Hormatly Prezidentimiz, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň bazarlarymyzy, toý saçaklarymyzy ýylyň bütin dowamynda özümizde öndürilen ter gök önümler bilen üpjün etmek baradaky görkezmelerinden ugur alyp, «Altyn — Nur Zamany» hususy kärhanasynyň zähmetsöýer işgärleri hem bu işe öz saldamly goşantlaryny goşýarlar. Bu kärhanada zähmet çekýänleriň köpüsiniň ýaşlardygy has-da buýsandyryjydyr. Olaryň ählisi diýen ýaly Türkmenistanyň Agrar partiýasynyň işjeň agzalary.

Ýurdumyzyň hususy önüm öndürijileriniň döredijilikli hem-de yhlasly işleri netijesinde öňler bazarlarda we söwda nokatlarynda ildeşlerimize diňe möwsümleýin ýetirilýän azyk önümleriniň ýylyň bütin dowamynda elýeterli bolmagy azyk bolçulygynyň nyşanydyr. Mysal üçin, tebigatyň peşgeşi, nygmaty bolan kömelekler diňe ýaz paslyna mahsus bolan ýokumly azyk önümi. Emma, häzirki wagtda bu önümi ter görnüşinde gyş paslynda hem bazarlardan satyn alyp bolýandygy geň däl.

Çünki biziň gürrüňini edýän kärhanamyzda kömelekleriň birnäçe görnüşini ösdürip ýetişdirýän ýyladyşhananyň işe girizilmegi bilen, obaly ýaşlaryň onlarçasyna iş orunlary hem döredildi. Ýyladyşhanada ösdürilip ýetişdirilýän kömelek hasyly terligi bilen Balkanabat şäheriniň ilatyna ýetirilýär.

Bu hususy kärhanada günüň dowamynda 300 kilogramdan gowrak ter kömelek, 2 müňden gowrak çüýşe gapda gaplanan marinadly gelin kömelegi öndürilýär. Kärhana degişli bolan mellek ýerlerde ýetişdirilen gök-bakja we miwe önümlerinden 4 müň sany 0,5 litr sygymly çüýşe gaplarda gaplanan şerbetler, 4 müň sany 480 gram sygymly çüýşe gaplarda gaplanan mürepbeler hem söwda nokatlaryna ugradylýar. Munuň özi hormatly Prezidentimiziň ilatymyzy ýyladyşhanalarda ösdürilip ýetişdirilýän gök önümler bilen üpjün etmek babatdaky talaplaryna laýyk işleriň buýsançly netijeleridir.

Halkymyz hakynda ýadawsyz alada edýän hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak bolsun, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe alyp barýan il-ýurt bähbitli, umumadamzat ähmiýetli beýik işleri rowaçlyklara beslensin!

Näzbibi KUBAÝEWA,

TAP-nyň Balkan welaýat komitetiniň baş hünärmeni.

Häzirki wagtda ýurdumyzda milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýalaşdyrmak, elektron senagatyny ösdürmek, maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň iň soňky gazananlaryna esaslanýan ösen ykdysadyýeti kemala getirmek, innowasion, ýokary tehnologiýaly, bäsleşige ukyply sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça netijeli işler amala aşyrylýar.

Bu möhüm işlere Türkmenistanyň Prezidentiniň «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyny tassyklamak hakynda» kabul eden Karary badalga berdi. Bellemeli zat, sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça durmuşa geçirilýän işlerde ýurdumyzyň dolandyryş ulgamy üçin ýokary derejeli häzirki zaman hünärmenlerini taýýarlamak zerurlygy ýüze çykýar. Şunuň bilen baglylykda, bu babatda daşary ýurtlaryň birnäçesinde toplanan tejribäniň öwrenilmegi, bir tarapdan, ylym we bilim ulgamlarynyň düýpli özgerdilmegini, elektron senagatyň depginli ösdürilmegini, ylmy talap edýän önümçilikleriň döredilmegine işewürleriň çekilmegini giňden talap edýär.

Sanly ykdysadyýetiň hereket etmegi jemgyýetiň, işewürligiň we dolandyryş edaralarynyň bir wagtda sanlylaşdyrylmagyny şertlendirýär. Ykdysadyýeti sanlylaşdyrmagy ösdürmek depginleri ýurdumyzyň täze ykdysady döwri üçin işgärleri taýýarlamak we täzeden okatmak depginleri bilen aýakdaş gitmelidir. Şoňa görä-de, programmaçylar, inženerler, tehnologlar ýaly hünärmenlere zerurlyk göz öňünde tutulyp, ýurdumyzyň ýokary okuw mekdepleriniň maksatnamalaryna täze ugurlary öwrenmek, döwrüň talaplaryna laýyk gelýän hünärler boýunça hünärmenleri taýýarlamak bilen bagly wajyp wezipeler girizildi.

Netijede, hünär bilimini berýän okuw mekdeplerinde ýaş nesillerimizden sanly ykdysadyýet bilen bagly ugurlar boýunça hünärmenleriň uly tapgyry taýýarlanylýar. Munuň özi geljegimiziň ýaşlar bilendigini, şeýle-de sanly ykdysadyýetiň netijeliliginiň örän ýokarydygyny aýdyňlygy bilen tassyklaýar.

Ýulduz NURGELDIÝEWA,

Halkara ynsanperwer ylymlary we ösüş uniwersitetiniň mugallymy.

Aşgabat, 22-nji dekabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onuň gün tertibine birnäçe resminamalaryň taslamalary we beýleki meseleler girizildi.

Ilki bilen, Mejlisiň Başlygy D.Gulmanowa ýurdumyzda amala aşyrylýan özgertmeler maksatnamalarynyň hukuk esaslaryny kemala getirmäge, pudaklaryň işiniň netijeliligini ýokarlandyrmaga, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da gowulandyrmaga gönükdirilen täze kanunlary kabul etmek we hereket edýän kanunçylyk namalaryny kämilleşdirmek ugrunda alnyp barylýan işler barada maglumat berdi. Hususan-da, Raýat kodeksiniň täze beýanynyň, “Gidrometeorologiýa işi hakynda”, “Energiýany tygşytlamak we energiýadan netijeli peýdalanmak hakynda” Türkmenistanyň Kanunlarynyň taslamalaryny taýýarlamak işleriniň alnyp barylýandygy barada aýdyldy.

Şeýle-de daşary ýurtlaryň parlamentleri we abraýly halkara guramalar bilen gatnaşyklary pugtalandyrmak boýunça yzygiderli görülýän çäreler barada habar berildi. Hususan-da, Eýran Yslam Respublikasynyň Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi bilen duşuşyk geçirildi. Duşuşygyň barşynda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Mejlisiň Başlygy deputatlaryň Germaniýanyň Halkara hyzmatdaşlyk boýunça jemgyýetiniň Türkmenistanda Durnukly ösüş maksatlaryny durmuşa geçirmek, BMG-niň hemişelik utgaşdyryjysynyň ýurdumyzdaky wekilhanasynyň ekoulgamlary gorap saklamak bilen baglanyşykly meseleler boýunça guran çärelerine gatnaşandyklaryny belledi.

Mejlisiň deputatlary öz saýlaw okruglarynda Garaşsyz Watanymyzy ösdürmek strategiýasynyň maksatlaryny hem-de wezipelerini, kabul edilýän kanunlaryň many-mazmunyny düşündirmek, ýurdumyzda gazanylýan üstünlikleriň, amala aşyrylýan oňyn özgertmeleriň taryhy ähmiýetini wagyz etmek boýunça degişli işleri alyp barýarlar.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow täze kanun taslamalary işlenip taýýarlanylanda, olaryň kämil, döwrebap bolmagyny gazanmagyň möhümdigini belledi. Bu kanunlar döwletimiziň alyp barýan netijeli syýasatyny görkezmelidir, halkymyzyň hal-ýagdaýyny has-da gowulandyrmaga gönükdirilmelidir diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary H.Geldimyradow hormatly Prezidentimiziň şu ýylyň 8-nji dekabrynda sanly ulgam arkaly geçiren Ministrler Kabinetiniň mejlisiniň barşynda beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi. Hususan-da, şu ýylyň 20-nji dekabryna çenli eýeçiligiň görnüşine garamazdan, ähli edara-kärhanalar tarapyndan zähmet haklarynyň doly tölenendigi barada habar berildi. Şunuň bilen birlikde, pensiýalar, döwlet kömek pullary, talyp we diňleýji haklary hem doly tölenildi.

