Aşgabat, 4-nji sentýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasary T.Atahallyýewiň hem-de welaýatlaryň häkimleriniň gatnaşmagynda sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirdi. Onda ýurdumyzyň oba hojalyk toplumynda we welaýatlarda alnyp barylýan işlere garaldy. 

Ilki bilen, Ahal welaýatynyň häkimi R.Hojagulyýewe söz berildi. Häkim welaýatyň oba hojalyk meýdanlarynda alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. 

Bellenilişi ýaly, häzirki wagtda pagta ýygymy möwsümini guramaçylykly geçirmek üçin pagta arassalaýjy kärhanalary, kabul ediş harmanhanalaryny, pagta ýygyjy kombaýnlary we pagta daşamakda ulanyljak awtoulaglary möwsüme taýýarlamak işleri utgaşykly alnyp barylýar. Şeýle hem hormatly Prezidentimiziň welaýatda 9-njy sentýabrda pagta ýygymyna başlamaga ak pata bermegi mynasybetli çäräni ýokary derejede geçirmek üçin degişli taýýarlyk işleri alnyp barylýar. Bugdaý ekişinde ulanyljak ekiji gurallary we oba hojalyk tehnikalaryny doly güýjünde işletmek, gallaçy daýhanlarymyzy ýokary hilli bugdaý tohumlary bilen üpjün etmek boýunça degişli işler geçirilýär. Bugdaý ekişine başlamak mynasybetli meýilleşdirilen çäreleri guramaçylykly geçirmäge taýýarlyk görülýär. Welaýatyň güýzlük ýeralma, gök-bakja we beýleki oba hojalyk ekinleri ekilen meýdanlarynda agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ideg işleri alnyp barylýar. 

Mundan başga-da, häkim ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň 32 ýyllyk baýramy mynasybetli welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän medeni-durmuş, beýleki maksatly binalarda ýerine ýetirilýän gurluşyk işleri, bu baýram mynasybetli geçiriljek medeni-köpçülikleýin çäreler barada hasabat berdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň guramaçylykly alnyp barylmagynyň möhümdigine ünsi çekdi hem-de geljek ýylyň hasyly üçin bugdaý ekişini agrotehniki möhletlerde geçirmek, daýhanlary ýokary hilli bugdaý tohumlary bilen üpjün etmek, pagta ýygymy möwsümine doly taýýarlyk görmek boýunça ýerine ýetirilýän işleri berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy. Şunuň bilen bir hatarda, häkime Garaşsyzlygymyzyň 32 ýyllyk baýramy mynasybetli açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen binalardaky we desgalardaky gurluşyk işleriniň ýokary hilli ýerine ýetirilmegini üpjün etmek tabşyryldy. 

Döwlet Baştutanymyz iş maslahatynyň dowamynda Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etrabynyň häkiminiň orunbasary S.Çopanowy etrabyň häkiminiň wezipesini wagtlaýyn ýerine ýetirmekden boşatdy hem-de Ak bugdaý etrabynyň häkimi wezipesine R.Jumaýewi belläp, degişli resminamalara gol çekdi. 

Soňra Balkan welaýatynyň häkimi H.Aşyrmyradow welaýatda alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleriniň ýagdaýy barada hasabat berdi. Bugdaý ekişinde ulanyljak ekiji gurallary we beýleki oba hojalyk tehnikalary ekişe taýýar edilip, gallaçy daýhanlary ýokary hilli tohumlar bilen üpjün etmekde degişli çäreler alnyp barylýar. Güýzlük bugdaý ekişine dabaraly ýagdaýda başlamak üçin taýýarlyk işleri geçirildi. Bu işler bilen birlikde, pagta ýygymy möwsümine hem taýýarlyk görülýär. Welaýatyň pagta arassalaýjy kärhanalary, kabul ediş harmanhanalary, kombaýnlar ýygym möwsümine taýýarlanylýar. Hormatly Prezidentimiziň pagta ýygymyna ak pata bermegi bilen, ýygyma girişmek boýunça dabaraly çäräni geçirmäge taýýarlyk görülýär. 

Şunuň bilen bir hatarda, güýzlük ýeralma, beýleki azyklyk oba hojalyk ekinlerine ideg işleri agrotehniki möhletlerde alnyp barylýar. Ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň 32 ýyllyk baýramy mynasybetli welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän dürli maksatly binalardaky we desgalardaky işleriň barşy, bu baýram mynasybetli geçiriljek medeni-köpçülikleýin çäreler barada hem hasabat berildi. 

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, dowam edýän oba hojalyk işleriniň ýokary hilli we agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ýerine ýetirilmelidigini belledi hem-de bugdaý ekiljek ýerleriň ekiş möwsümine doly taýýarlanylmagyny, gallaçy daýhanlaryň ýokary hilli bugdaý tohumlary bilen üpjün edilmegini, pagta ýygymynyň talabalaýyk geçirilmegini gözegçilikde saklamak babatda häkime birnäçe anyk tabşyryklary berdi. Şeýle-de hormatly Prezidentimiz mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 32 ýyllyk baýramy mynasybetli welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi göz öňünde tutulýan desgalardaky gurluşyk işleriniň ýokary hilli ýerine ýetirilmegini üpjün etmek babatda häkime anyk görkezmeleri berdi. 

Döwlet Baştutanymyz iş maslahatynyň barşynda, özüne ynanylan wezipäni oňarmandygy üçin, A.Esenowy welaýatyň Esenguly etrabynyň häkimi wezipesinden boşadyp, bu wezipä S.Hojaýewi belledi hem-de ony welaýatyň Türkmenbaşy etrabynyň häkiminiň orunbasary wezipesinden boşatdy. Şeýle-de hormatly Prezidentimiz, özüne ynanylan wezipäni oňarmandygy üçin, R.Nuryýewi welaýatyň Etrek etrabynyň häkimi wezipesinden boşadyp, bu wezipä D.Meredowy belledi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz degişli resminamalara gol çekdi. 

 Sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahaty Daşoguz welaýatynyň häkimi S.Soltanmyradowyň hasabaty bilen dowam etdi. 

Hasabatda bellenilişi ýaly, geljek ýylyň hasyly üçin bugdaý ekiljek meýdanlarda tekizleýiş hem-de ýerleri suwa taýýarlamak, tagt suwuny tutmak işleri alnyp barylýar. Ýetip gelýän jogapkärli möwsümde ulanyljak oba hojalyk tehnikalary ekişe taýýar edilip, ekerançylary ýokary hilli bugdaý tohumlary bilen üpjün etmek boýunça anyk çäreler görülýär. Ýetişdirilen pagta hasylyny ýygnap almak hem-de bökdençsiz kabul etmek üçin sebitiň pagta arassalaýjy kärhanalary, harmanhanalary we kombaýnlary ýygym möwsümine taýýar edildi. 

Hormatly Prezidentimiziň 6-njy sentýabrda bugdaý ekişine, 15-nji sentýabrda pagta ýygymyna başlamaga ak pata bermegi bilen, bu jogapkärli möwsümlere dabaraly hem-de guramaçylykly girişmek boýunça degişli taýýarlyk işleri alnyp barylýar. Gök-bakja we beýleki oba hojalyk ekinleriniň ekişini agrotehniki möhletlerde geçirmek boýunça-da degişli işler dowam edýär. Şunuň bilen birlikde, welaýatyň şaly ekilen meýdanlarynda ideg etmek, suw tutmak işleri talabalaýyk ýerine ýetirilýär. 

Şeýle hem häkim ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň 32 ýyllyk baýramy mynasybetli welaýatda açylyp ulanmaga beriljek dürli maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň barşy we bu şanly baýrama taýýarlyk görlüşi barada hasabat berdi. 

Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, oba hojalygynda möhüm möwsümiň dowam edýändigini belledi we geljek ýylyň hasyly üçin bugdaý ekiljek meýdanlarda sürüm, tekizleýiş işleriniň talabalaýyk geçirilmegini, ekişde ulanyljak oba hojalyk tehnikalarynyň taýýar edilmegini, ekerançylaryň ýokary hilli bugdaý tohumlary bilen üpjün edilmegini, pagta ýygymy möwsümini guramaçylykly geçirmek üçin degişli düzümleriň ýygyma taýýarlygyny gözegçilikde saklamagy häkime tabşyrdy. 

Hormatly Prezidentimiz Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 32 ýyllyk baýramy mynasybetli welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi göz öňünde tutulýan medeni-durmuş, önümçilik maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň ýokary hilli ýerine ýetirilmeginiň möhümdigini belläp, bu babatda häkime birnäçe görkezmeleri berdi. 

Döwlet Baştutanymyz iş maslahatynyň barşynda, pensiýa gitmegi sebäpli, B.Gylyjowy welaýatyň Akdepe etrabynyň häkimi wezipesinden boşadyp, bu wezipä Ş.Annaýewi belledi hem-de ony welaýatyň Görogly etrabynyň häkiminiň orunbasary wezipesinden boşatdy. Hormatly Prezidentimiz, özüne ynanylan wezipäni oňarmandygy üçin, W.Meretamanowy Akdepe etrabynyň häkiminiň orunbasary wezipesinden boşadyp, bu wezipä B.Babajykowy belledi. Şeýle hem döwlet Baştutanymyz Köneürgenç etrabynyň häkiminiň orunbasary M.Atakeýewi etrabyň häkiminiň wezipesini wagtlaýyn ýerine ýetirmekden boşadyp, Köneürgenç etrabynyň häkimi wezipesine G.Muhammedowy belledi we degişli resminamalara gol çekdi. 

 Soňra Lebap welaýatynyň häkimi Ş.Amangeldiýew sebitiň oba hojalyk meýdanlarynda dowam edýän işler barada hasabat berdi. 

Bellenilişi ýaly, geljek ýylyň hasyly üçin bugdaý ekişini agrotehniki möhletlerde geçirmek maksady bilen, ekişde ulanyljak oba hojalyk tehnikalaryny, tohumlary taýýarlamak boýunça degişli çäreler görülýär. Mundan başga-da, pagta ýygymy möwsümini guramaçylykly geçirmek maksady bilen, pagta arassalaýjy kärhanalary, kabul ediş harmanhanalaryny, pagta ýygyjy kombaýnlary we beýleki oba hojalyk tehnikalaryny ýygyma doly taýýar etmek ugrunda degişli işler geçirilýär. Hormatly Prezidentimiziň ak pata bermegi bilen, bugdaý ekişine we pagta ýygymyna girişmek dabaralaryny guramaçylykly geçirmäge taýýarlyk görülýär. 

Güýzlük ýeralma, gök-bakja we beýleki oba hojalyk ekinleri ekilen meýdanlarda, şol sanda şaly meýdanlarynda ideg işleri agrotehniki möhletlerde ýerine ýetirilýär. Mundan başga-da, häkim ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň 32 ýyllygy mynasybetli welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi göz öňünde tutulýan desgalardaky gurluşyk işleriniň barşy, bu baýram mynasybetli welaýatda geçiriljek medeni çäreler barada hasabat berdi. 

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, häzirki wagtda alnyp barylýan oba hojalyk işleriniň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ýerine ýetirilmeginiň zerurdygyny belledi hem-de meýdanlary bugdaý ekişine taýýarlamak, ekerançylary ýokary hilli bugdaý tohumlary bilen üpjün etmek, pagta ýygymyny ýokary guramaçylykly geçirmek boýunça ýerine ýetirilýän işleri berk gözegçilikde saklamak babatda häkime anyk görkezmeleri berdi. 

Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna laýyklykda, Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 32 ýyllyk baýramy mynasybetli welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen medeni-durmuş, önümçilik maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň ýokary hilli ýerine ýetirilmegini gözegçilikde saklamagy häkime tabşyrdy. 

Soňra Mary welaýatynyň häkimi B.Orazow welaýatdaky oba hojalyk işleriniň barşy barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, häzirki wagtda bugdaý ekişinde ulanyljak ekiş gurallaryny we oba hojalyk tehnikalaryny möwsüme taýýarlamak, bugdaý öndürijileri ýokary hilli tohumlar bilen üpjün etmek boýunça zerur işler alnyp barylýar. Şunuň bilen birlikde, pagta arassalaýjy kärhanalary, kabul ediş harmanhanalaryny we oba hojalyk tehnikalary pagta ýygymy möwsümine taýýarlamak işleri dowam edýär. Hormatly Prezidentimiziň ak pata bermegi bilen, bugdaý ekişine we pagta ýygymyna girişmek dabaralaryny guramaçylykly geçirmek boýunça taýýarlyk işleri alnyp barylýar. 

Güýzlük ýeralma, gök-bakja we beýleki oba hojalyk ekinlerine talabalaýyk ideg edilýär. Gant şugundyry ekilen meýdanlarda ideg işleri agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda geçirilýär. Şeýle-de häkim Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 32 ýyllyk baýramy mynasybetli welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen medeni-durmuş, önümçilik maksatly desgalarda gurluşyk işleriniň alnyp barlyşy hem-de bu baýram mynasybetli welaýatda geçiriljek medeni çäreler barada hasabat berdi. 

