kabul edýändiklerini nygtap, munuň üçin Gahryman Arkadagymyza hem-de hormatly Prezidentimize, tutuş türkmen halkyna tüýs ýürekden hoşallyklaryny beýan etdiler.

Dabara tamamlanandan soňra, Gahryman Arkadagymyz, Azerbaýjanyň we Özbegistanyň döwlet Baştutanlary hemmeler bilen mähirli hoşlaşyp, bu ýerden ugradylar.

Şeýle hem bu ýerde türkmen toý-baýramlaryna mahsus dabaralar guraldy. Ak öýleriň öňünde milli tagamlar taýýarlanyldy. Amaly-haşam sungatynyň eserleriniň sergisi dabaralara aýratyn öwüşgin çaýdy.

Şol gün Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidenti Ilham Aliýew we Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew Türkmenbaşy şäheriniň Halkara howa menzilinden öz ýurtlaryna ugradylar.

Awaza, 22-nji awgust (TDH). Şu gün “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň we Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýewiň arasynda duşuşyk geçirildi. Belent mertebeli myhman Türkmenistan — Azerbaýjan — Özbegistan üçtaraplaýyn duşuşygyna gatnaşmak üçin ýurdumyza iş sapary bilen geldi.

Bu şanly waka mynasybetli üç döwletiň baýdaklary bilen bezelen Türkmenbaşy şäheriniň Halkara howa menzilinde belent mertebeli myhman türkmen halkynyň milli myhmansöýerlik däplerine laýyklykda, mähirli garşylanyldy. Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Hormat garawulynyň esgerleriniň nyzamynyň öňünden geçip, howa menzilinden “Awaza” milli syýahatçylyk zolagyna tarap ugrady. Dostlukly ýurduň Lideriniň ulag kerweni Awazanyň döwrebap ýollary bilen ýokary derejeli duşuşygyň geçirilýän ýeri bolan Kongresler merkezine tarap ýola düşdi.

Häzirki döwürde ýokary derejede geçirilýän duşuşyklaryň we gepleşikleriň netijesinde türkmen-özbek döwletara hyzmatdaşlygy ösüşiň hil taýdan täze derejesine çykdy. Özbegistan Respublikasy şu ýylyň ýanwar — iýun aýlarynda daşary söwda dolanyşygy boýunça Türkmenistanyň hyzmatdaşlyk edýän ýurtlarynyň hatarynda bäşinji orny eýeleýär. Özara bähbitli hyzmatdaşlygyň bu möhüm görkezijisi ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň netijeli häsiýete eýe bolýandygyny görkezýär. Soňky ýyllarda iki ýurduň arasynda eksport-import amallarynyň ösüş depgini durnukly derejede saklanýar. Aýratyn-da, daşdan, gipsden we sementden taýýarlanylýan, metal, keramika, aýna we aýna önümleri Türkmenistanyň Özbegistana eksportynyň esasy ugurlary bolup durýar. Bu ugruň ösüş depginleri bolsa yzygiderli ýokarlanýar. Munuň özi iki doganlyk ýurduň senagat kärhanalarynyň, işewür düzümleriniň arasynda ýola goýulýan gatnaşyklaryň ösdürilmegine we bilelikdäki taslamalaryň durmuşa geçirilmegine ikitaraplaýyn gyzyklanma bildirilýändiginiň beýanydyr.

...Özbegistan Respublikasynyň Prezidentiniň ulag kerweni Kongresler merkeziniň ýanynda saklandy. Milli binagärlik ýörelgeleri bilen häzirki zamanyň ösen tejribesini özünde jemleýän kaşaň binada türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow belent mertebeli myhmany mähirli garşylady. Asylly däbe görä, Gahryman Arkadagymyz we Prezident Şawkat Mirziýoýew iki ýurduň Döwlet baýdaklarynyň öňünde surata düşdüler. Soňra ikiçäk gepleşikler geçirildi.

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy çakylygy kabul edip, ýurdumyza sapar bilen gelendigi üçin Özbegistan Respublikasynyň Prezidentine tüýs ýürekden minnetdarlygyny bildirip, belent mertebeli myhmana hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň mähirli salamyny, iň gowy arzuwlaryny ýetirdi. Bu duşuşygyň hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlaryny kesgitlemekde we döwletara gatnaşyklary has ýokary derejä çykarmakda möhüm ähmiýetiniň boljakdygyna ynam bildirip, Milli Liderimiz ýokary derejeli duşuşygyň gün tertibine girizilen meseleleriň tutuş sebit üçin ähmiýetlidigini nygtady.

