Aşgabat, 29-njy noýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Hyzmatdaşlyk boýunça türkmen-hytaý hökümetara komitetiniň altynjy mejlisine gatnaşmak üçin ýurdumyza gelen Hytaýyň Kommunistik partiýasynyň Merkezi komitetiniň Syýasy býurosynyň hemişelik komitetiniň agzasy, HHR-iň Döwlet Geňeşiniň Premýeriniň birinji orunbasary Din Sýuesýany kabul etdi.

Myhman türkmen topragynda mähirli kabul edilendigi üçin hoşallyk bildirip, döwlet Baştutanymyza we Gahryman Arkadagymyza Hytaý Halk Respublikasynyň Başlygy Si Szinpiniň hem-de Döwlet Geňeşiniň Premýeri Li Sýanyň iberen salamyny, iň gowy arzuwlaryny ýetirdi. Bellenilişi ýaly, Hytaýda oňyn daşary syýasat ugruny durmuşa geçirip, ösüş ýolunda ynamly öňe barýan Türkmenistan bilen däp bolan dostluk, hyzmatdaşlyk gatnaşyklarynyň pugtalandyrylmagyna uly ähmiýet berilýär.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hoşniýetli sözler üçin minnetdarlyk bildirip, HHR-iň wekiliýetiniň agzalaryna hökümetara komitetiň nobatdaky mejlisiniň we türkmen kärdeşleri bilen gepleşikleriň üstünlikli geçirilmegini arzuw etdi. Döwlet Baştutanymyz dostlukly ýurduň ýolbaşçylaryna mähirli salamyny, iň gowy arzuwlaryny beýan edip, dürli ulgamlarda üstünlikli ösdürilýän döwletara gatnaşyklaryň okgunly häsiýetini nygtady. Bilelikdäki tagallalary utgaşdyrmakda türkmen-hytaý hökümetara komitetine uly orun degişlidir.

Duşuşygyň dowamynda komitetiň altynjy mejlisiniň gün tertibi boýunça gyzyklanma bildirilip pikir alşyldy. Bellenilişi ýaly, mejlise taýýarlygyň çäklerinde söwda-ykdysady, energetika, ulag-logistika, ynsanperwer we ylmy-tehniki hyzmatdaşlyk babatda kiçi komitetleriň mejlisleri hem-de beýleki duşuşyklar geçirildi. Aşgabatda boljak gepleşiklerde hyzmatdaşlygyň giň ugurlary ara alnyp maslahatlaşylar. Şunuň bilen baglylykda, şu gezekki mejlisiň netijeleriniň türkmen-hytaý gatnaşyklaryny täze derejä çykarmaga ýardam berjekdigine ynam bildirildi.

Strategik häsiýete eýe bolan ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň ýokary döwlet, Hökümet we ministrlikler derejesinde netijeli ösdürilýändigi nygtaldy. Şunuň bilen birlikde, parlament we partiýa wekilleriniň gatnaşyklary işjeňleşdirilýär. Sebitara hyzmatdaşlyk hem täze ösüşe eýe boldy.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow döwletara hyzmatdaşlygy giňeltmekde ýokary derejede geçirilýän gepleşikleriň uly ähmiýeti barada aýtmak bilen, şu ýyl Hytaý Halk Respublikasyna amala aşyran saparlarynyň dowamynda HHR-iň Başlygy Si Szinpin bilen geçiren duşuşyklaryny ýakymly duýgular bilen ýatlaýandygyny belledi. Ýakynda bolsa türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Hytaýda saparda boldy. Gahryman Arkadagymyz Pekinde “Bir guşak, bir ýol” üçünji halkara forumyna gatnaşdy hem-de Hytaýyň ýolbaşçylary, şol sanda Hytaýyň Kommunistik partiýasynyň MK-nyň Syýasy býurosynyň hemişelik komitetiniň agzasy, HHR-iň Döwlet Geňeşiniň Premýeriniň birinji orunbasary bilen netijeli gepleşikleri geçirdi. Şunuň bilen baglylykda, şol saparlaryň barşynda gazanylan ylalaşyklaryň durmuşa geçirilmeginiň häzirki wagtda möhüm wezipe bolup durýandygy nygtaldy.

Soňky ýyllarda syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ugurlarda türkmen-hytaý hyzmatdaşlygynyň täze derejä çykandygy bellenildi. Köp ýyllardan bäri Hytaý Türkmenistanyň iň iri daşary ykdysady hyzmatdaşy bolup durýar. Energetika pudagyndaky hyzmatdaşlygy özara bähbitli gatnaşyklaryň aýdyň mysaly hökmünde görkezmek bolar. Döwletara dialogda medeni-ynsanperwer hyzmatdaşlyga aýratyn orun degişlidir. Köp sanly türkmen ýaşlary HHR-iň ýokary okuw mekdeplerinde bilim alýarlar. Ýurdumyzyň birnäçe orta we ýokary okuw mekdeplerinde hytaý dili öwredilýär. Ýakynda Aşgabatda Hytaýyň Türkmenistandaky Medeniýet ýylynyň açylyşy, şeýle hem Mary şäherinde Merkezi Aziýa ýurtlarynyň we Hytaýyň ýaşlarynyň forumynyň geçirilmegi bu ugurdaky netijeli hyzmatdaşlygyň anyk mysallarydyr. Türkmenistan bilen HHR sebit derejesinde we halkara guramalaryň, ozaly bilen, BMG-niň çäklerinde-de oňyn hyzmatdaşlyk edýärler.

Duşuşygyň ahyrynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow we Hytaýyň Kommunistik partiýasynyň MK-nyň Syýasy býurosynyň hemişelik komitetiniň agzasy, HHR-iň Döwlet Geňeşiniň Premýeriniň birinji orunbasary Din Sýuesýan umumy abadançylygyň bähbitlerine laýyk gelýän döwletara gatnaşyklaryň geljekde hem hemmetaraplaýyn ösdüriljekdigine ynam bildirdiler.

Şu ýylyň 25-nji noýabrynda Türkmenistanyň Mejlisiniň 7-nji çagyrylyşynyň 4-nji maslahatynda «Türkmenistanyň 2024-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň taslamasyna garaldy we kabul edildi. Döwlet býujetiniň görkezijileri ýurdumyzda alnyp barylýan durmuş maksatly ykdysady özgertmeleri maliýeleşdirmäge zerur serişdeleriň üpjün edilmegini kepillendirýär. Hormatly Prezidentimiziň durmuş-ykdysady strategiýasy Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan yglan edilen Durnukly ösüş maksatlaryna doly laýyk gelýär.

2024-nji ýyl üçin Türkmenistanyň Döwlet býujeti girdejiler we çykdajylar boýunça 102  313,5 million manat möçberde kesgitlenildi. Şol sanda býujetiň birinji derejesi girdejileri we çykdajylary boýunça 22 096,2 million manat möçberde meýilleşdirildi.

Türkmenistanyň 2024-nji ýyl üçin Döwlet býujeti Türkmenistanyň milli maksatnamalaryny, ýurdumyzyň durmuş-ykdysady taýdan ösüşiniň we maýa goýum syýasatynyň esasy ugurlaryny, milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynyň, sebitleriň öňünde durýan wezipeleri durmuşa geçirmekde nobatdaky tapgyry öz içine alýar. Geljek ýyl üçin Türkmenistanyň Döwlet býujeti ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň pudaklarynda, sebitlerinde 2024-nji ýylda garaşylýan netijeler göz öňünde tutulyp düzüldi. Onuň maksady ykdysadyýetiň pudaklarynda düýpli maýa goýumlary ýokary depginler bilen özleşdirmekden, ilatyň bähbitlerini goramak bilen durmuş ulgamynda we beýleki pudaklarda düýpli özgertmeleri üpjün etmekden, döwlet çykdajylarynyň netijeli ulgamyny döretmekden, raýatlaryň durmuş kepilliklerini pugtalandyrmakdan we birnäçe beýleki wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmekden ybaratdyr.

2024-nji ýylda durmuş-ykdysady ösüşiň esasy strategik maksatlaryna laýyklykda öňdebaryjy tehnologiýalary, ýagny sanly ulgamy önümçilige giňden ornaşdyrmagy dowam etdirmek, senagat pudaklaryny ösdürmek möhüm wezipe bolup durýar. Bäsdeşlik amatlyklaryny işjeňleşdirmek, ýurdumyza getirilýän önümleriň ornuny tutýan önümleri öndürýän önümçilikleri guramak we eksportyň möçberlerini artdyrmagyň hasabyna daşary söwda dolanyşygyny ösdürmek, raýatlaryň durmuş taýdan goraglylygyny berkitmek we ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini gowulandyrmak üçin oňyn şertleri üpjün etmek göz öňünde tutulýar.