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, häzirki wagtda dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleriniň möhüm ähmiýetine ünsi çekdi hem-de bugdaý ekişine taýýarlyk işleriniň, pagta ýygymy möwsüminiň ýokary guramaçylykly geçirilmeginiň zerurdygyny belläp, bu babatda häkime anyk tabşyryklary berdi. Mundan başga-da, häkime welaýatda açylyp ulanmaga beriljek dürli maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň ýokary hilli ýerine ýetirilmegini gözegçilikde saklamak tabşyryldy. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow H.Hojageldiýewi Mary welaýatynyň häkiminiň orunbasary wezipesine belledi hem-de degişli resminama gol çekdi. 

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasary T.Atahallyýew ýurdumyzda alnyp barylýan oba hojalyk işleriniň barşy barada hasabat berdi. 

Bellenilişi ýaly, hormatly Prezidentimiziň ak pata bermegi bilen ýurdumyzyň welaýatlarynda şu ýylyň 6-njy sentýabrynda bugdaý ekişine başlamak boýunça degişli taýýarlyk işleri alnyp barylýar. Taýýarlygyň çäklerinde bugdaý ekiljek meýdanlarda tekizleýiş, geriş, çil çekmek hem-de ýuwuş suwuny tutmak işleri geçirilýär. Möwsümde ulanyljak bugdaý ekiji gurallary we bejergi traktorlaryny, ýokary hilli bugdaý tohumlaryny taýýarlamak işleri dowam edýär. Pagta arassalaýjy kärhanalar, kabul ediş harmanhanalary, tereziler, pagta ýygýan kombaýnlar we pagta daşamakda ulanyljak awtoulaglar, beýleki oba hojalyk tehnikalary pagta ýygymy möwsümine taýýar edildi. 

Hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzda ýeralmanyň, gök-bakja we beýleki azyklyk oba hojalyk ekinleriniň bol hasylyny ösdürip ýetişdirmek, azyk üpjünçiligini has-da pugtalandyrmak boýunça öňde goýan wezipelerinden ugur alnyp, welaýatlaryň bu ekinler ekilen meýdanlarynda degişli ideg işleri ýerine ýetirilýär. Şeýle hem Daşoguz, Lebap welaýatlarynyň şaly ekilen meýdanlarynda, Mary welaýatynyň gant şugundyry ekilen meýdanlarynda ideg işleri dowam edýär. 

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, oba hojalygynda jogapkärli möwsümiň ýetip gelendigine ünsi çekdi we bu möwsümiň ýokary guramaçylykly geçirilmeginiň möhüm talap bolup durýandygyny belledi hem-de bugdaý ekişiniň agrotehniki möhletlerde, ýokary hilli geçirilmegini, pagta ýygymy möwsüminde ähli düzümleriň sazlaşykly işledilmegini berk gözegçilikde saklamagy wise-premýere tabşyrdy. Mundan başga-da, hormatly Prezidentimiz güýzlük ýeralma, gök-bakja we beýleki azyklyk ekinleri ekilen meýdanlarda ideg işleriniň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ýerine ýetirilmegini üpjün etmek barada tabşyryk berdi. 

Döwlet Baştutanymyz iş maslahatynyň dowamynda B.Ataýewi hem-de G.Ataýewi oba hojalyk ministriniň orunbasary wezipelerine, N.Jumaşowy we B.Miminowy daşky gurşawy goramak ministriniň orunbasary wezipelerine belledi. Şeýle hem hormatly Prezidentimiz, özüne ynanylan wezipäni oňarmandygy üçin, D.Baýlyýewi «Türkmen atlary» döwlet birleşiginiň baş direktorynyň orunbasary wezipesinden boşadyp, bu wezipä E.Babalyýewi belledi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz degişli resminamalara gol çekdi. 

Sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahatyna gatnaşyjylar hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa ýurdumyzda bugdaý ekişine we pagta ýygymyna ak pata berendigi üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirdiler. 

Soňra döwlet Baştutanymyz iş maslahatyna gatnaşyjylara ýüzlenip, bugdaý ekişiniň hem-de pagta ýygymynyň ýokary hilli geçirilmegine jogapkärçilikli çemeleşmegiň zerurdygyny belledi we bu möwsümlere girişmek dabaralaryny ýokary guramaçylyk derejesinde geçirmek babatda degişli tabşyryklary berdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly geçirilen iş maslahatyny jemläp, oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, berkarar Watanymyzyň rowaçlygynyň, halkymyzyň abadan durmuşynyň üpjün edilmegine gönükdirilen giň gerimli işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzda azyk bolçulygy bilen baglanyşykly wezipeler üstünlikli amala aşyrylýar. Munuň üçin öňdebaryjy tehnologiýalara esaslanýan önümçilige maýa goýumlaryny goýmak bilen birlikde, emele gelýän bazar şertlerine çalt uýgunlaşyp, oňa mynasyp jogap berilýär. Şunda täze pudaklarda alnyp barylýan netijeli işlere-de aýratyn orun degişlidir. Türkmen telekeçileri tarapyndan alnyp barylýan şeýle işler öndürilýän önümleriň möçberini artdyrmaga, olaryň hilini ýokarlandyrmaga hem-de nyrh elýeterliligini üpjün etmäge, ýurdumyzyň işjeň kuwwaty bolan ýaşlar üçin täze iş orunlaryny döretmäge mümkinçilik berýär. Şonuň üçin-de, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow telekeçilere goldaw bermek, kiçi we orta işewürligiň netijeliligini ýokarlandyrmak üçin zerur şertleri döretmek, ykdysadyýetiň dürli pudaklarynda bazar gatnaşyklaryna geçmek, importyň ornuny tutýan eksportyň möçberini artdyrmak hem-de daşary ykdysady gatnaşyklary giňeltmek ýaly ýörelgeleri ýurdumyzyň mundan beýläk-de durnukly ösmeginiň esasy şertleri hökmünde görkezýär. 

Daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümçiligi ýokarlandyrmak boýunça Döwlet maksatnamasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde welaýatlarda maldarçylyk we guşçulyk toplumlary, oba hojalyk önümlerini gaýtadan işleýän kärhanalary, ýyladyşhanalary özünde jemleýän obasenagat toplumlary döredilýär. Olaryň işine öňdebaryjy tejribeler, häzirki zaman tehnologiýalary işjeň ornaşdyrylýar. Et, süýt we çörek önümlerini, azyk harytlaryny öndürýän kärhanalar yzygiderli ulanmaga berilýär. 

Obasenagat toplumynda iň häzirki zaman tehnologiýalarynyň, enjamlaryň ornaşdyrylmagy daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleriň öndürilişiniň artdyrylmagyna, şeýle-de eksport mümkinçilikleriniň ýokarlanmagyna şert döredýär. Hormatly Prezidentimiziň tabşyrygy boýunça ýylyň haýsy möwsümidigine garamazdan, halkymyzyň ter gök önümlere bolan isleglerini ýeterlik kanagatlandyrmaga ukyply ýyladyşhanalaryň ençemesi guruldy hem-de olaryň täzeleriniň gurluşygy ýaýbaňlandyryldy. Bu bolsa halkymyzyň şeýle önümlere bolan isleglerini kanagatlandyrmaga, baýramçylyk saçaklarynyň ekologiýa taýdan arassa, emeli goşundylar ulanylmadyk, elýeterli ýerli önümler bilen bezelmegine şert döretdi. Şonuň bilen birlikde-de, Türkmenistan bu döwrüň içinde eksport ediji döwlete öwrüldi. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe türkmen telekeçileri içerki bazardan artyk gök we beýleki önümleridir harytlary sebit hem dünýä döwletleriniň ençemesine eksport edýär. Onuň ugurlaryny has-da artdyrmak we mümkinçiliklerini giňeltmek babatda-da döwlet tarapyndan zerur bolan ähli goldawyň berilýändigini-de nygtamak gerek.  

Bazar ykdysadyýeti şertlerinde önümçilik ulgamynda-da, hyzmatlar ulgamynda hem agrar telekeçiligi ösdürmek möhüm ähmiýete eýedir. Telekeçilik işi oba ilatyny iş bilen üpjün etmek, işiň görnüşlerini giňeltmek, önümçiligiň möwsümleýinligini çäklendirmek bilen, maşgala girýän girdejileriň mukdarynyň artmagyna we ýerli serişdelerden has ýerlikli peýdalanylmagyna ýardam edýär. Şunda agrar pudagyň özüne mahsus bolan aýratynlyklaryna, ýagny tebigy-howa şertlerine baglylygyna, önümçiligiň möwsümleýinligine, maýanyň haýal dolanyşygyna, ýokary önümçilik töwekgelçiligine üns berilmelidir. Şunuň bilen baglylykda häzirki zaman şertlerinde agrar pudakda netijeli telekeçiligi ösdürmek has-da möhüm ähmiýete eýe bolýar. Diňe bir ykdysady ösüş däl, eýsem ykdysadyýetimiziň geljegi hem telekeçileriň täze tehnologiýalary, hojalygy ýöretmegiň öňdebaryjy usullaryny näderejede kabul edýändiklerine baglydyr. Bir söz bilen aýdylanda, hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzda haryt bolçulygyny ösdürmek we milli ykdysadyýetiň eksport kuwwatyny ýokarlandyrmak ugrunda durmuşa geçirilýän özgertmeler oňyn netijelerini berýär. 

Mähri JOMMYÝEWA,

Türkmenistanyň Döwlet ätiýaçlandyryş guramasynyň ätiýaçlandyryşyň usulyýeti we ätiýaçlandyryş amallary bölüminiň başlygynyň orunbasary, Aşgabat şäheriniň halk maslahatynyň agzasy.

Ahal welaýaty, 2-nji sentýabr (TDH). Şu gün türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Ahal welaýatynyň Bäherden etrabyndaky «Arçman» şypahanasynda bolup, onuň çäginde gurulmagy meýilleşdirilýän we durky täzelenýän binalaryň taslamalary, şypahananyň bejeriş düzümini kämilleşdirmegiň mümkinçilikleri bilen tanyşdy. Gahryman Arkadagymyz bu ýerde dynç alýanlar we saglygyny berkidýänler üçin döredilen şertler bilen gyzyklandy hem-de degişli ýolbaşçylaryň gatnaşmagynda iş maslahatyny geçirdi. 

Häzirki döwürde Milli Liderimiziň ähli ugurlar boýunça başyny başlan giň möçberli özgertmeleriniň Arkadagly Serdarymyzyň parasatly baştutanlygy bilen üstünlikli durmuşa geçirilmegi netijesinde halkymyzyň we her bir raýatyň saglygy baradaky alada döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hökmünde kesgitlendi. Ýurdumyzda ilatyň saglygyny goramak we berkitmek, jemgyýetimizde sagdyn durmuş ýörelgelerini berkarar etmek ugrunda belent sepgitlere ýetildi hem-de bu işler üstünlikli dowam etdirilýär. 

Ir bilen türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow dikuçarda Bäherden etrabynyň çäginde ýerleşýän we saglygy goraýyş babatda häzirki zaman şypahana hyzmatlaryny hödürleýän «Arçman» şypahanasyna tarap ugur aldy. 

Biraz wagtdan Gahryman Arkadagymyzyň dikuçary ynsan saglygyny berkitmekde möhüm orun eýeleýän döwrebap şypahananyň çäginde gondy. 

 Bu ýerde Milli Liderimiz mähirli garşylanyldy. 

Ilki bilen, lukman Arkadagymyz «Arçman» şypahanasynyň şypaly suwly çeşmesiniň gözbaşyna bardy. Häzirki döwürde Türkmenistanyň çäklerinde bar bolan mineral suwlaryň, bejeriş häsiýetli palçyklaryň aýratynlyklary, şypahana bejerişiniň dürli ugurlary, aýratyn-da, bu şypahananyň bejeriş ugurlary ylmy esasda öwrenilip, olaryň mümkinçiliklerinden netijeli peýdalanmak boýunça giň gerimli işler amala aşyrylýar. 

Köp ýyllaryň dowamynda ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamyna ýolbaşçylyk eden lukman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow «Arçman» şypahanasynyň bejerijilik ukyby ýokary derejä eýe bolan mineral suwunyň adam bedenine täsiri barada anyk maglumatlaryň üsti bilen giňişleýin gürrüň berdi. Şeýle hem hormatly Arkadagymyz bu şypahananyň tebigy aýratynlyklary, umuman, bu künjegiň ýakymly howa gurşawynyň özboluşlylygy barada aýdyp, onuň ägirt uly bejeriş ukybynyň bardygyny belledi we şypahananyň bar bolan mümkinçiliklerini netijeli peýdalanmak babatda degişli ýolbaşçylara birnäçe görkezmeleri berdi. 

Soňra Gahryman Arkadagymyz şypahananyň mineral suwuny içmek üçin niýetlenen bölümine bardy hem-de dynç alýan we saglygyny berkidýän adamlar bilen görşüp, olaryň saglyk ýagdaýlary, bu ýerde döredilen mümkinçilikleriň aýratynlyklary bilen içgin gyzyklandy. Şypahanada bolup, saglygyny berkidýän adamlar öz aralaryna gelip, adamlaryň alýan bejergileri hem-de şypahananyň mümkinçilikleri bilen gyzyklanandygy üçin Gahryman Arkadagymyza tüýs ýürekden çykýan hoşallyk sözlerini aýtdylar.  

