Astana, 9-njy awgust. Şu gün Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň altynjy konsultatiw duşuşygyna gatnaşmak üçin Gazagystanyň paýtagtyna iş sapary bilen gelen hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow bu ýerde Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew bilen duşuşdy.

Iki goňşy ýurduň Baştutanlary birek-birek bilen mähirli salamlaşyp, Türkmenistanyň we Özbegistanyň Döwlet baýdaklarynyň öňünde surata düşdüler.

Duşuşygyň başynda Prezidentler ynanyşmak, deňhukuklylyk, özara bähbitlilik ýörelgelerine daýanýan däp bolan köpýyllyk hyzmatdaşlygyň häzirki ýagdaýyny we ony mundan beýläk-de ösdürmegiň geljegini ara alyp maslahatlaşmaga döredilen mümkinçilige kanagatlanma bildirdiler. Pursatdan peýdalanyp, döwlet Baştutanymyz özbek kärdeşine türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň mähirli salamyny ýetirdi hem-de ony ýokary sylag — Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň Hormat nyşany bilen sylaglanylmagy bilen gutlady. Munuň özi Merkezi Aziýa döwletleriniň arasynda dostluk, hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryny pugtalandyrmakda Şawkat Mirziýoýewiň goşandyna berlen ýokary bahanyň nyşanydyr.

Özbegistanyň Prezidenti gutlaglar üçin çuňňur hoşallygyny beýan edip, netijeli döwletara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmakda we hemmetaraplaýyn ösdürmekde Gahryman Arkadagymyzyň ägirt uly şahsy goşandyny belledi hem-de türkmen halkynyň Milli Liderine iň gowy arzuwlaryny beýan etdi.

Hormatly Prezidentimiz Türkmenistan bilen Özbegistan Respublikasynyň arasyndaky gatnaşyklaryň ösdürilmegine goşýan uly şahsy goşandy üçin Prezident Şawkat Mirziýoýewe minnetdarlyk bildirip, ýurtlarymyzyň arasyndaky hyzmatdaşlygyň dürli ulgamlary, şol sanda ykdysadyýet, söwda, ulag, medeniýet ýaly möhüm ugurlary öz içine alýandygyny aýtdy.

Bellenilişi ýaly, şu ýylyň alty aýynyň jemleri boýunça Türkmenistan bilen Özbegistan Respublikasynyň arasyndaky haryt dolanyşygynyň möçberi, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 14 göterim artdy. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz söwda-ykdysady, ylmy-tehniki we medeni hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara toparyň möhüm ornuny, onuň nobatdaky mejlisiniň şu ýylyň 15-16-njy iýulynda Daşkent şäherinde geçirilendigini belläp, Türkmen-özbek işewürler geňeşiniň üsti bilen işewür toparlaryň ugry boýunça gatnaşyklary işjeňleşdirmegi teklip etdi.

Özbegistanyň Prezidenti giň ugurlar, şol sanda oba hojalygy, elektroenergetika, nebitgaz toplumy, himiýa senagaty we beýleki pudaklar boýunça özbek-türkmen ykdysady hyzmatdaşlygynyň işjeň ösdürilýändigini kanagatlanma bilen belläp, öz nobatynda, iki döwletiň çäklerinde söwda öýleriniň açylmagynyň hem-de ykdysady forumlaryň geçirilmeginiň möhümdigini nygtady.

Hormatly Prezidentimiz ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň beýleki wajyp ugurlaryna degip geçmek bilen, Türkmenistan bilen Özbegistanyň Merkezi Aziýanyň, Hytaýyň, Ýewropanyň, Ýakyn we Orta Gündogaryň ulag ulgamlaryny birleşdirmek üçin zerur şertleri döretmek boýunça tagallalaryny birleşdirip biljekdiklerini aýdyp, ulag ulgamyna aýratyn ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, Pars aýlagyna hem-de Hazar deňzine çykalgasy bolan Hytaý — Gyrgyzystan — Özbegistan — Türkmenistan ulag ugrunyň, Türkmenbaşynyň Halkara deňiz portunyň mümkinçiliklerini peýdalanmagyň möhümdigi bellenildi. Döwlet Baştutanymyz Merkezi Aziýa — Ýakyn Gündogar ulag geçelgesiniň döredilmegini göz öňünde tutýan Aşgabat Ylalaşygyna ünsi çekdi. Energetika ulgamynda hem netijeli hyzmatdaşlyk ýola goýuldy.

Söhbetdeşler medeni-ynsanperwer ulgamda ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň üstünlikli ösdürilýändigini kanagatlanma bilen bellediler. Hormatly Prezidentimiz 2023-nji ýylyň oktýabrynda Özbegistanda Türkmenistanyň Medeniýet günleriniň geçirilendigini ýatladyp, türkmen tarapynyň şu ýyl ýurdumyzda Özbegistanyň Medeniýet günlerini geçirmäge taýýardygyny beýan etdi. Umumy pikire görä, medeni-ynsanperwer gatnaşyklar ähli döwürlerde hem halklary birleşdirip, dostlugyň we özara düşünişmegiň köprüsi bolup hyzmat edýär. Türkmen edebiýatynyň dünýäde ykrar edilen nusgawy şahyry, Gündogaryň beýik akyldary Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygynyň giňden bellenilmegi hem munuň aýdyň güwäsidir. Mälim bolşy ýaly, bu şanly sene mynasybetli ýurdumyzda, şeýle hem daşary ýurtlarda, şol sanda Özbegistanda-da köp sanly dabaralar guralýar.

Prezident Şawkat Mirziýoýew şu ýylyň başynda beýik türkmen şahyrynyň doglan gününiň 300 ýyllygyny Özbegistanda giňden bellemek hakynda Karara gol çekendigini aýdyp, Magtymguly Pyragynyň diňe bir türki halklaryň däl, eýsem, tutuş dünýä edebiýatynyň we medeniýetiniň taryhynda hem aýratyn orun eýeleýändigini belledi.

Pursatdan peýdalanyp, özbek Lideri hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowy hem-de Gahryman Arkadagymyzy islendik amatly wagtda resmi sapar bilen Özbegistana gelmäge çagyrdy. Çakylyk minnetdarlyk bilen kabul edildi.

Duşuşygyň ahyrynda söhbetdeşler birek-birege berk jan saglyk, rowaçlyk, jogapkärli döwlet işlerinde uly üstünlikleri, iki ýurduň doganlyk halklaryna bolsa parahatçylyk, abadançylyk, gülläp ösüş arzuw etdiler.

Türkmenistanyň Prezidentiniň Kararyna laýyklykda, şu ýyl ýurdumyzda we daşary ýurtlarda Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy giňden bellenilýär. Munuň özi eserleri dünýä edebiýatynyň altyn hazynasyna giren beýik söz ussadynyň bahasyna ýetip bolmajak pähim-paýhas, döredijilik mirasyny öwrenmäge täze itergi berýär. Türki medeniýetiň halkara guramasynyň (TÜRKSOÝ) 2024-nji ýyly «Türki dünýäsiniň beýik şahyry we akyldary Magtymguly Pyragy ýyly» diýip yglan etmegi, şahyryň golýazmalar toplumynyň ÝUNESKO-nyň «Dünýäniň hakydasy» maksatnamasynyň halkara sanawyna girizilmegi, onuň doglan gününiň 300 ýyllygynyň 2024-2025-nji ýyllarda ÝUNESKO bilen bilelikde bellenilip geçiljek şanly seneleriň hataryna goşulmagy türkmeniň meşhur nusgawy şahyrynyň gymmatly mirasynyň halkara derejede ykrar edilýändiginiň güwäsidir.

Watanymyzy mundan beýläk-de ösdürmek, onuň şan-şöhratyny, halkara abraýyny artdyrmak, Magtymguly Pyragynyň ömür-döredijiligini öwrenmek, dünýäde wagyz etmek maksadyndan ugur alyp, şeýle hem Gahryman Arkadagymyzyň beýik şahyra bagyşlap ýazan goşgusy bilen adybir atlandyrylan şu ýyl “Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy” şygary astynda geçýär. Bu şygaryň many-mazmuny ildeşlerimiziň watançylyk ruhuny belende götermekden, ýaşlaryň mynasyp terbiýelenmegine ýardam etmekden, halkymyzy täze üstünliklere ruhlandyrmakdan ybaratdyr. Şunuň bilen baglylykda, şu ýyl ýurdumyzda köp sanly myhmanlaryň gatnaşmagynda birnäçe iri çäreleri geçirmek göz öňünde tutuldy. Geçen ýarym ýylda ýokary okuw mekdeplerinde halkara olimpiadalar, döredijilik we wagyz-nesihat çäreleri, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleriniň gatnaşmagynda brifingler, metbugat maslahatlary, sergiler, okuw, ylmy-amaly maslahatlar, aýdym-sazly dabaralar geçirildi. Beýik akyldaryň doglan gününiň 300 ýyllygy mynasybetli paýtagtymyzyň günortasynda Magtymgulynyň ýadygärliginiň we “Magtymguly Pyragy” medeni-seýilgäh toplumynyň açylyş dabarasy boldy.

2024-nji ýylyň «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýyly diýlip yglan edilmegi hem-de Gündogaryň beýik şahyrynyň ýubileýi mynasybetli dürli çäreleriň diňe bir ýurdumyzda däl, eýsem, daşary döwletlerde-de geçirilýändigini bellemek gerek. Halkynyň parahat durmuşda ýaşamagyny arzuw eden dana Pyragy nesillere çuňňur paýhasa, arassa duýgulara ýugrulan ajaýyp şygyrlaryny miras galdyrypdyr. Onuň goşgularynda beýan edilýän we watansöýüjilige, ynsanperwerlige, parahatçylyga, dost-doganlyga çagyrýan çuňňur pikirler diňe bir türkmen halkynyň däl, eýsem, tutuş adamzadyň hem ruhy isleglerine laýyk gelýär. Hut şu ýörelgeler Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň mazmunyny emele getirip, türkmen diplomatiýasynyň dowamatlylygynyň çeşmesi bolmagyny dowam etdirýär. Şoňa görä, dostlukly ýurtlar Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy mynasybetli halkara çäreleriň geçirilmegine goşant goşup, olara işjeň gatnaşýarlar.

Şu ýylyň ýanwar — iýul aýlarynda Türkmenistanyň Türkiýe Respublikasyndaky, Azerbaýjan Respublikasyndaky, Ukrainadaky, Özbegistan Respublikasyndaky, Gyrgyz Respublikasyndaky, Koreýa Respublikasyndaky, Gruziýadaky, Russiýa Federasiýasyndaky, Ermenistandaky, Rumyniýadaky, Gazagystan Respublikasyndaky, Eýran Yslam Respublikasyndaky, Ýaponiýadaky, Awstriýa Respublikasyndaky, Fransiýadaky, Birleşen Arap Emirliklerindäki, Beýik Britaniýadaky, Owganystandaky, Täjigistan Respublikasyndaky ilçihanalary we konsullyk edaralary “Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy” ýylyna, beýik akyldaryň ýubileý senesine bagyşlanan halkara ylmy maslahatlary, ýokary okuw mekdeplerinde umumy sapaklary, mowzuklaýyn duşuşyklary, brifingleri, “tegelek stol” maslahatlaryny, kino görkezilişlerini, sergileri, konsertleri geçirdi. Hususan-da, 5-nji ýanwarda Türkmenistanyň Türkiýe Respublikasyndaky ilçihanasy tarapyndan guralan halkara ylmy maslahatda Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygynyň giňden baýram edilmeginiň Gündogaryň beýik akyldar şahyrynyň döredijiliginiň dünýä derejesinde ykrar edilýändiginiň nyşanydygy nygtaldy.

16-njy ýanwarda Türkmenistanyň Azerbaýjan Respublikasyndaky ilçihanasynda geçirilen duşuşyk Oguz han adyndaky «Türkmenfilm» birleşigi tarapyndan Baku şäherinde surata düşürilen «Hakyň guly — Magtymguly» atly dokumental filmiň görkezilmegi bilen tamamlandy.

23-nji ýanwarda Türkmenistanyň Gruziýadaky ilçihanasynda 2024-nji ýylyň «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýyly şygaryna bagyşlanyp, «tegelek stoluň» başyndaky duşuşyk geçirildi. Duşuşyga gatnaşyjylar diňe bir türkmen edebiýatyny däl, eýsem, dünýä edebiýatyny hem belende göteren ajaýyp söz ussady Magtymguly Pyragynyň ýubileýine bagyşlanan çäreleriň onuň baý edebi mirasynyň mundan beýläk-de öwrenilmegine we giňden wagyz edilmegine goşant goşjakdygyny aýratyn bellediler. Şeýle hem şol gün Türkmenistanyň Ukrainadaky ilçihanasynda dabaraly çäre geçirildi. Onuň dowamynda Gahryman Arkadagymyzyň «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» atly goşgusy, şeýle hem türkmen we ukrain dillerinde Magtymgulynyň goşgulary okaldy, olaryň esasynda döredilen aýdym-sazly çykyşlar ýerine ýetirildi. Çärä gatnaşyjylara şahyryň durmuş ýoly barada gürrüň berýän «Magtymguly» atly film görkezildi.

Türkmenistanyň Ukrainadaky ilçihanasy tarapyndan dabaraly ýagdaýda Kiýewdäki Magtymguly adyndaky muzeýe Türkmenistanyň Medeniýet ministrligi tarapyndan iberilen türkmen milli medeni mirasynyň gymmatlyklary we dürli dillerdäki kitaplar gowşuryldy.

25-nji ýanwarda Türkmenistanyň Özbegistan Respublikasyndaky hem-de Gyrgyz Respublikasyndaky ilçihanalarynda mowzuklaýyn brifingler geçirildi. Olara gatnaşyjylar Magtymguly Pyragynyň dünýä medeniýetiniň genji-hazynasynyň aýrylmaz bölegine öwrülen döredijilik mirasynyň aýratyn ähmiýetini bellediler.

29-njy ýanwarda Türkmenistanyň Rumyniýadaky ilçihanasynda geçirilen duşuşykda Magtymguly Pyragynyň döredijiliginiň häzirki wagtda dünýäde giňden meşhurdygy, onuň ajaýyp goşgularynyň dünýäniň onlarça diline, şol sanda rumyn diline-de terjime edilendigi nygtaldy.