Soňra wise-premýer Döwlet daşary ykdysady iş bankynyň maslahat beriş hyzmatlaryny ýerine ýetirmek babatda şertnama baglaşmak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, häzirki wagtda bank işini kämilleşdirmäge, bu ulgama döwrebap halkara ülňüleri ornaşdyrmaga, dünýäniň abraýly maliýe düzümleri we ösüş banklary bilen hyzmatdaşlygy giňeltmäge gönükdirilen anyk çäreler durmuşa geçirilýär.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, ykdysadyýetimiziň bank ulgamy bilen bagly işleri yzygiderli kämilleşdirmäge möhüm ähmiýet bermegiň zerurdygyny nygtady. Şunuň bilen baglylykda, wise-premýere halkara tejribeden ugur alyp, bu babatda degişli işleri geçirmek tabşyryldy.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Amanow nebithimiýa senagatyny kämilleşdirmek hem-de döwrebap tehnologiýalary ornaşdyrmagyň hasabyna “Türkmennebit” döwlet konserniniň nebiti gaýtadan işleýän zawodlarynyň bökdençsiz işlemegini üpjün etmek boýunça durmuşa geçirilýän çäreler barada hasabat berdi. Nygtalyşy ýaly, nebiti çuňňur gaýtadan işlemek maksady bilen, döwlet konserniniň düzümlerinde zerur işler, hususan-da, Seýdiniň nebiti gaýtadan işleýän zawodynyň degişli desgalaryny döwrebaplaşdyrmak işleri alnyp barylýar.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, nebitgaz toplumynda önümçilik kärhanalarynyň, hususan-da, nebiti gaýtadan işleýän zawodlaryň doly taslama kuwwatynda işledilmeginiň döwrüň möhüm talaby bolup durýandygyny nygtady. Döwlet Baştutanymyz bu zawodlaryň bökdençsiz işlemegini üpjün etmegiň zerurdygyna ünsi çekip, wise-premýere birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary T.Atahallyýew ýurdumyzyň welaýatlarynda möwsümleýin oba hojalyk işleriniň alnyp barlyşy barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, geljek ýylda bugdaýyň bol hasylyny ösdürip ýetişdirmek maksady bilen, ekin meýdanlarynda ideg işleri agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda alnyp barylýar. Ýygnalan pagta hasylyny talabalaýyk saklamak, ýokary hilli gaýtadan işlemek boýunça degişli işler geçirilýär. Geljek ýylyň pagta hasylynyň düýbüni tutmak maksady bilen, gowaça ekiljek meýdanlarda sürüm we tekizleýiş, oba hojalyk tehnikalaryny, gurallaryny taýýarlamak işleri alnyp barylýar. Şeýle hem maldarçylygy ösdürmek, mallaryň baş sanyny artdyrmak we olaryň ýyly, dok gyşladylmagyny üpjün etmek boýunça netijeli çäreler görülýär.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, şu günler ýurdumyzyň welaýatlarynda jogapkärli möwsümiň dowam edýändigine ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, oba hojalyk işleriniň talabalaýyk guralyşyna gözegçiligi has-da güýçlendirmek zerurdyr diýip, döwlet Baştutanymyz wise-premýere degişli tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Annamämmedow Türkmenistany senagat taýdan ösen ýurda öwürmek boýunça öňde goýlan wezipeleri ýerine ýetirmek babatda alnyp barylýan işler hem-de “Türkmenhimiýa” döwlet konserni tarapyndan ýerli çig mal serişdelerini rejeli we netijeli peýdalanmak, hususan-da, “Guwlyduz” kombinatynda täze önümçiligi ýola goýmak boýunça ýerine ýetirilýän işler barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, uly islegden peýdalanýan, ekologik taýdan bäsdeşlige ukyply ýokary hilli duzlaryň dürli görnüşlerini öndürmek üçin häzirki zaman tehnologiýalary ornaşdyrylan döwrebap önümçilikleri ýola goýmak maksadalaýyk hasaplanýar.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, «Türkmenhimiýa» döwlet konserniniň önümçilik kärhanalarynda netijeli we sazlaşykly işiň guralmagynyň berk talap bolup durýandygyny nygtady. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz konserniň «Guwlyduz» kombinatynda täze önümçiligi ýola goýmak boýunça teklipleri goldady we wise-premýere bu ugurda degişli işleri geçirmegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Atdaýew dokma pudagyny mundan beýläk-de ösdürmek, maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak babatda alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, häzirki wagtda Dokma senagaty ministrliginiň garamagynda önümçilik kärhanalarynyň onlarçasy hereket edip, olara dünýäniň öňdebaryjy kompaniýalarynyň ýokary tehnologiýaly enjamlary ornaşdyryldy. Bu kärhanalarda öndürilýän önümler içerki we daşarky bazarlarda uly islegden peýdalanýar. Wise-premýer döwlet Baştutanymyzyň tabşyryklaryna laýyklykda, kärhanalary önümçilik serişdeleri bilen üpjün etmek üçin daşary ýurt kompaniýalary bilen göni hyzmatdaşlygyň ýola goýlandygyny aýtdy.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Garaşsyz ýurdumyzyň ýokary depginde ösýän dokma pudagynda täze tehnologiýalaryň ulanylmagynyň döwrüň talabydygyny belledi. Şoňa görä-de, bu ulgamda halkara tejribeden ugur alynmalydyr diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy we wise-premýere degişli işleri ýola goýmagy tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa geljek ýylyň ýanwar aýynda geçiriljek esasy çäreleriň Tertibi barada hasabat berdi.

Bellenilişi ýaly, täze, 2024-nji ýylda beýik türkmen şahyry Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy mynasybetli welaýatlarda, Aşgabat we Arkadag şäherlerinde dürli forumlary, duşuşyklary, sergileri, konsertleri, aýdym-sazly dabaralary guramak göz öňünde tutulýar, şeýle hem ýurdumyzyň ýokary okuw mekdeplerinde “Türkmenistan — ruhubelentligiň we sagdynlygyň ýurdy” atly sport ýaryşlaryny geçirmek, ozal yglan edilen döredijilik bäsleşikleriniň netijelerini jemlemek meýilleşdirilýär.

Hasabatyň dowamynda täze ýylyň ilkinji gününde göz öňünde tutulan dabaralar barada aýratyn durlup geçildi. Hususan-da, Söwda-senagat edarasynyň binasynda çagalar üçin baýramçylyk çäreleri guralar, “Älem” medeni-dynç alyş merkeziniň, Döwlet sirkiniň, welaýatlaryň hem-de Arkadag şäheriniň baýramçylyk meýdançalaryndaky baş arçanyň ýanynda köp sanly dabaralar geçiriler.

Geljek aýyň esasy çäreleriniň hatarynda şekillendiriş sungaty eserleriniň sergisi, Türkmenistan bilen Eýran Yslam Respublikasynyň zenan suratkeşleriniň gatnaşmagynda ussatlyk sapaklary we maslahat, “Beýik Ýüpek ýolunyň Zarawşan — Garagum geçelgesi” atly köptaraplaýyn hödürnamanyň ÝUNESKO-nyň Bütindünýä mirasynyň sanawyna girizilmegi mynasybetli dabaraly maslahat, Dokma senagaty ministrliginiň Modalar öýünde türkmen milli lybaslarynyň görkezilişi, zehinli çagalara Gulbaba adyndaky çagalar baýragynyň gowşurylyş dabarasy, 2024-nji ýylda Änew şäheriniň “Türki dünýäniň medeni paýtagty” diýlip yglan edilmegi mynasybetli maslahat we sergi bar.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, geljek ýylyň ýanwar aýynda geçiriljek çärelere gowy taýýarlyk görmegiň zerurdygyny belledi. Bu çäreler Garaşsyz ýurdumyzyň täze sepgitlere tarap batly gadamlaryny giňden açyp görkezmelidir. Şunuň bilen baglylykda, wise-premýere anyk tabşyryklar berildi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary N.Amannepesow degişli ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary tarapyndan Täze ýyl baýramyny hem-de 2024-nji ýylyň 1 — 10-njy ýanwary aralygynda mekdep okuwçylarynyň gyşky dynç alyş günlerini geçirmek boýunça taýýarlanylan meýilnamalar barada hasabat berdi. Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynyň Täze ýyl baýramçylyk dabaralary çagalar baglarynda, umumybilim berýän orta mekdeplerde, medeni-dynç alyş merkezlerinde, seýilgählerde guramaçylykly geçirilýär. Körpelere we ýetginjeklere niýetlenen sahna oýunlarydyr kinofilmleriň görkezilişi, ýaşlaryň arasynda döredijilik bäsleşikleri, ýurdumyzyň taryhy-medeni ýerlerine, muzeýlere gezelençler göz öňünde tutulýar.

Ýetip gelýän 2024-nji ýylyň birinji gününde, asylly däbe eýerip, Söwda-senagat edarasynda Täze ýyl mynasybetli çagalaryň baýramçylyk dabarasynda Döwletliler köşgünde terbiýelenýän çagalara hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň we türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň adyndan sowgatlar gowşurylar. 1 — 10-njy ýanwar aralygynda bu ýerde çagalaryň jemi 4 müňüsine sowgatlar berler.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, Täze ýyl baýramyna bagyşlanan dabaralary ýokary derejede geçirmegi hem-de mekdep okuwçylarynyň gyşky dynç alyş günlerini talabalaýyk guramagy tabşyrdy.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredowa söz berildi. Ol ABŞ-nyň Nýu-Ýork şäherinden gelip gowşan hoş habar barada aýtdy. Bellenilişi ýaly, şu ýylyň 19-njy dekabrynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasynyň 49-njy plenar mejlisiniň dowamynda Türkmenistanyň başlangyjy esasynda «Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek üçin ulagyň ähli görnüşleriniň arabaglanyşygyny berkitmek» hem-de «Durnukly ösüşi üpjün etmekde ygtybarly we durnukly energiýa birikmesiniň esasy orny» atly Kararnamalar biragyzdan kabul edildi. Bu wakanyň Gahryman Arkadagymyzyň durnukly ulag we energetika babatda öňe süren strategik başlangyçlarynyň hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda yzygiderli durmuşa geçirilýändiginiň nobatdaky aýdyň nyşanydygy nygtaldy. Şol başlangyçlar dünýä jemgyýetçiliginiň giň goldawyna mynasyp boldy.

Döwlet Baştutanymyzy we türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowy bu daşary syýasy üstünlik bilen tüýs ýürekden gutlap, wise-premýer, daşary işler ministri Arkadagly Gahryman Serdarymyza, Gahryman Arkadagymyza berk jan saglyk, ýurdumyzyň rowaçlygy, türkmenistanlylaryň abadançylygy, Bitarap Watanymyzyň halkara abraýynyň has-da belende galdyrylmagy ugrunda alyp barýan giň gerimli işlerinde täze üstünlikleri arzuw etdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasy bilen syýasy, durmuş-ykdysady, ynsanperwer ugurlarda hyzmatdaşlygyny kämilleşdirmek boýunça amala aşyrylýan işler barada hasabat berdi. Mälim bolşy ýaly, abraýly halkara guramalar bilen gatnaşyklary ösdürmek Türkmenistanyň daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, BMG bilen köpýyllyk hyzmatdaşlygyň strategik häsiýete eýedigini bellemek gerek. Bu däp bolan hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak, täze many-mazmun bilen baýlaşdyrmak maksady bilen, wise-premýer, daşary işler ministri döwlet Baştutanymyzyň garamagyna degişli teklipleri hödürledi.

Bellenilişi ýaly, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow BMG-niň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasynda eden çykyşynda BMG-niň Tertipnamasynyň kadalary we halkara hukugyň umumy ykrar edilen düzgünleri esasynda Ählumumy howpsuzlyk strategiýasyny işläp taýýarlamak mümkinçiligini ara alyp maslahatlaşmaga girişmegi teklip etdi. Bu başlangyjy amala aşyrmak, şeýle-de agzalan Strategiýanyň esasy ugurlaryny we many-mazmun taýdan görnüşini kesgitlemek maksady bilen, BMG-niň çäklerinde degişli iş toparyny döretmegi öwrenmek meselesine garamak teklip edilýär. Onuň düzümine Bitaraplygyň dostlary toparyna girýän döwletleriň wekilleri girip bilerler.

Häzirki wagtda döwlet Baştutanymyzyň ýolbaşçylygynda Türkmenistanda Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek boýunça yzygiderli işler alnyp barylýar. Şunuň bilen baglylykda, 2023-nji ýylyň 14-nji dekabrynda Aşgabatdaky BMG-niň wekilhanalarynyň ýolbaşçylarynyň gatnaşmagynda «Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň arasynda durnukly ösüş ugrunda 2021 — 2025-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly maksatnamasynyň» çäklerinde döredilen degişli Milli iş toparlarynyň bilelikdäki mejlisi geçirildi. Duşuşygyň dowamynda 2026 — 2030-njy ýyllar üçin şeýle maksatnamany taýýarlamagyň maksadalaýykdygy bellenildi. Şunuň bilen baglylykda, Birleşen Milletler Guramasynyň ýöriteleşdirilen edaralary bilen bilelikde 2024-nji ýylyň birinji çärýeginde degişli işe başlamak teklip edilýär.