«Arçman» şypahanasynda ýola goýlan hyzmatlar, onuň bejeriş suwunyň derejesi bu ýerde saglygyny berkidýänlere özüniň oňyn täsirini ýetirýär. Şeýlelikde, ýokary derejeli dynç almak, saglyklaryny berkitmek üçin bu ýere gelýänleriň sany yzygiderli artýar. Munuň özi şypahanada ilata hödürlenilýän hyzmatlaryň ýokary halkara görkezijilere we saglygy goraýyş ulgamynyň häzirki zaman talaplaryna doly laýyk gelýändiginiň aýdyň beýanydyr. 

Lukman Arkadagymyz bu bölümiň çägini giňeltmek, onda saglygyny berkidýän adamlar üçin ähli zerur mümkinçilikleri üpjün etmek meselelerine möhüm ähmiýet bermegi tabşyrdy. Şol bir wagtyň özünde, bölümiň abadançylyk we arassaçylyk ýagdaýy yzygiderli gözegçilikde saklanmalydyr. Bu ýerde adamlaryň şypaly suwdan içmekleri, olaryň oňaýly dynç almaklary üçin döredilýän şertler ýokary halkara görkezijilere doly laýyk gelmelidir. 

Mälim bolşy ýaly, «Arçman» şypahanasynda gönüden-göni Gahryman Arkadagymyzyň tagallasy bilen giň gerimli işlere badalga berilýär. 2009-njy ýylda bu ýerde 400 orunlyk täze bina guruldy. Şypahana 7 kilometr uzaklykdan agyz suwy çekildi we giň gerimli abadanlaşdyryş işleri ýaýbaňlandyryldy. Mundan başga-da, şypahananyň çäklerinde Saglyk ýoly çekildi. Bu bolsa şypahananyň melhem suwy bilen bejerişiň sportuň dürli görnüşleri bilen utgaşdyrylmagyny üpjün edýär. 

Şypahananyň işiniň guralyşy barada aýdylanda bolsa, bu ýerde saglygyňy dikeldiş ulgamynyň netijeli usuly hökmünde bejeriş bedenterbiýesine möhüm üns berilýändigini bellemeli. Şunuň bilen baglylykda, şypaly suw çeşmesiniň melhemlik häsiýetleri işjeň ulanylýar. 

Gahryman Arkadagymyz «Arçman» şypahanasynyň şypaly suw bilen bejeriş bölümine baryp, bölümiň enjamlaşdyrylyşy, onda döredilen şertler we saglygyny berkidýän adamlara bu ýerde hödürlenýän sagaldyş hyzmatlarynyň görnüşleri bilen tanyşdy. Bu bölümiň enjamlaşdyrylyşyny häzirki döwrüň talabyna laýyk getirmek boýunça zerur tagallalary etmegi tabşyryp, lukman Arkadagymyz bölümiň durkuny düýpli täzelemek meselelerine garamagyň wajypdygyna ünsi çekdi. 

«Saglyk» Döwlet maksatnamasynyň we beýleki giň gerimli durmuş-ykdysady maksatnamalaryň çäklerinde, ýurdumyzyň paýtagtynda hem-de welaýatlarynda lukmançylyk, şypahana-dynç alyş, syýahatçylyk ugruna degişli täze desgalar gurlup ulanmaga berilýär. Häzirki zaman şypahanalarynyň enjamlaşdyrylyşy we olarda hödürlenýän hyzmatlar ýokary halkara ölçeglere doly laýyk gelýär. 

Dynç alýanlar Gahryman Arkadagymyza hem-de hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa ilatyň saglygyny dikeltmek we berkitmek ugrunda döredilen şertler üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirdiler, şeýle-de olar lukman Arkadagymyza özleri bilen ýadygärlik surata düşmegini haýyş etdiler. 

Soňra Milli Liderimiz «Arçman» şypahanasynyň degişli binalarynyň durkuny täzelemek we bu ýerde häzirki zaman bejeriş ulgamyna degişli binany gurmak boýunça işlenip taýýarlanylan şekil taslamalary hem-de desgalaryň ýerleşjek ýerleriniň çyzgylary bilen tanyşdy. 

Bu ýerde Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary N.Amannepesow şypahananyň çäginde gurulmagy meýilleşdirilýän binalaryň şekil taslamalary, ozal bar bolan desgalaryň durkuny täzelemegiň ugurlary hem-de degişli düzümleriň ýerleşýän ýerleriniň çyzgylary we bu babatda meýilleşdirilen işler barada hasabat berdi. 

Bellenilişi ýaly, hormatly Prezidentimiziň tabşyrygyna laýyklykda, «Arçman» şypahanasynda täze bejeriş binasyny gurmak boýunça degişli ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary bilen guramaçylyk işleri ýerine ýetirildi. Şeýlelikde, şypahananyň melhem suwly çeşmesiniň mukdary, onuň çykymy ylmy esasda öwrenildi. Şypahananyň täze binasy gurlandan soňra, bu ýerde birbada 1 müň 320 adamyň bejergi almagy üçin mümkinçilik dörär. 

Şeýle hem bu ýerde «Arçman» şypahanasynyň çäginde gurulmagy meýilleşdirilýän täze binanyň, durky täzelenjek Saglyk ýolunyň, dynç alýanlara niýetlenen bassyrmalaryň, çagalar üçin oýun meýdançalarynyň, agyz suwy, şypaly suw ulgamlarynyň, elektrik, gaz we lagym geçirijileriň, şypahananyň durmuş üpjünçiligine degişli birnäçe tehniki desgalaryň, awtomobil ýolunyň taslamalary, binalaryň ýanaşyk ýerlerini abadanlaşdyrmak boýunça meýilleşdirilen işleriň, şypahananyň çäginde oturdylmagy göz öňünde tutulýan aýmançalaryň görnüşleri görkezildi. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow görkezilen taslamalar we çyzgylar bilen içgin tanşyp, olara birnäçe bellikleri aýtdy hem-de degişli düzedişleri girizdi. Täze binalary gurmak we desgalaryň durkuny täzelemek işlerinde milli binagärlik ýörelgeleri bilen häzirki zamanyň ösen tejribesiniň utgaşdyrylmagy wajyp bolup durýar. Şunda ýerli tebigatyň özboluşly aýratynlyklaryna we çägiň ekologiýa ýagdaýyna möhüm ähmiýet berilmelidir. Binalaryň taslamalary taýýarlanylanda, hut şu talaplardan ugur alynmalydyr. 

Gahryman Arkadagymyz häzirki döwürde ýurdumyzda «Döwlet adam üçindir!» diýen şygary baş ýörelge edinýän döwlet syýasatynda adamlaryň saglygy, olaryň bagtyýar durmuşy baradaky aladanyň möhüm orun eýeleýändigini belledi. Şunda şypahana düzümine degişli desgalaryň gurluşygynda ulanylýan serişdeleriň hiline, olaryň uzak möhletleýin häsiýetde bolmagyna zerur üns berilmelidir. Munuň özi taslamalary taýýarlaýjylara we gurluşykçylara bildirilýän möhüm talap bolup durýar. 

Şunuň bilen baglylykda, şypahananyň çägini giňeltmek, bu ýerde täze sagaldyş binalaryny gurmak hem-de Arçmanyň şypaly suwuny netijeli peýdalanmak meselelerine ylmy esasda çemeleşilmelidigini belläp, lukman Arkadagymyz şypahananyň we onuň mineral suwunyň mümkinçilikleriniň ylmy taýdan yzygiderli öwrenilmeginiň zerurdygyna ünsi çekdi. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyz öňde durýan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmeginiň, meýilleşdirilen gurluşyk işleriniň bellenilen wagtda we ýokary hil derejesinde amala aşyrylmagynyň häzirki döwrüň möhüm wezipesidigini belläp, bu işleriň ýokary derejede alnyp barylmagyny yzygiderli gözegçilikde saklamak babatda degişli ýolbaşçylara birnäçe anyk tabşyryklary berdi. 

Soňra türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň käbir orunbasarlarynyň, birnäçe ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, saglygy goraýyş ulgamyna hem-de ugurdaş pudaklara degişli düzümleriň ýolbaşçylarynyň gatnaşmagynda iş maslahatyny geçirdi. 

Lukman Arkadagymyz Arkadagly Serdarymyzyň görkezmesine laýyklykda, şu gün hormatly Prezidentimiziň egindeşleri bilen bu ýerde alnyp barylýan işler bilen tanyşmak we bar bolan meseleleri ara alyp maslahatlaşmak üçin gelendiklerini aýtdy. 

Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda batly gadamlar bilen öňe barýan ýurdumyzda ynsan saglygynyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridigini belläp, Gahryman Arkadagymyz jemgyýetiň we döwletiň iň ýokary gymmatlygy bolan adamyň saglygyny goramagyň wajyp wezipedigine ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, şypahana düzüminiň işini kämilleşdirmek meselelerine zerur üns berilmelidir. 

Döwletimiz öz raýatlarynyň saglygy we abadançylygy hakynda hemişe alada edýär. Sebäbi sagdyn jemgyýet sagdyn döwletiň binýadydyr. Biziň her birimiziň saglyga degişli ýönekeý talaplary we barlaglary berjaý etmegimiz zerurdyr. Şeýlelikde, sagdyn durmuş kadalarynyň berk berjaý edilmegi raýatlaryň saglygynyň berkidilmeginiň möhüm şerti bolup durýar. Iň esasysy bolsa, adamyň saglygy, nesilleriň geljegi hem-de bagtyýar durmuşda ýaşamagydyr diýip, lukman Arkadagymyz sözüni dowam etdi. 

Şypahana düzümleriniň döwrebap ulgamyny döretmegiň hem-de olaryň maddy-tehniki üpjünçiligini ýokarlandyrmagyň häzirki döwrüň möhüm meselesidigini belläp, lukman Arkadagymyz ýurdumyzda döwlet derejesinde amala aşyrylan işleriň netijesinde, Garaşsyz, Bitarap Watanymyzyň sagdynlygyň we ruhubelentligiň mekanyna öwrülendigini aýtdy. Şeýlelikde, «Arçman», «Ýyly suw», «Baýramaly», «Farap», «Mollagara», «Berzeňňi», «Daşoguz», «Awaza» we «Bagabat» şypahanalarynyň ähli mümkinçilikleri halkymyzyň sagdynlygynyň berkidilmegine hyzmat edýär. 

Gahryman Arkadagymyzyň ýurdumyzyň saglygy goraýyş we derman senagaty ministri wezipesinde işlän döwürlerinde «Saglyk» Döwlet maksatnamasy işlenip taýýarlanyldy. Şunda ýurdumyzyň şypahana düzümleriniň işiniň kämilleşdirilmegine möhüm ähmiýet berildi. Bu bolsa özüniň oňyn netijesini berdi. Şeýlelikde, güneşli Diýarymyzyň dürli künjeklerinde hereket edýän döwrebap şypahanalarda raýatlarymyz öz saglyklaryny berkidýärler we döredilen mümkinçiliklerden netijeli peýdalanýarlar. 

Iş maslahatynyň dowamynda «Arçman» şypahanasynyň lukmanlarynyň we işgärleriniň çykyşlary diňlenildi. Olar, ilki bilen, bu ýerde işlemek we halkymyza hyzmat etmek üçin döredilen şertleriň ýokary halkara görkezijilere doly laýyk gelýändigini nygtap, munuň üçin Gahryman Arkadagymyza hem-de hormatly Prezidentimize tüýs ýürekden hoşallyk bildirdiler. 

Bellenilişi ýaly, häzirki döwürde «Arçman» şypahanasynyň bejeriş bölüminde fizioterapiýa, owkalama, iňňe bilen bejeriş, ozokerit, parafin, içege we kentlewük nemlendirmek ýaly ugurlar, şeýle hem bedenterbiýe otaglary hereket edýär. Şeýlelikde, bu ugurlar melhemlik suwuň bejerişi bilen utgaşdyrylyp, adamlaryň saglygyny berkitmekde örän ähmiýetli hasaplanylýar. 

Şeýle hem bu ýerde Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy «Arçman» şypahanasynyň täze binasynyň gurluşygyna we degişli desgalaryň durkuny täzelemek işlerine gatnaşmaga uly gyzyklanma bildirýändigini, şunuň bilen baglylykda, birnäçe taslamalaryň taýýarlanylýandygyny aýtdy. 

Lukman Arkadagymyz şypahananyň binalarynyň durkuny täzelemek işlerinde we täze desgalaryň gurluşygynda häzirki zamanyň ösen tejribesiniň netijeli ulanylmagynyň wajypdygyna ünsi çekdi. Şunda ekologiýa meselesine möhüm ähmiýet berilmelidir. Şypahananyň ähli çägi bagy-bossanlyga bürenmelidir. Aýratyn-da, gurluşyk işleri amala aşyrylanda, bu künjegiň tebigy aýratynlyklaryna, melhem suwly çeşmesine zeper ýetirilmeli däldir diýip, Milli Liderimiz belledi we bu babatda öňe sürülýän talaplary yzygiderli üns merkezinde saklamagy tabşyrdy. 

Şypahananyň çäginiň ähli desgalarynyň gurluşygynda we bezeg işlerinde bolşy ýaly, bu ýerde adamlaryň dynç almaklary üçin niýetlenen künjekleriň abadanlaşdyrylyşyna, köpçülikleýin bag nahallarynyň oturdylmagyna zerur üns berilmelidir. Şunda gurulmagy meýilleşdirilýän aýmançalaryň, açyk meýdanda adamlaryň dynç almaklary üçin niýetlenen seýilgäh zolaklarynda goýuljak oturgyçlaryň oňaýlylygy möhüm wezipe bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, ähli meýilleşdirilen işler ylmy esasda we bu künjegiň tebigy aýratynlyklary nazara alnyp içgin öwrenilmelidir diýip, Gahryman Arkadagymyz belledi. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow iş maslahatyny jemläp, hemmelere alyp barýan işlerinde we öňde goýlan wezipeleri degişli derejede ýerine ýetirmeklerinde üstünlikleri arzuw etdi. 