30-njy ýanwarda Türkmenistanyň Russiýa Federasiýasyndaky ilçihanasy Moskwa şäherinde türkmen nusgawy şahyry, Gündogaryň beýik akyldary Magtymguly Pyragynyň 300 ýyllygy bilen baglanyşykly ýylyň şygaryna bagyşlanan «tegelek stol» maslahatyny gurady. Onda Magtymgulynyň häzirki güne çenli ahlaklylygyň we watançylygyň çeşmesi, ýaş nesli terbiýelemekde deňi-taýy bolmadyk bilim mekdebi bolup durýan eserleriniň ähmiýeti barada aýratyn bellenildi. Çäräniň dowamynda Türkmenistanyň täze taryhy döwürde gazananlary barada gürrüň berýän wideoşekiller görkezildi, şeýle hem Russiýanyň ýokary okuw mekdeplerinde bilim alýan türkmen talyplarynyň ýerine ýetirmeklerinde Magtymguly Pyragynyň watançylyk mazmunly goşgulary okaldy.

3-nji fewralda Türkmenistanyň Koreýa Respublikasyndaky ilçihanasynda 2024-nji ýylyň «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýyly şygaryna bagyşlanyp geçirilen duşuşykda beýik şahyr we akyldar Magtymguly Pyragynyň adamzady jebislige, ynsanperwerlige çagyrýan edebi mirasynyň dünýä edebiýatynda we medeniýetinde eýeleýän uly ornuna üns çekildi.

8-nji fewralda Türkmenistanyň Russiýa Federasiýasyndaky ilçihanasy Sankt-Peterburg şäherinde türkmen edebiýatynyň nusgawy şahyry Magtymguly Pyragynyň 300 ýyllygy mynasybetli duşuşyk gurady. Onda ýakyn wagtda geçiriljek möhüm halkara çäreleriň hatarynda Sankt-Peterburgda Magtymgulynyň ýadygärliginiň açylmagynyň, Moskwa, Kazan, Astrahan, Woronež we beýleki şäherlerde halkara ylmy maslahatlaryň, «tegelek stol» duşuşyklarynyň geçirilmeginiň meýilleşdirilendigi bellenildi.

13-14-nji fewralda Ermenistanyň paýtagty Ýerewan şäherinde 2024-nji ýylyň «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýyly diýlip yglan edilmegine, şeýle hem akyldar şahyryň doglan gününiň 300 ýyllygyna bagyşlanan surat sergisi geçirildi. Ol Türkmenistanyň Ermenistan Respublikasyndaky ilçihanasy tarapyndan Ermenistanyň Suratkeşler birleşigi bilen bilelikde guraldy.

15 — 25-nji fewralda Türkmenistanyň ilçihanasynyň guramagynda Rumyniýanyň Milli kitaphanasynda «Magtymguly Pyragy — türkmen danasy, dünýäniň akyldary we şahyry» ady bilen geçirilen halkara maslahatyň hem-de serginiň dowamynda Rumyniýanyň Milli telewideniýesi tarapyndan türkmen şahyrynyň ömür we döredijilik ýoly, Watanymyzyň gazanan üstünlikleri barada taýýarlanan wideoşekiller görkezildi. Şeýle hem talyplar beýik nusgawy şahyryň goşgularyny dürli dillerde okadylar.

20-nji fewralda Ýerewan döwlet uniwersitetiniň Gündogary öwreniş fakultetiniň talyplary üçin “Magtymgulynyň filosofik mirasy Türkmenistanyň daşary syýasat doktrinasynyň esasydyr” atly okuw sapagynda şahyryň goşgularynda jebislige, dost-doganlyga, milli däp-dessurlara, ruhy gymmatlyklara hormat goýmaga, ynsanperwer, watansöýüji, adalatly bolmaga çagyrylýandygy bellenildi.

23-nji fewralda Türkmenistanyň Gazagystan Respublikasynyň Aktau şäherindäki konsullygynda şu ýylyň “Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy” şygaryna we şahyryň doglan gününiň 300 ýyllygyna bagyşlanan brifing geçirildi.

Beýik akyldaryň 300 ýyllyk ýubileýini baýram etmegiň çäklerinde 26-njy fewralda Türkmenistanyň BMG-niň Ženewadaky edarasynyň ýanyndaky hemişelik wekilhanasy tarapyndan Magtymgulynyň ömri we döredijiligi barada giňişleýin gürrüň berýän, internet neşirine göni baglanyşygy özünde jemleýän QR-kodly banner Milletler Köşgünde ýerleşdirildi.

4-nji martda Türkmenistanyň Ukrainadaky ilçihanasy Magtymguly adyndaky kitaphana (Kiýew şäherinde 1969-njy ýylda esaslandyrylan) bilen bilelikde, “Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy” ady bilen ýörite çäre gurady. Kiýewiň orta we çagalar sazçylyk mekdepleriniň okuwçylarydyr mugallymlary, aýdym-saz toparlary Magtymgulynyň, Mollanepesiň sözlerine aýdym-sazly çykyşlary ýerine ýetirdiler hem-de türkmen, ukrain dillerinde goşgulary okadylar.

11-nji martda Ýerewan döwlet uniwersitetinde halkara ylmy-usuly maslahat we çeper okaýyşlar, 12-nji martda bolsa bu ýokary okuw mekdebinde Magtymguly Pyragynyň döredijiligine bagyşlanan umumy sapak geçirildi.

12-nji we 16-njy martda Türkmenistanyň Eýran Yslam Respublikasyndaky ilçihanasy Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Medeniýet instituty bilen hyzmatdaşlykda Tähran şäherinde beýik akyldar şahyryň doglan güni mynasybetli dabaraly çäre hem-de sergi gurady.

13-nji martda Türkmenistanyň Awstriýa Respublikasyndaky ilçihanasynyň guramagynda Wenanyň diplomatik akademiýasynda “Magtymguly Pyragynyň mirasy we Ýewropada türkmen medeniýeti” atly halkara ylmy maslahat geçirildi.

Magtymgulynyň 300 ýyllyk ýubileýini halkara derejede dabaralandyrmak maksady bilen, Türkmenistanyň Ýaponiýadaky ilçihanasynyň başlangyjy boýunça 15-nji martda Sukuba uniwersitetinde we Higaşiosaka orta mekdebinde bilim ugurly çäreleriň toplumy hem-de sergi ýaýbaňlandyryldy.

19-njy martda Türkmenistanyň BMG-niň Ženewadaky edarasynyň ýanyndaky hemişelik wekilhanasy Milletler Köşgünde Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygyna bagyşlanan medeni çäre gurady. Onuň çäklerinde, şahyryň durmuş ýoly baradaky wideoşekiller görkezildi, milli amaly-haşam sungatynyň sergisi boldy.

Magtymgulynyň üç asyrlyk ýubileý senesi mynasybetli 20-nji martda Türkmenistanyň Koreýa Respublikasyndaky ilçihanasy tarapyndan Singapuryň dolandyryşy ösdürmek institutynyň talyplary üçin umumy sapak guraldy.

20-nji martda Türkmenistanyň Hytaý Halk Respublikasyndaky ilçihanasy tarapyndan Pekin şäherinde 2024-nji ýylyň “Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy” ýyly diýlip atlandyrylmagy we türkmeniň beýik akyldarynyň doglan gününiň 300 ýyllygy mynasybetli dabaraly kabul edişlik guraldy.

21-nji martda “Russiýanyň Ýazyjylar birleşigi” bütinrussiýa jemgyýetçilik guramasynyň Lipesk oblast guramasy hem-de Russiýa Federasiýasynyň Prezidentiniň ýanyndaky Halk hojalygy we döwlet gullugy akademiýasy bilen bilelikde, Türkmenistanyň bu ýurtdaky ilçihanasynyň ýardam bermeginde, sanly ulgam arkaly “Magtymguly Pyragynyň rus edebiýatyna täsiri” atly halkara ylmy maslahat guraldy. Şol gün Türkmenistanyň Fransiýadaky ilçihanasy Mezon-Laffit şäherinde Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy mynasybetli döredijilik çäresini geçirdi.

Şahyryň ýubileýini baýram etmegiň çäklerinde, şu ýylyň aprel — iýun aýlarynda Türkmenistanyň ABŞ-daky ilçihanasy ýurdumyzyň BMG-niň ýanyndaky hemişelik wekilhanasy bilen bilelikde Waşington şäherinde medeni-sport çärelerini — edebiýat agşamyny, sergileri, poçta markasynyň tanyşdyrylyş dabarasyny, küşt we futbol ýaryşlaryny, köpçülikleýin welosipedli ýörişi gurady.

Ýurdumyzyň daşary döwletlerdäki diplomatik wekilhanalarynyň guramagynda Rumyniýada, Ermenistanda, Beýik Britaniýada, Pakistan Yslam Respublikasynda, Saud Arabystany Patyşalygynda, Gruziýada, Birleşen Arap Emirliklerinde, Russiýada, Germaniýa Federatiw Respublikasynda, Gazagystanda, Fransiýada we Hindistanda sport çäreleri geçirildi.

Maý — iýun aýlarynda, Medeniýet we sungat işgärleriniň hem-de Magtymguly Pyragynyň şygryýet güni mynasybetli, Türkmenistanyň Türkiýedäki, Ukrainadaky ilçihanalary şahyryň ýadygärliklerine gül goýmak dabaralaryny gurady. Hususan-da, dabaraly çäreler Türkiýäniň Ýozgat şäherindäki “Çopanoglu” merkezi seýilgähinde, Ankaradaky “Türkmenistan” seýilgähinde hem-de Kiýewde ýaýbaňlandyryldy.

Mälim bolşy ýaly, Russiýada, Türkiýede, Eýranda, Özbegistanda, Ukrainada we beýleki ýurtlarda, şol sanda Russiýanyň Stawropol ülkesiniň Blagodarnensk raýonyndaky türkmenleriň ýaşaýan Edelbaý obasynda, Astrahanda, Kiýewde, Özbegistanyň Daşkent we Hywa şäherlerinde türkmen halkynyň nusgawy şahyrynyň hormatyna ýadygärlikler bina edildi. 4-nji iýulda bolsa Magtymguly Pyragynyň Gazagystan Respublikasynyň Astana şäherinde oturdylan ýadygärliginiň açylyş dabarasy boldy.

13-14-nji iýulda Türkmenistanyň Kazan şäherindäki baş konsullygy tarapyndan beýik şahyryň doglan gününiň 300 ýyllygyna bagyşlanan baýramçylyk çäreleri, türkmen milli tagamlaryny taýýarlamak boýunça ussatlyk sapaklary geçirildi.

Türkmenistanyň daşary syýasatynyň binýatlaýyn esasynyň Magtymgulynyň öz döwründe öňe süren pikirleri we eden arzuwlary bilen sazlaşýandygyny bellemek möhümdir. Onuň arzuwlary Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzda durmuşa geçirilýän özgertmeler netijesinde myrat tapýar.

Şeýlelikde, türkmen edebiýatynyň nusgawy şahyryna bagyşlanyp geçirilýän çäreleriň maksady beýik söz ussadynyň şan-şöhratyny belende götermekden, dünýä jemgyýetçiligini Magtymguly Pyragynyň döredijiligi bilen has giňden tanyşdyrmakdan, onuň zehininiň çuňlugyny düşündirmekden, ynsanperwer hyzmatdaşlygy, halklaryň arasyndaky dostlukly gatnaşyklary, özara düşünişmegi pugtalandyrmakdan ybaratdyr. Munuň özi dünýäde parahatçylyk medeniýetini we ynanyşmagy dabaralandyrmagyň möhüm şertidir.

Türkmenistanyň söwda syýasaty ýurduň ykdysady ösüşiniň we daşary syýasy gatnaşyklarynyň möhüm şertleriniň biridir. Içerki bazardaky söwda dolanyşygynyň ösüşi söwda pudagynyň öňünde goýlan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilýändiginiň, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ilatyň abadançylygynyň we durmuş derejesiniň ýokarlanýandygynyň güwäsidir.

12-nji iýulda geçirilen Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow içerki bazaryň azyk we beýleki zerur harytlar bilen üpjünçiligini gowulandyrmak üçin söwda toplumynyň önümçilik kuwwatyny doly peýdalanmagyň zerurdygyny nygtady. Şunuň bilen birlikde, dokma önümleriniň hilini, möçberini, daşarky bazarda bäsdeşlige ukyplylygyny artdyrmak babatda toplumlaýyn çäreleri görmek, dokma, haly we haly önümleriniň elektron söwdalaryny guramak üçin bu işe sanly ulgamy ornaşdyrmak boýunça zerur çäreleri görmek babatda tabşyryklar berildi. Ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda hususy bölegiň işini giňeltmek boýunça çäreleri dowam etdirmek barada aýtmak bilen, döwlet Baştutanymyz Döwlet haryt-çig mal biržasynyň, Söwda-senagat edarasynyň işini has netijeli guramagy tabşyrdy. Mundan başga-da, hormatly Prezidentimiz ýurdumyzda öndürilýän önümleri mahabatlandyrmak, daşary döwletlerde söwda öýlerini açmak meseleleriniň üstünde işlemegiň wajypdygyna ünsi çekdi.

Şu ýylyň ýanwar — iýun aýlarynyň makroykdysady görkezijileri söwda pudagynyň durnukly ösüşiniň güwäsidir. Hususan-da, şu ýylyň alty aýynda Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligi boýunça söwda dolanyşygynyň ösüş depgini, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 103,1 göterime, önüm öndürmegiň ösüş depgini bolsa 104,5 göterime barabar boldy. Häzirki wagtda bu ministrlik ýurdumyzyň önüm öndürijilerinden, zerur bolan halatynda, daşary ýurtly önüm öndürijilerden ilatyň isleglerini kanagatlandyrmak üçin harytlaryň gerek bolan möçberini satyn almak boýunça degişli işleri alyp barýar. Döwlet Baştutanymyzyň görkezmelerine laýyklykda, azyk bolçulygyny üpjün etmäge, ýokary hilli import harytlarynyň getirilmegine, milli kärhanalar tarapyndan öndürilýän önümleriň hasabyna olaryň möçberiniň azaldylmagyna, daşary döwletlere iberilýän önümleriň möçberiniň artdyrylmagyna, bazarlarda, söwda nokatlarynda kadalaryň berjaý edilişine pugta gözegçilik ýola goýulýar.