Bellenilişi ýaly, häzirki döwürde türkmen-özbek gatnaşyklary söwda-ykdysady, ýangyç-energetika, medeni-ynsanperwer ulgamlarda netijeliligi bilen tapawutlanýar. Şunda iki ýurduň arasynda söwda dolanyşygynyň ösüş depgini durnukly ýagdaýda saklanýar. Gahryman Arkadagymyz Türkmenistanyň Bitaraplyk syýasatynyň sebitde parahatçylygyň we durnukly ösüşiň üpjün edilmegine gönükdirilýändigini belläp, ýurdumyzyň bu ugurda öňe sürýän başlangyçlarynyň Özbegistan tarapyndan yzygiderli goldanylýandygyna kanagatlanma bildirdi. Munuň özi hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklarynyň ynanyşmak, birek-birege hormat goýmak, özara bähbitlilik ýörelgelerine esaslanýandygynyň güwäsidir. Ýurtlarymyz dürli ulgamlarda hyzmatdaşlygy yzygiderli ösdürýärler. Şunda medeni-ynsanperwer ulgam ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy özbek Lideriniň bu ugurda alyp barýan işlerine ýokary baha berdi.

Häzirki döwürde iki goňşy ýurduň arasynda ulag-logistika ulgamyndaky gatnaşyklar ösüşiň hil taýdan täze derejesine çykýar. Munuň özi Gündogar — Günbatar ulag geçelgesiniň ugrunda ýerleşýän Türkmenistanyň we Özbegistanyň bu ugurda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmekde möhüm orny eýeleýändigini tassyklaýar. Hormatly Arkadagymyz dürli ulgamlarda döwletara hyzmatdaşlygy ösdürmek üçin ägirt uly mümkinçilikleriň bardygyny aýdyp, olaryň netijeli peýdalanylmagy ugrunda bilelikdäki tagallalaryň ediljekdigine ynam bildirdi.

Özbegistan Respublikasynyň Baştutany Hazaryň ajaýyp kenarynda geçirilýän ýokary derejeli üçtaraplaýyn duşuşyga we onuň çäklerindäki gepleşiklere gatnaşmaga çakylyk hem-de döredilen mümkinçilik üçin çuňňur hoşallyk bildirdi. Şeýle hem dostlukly döwletiň Lideri Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedowa mähirli salamyny we hoşniýetli arzuwlaryny ýetirmegi haýyş etdi. Prezident Şawkat Mirziýoýew şu gezekki ýokary derejeli Türkmenistan — Azerbaýjan — Özbegistan duşuşygynyň şu ýylyň taryhy ähmiýetli, möhüm wakalarynyň birine öwrüljekdigini aýdyp, duşuşygyň jemleriniň diňe bir oňa gatnaşýan döwletler üçin däl, eýsem, tutuş sebit üçin hem bähbitli boljakdygyna ynam bildirdi.

Belent mertebeli myhman ýurdumyzyň ýolbaşçylaryny we türkmen halkyny golaýda BMG-niň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler boýunça üçünji maslahatynyň üstünlikli geçmegi bilen ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutlady. Bellenilişi ýaly, Hazar deňziniň kenarynda ýokary derejede guralan wekilçilikli forum dünýäde giň seslenmä eýe boldy. Munuň özi Türkmenistanyň, şol sanda Awazanyň halkara derejedäki abraýynyň belende galmagyny şertlendirdi. Bu bolsa Gahryman Arkadagymyzyň we hormatly Prezidentimiziň yzygiderli tagallalarynyň aýdyň netijesidir.

Özbek Lideri sözüniň ahyrynda türkmen topragynda myhmansöýerlik däpleri esasynda garşylanandygy üçin ýene-de bir ýola hoşallyk bildirip, duşuşyklaryň netijeli häsiýete eýe boljakdygyna ynam bildirdi.

Soňra gepleşikler iki ýurduň wekiliýetleriniň gatnaşmagynda giňişleýin düzümde dowam etdi.