 Soňra Gahryman Arkadagymyz dikuçarda paýtagtymyza tarap ugur aldy. 

Uçuş mahaly Milli Liderimiz Ahal welaýatynyň çäklerinde ýerine ýetirilýän işler we obalaryň hem-de şäherleriň durkuny täzelemek boýunça özgertmeler maksatnamasynyň ýerine ýetirilişi bilen gyzyklandy. 

Gahryman Arkadagymyzyň dikuçary Arkadag şäheriniň ýokarsynda öwrüm etdi. Guşuçar belentlikden täze şäheriň keşbi has-da gözel görünýär. Arkadag şäheriniň ýollarynyň gurluşygy, durmuş maksatly binalaryň ýerleşdirilişi we olaryň ýanaşyk ýerleriniň abadanlaşdyrylyşy häzirki zaman binagärlik talaplaryna doly laýyk gelýär. Munuň özi Türkmenistanyň at gazanan arhitektory Gahryman Arkadagymyzyň yhlasyndan binýat bolan Arkadag şäheriniň binagärlik çözgüdiniň ýokary derejä eýedigini has aýdyňlygy bilen äşgär edýär. 

Mälim bolşy ýaly, gurluşygyň ikinji tapgyrynda saglygy goraýyş ulgamyna degişli desgalaryň, ýeňil senagat boýunça önümçilik kuwwatlyklarynyň, şeýle hem azyk harytlarynyň önümçiligine degişli toplumyň gurluşygy meýilleşdirildi. Munuň özi täze iş orunlaryny döretmek bilen bir hatarda, milli ykdysadyýetimiziň kuwwatlanmagyna, ýurdumyzyň eksport mümkinçilikleriniň ýokarlanmagyna gönükdirilen giň möçberli işlerden ybaratdyr. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri Arkadag şäheriniň çägini giňeltmek, onuň gurluşygynyň ikinji tapgyrynda önümçilik kuwwatlyklaryny gurmak meseleleriniň ähmiýetlidigine ünsi çekip, bu işleriň ýokary hil derejesine we häzirki zamanyň ösen talaplaryna laýyklykda ýerine ýetirilmelidigini belledi. Bu işleriň ýokary derejede amala aşyrylmagy häzirki döwrüň möhüm wezipesi bolup durýar.

Geçen hepde hem ýurdumyzyň depginli ösüşiniň täze, belent sepgitlerini şöhlelendirýän möhüm wakalara baý boldy. Ol bilim ulgamyndaky giň gerimli binagärlik-gurluşyk desgalarynyň tutuş ýurdumyzy gurşap alan açylyş we düýbüni tutuş dabaralaryny öz içine aldy. Bu wakalar Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň oýlanyşykly syýasatynda Watanymyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmeginiň ileri tutulýan ugry hökmünde kesgitlenendiginiň aýdyň beýany boldy. 

Ýetip gelýän döwlet Garaşsyzlygymyzyň 32 ýyllygy bilen şöhlelenýän 1-nji sentýabrda bellenilen Bilimler we talyp ýaşlar güni aýratyn ýatda galyjy boldy. 

Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda bilim syýasaty üstünlikli durmuşa geçirilýär. Döwlet Baştutanymyz Aşgabatda 5 müň talybyň bilim almagyna şert döretjek Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň binalar toplumynyň düýbüni tutmak dabarasyna gatnaşdy. 

Şol gün ýene-de iki sany ýokary okuw mekdebiniň — Lebap welaýatynyň Türkmenabat şäherindäki Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutynyň 5 müň talyba niýetlenen täze binalar toplumynyň, Mary welaýatynyň Mary şäherindäki Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynyň 2 müň talyba niýetlenen täze goşmaça binalar toplumynyň düýbi tutuldy. 

Ýaşlarymyzyň eşretli durmuşda ýaşamagy, sagdyn ösmegi, gowy okamagy, ökde hünärmenler bolup ýetişmegi üçin döwletimiz ähli zerur şertleri döredýär. Şonuň netijesinde Watana, halka wepaly, merdana pederlerimiziň mukaddes däplerine eýerýän, ruhubelent, zähmetsöýer ýaşlar kemala gelýär diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow belledi. 

Baýramçylyk dabaralary täze, deňsiz-taýsyz Arkadag şäherinde dowam etdi. Bu ýerde döwlet Baştutanymyz türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy boýunça döredilen Aba Annaýew adyndaky Halkara atçylyk akademiýasynyň açylyşyna gatnaşdy. 

Täze ýokary okuw mekdebiniň mejlisler zalynda halkara derejeli şahadatnamalaryň gowşurylyş dabarasy geçirildi. Olaryň hatarynda sebitde atçylyk we atly sport boýunça ýokary hünärmenleri taýýarlaýan ilkinji halkara akademiýa bolan Aba Annaýew adyndaky Halkara atçylyk akademiýasynyň Türkmenistanda döredilendigi üçin Ýewraziýa atly sport assosiasiýasynyň Hormat şahadatnamasy bar. 

Täze ýokary okuw mekdebi şeýle hem Aziýa atly sport federasiýasynyň «Sebitde atly sport boýunça ýokary bilimli hünärmenleri taýýarlamakda ähli mümkinçilikleri we amatlyklary bolan halkara akademiýa» atly şahadatnamasyna mynasyp boldy. 

Ýygnananlaryň el çarpyşmalarynyň astynda, ýurdumyzyň orta mekdepleriniň birnäçesiniň ÝUNESKO-nyň Assosirlenen mekdepler toruna girizilmegi bilen bagly degişli mekdepleriň müdirlerine şahadatnamalar gowşuryldy. 

Şol gün ýokary okuw mekdebiniň ýanynda döredilen «Ahalteke atlary — parahatçylygyň ilçileri» atly ÝUNESKO klubunyň açylyşy boldy. Bu ahalteke atçylyk sungatyny we atlary bezemek däplerini ÝUNESKO-nyň Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawyna girizmek babatda ýurdumyzyň BMG-niň iri düzümi bilen özara gatnaşyklarynyň logiki dowamy bolup hyzmat eder. 

Atçylyk we atly sport pudagynda özara gatnaşyklary ösdürmegiň geljeginiň türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň 1-nji sentýabrda Ýewraziýa atly sport assosiasiýasynyň prezidenti M.Seçina we Kataryň Atçylyk federasiýasynyň Baş sekretary Şeýh Ahmad bin Nuh Al-Tani bilen geçiren duşuşyklarynyň esasy mazmunyny düzendigini bellemelidiris. 

Bilimler we talyp ýaşlar güni mynasybetli guralýan baýramçylyk dabaralaryna gatnaşmak üçin ýurdumyza gelen myhmanlar täze Arkadag şäheriniň rahat ýaşamak, dynç almak we ekologiýa abadançylygy boýunça halkara ülňülere laýyk gelýändigini nygtap, şeýle hem Aba Annaýew adyndaky Halkara atçylyk akademiýasynyň enjamlaşdyrylyşyna, onda bilim almak, türgenleşik geçmek üçin döredilen şertlere ýokary baha berdiler. 

1-nji sentýabrda hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda Arkadag şäherinde Berdimuhamet Annaýew adyndaky mugallymçylyk orta hünär okuw mekdebiniň we Saçly Dursunowa adyndaky lukmançylyk orta hünär okuw mekdebiniň ulanmaga berilmegi-de Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň ýetip gelýän 32 ýyllyk baýramyna ýatdan çykmajak sowgat boldy. 

Mundan başga-da, bu ýerde Sahy Jepbarow adyndaky ýörite sungat mekdebi, Şükür bagşy adyndaky çagalar sungat mekdebi, ýöriteleşdirilen okuw-terbiýeçilik toplumy, 3 sany mekdep we 9 sany çagalar bagy myhmanlara gapylaryny giňden açdylar. 

Baýramçylyk dabaralary paýtagtymyzda dowam etdi. Bu ýerde döwlet Baştutanymyz dabaraly ýagdaýda toý bagyny kesip, Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet gullugy akademiýasynyň täze binalar toplumyny açdy. 

Şu ýyl özüniň 15 ýyllygyny belleýän akademiýa Germaniýa Federatiw Respublikasynyň «DUISBURG ESSEN» uniwersitetiniň «Iň gowy binagärlik» şahadatnamasy, şol ýurduň Fraungofer Energetika ykdysadyýeti we energetika ulgamy tehnologiýasy institutynyň durnuklylyk we öňdebaryjy tehnologiýa baradaky şahadatnamasy bilen sylaglanyldy. 

1-nji sentýabrda ýurdumyzyň ähli bilim edaralarynda täze — 2023-2024-nji okuw ýylynyň başlanýandygyny alamatlandyrýan ilkinji jaň ýaňlandy. Asylly däbe görä, şol gün Garaşsyzlyk binasyna hem-de Ahal welaýatynyň Gökdepe etrabynyň Yzgant şäherçesindäki 27-nji orta mekdepde ýerleşýän Berdimuhamet Annaýewiň ýadygärligine gül goýmak dabaralary bilen başlandy. 

Bilimler we talyp ýaşlar gününde ähli orta we ýokary okuw mekdeplerinde dabaraly nyzamlar geçirilip, olarda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Gutlagy okaldy. Döwlet Baştutanymyz ýaş nesillere bilimler hem-de uly açyşlar dünýäsine ak pata berdi. 

Döwlet Baştutanymyz Gutlagynda: «Belent sepgitler, beýik ösüşler, ilkinji nobatda, ylymly-bilimli nesliň güýji, zehin baýlygy hem-de döredijilik başarnygy bilen berk baglanyşyklydyr» diýip belledi. 

Bilimler dünýäsine ilkinji gezek gadam basýan 153 müň 353 sany birinji synp okuwçylary ýadygärlik sowgatlary — ýurdumyzda öndürilen «Bilimli» haryt nyşanly noutbuk kompýuterlerini aldylar. 

Watançylyk we ynsanperwerlik ruhuna beslenen ilkinji sapak Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylyna, döwletimiziň ýeten ähli üstünlikleridir sepgitleri bilen aýrylmaz baglanyşykly ýetip gelýän şanly senä — mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 32 ýyllygyna bagyşlandy. 

Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Arkadag şäheriniň Ruhyýet köşgünde ýurdumyzyň jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleriniň, ykdysadyýetimiziň dürli pudaklarynda işleýän ýaş hünärmenleriň, ýokary okuw mekdepleriniň rektorlarynyň, mugallymlarynyň we talyplarynyň, mekdep okuwçylarynyň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleriniň gatnaşmaklarynda umumy sapak geçdi. 

Pedagog, professor, akademik Gahryman Arkadagymyzyň çykyşy ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan we Watanymyzyň okgunly ösüşine, halkymyzyň abadan hem-de bagtyýar durmuşynyň üpjün edilmegine gönükdirilen giň möçberli özgertmeler maksatnamalarynyň durmuşa geçirilişine, şeýle hem türkmen halkynyň şöhratly taryhyna, milli gymmatlyklaryna, özboluşly däp-dessurlaryna, ýaşlaryň öňünde durýan wezipelere bagyşlandy. 

Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Garaşsyzlygymyzyň we Bitaraplygymyzyň binýadyny has-da berkitmek ugrunda alnyp barylýan işlere, ýurdumyzyň durmuş-ykdysady ösüşine we Watanymyzyň halkara giňişlikdäki abraýynyň pugtalandyrylmagyna ýaşlaryň goşýan goşandynyň wajypdygyna uly ünsi çekdi. 

Ýaşlara birnäçe nesihatlary beren türkmen halkynyň Milli Lideriniň nygtaýşy ýaly, biz belent maksatlarymyzyň üstünlikli durmuşa geçirilmeginde ýaşlarymyza bil baglaýarys. Şol maksatlara diňe oýlanyşykly, döredijilikli işler, beden we ruhy taýdan kämillik, üstünliklere bolan ynam bilen ýetip bolar. 

Merdana pederlerimiziň mukaddes ýörelgelerine eýerip, siz maşgalaňyza, tutuş ulus-ilimize watansöýüjiligiň, zähmetsöýerligiň, ynsanperwerligiň, adamkärçiligiň belent nusgasyny görkezmelisiňiz diýip, Gahryman Arkadagymyz aýtdy. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow 28-nji awgustda sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirdi. Onda ýurdumyzyň oba hojalyk toplumyny ösdürmegiň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Döwlet Baştutanymyz möwsümleýin oba hojalyk işleriniň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ýerine ýetirilmegini, daýhanlary ýokary hilli tohumlar bilen üpjün etmegi, pagta ýygymy möwsümine ähli düzümleriň doly taýýarlykly gelmegini berk gözegçilikde saklamagy oba hojalykçylaryň öňünde durýan möhüm wezipeleriň hatarynda kesgitledi. 

Güýzlük ýeralma ekişi, gök-bakja we beýleki azyklyk ekinler ekilen meýdanlarda ideg işleri bilen bagly meseleler üns merkezinde saklanylmalydyr. 