Dünýäde uglewodorod serişdelerine baý ýurt hökmünde ykrar edilen ýurdumyzyň ýangyç-energetika, senagat, ulag-aragatnaşyk pudaklarynyň ösüşine aýratyn üns degişli bolup durýar. Geljek ýylda ýurdumyzyň çäklerinde nebitiň we tebigy gazyň çykarylyşynyň, elektrik energiýasynyň öndürilişiniň hem-de olaryň eksport edilýän möçberlerini artdyrmak, önümçilik pudaklarynyň kuwwatlyklaryny ýokarlandyrmak, ýurdumyzyň üstaşyr geçirijilik mümkinçiliklerini netijeli peýdalanmak maksat edinilýär.

Geljek ýyl ýurdumyzda kiçi we orta telekeçiligi mundan beýläk-de höweslendirmek we işjeňleşdirmek üçin döwlet goldawyny bermek arkaly hususyýetçiligi ösdürmek we jemi içerki önümde döwlete degişli däl eýeçiligiň paýyny (ýangyç-energetika toplumyny hasaba almazdan) 70,4 göterime ýetirmek göz öňünde tutulýar. Hormatly Prezidentimiziň Permanyna laýyklykda, 2024-nji ýylyň 1-nji ýanwaryndan Türkmenistanda zähmet haklarynyň, pensiýalaryň, döwlet kömek pullarynyň, talyp we diňleýji haklarynyň möçberlerini 10 göterim ýokarlandyrmak meýilleşdirildi. Geljek ýyl üçin Türkmenistanyň Döwlet býujetinde milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynyň, şeýle hem sebitleriň sazlaşykly ösdürilmegi, ilatyň durmuş hal-ýagdaýynyň has-da gowulandyrylmagy göz öňünde tutulýar.

Ýurdumyzy beýik ösüşleriň ýoly bilen öňe alyp barýan hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň, türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň janlary sag, belent başlary aman, il-ýurt bähbitli döwletli tutumlary rowaç bolsun!

Kerimguly GELDIÝEW,

Türkmenistanyň Mejlisiniň Halkara we parlamentara aragatnaşyklar baradaky komitetiniň agzasy.

Türkmenistanyň käbir kanunçylyk namalaryna üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek hakynda

I. Türkmenistanyň şu kanunçylyk namalaryna üýtgetmeleri we goşmaçalary girizmeli:

1. 2004-nji ýylyň 25-nji oktýabrynda Türkmenistanyň Halk Maslahaty tarapyndan kabul edilen «Salgytlar hakynda» Türkmenistanyň bitewi Kanunynda (2005-nji ýylyň 25-nji oktýabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň görnüşinde) (Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň resmi namalarynyň ýygyndysy, 2005 ý., HM-80; Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2005 ý., № 4, 37-nji madda; 2006 ý., № 3, 12-nji madda; 2007 ý., № 1, 20-nji we 24-nji maddalar, № 2, 48-nji madda, № 4, 68-nji we 74-nji maddalar; Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň resmi namalarynyň ýygyndysy, 2008 ý., HM-96; Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2008 ý., № 1, 7-nji madda, № 3, 41-nji madda; 2009 ý., № 2, 41-nji madda, № 3, 45-nji madda; 2010 ý., № 1, 19-njy madda, № 2, 34-nji madda, № 3, 64-nji madda; 2011 ý., № 1, 5-nji we 24-nji maddalar, № 2, 45-nji madda, № 3, 59-njy madda; 2012 ý., № 1, 48-nji madda, № 3, 68-nji madda; 2013 ý., № 1, 7-nji madda, № 2, 26-njy madda; 2014 ý., № 1, 24-nji we 49-njy maddalar, № 3, 112-nji madda, № 4, 149-njy madda; 2015 ý., № 2, 48-nji we 71-nji maddalar, № 3, 111-nji madda, № 4, 146-njy madda; 2016 ý., № 1, 52-nji madda, № 3, 118-nji madda, № 4, 144-nji we 165-nji maddalar; 2017 ý., № 2, 77-nji madda, № 3, 111-nji madda, № 4, 135-nji we 147-nji maddalar; 2018 ý., № 2, 42-nji madda, № 4, 95-nji we 107-nji maddalar; 2019 ý., № 2, 34-nji madda, № 4, 94-nji madda; 2020 ý., № 3, 45-nji madda, № 4, 84-nji madda; Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2021 ý., № 2-3, 49-njy we 51-nji maddalar, № 4, 136-njy we 152-nji maddalar; 2022 ý., № 2, 22-nji madda, № 3, 78-nji madda, № 4, 115-nji we 118-nji maddalar; Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2023 ý., № 2, 37-nji madda):

119-njy maddadaky tablisanyň «Goşmaça tölegleriň möçberleri» diýen sütüninde:

«Öndürilýän harytlar boýunça» diýen bölümde:

«Piwo» böleginde «30%-i» diýen sany «34,5%-i» diýen sana çalşyrmaly;

«Tebigy üzüm çakyry, güýçli spirtli içgiler, likýorlar we düzüminde alkogol bolan gaýry alkogolly içgiler (üzüm löderesinden başga), şeýle hem düzüminde alkogol bolan çakyr serişdeleri:» böleginde «39%-i», «61%-i» we «77%-i» diýen sanlary degişlilikde «44,85%-i», «70,15%-i» we «88,55%-i» diýen sanlara çalşyrmaly;

«Türkmenistanyň gümrük çägine getirilýän harytlar boýunça» diýen bölümde:

«Piwo» böleginde «92%-i» we «9» diýen sanlary degişlilikde «105,8%-i» we «10,35» diýen sanlara çalşyrmaly;

«Düzüminde aşakdaky möçberde alkogol bolan üzüm çakyrlary we alkogolly içgiler:» böleginde «168%-i», «39» we «61» diýen sanlary degişlilikde «193,2%-i», «44,85» we «70,15» diýen sanlara çalşyrmaly;

«Spirtli içgiler taýýarlanylanda ulanylýan spirt (saglygy goraýyş maksady bilen getirilýänlerinden, şeýle hem döwlet kärhanalary, alyjylar birleşmeleriniň kärhanalary tarapyndan getirilýänlerinden beýlekileri)» böleginde «8» diýen sany «9,2» diýen sana çalşyrmaly;

«Temmäki önümleri» böleginde «116%-i» we «5» diýen sanlary degişlilikde «145%-i» we «6,25» diýen sanlara çalşyrmaly;

«Senagat taýdan öndürilen beýleki temmäki we temmäkiniň senagat çalşyryjylary» böleginde «24,4» diýen sany «30,5» diýen sana çalşyrmaly.

2. 2010-njy ýylyň 25-nji sentýabrynda Türkmenistanyň Kanuny bilen tassyklanylan Türkmenistanyň Gümrük kodeksiniň (Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2010 ý., № 3, 61-nji madda; 2012 ý., № 3, 69-njy madda, № 4, 96-njy madda; 2015 ý., № 4, 127-nji madda; 2017 ý., № 1, 31-nji madda; 2018 ý., № 2, 41-nji madda; 2020 ý., № 1, 11-nji madda; 2021 ý., № 1, 25-nji madda; Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2022 ý., № 2, 21-nji madda, № 3, 79-njy madda; Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2023 ý., № 1, 5-nji madda, № 3, 74-nji madda) 107-nji maddasynyň ikinji böleginde «konfiskasiýasy» diýen sözi «muzdsuz alynmagy» diýen sözlere çalşyrmaly.

3. 2008-nji ýylyň 20-nji awgustyndaky «Uglewodorod serişdeleri hakynda» Türkmenistanyň Kanunynda (Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2008 ý., № 3, 40-njy madda; 2010 ý., № 1, 20-nji madda; 2011 ý., № 3, 61-nji madda, № 4, 82-nji madda; 2012 ý., № 2, 53-nji madda, № 4, 119-njy madda; 2016 ý., № 3, 119-njy madda; 2017 ý., № 4, 147-nji madda; 2018 ý., № 2, 43-nji madda; 2020 ý., № 1, 14-nji madda; Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2021 ý., № 2-3, 52-nji madda):

1-nji maddanyň 4-nji bendinde «eltilmegi,» diýen sözden soň «gaýtadan işlenilmegi,» diýen sözleri goşmaly;

32-nji maddanyň 4-nji bendinden soň şu mazmunly bendi goşmaly:

«4¹) Nebit işlerini geçirmek baradaky Şertnama laýyklykda özüne degişli bolup durýan Uglewodorod serişdelerini täjirçilik şertnamalary esasynda Türkmenistanda nebit, nebithimiýa we gazhimiýa önümlerini, suwuklandyrylan gazy we beýleki önümleri almak üçin gaýtadan işlemäge hem-de gaýtadan işlenmegiň netijesinde alnan önümleri şu Kanunyň 48-nji maddasynda göz öňünde tutulanlardan başga hiç bir salgytlary we hökmany tölegleri tölemezden ýerlemäge;»;

49-njy maddanyň dördünji bölegine şu mazmunly tesimi goşmaly:

«Potratçynyň maliýe-hojalyk işleriniň barlaglaryny geçirmegiň Tertibi Türkmenistanyň Prezidenti tarapyndan tassyklanylýar.».