Şeýle-de Türkmenistanyň daşky gurşawy goramak boýunça pudagara toparynyň çäginde howanyň üýtgemegi meseleleri boýunça hünärmenler toparyny döretmek we bu topara Birleşen Milletler Guramasynyň Howanyň üýtgemegi baradaky Çarçuwaly konwensiýasyna gatnaşyjy taraplaryň 28-nji maslahatynyň (СOP28) kararlaryndan gelip çykýan wezipeleri ýerine ýetirmek üçin “Ýol kartasyny” işläp düzmegi tabşyrmak teklip edilýär. Türkmenistanda geçirilen Ýaşlar maslahatynyň netijeleri boýunça we türkmen ýaşlarynyň BAE-niň Dubaý şäherinde geçirilen 18-nji Bütindünýä ýaşlar maslahatyna gatnaşmagy esasynda 2024-nji ýyl üçin howanyň üýtgemeginiň öňüni almak we uýgunlaşmak boýunça iş meýilnamasyny taýýarlamak hem teklip edilýär.

Ýurdumyzyň ynsanperwer syýasatynyň möhüm ugurlarynyň biri adamlaryň azatlyklaryny we hukuklaryny goramaga gönükdirilendir. Bu babatda öňde goýlan wezipeleri amala aşyrmakda Türkmenistanyň Adalatçysynyň ähmiýeti uludyr. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanda Adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekiliň mümkinçiliklerini güýçlendirmek maksady bilen, Adalatçynyň diwanynyň gurluşynda çagalaryň, zenanlaryň we telekeçileriň hukuklaryny goramak boýunça täze ugurlary açmak meselesini öwrenmek teklip edilýär.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzyň Birleşen Milletler Guramasy bilen alyp barýan hyzmatdaşlygyny mundan beýläk-de ösdürmäge ygrarlydygyny tassyklady. Döwlet Baştutanymyz BMG bilen gatnaşyklarda ileri tutulýan ugurlara aýratyn üns bermegiň hem-de öňe sürülýän başlangyçlar boýunça netijeli işleri alyp barmagyň zerurdygyny nygtap, wise-premýer, daşary işler ministrine degişli tabşyryklary berdi.

Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň Baş direktory M.Çakyýew Türkmenistanyň raýat awiasiýasynyň awiasiýa howpsuzlygy boýunça pudagara toparyny döretmek hakynda Kararyň taslamasynyň taýýarlanylyşy barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, Türkmenistanyň Howa kodeksine, “Ulag howpsuzlygy hakynda” Türkmenistanyň Kanunyna we Halkara raýat awiasiýasy guramasynyň degişli standartlaryna hem-de tejribesine laýyklykda, uçuşlaryň ýokary derejedäki howpsuzlygyny, durnuklylygyny, netijeliligini üpjün etmäge, bu ulgamda hukuk namalaryny işläp taýýarlamaga gönükdirilen utgaşykly işler geçirildi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyzyň garamagyna degişli resminamanyň taslamasy hödürlenildi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, Garaşsyz ýurdumyzyň raýat awiasiýasyny kämilleşdirmek işinde onuň howpsuzlyk meselesine uly ornuň degişlidigini nygtady. Döwlet Baştutanymyz bu ugurda işiň utgaşykly alnyp barylmagyny üpjün etmek maksady bilen, «Türkmenistanyň raýat awiasiýasynyň awiasiýa howpsuzlygy boýunça pudagara toparyny döretmek hakynda» Karara gol çekip, resminamany sanly ulgam arkaly agentligiň ýolbaşçysyna iberdi we birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Mejlisiň dowamynda M.Çakyýew gözegçilik edýän düzümleri tarapyndan Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy mynasybetli durmuşa geçirilýän işler barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, şanly senäni dabaraly bellemek boýunça geçirilmeli çäreleriň Meýilnamasyna laýyklykda, “Türkmenaragatnaşyk” agentligi tarapyndan degişli ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary bilen bilelikde Magtymguly Pyragy ensiklopediýasyny sanly we neşir görnüşinde taýýarlamak, Magtymguly Pyragy portalyny döretmek ugrunda degişli işler alnyp barylýar. Mundan başga-da, halkara derejede geçirilýän çäreleriň ähmiýetini wagyz etmek maksady bilen, ýubileý poçta markalarynyň şekil taslamalaryny taýýarlamak boýunça döredijilik bäsleşigini geçirmek göz öňünde tutulýar.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, geljek ýylda Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy bilen bagly köp çäreleriň geçiriljekdigini nygtap, akyldar şahyrymyzyň şanly toýy mynasybetli poçta markalaryny goýbermek we olaryň şekil taslamasyny düzmek üçin döredijilik bäsleşigini ýokary derejede geçirmegiň zerurdygyny belledi.

Soňra hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň agzalaryna we watandaşlarymyza ýüzlenip, Täze ýylyň öň ýanynda Birleşen Milletler Guramasynyň Nýu-Ýork şäherinde ýerleşýän ştab-kwartirasyndan hoş habarlaryň gelip gowşandygyny belledi. 19-njy dekabrda bu guramanyň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasynyň 49-njy plenar mejlisiniň dowamynda Türkmenistanyň başlangyjy esasynda «Durnukly ösüşi üpjün etmekde ygtybarly we durnukly energiýa birikmesiniň esasy orny» hem-de «Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek üçin ulagyň ähli görnüşleriniň arabaglanyşygyny berkitmek» atly Kararnamalar biragyzdan kabul edildi.

Gahryman Arkadagymyzyň başlangyçlary bilen öňe sürlüp, ozal hem birnäçe gezek ykrar edilen bu halkara resminamalara dünýä ýurtlarynyň köp sanlysynyň awtordaş bolup çykyş etmegi olaryň tutuş adamzat üçin örän möhümdigini görkezýär diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady. Bellenilişi ýaly, ýurdumyzyň öňe sürýän dünýä ähmiýetli başlangyçlarynyň Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan ykrar edilmegi Garaşsyz, Bitarap Watanymyzyň halkara abraýynyň örän ýokarydygynyň nobatdaky güwäsi boldy.

Türkmenistan Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek boýunça halkara tagallalary birleşdirmäge gönükdirilen netijeli garaýyşlary we başlangyçlary giňden goldaýar diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow aýtdy we geljekde-de Birleşen Milletler Guramasy bilen bu ugurda netijeli hyzmatdaşlygyň dowam etdiriljekdigini belledi.

Çykyşynyň ahyrynda döwlet Baştutanymyz mejlise gatnaşyjylary we ähli watandaşlarymyzy gelip gowşan hoş habarlar — ähmiýetli Kararnamalaryň kabul edilmegi bilen ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutlady.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly geçirilen Ministrler Kabinetiniň mejlisini jemläp, oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, maşgala abadançylygyny, berkarar Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Eziz Watanymyzda milli ykdysadyýetiň esasy ulgamlarynyň biri bolan nebitgaz pudagyny köpugurly ösdürmäge, kämil hünärmenleri taýýarlamaga möhüm üns berilýär. Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynyň 14-nji dekabrynda ýurdumyzda Nebitgaz senagaty we geologiýa işgärleriniň güni dabaraly bellenildi. Häzirki wagtda «Türkmenistanyň nebitgaz senagatyny ösdürmegiň 2030-njy ýyla çenli döwür üçin Maksatnamasy» üstünlikli durmuşa geçirilýär. Energiýa serişdeleriniň ätiýaçlyk gorlary boýunça dünýäde öňdäki orunlaryň birini eýeleýän «Galkynyş» gaz käniniň tapgyrlaýyn özleşdirilmegi türkmen tebigy gazyny halkara bazarlara ibermegiň mümkinçiliklerini giňeldýär. Mawy ýangyjyň eksportyny köpugurly esasda ösdürmek strategiýasy durmuşa geçirilýär. Şunda uglewodorod serişdelerini çykarmak mümkinçilikleriniň artdyrylmagyna üns berilýär. Ýurdumyzyň köp künjeklerinde geologik-barlag, gazuw-agtaryş işleriniň giň gerimde geçirilmegi bilen, täze maglumatlar, netijeler alynýar.

Tebigy gazy gaýtadan işläp, dünýä bazarynda isleg bildirilýän önümleri öndürýän döwrebap gazhimiýa toplumlary gurlup, ulanmaga berilýär. Nebit we gaz ýataklarynda netijeli, häzirki döwrüň talaplaryna laýyk gelýän täze innowasion tehnologiýalara, ylmyň soňky gazananlaryna, sanly çözgütlere esaslanýan işler alnyp barylýar. Ýurdumyzda tebigy serişdeler özleşdirilende, oýlanyşykly, daşky gurşawa aýawly çemeleşmek ýörelgeden ugur alynýar. Milli gazhimiýa we nebiti gaýtadan işleýän pudaklaryň geljegi uly bolan meýilnamalary ekologik düzüm bilen berk baglydyr. Ulanmaga berilýän senagat desgalarynda ekologik kadalaryň berjaý edilmegine aýratyn ähmiýet berilýär. Energiýa serişdeleri gazylyp alnanda, önümçilige netijeli gorag serişdeleri ornaşdyrylanda ekologik töwekgelçilikleri azaltmak, döwrebap dolandyryş çözgütlerini ulanmak üçin halkara düzümler bilen hyzmatdaşlyk yzygiderli giňeldilýär.

Ýurdumyzda ýangyç-energetika toplumynyň gazananlaryny giňden ýaýmak, nebitgaz pudagynda halkara hyzmatdaşlygy ilerletmek maksatlarynda halkara forumlar yzygiderli geçirilýär. Forumlarda energiýa serişdeleriniň öndürilmegini, ugradylmagyny we sarp edilmegini gurşap alýan ählumumy energiýa howpsuzlygyny üpjün etmek, gyzyklanma bildirýän hyzmatdaşlar bilen özara gatnaşyklaryň ýörelgeleri, energetika diplomatiýasyny, gaýtadan dikeldilýän energetikany, uglewodorodlary gazyp almakda innowasion tehnologiýalary we nou-haulary ösdürmek, metanyň we ugurdaş gazlaryň zyňyndylaryny azaltmak ýaly meseleler ara alnyp maslahatlaşylýar. Bu wezipeleriň durmuşa geçirilmegi milli ykdysadyýetimiziň dürli pudaklarynyň öňünde giň mümkinçilikleri açýar, täze iş orunlaryny döredýär. Milli ylym-bilim we innowasion tehnologiýalar esasynda öz tebigy baýlyklarymyzy netijeli özleşdirmek ykdysadyýetimizi ösdürmegiň iň ygtybarly girewidir.