Hormatly Prezidentimiz şeýle hem, gurluşyk işlerini, aýratyn-da, şu ýylda açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen desgalardaky işleri berk gözegçilikde saklamagy häkimlere tabşyrdy. 

31-nji awgustda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň sanly ulgam arkaly geçiren Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisinde döwlet durmuşynyň käbir meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy we birnäçe resminamalaryň taslamalaryna garaldy. Onuň gün tertibine amala aşyrylýan düýpli özgertmeleri kanunçylyk taýdan üpjün etmek, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisine taýýarlyk görmek, standartlaşdyrmak we ygtyýarlandyrmak ulgamynyň işini kämilleşdirmek, maliýe-ykdysadyýet toplumynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak meseleleri girizildi. 

Içerki sarp edijileri tebigy we suwuklandyrylan gaz bilen bökdençsiz, ygtybarly üpjün etmek, himiýa önümleriniň daşary ýurtlara iberilýän möçberlerini artdyrmak, milli flotuň hem-de milli bilim ulgamynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny döwrebaplaşdyrmak boýunça görülýän çäreler barada aýdyldy. 

Hormatly Prezidentimiz möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy baradaky hasabaty diňläp, ýurdumyzda 6-njy sentýabrda bugdaý ekişine girişmäge, şeýle hem Ahal, Balkan, Lebap we Mary welaýatlarynda 9-njy sentýabrda, Daşoguz welaýatynda bolsa 15-nji sentýabrda «ak altyn» ýygymyna başlamaga ak pata berdi. 

Mejlisde şeýle hem, Türkmenistanyň «EKSPO — 2023» halkara sergisine gatnaşmagyna görülýän taýýarlyk barada, ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň 32 ýyllyk baýramy mynasybetli guraljak çäreler, şol sanda dabaraly ýörişiň, 1 — 30-njy sentýabr aralygynda «Ýol hereketiniň howpsuzlygy — ömrümiziň rahatlygy» atly ýol hereketiniň däp bolan biraýlygynyň geçirilmegi bilen bagly hasabatlar berildi. 

Hormatly Prezidentimiziň garamagyna howanyň üýtgemegi ulgamynda Türkmenistanyň halkara hyzmatdaşlygyny ösdürmek boýunça birnäçe degişli teklipler hödürlenildi. 

Türkmenistanyň teklibi boýunça Birleşen Milletler Guramasynyň goldaw bermeginde Aşgabatda Merkezi Aziýa sebitinde klimat tehnologiýalary boýunça merkezi açmak göz öňünde tutulýar. Bu ugurda ilkinji ädim hökmünde Türkmenistan bilen BMG-niň Daşky gurşaw maksatnamasynyň (UNEP) arasynda ýurdumyza we Merkezi Aziýa döwletlerine klimat tehnologiýalaryny ornaşdyrmaga gönükdirilen sebit maksatnamalaryny ösdürmek baradaky Ähtnamany baglaşmak teklip edilýär. Mundan başga-da, Türkmenistanyň Pariž şertnamasyny ýerine ýetirmeginiň çäklerinde degişli Ýol kartasyny işläp taýýarlamak teklip edilýär. 

Ýurdumyzda daşky gurşawy goramak boýunça bilime we ekologik terbiýä hem uly üns berilýär. Şundan ugur alnyp, şu ýylyň 21-nji noýabrynda Birleşen Arap Emirlikleriniň Dubaý şäherinde howanyň üýtgemegi boýunça geçiriljek ýaşlaryň 18-nji maslahatynyň (СOY-18) we BMG-niň maslahatynyň (СOP-28) öňüsyrasynda Aşgabatda howanyň üýtgemegi boýunça ýaşlar maslahatyny geçirmek teklip edilýär. 

Döwlet Baştutanymyz hödürlenen teklipleri makullap, ekologiýa, tebigaty goramak hem-de howanyň üýtgemegi bilen bagly meseleleriň Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmekde ileri tutulýan ugurlaryň biri bolup durýandygyny belledi. Türkmenistan bu möhüm ulgamda öňde goýlan wezipeleriň çözgütlerini işläp taýýarlamakda başlangyçly orny eýeläp, ählumumy abadançylygyň bähbitlerine laýyk gelýän netijeli hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak we ilerletmek ugrunda çykyş edýär. 

«Kosmos işi hakynda» Kanuna laýyklykda işlenip taýýarlanylan Türkmenistanyň çäginde hem-de kosmos giňişliginde kosmos ulgamlaryny peýdalanmagyň Kadalarynyň taslamasy barada aýdyldy. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Türkmenistanyň özüniň ilkinji «TürkmenÄlem52oE» emeli hemrasyny älem giňişligine çykarmak bilen, kosmosy özleşdirýän ýurtlaryň hataryna girendigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, älem giňişligini öwrenmek, bu ulgamdaky işiň hukuk-guramaçylyk we ykdysady esaslaryny kemala getirmek boýunça degişli işleri amala aşyrmak gaýragoýulmasyz wezipeleriň biri bolup durýar diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady hem-de bu babatda birnäçe anyk tabşyryklary berdi. 

Döwlet Baştutanymyz şeýle hem, «Balkan» gämigurluşyk we abatlaýyş zawody» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetinde iki sany gury ýük gämisini gurmagy, «Türkmenhimiýa» döwlet konserniniň garamagyndaky kärhanalaryň işgärleri üçin Balkan welaýatynyň Türkmenbaşy etrabynyň Guwlymaýak şäherçesinde ýaşaýyş jaýlar we binalar toplumyny gurmagy göz öňünde tutýan Kararlara gol çekdi. 

2-nji sentýabrda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Ahal welaýatynyň Bäherden etrabyndaky «Arçman» şypahanasynda bolup, onuň çäginde gurulmagy meýilleşdirilýän we durky täzelenýän binalaryň taslamalary, şypahananyň bejeriş düzümini kämilleşdirmegiň mümkinçilikleri bilen tanyşdy. Gahryman Arkadagymyz bu ýerde dynç alýanlar we saglygyny berkidýänler üçin döredilen şertler bilen gyzyklandy hem-de degişli ýolbaşçylaryň gatnaşmagynda iş maslahatyny geçirdi. 

Hepdäniň beýleki wakalarynyň hatarynda Mejlisde ABŞ-nyň Kongresiniň Wekiller palatasynyň wekiliýeti bilen geçirilen duşuşygy bellemek bolar. Onuň barşynda türkmen-amerikan hyzmatdaşlygynyň ileri tutulýan meseleleri, ilkinji nobatda, parlamentara gatnaşyklary ösdürmegiň geljegi ara alnyp maslahatlaşyldy. 

Mahlasy, geçen hepdäniň wakalarynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň alyp barýan döwlet syýasatynyň möhüm ugurlary özüniň beýanyny tapdy. Watanymyzy ykdysady taýdan mundan beýläk-de ösdürmek, türkmenistanlylaryň bagtyýar durmuşyny üpjün etmek bu syýasatyň baş maksadydyr. 

(TDH)

Ene ýer garaşygy, idegi halaýar. Näçe halal zähmet çekip, maňlaý deriňi siňdirip bilseň, ol şonça-da eçilýär. Saçagymyzyň berekedini artdyryp, baýlygymyza baýlyk goşýar. Bu günki gün ýere eýeçilik gözi bilen seredip, ondan ýokary hasyl almagy başarýan kärendeçilerdir hususy kärhanalaryň, hojalyk jemgyýetleriniň netijeli işlemegi üçin giň mümkinçilikler döredilýär. Biz «Lezzetli miwe» hojalyk jemgyýetiniň işi bilen gyzyklanyp, onuň direktory Sapar Dolyýewe ýüz tutduk. Şonda ol şeýle gürrüň berdi: 

— Türkmen işewürleriniň il-ýurt bähbitli başlangyçlaryna döwlet tarapyndan yzygiderli berilýän goldaw-hemaýat has-da tutanýerli zähmet çekmäge ruhlandyrýar. Olar tutumly hem päk zähmeti bilen ýurdumyzda bazar bolçulygyny döredýär. Gökdür bakja önümlerini ýetişdirýärler, miweli baglary döredýärler. Agrosenagat pudagyny has-da ösdürmek maksady bilen, türkmen işewürlerine ýer bölekleri-de berilýär. 

Hojalyk jemgyýetimize Ahal welaýatynyň Kaka etrabynyň çäginden 200 gektar ýer bölünip berildi. Ilki şol meýdanyň topragynyň düzümini öwrendik. Degişli hünärmenler bilen maslahatlaşyp, toprak-howa şertlerimize tiz uýgunlaşjak miweli baglaryň nahallaryny daşary ýurtlardan getirip oturdýarys. Anyk aýtsam, Türkiýeden getirilen şeýle nahallaryň 250 müň düýbüni oturtdyk.  

Baglaryň endigan ösüp ýetişmegi üçin olara idegi kemsiz ýola goýduk. Häzir hatarlary uzap gidýän bagymyza, Günüň nuruna öwşün atýan alma hasylyna bakyp, çekýän zähmetimiziň ýerine düşýändigine guwanýarys. Baglarymyz iki-üç ýyldan bäri bol hasyl berýär. 100 gektar meýdanda çereşnýa bagymyz kadaly boý alýar. Nesip bolsa, geljek ýyl ol hasyl berip ugrar. Şetdaly bagymyz 17,5 gektar meýdany tutýar. Ondan şu ýyl 70 tonna golaý hasyl aldyk. Almalar hem 25 gektar meýdany bezäp otyr. Şu güne çenli ondan 23 tonna alma ýygnadyk. Hasyly içerki bazarlarda alyjylara hödürleýäris. Bagymyzda heniz hasyl bar. Ony güýz paslynda ýygnarys. 35 gektar meýdandaky badam bagymyzyň hasyly şu aýda ýetişer. Ondan 15 tonna golaý hasyla garaşýarys. Almadyr badamlarymyz ildeşlerimiziň toý saçagyny bezär. Garaşsyzlygymyzyň şanly 32 ýyllyk baýramçylygyny şeýle zähmet üstünlikleri bilen garşylarys. 

Bol hasyl almakda idege-de köp zat baglydyr. Bagbanlarymyz her düýp agaja yhlas bilen garaşyk edýär. Boýy pes, ýöne hasyly köp berýän baglary damjalaýyn usulda suwarýarys. Zyýanly mör-möjeklerden goraýarys. Idegi kemsiz ýetirilen baglar bol hasyl eçilýär. Lezzetli, tagamly miwelerimize alyjylar uly isleg bildirýär. Tagamy datly, bahasy elýeterli bolansoň, olaryň hyrydary-da barha köpelmek bilen.  

Ýazga geçiren Akmyrat NURALYÝEW.

“Türkmenistan”.

SAZLAŞYKLY DEPGIN ÝOKARLANÝAR 

Döwlet Baştutanymyzyň ýöredýän ykdysady syýasatynyň sazlaşykly depgini ýokarlanýar. Ýurdumyzda amala aşyrylýan düýpli özgertmeleriň netijesinde öňdebaryjy tehnologiýaly önümçilik kuwwatlyklary işe girizilip, ýokary görkezijiler gazanylýar. Bazar gatnaşyklarynyň giň gerime eýe bolmagy bilen, döwlete degişli bolmadyk çygryň-hususyýetçiligiň ösüşiniň bady artýar. Bu bolsa, milli ykdysadyýetimiziň öňe gitmegine itergi berýär. Telekeçileriň tagallalary bilen ýurdumyzda haryt bolçulygy döredilýär.  

Garaşsyz döwletimizde hereket edýän salgyt ulgamynyň kämil we ýeňillikli kanunçylygy hususyýetçileriň has öndürijilikli zähmetlerine ýardam edýär. Bölümimiziň işgärleri eýeçiligiň görnüşlerine garamazdan, etrabyň çägindäki edara-kärhanalar, guramalar we telekeçiler tarapyndan kanunçylykda bellenilen salgytlaryň we beýleki hökmany tölegleriň tölenilmegini gazanýarlar. Şol tölegleriň dogry we öz wagtynda tölenilmegini üpjün etmek möhüm meselelerimiziň biri.  

Biz öz işimizde Türkmenistanyň “Salgytlar hakynda” Bitewi kanunyndan ugur alýarys. Gyzyklanýan taraplaryň gatnaşmagynda yzygiderli geçirýän okuw-maslahatlarymyzda salgyt kanunçylygyna girizilýän üýtgetmeler we goşmaçalar barada hünärmenlerimiz gürrüň berýärler. Şeýle hem biz ýakynda özüniň hususy işini açan ýa-da indi açmakçy bolýan raýatlara telekeçilik bilen meşgullanmagyň kada-kanunçylygyny düşündirip, olara goldaw-ýardam berýäris. 

 Töre ÖWEZOW. 

 Ýolöten etrabynyň salgyt bölüminiň salgyt inspektory.

Welaýatymyzyň çäginde möhüm desgalaryň 14-siniň gurluşygy gyzgalaňly dowam edýär. Şolaryň ikisini — Türkmenabat şäheriniň Azatlyk şäherçesinde lagym suwlaryny bir ýere jemlemek üçin lagym sorujy bekedi we Çärjew etrabynyň Bitik geňeşliginde ýerleşýän kuwwaty bir gije-gündizde 25 müň kub metr bolan suw arassalaýjy desgasyndan Çärjew etrabynyň ilatly nokatlaryna suw eltýän ulgamy «Ýaş türkmenler» hususy kärhanasynyň gurluşykçylary alyp barýarlar. 