II. Şu Kanun resmi taýdan çap edilen gününden herekete girizilýär, muňa şu Kanunyň I böleginiň 1-nji bendi degişli däldir.

III. Şu Kanunyň I böleginiň 1-nji bendi 2024-nji ýylyň 1-nji ýanwaryndan herekete girizilýär.

Türkmenistanyň Prezidenti
Serdar BERDIMUHAMEDOW.

Aşgabat şäheri, 2023-nji ýylyň 25-nji noýabry.

Milli ykdysadyýetiň innowasion ösüşini üpjün etmekde, ýurdumyzyň sebitlerini özgertmekde hem-de dürli ugurly täze senagat önümçiliklerini ýola goýmak boýunça wezipeleri durmuşa geçirmekde hususy pudagyň mümkinçiliklerini artdyrmak döwlet syýasatynyň möhüm ugurlarynyň biri bolup durýar. Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň başyny başlan, Arkadagly Gahryman Serdarymyz tarapyndan üstünlikli dowam etdirilýän senagat we innowasiýa ösüş ýoluna gönükdirilen strategik tagallalaryň yzygiderli durmuşa geçirilmegi döwletimiziň ykdysady kuwwatynyň has-da berkemegine, hususyýetçilige döredilýän amatlyklar telekeçilerimiziň ynamly gadamlar bilen kämillige tarap öňe gitmegine kuwwatly itergi berýär.

Hereket edýän we döwrüň talaplaryna görä yzygiderli kämilleşdirilýän kanunçylyk binýady, telekeçilik işini hasaba almagyň we güwälendirmegiň ýönekeýleşdirilen tertibi, salgyt salmagyň ýeňilleşdirilen ulgamy, uzak möhletleýin peýdalanmaga berilýän karzlar, ýer bölekleri hem-de olary özleşdirmek üçin daşary ýurtlardan satyn alnyp berilýän ýokary öndürijilikli tehnikalar, gurallar, enjamlar, beýleki ençeme hukuk, maliýe we durmuş şertleri ýurdumyzda işewürligiň, kiçi hem-de orta telekeçiligiň giňden ýaýbaňlandyrylmagyna ýol açýar.

Ýurdumyzyň ilatyny oba hojalyk we azyk önümleri bilen bolelin üpjün etmekde hususy telekeçiler tarapyndan ekerançylyk, maldarçylyk, azyk önümlerini gaýtadan işleýän pudaklaryň kuwwatyny artdyrmak boýunça işler ýokary depginlerde dowam etdirilýär. Telekeçilere degişli maldarçylyk, guşçulyk toplumlarynda, döwrebap ýyladyşhanalarda hem-de ýokary tehnologiýaly gaýtadan işleýän azyk kärhanalarynda öndürilýän önümler ýurdumyzyň sarp ediş bazarlaryny doly üpjün edýär.

Kiçi telekeçiligiň geriminiň giňeldilmegi ykdysadyýeti sagdynlaşdyrýar, onuň durnukly ösmegine oňyn täsir edýär. Ilat üçin goşmaça iş orunlaryny döretmekde, salgyt meýdanyny has artdyrmakda, jemi içerki önümiň möçberini köpeltmekde, importyň ýerini tutýan hem eksporta ýaramly önümleri öndürmekde kiçi telekeçiligiň mümkinçilikleriniň örän uludygyny bellemek gerek.

Watanymyzy dünýäniň ösen ýurtlarynyň derejesine ýetirmekde hem-de halkymyzyň abadan durmuşyny üpjün etmekde beýik işleri amala aşyrýan türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary sag, alyp barýan halk bähbitli, döwlet ähmiýetli işleri rowaç bolsun!

Meýlismyrat SAPAROW,

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň «Maliýe we ykdysadyýet» ylmy-amaly žurnalynyň Baş redaktorynyň wezipesini wagtlaýyn ýerine ýetiriji.

Döwlet býujeti syýasaty islendik ýurduň ykdysadyýetiniň ösüş depgininiň we onuň netijeliliginiň üpjün edilmeginde aýgytly orun eýeleýär. Şeýle bolansoň, bu babatdaky wezipeleri çözmekde, bazar gatnaşyklaryny kadalaşdyrmakda, ony döwrebap ösdürmekde, halk hojalygyny özgertmekde, ählumumy söwda, ylmy-tehniki we ykdysady gatnaşyklaryň möhüm bölegi bolan täzeçil usullary pugtalandyrmakda Türkmenistanyň Mejlisiniň VII çagyrylyşynyň 25-nji noýabrda geçirilen 4-nji maslahatynda kabul edilen «Türkmenistanyň 2024-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda» Kanunyň ähmiýeti örän uludyr. Geljek ýylda döwlet durmuşynyň ähli ulgamlarynda göz öňünde tutulýan özgertmeleriň ugurlaryny anyk kesgitleýän bu derwaýys resminama esasynda 2024-nji ýylda edilmeli işler we ýetilmeli sepgitler üçin uly möçberde pul serişdeleri bölünip berler. Bu barada Türkmenistanyň Mejlisiniň ýurdumyzyň dürli sebitlerine wekilçilik edýän deputatlary şeýle gürrüň berdiler:

Jennet ÖWEKOWA,
Mejlisiň deputaty:

— Mejlisiň maslahatynda ýurdumyzyň esasy maliýe resminamasy bolan «Türkmenistanyň 2024-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda» Kanunyň taslamasy ara alnyp maslahatlaşyldy hem-de biragyzdan kabul edildi. Şunda Aşgabat şäheriniň býujeti hem geljek ýyl üçin göz öňünde tutulan syýasy, ykdysady hem-de medeni çärelerden, «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyndan» we beýleki döwlet maksatnamalarynda göz öňünde tutulan wezipelerden ugur alnyp taýýarlanyldy.

Mälim bolşy ýaly, paýtagtymyzyň ykdysadyýetini ýokary tehnologiýalar we ulag-kommunikasiýalar, söwda hem-de gurluşyk pudaklary emele getirýär. Elektroenergetika, gurluşyk harytlary senagaty, ýeňil we azyk senagaty-da ykdysady ösüşe uly goşant goşýar. Her bir maşgalany ýokary durmuş amatlyklary bolan, dünýä ülňülerine laýyk gelýän, döwrebap ýaşaýyş jaýlary bilen üpjün etmäge gönükdirilen işler üstünlikli dowam etdirilýär. Şundan ugur alnyp, şähergurluşyk maksatnamalaryny ýerine ýetirmek maksady bilen, geljek ýylda Aşgabatda uly möçberde maýa goýumlary özleşdirmek göz öňünde tutulýar. Geljek ýylda Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtoulag ýolunyň, Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň 5 müň orunlyk döwrebap binalar toplumynyň, 250 orunlyk Halkara fiziologiýa ylmy-kliniki, 400 orunlyk Halkara sagaldyş-dikeldiş, 500 orunlyk Halkara onkologiýa ylmy-kliniki merkezleriniň hem-de ýaşaýyş jaýlarynyň gurluşyklary meýilleşdirilýär. Paýtagtymyzda ýaşaýyş jaýyna aýratyn mätäçlik çekýän raýatlara jaý gurmak üçin serişdeler hem göz öňünde tutulýar. Mundan başga-da, ýerasty suwlaryň derejesini peseltmek, lagym we ýagyş suwlaryny akdyryjy ýerasty zeýkeş örtüklerini gurmak we Aşgabat şäherini özgertmek boýunça beýleki desgalaryň gurluşygyna-da aýratyn üns berler. Şonuň üçin şäheriň 2024-nji ýyl üçin býujeti 2 443,1 million manat möçberinde meýilleşdirilip, bu görkeziji şu ýylyň meýilnamasy bilen deňeşdirilende, 10,8 göterim ýokarydyr. Şunda çykdajylaryň 84,5 göterimini jemgyýetçilik we durmuş hyzmatlaryny maliýeleşdirmäge, şol sanda 47,4 göterimini bilime, 8,8 göterimini saglygy goraýşa, 1,8 göterimini medeniýete, 41,8 göterimini ýaşaýyş jaý-jemagat hojalygyna gönükdirmek göz öňünde tutulýar.