Çynar GYLYÇDURDYÝEWA,

Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň mugallymy.

Türkmenistanyň Maliýe we Ykdysadyýet ministriniň orunbasarynyň ýolbaşçylygyndaky Türkmenistanyň wekiliýeti şu ýylyň 30-njy noýabrynda Tbiliside geçirilen «Merkezi Aziýada sebitleýin ykdysady hyzmatdaşlyk (CAREC)» Maksatnamasynyň
 22-nji Ministrler maslahatyna gatnaşdy. Ministrler maslahatyna Merkezi Aziýa, Kawkaz, Gündogar we Günorta Aziýa döwletleriniň ýokary derejeli işgärleri gatnaşdy.

Maslahatyň netijeleri boýunça Azerbaýjan Respublikasynyň, Hytaý Halk Respublikasynyň, Gruziýanyň, Gazagystan Respublikasynyň, Gyrgyz Respublikasynyň, Mongoliýanyň, Päkistan Yslam Respublikasynyň, Täjigistan Respublikasynyň, Türkmenistanyň we Özbegistan Respublikasynyň ministrleri we ýokary wezipeli wekilleri Bilelikdäki Ministrleriň beýannamasyny kabul etdiler we bu resminamada Pariž ylalaşygy boýunça ýurtlara öz borçnamalaryny ýerine ýetirmäge ýardam we kömek etmek üçin «Howa üýtgemegi boýunça sebitleýin hereketi: CAREC-iň garaýyşynyň» ylalaşylandygyny aýratyn bellediler.

CAREC Maksatnamasyna agza ýurtlar parnik gazlarynyň zyňyndylaryny azaltmak we howanyň üýtgemegine durnuklylygyny ýokarlandyrmak üçin bilelikde işleşmegi maksat edinýärler.

CAREC-iň Garaýyşynda, energiýa geçişiniň we gaýtadan dikeldilýän energiýany netijeli peýdalanmagyň, sebitdäki energiýa söwdasyny güýçlendirmegiň, innowasion maliýeleşdiriş çözgütleriniň girizilmegine we howanyň durnukly infrastrukturasyna we syýasatlaryna maýa goýmagyň möhümdigini nygtalýar. Resminama, sebitiň howa meýilnamasyny goldamakda Maksatnamanyň ösüş hyzmatdaşlary bilen hyzmatdaşlygy we utgaşdyrmagy talap edýär.

Şu ýylyň başynda neşir edilen giňişleýin gözleg, howanyň üýtgemeginiň CAREC sebitinde ortaça ýokary temperatura, suw ýetmezçiligi, çölleşmegiň ýokarlanmagy we buzluklaryň eremegi ýaly düýpli täsirleri etmegine garaşylýandygyny görkezýär.

Geljegiň tehnologiýalary şu günüň nukdaýnazaryndan

Dünýäde ylmyň we tehnologiýanyň näderejede çalt ösýändigini bu ugurlardaky täzelikleriň ummasyzdygy hem aýdyň görkezýär. Aslynda, bu ugurlara şu günki günde özgertmeleriň hereketlendiriji güýji diýilse dogry bolar. Şonuň üçinem häzir dünýä jemgyýetçiliginiň ýaşaýyş-durmuş şertleri, esasan, hut şu ulgamda amal edilýän işleriň netijesinde ýeňilleşýär. Häzirki sanly transformasiýa döwründe maglumat tehnologiýalarynyň öňünde durýan wezipeler ýurduň ykdysady ösüşini, senagaty, hyzmatlar pudagyny, söwdany hem-de beýleki ulgamlaryň işini ilerletmäge itergi berjek täzeçil taslamalaryň durmuşa geçirilmegi bilen bagly. Ýurdumyzyň tejribesinde bu ugurlara uly ähmiýet berlip, ykdysadyýeti sanlylaşdyrmak konsepsiýasy geljegi uly taslamalary özünde jemleýär. Şu ýylyň noýabrynda paýtagtymyzda geçirilen telearagatnaşyk, telemetriýa, habar beriş tilsimatlarynyň we teleradioýaýradyş enjamlarynyň «Türkmentel — 2023» atly XVI halkara sergisinde we ylmy maslahatynda tanyşdyrylan enjamlar, ýakyn geljekde ýola goýulmagy meýilleşdirilýän tehnologik täzelikler Türkmenistanda sanly ulgamyň ösüşiniň täze tapgyryny alamatlandyrdy.

Ýurdumyzda sanlylaşdyrma döwrüne netijeli taslamalar bilen gadam basyldy. Häzirki wagtda döwlet Baştutanymyzyň bu ugurda döredýan giň mümkinçilikleriniň netijesinde, «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynda» kesgitlenen wezipelerden ugur alnyp, IT (maglumat tehnologiýalary) ulgamynyň zerur bolan amallary tapgyrlaýyn durmuşa ornaşdyrylýar. Şu günüň nukdaýnazaryndan seljerilse, milli aragatnaşygyň we maglumat tehnologiýalary ulgamynyň kämilleşdirilmegi oňyn häsiýete eýe. Tehnologiýanyň täzeçil, geljegi uly ugurlaryny amal etmekde türkmen tejribesi baýlaşýar. Ýurdumyzda dünýädäki özgertmeler bilen gyradeňlige ýetmegi nazarlaýan çemeleşmeler ýola goýulýar.

Aragatnaşygyň we IT ulgamynyň ösüşi

Bilermenleriň belleýşi ýaly, ýurtda bitewi kommunikasiýanyň, maglumat tehnologiýalarynyň ösüşi, ilkinji nobatda, infrastrukturany ösdürmekden ugur alýar. Internet toruna elýeterliligi we enjamlaýyn binýady kämilleşdirmek sanly taslamalaryň çeşmesidir. Internetiň tizliginiň ýokarlandyrylmagy jemgyýetiň bitewi aragatnaşyga bolan mümkinçiligini kesgitläp, dürli hili hyzmatlardan peýdalanmakda ýeňilligi döredýär.

Tehnologik adalga bilen aýdylanda, geljegiň «sanly jemgyýetini» gurmagyň esasy şertleriniň biri-de adamlaryň hyzmatlardan onlaýn peýdalanmagyny, onuň mümkinçiliklerine düşünmegini gazanmakdyr. Sebäbi bu ugurdaky taslamalaryň zerurlygy hem, olaryň täze görnüşleriniň ýüze çykmagy-da jemgyýetiň aň-düşünjesine bagly. Şol sebäpden ýurdumyzda sanly ykdysadyýeti döretmekde jemgyýetiň maglumat tehnologiýalary babatdaky sowatlylygynyň ösdürilýändigi derwaýys hem buýsandyryjydyr.

Türkmenistanda maglumat tehnologiýalary ulgamynda hünär biliminiň kämilleşdirilmegine uly ähmiýet berilýär. Bu ugurdaky tagallalary ýurdumyzda maglumat we telekommunikasiýa ulgamyny, tehnologiýanyň tejribelerini öwrenmäge ýöriteleşen ýokary okuw mekdeplerinde berilýän bilimiň hili aýdyň görkezýär. Talyp ýaşlaryň öwrenýän innowasion bilimleriniň amaly netijeleri bolsa her ýylda geçirilýän halkara maslahatlardyr sergilerde halk köpçüligine giňden ýetirilýär.

Öz gezeginde, sanlylaşdyrmak işiniň häzirki tapgyrynda ýurdumyzyň hojalyk jemgyýetleriniň birnäçe görnüşli başlangyçlary öňe sürýändigini aýtmak gerek. Aglaba ýagdaýda olaryň taslamalary işewürligi ösdürmäge gönükdirilen. Bu söwda etmegiň, hyzmatlardan peýdalanmagyň gerimini giňeldýär. Hojalyk jemgyýetleriniň häzir emeli aň, bulut tehnologiýalary, zatlaryň interneti ýaly ösen tehnologik ulgamlary öz işlerinde netijeli ulanmaklary jemgyýetiň kem-kemden şol şertlere uýgunlaşmagyna ýardam edýär. Kommunikasiýanyň geljegi hasaplanýan ugurlar sarp edilýän zähmeti has aňsatlaşdyrmakda ähmiýetlidir. Sanly transformasiýa döwrüniň bu gatnaşyklary sanlylaşdyrmak işiniň tapgyrlaýyn dowam etdirilýändiginiň mysaly.

Täze işläp taýýarlamalar tejribä daýanýar

Maglumat tehnologiýalarynyň we kommunikasiýanyň bellenilip geçilen ýörgünli taslamalaryny amal etmek häzir diňe dünýäniň ösen we ösüp barýan ýurtlaryna mahsus. Ol, ilki bilen, ýörite infrastrukturanyň bolmagyny talap edýän bolsa, beýleki bir tarapdan, munuň üçin ykdysadyýetiň ösüş derejesiniň degişli taslamalara kybap gelmegi gerek. Geçen ýyllarda dünýäniň ösen ýurtlarynda netijeli häsiýete eýe bolup ugran Big Data, zatlaryň interneti, emeli aň, 5G, VR, AR hem-de awtomatik işe ukyply beýleki tehnologiýalar ýurdumyzda dürli pudaklaryň ösüş maksatnamalarynda orun aldy. Olary ulanmak eýýäm birnäçe ýyllaryň synanyşyklary, çemeleşmeleri netijesinde häzir iň giňişleýin özleşdirilýän bilimleriň hatarynda durýar.

Sanly ulgamyň şertlerinde ýylsaýyn baýlaşdyrylýan tejribeler geljekki taslamalaryň gönezligidir. Ýurdumyzda IT ulgamynda şu günüň iň ähmiýet berilýän ugurlarynyň hatarynda sanly hyzmatlary, şol sanda web saýtlaryň we mobil goşundylaryň, programma üpjünçilikleriniň işlenip düzülmegini, elektron resminama dolanyşygynyň şertleriniň ýola goýulmagyny, «akylly» tehnologiýalaryň girizilmegini, ýagny zatlaryň interneti ýörelgesiniň täze ugurlarynyň açylmagyny, onlaýn söwdanyň giňeldilmegini, wirtual SIM kartlarynyň döredilmegini, birnäçe sanly bank hyzmatlaryny hem-de beýleki taslamalaryň amala aşyrylmagyny görkezmek bolar. Bularyň ählisi häzirki wagtda jemgyýetçilik gatnaşyklarynda giň gerime eýe bolýar.

Sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň özeninde döwlete degişli edara-kärhanalaryň işlerini ilerletmek, olaryň özara baglanyşygyny gazanmak, hödürlenilýän mümkinçilikleriň çeýeligini üpjün etmek durýar. Şonuň üçin-de, soňky ýyllarda döwlet edara-kärhanalarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň resmi web saýtlary açylyp işe girizildi. Olar maglumat aragatnaşygynyň bitewi elýeterliliginiň ulgamyny emele getirip, mowzuklaýyn hyzmatlary özünde jemleýär. Ýurdumyzyň raýatlarynyň bu onlaýn hyzmatlardan peýdalanmak endiklerini gysga wagtyň içinde özleşdirendiklerini bellemeli.

Türkmenistanda sanly ulgam taslamalarynyň täze gazananlary Arkadag şäheriniň gurluşygynda giňden orun aldy. «Akylly» şäher konsepsiýasynyň esasynda gurlan şäherde IT ulgamynyň birnäçe ugurlaryna degişli taslamalar amal edildi. Täze şäherdäki «akylly» öý, «akylly» ulag ýaly birnäçe awtomatlaşdyrylan şertler zatlaryň interneti tehnologiýasynyň anyk mysallarydyr. Şeýle-de bu ýerde ýokary tizlikli 4G aragatnaşyk ulgamynyň göz öňünde tutulmagy we beýleki şertler milli tejribäniň hem enjamlaýyn, hem aragatnaşyk babatda kämilleşýändigini görkezýär.

Kämil taslamalar öwrenilýär

Geljegiň taslamalary hökmünde ýurdumyzyň IT ulgamynda 5G aragatnaşygyny ýola goýmak, Data merkezlerini döretmek, zatlaryň interneti bilen bagly täze çeşmeleri emele getirmek, emeli aň tehnologiýalaryny halk hojalygynyň dürli pudaklarynda peýdalanmagyň ýollaryny gözlemek, kiberhowpsuzlygy döwrebap derejede üpjün etmegiň usullaryny öwrenmek ýaly işlere uly ähmiýet berilýär. Dünýäniň käbir ýurtlarynda bu tehnologiýalaryň netijesinde önümçilikde, söwdada, maglumatlary gözlemek, seljermek hem-de peýdalanmak işlerinde çylşyrymly fiziki zähmete bolan zerurlyk ep-esli peselýär. Takyklygy bilen tapawutlanýan şeýle täzeçillikleriň üpjün edilmegi bolsa işleriň awtomatlaşdyrylmagyna getirip, öndürijiligi, netijeliligi örän ýokarlandyrýar. Diňe fiziki hereketi we güýji talap edýän iş şertlerinde bu iň oňyn çözgütdir.

Taslamalary ilerletmek babatda häzir ýurdumyzda 5G aragatnaşygyny ýola goýmagyň şertleri giňişleýin öwrenilýär. Bu bolsa maglumat tehnologiýalary ulgamynda sanlylaşdyrmagyň geljekki tapgyrlary üçin örän möhüm ädimdir. Tizligi sekuntda 25 Gbit-e çenli ýetip bilýän aragatnaşygyň iň täze nesli milli kommunikasiýanyň, IT ulgamynyň täze taslamalaryny döretmek bilen, jemgyýetiň bu ugurdaky zerurlyklaryny kanagatlandyrar.

* * *

Soňky ýyllarda Türkmenistanda IT ulgamynyň iň bir tiz ösýän, ykdysadyýetiň ähli pudaklary bilen baglanyşykly, giňişleýin özleşdirilýän ugra öwrülendigi mälim. Häzir ýurdumyzda bu ulgamy döwrebaplaşdyrmak üçin zerur bolan şertler — maddy-enjamlaýyn binýat, hünärmenleriň taýýarlanylmagy, ýurduň ykdysady strategiýasyna laýyklykda, degişli meýilnamalaryň kabul edilmegi we beýleki işler ýola goýlan. Şonuň esasynda hem dünýä tejribesini yzygiderli öwrenýän türkmen ýaşlary we hünärmenler täze giň mümkinçilikli, jemgyýetiň isleglerine kybap gelýän sanly taslamalary durmuşa geçirýärler. Olardan ýene-de täzeliklere garaşýarys.

Annaguly IŞANGULYÝEW.

«Türkmenistan».

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzda amala aşyrylýan durmuş-ykdysady özgertmeleri giňden ýaýmak, Türkmenistanyň daşary ýurtlar bilen köpugurly gatnaşyklaryny has-da ösdürmek, häzirki zaman tehnologiýalaryny, ylmyň gazananlaryny önümçilige giňden ornaşdyrmak we ykdysadyýetiň pudaklaryna maýa goýumlary çekmek maksady bilen, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary tarapyndan 2024-nji ýylda geçiriljek sergileriň, ýarmarkalaryň, maslahatlaryň, festiwallaryň sanawy hem-de olary geçirmek boýunça guramaçylyk toparynyň düzümi tassyklanyldy.

Ministrliklere we pudaklaýyn dolandyryş edaralaryna degişli çäreleriň ýokary derejede, guramaçylykly geçirilmegini üpjün etmek tabşyryldy.

(TDH)

Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň parasatly ýolbaşçylygynda ýurdumyzy ähli taraplaýyn ösdürmegi maksat edinýän milli maksatnamalar, durmuş-ykdysady özgertmeler ykdysady ösüşiň çaltlanmagynda oňyn şertleri üpjün edýär. Bu ugurda kabul edilen «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynda», «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» hem-de «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda» bellenen wezipeler okgunly durmuşa geçirilýär. Ykdysady ösüşiň gazananlarynyň halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini mundan beýläk-de gowulandyrmaga gönükdirilmegi ýurdumyzda «Döwlet adam üçindir!», «Watan diňe halky bilen Watandyr! Döwlet diňe halky bilen döwletdir!» diýen ajaýyp ýörelgeler esasynda adam hakynda edilýän aladanyň subutnamasydyr.

Hormatly Prezidentimiziň şu ýylyň 24-nji sentýabrynda geçirilen Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisinde eden taryhy çykyşynda: «Durnukly ykdysady ösüş biziň uzak möhletleýin strategiýamyzyň baş maksady bolup durýar. Şoňa görä-de, ykdysadyýetimiziň ähli ugurlaryny gurşap alýan maksatnamalarymyzy hem-de özgertmelerimizi üstünlikli amala aşyrýarys. Döwlet maýa goýum syýasatynyň netijeliligini hem-de işjeňligini has-da ýokarlandyrmak üçin zerur işleri alyp barýarys. Gaýtadan işleýän we önüm öndürýän senagat pudaklaryny çalt depginlerde ösdürmäge gönükdirilen maýa goýumlaryň möçberini yzygiderli artdyrýarys» diýip belläp geçişi ýaly, daşary ykdysady hyzmatdaşlygy giňeltmekde hem tutumly işler durmuşa geçirilýär. 

Ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň binýatlyk pudagy bolan ýangyç-energetika, ulag-aragatnaşyk, söwda, senagat ugurlaryndaky özara netijeli hyzmatdaşlyk gatnaşyklary milli ykdysadyýetimizi ösdürmekde möhüm ähmiýete eýedir. Hut şu nukdaýnazardan hyzmatdaşlygyň oňyn tejribesine hem-de ýörelgesine daýanmak bilen, ýurdumyz halkara maýa goýum mümkinçiliklerini netijeli ulanmak, maýa goýum möçberlerini artdyrmak meselelerine we daşary ýurtly işewürler bilen hyzmatdaşlyga aýratyn üns berýär.

Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň we Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň daşary ýurtlara amala aşyrýan saparlarynyň dowamynda ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn esasda ykdysady gatnaşyklary pugtalandyrmak we hil taýdan täze derejelere çykarmak babatda gazanylýan ylalaşyklary munuň subutnamasy hökmünde görkezmek bolar. Gahryman Arkadagymyzyň şu ýylyň sentýabrynda Germaniýa Federatiw Respublikasyna iş saparynyň çäklerinde Türkmen-german işewürlik maslahatyna gatnaşmagy täze taryhy döwürde iki ýurduň arasynda ykdysady hyzmatdaşlygy ösdürmäge oňyn itergi berdi. Işewürlik maslahatynyň esasy maksady hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlaryny anyklaşdyrmakdan we geljekki netijeli gatnaşyklary meýilleşdirmek üçin möhüm teklipleri ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy. Ulag-aragatnaşyk ulgamynda, şeýle hem suw serişdelerini dolandyrmak, himiýa pudagy, senagat we gurluşyk önümçiligi hem-de beýleki ugurlarda hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de giňeltmäge gönükdirilen ylalaşyklaryň ençemesine gol çekilmegi iki ýurduň ykdysady kuwwatyny artdyrmaga, özara bähbitli we netijeli gatnaşyklaryň ösdürilmegine ýardam eder.

Hormatly Prezidentimiziň şu ýylyň oktýabrynda Türkiýe döwletine saparynyň täze many-mazmun bilen baýlaşdyrylýan döwletara gatnaşyklarynda, iki döwletiň arasyndaky ykdysady hyzmatdaşlykda wajyp ähmiýete eýe bolandygyny aýratyn bellemek gerek. Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň gatnaşmagynda geçen Türkmen-türk işewürlik maslahaty maýa goýumlar, energetika, ulag-aragatnaşyk, oba hojalygy, senagat pudaklary, ylym we tehnika ulgamlaryny ösdürmekde bilelikdäki tagallalaryň durmuşa geçirilmegine täze badalga berdi. Şol bir wagtda hem umumy abadançylygyň we durnukly ösüşiň maksatlaryna ýetmekde aýgytly ädim boldy. Umuman aýdanyňda, milli ykdysadyýetiň bäsdeşlige ukyplylygyny artdyrmak we ata Watanymyzy ykdysady taýdan has ösen döwletleriň hataryna çykarmak, ýurdumyzyň önümçilik-ykdysady binýadyny berkitmek we döwrebaplaşdyrmak döwlet ykdysady syýasatynyň mazmunyny düzýär.

Bedew bady bilen ösüşlerden-ösüşlere barýan eziz Diýarymyzyň ykdysady kuwwatynyň artmagy ugrunda uly tutumlary durmuşa geçirýän Gahryman Arkadagymyzyň we Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary sag, ömürleri uzak, alyp barýan il-ýurt bähbitli, umumadamzat ähmiýetli işleri hemişe rowaç bolsun!

Şirin ARRYKOWA,

Türkmenistanyň Merkezi bankynyň welaýat şahamçasynyň ykdysady seljeriş we jemleýiş bölüminiň baş hünärmeni.