Arkadagly Serdarymyzyň parasatly ýolbaşçylygynda ýurdumyzyň suw baýlyklaryny rejeli peýdalanmak, daşky gurşawy aýawly saklamak babatynda giň gerimli işler durmuşa geçirilýär. Munuň özi BMG-niň Durnukly ösüş maksatnamasynyň aýrylmaz bölegi bolan ekologiýa strategiýasynyň Türkmenistanda hem üstünlikli amala aşyrylýandygyny aýdyň görkezýär. Garaşsyzlyk ýyllarynda hut biziň welaýatymyzda hem agyz suwy, şeýle hem lagym ulgamynyň arassalaýjy desgalarynyň birnäçesi guruldy. Dünýä ülňülerine gabat gelýän, iň täze enjamlar we tilsimatlar bilen űpjün edilen bu döwrebap desgalar ilimize hyzmat edýär. Lagym ulgamlarynyň sazlaşykly işlemegi bolsa arassaçylygy we ynsan saglygynyň goraglylygyny üpjün edýän zerur şertleri döredýär. Şu nukdaýnazardan alanyňda, ýokarda atlary agzalan desgalaryň gurluşyklary uly ähmiýete eýe bolýar.  

Häzirki wagtda Türkmenabat şäheriniň Azatlyk şäherçesinde lagym suwlaryny bir ýere jemlemek üçin lagym sorujy bekediň gurluşygy tamamlaýjy tapgyrynda. Bekediň umumy tutýan meýdany 9 940 inedördül metre barabar bolup durýar. Desgada suw göteriji bekediň gurluşyk-gurnama, daşky abadanlaşdyryş işleri dowam edýär. Bu işleriň agramly bölegi ýerine ýetirildi.  

«Ýaş türkmenler» hususy kärhanasynyň direktory Kerim Annaýew desgalaryň ikisiniň hem ýurt Garaşsyzlygymyzyň 32 ýyllyk şanly toýuna ulanylmaga beriljekdigini aýdýar. Ol Çärjew etrabynyň Bitik geňeşliginde gurulýan suw arassalaýjy desgasyndan Çärjew etrabynyň ilatly nokatlaryna suw eltýän ulgamyň gurluşygynda hem işleriň ýokary depginde alnyp barylýandygyny sözüniň üstüne goşýar. Taslamada göz öňünde tutulyşy ýaly, suw göteriji beketleriň 4-siniň her birinde 500 kub metrlik göwrümi bolan suw howdany, 1-2-nji suw göteriji beketlerde sagatda 610 kub metr suwy beýiklige göteriji elektrohereketlendirijileriň 4-si hem-de 3-4-nji suw göteriji beketlerde sagatda 150 kub metr suwy beýiklige göterijilik kuwwaty bolan elektrohereketlendirijiler gurnalýar. Suw sorujy bekediň gurluşygynyň agramly bölegi ýerine ýetirildi. Suw howuzlarynyň diwarlarynyň demir örtgüleri goýuldy, howuzlary betonlamak işleri dowam edýär. Şeýle hem hususy kärhananyň ýolbaşçysynyň aýtmagyna görä, uly göwrümli suw geçirijileriň 14000 metri, şeýle hem kiçi göwrümli geçirijileriň 5000 metri gurnalypdyr. Bu işler soňky aralyklarda alnyp barylýar. 

Desgada zerur bolan tehnikalaryň 21-siniň güýjünden peýdalanylýar. Turbalary daşamaga, seplemäge, beton erginini degişli aralyklara daşamaga ýöriteleşdirilen tehnikalaryň sazlaşykly işledilmegi işleriň ilerlemegini üpjün edýär. Umuman alanyňda, 2009-njy ýylda Mämmetnur Annaýew tarapyndan esaslandyrylan «Ýaş türkmenler» hususy kärhanasy işleri ýokary hilli we gysga möhletde ýerine ýetirmekde, öňdebaryjy tehnologiýalary ulanmakda, kämil inženerçilik çözgütlerini durmuşa geçirmekde geçen ýyllarda baý tejribe gazanandygy bilen tapawutlanýar. Ýurdumyzyň möhüm gurluşyklarynyň aglabasynda bu hususy kärhananyň paýy örän uly saýylýar.  

Ilmyrat DÖWLETOW.

Geçen ýyllarda durmuşa geçirilen giň gerimli ykdysady özgertmeler döwletiň kuwwatyny has artdyryp, halkyň ýaşaýyş-durmuş derejesini görnetin ýokarlandyrdy. Türkmenistan maksatly tapgyrlar boýunça ösüşleriň ýoluna düşdi. Durnukly ykdysady ösüş, dünýä ýurtlary bilen bu ugurda hyzmatdaşlyk, goşulyşmak arkaly ägirt uly taslamalary amala aşyrmak, ilatyň ýaşaýyş derejesini yzygiderli ýokarlandyrmak, täze obalary, şäherleri gurmak we beýleki maksatlar boýunça netijeli işler durmuşa geçirilýär. Ýurduň ykdysady we durmuş derejesini ylmy taýdan öwrenmegiň çäklerinde milli ykdysadyýetiň geçen we häzirki döwürdäki derejesine ýokary baha berilýär. Bu bolsa geljekki ösüşlerimiziň binýadynyň mäkämdigine güwä geçýär. Sebäbi ykdysadyýet halkyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň has öňe gitmegine itergi beriji güýç hasaplanýar. Kuwwatly ykdysadyýet islendik ýurtda durmuşyň we döwrüň esasy mazmunyny, bütin keşbini kesgitleýär.   

Lebap welaýatynda şäherleriň we obalaryň ilatyny ýylyň dowamynda ter gök önümler bilen üpjün edýän ýyladyşhanalar toplumy döredildi. Çärjew, Kerki, Dänew etraplaryndaky döwrebap ýyladyşhanalaryň uly toplumy öz önümini gyşyn-ýazyn ilata hödürleýär. Olarda pomidor, hyýar, burç, badam, kömelek, gök otlar we beýlekiler ýetişdirilýär. Gaplanan gök önümleriň, şireli suwlaryň, içgileriň, unaş, çörek we süýji-köke önümleriniň önümçiligi ýola goýuldy. Çärjew etrabyndaky «Altyn bürgüt» hususy kärhanasy gök önümleriň uly möçberini eksport hem edýär. Etrabyň çäginde döredilen «Tebigy ekin» daýhan hojalygynda ýeralma ýetişdirmekde baý iş tejribesi toplandy. Bu ýerde her ýylda 400 gektardan gowrak meýdanda ýeralmanyň bol hasyly ýygnalýar.  

Oba hojalyk ekinleriniň hasyl berijiligini ýokarlandyrmak maksady bilen, ýerleriň hususyýetçilere paýlanyp berilmegi-de ykdysady ösüşlere giň ýol açdy. «Ömür ýoly», «Nurly hasyl», «Dag topragy» ýaly daýhan hojalyklary soňky 4-5 ýylyň dowamynda bugdaýdan, gowaçadan ýokary hasyl alýarlar. Şeýle gowy görkezijileri gazanýanlaryň arasynda Dänew etrabyndaky «Gözel zemin» hojalygy-da bar. Amyderýanyň edil alkymynda diýen ýaly ýerleşýän «Gözel zemin» 2021-nji ýyldan bäri oba hojalyk önümlerini öndürmek boýunça meýilnamalaryny yzygiderli ýerine ýetirip gelýär. Daýhan hojalygynda kuwwatly tehnikalaryň 5-si bar. Bu işiň çalt we sazlaşykly alnyp barylmagyna ýardam edýär. Goşmaça tehnikalar zerur mahalynda şertnamalaýyn esasda-da işe çekilýär. Bu ýerde 550 gektar meýdanda gowaçadan, 455 gektar meýdanda bugdaýdan her ýylda bol hasyl ýygnalýar. Daýhan hojalygynda ýüpek gurçugy-da idedilýär. Netijede, her ýylda senagat üçin gymmatly çig malyň 1,7-1,8 tonna golaýy welaýatyň «kümüş çäjine» goşulýar. 

Welaýatda döwrüň ösen talaplaryna laýyk gelýän senagat düzümi hereket edýär. Il-ýurt bähbitli maksatnamalary durmuşa geçirmäge ägirt uly maýa serişdeleri bölünip berilýär. Kärhanalaryň hususylaşdyrylmagy bilen, olaryň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmaga, senagat önümçiliginiň netijeliligini artdyrmaga, hususy telekeçiligi depginli ösdürmäge giň mümkinçilik döredi. Senagat taýdan täze önümçilikleriň sany barha artýar. Welaýatyň çäginde täze zawod-fabrikler gurulýar. Sebitdäki çig mal gorlaryny peýdalanmaga gönükdirilen işler giň gerim alýar. Kuwwatlylygy ýylda 1 million tonna önüm öndürmäge ukyply «Lebap» sement zawodynyň ikinji tapgyrynyň işe giriziljek günleri hem indi daşda däl. Işler tamamlaýjy tapgyrda. Keramiki-bezeg plitalaryny öndürmäge niýetlenilen hususy eýeçilikdäki kiçi zawodlaryň we beýleki ownukly-irili kärhanalaryň birnäçesi öz önümleri bilen ilaty begendirýär.  

Amala aşyrylýan işler döwletiň we jemgyýetiň iň ýokary gymmatlygy bolan adamyň has gowy ýaşamagyny üpjün edýär. Welaýatyň oba-şäherleriniň, şol sanda Türkmenabat şäheriniň tanalmaz derejede özgerýändigi, gözelleşýändigi aýdylanlary doly tassyklaýar. Şäherde owadan binalaryň hatary ýylsaýyn artýar. Döwrebap binagärlik usullarynda gurlan desgalardyr jaýlar biri-biriniň üstüni ýetirýär. Olar şäheriň gözelligine gözellik, ýaşaýjylaryň ruhuna ruh goşýar. Türkmenabat halkara howa menziline tarap uzap gidýän owadan we giň ýoluň iki ýanyndaky kottejleriň 170-si, iri panelli ýaşaýyş jaýlarynyň ýüzlerçesi, söwda merkezleridir çagalar bagy bary-ýogy sanlyja ýylyň içinde gurlup ulanmaga berildi. Munuň özi her bir maşgalany amatly, iň ýokary ülňülere laýyk gelýän öý bilen üpjün etmäge niýetlenen ýaşaýyş jaýlaryny we beýleki durmuş maksatly binalary gurmak işleriniň üstünlikli durmuşa geçirilýändigine şaýatlyk edýär. Geçen ýylyň dekabrynda geçirilen ilat ýazuwynyň jemlerine görä, welaýat boýunça ortaça bir ýaşaýja düşýän ýaşaýyş jaýynyň umumy meýdany 25,2 inedördül metre deňdir. Bu bolsa döwlet Baştutanymyzyň «Her bir maşgalany häzirki zaman öýi ýa-da jaýy bilen üpjün etmek meniň esasy aladalarymyň biri bolar» diýip aýdanlarynyň üstünlikli ýerine ýetirilýändigini aýdyň görkezýär.  

Baýram TAGANOW,

Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutynyň mugallymy.

Bäherden etrabyndaky Ýüplük fabriginde öndürilýän 27/1, 34/1 belgili nah ýüplükler dünýä bazarynda uly islege eýedigi we bäsdeşlige ukyplylygy bilen tapawutlanýar. Şeýle bolansoň, olar Russiýa, Hytaý, Türkiýe, Azerbaýjan, Gazagystan ýaly döwletlere yzygiderli eksport edilýär. Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda kärhananyň işçi-hünärmenleriniň yhlas-tagallalary bilen öndürilen ýüplükleriň bir bölegi agzalan ýurtlara eksport edildi. 

Bu ýerde önümçilik işiniň ýokary derejede alnyp barylmagy guwandyryjy görkezijileri gazanmagyň esasy şertidir. Kärhanada şu ýylyň ýanwar — iýul aýlarynda 59 million 220 müň manatlykdan gowrak iş edilip, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 105 göterim ösüş depgininiň üpjün edilmegi hem muňa şaýatlyk edýär. Şol döwürde bu kärhanada 3537 tonna golaý ýokary hilli nah ýüplük öndürildi. 

Aýdo ŞEKEROW.

Ylmy çemeleşmä, hojalygy netijeli ýöretmäge we meýilnamalaşdyrmaga esaslanýan Türkmenistanyň ykdysady ösüşiniň strategiýasy hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda üstünlikli durmuşa geçirilýär. Bu strategiýa ykdysadyýeti döwrebaplaşdyrmaga, diwersifikasiýalaşdyrmaga we sanlylaşdyrmaga, bazar düzümleriniň we döwlet gözegçiliginiň netijeli sazlaşygyna, iň täze tehnologiýalaryň, innowasiýalaryň giňden ornaşdyrylmagyna, ýurdumyzyň dünýä hojalyk gatnaşyklarynyň ulgamyna işjeň goşulyşmagyna, ilatyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň yzygiderli ýokarlandyrylmagyna gönükdirilendir. 

«Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasy», «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasy» we «Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etraplardaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmek boýunça 2028-nji ýyla çenli döwür üçin Milli maksatnamasy», şeýle hem şu ýyl üçin Türkmenistanyň Maýa goýum maksatnamasy ýaly resminamalarda bu maksatlara ýetmek üçin birnäçe möhüm wezipeler kesgitlenildi. 