Ata SERDAROW,
Mejlisiň deputaty:

— Döwletimiz dünýä jemgyýetçiliginde çalt depginler bilen ösýän ýurtlaryň hatarynda tanalýar. Munuň şeýledigini Gahryman Arkadagymyzyň başlangyçlary hem-de hormatly Prezidentimiziň alyp barýan ynsanperwer döwlet syýasaty netijesinde, bu gün durmuş ulgamyna öňdebaryjy sanly, maglumat-kommunikasiýa we «ýaşyl» tehnologiýalar ornaşdyrylan «akylly» şäher — Arkadag şäheriniň açylyp ulanmaga berilmegi-de aýdyň görkezýär. Bu ýagdaý ýurdumyzyň Mejlisiniň VII çagyrylyşynyň 4-nji maslahatynda ara alnyp maslahatlaşylan hem-de biragyzdan kabul edilen «Türkmenistanyň 2024-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda» Kanunda aýdyň şöhlelenýär. «Arkadag şäheri hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň kabul edilmegi bilen, gürrüňi edilýän esasy maliýe resminamasynda ilkinji gezek täze şäheriň býujeti barada aýratyn görkezijiler beýan edilýär.

«Akylly» şäheriň birinji tapgyrynda jemi 336 bina we durmuş maksatly desga gurlup ulanmaga berildi. Häzirki wagtda şäheriň ikinji tapgyrynyň gurluşygy dowam etdirilýär. Onda umumybilim berýän orta mekdepleriň, çagalar baglarynyň, saglyk öýüniň, ýangyna garşy göreş gullugynyň, häkimlikleriň edara binalarynyň, seýilgähleriň, demir ýol, awtoulag menzilleriniň, şäheriň awtoulaglarynyň tehniki ýagdaýyny anyklaýyş hem-de bellige alyş bölüminiň, şeýle-de ýaşaýyş jaýlary bilen birlikde, agyz suw, gaz, elektrik geçirijileriniň we beýlekileriň gurluşygy amala aşyrylar. Şundan ugur alnyp, bellenilen taslamalary ýerine ýetirmek üçin uly möçberde maýa goýumlary özleşdirmek göz öňünde tutulýar. Şäheriň býujeti «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna» we Hökümetiň beýleki çözgütlerine laýyklykda taýýarlanyldy. Netijede, şäheriň geljek ýyl üçin býujeti 236,7 million manat möçberinde meýilleşdirildi.

Arkadag şäheriniň býujetiniň girdejileri doly geçirilýän salgytlardyr tölegleriň, şeýle hem merkezleşdirilen býujete doly gelip gowuşýan umumy döwlet salgytlaryndan ýerli býujetlere geçirimleriň hasabyna emele getiriler. Şunda çykdajylaryň 94,7 göterimi durmuş-medeni ulgamyny maliýeleşdirmäge gönükdiriler. Şol serişdeleriň 31 göterimini bilime, 48,8 göterimini saglygy goraýşa, 10,1 göterimini medeniýete, 9,7 göterimini ýaşaýyş jaý-jemagat hojalygyny maliýeleşdirmäge gönükdirmek meýilleşdirilýär.

Serdar BEGMYRADOW,
Mejlisiň deputaty:

— Döwlet maksatnamalarynda göz öňünde tutulan wezipelerden ugur alnyp taýýarlanylan «Türkmenistanyň 2024-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda» Kanun Ahal welaýatynyň durmuş-ykdysady ýagdaýyny ösdürmekde-de aýratyn ähmiýete eýe bolar. Bilşimiz ýaly, Ahal welaýaty ýurdumyzyň senagat we oba hojalygy babatda ösen sebitleriniň biridir. Welaýatyň geografik ýerleşişi, tebigy baýlyklary, işçi güýjüniň mümkinçilikleri ykdysady ösüşlere giň ýol açýar. Senagatyň esasy bölegini gaz, elektroenergetika, himiýa, ýeňil senagaty, gurluşyk önümlerini öndürýän kärhanalar emele getirýär. 2024-nji ýylda gurluşyk materiallarynyň öndürilişiniň ösüş depginini ýokarlandyrmagyň, şeýle hem täze önümçilik desgalaryny işe girizmegiň hasabyna önümleriň görnüşini we möçberini has-da artdyrmak göz öňünde tutulýar.

Mälim bolşy ýaly, oba hojalyk pudagy welaýatyň ykdysadyýetinde möhüm orun eýeleýär. Geljek ýylda onuň ösüşi ekerançylyk ekinleriniň hasyllylygyny artdyrmagyň, hasyl berýän ýerleri has-da gurplandyrmagyň we olardan netijeli peýdalanmagyň hasabyna ýokarlanar.

2024-nji ýyl üçin Ahal welaýatynyň býujeti 1 658,9 million manat möçberinde meýilleşdirilip, bu görkeziji 2023-nji ýylyň meýilnamasy bilen deňeşdirilende, 7,1 göterim köpdür. Býujetiň girdejileri doly geçirilýän salgytlardyr tölegleriň, şeýle hem merkezleşdirilen býujete doly gelip gowuşýan umumy döwlet salgytlaryndan ýerli býujetlere geçirimleriň hasabyna emele getiriler. Çykdajylaryň 87,7 göterimi durmuş-medeni ulgamlary maliýeleşdirmäge sarp ediler. Şol serişdeleriň 67,9 göterimini bilime, 16,9 göterimini saglygy goraýşa, 2,3 göterimini medeniýete, 12,5 göterimini ýaşaýyş jaý-jemagat hojalygyny maliýeleşdirmäge gönükdirmek göz öňünde tutulýar.

Döwlet Baştutanymyzyň ynsanperwer syýasatyna eýerilip, şeýle-de tabşyryklaryndan ugur alnyp, welaýatda ýaşaýyş jaýyna aýratyn mätäçlik çekýän raýatlar üçin ýaşaýyş jaýlaryny gurmak hem göz öňünde tutulýar. Bu bolsa sebitiň ýaşaýjylarynyň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da ýokarlandyrmaga mümkinçilik berer.

Guwanç ÇENDIROW,
Mejlisiň deputaty:

— Gazanylýan üstünlikler ýurdumyzyň iň täze taryhyna altyn harplar bilen ýazylýar. Diňe bir şu ýylyň dowamynda ulanmaga berlen durmuş-medeni, önümçilik we beýleki maksatly desgalar muňa aýdyň şaýatlyk edýär. Şeýle üstünlikleriň gazanylmagynda her ýyl üçin kabul edilýän Döwlet býujetiniň ähmiýeti uludyr.

Balkan welaýaty ýurduň ykdysady ösüşinde möhüm orun eýeleýär. Ýangyç, energetika, himiýa toplumlarynyň, ýeňil we azyk senagatynyň önümçilikleriniň yzygiderli artmagy ösüşiň täze gözýetimlerini açýar. Üstaşyr ulag geçelgelerini döretmekde we olardan netijeli peýdalanmakda Balkan welaýaty ähmiýetli orny bilen tapawutlanýar. Welaýatda durmuş ulgamyny ösdürmäge-de uly üns berilýär. Degişli döwlet maksatnamalary esasynda 2024-nji ýylda durmuş maksatly binalaryň ençemesiniň gurluşygy göz öňünde tutulýar. Welaýat boýunça maýa goýum taslamasynyň amala aşyrylmagynyň çäklerinde hassahanalaryň, umumybilim berýän orta mekdepleriň, çagalar baglarynyň, söwda we dynç alyş merkeziniň gurluşyklary meýilleşdirilýär. Şonuň ýaly-da, Balkan — Daşoguz ýokary woltly asma elektrik geçirijisiniň, Jebel şäherçesinde sagatda 100 ýolagça hyzmat etjek howa menziliniň, Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynyň Kenar toplaýjy-ýükleýji nebit kärhanasynda gämi duralgasynyň gurluşyklary, suw we lagym geçirijileriň, suw arassalaýjy desgalaryň, ýaşaýyş jaýlarynyň taslamalary göz öňünde tutulýar. Geljek ýyl üçin welaýatyň býujetinde aýratyn mätäçlik çekýän raýatlara niýetlenen ýaşaýyş jaýlaryny gurmaga gönükdiriljek serişdeler hem ünsden düşürilmändir. Welaýatyň 2024-nji ýyl üçin býujeti 1 538,7 million manat möçberinde meýilleşdirilip, bu görkeziji şu ýylyň meýilnamasynda 9,5 göterim ýokarydyr. Welaýatyň býujetiniň girdejileri doly geçirilýän salgytlardyr tölegleriň, şeýle hem merkezleşdirilen býujete doly gelip gowuşýan umumy döwlet salgytlaryndan ýerli býujetlere geçirimleriň hasabyna emele getiriler.