Içerki bazary zerur önümler bilen üpjün etmek, halkyň sarp edýän harytlarynyň öndürilýän mukdarlaryny artdyrmak boýunça alnyp barylýan işler bilen bir hatarda, ýeňil we azyk senagatynyň önümçilik kuwwatlyklary berkidilýär, hyzmatlar, söwda ulgamynyň ösdürilmegine iri maýa goýum serişdeleri gönükdirilýär. Ýurdumyzyň ähli künjeklerinde gurlan köp sanly döwrebap söwda merkezleri, dükanlar, bazarlar, jemgyýetçilik iýmiti kärhanalary ilata, daşary ýurtly myhmanlara hödürlenilýän hyzmatlaryň ýokary hilini üpjün edýär. Bölek we lomaý söwdanyň täze görnüşleri işjeň ösdürilýär, dürli söwda toplumlary, iri söwda-dynç alyş we hyzmat merkezleri gurulýar. Munuň özi hususy pudagyň maýa goýum ýagdaýynyň ösýändigini, raýatlaryň girdejileriniň artýandygyny subut edýär.

Şu ýylyň martynda paýtagtymyzda açylan «Arkaç» söwda-dynç alyş merkezi hem şeýle desgalaryň biridir. Bu desga «Ussat» hususy kärhanasynyň hünärmenleri tarapyndan häzirki zaman inženerçilik-tehniki çözgütlerine laýyklykda, ekologik taýdan arassa gurluşyk serişdelerini ulanmak arkaly bina edildi. Umumy meýdany 4,7 gektara deň bolan çäkde ýerleşýän işewürlik merkezli, ýerasty awtoduralgaly söwda-dynç alyş merkezi köpugurly desgalary, merkezde ýerleşýän üç gatly binasy bilen bitewi binagärlik sazlaşygyny özünde jemleýär. Bu ýerde köp sanly dükanlardan başga-da, oýun meýdançalary, kinozallar, oýun awtomatly çagalar dynç alyş şäherjigi, gözellik salony, fitnes zaly, dermanhana, restoranlar, kafe, toý mekany we beýlekiler myhmanlara hyzmat edýär. Dükanlaryň tekjelerinde ýuwujy serişdeleriň, şampunlaryň, çygly süpürgiçleriň, başga-da köp sanly harytlaryň dürli görnüşleri ýerleşdirilipdir. Olaryň önümçiligi ýurdumyzyň telekeçileri tarapyndan üstünlikli özleşdirildi. Bu harytlar ozal daşary ýurtlardan getirilýärdi. Häzirki wagtda olar elýeterli bahasy, ekologik taýdan arassalygy babatda alyjylaryň uly islegine eýe bolýar.

Söwda merkeziniň dükanlarynda hödürlenilýän harytlary synlap, soňky ýyllarda hususy telekeçiligiň önümçilik kuwwatlyklarynyň has-da ýokarlanandygyna, telekeçilik düzümleriniň döwrebap tehnologiýalar arkaly senagat taýdan ýokary derejelere ýetendigine göz ýetirmek bolýar. Bu aýdylanlar dürli bezeg görnüşlerinde we nusgada öndürilen hojalyk elektronika harytlarynyň, öýde ulanylýan enjamlaryň önümçiligine hem degişlidir.

Sanly tehnologiýalaryň ýurdumyzda ykdysady ösüşi gazanmakda möhüm ähmiýete eýedigini bellemek gerek. Häzirki wagtda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň degişli Konsepsiýasy ähli döwlet maksatnamalary we taslamalary bilen sazlaşykly utgaşýar. Milli ykdysadyýetiň beýleki pudaklarynda bolşy ýaly, söwda ulgamynda-da lomaý we bölek satuw ulgamlaryny dolandyrmak boýunça sanly tehnologiýalary ornaşdyrmak üçin hukuk binýady döredildi. “Alyjylaryň hukuklaryny goramak hakynda”, “Söwda işi hakynda”, “Türkmenistanda Internet ulgamynyň we internet-hyzmatlarynyň ösüşini hukuk taýdan kadalaşdyrmak hakynda” Türkmenistanyň Kanunlarynyň esasynda Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligi tarapyndan Harytlary uzak aralykdan ýerlemegiň Düzgünnamasy işlenip taýýarlanyldy hem-de ornaşdyryldy. Oňa uzak aralykdan söwdany ýola goýmak, şol sanda harytlary mahabatlandyrmak, şertnamalary baglaşmak, harytlary sarp edijilere eltip bermegiň tertibi boýunça umumy düzgünler girizildi.

Aşgabatda döwlet söwda kärhanalaryny sanlylaşdyrmak boýunça meýilnamalaryň durmuşa geçirilmeginde Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrliginiň “Kompýuter tehnologiýalary merkezi” tarapyndan esaslandyrylan “Agzybirlik tilsimaty” kärhanasynyň hünärmenleri “Hengsheng Lianhua Investment Management Co., Ltd.” hem-de “Tongfang Hongkong Limited” ýaly öňdebaryjy hytaý kompaniýalary bilen bilelikde işleýärler. “Agzybirlik tilsimaty” haryt nyşany astynda öndürilýän enjamlar, şol sanda sensor ekranly kompýuterler, çek-printerler, ştrih-kod printerleri, skanerler söwdanyň guralyşyna awtomatik ýagdaýda gözegçilik etmäge mümkinçilik berýär.

Dokma senagaty ministrliginiň düzüminde ýokary tehnologiýaly önümçilik desgalaryny döretmek, ýerli çig maldan öndürilýän bäsdeşlige ukyply önümleriň görnüşlerini, möçberini artdyrmak boýunça görülýän çäreler milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýalaşdyrmak, innowasiýalary giňden ornaşdyrmak babatda giň gerimli işleriň ýerine ýetirilýändigine şaýatlyk edýär. Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde beýan edilen görkezijilere laýyklykda, Dokma senagaty ministrliginiň kärhanalarynda taýýarlanan önümleriň, şol sanda nah ýüplügiň, matalaryň önümçiliginiň ösüş depgini, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, degişlilikde, 133,5 we 122 göterime deň boldy. Tikin, trikotaž önümlerini öndürmegiň ösüş depgini 104,4 göterime, gön önümçiliginiň ösüşi bolsa 118 göterime ýetdi. “Türkmenhaly” döwlet birleşiginiň kärhanalarynda haly önümçiliginiň meýilnamasy 101,3 göterim ýerine ýetirildi.

Ösen we netijeli söwda ulgamy haryt iberijilere, önüm öndürijilere hil babatda ýokary talaplary bildirip, sarp edijilere ýetirilýän önümleriň hiline gözegçilik edýän ulgama gatnaşyjy bolup çykyş edýär. Şeýlelikde, ol döwletiň ilatyň saglygyny goramak boýunça tagallalaryna saldamly goşant goşýar. Häzirki wagtda ştrih-kodlar bilen bellemek ulgamyny ornaşdyrmak boýunça uly işler alnyp barylýar. Diýarymyzyň önüm öndürijileri tarapyndan çykarylýan harytlyk önümleriň onlarça müň görnüşine eýýäm degişli nyşan dakyldy. Türkmenistanyň GSI halkara ulgamyna goşulmagy hem ýurdumyzyň halkara söwda-ykdysady hyzmatdaşlygynyň ygtybarly we jogapkärli gatnaşyjysy hökmünde ykrar edilýändigini görkezýär. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýokary hilli türkmen harytlarynyň önümçiliginiň möçberiniň, olara bolan islegiň artýandygyny göz öňünde tutsak, önümler üçin ştrih kodlaşdyryş ulgamynyň ornaşdyrylmagy bilen, söwda-ykdysady gatnaşyklary ösdürmek, eksport ugurlaryny diwersifikasiýalaşdyrmak, harytlaryň görnüşlerini köpeltmek üçin täze mümkinçilikler açylýar.

Bazar ykdysadyýetine geçilen döwürden bäri Türkmenistanda söwdanyň haryt biržasy ýaly görnüşi ösüp başlady. Şu ýylyň birinji ýarymynda Döwlet haryt-çig mal biržasynda söwdalaryň 147-si geçirilip, şolarda 14 müň 40 şertnama hasaba alyndy.

Daşary ykdysady gatnaşyklaryň ösmeginde, bazar gatnaşyklarynyň kemala gelmeginde, işewürlik başlangyçlaryny höweslendirmekde Söwda-senagat edarasyna möhüm ähmiýet berilýär. Onuň esasy wezipeleriniň hatarynda işewür düzümler bilen döwlet hem-de hojalyk dolanyşygyndaky edaralaryň arasynda netijeli hyzmatdaşlygy guramak, Türkmenistanyň hususy pudagynyň halkara işewürlik bileleşigine goşulyşmagyna, ýurdumyzyň önüm öndürijileriniň harytlarynyň daşary ýurtlara çykarylmagyna ýardam bermek, içerki we daşary ýurt maýa goýumlary, döwrebap tehnologiýalary çekmek ýaly wezipeler bar. Söwda-senagat edarasy boýunça şu ýylyň ýanwar — iýun aýlarynda ýerine ýetirilen işleriň ösüşiniň 111,4 göterime deň bolmagy uly üstünlikleriň gazanylandygyny subut edýär. Hasabat döwründe 12 sergi we 65 maslahat geçirildi. Muňa mysal hökmünde ýurdumyzyň söwda toplumynyň gazananlarynyň sergisini, owgan harytlarynyň sergisini, Türkmenistanyň we Owganystanyň işewürleriniň maslahatyny, “Türkmenistan — Birleşen Arap Emirlikleri” işewürlik maslahatyny görkezmek bolar.

Milli ykdysadyýetimiziň pudaklaryny döwrebaplaşdyrmakda we diwersifikasiýalaşdyrmakda, bäsdeşlige ukyply önümleriň möçberlerini, görnüşlerini artdyrmakda telekeçilik ulgamy wajyp orny eýeleýär. TSTB-niň oba hojalyk toplumynda iş alyp barýan, azyk we gaýtadan işleýän pudaklarda ýöriteleşen agzalary ýurdumyzyň azyk garaşsyzlygyny berkitmäge möhüm goşant goşýarlar. Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça oba hojalyk, azyk önümleriniň önümçiliginiň ösüş depgini şu ýylyň alty aýynda 112,1 göterime, senagat önümçiligi bolsa 103,2 göterime barabar boldy. Türkmen önüm öndürijileriniň ýokary hili, ekologik taýdan arassalygy bilen tapawutlanýan önümlerine daşarky bazarlarda-da uly isleg bildirilýär. TSTB-niň daşary ýurtlardaky söwda wekilhanalarynyň alyp barýan işleri türkmen telekeçileriniň eksport mümkinçiliklerini durmuşa geçirmäge, öňdebaryjy dünýä tejribesini, daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmäge, işjeň halkara işewürlik gatnaşyklarynyň görnüşlerini ulanmaga gönükdirilendir.

Ýurdumyzda döwlet emlägini hususy eýeçilige geçirmek işi giň gerime eýe boldy. Munuň özi köp sanly hususy kärhanalaryň açylmagyna, täze işewürlik düzümleriniň döredilmegine mümkinçilik berdi. Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň başlangyjy boýunça «Hil standart» hojalyk jemgyýeti tarapyndan ýurdumyzda azyk önümleriniň howpsuzlygyna baha bermek boýunça barlaghana merkezi döredildi. Bu merkeziň işiniň hil derejesi ISO/IEC17025:2017 halkara standarty esasynda tassyklanyldy. Türkmen kärhanalarynyň mynasyp bolan ISO we HACCP halkara güwänamalary olaryň öndürýän azyk önümleriniň ýokary hiline, ekologik taýdan howpsuzlygyna şaýatlyk edýär.

Häzirki wagtda halkara söwda-ykdysady gatnaşyklary giňeltmek boýunça işler dowam etdirilýär. Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda durmuşa geçirilýän, Bitaraplyk hukuk ýagdaýyna esaslanýan parahatçylyk söýüjilikli syýasat bu ugurdaky hyzmatdaşlygyň okgunly ösdürilmegine ýardam berýär. Döwletimiziň daşary ýurtlardaky söwda öýleriniň sany barha artýar. Russiýa Federasiýasynyň paýtagty Moskwa şäherindäki “Türkmenistanyň söwda öýi”, Belarus Respublikasyndaky “Türkmen-belarus söwda öýi”, Türkiýe Respublikasynyň Stambul şäherindäki “Türkmen-türk söwda öýi” jogapkärçiligi çäklendirilen paýdarlar jemgyýetleri hem muňa aýdyň şaýatlyk edýär. Hyzmatdaşlygyň bu görnüşi ykdysady gatnaşyklaryň pugtalandyrylmagynda uly orny eýeleýär. «Türkmenistanyň daşary ykdysady işini ösdürmegiň 2020 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasyny» durmuşa geçirmek maksady bilen, 2022-nji ýylyň fewralynda Tatarystanyň paýtagtynda Türkmen söwda öýi açyldy. Ol Türkmenistanda we Russiýa Federasiýasynda öndürilen dürli harytlaryň lomaý hem-de bölek söwdasy bilen meşgullanýar.

«Türkmenistanyň 2021 — 2030-njy ýyllar üçin daşary söwda Strategiýasyna» laýyklykda, milli söwda nyşanly harytlaryň täze görnüşlerini öndürmek, olary daşary ýurtlarda giňden mahabatlandyrmak boýunça möhüm wezipeler öňde goýuldy. Türkmenistan dünýä bileleşiginde «Türkmenistanda öndürilen» nyşanly harytlary öndürmekde we ýokary hilli hyzmatlary amala aşyrmakda uly kuwwata eýe bolan döwlet hökmünde bellidir. Milli haryt öndürijileriň önümleriniň ýokary hiliniň, ýurdumyzyň halkara abraýynyň artmagynyň özboluşly nyşany bolan “Türkmenistanda öndürilen” haryt nyşanynyň döwrüň talabyna laýyklykda döredilendigi mese-mälim ýagdaýdyr. Dürli ulgamlarda, şol sanda daşary söwda işinde ýetilen belent sepgitler munuň aýdyň güwäsidir.