Şu ýylyň birinji ýarym ýyllygynyň netijeleri ýurdumyzyň makroykdysady ösüşiniň we ykdysady kuwwatynyň pugtalandyrylandygyna, milli ykdysadyýetimiziň senagatlaşdyrylmagynyň derejesiniň artdyrylandygyna, onuň bazar gatnaşyklaryna çykmagynyň işjeňleşdirilendigine, hyzmat ulgamynyň we esasy pudaklaryň depginli ösüşiniň üpjün edilendigine, ähli ulgamlarda sanly tehnologiýalaryň işjeň ornaşdyrylýandygyna, önümçiligiň we ylmyň özara gatnaşygynyň berkidilendigine şaýatlyk edýär. 14-nji iýulda geçirilen Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde şu ýylyň alty aýynyň dowamynda geçirilen çäreleriň netijesinde, jemi içerki önümiň durnukly ösüş depgininiň üpjün edilip, onuň 6,2 göterim artandygy barada habar berildi. Maýa goýum serişdeleriniň, eksportyň, içerki sarp edilişiň artmagy we telekeçiligiň ösdürilmegi ykdysady ösüşiň esasy itergi beriji güýji bolup hyzmat edýär. 

2022-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, şu ýylyň birinji ýarymynyň jemleri boýunça maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna milli ykdysadyýetimizi ösdürmäge gönükdirilen maýa goýumlaryň möçberi 24,6 göterim artdy we jemi içerki önümiň 16 göterimine deň boldy. Özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň 49,4 göterimi önümçilik, 50,6 göterimi durmuş we medeni maksatly binalaryň gurluşygyna gönükdirildi. Şeýle hem bank ulgamy tarapyndan karz bermegiň möçberi, aýratyn-da, döwlete dahylsyz pudaga, oba hojalyk önümlerini öndürijilere ipoteka karzyny bermegiň möçberi artdyryldy. 2023-nji ýylyň 1-nji iýuly ýagdaýyna görä, Döwlet býujetiniň girdeji bölegi 113,1 göterim, çykdajy bölegi bolsa 97,6 göterim ýerine ýetirildi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň mejlisinde ykdysadyýetde maliýe serişdeleriniň kadaly dolanyşygyny gazanmagyň, milli maýa goýum taslamalaryny maliýeleşdirmegiň çeşmelerini yzygiderli öwrenmegiň, ykdysadyýetiň önümçilik pudaklaryny karzlaşdyrmak boýunça beýleki banklaryň işiniň netijeliligini ýokarlandyrmagyň zerurdygyny belledi. Ykdysady we maliýe durnuklylygyny üpjün etmek bilen bir hatarda, häzirki döwürde ähmiýetli wezipeleriň sanawynda ilatyň zähmet derejesini ýokarlandyrmak, döwletiň eksport kuwwatyny artdyrmak, pudaklara sanly tehnologiýalary ornaşdyrmak, bilim ulgamyny ösdürmäge we ýaşlar syýasatyny durmuşa geçirmäge gönükdirilen maýa goýumlaryň möçberini artdyrmak görkezildi. 

Döwlet Baştutanymyzyň «Erkin ykdysady zolaklar hakynda» we «Döwlet-hususy hyzmatdaşlygy hakynda» Türkmenistanyň Kanunlaryndan, şeýle hem ýurdumyzyň Bütindünýä Söwda Guramasyna agza bolmagy bilen bagly Türkmenistanyň daşary söwda düzgüni hakynda Ähtnamadan gelip çykýan kadalaşdyryjy namalary taýýarlamak boýunça beren tabşyryklary ykdysadyýetiň ösüşine täze itergi berer. Sanly tehnologiýalary ulanmak arkaly býujet-salgyt ulgamyny döwrebaplaşdyrmak elektron salgyt ulgamyny doly işe girizmäge ýardam eder. Häzirki wagtda ýurdumyzda senagat we durmuş maksatly desgalaryň gurluşygy dowam etdirilýär, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleriň önümçiligine, eksporta gönükdirilen harytlaryň mukdarynyň artdyrylmagyna, elektron senagatyň döredilmegine degişli döwlet maksatnamalary işjeň amala aşyrylýar. Geçen ýarym ýylda Arkadag şäheriniň açylmagy, şeýlelikde, täze şäheriň halkara güwänamalaryňdyr sylaglaryň 21-sine mynasyp bolmagy munuň aýdyň beýanydyr. Hormatly Prezidentimiz halkymyzy bu waka bilen gutlap, ýerli gurluşykçylar tarapyndan bary-ýogy dört ýyldan gowrak wagtda şeýle şäheriň döredilmeginiň ýurdumyzyň ykdysady taýdan kuwwatlydygynyň nyşanydygyny belledi. 

Türkmenistanda şu ýylyň başyndan bäri geçirilen maýa goýum forumlary döwrebaplaşdyrylan, ýokary tehnologiýaly senagata, dünýä bazarynda dürli görnüşli bäsdeşlige ukyply önümleri öndürmäge mümkinçilik berýän, gaýtadan işleýän häzirki zaman düzümlerine daýanýan milli ykdysadyýetimiziň dürli ulgamlarynda gazanylanlar hakynda düşünje almaga mümkinçilik berdi. Aprel aýynda Birleşen Arap Emirlikleriniň Dubaý şäherinde Türkmenistanyň nebitgaz pudagyna daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmek boýunça halkara göçme forum geçirildi. Foruma daşary ýurtlaryň meşhur nebitgaz işewürlik düzümleriniň, maliýe institutlarynyň, abraýly halkara guramalaryň, bu ugurda ýöriteleşen bilermenleriň gatnaşmagy dünýäniň işewür toparlarynyň Türkmenistan bilen nebitgaz pudagynda hyzmatdaşlyga uly gyzyklanma bildirýändiginiň aýdyň subutnamasydyr. 

Maýa goýum forumynyň çäklerinde geçirilen halkara maslahatyň gün tertibine baý tebigy serişdeleri netijeli peýdalanmak, energetika bazarlarynyň ösüşi, Hazar deňziniň türkmen böleginiň deňiz toplumlaryny özleşdirmäge degişli taslamalara maýa goýumlary çekmek, “Galkynyş” gaz käniniň öndürijiligini ýokarlandyrmak babatda hyzmatdaşlygyň täze gurallary, ekologik taýdan howpsuz önümçilikleri, täze tehnologiýalary ornaşdyrmak ýaly möhüm meseleler girizildi. 

Milli ykdysadyýetimiziň dürli pudaklaryna, şeýle hem Arkadag şäheriniň durmuş-ykdysady, senagat taýdan ösdürilmegi üçin maýa goýumlary çekmek maksady bilen, iýun aýynda dünýäniň dürli ýurtlarynyň, halkara we sebit guramalarynyň, abraýly maliýe düzümleriniň, iri daşary ýurt kompaniýalarynyň wekillerini özünde jemlän “Akylly” şäher Arkadag” atly halkara maýa goýum forumy geçirildi. Iri işewürlik duşuşygyna gatnaşyjylar häzirki döwürde Türkmenistanyň ösüşiniň umumy ykdysady görkezijileri hem-de onuň maýa goýum strategiýasy, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň ýurdumyzyň halk hojalygy toplumyny düýpli özgertmäge, strategik hyzmatdaşlar bilen özara gatnaşyklary giňeltmäge, şol sanda ähli derejede netijeli sanly we “ýaşyl” çözgütleri ilerletmek meseleleri boýunça hyzmatdaşlygy giňeltmäge gönükdirilen syýasaty bilen tanyşdyryldy. 

Çykyş edenler milli ykdysadyýetimiziň durnukly ösüşini häsiýetlendirýän soňky ýyllaryň makroykdysady görkezijileri barada durup geçdiler. Hususan-da, 2022-nji ýylyň jemleri boýunça jemi içerki önümiň ösüşiniň 6,2 göterime, maýa goýumlaryň ösüşiniň 14,2 göterime deň bolandygy, 2021-nji ýyl bilen deňeşdirilende, eksport harytlarynyň möçberiniň 43,6 göterim artandygy bellenildi. Ykdysadyýete gönükdirilýän maýa goýumlaryň her ýylky möçberi 30 göterimden gowrakdyr. Daşary ýurt maýa goýumlarynyň paýy bolsa 13 göterime ýetýär. Halkara maýa goýum forumynyň çäklerinde birnäçe resminamalara gol çekildi. Şolaryň hatarynda eksport-import amallary, hyzmatlar ulgamynda hyzmatdaşlyk boýunça şertnamalar we beýlekiler bar. 

4-nji awgustda Aşgabatda geçirilen Türkmenistanyň, Täjigistanyň we Özbegistanyň döwlet Baştutanlarynyň sammitiniň jemleri boýunça kabul edilen Bilelikdäki Beýannamada bellenilişi ýaly, energetika pudagynda üçtaraplaýyn hyzmatdaşlygyň oňyn tejribesine daýanyp, taraplar nebitgaz hem-de elektrik energetikasy pudaklarynda bilelikde işlemegiň mümkinçiligine seretmek maksady bilen, 2023-nji ýylyň ikinji ýarymynda energetika pudagynyň edaralarynyň ýolbaşçylarynyň derejesinde gepleşikleri geçirmek barada ylalaşdylar. 

Umuman, ähli pudaklara innowasion we sanly tehnologiýalary giňden ornaşdyrmak arkaly eksportyň ösüşi ýola goýulýar. Bu bolsa ýurdumyzda öndürilýän harytlaryň önümçiligini hem-de bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmaga itergi berýär. Soňky ýyllarda Özbegistanda, Türkiýede, Russiýada, Belarusda we beýleki döwletlerde açylan Türkmenistanyň söwda öýleri ýokary hilli senagat, oba hojalyk önümleriniň daşarky bazarlara çykarylmagyna ýardam edýär. 

Batly depginler bilen ösýän hususyýetçilik pudagy hem ýurdumyzyň eksport kuwwatynyň berkemegine mynasyp goşant goşýar. Türkmen telekeçileriniň gazanýan üstünlikleri mart aýynda geçirilen Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň ýubileý forumynda aýdyň şöhlelendi. Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi ýurdumyzyň hususy işewürliginiň 28 müňden gowrak wekilini özünde jemläp, telekeçiligi ösdürmek, bu ugurdaky başlangyçlary goldamak we döwrebap işewürlik düzümlerini kemala getirmek boýunça giň gerimli işleri amala aşyrýar hem-de innowasion ykdysadyýetiň kemala gelmegine, ykdysadyýetiň ösmegine goşant goşýar. 

Şu ýylyň iýulynda geçirilen Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi tarapyndan ýerine ýetirilen işleriň jemi boýunça getirilen maglumatlar hususy telekeçiligiň batly depginler bilen ösýändigini tassyklaýar. Oba hojalyk we azyk önümleriniň önümçiliginiň ösüşi şu ýylyň alty aýynda 110,3 göterime, senagat önümçiliginiň ösüşi bolsa 109,6 göterime barabar boldy. 

Işewür toparlaryň agzalary döwletimiziň hemmetaraplaýyn goldaw bermeginde paýtagtymyzda we ýurdumyzyň welaýatlarynda ýaşaýyş jaý, kottej toplumlaryny, awtoduralgalary, iri infrastruktura we senagat desgalaryny gurýarlar. Iri döwlet buýurmalarynyň hatarynda ýokary tizlikli Aşgabat — Türkmenabat awtobanynyň, Arkadag şäheriniň desgalarynyň, paýtagtymyzy ösdürmegiň 17-nji tapgyrynyň gurluşyklary bar. Ýurdumyzyň telekeçileri daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan we eksport edilýän, bäsdeşlige ukyply harytlaryň önümçiligi bilen işjeň meşgullanýarlar. 

Türkmen telekeçileri önümçiligiň täze ugurlaryny yzygiderli özleşdirmek bilen, ýurdumyzyň ykdysadyýetinde we hyzmatlar ulgamynda sanly özgertmeleriň durmuşa geçirilmegine goşant goşýarlar. Hususy IT kompaniýalar işewürligi ösdürmek, sanly ulgam arkaly degişli maslahatlary geçirmek, sanly dolandyryş we kiberhowpsuzlyk, «akylly» öý hem-de «akylly» şäher konsepsiýalaryny durmuşa geçirmek boýunça hyzmatlaryny hödürleýärler. Birnäçe kompaniýalar elektron söwda we sanly hyzmatlar ulgamynda iş alyp barýarlar. Şolaryň hatarynda jemgyýetçilik iýmiti, lomaý we bölek satuw işi bilen meşgullanýan telekeçiler bar. Olar saýtlaryny döredip, dürli platformalar arkaly onlaýn buýurmalary kabul edýärler hem-de eltip bermek hyzmatyny ýola goýýarlar. Munuň özi sarp edijileriň sanynyň köpelmegine we içerki sarp edişiň ýokarlanmagyna ýardam edýär. 

Şu ýylyň birinji ýarymy boýunça bölek-satuw haryt dolanyşygy, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 9,3 göterim, daşary söwda dolanyşygy bolsa 8 göterim köpeldi. Ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda ortaça aýlyk zähmet haky, 2022-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 9,9 göterim ýokarlandy. Hormatly Prezidentimiziň gol çeken Permanyna laýyklykda, 2024-nji ýylyň 1-nji ýanwaryndan edara-kärhanalaryň işgärleriniň zähmet haklary, raýatlaryň pensiýalary hem-de döwlet kömek pullary, talyp we diňleýji haklary ýene 10 göterim ýokarlandyrylar. 