Çykdajylaryň 87,2 göteriminiň durmuş ulgamyny maliýeleşdirmäge gönükdiriljekdigi aýratyn nygtalmaga mynasypdyr. Bu çykdajylaryň 52,1 göterimi bilime, 16,8 göterimi saglygy goraýşa, 2,6 göterimi medeniýete, 28,1 göterimi ýaşaýyş jaý-jemagat hojalygyna sarp ediler. Welaýatyň geljek ýyl üçin býujetiniň görkezijileri onuň durmuş-ykdysady ugra gönükdirilendigini we munuň üçin zerur serişdeleriň göz öňünde tutulandygyny görkezýär.

Jeren GYLYÇMYRADOWA,
Mejlisiň deputaty:

— Daşoguz welaýatynyň ykdysady-önümçilik mümkinçilikleriniň esasyny senagat hem-de oba hojalyk pudaklary emele getirýär. Welaýatyň oba hojalygynda pagtaçylyk we däneçilik ileri tutulýan ugurlar bolansoň, ekerançylykda, maldarçylykda täze tehnologiýalary ornaşdyrmaga, suwarymly ýerleriň melioratiw ýagdaýyny gowulandyrmaga, bugdaýyň, pagtanyň, şalynyň we beýleki oba hojalyk ekinleriniň hasyllylygyny ýokarlandyrmaga aýratyn üns berilýär. Welaýatyň 2024-nji ýyl üçin kabul edilen býujeti sebiti mundan beýläk-de durmuş-ykdysady taýdan ösdürmäge gönükdirilendir. Geljek ýyl welaýatda düýpli maýa goýumlary özleşdiriler. Birnäçe durmuş maksatly binalaryň, şol sanda saglyk öýleriniň, çagalar baglarynyň, umumybilim berýän orta mekdepleriň, suw we lagym geçirijileriň, awtoulag ýollarynyň gurluşyklary alnyp barlar. Ýaşaýyş jaýlarynyň gurluşygy-da giň gerimde dowam etdiriler. Şunda aýratyn mätäçlik çekýän raýatlar üçin ýaşaýyş jaýlaryny gurmaga uly ähmiýet berler. Prezident maksatnamasyna laýyklykda, Köneürgenç etrabynda haly önümhanasyny ulanmaga bermek, Balkan — Daşoguz elektrik geçirijisiniň we onuň beketleriniň gurluşygyny dowam etdirmek meýilleşdirilýär.

Geljek ýyl üçin Daşoguz welaýatynyň býujeti 2 478,5 million manat möçberinde meýilleşdirilip, bu görkeziji şu ýylyň meýilnamasyndan 9,4 göterim ýokarydyr. Şunda çykdajylaryň 91 göterimi durmuş-medeni maksatly ulgamy maliýeleşdirmäge harçlanar. Bu möçberiň 69,5 göterimi bilime, 18,1 göterimi saglygy goraýşa, 2,1 göterimi medeniýete we 10 göterimi ýaşaýyş jaý-jemagat hojalygyna gönükdiriler. Welaýatyň täze ýyla niýetlenen býujeti sebitiň durmuş-ykdysady wezipelerini durmuşa geçirmäge doly mümkinçilik berer.

Hatyja MUSTAKOWA,
Mejlisiň deputaty:

— Lebap welaýatynda ägirt uly ykdysady mümkinçilikleriň bolmagy onuň durmuş-ykdysady taýdan ösmegine giň ýol açýar. Sebitiň gaz, nebit, energetika, himiýa senagaty, oba hojalygy düýpli özgerýär. Ýangyç-energetika senagatyň möhüm ulgamynyň biri bolup, onuň paýyna senagat önümçiliginiň 90 göterimi degişlidir.

Welaýatda ilatyň sarp edýän, hususan-da, azyk harytlarynyň öndürilişine aýratyn ähmiýet berilýär. «Türkmenistanda daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürmek boýunça Döwlet maksatnamasyna» laýyklykda, oba hojalyk önümlerini gaýtadan işleýän önümçilikler ýola goýuldy. Muny has-da ösdürmek maksady bilen, 2024-nji ýylda uly möçberde düýpli maýa goýumlary özleşdirmek göz öňünde tutulýar. Şundan ugur alnyp, geljek ýyl welaýatyň çäginde durmuş maksatly binalaryň ençemesi gurlar. Hassahanalary gurmak we bar bolanlarynyň durkuny täzelemek, saglyk öýüniň, çagalar baglarynyň hem-de umumybilim berýän orta mekdepleriň gurluşygyny amala aşyrmak göz öňünde tutulýar. Ýaşaýyş jaýlarynyň gurluşygy-da dowam etdiriler. Döwlet býujetinde mätäçlik çekýän raýatlara niýetläp, ýaşaýyş jaýlaryna serişdeleriň göz öňünde tutulandygy aýratyn bellärliklidir. Prezident maksatnamasyna laýyklykda, welaýatyň önümçilik kuwwatyny artdyrmak maksady bilen, senagat we önümçilik maksatly desgalar hem ünsden düşürilmez. Olaryň hatarynda Köýtendag etrabynda Lebap sement zawodynyň 2-nji tapgyrynyň, Halaç çeper halyçylyk kärhanasynda haly önümhanasynyň, Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň, Türkmenabat şäherinde Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutynyň 5 müň orunlyk binalar toplumynyň gurluşyklary bar. Giň gerimli gurluşyk işleri göz öňünde tutulyp, Lebap welaýatynyň 2024-nji ýyl üçin býujeti 2 781,1 million manat möçberinde meýilleşdirildi. Bu görkeziji 2023-nji ýylyň meýilnamasy bilen deňeşdirilende, 9,2 göterim köpdür. Welaýata bölünip berlen çykdajylaryň 91,6 göterimini durmuş ulgamyny maliýeleşdirmäge gönükdirmek meýilleşdirilýär. Olaryň 68,7 göterimi bilime, 18,9 göterimi saglygy goraýşa, 2,3 göterimi medeniýete, 9,8 göterimi ýaşaýyş jaý-jemagat hojalygyna degişlidir. 2024-nji ýyl üçin býujet görkezijileriniň göz öňünde tutulan belent sepgitlere ýetmäge doly mümkinçilik berjekdigi ikuçsuzdyr.

Merdan ORAZMEREDOW,
Mejlisiň deputaty:

— Mary welaýaty tebigy baýlyklara baý senagat-agrar sebit bolmak bilen, elektroenergetika, gaz, himiýa, ýeňil we azyk senagaty kärhanalary ykdysadyýetiň esasy bölegini emele getirýär. Geljek ýylda welaýatyň çäginde birnäçe durmuş maksatly binalaryň gurluşygy göz öňünde tutulýar. Olaryň hatarynda hassahanalaryň we saglyk öýleriniň, çagalar baglarynyň, umumybilim berýän orta mekdepleriň, ýaşaýyş jaýlarynyň, suw we lagym geçirijileriniň, awtoulag ýollarynyň gurluşyklary bar. Welaýatyň 2024-nji ýyl üçin býujeti 2 618,0 million manat möçberinde meýilleşdirilip, bu görkeziji şu ýylkydan 8,1 göterim ýokarydyr. Welaýatyň býujetiniň girdejileri doly geçirilýän salgytlaryň we tölegleriň, şeýle hem merkezleşdirilen býujete doly gelip gowuşýan umumy döwlet salgytlaryndan ýerli býujetlere geçirimleriň hasabyna emele getiriler. Şunda çykdajylaryň 91,2 göterimi durmuş hyzmatlaryny maliýeleşdirmäge gönükdirilýär. Olaryň 65 göterimi bilime, 19,5 göterimi saglygy goraýşa, 2,9 göterimi medeniýete, 12,2 göterimi ýaşaýyş jaý-jemagat hojalygyna bölünip berler. Göz öňünde tutulan serişdeler welaýatyň ykdysadyýetiniň mundan beýläk hem durnukly ösmegine ýardam eder.