Ýurdumyzda azyk bolçulygyny döretmek, daşary ýurtlardan getirilýän önümleriň ornuny tutjak önümleri öndürýän döwrebap desgalary gurmak, şol bir wagtyň özünde-de azyk önümleriniň öndürilişini ep-esli artdyrmak, artyk bölegini eksport etmek ugrunda netijeli işler amala aşyrylýar. Şu jähetden hem kiçi we orta telekeçiligiň ösdürilmegi, işewürlere amatly şertleriň döredilmegi öňde goýlan maksatlaryň barha rowaçlanmagyna ýardam berýär.

Ýurdumyzyň gündogar sebitinde-de hususy önümçilikleriň gerimi barha giňelýär. Dürli önümler bilen birlikde gök-bakja önümlerini öndürýän ýyladyşhanalaryň işleri bolsa aýratyn öwgä mynasypdyr. Olarda zähmet çekýän işçi-hünärmenler tamamlanyp barýan ýyly uly üstünlikli jemlemek ugrunda tagalla edýärler. Ýyladyşhana şertlerinde gök we bakja önümlerini öndürmekde welaýatyň Çärjew etrabynyň çäginde hereket edýän «Altyn Bürgüt» hususy kärhanasynyň ýyladyşhanalar toplumy hem iri hususy önümçilikleriň hatarynda tanalýar. Bu toplum alty bölekden ybarat bolup, 8,5 gektar meýdany tutýar. Onda işleýänleriň üstünlikli zähmet çekmegi, dynç almagy üçin ähli şertleriň döredilendigini bellemek gerek.

Ýyladyşhanada indi ençeme ýyldan bäri pomidoryň bol hasyly ýetişdirilip gelinýär. Bu işlerde ýaşlaryň ýüzlerçesi zähmet çekýär. Önümçilik dolulygyna innowasion tehnologiýalar bilen üpjün edilen. Pomidor nahallaryny iýmitlendirmek, howa çalşygy, ýylylyk ulgamy doly awtomatlaşdyrylan usuldadyr. Bular hünärmenler tarapyndan kompýuterleriň üsti bilen gözegçilikde saklanylýar. Pomidorlaryň dürli kesellere garşy durnuklylygyny we tagamlylygyny gazanmak ugrunda-da tagalla edilýär. Bu ýerde pomidoryň morwelans, makseza, furioza, perimos, martinik ýaly görnüşleriniň bol hasyly ýetişdirilip, bu önümler görnüşi, tagamlylygy hem-de uzak aralyga daşamaga ýaramlylygy bilen tapawutlanýar. Önümçiligiň ähli tapgyrlary ylmy esasda alnyp barylýar. Pomidorlar güllän döwründe olary tozanlandyrmak işi hem ýörite işçi arylaryň kömegi bilen amala aşyrylýar. Bu bolsa hasylyň deň ululykda, bol kemala gelmegine ýardam edýär.

Ýyladyşhanada hasyl ýygnamaga noýabr aýyndan başlanyp, bu iş tapgyrlaýyn amala aşyrylýar. Pomidor nahallarynyň her biri ortaça 15 — 20 kilogram hasyl berýär. Her ýylda ýyladyşhanalar toplumy boýunça 2 müň tonnadan gowrak hasyl alynýar. Alnan hasylyň bir bölegi Russiýa, Gazagystan ýaly ýurtlara eksport edilýär.

Önüm öndürilişini yzygiderli ýokarlandyrmagy maksat edinýän «Altyn Bürgüdiň» agzybir işçi-hünärmenleri döredilýän giň mümkinçilikler üçin döwlet Baştutanymyza alkyş aýdýarlar.

Atanyýaz HANGELDIÝEW,

žurnalist.

Aşgabat, 19-njy dekabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow bilen Eýran Yslam Respublikasynyň Prezidenti Seýed Ebrahim Raisiniň arasynda telefon arkaly söhbetdeşlik boldy.

Hormatly Prezidentimiz söhbetdeşlikde döwletara hyzmatdaşlygyň wajyp meselelerini ara alyp maslahatlaşmaga dörän mümkinçilige kanagatlanma bildirip, Türkmenistanyň Eýran Yslam Respublikasy bilen köpugurly gatnaşyklary yzygiderli ösdürmäge we pugtalandyrmaga aýratyn ähmiýet berýändigini nygtady. Bu gatnaşyklar birek-birege hormat goýmaga, müňýyllyklardan gözbaş alýan hoşniýetli goňşuçylyga esaslanýar.

Pursatdan peýdalanyp, Eýranyň Prezidenti özara bähbitli ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga we hemmetaraplaýyn ösdürmäge ägirt uly şahsy goşant goşan türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyza mähirli salamyny ýetirmegi haýyş etdi.

Söhbetdeşligiň dowamynda iki döwletiň Baştutanlary netijeli türkmen-eýran gatnaşyklarynyň häzirki wagtda ikitaraplaýyn derejede hem-de halkara guramalaryň çäklerinde, däp bolşy ýaly, birek-birege hormat goýmak, özara ynanyşmak esasynda ösdürilýändigini kanagatlanma bilen bellediler. Soňky döwürde iki ýurduň arasyndaky syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer ulgamlardaky hyzmatdaşlyk işjeň alnyp barlyp, hil taýdan täze many-mazmun bilen baýlaşdyrylýar.

Muňa hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň hem-de türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gahryman Arkadagymyzyň dostlukly goňşy ýurda amala aşyran saparlary gönüden-göni ýardam edýär. Şol saparlaryň dowamynda gazanylan ylalaşyklary iş ýüzünde amala aşyrmak üçin iki tarap hem uly tagalla edýär. Biz bu gün birnäçe ugurlarda anyk netijeleriň gazanylýandygyny görýäris diýip, döwlet Baştutanymyz kanagatlanma bilen belledi.

Söwda-ykdysady ulgamdaky hyzmatdaşlyk türkmen-eýran gatnaşyklarynyň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda görkezildi. Bu babatda Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça bilelikdäki türkmen-eýran hökümetara toparynyň wajyp ähmiýetiniň bardygy aýratyn bellenildi. 17-18-nji noýabrda Aşgabatda bu toparyň 17-nji mejlisi geçirildi. Şeýle hem onuň çäklerinde Eýran Yslam Respublikasynyň ýöriteleşdirilen sergisi, Türkmen-eýran işewürlik maslahaty guraldy.

Söhbetdeşligiň barşynda bellenilişi ýaly, türkmen-eýran söwda-ykdysady gatnaşyklary esasy üç ugurda işjeň alnyp barylýar. Tebigy gaz pudagy onuň esasy ugurlarynyň biridir. Şunda türkmen tebigy gazyny Eýrana we onuň çäklerinden “swap” görnüşinde üçünji ýurtlara ibermek meselesi barada bellemek bolar. Elektroenergetika pudagy-da türkmen-eýran hyzmatdaşlygynyň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda durýar. Ulag ulgamy hem döwletara gatnaşyklaryň ösmeginde uly orun tutýar. Bellenilişi ýaly, ýurdumyz bu ulgamda Eýran bilen özara hereketleriň giňeldilmegine hem-de ýük gatnawlarynyň artdyrylmagyna aýratyn ähmiýet berýär. Şunuň bilen baglylykda, awtomobil ýollaryny gurmak babatda bilelikde işlemegiň oňyn tejribesiniň toplanandygy nygtaldy.

Hormatly Prezidentimiz medeni-ynsanperwer ulgamda hyzmatdaşlygyň döwletara gatnaşyklary berkitmekde, halklary ýakynlaşdyrmakda hem-de medeniýetleri özara baýlaşdyrmakda uly orun eýeleýändigini nygtap, ylym, bilim, medeniýet, sungat, sport ulgamlarynda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmaga uly mümkinçilikleriň bardygyny aýtdy. Bellenilişi ýaly, wekiliýetleriň özara saparlarynyň yzygiderli guralmagy, döredijilik duşuşyklary we maslahatlar iki dostlukly goňşy halkyň taryhy-medeni, ylmy-edebi mirasyny wagyz etmäge ýardam berýär. Şunda 2024-nji ýylda tutuş dünýäde uly sarpa goýulýan görnükli türkmen şahyry we Gündogaryň beýik akyldary Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygynyň hormatyna guraljak bilelikdäki möhüm çärelere üns çekildi.

Telefon arkaly söhbetdeşligiň ahyrynda hormatly Prezidentimiz we Eýran Yslam Respublikasynyň Prezidenti birek-birege berk jan saglyk, jogapkärli döwlet işlerinde mundan beýläk-de üstünlikleri, iki ýurduň doganlyk halklaryna bolsa parahatçylyk, abadançylyk we rowaçlyk arzuw etdiler.

Telefon arkaly söhbetdeşlik eýran tarapynyň başlangyjy boýunça geçirildi.

Ýurdumyzda halkyň hal-ýagdaýynyň ýokarlandyrylmagy we Durnukly ösüş maksatlarynyň durmuşa giňden ornaşdyrylmagy üçin uly möçberde maýa goýumlar goýulýar. Bu babatda milli maksatnamalardyr iri taslamalar üstünlikli amala aşyrylýar. «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasy», «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasy» hem-de «Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etraplardaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmek boýunça 2028-nji ýyla çenli döwür üçin Milli maksatnamasy» we pudaklaýyn maksatnamalar her ýylda kabul edilýän esasy maliýe resminamasy bolan Döwlet býujeti hakynda Kanunyň esasyny düzýär. Bu hukuk resminamasy bilen, Watanymyzy 2024-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maliýe ugurlary kesgitlenildi.

Ministrler Kabinetiniň 2023-nji ýylyň on aýynyň jemlerine bagyşlanyp, 10-njy noýabrda geçirilen mejlisinde döwlet Baştutanymyz «Türkmenistanyň 2024-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň taslamasyny Türkmenistanyň Mejlisine ibermek baradaky hata gol çekdi. 25-nji noýabrda Türkmenistanyň Mejlisiniň VII çagyrylyşynyň dördünji maslahatynda degişli kanun taslamasy deputatlar tarapyndan ara alnyp maslahatlaşyldy we biragyzdan goldanylyp, kabul edildi. Kanuna hormatly Prezidentimiziň gol çekmegi bilen, ol metbugatda çap edildi. Onuň görkezijileri barada aýdylanda, 2024-nji ýyl üçin Döwlet býujetiniň umumy girdejileri 102 313,5 million manat möçberinde göz öňünde tutulýar. Býujetiň I derejesiniň girdejileri, ýagny salgytlar we býujete geçirilýän beýleki tölegler boýunça serişdeleriň gelip gowuşýan möçberi 32 865,0 million manat möçberde meýilleşdirilip, 2023-nji ýyl üçin tassyklanan derejesine garanyňda, 12,8 göterim ýokarydyr.