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow çakylygy kabul edendigi we ýurdumyza sapar bilen gelendigi üçin Prezident Şawkat Mirziýoýewe tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirip, bu duşuşyklaryň örän möhümdigini belledi. Olaryň netijeli häsiýete eýe bolmagyny üpjün etmek üçin bilelikde tagalla edildi. Türkmen halkynyň Milli Lideri ýakynda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda geçirilen Birleşen Milletler Guramasynyň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler boýunça üçünji maslahatyna we onuň çäklerinde guralan ähli çärelere Özbegistanyň wekiliýetiniň ýokary derejede gatnaşandygy üçin tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirdi.

Gahryman Arkadagymyzyň belleýşi ýaly, şu günki duşuşyk şu ýylyň dowamynda Özbegistanyň döwlet Baştutany bilen geçirilen üçünji duşuşyk bolup durýar. Munuň özi doganlyk ýurtlaryň arasyndaky gatnaşyklaryň iň ýokary we nusgalyk derejede, netijeli hem-de işjeň alnyp barylýandygyna aýdyň şaýatlyk edýär. Türkmenistan bilen Özbegistan Respublikasynyň arasyndaky strategik gatnaşyklar birek-birege hormat goýmak, özara düşünişmek, goldaw bermek, doly derejede ynanyşmak ýörelgelerine esaslanýar.

Milli Liderimiz häzirki wagtda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň ähli ugurlarda, şol sanda syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ulgamlarda güýçli depginler bilen ösdürilýändigini kanagatlanma bilen belläp, bu ugurlardaky hyzmatdaşlygy ikitaraplaýyn derejede bolşy ýaly, köptaraplaýyn görnüşde-de ilerletmek we giňeltmek üçin uly mümkinçilikleriň bardygyna ünsi çekdi. “Şunuň bilen baglylykda, biz şu günki gepleşiklerimiziň dowamynda türkmen-özbek hyzmatdaşlygyny has-da giňeltmek we pugtalandyrmak bilen bagly meseleleri ara alyp maslahatlaşarys hem-de onuň geljekki ösüş ugurlaryny kesgitläris” diýip, Gahryman Arkadagymyz sözüni dowam etdi.

Nygtalyşy ýaly, iki ýurduň arasynda söwda-ykdysady gatnaşyklar durnukly ýagdaýda, giň gerim bilen ösdürilýär. Haryt dolanyşygynyň möçberi we görnüşleri ýylsaýyn artýar. Energetika, ulag-logistika, söwda, oba hojalygy we beýleki ugurlardaky özara hereketler işjeňligi bilen tapawutlanýar. Mundan başga-da, iki ýurduň kanun çykaryjy edaralarynyň arasynda netijeli gatnaşyklar amala aşyrylýar. Türkmen we özbek halklarynyň umumy taryhy-medeni, ruhy-ahlak gymmatlyklary ylym-bilim, medeniýet, sungat ulgamlarynda hyzmatdaşlygyň giňeldilmegi üçin berk binýat bolup çykyş edýär. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Arkadagymyz iki ýurduň medeniýet we durmuş ulgamynyň wekilleriniň Türkmenistanda we Özbegistanda geçirilýän milli hem-de halkara çärelere yzygiderli gatnaşýandyklaryny, özara tejribe alyşýandyklaryny belledi. Bu bolsa, öz gezeginde, iki doganlyk halky has-da ýakynlaşdyrmaga ýardam berýär.

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy ýene-de bir ýola özbek Liderini güneşli ýurdumyzda görýändigine şatdygyny belläp, belent mertebeli myhmana söz berdi.

Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti mähirli kabul edilendigi we meýilleşdirilen çäreleriň guramaçylykly geçirilýändigi üçin türkmen halkynyň Milli Liderine öz adyndan hem-de wekiliýetiň agzalarynyň adyndan hoşallyk bildirdi. Belent mertebeli myhman Türkmenistanyň halkara ähmiýetli çäreleri geçirmekde baý tejribe toplandygyna ünsi çekip, ýakynda Hazaryň kenarynda geçirilen forumyň möhümdigini belledi. Onda dünýä ähmiýetli meseleleriň ençemesi boýunça oňyn çözgütler kabul edildi. Pursatdan peýdalanyp, Özbegistanyň Prezidenti “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda BMG-niň Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletler boýunça üçünji maslahatynyň üstünlikli geçirilmegi bilen Gahryman Arkadagymyzy we hormatly Prezidentimizi ýene-de bir gezek gutlady.