«Türkmenistan»

Aşgabat, 28-nji noýabr (TDH). Şu gün Türkmenistanyň Söwda-senagat edarasynda Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-azerbaýjan toparynyň ýedinji mejlisi geçirildi. Oňa gatnaşmak üçin Azerbaýjanyň ykdysadyýet ministri Mikail Jabbarowyň ýolbaşçylygyndaky wekiliýet ýurdumyza geldi.

Duşuşygyň dowamynda oňa gatnaşyjylar — iki ýurduň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylarydyr wekilleri döwletara gatnaşyklaryň ýokary derejesini we özara hormat goýmak ýörelgelerine esaslanýandygyny kanagatlanma bilen bellediler. Nygtalyşy ýaly, bu gatnaşyklar okgunly ösüşi, ähli möhüm ugurlarda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ilerletmek üçin uly mümkinçilikleriň bolmagy bilen häsiýetlendirilýär. Şunuň bilen birlikde, iki ýurduň Prezidentleri Serdar Berdimuhamedowyň we Ilham Aliýewiň arasyndaky özara ynanyşykly gatnaşyklaryň syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer hyzmatdaşlygyň yzygiderli ösdürilmegi üçin ygtybarly esasy döredýändigi aýratyn nygtaldy.

Taraplar ozal gazanylan ylalaşyklary durmuşa geçirmek boýunça işleriň barşyny ara alyp maslahatlaşyp, Türkmenistanyň we Azerbaýjanyň durmuş-ykdysady ösüşiniň ileri tutulýan ugurlaryny, özara gyzyklanmalaryny göz öňünde tutup, däp bolan gatnaşyklary işjeňleşdirmegiň, hyzmatdaşlygyň täze usullaryny hem-de görnüşlerini ýola goýmagyň möhümdigini bellediler.

Toparyň türkmen tarapynyň agzalarynyň çykyşlarynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda durmuşa geçirilýän durmuş-ykdysady ösüşe gönükdirilen giň gerimli maksatnamalaryň düýp mazmuny, dünýäniň ykdysady ulgamyna işjeň goşulyşýan Türkmenistanyň häzirki döwürde gazanýan üstünlikleri beýan edildi. Nygtalyşy ýaly, milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýalaşdyrmak we sanlylaşdyrmak boýunça amala aşyrylýan düýpli özgertmeler iki döwletiň özara hyzmatdaşlygyny giňeltmek üçin uly mümkinçilikleri açýar. Biziň halklarymyzy dostluk, hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklary, taryhyň, medeni-ruhy gymmatlyklaryň umumylygy baglanyşdyrýar.

Taraplar ynanyşmak, hormat goýmak we özara bähbitlilik ýörelgeleri esasynda ýola goýulýan netijeli hyzmatdaşlyga, köpasyrlyk doganlyk gatnaşyklaryna üýtgewsiz ygrarlydyklaryny beýan edip, köptaraplaýyn döwletara hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmäge gyzyklanma bildirýändiklerini tassykladylar hem-de ony gyzyklanma bildirilýän ugurlarda mundan beýläk-de giňeltmek boýunça anyk çäreleri kesgitlediler. Söwda-ykdysady, nebitgaz we elektroenergetika ulgamlarynda özara gatnaşyklaryň mümkinçiliklerine aýratyn üns çekildi. Häzirki döwürde sebit we ählumumy derejede durnukly ösüşiň aýrylmaz şerti hökmünde bu ugurlaryň ösdürilmegine uly ähmiýet berilýär. Umumy pikire görä, Türkmenistanyň we Azerbaýjanyň geografik taýdan amatly ýerleşmegi üstaşyr ulag geçelgelerini döretmegiň, dostluk we ylalaşyk deňzi bolan Hazar deňziniň ägirt uly mümkinçiliklerinden peýdalanmak boýunça hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmegiň zerurdygyny şertlendirýär. Bu bolsa geljekde Merkezi Aziýanyň ýurtlary bilen goňşy sebitleriň arasyndaky hyzmatdaşlygy hil taýdan täze derejä çykarmaga mümkinçilik berer.

Gurluşyk, dokma senagaty, aragatnaşyk, oba hojalygy we beýleki pudaklar hyzmatdaşlygyň beýleki geljegi uly ugurlarynyň hatarynda kesgitlenildi. Ynsanperwer ulgam türkmen-azerbaýjan gatnaşyklarynyň möhüm ugurlarynyň biridir. Şunuň bilen baglylykda, bilim, ylym, saglygy goraýyş, medeniýet, sport we syýahatçylyk ulgamlarynda has ýakyndan hyzmatdaşlyk etmegiň möhümdigi bellenildi. Nygtalyşy ýaly, iki ýurduň işewür toparlarynyň arasyndaky göni gatnaşyklaryň ýola goýulmagyna ýardam bermek bilelikdäki işiň esasy ugrudyr. Geçirilýän işewürlik maslahatlary, işewür toparlaryň arasyndaky gepleşikler, sergiler we beýleki çäreler muňa ýakyndan ýardam etmelidir.

Toparyň agzalary ikitaraplaýyn duşuşyklary yzygiderli esasda geçirmegiň zerurdygyna ünsi çekip, Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-azerbaýjan toparynyň häzirki mejlisiniň çäginde gazanylan ylalaşyklaryň iki ýurduň we olaryň doganlyk halklarynyň bähbitlerine netijeli hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de pugtalandyrylmagyna ýardam berjekdigine ynam bildirdiler.

Mejlisiň jemleri boýunça degişli Teswirnama we beýleki resminamalara gol çekildi.

***

Şu gün Türkmenistanyň Söwda-senagat edarasynda geçirilen Türkmen-azerbaýjan işewürlik maslahatynda söwda-ykdysady hyzmatdaşlygy ösdürmegiň mümkinçilikleri we işewürlik gatnaşyklaryny giňeltmegiň geljegi ara alnyp maslahatlaşyldy. Maslahata iki ýurduň döwlet edaralarynyň we işewür toparlarynyň, şol sanda nebitgaz, dokma, azyk senagaty, oba hojalygy, gurluşyk hem-de gurluşyk serişdeleriniň önümçiligi, derman senagaty, ulag-logistika, maglumat tehnologiýalary we beýleki pudaklarda ýöriteleşen kompaniýalaryň wekilleri gatnaşdylar.

Türkmen tarapynyň wekilleri ýurdumyzda milli ykdysadyýetimizi ösdürmek boýunça durmuşa geçirilýän çäreler barada aýdyp, Türkmenistanyň ykdysady strategiýasynyň hususy pudaga degişli kärhanalaryň jemi içerki önümdäki paýynyň tapgyrlaýyn esasda artdyrylmagyny göz öňünde tutýandygyna ünsi çekdiler. Bellenilişi ýaly, bäsdeşlige ukyply milli ykdysadyýeti kemala getirmek we bazar gatnaşyklaryny çuňlaşdyrmak ugruny saýlap alan Türkmenistan telekeçilik işini, işewür toparlaryň işjeňligini hemmetaraplaýyn höweslendirýär, kiçi we orta telekeçiligi netijeli ösdürmek, hususy başlangyçlary goldamak üçin amatly hukuk, ykdysady, maliýe, durmuş şertlerini döredýär.

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi milli ykdysadyýetiň esasy pudaklarynda iş alyp barýar. TSTB-niň agzalaryna bäsdeşlige ukyply ýokary hilli önümleri öndürmek, azyk bolçulygyny üpjün etmek, senagat kärhanalaryny gurmak boýunça öňde goýlan wezipeleri çözmekde uly orun degişlidir. Alnyp barylýan “Açyk gapylar” syýasaty we Türkmenistanda döredilen amatly maýa goýum ýagdaýy özara bähbitli hyzmatdaşlyk üçin giň mümkinçilikleri açýar hem-de daşary ýurt kompaniýalaryny ýurdumyza çekmäge goşmaça itergi berýär.

Şu gezekki işewürlik duşuşygynyň çäklerinde açylýan mümkinçilikleri we bilelikdäki işiň toplanan oňyn tejribesini nazara almak bilen, möhüm ugurlaryň birnäçesinde hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmegiň çemeleşmeleri kesgitlenildi. Umumy pikire görä, iki ýurduň harytlary we hyzmatlary öndürijileriniň gatnaşmagynda bilelikdäki sergileriň yzygiderli geçirilmegi, bilelikdäki işewürlik maslahatlarynyň, dürli duşuşyklaryň guralmagy bu işiň üstünlikli amala aşyrylmagynyň wajyp şerti bolup durýar.