Döwletimiz tarapyndan söwda, hyzmatlar ulgamyny ösdürmäge, kiçi we orta telekeçiligi goldamaga gönükdirilýän iri maýa goýumlary häzirki zaman talaplaryna laýyk gelýän ykdysady nusgany döredýär. Bu bolsa ýurdumyzyň maýa goýumlar üçin özüne çekijiligini, türkmen halkynyň ýokary durmuş derejesini üpjün edýär.

Şeýlelikde, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda durmuşa geçirilýän durmuş-ykdysady özgertmeler, milli ykdysadyýetiň işine bazar mehanizmleriniň we ýörelgeleriniň girizilmegi Watanymyzyň ykdysady taýdan gülläp ösmegini şertlendirýär. Munuň özi içerki söwdanyň görlüp-eşidilmedik ösüşinde öz beýanyny tapýar. Şunda bäsdeşlik gurşawy emele geldi we telekeçilik işjeňligi aýdyň ýüze çykdy.

Aşgabat, 5-nji awgust. Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň we Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýewiň arasynda telefon arkaly söhbetdeşlik boldy.

Döwlet Baştutanlary birek-birek bilen mähirli salamlaşyp, strategik häsiýete eýe bolan türkmen-gazak gatnaşyklarynyň ýokary derejesini kanagatlanma bilen bellediler.

Söhbetdeşligiň dowamynda hormatly Prezidentimiz döwletara hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de ösdürilmegine gönükdirilen tagallalary üçin Prezident Kasym-Žomart Tokaýewe tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirdi. Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, Gazagystan Respublikasy bilen däp bolan dostluk gatnaşyklary biziň halklarymyzy birleşdirýän köpýyllyk hoşniýetli goňşuçylyk, özara düşünişmek ýörelgelerine daýanýar. Şeýle hem iki döwletiň halkara giňişlikde, halkara guramalaryň, ilkinji nobatda, Birleşen Milletler Guramasynyň çäklerinde ýakyndan hyzmatdaşlyk edýändigi, ählumumy, sebit syýasatynyň möhüm meseleleri boýunça garaýyşlarynyň gabat gelýändigi ýa-da ýakyndygy, birek-biregiň başlangyçlaryny goldaýandyklary nygtaldy.

Prezident Kasym-Žomart Tokaýew hoşniýetli sözler üçin hoşallyk bildirip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowy Gazagystana sapar bilen gelmäge hem-de Astanada geçiriljek Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň altynjy konsultatiw duşuşygyna we “Merkezi Aziýa — Ýaponiýa” dialogynyň birinji sammitine gatnaşmaga uly hormat bilen çagyrýandygyny ýene-de bir gezek beýan etdi.

Döwlet Baştutanymyz çakylyk üçin gazak kärdeşine minnetdarlyk bildirip, çakylygy hormat bilen kabul etdi hem-de öňde boljak duşuşyklarda beýan ediljek başlangyçlaryň sebitde hyzmatdaşlygyň täze mümkinçiliklerini kesgitlemäge ýardam berjekdigine ynam bildirdi we olaryň üstünlikli geçirilmegini arzuw etdi.

Söhbetdeşligiň dowamynda dürli ugurlarda okgunly ösdürilýän ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlary boýunça gyzyklanma bildirilip pikir alşyldy. Munuň özi söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ulgamlary, halkara giňişlikde hyzmatdaşlygy utgaşdyrmak ýaly meseleleri öz içine alýar.

Bilelikdäki taslamalary, hususan-da, gaz, energetika pudaklarynda, üstaşyr ulag ulgamynda taslamalary durmuşa geçirmek meselesi giňişleýin ara alnyp maslahatlaşyldy. Prezidentler Serdar Berdimuhamedow we Kasym-Žomart Tokaýew döwletara hyzmatdaşlygyň möhüm ugurlarynyň biri bolan ulag ulgamyna aýratyn üns çekip, ozal gazanylan ylalaşyklary amala aşyrmagyň wajypdygyny nygtadylar.

Bellenilişi ýaly, yzygiderli ýagdaýda geçirilýän hem-de ynanyşmak häsiýetine eýe bolan ýokary derejedäki duşuşyklar türkmen-gazak gatnaşyklaryny pugtalandyrmakda aýratyn orny eýeleýär. Şunuň bilen baglylykda, türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýakynda hormatly myhman hökmünde Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň sammitine gatnaşmak üçin Astana şäherine amala aşyran saparynyň ähmiýeti nygtaldy. Ikitaraplaýyn gepleşikleriň, hyzmatdaşlygyň möhüm meseleleriniň birnäçesine garalan “ŞHG+” görnüşindäki duşuşygyň jemleriniň iki ýurduň arasyndaky netijeli gatnaşyklaryň çuňlaşdyrylmagyna uly goşant boljakdygyna ynam bildirildi.

Astanada beýik türkmen şahyry we akyldary Magtymguly Pyragynyň ýadygärliginiň oturdylandygy, onuň türkmen halkynyň Milli Lideriniň dostlukly ýurda saparynyň çäklerinde Gahryman Arkadagymyzyň hem-de Gazagystan Respublikasynyň Parlamentiniň Senatynyň Başlygynyň gatnaşmagynda 4-nji iýulda dabaraly ýagdaýda açylandygy bellenildi. Aşgabatda bolsa meşhur gazak şahyry we filosofy Abaý Kunanbaýewiň özboluşly kompozisiýany özünde jemleýän heýkeli bina ediler. Bularyň ählisi biziň halklarymyzyň arasyndaky taryhy taýdan emele gelen dost-doganlyk gatnaşyklarynyň mizemezdiginiň nyşanydyr.

Pursatdan peýdalanyp, Prezident Kasym-Žomart Tokaýew Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowa mähirli salamyny we iň gowy arzuwlaryny beýan etdi.

Söhbetdeşligiň barşynda täze wehimleriň ýüze çykýan şertlerinde sebit derejesinde tagallalaryň utgaşdyrylmagynyň möhümdigi bellenildi. Şunda Türkmenistanyň sebitiň ähli döwletleri bilen dost-doganlyk, hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklarynyň mundan beýläk-de pugtalandyrylmagyna berk ygrarlydygy tassyklanyldy.

Dostlukly ýurduň Baştutany telefon söhbetdeşliginiň ahyrynda türkmen kärdeşini Gazagystanda geçiriljek möhüm forumlara uly hormat bilen çagyrýandygyny ýene-de bir gezek mälim etdi.

Prezidentler Serdar Berdimuhamedow we Kasym-Žomart Tokaýew hoşlaşanlarynda, birek-birege berk jan saglyk, jogapkärli döwlet işinde üstünlikleri, Türkmenistanyň hem-de Gazagystanyň doganlyk halklaryna bolsa parahatçylyk, ösüş, abadançylyk arzuw etdiler.

Ulag-kommunikasiýalar toplumy islendik döwletiň ykdysadyýetiniň möhüm düzüm bölegidir. Onuň ösüş depgini köp babatda tutuş ýurduň ösüşini kesgitleýär. Ähli ugurlar boýunça öz wagtynda, ýokary hilli hyzmat etmek wezipesi öňünde goýlan ýük we ýolagçy daşamak hyzmaty, öz gezeginde, ulag ulgamynyň aýrylmaz düzüm bölegini emele getirýär. Bu ugruň Ministrler Kabinetiniň mejlislerindäki ara alyp maslahatlaşmalaryň esasy meseleleriniň biri bolmagy hem tötänleýin däldir.

Türkmenistanyň iň döwrebap üstaşyr ulag, logistika düzümini tiz wagtda kemala getirmek nukdaýnazaryndan, Beýik Ýüpek ýoluny gaýtadan dikeltmek boýunça ýurdumyzyň öňe sürýän başlangyçlary we anyk ädimleri diňe bir milli ykdysadyýetimiziň ösüşine däl, eýsem, sebitiň ösüşine hem kuwwatly itergi berdi. Geografik taýdan örän amatly çäkde — Merkezi Aziýanyň üstünden geçýän halkara ulag ýollarynyň çatrygynda ýerleşmek bilen, Türkmenistan ägirt uly üstaşyr mümkinçiliklere eýedir. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow şol mümkinçiliklerden netijeli peýdalanmak babatda anyk işleri durmuşa geçirýär.

Häzirki wagtda ulag ulgamynda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmek babatda täze guramaçylyk resminamalaryny işläp taýýarlamak boýunça ulgamlaýyn işler alnyp barylýar. Ulag diplomatiýasynyň hukuk esaslaryny berkitmekde, döwletimiziň ulag pudagynyň mümkinçiliklerini has-da pugtalandyrmakda, bu ugurda kanunçylygy kämilleşdirmekde «Türkmenistanyň Prezidentiniň ulag diplomatiýasyny ösdürmegiň 2022 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasy» möhüm orun eýeleýär. Ýurdumyzyň milli ulag syýasatynyň esasy ugurlaryny özünde jemleýän bu resminamada ulagyň ähli görnüşiniň maddy-enjamlaýyn binýadyny toplumlaýyn döwrebaplaşdyrmak, ulag düzümini kemala getirmek boýunça strategik maksatlara ýetmek, ulag düzümlerini döretmek we beýleki wezipeler göz öňünde tutulýar. Şeýle-de döwletimiziň üstaşyr geçirijilik mümkinçiliklerini netijeli ulanmak arkaly birleşen multimodal üstaşyr ulag geçelgelerini we ulgamlaryny döretmek Maksatnamanyň esasy wezipeleriniň biridir.

BMG-niň Baş Assambleýasynyň 77-nji sessiýasynyň 70-nji plenar mejlisinde Türkmenistanyň başlangyjy bilen, Milletler Bileleşigine agza döwletleriň biragyzdan goldamagynda her ýylyň 26-njy noýabrynyň «Bütindünýä durnukly ulag güni» diýlip yglan edilmegi döwletimiziň öňe sürýän dünýä ähmiýetli başlangyçlarynyň giň goldawa eýe bolýandygynyň aýdyň güwäsidir. Ulag gatnawlaryny ösdürmek, bu ulgamdaky gazanylanlardyr başlangyçlar boýunça ýurdumyzyň tagallalaryny dünýä ýaýmak, 2026 — 2035-nji ýyllarda Durnukly ulagyň onýyllygy boýunça BMG-niň maksatnamasynyň işlenip düzülmegine goşant goşmak maksady bilen, şu ýylyň 16-njy aprelinde BMG-niň ştab-kwartirasynda Türkmenistanyň başlangyjy esasynda döredilen Durnukly ulagyň dostlary toparynyň ministrler derejesindäki duşuşygy geçirildi. Munuň özi türkmen halkynyň Milli Lideri tarapyndan öňe sürlüp, hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda üstünlikli amala aşyrylýan halkara başlangyçlaryň möhüm ähmiýetiniň Milletler Bileleşigi tarapyndan ykrar edilýändiginiň, Garaşsyz, hemişelik Bitarap Watanymyzyň dünýä giňişliginde abraýynyň barha artýandygynyň nyşanydyr.

Türkmenistanyň gatnaşmagynda we başlangyçlary esasynda üstaşyr ulag gatnawlary bilen bagly uly işler amala aşyrylýar. TRACECA taslamasynyň çäklerinde Beýik Ýüpek ýoluny gaýtadan dikeltmek, iň täze ulag tehnologiýalaryny ornaşdyrmak, multimodal gatnawlary guramak we kämilleşdirmek boýunça yzygiderli özgertmeler durmuşa geçirilýär. Bu bolsa ulag ulgamyndaky gatnaşyklary hil taýdan täze derejä çykarmakda tagallalary berkitmäge ýardam edýär. Şunuň bilen baglylykda, türkmen halkynyň Milli Lideriniň bu ugra gönükdirilen sebit hem-de ählumumy derejedäki başlangyçlary Merkezi Aziýa, Hazar sebitinde degişli üstaşyr ulag, logistika ulgamlarynyň döredilmeginde, bu ugurlaryň tapgyrlaýyn ösdürilmeginde wajyp orny eýeleýär.

12-nji iýulda şu ýylyň birinji ýarymynyň jemlerine bagyşlanyp geçirilen Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ulag-kommunikasiýa toplumynyň öňünde goýlan wezipeleri ýerine ýetirmek, ýolagçylary gatnatmagyň, ýükleri daşamagyň möçberini artdyrmak, hödürlenilýän hyzmatlaryň hilini gowulandyrmak boýunça işleri dowam etdirmegiň zerurdygyny belledi. Türkmenistanyň halkara ykdysady gatnaşyklarynyň we daşarky söwdasynyň ösüşi ýük akymlarynyň möçberiniň ýokarlandyrylmagyny şertlendirýär. Olaryň hyzmatlar bilen üpjünçiliginde ýurdumyzda hereket edýän we çalt depginde döredilýän iri ulag geçelgeleriniň eýeleýän orny artýar.

“Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy” şygary astynda geçýän şu ýyl ulag ulgamyndaky möhüm taslamanyň amala aşyrylmagyna beslendi. 17-nji aprelde hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň Tejen — Mary bölegi dabaraly ýagdaýda ulanmaga berildi. Bu şanly waka Gahryman Arkadagymyz tarapyndan ýurdumyzda ulag-kommunikasiýa düzümini mundan beýläk-de ösdürmek boýunça başy başlanan giň gerimli özgertmeleriň Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň aýdyň mysalydyr. Munuň özi Türkmenistanyň üstaşyr ulag geçelgeleriniň netijeli ulanylmagyny, ýurdumyzyň halkara ähmiýetli ulag çatrygy hökmünde ornunyň pugtalandyrylmagyny şertlendirýär. Uzynlygy 600 kilometre deň bolan Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň gurluşygyna 2019-njy ýylyň 24-nji ýanwarynda badalga berildi. Onuň gurluşygy Aşgabat — Tejen (203 kilometr), Tejen — Mary (109 kilometr), Mary — Türkmenabat (288 kilometr) ugurlary boýunça üç tapgyrda amala aşyrylýar.