Özbek Lideri häzirki döwürde Özbegistan bilen Türkmenistanyň arasynda ýola goýlan strategik hyzmatdaşlygyň ösüşiň täze derejesine çykýandygyny, energetika, oba hojalygy, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer gatnaşyklaryň işjeň ýagdaýda ösdürilýändigini kanagatlanma bilen belledi. Bu günki duşuşyk sebitiň ýurtlary üçin bähbitli çözgütleri kabul etmäge mümkinçilik berer, şeýle hem ol üç doganlyk ýurduň arasyndaky hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de çuňlaşdyrylmagyna giň ýol açar. Sözüniň ahyrynda belent mertebeli myhman türkmen topragynda bildirilen myhmansöýerlik we mähirli kabul edilendigi üçin ýene-de bir gezek hoşallyk bildirdi.

Gahryman Arkadagymyz Prezident Şawkat Mirziýoýewe minnetdarlyk bildirip, özbek Lideriniň döwletara dialogy pugtalandyrmaga gönükdirilen tagallalaryna ýokary baha berdi. Munuň özi ikitaraplaýyn söwda gatnaşyklarynyň ösüş depgininiň durnukly ýagdaýynyň üpjün edilmegini şertlendirýär. Türkmen halkynyň Milli Lideri dürli ugurlar boýunça ýola goýulýan hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmek üçin ägirt uly mümkinçilikleriň bardygyny nygtady we Türkmenistan bilen Özbegistanyň arasyndaky däp bolan gatnaşyklaryň iki döwletiň ýolbaşçylarynyň bilelikdäki tagallalary netijesinde has-da ösdüriljekdigine ynam bildirdi.

Bellenilişi ýaly, medeni-ynsanperwer ulgamdaky gatnaşyklar ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň möhüm ugurlary hökmünde kesgitlenildi. Şunda iki ýurduň Medeniýet günleriniň, bilelikdäki konsertleriň, maslahatlaryň, sergileriň guralmagy asylly däbe öwrüldi. Munuň özi doganlyk halklaryň medeni we edebi mirasyny öwrenmekde, olary wagyz etmekde aýratyn ähmiýetlidir. Şeýle-de iki ýurduň arasyndaky hyzmatdaşlygyň ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn esasda, şol sanda abraýly halkara guramalaryň çäklerinde işjeň ösdürilýändigi nygtaldy. Şunuň bilen baglylykda, halkara giňişlikde birek-biregiň başlangyçlaryny goldamak meselelerine, BMG-niň çäklerindäki hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine uly üns berilýär.

Türkmenistan bilen Özbegistan Respublikasynyň arasyndaky gatnaşyklaryň özara hormat goýmak, raýdaşlyk, hyzmatdaşlyk ruhunda mundan beýläk-de güýçli depginde ösdüriljekdigine ynam bildirip, Gahryman Arkadagymyz şu gezekki sapary üçin özbek Liderine minnetdarlyk bildirdi we oňa berk jan saglyk, rowaçlyk, alyp barýan döwlet işlerinde üstünlik arzuw etdi.

Gepleşikleriň ahyrynda Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew türkmen halkynyň Milli Lideri Gurbanguly Berdimuhamedowa mähirli kabul edendigi üçin hoşallyk bildirdi we ähli türkmen halkyna iň gowy arzuwlaryny beýan etdi.

Hormatly halkara sergi-ýarmarka gatnaşyjylar!

Gadyrly myhmanlar!

Sizi «Kids EXPO: ähli zat çagalar üçin» atly halkara sergi-ýarmarkasynyň öz işine başlamagy bilen tüýs ýürekden gutlaýaryn.

Bagtyýar çagalygyň, iň süýji arzuwlaryň, belent maksatlaryň hasyl bolýan ýurdy bolan Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanda durmuşymyzyň gül-gunçalary bolan çagalar döwlet tarapyndan aýratyn alada bilen gurşalýar. Çagalaryň şatlykly gülküleri ýurdumyzyň abadançylygynyň, Watanymyzyň häzirki we ertirki gününe bolan ynamyň iň ajaýyp güwäsidir. Türkmenistanda üstünlikli durmuşa geçirilýän syýasat, şeýle hem ýörite maksatnamalar çagalaryň doly derejeli okamaklaryna, dynç almaklaryna, döretmeklerine, olaryň bilimli, ylymly, beden taýdan sagdyn, Watana wepaly şahsyýetler bolup ýetişmeklerine gönükdirilendir.