Şu ýylyň alty aýynda ýerine ýetirilen işleriň netijelerine bagyşlanyp geçirilen Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow içerki bazaryň azyk we beýleki zerur harytlar bilen üpjünçiligini gowulandyrmak üçin söwda toplumynyň önümçilik kuwwatynyň doly peýdalanylmagynyň zerurdygyny belledi. Aprel aýynda geçirilen Türkmenistanyň söwda toplumynyň sergisi ýurdumyzda harytlaryň öndürilişiniň möçberini giňeltmekde we hyzmatlar ulgamyny ösdürmekde gazanylan üstünlikleri görkezdi. Onuň çäklerinde Türkmenistanyň söwda portalyny işe girizmek dabarasy boldy. Ol biziň döwletimiziň Bütindünýä Söwda Guramasyna girmegine ýardam bermek, hususan-da, söwda amallaryny ýönekeýleşdirmek boýunça teswirnamany ýerine ýetirmek maksady bilen işlenip taýýarlanyldy. 

Ýewropa Bileleşiginiň maliýe taýdan goldaw bermeginde, şeýle hem Halkara söwda merkeziniň we BMG-niň Söwda we Ösüş boýunça konferensiýasynyň tehniki taýdan ýardam bermeginde Türkmenistanyň Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligi tarapyndan döredilen onlaýn platforma ýurdumyzyň ykdysadyýeti üçin strategik häsiýete eýe bolan harytlar toparynyň eksporty, importy we üstaşyr iberilmegi baradaky maglumaty özünde jemleýär. Bu maglumatlar bäsdeşlige ukyply ýagdaýyň kemala gelen, işewürligi guramagyň we hyzmatlary amala aşyrmagyň döwrebap usullary üstünlikli ulanylýan içerki söwdanyň durnukly ösüşini görkezýär. 

Şeýlelikde, Türkmenistanyň durmuş-ykdysady taýdan ösüşiniň görkezijileri Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe amala aşyrylýan milli maksatnamalaryň netijelidigini tassyklaýar. Watanymyzyň mundan beýläk-de depginli ösdürilmegi, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň has-da ýokarlandyrylmagy bu maksatnamalaryň baş wezipesidir.  

(TDH)

Häzirki döwürde döwletiň ykdysady ösüşiniň esasyny düzýän döwletara gatnaşyklar we onuň çygrynda dürli ugurlar boýunça ilerledilýän hyzmatdaşlyklar ýurduň häzirki hem-de geljekki ösüşlerini kesgitleýär. Türkmenistan bilen Merkezi Aziýanyň döwletleriniň, aýratyn-da, Täjigistanyň hem-de Özbegistanyň arasyndaky gatnaşyklaryň soňky ýyllarda geljegi uly ugurlary nazarda tutup ösdürilmegi ýurtlaryň sebitde eýeleýän ykdysady kuwwatyny has-da ýokarlandyrmaga ýardam edýär. 4-nji awgustda Aşgabatda Türkmenistanyň, Täjigistan Respublikasynyň we Özbegistan Respublikasynyň döwlet Baştutanlarynyň gatnaşmagynda ilkinji gezek geçirilen üçtaraplaýyn sammit hem öz gezeginde suw üpjünçiligi we ondan peýdalanmak, ulag, energetika ýaly özara möhüm ugurlarda bilelikdäki tagallalary birleşdirmegiň nobatdaky ädimi boldy. Bu sammitiň ähmiýeti barada häzirki günlerde hem halkara bilermenler we tejribeli hünärmenler iri internet neşirlerinde, abraýly gazet-žurnallarda öz pikirlerini paýlaşýarlar. Biz gazetimiziň şu sanynda halkara bilermenleriň birnäçesiniň Aşgabat sammiti baradaky pikir-garaýyşlaryny okyjylarymyza ýetirýäris. 

 Fernando MORAGON,
Ispaniýanyň “Diario Arbat” internet neşiriniň direktory, Özbek-ispan gatnaşyklaryny ösdürmek boýunça assosiasiýanyň ýolbaşçysy: 

 — Häzirki wagtda Merkezi Aziýa döwletleriniň goňşy ýurtlary bilen hyzmatdaşlygy hil taýdan täze derejä çykarmaga çalyşýandyklaryny görýäris. Bu, elbetde, durmuş-ykdysady ösüşiň ileri tutulýan ugurlaryna hem-de Merkezi Aziýa sebitindäki döwletleriň her biriniň milli bähbitlerine doly laýyk gelýär. Şunuň bilen baglylykda, Aşgabatda Özbegistan — Türkmenistan — Täjigistan görnüşinde ilkinji üçtaraplaýyn sammitiň geçirilmegi Merkezi Aziýada dürli ugurlar boýunça hyzmatdaşlyk etmegiň täze ugurlaryny kesgitlemekde başlangyç nokada öwrüldi.  

Aşgabat duşuşygynda üç ýurduň Prezidentleri tarapyndan ulag-logistika, suw we energetika, agrosenagat hem-de beýleki ugurlardaky hyzmatdaşlygy ösdürmek ýaly ara alnyp maslahatlaşylan meseleleriň toplumy sebitiň gün tertibiniň derwaýys we çylşyrymly meselelerini çözmäge aýratyn gyzyklanma bildirilýändigini tassyklaýar. Şunuň bilen baglylykda, şeýle görnüşdäki duşuşygyň geçirilmeginiň esasynda onuň doganlyk goňşy ýurtlaryň arasyndaky gatnaşyklary pugtalandyrmak we geljegi uly ugurlar boýunça hyzmatdaşlygy ilerletmek meselesinde özboluşly hem-de möhüm meýdança bolandygyny aýratyn bellemek gerek. 

Bu duşuşygyň esasy maksatlary — bilelikdäki tagallalaryň, şeýle-de hemmeler üçin laýyk gelýän çemeleşmeleriň netijesinde özara täsirleri ulgamlaşdyrmak we ykdysady taslamalary birleşdirmek diýip pikir edýäris.  

 Wiktoriýa PERSKAÝA,
Russiýa Federasiýasynyň Maliýe uniwersitetiniň Halkara ykdysady gatnaşyklar ylmy-barlag institutynyň direktory: 

 — Merkezi Aziýa ýurtlarynyň üçüsiniň — Türkmenistanyň, Täjigistanyň we Özbegistanyň döwlet Baştutanlarynyň gatnaşmagynda geçirilen üçtaraplaýyn Aşgabat sammiti sebitleýin hyzmatdaşlygyň barha işjeň häsiýete eýe bolýandygyny görkezdi. 

Bu sammit doganlyk üç döwletiň bilelikdäki taslamalary durmuşa geçirmek meýillerini ýüze çykarmak bilen, sebitiň, aýratyn-da, üç ýurduň çäginde netijeli hyzmatdaşlyk ulgamynyň döredilmeginde täze maksatlary öňde goýdy. Sözümizi hormatly Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedowyň üç döwletiň çäginde Ýewraziýa yklymynyň iki bölegini birleşdirýän doly derejeli logistika merkezini döretmek üçin ägirt uly mümkinçilikleriň bardygyny belländigi bilen delillendirýäris. Bellenilişi ýaly, döwletleriň ulag diplomatiýasyny bilelikde has netijeli ugurlar arkaly amala aşyrmagy meýilleşdirilip, ol hem ýöriteleşdirilen düzümler — BMG-niň Ýewropa ykdysady komissiýasy, BMG-niň Aziýa — Ýuwaş umman sebiti üçin Ykdysady we Durmuş komissiýasy, Halkara awtomobil ulaglary birleşigi, Demir ýollaryň hyzmatdaşlyk guramasy bilen gatnaşyklary işjeň häsiýete getirer. 

Sammite gatnaşyjy ýurtlaryň döwlet Baştutanlarynyň Bilelikdäki Beýannamasynda üç ýurduň arasyndaky özara bähbitli we netijeli çözgütleri talap edýän ugurlaryň hatarynda suw serişdelerini netijeli dolandyrmak, ekologiýa, howanyň üýtgemegi, önümçilik we senagat kooperasiýasy, söwda-ykdysady gatnaşyklar hem-de beýleki ugurlara aýratyn ähmiýet berildi. Ýeri gelende ýurtlaryň arasynda amatly maýa goýum ýagdaýynyň döredilýändigini hem nygtamagymyz gerek. Bu meseleleriň ählisiniň çözgüdi kabul edilen resminamada bellenilip, olar ýakyn geljekde oýlanyşykly durmuşa ornaşdyrylar.  

 Sözümiň ahyrynda Türkmenistanyň içerki we daşarky ykdysady ösüş strategiýasynyň oýlanyşykly guralýandygyny nygtamak isleýärin. 

 Odinahon OTAHONOWA,
Özbegistan Respublikasynyň Oliý Majlisiniň Kanunçylyk palatasynyň deputaty: 

— Aşgabat sammitiniň dowamynda elektrik energiýasy pudagyny ösdürmek, şol sanda tebigy gaz, nebit önümleri, elektrik energiýasy bilen üpjünçilik hem-de sebitde energiýa çeşmeleriniň durnukly we ygtybarly bolmagyny gazanmak dogrusynda netijeli çözgütler beýan edildi. Bu bolsa, öz gezeginde, üç ýurduň arasynda özara bähbitli strategik taslamalaryň durmuşa geçirilmegine we hyzmatdaşlygyň geljegi uly bolan täze ugurlaryny ýola goýmaga şert döredýär. Muny sammitiň netijeleri boýunça kabul edilen Bilelikdäki Beýannamada göz öňüne tutulan maksatlar hem aýdyň tassyklaýar. 

Energetika ulgamy dogrusynda aýdylanda, bu, bütin dünýäde bolşy ýaly, biziň sebitimizde hem häzirki zaman çözgütlerini talap edýän wajyp ugurdyr. Şoňa görä-de, üç doganlyk döwletiň Baştutanlary gidro we ýylylyk energetikasy pudagynda bilelikdäki taslamalary durmuşa geçirmek bilen bagly meseleler boýunça hem pikir alyşdylar. Bu taslamalar ýangyçlara garaşlylygy peseltmek we gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmelerini ulanmagy höweslendirmek strategiýasynyň bir bölegidir. Şunuň bilen baglylykda, sammitiň dowamynda Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti elektrik energiýasy bilen üpjün etmek we üstaşyr geçirmek babatda özbek-türkmen hyzmatdaşlygynyň mysalynda eýýäm netijeli gatnaşyklaryň ýola goýlandygyny we baý tejribe toplanandygyny belledi. 

Üçtaraplaýyn sammitiň netijesinde 2023-nji ýylyň ikinji ýarymynda energetika edaralarynyň ýolbaşçylarynyň derejesinde gepleşikleri geçirmek barada ylalaşyldy. Bu çözgüt nebitgaz we elektroenergetika pudaklarynda ýurtlaryň arasyndaky hyzmatdaşlygy täze basgançaklara çykarmakda möhüm ädim bolar. 

«TÜRKMENISTAN»

Beýleki habarlar

Eziz Diýarymyzyň milli ykdysadyýetiniň ähli ulgamlarynyň elektrik energiýasy bilen üpjünçiligini ýokary derejä çykarmak ýaly gaýragoýulmasyz iş Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe öz mynasyp dowamyny tapýar. Türkmenbaşy şäheriniň golaýyndaky «Awaza» döwlet elektrik bekedinde bitirilýän işler hem diňe bir günbatar sebitiň däl, eýsem, tutuş ýurduň elektrik energiýasyna bolan islegini kanagatlandyrmakda uly ähmiýete eýedir. 

Dünýä syýahatçylygynyň merjenine öwrülip, türkmen ykdysadyýetiniň gudratyny dünýä äşgär eden «Awaza» milli syýahatçylyk zolagy bu gün ajaýyp şäheri ýadyňa salýar. Bu jenneti künjekde gurlup ulanmaga berilýän myhmanhanalaryň, dynç alyş merkezleriniň, sport toplumlarynyň, medeni-durmuş maksatly ymaratlaryň sany ýylsaýyn artýar. Şundan ugur alnyp gurlan adybir döwlet elektrik stansiýasy kuwwatly gaz turbinalary we beýleki zerur enjamlar bilen birkemsiz üpjün edilendir. Şunda her bir turbinanyň özbaşdak ýagdaýda bolmagy bu häzirki zaman desgasynyň häsiýetli aýratynlygydyr. Ýokary tehnologiki elektron enjamynyň dürs we ygtybarly işlemegine göwnejaý şertleri döretmek maksady bilen, bu ýerdäki önümçilik desgalarynda emeli ýagdaýdaky mikroklimat kadaly saklanylýar. Hut şonuň üçin-de bu beket halkara ülňülere we ekologiýa howpsuzlygynyň talaplaryna doly laýyk gelýändigi bilen tapawutlanýar. 

Hormatly Prezidentimiziň Balkan welaýatynyň energetika ulgamy barada edýän irginsiz aladalaryndan hoşal «Awaza» döwlet elektrik bekediniň hünärmenleri şu ýylyň geçen ýedi aýynda 620 million kilowat-sagada barabar elektrik toguny sarp edijilere ýetirmegiň hötdesinden geldiler. Munuň özi şu ýylyň geçen hasabat döwri üçin bellenilen meýilnamanyň 111 göterim ýerine ýetirilendigini aňladýar. 

Hojaberdi BAÝRAMOW.