Mälim bolşy ýaly, ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň birinji tapgyry bolan Aşgabat — Tejen bölegi 2021-nji ýylyň oktýabrynda Gahryman Arkadagymyzyň gatnaşmagynda ulanmaga berildi. Bu ýoluň gurlup ulanmaga berilmegi ýurdumyzyň ulag ulgamynyň geçirijilik kuwwatyny, logistika hyzmatlarynyň hilini ep-esli ýokarlandyrmaga şert döreder. Ulag ulgamynyň döwrebap kämilleşdirilmegi, öz gezeginde, milli ykdysadyýetimiziň ösmegine uly itergi berer. Halkara, döwlet ähmiýetli ýollaryň gurluşygy bilen birlikde, welaýat, etrabara derejedäki ýollaryň gurluşygynda hem giň möçberli işler alnyp barylýar. Çünki ýurdumyzyň senagatynyň, oba hojalygynyň okgunly ösüşi netijeli ulag düzümi bilen hem berkidilmelidir we goldanylmalydyr. Mundan başga-da, ýollaryň giň gerimde gurulmagy ähli sebitlerde täze iş orunlarynyň müňlerçesini döretmäge, welaýatlaryň arasyndaky aragatnaşygy ýygjamlaşdyrmaga, Türkmenistanyň çäginden daşary ýurtlaryň awtoulag serişdeleriniň üstaşyr hereketini artdyrmaga, ýol hereketiniň howpsuzlygyny ýokarlandyrmaga mümkinçilik berýär.

Türkmen halkynyň Milli Lideriniň başlangyçlary, döwlet Baştutanymyzyň ýadawsyz tagallalary esasynda ýurdumyzyň ykdysady ösüşiniň täze tapgyrynyň binýady goýuldy. Şol sanda howa ulagy babatda halkara ähmiýetli taslamalaryň durmuşa geçirilmegine badalga berildi. Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde döwlet Baştutanymyz degişli ýolbaşçylara howa menzilleriniň durkuny täzelemek, uçarlaryň düzümini yzygiderli döwrebaplaşdyrmak boýunça netijeli işleri geçirmegi tabşyrdy. Raýat awiasiýasy ulgamynda daşary ykdysady gatnaşyklar dürli ýurtlar bilen halkara ylalaşyklaryň we konwensiýalaryň 50-den gowragy esasynda amala aşyrylýar. Türkmenistan Halkara raýat awiasiýasy guramasynyň, Awiasiýa we howa giňişligini ulanmak boýunça geňeşiň hem-de Döwletara awiasiýa komitetiniň agzasydyr, şeýle-de Ýewropanyň Awiasiýa howpsuzlygy agentligi bilen hyzmatdaşlyk edýär.

Ýurdumyzda döwrebap enjamlar bilen enjamlaşdyrylan täze howa menzilleri ulanmaga berilýär. Şolaryň hatarynda sagatda 1600-e golaý ýolagçy geçirijilik kuwwaty bolan paýtagtymyzyň Halkara howa menzilini, Lebap welaýatynyň Türkmenabat we Kerki şäherleriniň Halkara howa menzillerini görkezmek bolar. Hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda Balkan welaýatynyň Jebel şäherinde täze Halkara howa menziliniň düýbüniň tutulmagy milli raýat awiasiýasynyň ösüşinde möhüm waka boldy.

Howa ulaglarynyň üsti döwrebap “Boeing” we “Airbus” uçarlary bilen yzygiderli ýetirilýär. Hususan-da, gysga döwrüň içinde dürli kysymly “Boeing” howa gämileriniň birnäçesi, şol sanda “Airbus A330-200P2F” kysymly iki sany täze ýük uçary satyn alyndy. Munuň özi ýurdumyzyň milli awiakompaniýasynyň dünýä bazaryndaky bäsdeşlige ukyplydygynyň görkezijisi bolup durýar. Şu ýylyň başynda paýtagtymyzyň Halkara howa menziline «Boeing 777-300ER» kysymly täze ýolagçy uçary gelip gondy. “Türkmenistan” awiakompaniýasy uçarlaryň ilkinjisini geçen ýylyň dekabr aýynyň başynda kabul edipdi. Paýtagtymyzyň Halkara howa menziliniň düzümleýin desgalary hem yzygiderli döwrebaplaşdyrylýar. Onuň çäginde ýerleşýän desgalar dürli görnüşli uçarlary talabalaýyk saklamak we tehniki hyzmatlar bilen üpjün etmek üçin niýetlenendir. Munuň özi ýük hem-de ýolagçy uçarlarynyň tehniki ýagdaýyny döwrebap derejede, halkara talaplara laýyklykda yzygiderli gözegçilikde saklamaga mümkinçilik berýär. Bu bolsa uçarlary uzak möhletiň dowamynda ulanmagyň, uçuşlaryň howpsuzlygyny üpjün etmegiň baş şerti bolup durýar. Şu ýylyň başyndan bäri Aşgabat — Abu-Dabi — Aşgabat, Aşgabat — Kuala-Lumpur — Aşgabat, Aşgabat — Jidda — Aşgabat, Aşgabat — Hoşimin — Aşgabat, Aşgabat — Milan — Aşgabat ugurlary boýunça yzygiderli ýolagçy howa gatnawlary açyldy. «Türkmenhowaýollary» agentliginiň “C-check” angar toplumynyň düzüminde howa gämilerine hyzmat etmek üçin döwrebap enjamlar bilen enjamlaşdyrylan awiasiýa-tehniki merkez ýerleşýär.

Demir ýol ulgamynyň geçirijilik ukybyny ýokarlandyrmak, onuň maddy-enjamlaýyn binýadyny döwrebaplaşdyrmak hem döwlet Baştutanymyzyň ulag-kommunikasiýa toplumynyň ýolbaşçylarynyň öňünde goýýan wezipeleriniň hataryndadyr. Uzak aralyklara ýük daşamalarda esasy orny eýeleýän demir ýol pudagynyň ösdürilmegi ähli gyzyklanma bildirýän hyzmatdaş ýurtlar bilen söwda-ykdysady gatnaşyklary pugtalandyrmagy maksat edinýän Türkmenistanyň ileri tutýan ugurlarynyň biridir. Bu pudaga hojalygy ýöretmegiň netijeliligini ýokarlandyrmak, dolandyryşyň häzirki zaman ýörelgelerini ornaşdyrmak, serişdeler binýadyny yzygiderli döwrebaplaşdyrmak we hereket edýän düzümleri netijeli ulanmak, ýolagçylara ýokary hilli hyzmat etmek, işgärleriň iş şertleriniň howpsuzlygyny üpjün etmek ýaly işiň dürli ugurlaryny öz içine alýan ýokary talaplar bildirilýär. Häzirki wagtda bar bolan demir ýollaryň uzynlygy 5173,4 kilometre ýetýär, şolaryň 3947,1 kilometri esasy ýollara degişlidir.

Ulag ulgamynda birnäçe iri taslamalaryň durmuşa geçirilendigi bellärliklidir. Uzen — Bereket — Gürgen, Kerki — Ymamnazar — Akina, Aşgabat — Garagum — Daşoguz, Zerger — Kerki polat ýollary şolaryň hataryndadyr. Goňşy döwletleriň demir ýol ulgamyna birikýän demir ýollaryň gurulmagy üstaşyr ýük daşamalaryň artdyrylmagyny şertlendirdi. Häzirki wagtda ýurdumyz Gazagystan — Türkmenistan — Eýran transmilli polat ýoly, Kerki — Ymamnazar — Akina, Serhetabat — Turgundy demir ýollary, Türkmenbaşy Halkara deňiz porty, Owganystan — Türkmenistan — Azerbaýjan — Gruziýa — Türkiýe ulag geçelgesi arkaly üstaşyr ýük akymlaryny birleşdiriji möhüm döwlet hökmünde ykrar edilýär. Şunuň bilen baglylykda, Beýik Ýüpek ýolunyň çatrygynda ýerleşýän Türkmenistan dünýäde eýeleýän taryhy ornuny dikeltmäge uly ähmiýet bermek bilen, bu ugurda iri taslamalary amala aşyrýar. Sebit döwletleri, halkara guramalar bilen ulag-kommunikasiýa pudagyndaky hyzmatdaşlygy işjeňleşdirýär.

Şu ýylyň 15 — 19-njy aprelinde paýtagtymyzda Demir ýollaryň hyzmatdaşlygy guramasyna (OSJD) agza döwletleriň demir ýol ulaglary edaralarynyň ýolbaşçylarynyň we jogapkär wekilleriniň maslahatynyň XXXVIII mejlisi geçirildi. Wekilçilikli foruma bu düzüme agza döwletleriň 20-den gowragynyň, şol sanda Türkmenistanyň demir ýol we beýleki degişli edaralarynyň ýolbaşçylarydyr hünärmenleri gatnaşdylar. Guramanyň çäklerinde ikitaraplaýyn gatnaşyklary giňeltmek, şol sanda hyzmatdaşlygyň şertnama-hukuk binýadyny ösdürmek ara alnyp maslahatlaşylan esasy meseleleriň hatarynda boldy. Taraplar OSJD-niň esasy mejlislerini geçirmegiň, bar bolan we täze açylan ugurlar, hususan-da, Gazagystan — Türkmenistan — Eýran transmilli demir ýol geçelgesi boýunça ýurdumyzyň ýük daşamak, ýolagçy gatnatmak kuwwatyny artdyrmagyň mümkinçiliklerini maslahatlaşdylar.

Mälim bolşy ýaly, Aşgabat forumy “Türkmendemirýollary” agentliginiň Demir ýollaryň hyzmatdaşlygy guramasyna agza bolmagynyň 30 ýyllyk senesi bilen hem utgaşdy. Şanly sene mynasybetli Demir ýollaryň hyzmatdaşlygy guramasynyň komitetiniň başlygy M.Antonowiç “Türkmendemirýollary” agentligine ýörite ýadygärlik nyşanyny gowşurdy. Şeýle hem mejlisiň işiniň netijeleri boýunça gurama agza ýurtlar bilen netijeli hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga gönükdirilen Aşgabat Jarnamasy kabul edildi.

Türkmenbaşy Halkara deňiz portunyň mümkinçiliklerini, «Balkan» gämi gurluşyk we abatlaýyş zawodynyň kuwwatyny doly derejede ulanmak döwlet Baştutanymyzyň Hökümetiň giňişleýin mejlisinde öňde goýan möhüm wezipeleriniň ýene biridir. Şu ýylyň alty aýynda “Türkmendeňizderýaýollary” agentligi boýunça ýerine ýetirilen hyzmatlaryň ösüş depgini 109,7 göterime deň boldy.

Garaşsyzlyk ýyllarynda deňiz we derýa ulaglary infrastrukturasyny toplumlaýyn döwrebaplaşdyrmak boýunça iri taslamalar durmuşa geçirilip, ýük daşamagyň, ýolagçy gatnatmagyň möçberi artdy. Portlaryň, port hojalygynyň ösdürilmegi dowam etdirilip, deňizde howpsuzlyga we nawigasiýa döwlet gözegçiligi kämilleşdirildi. Hazar deňziniň daşky gurşawyny goramak, pudagyň kanunçylyk binýadyny berkitmek boýunça giň gerimli işler alnyp baryldy, kadalaşdyryjy hukuk namalary işlenip taýýarlanyldy hem-de kabul edildi. Döwletimiz deňiz söwdasyny düzgünleşdirýän halkara konwensiýalaryň birnäçesine goşuldy. Halkara Deňiz Guramasy, Ýewropanyň Deňiz howpsuzlygy agentligi, Yslam ösüş banky, Ýewropanyň Täzeleniş we ösüş banky, OPEС halkara ösüş gaznasy ýaly düzümler bilen hyzmatdaşlyk ýola goýuldy. Mundan başga-da, gämileriň halkara ýüzüşleriň howpsuzlyk talaplaryna laýyk gelýändigini tassyklaýan degişli güwänamalary almak üçin Russiýanyň Deňiz gämiçiligini hasaba alyş edarasy, Fransiýanyň «Bureau Veritas» barlag-güwänamalaşdyryş kompaniýasy ýaly baha beriş jemgyýetleri bilen işjeň hyzmatdaşlyk alnyp barylýar.

Beýleki Hazarýaka döwletler bilen bir hatarda, Türkmenistan hem halkara söwda-ykdysady gatnaşyklary giňeltmäge, söwda ýollaryny diwersifikasiýalaşdyrmaga gönükdirilen çäreleriň çäklerinde milli deňiz flotunyň kuwwatlyklaryny ýokarlandyrmaga uly üns berýär. Soňky ýyllarda türkmen tarapynyň buýurmalary boýunça döwrebap tankerler, täjirçilik maksatly beýleki gämiler guruldy hem-de ulanmaga berildi. Olaryň ýokary ulanyş häsiýetnamalary, innowasion enjamlary deňiz daşamalarynyň iň ýokary talaplaryna laýyk gelýär.

Türkmenbaşy Halkara deňiz portunyň mümkinçilikleriniň doly derejede ulanylmagy Hazar deňzi sebitine uly göwrümli, agyr ýükleriň ulagyň dürli görnüşleri bilen getirilmeginiň aýratynlyklary, olaryň ýurdumyzyň çäklerinden Merkezi Aziýanyň beýleki döwletlerine üstaşyr geçirilmegi babatda hyzmatdaşlygy täze derejä çykaryp, Türkmenistanyň dünýä hojalyk gatnaşyklary ulgamyna sazlaşykly goşulyşmagyna ýardam eder. Portuň häzirki zaman infrastrukturasy, düzüm bölekleri diňe bir häzirki wagtdaky islegleri kanagatlandyrmak bilen çäklenmän, eýsem, geljekde ýüze çykjak islegleri hem ýokary hilli hyzmatlar bilen kanagatlandyrmaga ukyplydyr. Onuň doly kuwwatyna çykarylmagy yklymara ýük daşamalaryň logistik zynjyrlarynda düýpli özgerişlere getirer we Türkmenistanyň üstaşyr terminallary has gysga hem-de bähbitli ugurlar üçin iň amatly terminallar hökmünde bu zynjyryň möhüm halkasyna öwrüler.

“Balkan” gämi gurluşyk we abatlaýyş zawody milli gämi gurluşygy pudagynyň kemala gelmegi üçin wajyp binýady emele getirýän halk hojalyk toplumynyň düýpgöter täze önümçilik ugrudyr. Şu ýylyň başyndan bäri bu ýerde bir daşary ýurt we bir ýerli deňiz gämilerinde abatlaýyş işleri geçirildi, deňiz düýbüni çuňaldyjy gäminiň, iki sany gury ýük gämisiniň gurluşygy alnyp barylýar. Olaryň ulanyşa berilmegi Türkmenistanda gurlan gämilerde ýurdumyzda öndürilen önümleri daşamaga mümkinçilik berer.

Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň aragatnaşyk ulgamyny hem döwrüň talabyna görä döwrebaplaşdyryp durmagyň ilkinji nobatdaky wezipeleriň hataryndadygyny belledi. Döwlet Baştutanymyz öňdebaryjy tehnologiýalary ornaşdyrmak, sanly hyzmatlaryň görnüşlerini artdyrmak meselelerine, bu ugurda özara bähbitli halkara hyzmatdaşlygy ýola goýmaga aýratyn ähmiýet berýär. Türkmenistanyň Prezidentiniň Karary esasynda tassyklanan we üstünlikli durmuşa geçirilýän “Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasy” ähli pudaklaryň tehnologik özgerişi we olaryň döwlet tarapyndan dolandyrylyşy, ýurdumyzyň ägirt uly baýlyklarynyň, önümçilik mümkinçilikleriniň binýadyndaky ykdysady ösüşi üçin bitewi meýdança bolup durýar.

Türkmenistanyň Prezidentiniň degişli Kararyna laýyklykda, «Türkmenaragatnaşyk» agentligi ýurdumyzda sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça ygtyýarly edara diýlip kesgitlenildi. Agentlige ýüklenen wezipeleriň çäklerinde ýerli hem öýjükli telefon aragatnaşygy, internet, poçta hyzmatlary, sanly ykdysadyýet, kiberhowpsuzlyk, emeli hemra aragatnaşygy, milli teleradioýaýlymlar, hünärmenleri taýýarlamak ugurlary boýunça işler durmuşa geçirilýär. “Aragatnaşyk hakynda”, “Poçta aragatnaşygy hakynda”, “Elektron resminama, elektron resminama dolanyşygy we sanly hyzmatlar hakynda”, “Elektron hökümet hakynda”, “Kiberhowpsuzlyk hakynda”, «Türkmenistanda internetiň ösüşini we internet hyzmatlaryny ýerine ýetirmegi hukuk taýdan düzgünleşdirmek hakynda», «Maglumat we ony goramak hakynda», «Kosmos işi hakynda», «Radioýygylyk spektri hakynda», «Feldýeger aragatnaşygy hakynda» Türkmenistanyň Kanunlary we beýleki resminamalar kabul edildi.

Simli, simsiz aragatnaşygyň, telekommunikasiýa ulgamlarynyň hem-de beýlekileriň işine gözegçiligiň, ony guramagyň umumy çemeleşmeleridir ýörelgeleri işlenip taýýarlanylýar. Meýilleşdirilen işleriň amala aşyrylmagy ilatyň, şol sanda oba adamlarynyň durmuş derejesini has-da ýokarlandyrmaga, halk hojalyk toplumynyň netijeliligini, milli ykdysadyýetimiziň bäsdeşlige ukyplylygyny, dünýä bazaryna doly derejede goşulyşmagyny, maýa goýum babatda özüne çekijiligini artdyrmaga mümkinçilik berer.

Şeýlelikde, ulag-aragatnaşyk ulgamyny kämilleşdirmek babatda ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan giň gerimli işler halkymyzyň abadançylygyny ýokarlandyrmak baradaky aladanyň hormatly Prezidentimiziň durmuş ugurly syýasatynyň ileri tutulýan ugrudygyny aýdyň tassyklaýar.

Geçen hepde ýurdumyzyň parahatçylygyň, döredijiligiň we ösüşiň ýoly bilen ynamly öňe barýandygyna şaýatlyk edýän wakalara baý boldy. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Watanymyzyň ykdysady kuwwatyny berkitmek, daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygy giňeltmek, halkymyzyň abadançylygyny mundan beýläk-de ýokarlandyrmak boýunça durmuşa geçirýän giň möçberli işleri ýurdumyzyň häzirki zaman dünýä hojalyk gatnaşyklar ulgamyna üstünlikli goşulyşmagyna gönükdirilendir.

29-njy iýulda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň käbir orunbasarlarynyň, welaýatlaryň häkimleriniň, ugurdaş ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylarynyň, beýleki degişli ýolbaşçylaryň gatnaşmagynda iş maslahatyny geçirdi. Onda ýurdumyzyň welaýatlarynda we oba hojalyk pudagynda alnyp barylýan işleriň ýagdaýyna garaldy, käbir guramaçylyk meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy.

Bellenilişi ýaly, ýygnalan bugdaý hasylyny elewatorlara, ammarlara daşamak hem-de ýerleşdirmek boýunça işler dowam edýär. Bugdaý öndürijiler bilen döwlete tabşyrylan hasyl, hyzmat ediji edara-kärhanalar bilen ýerine ýetirilen işler üçin hasaplaşyklaryň öz wagtynda geçirilmegi babatda zerur çäreler görülýär. Orakdan boşan meýdanlary sürmek, ýerleri ekiş möwsümine taýýarlamak babatda degişli işler alnyp barylýar. Daýhanlaryň ýokary hilli bugdaý tohumlary bilen üpjün edilmegine aýratyn üns berilýär. Ýurdumyzyň gowaça, şaly, gant şugundyry ekilen meýdanlarynda agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ideg işleri ýerine ýetirilýär. Ýeralma, gök-bakja, beýleki oba hojalyk ekinlerini ekmek boýunça zerur çäreler geçirilýär. Maldarçylyk hojalyklarynda mallary talabalaýyk idetmek, olaryň baş sanyny artdyrmak, ot-iýmleriň ätiýaçlyk gorlaryny döretmek üçin degişli çäreler görülýär. Ekerançylyk meýdanlarynyň suw üpjünçiligini, ýerleriň melioratiw ýagdaýyny gowulandyrmak, suw serişdelerini tygşytly peýdalanmak maksady bilen, howdanlara suw toplamak, derýalaryň kenarlaryny berkitmek, suwaryş, şor suw akabalaryny arassalamak işleri ýerine ýetirilýär. Şeýle hem ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça maksatnamalara laýyklykda, şu ýyl açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen medeni-durmuş, önümçilik maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň barşy, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň nobatdaky mejlisine görülýän taýýarlyk işleri barada aýdyldy.

Döwlet Baştutanymyz oba hojalyk pudagynyň önümçilik kuwwatyny doly peýdalanmagyň, ylmyň we tehnologiýalaryň iň soňky gazananlaryny, sanly ulgamy giňden ornaşdyrmagy dowam etdirmegiň möhümdigine ünsi çekdi. Hormatly Prezidentimiz pudagyň kärhanalarynyň maliýe-ykdysady ýagdaýyny, maddy-tehniki binýadyny, önümçilik, hojalyk işlerini yzygiderli seljerip durmagy, oba hojalyk önümlerini gaýtadan işleýän kärhanalaryň doly güýjünde işledilmegini gazanmagy tabşyrdy. Olaryň durkuny täzelemek we täze kärhanalary gurmak boýunça işleri dowam etdirmegiň, önümiň, ýerine ýetirilýän işleriň özüne düşýän gymmatyny peseltmek üçin toplumlaýyn çäreleri geçirmegiň zerurdygy bellenildi. Oba hojalyk ylmy-barlag institutlary tarapyndan bugdaýyň, gowaçanyň, beýleki oba hojalyk ekinleriniň tohumçylygyny gowulandyrmak babatda alnyp barylýan işler boýunça aýratyn tabşyryklar berildi.

Döwlet Baştutanymyz halkyň sarp edýän azyk harytlarynyň görnüşlerini we öndürilýän möçberini artdyrmagy, döwlet tarapyndan satyn alynýan oba hojalyk tehnikalarynyň, oba hojalyk önümlerini öndürmek üçin berlen ýer serişdeleriniň maksadalaýyk, netijeli ulanylmagyny üpjün etmegi, Döwlet ýer kadastrynyň ýeke-täk ulgamyny döretmek boýunça alnyp barylýan işleri çaltlandyrmagy tabşyrdy. Şeýle-de ýurdumyzyň suw serişdeleriniň tygşytly peýdalanylmagy, goşmaça suw gorlaryny döretmek babatda zerur işleriň durmuşa geçirilmegi bilen bagly görkezmeler berildi. Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň özboluşly ekoulgamlaryny, ösümlik we haýwanat dünýäsini gorap saklamak, baýlaşdyrmak boýunça toplumlaýyn işlere berk gözegçilik etmegi, maldarçylyk, guşçulyk pudagyny ösdürmek üçin öňdebaryjy usullary ulanmak, innowasion tehnologiýalary ornaşdyrmak işlerini dowam etdirmegi, atçylygy ösdürmäge uly üns berip, atlaryň baş sanyny köpeltmegi, bu ugurda alnyp barylýan işleri ylmy esasda guramagy tabşyrdy. Mundan başga-da, kabul edilen maksatnamalaryň öz wagtynda ýerine ýetirilmegi üçin zerur çäreleriň görülmeginiň, sebitlerde desgalaryň we binalaryň gurluşyk işleriniň alnyp barlyşyna, hiline berk gözegçilik etmegiň möhümdigi bellenildi hem-de bu babatda degişli tabşyryklar berildi.

Döwlet Baştutanymyz welaýatlardaky mekdeplerde abatlaýyş işleriniň geçirilişine berk gözegçilik etmegi, şu ýylyň sentýabrynda Aşgabat şäherinde oba hojalyk ekinleriniň tohumçylygyna bagyşlanyp geçiriljek halkara maslahaty ýokary derejede guramagy, ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň 33 ýyllyk baýramyna häzirden gowy taýýarlyk görüp başlamagy tabşyrdy. Şeýle hem maslahatda käbir welaýatlaryň ýolbaşçylaryny wezipä bellemek we wezipeden boşatmak bilen bagly meselelere garaldy.

30-njy iýulda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ýadro synaglaryny ählumumy gadagan etmek barada şertnamasy guramasynyň Ýerine ýetiriji sekretary Robert Floýdy kabul etdi. Söhbetdeşligiň dowamynda umumy bähbitlere laýyk gelýän däp bolan hyzmatdaşlygyň häzirki ýagdaýy we geljegi ara alnyp maslahatlaşyldy. Türkmenistanyň parahatçylygy, durnuklylygy üpjün etmäge gönükdirilen hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýynyň möhüm ähmiýeti nygtaldy. BMG-niň esas goýujy halkara şertnamalarynyň, konwensiýalarynyň, ýaragsyzlanmak babatda köptaraplaýyn resminamalaryň ençemesiniň gatnaşyjysy bolmak bilen, ýurdumyzyň öz üstüne alan borçnamalaryny gyşarnyksyz ýerine ýetirýändigi bellenildi. Söhbetdeşler Türkmenistan bilen Ýadro synaglaryny ählumumy gadagan etmek barada şertnamasy guramasynyň arasyndaky ikitaraplaýyn gatnaşyklar meselesine degip geçip, seýsmologiýa we monitoring ugurlarynda ýola goýlan hyzmatdaşlygyň netijeli häsiýete eýedigine ünsi çekdiler.

31-nji iýulda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň Türkmenistanda täze bellenen Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Elizabet Rudy kabul etdi. Diplomat döwlet Baştutanymyza hem-de türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowa ABŞ-nyň Prezidenti Jozef Baýdeniň mähirli salamyny we iň gowy arzuwlaryny ýetirdi hem-de öz ýurdunyň däp bolan dostlukly döwletara gatnaşyklary pugtalandyrmaga gyzyklanma bildirýändigini tassyklady. Duşuşygyň dowamynda döwletara dialogyň netijeli häsiýeti bellenildi. Şunda durnukly ösüşi üpjün etmek, howpsuzlyk, howanyň üýtgemegi ýaly meselelere aýratyn üns berilýär. Şunuň bilen birlikde, özara bähbitli ykdysady hyzmatdaşlygy, medeni-ynsanperwer ulgamdaky gatnaşyklary ösdürmek üçin uly mümkinçilikleriň bardygy nygtaldy.

Şol gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Türkiýe Respublikasynyň energetika we tebigy serişdeler ministri Alparslan Baýraktary kabul etdi. Duşuşygyň dowamynda söwda-ykdysady ulgamda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy pugtalandyrmagyň, ýangyç-energetika, magdan önümçiligi, ulag-aragatnaşyk, oba hojalygy, maýa goýumlar babatda netijeli ikitaraplaýyn we sebit derejesindäki gatnaşyklary ösdürmegiň mümkinçilikleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Türkmen gazyny Türkiýe Respublikasyna we Ýewropa ýurtlaryna ibermegiň mümkinçilikleri, Hazar deňziniň türkmen kenarynda utgaşykly dolanyşykda işleýän elektrik stansiýasynyň gurluşygy bilen baglanyşykly meselelere aýratyn üns çekildi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz türk tarapynyň tekliplerine garamaga hem-de netijeli başlangyçlaryny goldamaga taýýardygyny tassyklady.

1-nji awgustda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Hökümet agzalary bilen nobatdaky zähmet rugsadyna çykdy. Mälim bolşy ýaly, şu ýylyň 12-nji iýulynda geçirilen Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň Hökümet agzalaryna 1-nji awgustdan dynç almaga rugsat berilýändigini, hemişe bolşy ýaly, olaryň «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda hem-de ýurdumyzyň dürli künjeklerindäki şypahanalarda dynç alyp biljekdiklerini aýtdy.

Halkara maglumat giňişliginde «Türkmenistanyň energetika hepdeligi» atlandyrylan geçen hepdäniň dowamynda Birleşen Arap Emirlikleriniň, Koreýa Respublikasynyň we beýleki ençeme ýurtlaryň kompaniýalary bilen duşuşyklar we gepleşikler geçirildi. Olaryň dowamynda Türkmenistanyň gaz pudagynda uzak möhletli taslamalary amala aşyrmak bilen bagly meseleleriň giň toplumy ara alnyp maslahatlaşyldy.

Ýurdumyzyň nebitgaz pudagynyň ýolbaşçylarynyň ADNOC (Birleşen Arap Emirlikleri) kompaniýasynyň ýolbaşçylary bilen geçiren duşuşyklarynyň dowamynda «Galkynyş» gaz käniniň üçünji tapgyryny özleşdirmegiň taslamasyny durmuşa geçirmek meselesine aýratyn üns çekildi. Taraplar bu käni özleşdirmegiň taslamasynyň hukuk, täjirçilik, maýa goýum, maliýe, tehniki we beýleki düzüm bölekleri barada pikir alyşdylar. Bu meýilnamalar Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan (TOPH) gaz geçirijisiniň taslamasyny amala aşyrmak bilen gönüden-göni baglanyşyklydyr.