Iki ýurduň wekiliýetleriniň agzalary uzak möhletleýin hyzmatdaşlyga özara taýýardyklaryny nygtap, söwda dolanyşygynyň möçberini mundan beýläk-de ýokarlandyrmak, özara bähbitli ykdysady hyzmatdaşlygy giňeltmek we diwersifikasiýalaşdyrmak bilen baglanyşykly anyk teklipleri beýan etdiler.

Forumyň çäklerinde birnäçe aýratyn ikitaraplaýyn duşuşyklar hem-de gepleşikler geçirildi.

***

Agşam Türkmenistanyň Döwlet medeniýet merkeziniň Mukamlar köşgünde Azerbaýjan Respublikasynyň ýurdumyzdaky ilçihanasynyň Türkmenistanyň Medeniýet ministrligi bilen bilelikde guramagynda azerbaýjan halkynyň milli Lideri Geýdar Aliýewiň doglan gününiň 100 ýyllygy mynasybetli konsert geçirildi.

Surata düşüren Meretdurdy ROZYÝEW

Aşgabat, 28-nji noýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-azerbaýjan toparynyň 7-nji mejlisine gatnaşmak üçin Hökümet wekiliýetine ýolbaşçylyk edip ýurdumyza gelen Azerbaýjanyň ykdysadyýet ministri Mikail Çingiz ogly Jabbarowy kabul etdi.

Myhman wagt tapyp kabul edendigi hem-de döwletara hyzmatdaşlygyň derwaýys meselelerini ara alyp maslahatlaşmaga döredilen mümkinçilik üçin hoşallyk bildirip, döwlet Baştutanymyza, türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowa Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidenti Ilham Aliýewiň mähirli salamyny ýetirdi.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Azerbaýjanyň ykdysadyýet ministrini mähirli mübärekläp, dostlukly döwletiň Baştutanyna iň gowy arzuwlaryny beýan etdi we Azerbaýjanyň wekiliýetiniň Türkmenistana şu gezekki saparynyň ikitaraplaýyn söwda-ykdysady gatnaşyklary giňeltmegiň ýolunda möhüm ädim boljakdygyny belledi.

Döwlet Baştutanymyz Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-azerbaýjan toparynyň 7-nji mejlisiniň üstünlikli geçirilmegini arzuw edip, bu duşuşygyň iki ýurduň arasyndaky hemmetaraplaýyn gatnaşyklary mundan beýläk-de pugtalandyrmaga ýardam berjekdigine ynam bildirdi.

Türkmenistan Azerbaýjan Respublikasy bilen köptaraplaýyn hyzmatdaşlygy giňeltmäge hem-de pugtalandyrmaga uly ähmiýet berýär diýip, hormatly Prezidentimiz nygtady we biziň ýurtlarymyzydyr halklarymyzy birek-birege hormat goýmaga, ynanyşmaga, özara düşünişmäge esaslanýan hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklarynyň baglanyşdyrýandygyny belledi. Nygtalyşy ýaly, häzirki wagtda döwletara hyzmatdaşlyk giň ugurlar boýunça üstünlikli ösdürilýär. Halkara we sebit düzümleriniň çäklerinde netijeli gatnaşyklar dowam etdirilýär. Birek-biregiň başlangyçlarynyň özara goldanylmagy hem munuň aýdyň güwäsidir.

Hormatly Prezidentimiz ýola goýlan gatnaşyklary mundan beýläk-de çuňlaşdyrmaga uly ähmiýet berilýändigini aýdyp, söwda-ykdysady, energetika, ulag-kommunikasiýa, ylmy-tehniki, medeni-ynsanperwer we beýleki ulgamlarda özara hereketleri ösdürmek boýunça utgaşdyryjy edara hökmünde Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-azerbaýjan toparynyň ornuny berkitmegiň zerurdygyny nygtady.

Duşuşygyň çäklerinde söhbetdeşler gyzyklanma bildirilýän geljegi uly ugurlaryň birnäçesinde uzak möhletleýinlik, özara bähbitlilik esasynda guralýan däp bolan hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmegiň mümkinçiliklerini ara alyp maslahatlaşdylar. Şunda goňşy ýurtlarymyzyň çäk taýdan amatly ýerleşmeginden netijeli peýdalanmagyň zerurdygyna aýratyn üns çekildi. Bu bolsa halkara derejede bilelikdäki taslamalary amala aşyrmaga mümkinçilik berýär. Munuň özi energiýa serişdelerini ibermek, deňiz portlarynyň kuwwatyndan netijeli peýdalanmagyň, Hazar deňzi arkaly ýük daşamalaryny işjeňleşdirmegiň hasabyna söwda gatnaşyklaryny giňeltmäge, ençeme ýurtlary baglanyşdyrýan ulag geçelgelerini döretmekdäki hyzmatdaşlyga, şeýle hem kommunikasiýalar we aragatnaşyk ulgamynda özara gatnaşyklara degişlidir.

Söhbetdeşler medeni, ylym, bilim ugurly netijeli hyzmatdaşlygy giňeltmäge özara gyzyklanma bildirilýändigini nygtadylar. Bu ulgamlar iki doganlyk halkyň arasyndaky gatnaşyklary pugtalandyrmagyň ygtybarly esasy bolup durýar.

Duşuşygyň ahyrynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow we Azerbaýjanyň ykdysadyýet ministri Mikail Çingiz ogly Jabbarow birek-birege berk jan saglyk, bagtyýarlyk, işlerinde mundan beýläk-de üstünlikleri arzuw edip, döwletara gatnaşyklaryň has-da pugtalandyryljakdygyna berk ynam bildirdiler.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasynda eden çykyşynda aýdyşy ýaly, soňky ýyllarda ähli ugurlar bilen birlikde ulag babatynda döwletimiziň öňe süren başlangyçlary esasynda Baş Assambleýa tarapyndan Kararnamalaryň altysy kabul edildi. Şolaryň biri şu ýylyň maý aýynda kabul edilen «Bütindünýä durnukly ulag güni» atly Kararnamadyr. Hormatly Prezidentimiz şu mynasybetli «Durnukly ulag: durnukly ösüşe goşant» atly halkara ylmy-amaly maslahaty çagyrmagy hem teklip etdi.

Dünýä bu senäni ilkinji gezek dabaraly belleýär. Bu sene many-mazmuny boýunça ulag-aragatnaşyk ulgamyny ösdürmegiň dünýä ähmiýetli meseledigini aňladýar. Türkmenistanyň geoykdysady taýdan amatly ýerde ýerleşmegi bolsa ulag ulgamyny ösdürmekde öňbaşçy bolmaga şert döredýär. Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň şol belent forumdaky çykyşynda nygtaýşy ýaly, Durnukly ösüş maksatlarynyň arasynda ulag babatyndaky ösüşler iňňän ileri tutulýan wezepe bolup durýar. Türkmenistanyň şu möhüm ugur boýunça dialog üçin netijeli halkara platformany döretmegiň başyny başlaýjy ýurt bolandygy dünýä jemgyýetçiligine mälimdir. Hut şonuň üçin hem Aşgabatda 2016-njy ýylda durnukly ulag boýunça BMG-niň birinji ählumumy maslahatynyň geçen gününiň BMG-niň Baş Assambleýasynyň şu ýylyň maý aýyndaky mejlisinde «Bütindünýä durnukly ulag güni» hökmünde yglan edilmegi has-da ýerine düşdi.

Ulag babatyndaky ösüşleriň esasynda Gahryman Arkadagymyzyň dünýä jemgyýetçiligi tarapyndan gyzgyn goldawa eýe bolan Beýik Ýüpek ýoluny gaýtadan dikeltmek ýaly başlangyjynyň durýandygy aýratyn ähmiýetlidir. Hut şu maksat bilen ýurdumyzda ulag ulgamy boýunça halkara derejeli çäreleriň birnäçesi geçirildi. Türkmen paýtagtynda 2014-nji ýylyň sentýabrynda «Halkara hyzmatdaşlygyny we durnukly ösüşi üpjün etmekde ulag-üstaşyr geçelgeleriniň tutýan orny» atly halkara maslahaty, 2016-njy ýylda Durnukly ulag boýunça birinji ählumumy maslahaty geçirildi, 2017-nji ýylda RECCA VII maslahatynyň çäklerinde Owganystanyň, Azerbaýjan Respublikasynyň, Gruziýanyň, Türkiýe Respublikasynyň we Türkmenistanyň arasynda üstaşyr we ulag hyzmatdaşlygy hakyndaky Ylalaşyga gol çekildi, 2022-nji ýylyň awgustynda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletleriň ulag ministrleriniň derejesindäki maslahat geçirildi. Ýaňy-ýakynda hem paýtagtymyzda «Halkara ulag-üstaşyr geçelgeleri: özara arabaglanyşyk we ösüş — 2023» atly II halkara forum guraldy, ol, esasan, Ýewraziýada üstaşyr ulag hyzmatdaşlygyny diwersifikasiýalaşdyrmaga bagyşlandy. Türkmenistanyň yklymara ulag-logistika üpjünçilik ulgamlaryny döretmäge hem işjeň gatnaşýandygyny, Demirgazyk — Günorta, Günbatar — Gündogar ugurlary boýunça Aziýa bilen Ýewropany birleşdirýän üstaşyr ulag geçelgelerini gurmak babatda halkara hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmäge çynlakaý we uly jogapkärçilik bilen çemeleşýändigini hem aýratyn bellemek gerek.