Hususy telekeçilere ählitaraplaýyn goldaw berlip, hususy pudagyň ösüşi üçin ähli şertler döredilýär. Kiçi we orta telekeçiligi mundan beýläk-de höweslendirmek, döwlete dahylsyz bölegiň paýyny geljek ýylda 71,4 göterime ýetirmek maksat edinilýär. Ykdysadyýetiň ähli pudaklarynyň durnukly depginler bilen ösmegi netijesinde, jemi içerki önümiň ösüş depgininiň deňeşdirme nyrhlarda 6,6 göterime çenli ýokarlanmagyna garaşylýar. Daşary söwda dolanyşygynyň möçberi hem artar.

Döwlet býujetinde umumy çykdajylar 102 313,5 million manat möçberinde göz öňünde tutuldy. I derejeli çykdajylar barada aýdylanda, 32 865,0 million manat möçberinde meýilleşdirilip, olaryň köp bölegi raýatlaryň döwlet tarapyndan kepillendirilýän durmuş şertleriniň pugtalandyrylmagyna gönükdiriler. Durmuş maksatly ulgama gönükdiriljek serişdeleriň tutýan paýy 77,3 göterim göz öňünde tutulan. Durmuş ulgamyny maliýeleşdirmek üçin serişdeler Prezident maksatnamalarynda meýilleşdirilen çärelere gönükdirilmek bilen, ilatyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň has-da ýokarlanmagyny, ykdysadyýetiň depginli ösüşini üpjün eder.

Döwlet býujetinden durmuş we jemgyýetçilik hyzmatlaryna goýberiljek serişdeleriň 36,6 göterimi bilime, 13,5 göterimi saglygy goraýşa, 2,9 göterimi medeniýete, 37,8 göterimi döwlet durmuş üpjünçilik ulgamyna, 9,2 göterimi ýaşaýyş jaý-jemagat hojalygyna harçlanar. Birinji synpa barjak mekdep okuwçylaryny netbuk kompýuterleri bilen üpjün etmek üçin ýörite serişdeler göz öňünde tutulan. Kanunda: «Zähmet haky, pensiýalar, döwlet kömek pullary we talyp haklary Türkmenistanyň Döwlet býujetiniň çykdajylarynyň goralan maddalarydyr» diýlip aýratyn bellenilmegi ilatyň durmuş goraglylygynyň kepili hökmünde ertirki güne ynamy has-da artdyrýar.

Hormatly Prezidentimiziň ynsanperwer durmuş syýasatyndan gelip çykýan, asylly däbe öwrülen sahawatly resminama esasynda geljek ýylyň başyndan Türkmenistanda zähmet haklarynyň, pensiýalaryň, döwlet kömek pullarynyň, talyp we diňleýji haklarynyň möçberi ýene-de 10 göterim ýokarlandyrylar. Kanundan görnüşi ýaly, merkezleşdirilen býujetden Arkadag şäheriniň, Daşoguz we Lebap welaýatlarynyň býujetleriniň deňeçerligini üpjün etmek üçin olara 2 986,2 million manat möçberde serişdeler bölünip berler. Ýerli býujetiň umumy möçberi 13 755,0 million manat bolar. Şol sanda, Aşgabat şäheriniň býujeti 2 443,1 million manat möçberde meýilleşdirilip, bu görkeziji 2023-nji ýylyň tassyklanan meýilnamasy bilen deňeşdirilende, 10,8 göterim ýokarydyr. Arkadag şäheriniň býujeti 236,7 million manat möçberinde meýilleşdirilen. Ahal welaýatynyň býujeti 1 658,9 million manat bolup, ol üstümizdäki ýyl bilen deňeşdirilende, 7,1 göterim, Balkan welaýatynyň býujeti 1 538,7 million manat möçberde bolup, şu ýyl bilen deňeşdirilende, 9,5 göterim, Daşoguz welaýatynyň býujeti 2 478,5 million manat möçberde kesgitlenip, şu ýylkydan 9,4 göterim, Lebap welaýatynyň býujeti 2 781,1 million manat möçberde bolup, 2023-nji ýyldakysyndan 9,2 göterim ýokarydyr. Mary welaýatynyň 2024-nji ýyl üçin býujeti 2 618,0 million manat möçberde meýilleşdirilip, ol 2023-nji ýylyňky bilen deňeşdirilende, 8,1 göterim ýokarydyr.

Bilşimiz ýaly, «Arkadag şäheri hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň kabul edilmegi bilen, oňa döwlet ähmiýetli şäher hukuk derejesi berildi. Esasy maliýe resminamasy bolan «Türkmenistanyň 2024-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda» Türkmenistanyň Kanunynda ilkinji gezek bu şäheriň býujeti barada görkezijiler beýan edilen.

Türkmenistanyň Prezidentiniň durmuş-ykdysady syýasatynda maýa goýum işjeňligi uly ähmiýete eýedir. Ýurdumyzyň durnukly ykdysady ösüşi üçin ýeterlik maliýe serişdeleri goýberilýär. Maýa goýum maksatnamasy senagat pudaklarynyň ösdürilmegine, innowasion häsiýetli bilelikdäki kärhanalaryň işiniň giň gerimde ýola goýulmagyna, eksporta gönükdirilen hem-de importyň ornuny tutýan önümçilikleriň geriminiň giňeldilmegine, oba hojalygynda özgertmeleri geçirmegiň hasabyna azyk howpsuzlygyny pugtalandyrmaga, ilatyň durmuş taýdan goraglylygynyň berk berjaý edilmegine gönükdirilen toplumlaýyn çäreleri özünde jemleýär.

Ýurduň ykdysadyýetiniň önümçilik maksatly desgalarynyň gurluşygyna maýa goýumlaryň umumy möçberinden 67,8 göterimi, önümçilik däl maksatly desgalaryň gurluşygyna 32,2 göterimi harçlanar. Geljek ýylda Arkadag şäheriniň ikinji tapgyrynyň gurluşygy batly depginler bilen dowam etdiriler. Hassahanalaryň we saglyk öýleriniň, çagalar baglarynyň, umumybilim berýän orta mekdepleriň, ýaşaýyş jaýlarynyň gurluşygy, şol sanda ýurdumyzyň etraplarynda we şäherlerinde ýaşaýyş jaýyna aýratyn mätäçlik çekýän adamlar üçin jaýlaryň, täze obalaryň, awtomobil ýollarynyň, suw we lagym, gaz, elektrik geçirijileriniň, suw arassalaýjy desgalaryň gurluşyklary göz öňünde tutulan.

«Türkmenistanyň 2024-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda» Türkmenistanyň Kanuny milli ykdysadyýetiň pudaklaryny, şeýle hem sebitleriň batly depginler bilen sazlaşykly ösdürilmegini, ilatyň durmuş hal-ýagdaýynyň has-da gowulandyrylmagyny göz öňünde tutýar. Munuň özi tutumly maksatlara hyzmat etmek bilen, ýurduň ykdysady ösüşiniň, halkyň abadançylygynyň ygtybarly binýadyny has-da berkider.

Guwançmyrat AGAÝEW,

Türkmenistanyň Mejlisiniň Ykdysady meseleler baradaky komitetiniň başlygy.

Arkadag şäheri, 16-njy dekabr (TDH). Şu gün türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy, Hormatly il ýaşulusy Gurbanguly Berdimuhamedow Arkadag şäherine iş saparyny amala aşyryp, bu ýerde Täze ýyl baýramyna taýýarlygyň çäklerinde ýerine ýetirilýän işler, söwda hyzmatlarynyň guralyşy bilen tanyşdy. Şeýle hem Gahryman Arkadagymyz degişli düzümleriň ýolbaşçylarynyň gatnaşmagynda iş maslahatyny geçirdi.

Şu günler paýtagtymyzda, Arkadag şäherinde we ýurdumyzyň beýleki künjeklerinde hemmeleriň söýgüli baýramy bolan Täze ýyly mynasyp garşylamak maksady bilen, giň gerimli taýýarlyk işleri ýaýbaňlandyryldy. Onuň çäklerinde ilata edilýän hyzmatlaryň derejesine we hiline möhüm ähmiýet berilýär. Şunda dükanlarda, bazarlarda harytlaryň elýeterli bahalardan üpjün edilmegi wajyp wezipeleriň hatarynda kesgitlenildi. Munuň özi hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň 15-nji dekabrda geçiren Ministrler Kabinetiniň mejlisinde beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilmegi ugrunda degişli işleriň durmuşa geçirilýändigine şaýatlyk edýär.

Häzirki wagtda Türkmenistanyň bazarlarynda dürli harytlaryň bolçulygyny üpjün etmek boýunça hemmetaraplaýyn işler dowam edýär. Hökümetiň mejlisinde döwlet Baştutanymyz degişli ýolbaşçylara ilata hödürlenilýän hyzmatlaryň hilini we derejesini ýokarlandyrmak babatda birnäçe tabşyryklary berdi. Täze ýyl baýramyna taýýarlyk görülýän şu günlerde söwda toplumyna degişli düzümleriň işi döwrüň talabyna laýyk derejede guralmalydyr.

Gahryman Arkadagymyzy täze şäherde Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Arkadag şäheriniň gurluşygy boýunça döwlet komitetiniň başlygy D.Orazow, Arkadag şäheriniň häkimi Ş.Durdylyýew, Arkadag şäher Alyjylar jemgyýetiniň başlygy H.Muhammedow garşyladylar.

Türkmen halkynyň Milli Lideri şäherde hereket edýän söwda toplumlarynyň, aýratyn-da, “Gökdere” söwda merkeziniň işi, söwdanyň guralyşy we ilata hödürlenilýän harytlar bilen tanyşdy. Bu ýerde azyk we senagat harytlarynyň köp görnüşi ýerleşdirilip, olar hili hem-de elýeterli bahasy babatda häzirki zaman talaplaryna, halkymyzyň ösen islegine doly laýyk gelýär. Merkeziň giň söwda zallarynda sahawatly türkmen topragynda ösdürilip ýetişdirilen dürli gök hem-de miwe önümlerini satyn almak bolýar. Munuň özi Täze ýyl baýramyny ýokary derejede garşylamagyň möhüm şertidir. Bularyň ählisi Watanymyzda azyk bolçulygyny üpjün etmek ugrunda döwlet tarapyndan edilýän tagallalaryň oňyn netije berýändigine, Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan giň möçberli özgertmeleriň Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň baştutanlygynda üstünlikli durmuşa geçirilýändigine şaýatlyk edýär.

Bu ýerde her bir adam özüne gerek harydyny tapyp bilýär. Ýöriteleşdirilen söwda zolaklarynyň harytlaryň görnüşlerine görä bölünmegi alyjylar üçin amatly şertleri üpjün edýär. Täze merkezde elektron söwda ýola goýuldy, ýagny söwda hyzmatlaryny sanly ulgam arkaly amala aşyrmak bolýar. Şäheriň ýaşaýjylary öýlerinden çykman, gerek harytlary sargyt edip bilýärler. Eltip bermek hyzmatynyň ýola goýulmagy söwdanyň medeniýetini we bu toplumyň ähmiýetini artdyrýar.