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe eziz Diýarymyzda her ýylda geçirilmegi däbe öwrülen «Kids EXPO: ähli zat çagalar üçin» atly halkara sergi-ýarmarkasy hem bu ugurda amala aşyrylýan işleriň aýdyň görkezijileriniň biridir. Ýokary guramaçylyk derejesinde, giň gerim bilen ýaýbaňlandyrylan bu sergi-ýarmarkanyň döwrebap ekspozisiýalarynda çagalar we ýetginjekler üçin niýetlenen, ösüşe ýardam berýän oýunlaryň, neşir önümleriniň, okuw esbaplarynyň, egin-eşikleriň, sport, elektron harytlaryň we beýleki ýokary hilli, ekologik taýdan arassa önümleriň dürli görnüşleri hödürlener. Şeýle hem sergi-ýarmarkanyň çäklerinde çagalar üçin dürli ugurlarda ussatlyk sapaklarynyň, bäsleşikleriň guralmagy, innowasion işläp taýýarlamalar, täzelikler bilen tanyşdyrylmagy, ene-atalar üçin geňeşmeleriň geçirilmegi bu çäräniň ähmiýetini has-da artdyrar.

Hormatly adamlar!

Gadyrly myhmanlar!

Berkarar döwletimizde amala aşyrylýan, ynsanperwer ýörelgelere esaslanýan durmuş syýasaty rowaçlyklara beslenýär. Ýurdumyzyň ähli künjeginde döwrebap şertleri özünde jemleýän we dünýäniň öňdebaryjy önüm öndürijileriniň iň kämil enjamlary bilen üpjün edilen çagalar baglary, mekdepler, bedenterbiýe-sagaldyş, dynç alyş toplumlary gurlup ulanmaga berilýär. Bagtyýar çagalaryň düýpli bilim almagy, giň dünýägaraýşynyň, ýokary ahlak sypatlarynyň kemala getirilmegi üçin ähli şertler döredilýär. Türkmen halkynyň Milli Lideriniň başlangyjy esasynda Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň döredilmegi hem ösüp gelýän ýaş nesiller hakynda hemmetaraplaýyn alada edilýändiginiň, halkymyzyň ynsanperwerlik, haýyr-sahawatlylyk ýörelgeleriniň dabaralanýandygynyň aýdyň güwäsidir.

«Kids EXPO: ähli zat çagalar üçin» atly halkara sergi-ýarmarkada ýurdumyzyň hem-de daşary ýurtlaryň çagalar üçin önümleri öndürýän, hyzmatlary amala aşyrýan kärhanalaryna, okuw merkezlerine, halkara guramalara öz täze innowasion işläp taýýarlamalary, ýokary hilli önümleri we hyzmatlary bilen tanyşdyrmaga ähli mümkinçilikler dörediler. Bu sergi-ýarmarka çagalar üçin özboluşly baýramçylyk çäresine öwrüler, ussatlyk sapaklaryna, bäsleşiklere gatnaşmak arkaly başarnyklaryny artdyrmak üçin gyzykly we ajaýyp meýdança bolup hyzmat eder. Bu bolsa ata-babalarymyzyň iň gowy zatlary çagalara bermek, olary aýratyn üns we söýgi bilen gurşap almak ýaly däpleriniň Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe mynasyp dowam etdirilýändiginiň, ýurdumyzyň ýaşajyk raýatlarynyň hemmetaraplaýyn sazlaşykly ösmeklerine, saglygyna hem-de abadançylygyna gönükdirilen döwlet syýasatynyň üstünliklere beslenýändiginiň beýanydyr.

Sergi-ýarmarka gatnaşýan hormatly adamlar!

Eziz dostlar!

Sizi Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynda döwrebap sergi zalynda ýaýbaňlandyrylan «Kids EXPO: ähli zat çagalar üçin» atly halkara sergi-ýarmarkanyň öz işine başlamagy bilen ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutlaýaryn. Size berk jan saglyk, abadançylyk, alyp barýan işleriňizde uly üstünlikleri arzuw edýärin.

Türkmenistanyň Prezidenti

Serdar BERDIMUHAMEDOW.