«Türkmengaz» döwlet konserniniň ýolbaşçylary Koreýa Respublikasynyň “Hyundai Engineering Со., Ltd.” kompaniýasynyň wekiliýeti bilen «Galkynyş» gaz käniniň dördünji tapgyryny özleşdirmek meseleleri boýunça nobatdaky geňeşmeleri geçirdiler. Onda agzalan taslamanyň ähmiýetine aýratyn üns çekildi, şunda hukuk taýdan üpjünçilik we işiň guramaçylyk meseleleri wajyp orunda durýar.

Türkiýe Respublikasynyň energetika we tebigy serişdeler ministri Alparslan Baýraktaryň ýolbaşçylygynda paýtagtymyza gelen wekiliýet “Türkmengeologiýa” döwlet korporasiýasynyň, ýurdumyzyň Energetika ministrliginiň ýolbaşçylary bilen duşuşyklary geçirdi. Olaryň dowamynda hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy.

Daşary işler ministrliginde Türkmenistanyň adam hukuklary we halkara ynsanperwer hukugy babatda halkara borçnamalarynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparyň nobatdaky mejlisi geçirildi. Oňa Mejlisiň, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, ýurdumyzda işleýän halkara guramalaryň wekilleri gatnaşdylar. Gün tertibine laýyklykda, mejlisde pudagara toparyň 2024-nji ýylyň alty aýynda ýerine ýetiren işleriniň netijelerine garaldy we adam hukuklary, şol sanda gender deňligini üpjün etmek, enäniň, çaganyň saglygyny, maýyplaryň hukuklaryny goramak, ýaşlar syýasaty babatda milli meýilnamalary durmuşa geçirmek boýunça öňde durýan wezipeler ara alnyp maslahatlaşyldy.

Paýtagtymyzda Kärdeşler arkalaşyklarynyň Milli merkeziniň X, Zenanlar birleşiginiň Merkezi geňeşiniň XVII mejlisleri geçirildi. Olaryň barşynda guramaçylyk meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Mejlislerde A.Durdyýewanyň başga işe geçmegi sebäpli, Kärdeşler arkalaşyklarynyň Milli merkeziniň we Zenanlar birleşiginiň Merkezi geňeşiniň täze ýolbaşçysyny saýlamak bilen baglanyşykly meselelere garaldy. Bu wezipä birnäçe dalaşgär hödürlenilip, olaryň her biriniň hünär, guramaçylyk we beýleki ukyp-başarnyklary ara alnyp maslahatlaşyldy. Ses bermegiň netijeleri boýunça Türkmenistanyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň Milli merkeziniň başlygy we Zenanlar birleşiginiň Merkezi geňeşiniň başlygy wezipesine O.Berdiliýewa biragyzdan saýlanyldy. Bu barada degişli kararlar kabul edildi.

30-njy iýulda wise-premýer, Türkmenistanyň daşary işler ministri, Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça türkmen-eýran toparynyň türkmen tarapynyň başlygy R.Meredow hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň tabşyrygy boýunça Tährana iş saparyny amala aşyrdy hem-de bu ýerde Eýran Yslam Respublikasynyň täze saýlanan Prezidenti Masud Pezeşkianyň wezipä girişmek dabarasyna gatnaşdy.

Saparyň çäklerinde Türkmenistanyň daşary işler ministri dostlukly ýurduň Prezidenti tarapyndan kabul edildi. Wise-premýer Eýran Yslam Respublikasynyň täze saýlanan Prezidentine hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň hem-de türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň salamyny we mähirli gutlaglaryny ýetirdi. Söhbetdeşler ýola goýlan netijeli hyzmatdaşlygyň ikitaraplaýyn görnüşde bolşy ýaly, halkara guramalaryň çäklerinde köptaraplaýyn görnüşde hem üstünlikli ösdürilýändigini kanagatlanma bilen bellediler. Syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ulgamlarda hyzmatdaşlygyň işjeň häsiýete eýedigi, onuň hil taýdan täze many-mazmun bilen baýlaşdyrylýandygy nygtaldy.

3-nji awgustda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy, Hormatly il ýaşulusy Gurbanguly Berdimuhamedow Arkadag şäherine nobatdaky iş saparyny amala aşyrdy we täze şäheriň önümçilik desgalarynyň taslamalary, olaryň ýerleşjek ýerleri, gurluşyk işleriniň barşy bilen tanyşdy. Çeper halyçylyk kärhanasy, lukmançylyk klasteri bina ediljek desgalaryň hatarynda görkezildi.

Gahryman Arkadagymyz Ministrler Kabinetiniň 12-nji iýulda geçirilen giňişleýin mejlisinde döwlet Baştutanymyzyň 1-nji awgustdan Hökümet agzalaryna dynç almaga rugsat berendigini belläp, özüniň hem zähmet rugsadyna gidýändigini aýtdy.

Şeýlelikde, geçen hepdäniň wakalary hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da ýokarlandyrmaga gönükdirilen döwlet syýasatynyň üstünliklere beslenýändiginiň aýdyň güwäsi boldy. Ählumumy parahatçylygy, durnuklylygy, abadançylygy üpjün etmäge goşant goşmak şol syýasatyň aýrylmaz bölegidir.

Arkadag şäheri, 3-nji awgust. Şu gün türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy, Hormatly il ýaşulusy Gurbanguly Berdimuhamedow Arkadag şäherine nobatdaky iş saparyny amala aşyrdy. Gahryman Arkadagymyz täze şäheriň önümçilik desgalarynyň taslamalary bilen tanyşdy hem-de dikuçarda “akylly” şäheriň gurluşygynyň ikinji tapgyrynda alnyp barylýan işleri, önümçilik toplumlarynyň ýerleşjek ýerlerini synlady.

Ir bilen Milli Liderimiz dikuçarda täze şähere nobatdaky iş saparyny amala aşyrmak maksady bilen, paýtagtymyzyň Halkara howa menziline geldi. Bu ýerde Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Arkadag şäheriniň gurluşygy boýunça döwlet komitetiniň başlygy D.Orazow we Arkadag şäheriniň häkimi G.Mämmedowa şäherde häzirki döwürde alnyp barylýan gurluşyk işleriniň depginleri, gurulmagy meýilleşdirilýän önümçilik toplumlarynyň taslamalary, olaryň ýerleşjek ýerleriniň çyzgylary barada hasabat berdiler.

Gahryman Arkadagymyza Çeper halyçylyk kärhanasynyň guruljak ýeriniň çyzgylary we toplumyň golaýynda ýerleşdiriljek binalar, kärhananyň beýleki desgalar bilen aradaşlygy barada hasabat berildi. Şol bir wagtyň özünde, önümçilik toplumynyň ýanaşyk ýerleriniň abadanlaşdyrylmagy boýunça meýilleşdirilen işler hasabatyň özenini düzdi.

Türkmenistanyň at gazanan arhitektory Gurbanguly Berdimuhamedow görkezilen taslamalara birnäçe belliklerini aýdyp, degişli düzedişlerini girizdi. Çeper halyçylyk kärhanasynyň täze şäheriň binagärlik keşbi bilen bir bitewi sazlaşygy emele getirmegine, onuň ekologik derejesine we binanyň ýerleşiş aýratynlyklaryna möhüm ähmiýet berilmelidir diýip, Gahryman Arkadagymyz belledi we bu babatda birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Soňra Arkadag şäheriniň häkimi G.Mämmedowa Çeper halyçylyk kärhanasynyň gurulýandygy üçin şäher ilatynyň adyndan hoşallyk bildirdi. Şeýle-de ol taryhyň dowamynda bu künjekde reňkleriniň sazlaşygy, nepisligi babatda dünýä nusgalyk halylaryň dokalandygyny, täze önümçilik toplumynda çeper elli gelin-gyzlaryň döreden milli gymmatlygynyň döwrebap derejede ösdüriljekdigini aýratyn nygtady.

Täzeçil häsiýete eýe bolan taslamanyň durmuşa geçirilmegine toplumlaýyn, oýlanyşykly esasda çemeleşilmelidigini belläp, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy önümçilik toplumynyň gurluşygynda bu künjegiň tebigy aýratynlyklaryna we ekologik derejesine möhüm ähmiýet berilmelidigine ünsi çekdi. Şol bir wagtyň özünde, kärhanada dokalýan halylar ekologik talaplara doly laýyk gelmelidir hem-de ýakymlylygy babatda ýokary hil derejesine eýe bolmalydyr. Türkmen halkynyň Milli Lideri önümçilik toplumynyň gurluşyk işlerine, enjamlaşdyrylyşyna, Çeper halyçylyk kärhanasynyň hojalyk düzümleriniň dolandyrylyşyna utgaşykly esasda çemeleşilmelidigini belledi we bu ugurda öňde durýan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegi üçin bilelikdäki tagallalaryň zerurdygyny aýtdy.

Soňra Gahryman Arkadagymyzyň dikuçary paýtagtymyzdan ýurdumyzyň ilkinji “akylly” şäheri bolan Arkadag şäherine tarap ugur aldy. Milli Liderimiz guşuçar belentlikden Arkadag şäheriniň çäginde alnyp barylýan işleri, binalarynyň ýerleşiş aýratynlyklaryny, ýollaryň hereketini synlady.

Ekologik taýdan bildirilýän häzirki zaman talaplaryna we şähergurluşyk maksatnamasyna laýyk derejede bina edilen täze şäheriň gurluşygynda ylmyň ýokary gazananlary, ösen tejribeler utgaşdyryldy. Bu bolsa Arkadag şäheriniň binagärlik aýratynlyklarynyň döwrüň talaplaryna laýyk gelmegini üpjün etdi. Munuň özi iri şähergurluşyk taslamalarynyň durmuşa geçirilmeginiň sebitleri senagatlaşdyrmak, milli ykdysadyýetimizi köpugurly esasda ösdürmek, ýokary ekologik derejesini üpjün etmek boýunça öňde durýan wezipeleriň ýerine ýetirilmeginde ähmiýetli bolup durýar.

Häzirki wagtda Arkadag şäheriniň gurluşygynyň birinji tapgyrynda bina edilen edara binalarynyň, durmuş maksatly desgalaryň işi döwrüň talabyna laýyk derejede ýola goýuldy. Şäher ilaty ähli amatlyklary bolan döwrebap ýaşaýyş jaýlaryna göçüp geldiler. Bu ýerde adamlaryň öndürijilikli zähmet çekmegi, oňaýly dynç almagy ugrunda ähli zerur şertler üpjün edildi. Bu bolsa ýurdumyzda hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda amala aşyrylýan we “Döwlet adam üçindir!” diýen şygary ýörelge edinýän durmuş ugurly syýasatyň rowaçlyklara beslenýändiginiň nobatdaky beýanydyr.

Gahryman Arkadagymyz guşuçar belentlikden täze şäheriň binagärlik keşbini synlap barşyna bu ýerde özboluşly şäher gurşawynyň döredilmeginiň, şunda taslamalaryň talabalaýyk derejede taýýarlanylmagynyň möhümdigine ünsi çekdi. Bu işler bilen bir hatarda, şäheriň häzirki zaman ýol-ulag düzüminiň sazlaşykly hereketiniň üpjün edilmegi hem wajypdyr.

Uçuşyň dowamynda Çeper halyçylyk kärhanasynyň ýerleşjek ýerini synlap, türkmen halkynyň Milli Lideri önümçilik toplumynyň gurluşyk işlerine, kärhananyň işiniň ekologik talaplara laýyk derejede ýola goýulmagyna aýratyn ähmiýet berilmelidigini belledi we bu babatda birnäçe görkezmeleri berdi. Hususan-da, önümçilik toplumlarynyň golaýynda ugurdaş desgalaryň ýerleşdirilmegi talabalaýyk bolar. Täze şäheriň çäklerinde bu künjegiň tebigy aýratynlyklarynyň şäher gurşawy bilen sazlaşykly utgaşmagyna, ýaşyl zolaklaryň döredilmegine zerur üns berilmelidir.

Arkadag şäheriniň gurluşygynyň ikinji tapgyrynda, esasan, önümçilik toplumlarynyň bina ediljekdigini nazara alyp, ylmy işläp taýýarlamalaryň we häzirki zamanyň ösen tejribesiniň, täzeçil garaýyşlaryň bu ugra gönükdirilmeginiň wajypdygyny belläp, Gahryman Arkadagymyz bu işlerde täze ylmy açyşlaryň, ýaşlaryň öňe sürýän teklipleriniň içgin öwrenilmelidigini aýtdy.

Milli Liderimiz şäheriň gurluşygynyň ikinji tapgyrynda bina ediljek lukmançylyk klasteriniň desgalarynyň ýerleşjek ýerlerini synlady. Şunuň bilen baglylykda, önümçilik toplumlarynyň işine dünýäniň ösen tejribesiniň, sanly ulgamyň ornaşdyrylmagy bilen baglanyşykly meselelere örän jogapkärçilikli çemeleşilmelidir. Täze toplumyň gurulmagy diňe bir saglygy goraýyş ulgamynyň işini döwrebaplaşdyrmak bilen çäklenmän, eýsem, milli ykdysadyýetiň kuwwatyny artdyrmaga ýardam eder hem-de täze iş orunlarynyň döredilmegini şertlendirer. Bu bolsa «akylly» şäheriň eksport mümkinçilikleriniň artmagynda bolşy ýaly, şäher ilatynyň durmuş üpjünçiliginiň gowulanmagynda hem ähmiýetlidir.