Türkmen halkynyň Milli Lideri häzirki döwürde durmuşyň ähli ulgamlaryna sanly ulgamyň işjeň ornaşdyrylýandygyny belläp, ilatyň intellektual derejesini ýokarlandyrmagyň möhümdigine ünsi çekdi. Gahryman Arkadagymyz bu işlerde innowasion we döredijilik usullaryny netijeli ulanmagyň zerurdygyny nygtap, degişli ýolbaşçylara birnäçe tabşyryklary berdi.

Milli Liderimiz merkezde işleýän satyjylar bilen söhbetdeş bolup, hödürlenilýän önümleriň hili bilen gyzyklandy. Olar, öz nobatynda, alyjylar hem-de işgärler üçin halkara ölçeglere laýyk gelýän hemme zerur şertleriň döredilendigini bellediler we Gahryman Arkadagymyza, Arkadagly Gahryman Serdarymyza hoşallyk bildirdiler.

Bu ýerde elektron aragatnaşyk arkaly ýola goýlan işler söwdany guramagyň ýokary derejesini üpjün edýär, alyjylaryň islegini doly kanagatlandyrýar. Bellenilişi ýaly, bu usul önüm öndürijiler üçin bolşy ýaly, alyjylar üçin hem örän amatly. Çünki sargyt edilen harytlar, dürli önümler we taýýarlanylan naharlar wagt ýitirmän müşderilere ýetirilýär. Gahryman Arkadagymyz täze şäheriň söwda toplumynda ýola goýlan döwrebap hyzmatlaryň hem-de elektron söwda dolanyşygynyň tutuş ýurdumyz üçin nusgalyk bolmalydygyny belläp, bu işleriň Watanymyzyň ähli künjeklerinde hereket edýän dükanlarda we bazarlarda ýola goýulmagynyň wajypdygyny nygtady hem-de degişli ýolbaşçylara birnäçe anyk tabşyryklary berdi. Munuň özi ilatyň ösen islegini kanagatlandyrmak meseleleriniň oňyn çözülmegine döwlet derejesinde ähmiýet berilýändiginiň aýdyň nyşanydyr.

Söwda merkezinde azyk önümleri üçin ýörite zolagyň bolmagy bu ugurda alnyp barylýan işleriň anyk netijesidir. Şol zolakda et, balyk önümleriniň, çörek we çörek önümleriniň, ter gök we miwe önümleriniň, unuň, beýleki däneli ekinleriň gaplanan we gaplanmadyk görnüşleri hödürlenilýär. Arkadag şäherinde gurlup ulanmaga berlen köpugurly söwda merkezleri mähriban topragymyzyň sahawatyny, berekedini görkezýär. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, önümleriň elýeterli bahasynyň ýola goýulmagy we önüm bolçulygynyň üpjün edilmegi häzirki döwrüň möhüm wezipeleriniň biridir. Hut bazarlaryň ýagdaýy halkymyzyň abadançylygynyň yzygiderli ýokarlanýandygyny görkezýär.

Arkadag şäheriniň söwda merkezinde ilatyň dürli isleglerini kanagatlandyrmak üçin hemme mümkinçilikler döredilipdir. Şunuň bilen birlikde, önümleriň giň görnüşi oba hojalyk we azyk senagatynyň kuwwatlyklarynyň barha artýandygyna, ýurdumyzda azyk bolçulygyna şaýatlyk edýär. Bu bolsa önüm bolçulygyny pugtalandyrmak boýunça Gahryman Arkadagymyzyň başyny başlan asylly işleriniň häzirki döwürde hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň nobatdaky beýanydyr. Şunuň bilen baglylykda, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalarynyň oba hojalyk pudagynda ýaýbaňlandyrylan özgertmeleriň durmuşa geçirilmegine işjeň gatnaşýandygyny bellemek gerek.

Gahryman Arkadagymyz söwda merkeziniň we onuň dolandyryş düzüminiň işgärleri bilen söhbetdeş bolup, olary ýetip gelýän Täze ýyl baýramy bilen gutlady hem-de hemmelere işlerinde üstünlikleri arzuw etdi.

Işgärleriň ählisi Täze ýyl baýramçylygynyň öňüsyrasynda söwda merkezine gelip, söwdanyň derejesi bilen tanşandygy, ýokary derejeli hyzmaty guramaga döredilen mümkinçilikler üçin hormatly Arkadagymyza tüýs ýürekden hoşallyk sözlerini beýan etdiler. Mundan başga-da, olar merkeziň hödürleýän elektron hyzmatlaryndan alyjylaryň hoşallyklarynyň çäginiň ýokdugyny, halkymyza hyzmat etmegiň özleri üçin uly hormatdygyny aýratyn nygtadylar.

Türkmen halkynyň Milli Lideri häzirki döwürde azyk bolçulygynyň berkidilmeginde hususyýetçilige möhüm ornuň degişlidigini belläp, telekeçileriň ýurdumyzyň dürli künjeklerinde we paýtagtymyzda täze, döwrebap söwda merkezlerinde söwdanyň ýokary medeniýetini üpjün edýändiklerini kanagatlanma bilen belledi. Munuň özi azyk howpsuzlygynyň berkidilmegi bilen bir hatarda, ýurdumyzyň eksport kuwwatlyklarynyň artdyrylmagynda aýratyn ähmiýetlidir.

Gahryman Arkadagymyz merkeziň işgärleriniň alyp barýan işlerine minnetdarlygyň nyşany hökmünde olaryň her birine Täze ýyl baýramçylygy mynasybetli toý sowgatlaryny gowşurdy we mundan beýläk-de netijeli işläp, halkymyzyň alkyşyna mynasyp bolmaklaryny arzuw etdi.

Soňra türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Arkadag şäheriniň gurluşygy boýunça döwlet komitetiniň başlygy D.Orazowyň we Arkadag şäheriniň häkimi Ş.Durdylyýewiň gatnaşmagynda iş maslahatyny geçirdi. Onuň dowamynda Arkadag şäheriniň gurluşygynyň ikinji tapgyrynda ýaýbaňlandyrylan işleriň ýagdaýy, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalarynyň ikinji tapgyrda meýilleşdirilen önümçilik toplumlarynyň gurluşyklaryna gatnaşmaklary, bina edilmegi meýilleşdirilýän desgalaryň ýerleşdiriljek ýerleri bilen baglanyşykly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.

Şeýle hem häzirki döwürde milli ykdysadyýetimizi senagatlaşdyrmak boýunça işlenip taýýarlanylýan konsepsiýanyň çäklerinde Arkadag şäherinde alnyp barylýan işler, önümçilik kuwwatlyklarynyň enjamlaşdyrylmagy, täze şäherde bina ediljek desgalaryň döwrebaplygy hakynda giňişleýin maglumat berildi. Gahryman Arkadagymyz ikinji tapgyryň desgalary bina edilende, ýerli tebigy aýratynlyklaryň göz öňünde tutulmalydygyny we bu künjegiň ekologik ýagdaýyny degişli derejede saklamagyň möhüm wezipe hökmünde kesgitlenendigi barada aýtdy. Meýilleşdirilýän desgalar gurlanda ulanyljak gurluşyk serişdeleri, toplumlaryň ýanaşyk ýerlerini abadanlaşdyrmak boýunça kesgitlenen işler, binalaryň bezeg aýratynlyklary barada maglumat berildi. Şunda gurluşyk serişdeleriniň berkligi, uzak möhletleýinligi bilen baglanyşykly meselelere aýratyn ähmiýet berilýär.

Gahryman Arkadagymyz ýokary halkara görkezijilere laýyk derejede bina edilen täze şäheriň gurluşygynyň ikinji tapgyrynda ýerine ýetirilýän işleriň häzirki zamanyň talaplaryna we milli binagärlik ýörelgelerine laýyk gelmelidigini nygtady. Şunda milli binagärligiň döwrebap ýörelgeleri, aýratyn-da, gurluşyk ulgamynyň täzeçil usullary işjeň ulanylmalydyr diýip, Milli Liderimiz belledi we bu babatda birnäçe görkezmeleri berdi.

Arkadag şäherinde Täze ýyl baýramynyň ýokary guramaçylyk derejesinde geçirilmelidigini, baýramçylyk dabaralarynyň, çagalar üçin bolşy ýaly, ulular üçin hem ýatda galyjy, täsirli pursatlara beslenmelidigini belläp, Gahryman Arkadagymyz bu işleriň häzirki zamanyň talaplaryna laýyk derejede alnyp barylmalydygyny aýtdy we öňde goýlan wezipeleri amala aşyrmakda üstünlik arzuw edip, bu ýerden ugrady.

Türkmen halkynyň Milli Lideri, Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň yzygiderli tagallalary bilen bu günki gün Köpetdagyň eteginde dörän Arkadag şäheri bagtyýar watandaşlarymyz üçin iň amatly ýaşaýyş gurşawyny özünde jemleýär. Şu günler ýurdumyzyň ähli künjeklerinde bolşy ýaly, täze şäheriň ýaşaýjylary hem Täze ýyly baýram etmäge taýýarlyk görýär. Şäher ýaşaýjylary döwrebap mümkinçiliklerden peýdalanyp, bazarlarda we söwda nokatlarynda dürli harytlary elýeterli bahalardan satyn alýarlar. Söwda ulgamynyň işgärleri sanly ulgamyň mümkinçilikleri arkaly adamlara ýokary hilli hyzmatlary hödürleýärler.

Söwda ulgamynyň işgärleri hormatly Prezidentimiziň bu ulgamda döreden şertlerinden netijeli peýdalanyp, ýurdumyzyň bazarlaryny hem-de söwda nokatlaryny dürli görnüşli önümler bilen üpjün etmek bilen, halkymyzyň isleglerini kanagatlandyrýarlar. Öndürilen azyk harytlarynyň köp görnüşlerini elýeterli bahalardan ilata hödürleýärler.

Sanly ulgamyň mümkinçilikleri Arkadag şäheriniň söwda merkezlerinde giňden ornaşdyryldy. Bu ýerde ýaşaýan ildeşlerimiz şeýle amatlyklara eýe bolmak bilen, islendik harydy ýa-da önümi sargyt edip bilýärler we tiz wagtda alyp, nagt däl görnüşde töleg geçirip bilýärler. Şeýle döwrebap mümkinçilikler, halkymyzyň abadan durmuşy Gahryman Arkadagymyzyň atalyk aladalarynyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň bimöçber tagallalarynyň netijesidir.