Hormatly Arkadagymyz bu baradaky gürrüňi dowam edip, şäheriň çäklerinde bina edilýän her bir toplumyň, ýol-ulag düzümine degişli desgalaryň yşyklandyryş ulgamyna döwrebap derejede üns berilmelidigini belledi. Älemgoşar öwüşginli yşyklaryň sazlaşygy täze şäheriň gijeki görnüşlerine özboluşly öwüşgin çaýmalydyr. Owadan şekillerde ösüşleriň belentliklerine tarap ynamly gadam urýan ýurdumyzyň özgerişleri, halkymyzyň bagtyýar durmuşy öz beýanyny tapmalydyr. Bellenilişi ýaly, «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda» kesgitlenen wezipeleriň üstünlikli durmuşa geçirilmegi Arkadag şäheriniň ekologik taýdan arassa, dünýäniň iň gözel şäherleriniň birine öwrülmegini, ilatymyzyň ýaşaýyş derejesiniň has-da ýokarlanmagyny üpjün eder.

Milli Liderimiz dikuçarda Arkadag şäherine guran nobatdaky iş saparyny tamamlap, paýtagtymyzyň Halkara howa menziline geldi.

Gahryman Arkadagymyz şu ýylyň 12-nji iýulynda geçirilen Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde döwlet Baştutanymyzyň ýurdumyzyň Hökümet agzalaryna 1-nji awgustdan dynç almaga rugsat berendigi, hemişe bolşy ýaly, olaryň «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda, ýurdumyzyň dürli künjeklerindäki şypahanalarda dynç almaklaryna zerur şertleriň döredilendigi üçin Arkadagly Gahryman Serdarymyza minnetdarlyk bildirip, özüniň hem zähmet rugsadyna gidýändigini aýtdy we Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Arkadag şäheriniň gurluşygy boýunça döwlet komitetiniň başlygy D.Orazowa, Arkadag şäheriniň häkimi G.Mämmedowa dynç alyş günlerinde rowaçlyklary, işlerinde üstünlikleri arzuw etdi hem-de bu ýerden ugrady.

Aşgabat, 24-nji iýul. Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Germaniýa Federatiw Respublikasynyň Türkmenistanda täze bellenilen Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Bernd Haýnsy kabul etdi.

Duşuşmaga wagt tapyp kabul edendigi hem-de döwletara hyzmatdaşlygyň häzirki ýagdaýyny we geljegini ara alyp maslahatlaşmaga döredilen mümkinçilik üçin hoşallyk bildirip, diplomat döwlet Baştutanymyza ynanç hatyny gowşurdy hem-de GFR-iň Prezidenti Frank-Walter Ştaýnmaýeriň, Federal Kansleri Olaf Şolsuň hormatly Prezidentimize, türkmen halkynyň Milli Liderine mähirli salamyny we ähli türkmenistanlylara bagtyýarlyk, abadançylyk baradaky arzuwlaryny ýetirdi.

Hormatly Prezidentimiz ilçini myhmansöýer türkmen topragynda mähirli mübärekläp, dostlukly ýurduň ýolbaşçylaryna salamyny, iň gowy arzuwlaryny beýan edip, jenap Bernd Haýnsy jogapkärli wezipä bellenilmegi bilen tüýs ýürekden gutlady hem-de ýurtlarymyzyň arasyndaky dostlukly gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmek bilen bagly ýokary diplomatik wezipesinde oňa uly üstünlikleri arzuw etdi.

Nygtalyşy ýaly, Germaniýa Federatiw Respublikasy Türkmenistanyň Ýewropa sebitindäki möhüm hyzmatdaşlarynyň biridir. Häzirki wagtda iki döwlet ähli ugurlarda, hususan-da, syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ulgamlarda netijeli hyzmatdaşlyk edýär. Döwlet Baştutanymyz syýasy-diplomatik gatnaşyklaryň oňyn häsiýetini aýratyn belläp, Türkmenistanyň we Germaniýanyň diňe bir ikitaraplaýyn görnüşde däl, köptaraplaýyn esasda hem üstünlikli hyzmatdaşlygy ösdürýändiklerine kanagatlanma bildirdi. Abraýly halkara guramalaryň, hususan-da, Birleşen Milletler Guramasynyň, onuň düzümleriniň çäklerinde birek-birege berilýän özara goldaw muňa aýdyň şaýatlyk edýär. Bu goldaw, ozaly bilen, dünýäde parahatçylygy, abadançylygy, durnukly ösüşi üpjün etmäge gönükdirilip öňe sürülýän halkara başlangyçlara degişlidir. Soňky ýyllarda hyzmatdaşlyk “Merkezi Aziýa — Germaniýa” dialogynyň çäklerinde-de üstünlikli ösdürilýär. Şeýle görnüşde geçirilýän gepleşikler özara gyzyklanma bildirilýän meseleler boýunça netijeli pikir alyşmaga ýardam berýär.

Söwda-ykdysady hyzmatdaşlyk ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň ileri tutulýan ugurlarynyň ýene biridir. Şunuň bilen baglylykda, senagat, oba hojalygy, bank, ulag-kommunikasiýa ulgamlary geljegi uly ugurlaryň hatarynda görkezildi. Döwlet Baştutanymyz German ykdysadyýetiniň Gündogar komitetiniň çäklerindäki hyzmatdaşlygyň netijeli häsiýete eýedigine ünsi çekip, GFR-iň kompaniýalarynyň köp ýyllaryň dowamynda ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň ösüşine goşýan goşandyny aýratyn nygtady. Saglygy goraýyş ulgamynda köp ýyllaryň dowamynda alnyp barylýan türkmen-german gatnaşyklaryny netijeli hyzmatdaşlygyň mysaly hökmünde görkezip bolar. Mälim bolşy ýaly, onuň çäklerinde dostlukly ýurduň hünärmenleri bilen tejribe alyşmak, türkmen lukmanlarynyň hünär derejesini ýokarlandyrmak, olaryň Ýewropanyň ösen lukmançylyk tejribesini öwrenmekleri üçin birnäçe alyş-çalyş maksatnamalary hereket edýär.

Oňyn ýagdaýda geçen söhbetdeşligiň barşynda medeni-ynsanperwer gatnaşyklaryň döwletara hyzmatdaşlygy berkitmekde, halklary ýakynlaşdyrmakda we medeniýetleri özara baýlaşdyrmakda möhüm orun eýeleýändigi, şunda iki dostlukly halkyň bähbidine özara Medeniýet günlerini geçirmegiň, muzeý işi babatda tejribe alyşmagyň, bilim ulgamynda hyzmatdaşlygy has-da ilerletmegiň zerurdygy bellenildi.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Bernd Haýnsy Germaniýa Federatiw Respublikasynyň Türkmenistandaky diplomatik wekilhanasynyň ýolbaşçysy wezipesinde işe başlamagy bilen ýene-de bir gezek gutlap, ýola goýlan netijeli döwletara dialogyň mundan beýläk-de pugtalandyrylmagyna gönükdirilen işinde oňa hemmetaraplaýyn goldaw bermäge taýýardygyny beýan etdi.

Hoşniýetli sözler üçin hoşallyk bildirip, diplomat däp bolan dostlukly gatnaşyklary hemmetaraplaýyn ösdürmek üçin ähli tagallalary etjekdigine, iki ýurduň we olaryň halklarynyň bähbidine laýyk gelýän türkmen-german hyzmatdaşlygyny işjeňleşdirmäge tarap saýlanyp alnan ugry dowam etdirjekdigine ynandyrdy.

* * *

Onuň Alyhezreti, Türkmenistanyň Prezidenti jenap Serdar Berdimuhamedowa

Jenap Prezident!

Men jenap Bernd Haýnsy Germaniýa Federatiw Respublikasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi wezipesine bellemek kararyna geldim. Onuň şahsy häsiýetleri hem-de ukyp-başarnyklary öz üstüne ýüklenen wezipäni mynasyp derejede ýerine ýetirjekdigine ynam döredýär. Siziň Alyhezretiňizden ony hoşniýetli kabul etmegiňizi we meniň adymdan, Germaniýa Federatiw Respublikasynyň Hökümetiniň adyndan ähli beýan etjeklerine doly ynanmagyňyzy haýyş edýärin.

Pursatdan peýdalanyp, Size üstünlikleri, Türkmenistana bolsa gülläp ösüş, abadançylyk arzuw edýärin.

Frank-Walter ŞTAÝNMAÝER,
Germaniýa Federatiw Respublikasynyň Prezidenti.

Şu gün — 24-nji iýulda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow bilen Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýewiň arasynda telefon arkaly söhbetdeşlik geçirildi.

Gahryman Arkadagymyz, ilki bilen, Prezident Şawkat Mirziýoýewi doglan güni bilen tüýs ýürekden gutlady we onuň baştutanlygynda Özbegistan Respublikasynyň durmuş-ykdysady ösüşde ägirt uly üstünlikleri gazanandygyny hem-de halkyň durmuş derejesiniň yzygiderli ýokarlanýandygyny belledi.

Şeýle hem telefon arkaly söhbetdeşligiň dowamynda türkmen halkynyň Milli Lideri Özbegistanyň baştutanyna hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň mähirli salamyny we iň gowy arzuwlaryny ýetirdi.

Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary T.Atahallyýewiň hem-de welaýatlaryň häkimleriniň gatnaşmagynda sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirdi. Onda ýurdumyzyň oba hojalyk toplumynda hem-de welaýatlarynda alnyp barylýan möwsümleýin işleriň barşy bilen bagly meselelere garaldy.

Bellenilişi ýaly, şu günler welaýatda ýygnalan bugdaý hasylyny galla kabul ediş nokatlaryndan elewatorlara we ammarlara ýitgisiz daşamak, orakdan boşan meýdanlary sürmek, geljek ýylyň hasyly üçin bugdaý tohumlaryny taýýarlamak, şeýle hem gallaçylar bilen döwlete tabşyrylan hasyly, hyzmat ediji edara-kärhanalar bilen ýerine ýetirilen işler üçin hasaplaşyklary öz wagtynda geçirmek boýunça işler alnyp barylýar.

Şunuň bilen birlikde, welaýatda güýzlük ýeralmanyň, gök-bakja we beýleki oba hojalyk ekinleriniň ekişine taýýarlyk görülýär.

Şeýle hem häkimler Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanylmaga berilmegi meýilleşdirilýän medeni-durmuş we önümçilik maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň ýagdaýy barada hasabat berdiler.

Döwlet Baştutanymyz iş maslahatyna gatnaşyjylara ýüzlenip, daýhan yhlasy bilen ýetişdirilen bugdaý hasylynyň elewatorlara we ammarlara ýitgisiz daşalmagyny hem-de ýerleşdirilmegini, önüm öndürijiler bilen tabşyrylan bugdaý hasyly üçin hem-de hyzmat ediji edara-kärhanalar bilen hasaplaşyklaryň öz wagtynda bökdençsiz geçirilmegini, azyklyk oba hojalyk ekinleriniň güýzki ekişine talabalaýyk taýýarlyk görülmegini gözegçilikde saklamak babatda birnäçe tabşyryklary berdi.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Wýetnamyň Kommunistik partiýasynyň Merkezi Komitetiniň Baş sekretary Nguýen Fu Çonguň aradan çykmagy zerarly Wýetnam Sosialistik Respublikasynyň Prezidenti To Lama we ýurduň ähli halkyna çuňňur gynanjyny bildirdi.

“Nguýen Fu Çong görnükli partiýa ýolbaşçysy we döwlet işgäri bolmak bilen, Wýetnamyň abadançylygy we gülläp ösmegi ugrunda uly işleri bitirdi” diýlip, hatda bellenilýär.

Döwlet Baştutanymyz şu agyr pursatda merhumyň dogan-garyndaşlaryna hem-de ýakynlaryna gynanjyny we medet beriji sözlerini beýan etdi.

19-njy iýulda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda döwlet durmuşyna degişli birnäçe meselelere garaldy.

Ilki bilen, Mejlisiň Başlygy D.Gulmanowa alnyp barylýan kanun çykaryjylyk işi barada maglumat berdi.

Hususan-da, milli parlamentiň ýedinji çagyrylyşynyň şu ýylyň 13-nji iýulynda geçirilen altynjy maslahatynyň jemleri barada habar berildi. Maslahatda Türkmenistanyň Býujet, Ilaty durmuş taýdan goramak, Sanitariýa kodekslerine, bedenterbiýe we sport, döwlet ylmy-tehniki syýasaty, ylmy edaralar, sportda dopinge garşy göreşmek, tohumçylyk bilen baglanyşykly Kanunlara we başga-da käbir kanunçylyk namalaryna üýtgetmeler hem-de goşmaçalar girizmek boýunça kanun taslamalary ara alnyp maslahatlaşyldy we kabul edildi, Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil — Adalatçynyň maglumaty diňlenildi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary H.Geldimyradow hormatly Prezidentimiziň tabşyrygyna laýyklykda, integral mikroshemalaryň topologiýalaryny döwlet belligine almak bilen baglanyşykly hereketleriň amala aşyrylmagy üçin ýygymlary düzgünleşdirmek bilen bagly görülýän çäreler barada hasabat berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Amanow “Türkmennebit” döwlet konserniniň Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynyň suwuklandyrylan gazy saklaýan we ýükläp iberýän desgalarynyň kuwwatyny artdyrmak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary T.Atahallyýew ýurdumyzyň welaýatlarynda möwsümleýin oba hojalyk işleriniň geçirilişi barada hasabat berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Annamämmedow gözegçilik edýän düzümleriniň işine sanly ulgamy ornaşdyrmak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Atdaýew mekdep harytlarynyň satuw-söwdasyny guramak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa ýurdumyzda “Gorkut ata” atly halkara kinofestiwaly geçirmegiň guramaçylyk meseleleri barada hasabat berdi. Bu çäräni hormatly Prezidentimiziň 2023-nji ýylyň 4-nji ýanwarynda çykaran Karary bilen tassyklanan meýilnama laýyklykda, şu ýylyň noýabrynda guramak meýilleşdirilýär.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Orazdurdyýewa ýurdumyzyň ýygyndy toparyny şu ýylyň 26-njy iýuly — 11-nji awgusty aralygynda Fransiýa Respublikasynyň Pariž şäherinde geçiriljek XXXIII tomusky Olimpiýa oýunlaryna ugratmak bilen bagly alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow Türkmenistanyň gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri babatda 2025 — 2030-njy ýyllar üçin halkara hyzmatdaşlygyny berkitmek boýunça Meýilnamany taýýarlamak meselesi barada hasabat berdi.

Şeýle hem, mejlisde döwlet durmuşyna degişli başga-da birnäçe meselelere garaldy we olar boýunça degişli çözgütler kabul edildi.