Türkmenistanyň dünýä ykdysadyýetiniň möhüm ugurlarynyň biri bolan ulag-üpjünçilik ulgamynda halkara hyzmatdaşlygyny ösdürmäge uly goşant goşýandygy baradaky aýdylanlar dünýä ykdysadyýetiniň meselelerine döwletimiziň täzeçe çemeleşýändiginiň subutnamasydyr. Bu çemeleşmeler iş ýüzünde tutuş Merkezi Aziýa sebitiniň ösüşlerine-de oňyn täsirini ýetirýär. Meselem, Gazagystan — Türkmenistan — Eýran demir ýolunyň ulanylmaga tabşyrylmagy bilen Merkezi Aziýa ýurtlarynyň we goňşy sebitleriň arasyndaky ykdysady we söwda aragatnaşygynyň ösüşine kuwwatly itergi berildi. Gazagystan — Türkmenistan — Eýran halkara demir ýolunyň bir çetiniň Hytaý, Gazagystan, beýleki çetiniň Eýran ýaly goňşy döwletlerimiziň polat ýollaryna birleşmeginiň özi Türkmenistanyň ýol gurmaga gönükdirilen parasatly ýörelgesiniň haýyrly işlerden gözbaş alýandygyny görkezýär. Ata-babalarymyzdan gelýän parasatly ýörelgelerde türkmeniň diňe bir öz ýaşaýşyny abadanlaşdyrmak bilen çäklenmek ölçegi ýok. Zemin umumy öýümiz bolsa, onuň ähli ýaşaýjylarynyň rahatlygynda, eşretinde ol öz rahatlygynyň, eşretiniň üpjün boljakdygyny görýär.

Türkmenistanyň başlangyçlary esasynda döredilýän amatly we howpsuz, ygtybarly ulag-üstaşyr geçelgeleriniň dünýä ykdysadyýetiniň sazlaşykly ösmeginde möhüm ähmiýeti bardyr. Kerki — Ymamnazar — Akina we Serhetabat - Turgundy halkara demir ýollary, Balkanabatda, Daşoguzda, Türkmenabatda, Maryda ulanylmaga berlen döwrebap awtomenziller, Amyderýanyň üstünden gurlan kuwwatly köprüler milli we sebit möçberindäki ähmiýetli desgalara öwrüldi. Ulag-üstaşyr geçelgeleriniň adamlaryň we harytlaryň amatly gatnawynda hem-de durnukly ösüşi goldamakda, ýurtlaryň we halklaryň arasyndaky özara bähbitli hyzmatdaşlygy giňeltmekde ähmiýeti iňňän uludyr. Häzirki wagtda ýurdumyzyň ulag ulgamynyň önümçilik mümkinçilikleri has giňeldilýär. Ýollaryň gurluşygyna uly üns berilýär. Täze Aşgabat — Türkmenbaşy ýokary tizlikli awtoulag ýoly gurulýar. Bu ýol dünýä ölçeglerine laýyk gelýär. Döwletimiz geljegiň iň uly halkara deňiz, derýa, awtomobil, demir ýollaryna hem-de howa merkezlerine çykmak, olaryň amatly utgaşmasyndan we hersiniň artykmaçlygyndan peýdalanmak bilen birleşdirilen ulag aragatnaşyk ulgamyna degişlidigini ykrar edýär. Hut şeýle ýörelge bolsa bu ugurdaky işlere güýçli itergi berýär.

Ilmyrat ALLABERDIÝEW

Ýurdumyzyň agrosenagat toplumyny ösdürip, azyk önümleriniň bolçulygyny üpjün etmek hem-de dünýä bazarynda bäsdeşlige ukyply harytlary öndürmek hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda amala aşyrylýan ykdysady strategiýanyň möhüm ugurlarynyň hatarynda durýar. Degişli ugurda öňdebaryjy dünýä tejribesini öwrenmekde hem-de daşary ýurtly düzümler bilen hyzmatdaşlygy ösdürmekde halkara sergileriňdir ýarmarkalaryň uly ähmiýeti bar. 28 — 30-njy noýabr aralygynda paýtagtymyzda ilkinji gezek geçirilýän «Agro-Pak Türkmenistan — 2023» atly halkara sergisi hem azyk önümçiliginde iş alyp barýan döwlet we hususy düzümlere döwrebap tehnologiýalar bilen tanyşmak üçin netijeli meýdançadyr.

Şu gün Türkmenistanyň Söwda-senagat edarasynyň binasynda öz işine başlajak gözden geçirilişiň çäklerinde milli ykdysadyýetimiziň innowasiýalara esaslanýan ösüş ýolunda ýeten sepgitleri hem-de daşary ýurtly kompaniýalaryň öňdebaryjy tejribeleridir işläp taýýarlamalary bilen ýakyndan tanyşmaga mümkinçilik dörediler. Halkara sergä Azerbaýjanyň, Eýranyň, Germaniýanyň, Hytaýyň, Moldowanyň, Özbegistanyň, Russiýanyň, Türkiýäniň we beýleki ýurtlaryň degişli pudaklarynyň kompaniýalary bilen bir hatarda, ýurdumyzyň azyk senagatynda iş alyp barýan köp sanly telekeçiler hem gatnaşar. Olar öz diwarlyklarynda azyk önümçiliginiň enjamlary, gaplama önümleri we enjamlary, çörek we çörek önümleriniň tehnologiýalary, däne saklaýyş we degirmen ulgamlary, iýmit goşundylary, bagçylyk we tokaýçylyk ugurlary, guşçulyk, maldarçylyk hojalyklary üçin niýetlenen enjamlar, tohumlar we dökünler, suwaryş ulgamlary ýaly ugurlarda ýerine ýetirýän hyzmatlarynydyr önümlerini hödürlärler.

Ýakyn ýyllarda şunuň ýaly sergiler Özbegistanda we Yrakda guralyp, dürli ýurtlaryň işewürlerinde uly gyzyklanma döretdi. Aşgabatda guralýan serginiň hem ýokary derejede geçirilip, azyk senagaty pudagynda iş alyp barýan düzümler üçin özara bähbitli hyzmatdaşlygy ösdürmegiň giňişligine öwrüljekdigine ynanýarys.

«Watan».

Aşgabat, 27-nji noýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Aşgabat şäheriniň, welaýatlaryň häkimleriniň, şeýle hem Balkan welaýatynyň häkiminiň oba hojalygy boýunça orunbasarynyň gatnaşmagynda sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirdi. Onda ýurdumyzyň oba hojalyk toplumynda, Aşgabat şäherinde we welaýatlarda alnyp barylýan işler bilen bagly meselelere garaldy.

Ilki bilen, Ahal welaýatynyň häkimi R.Hojagulyýewe söz berildi. Häkim welaýatda alnyp barylýan oba hojalyk işleriniň ýagdaýy barada hasabat berdi.

Bellenilişi ýaly, şu günler welaýatyň meýdanlaryndaky pagta hasylyny iň soňky hanasyna çenli ýygnap almak boýunça işler dowam edýär, ýygnalan hasyl pagta arassalaýjy kärhanalarda gaýtadan işlenilýär, pagta öndürijiler bilen hasaplaşyklar öz wagtynda geçirilýär. Geljek ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek meýdanlary ekiş möwsümine taýýarlamak üçin sürüm işleri geçirilýär. Bugdaý ekilen meýdanlarda ideg işleri alnyp barylýar.

Şeýle hem häkim Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän medeni-durmuş, önümçilik maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň ýagdaýy barada hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, şu günler dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleriniň ýokary hilli we agrotehniki möhletlerde ýerine ýetirilmeginiň möhüm talap bolup durýandygyna ünsi çekdi we pagtany ýygnap almak işleriniň, bugdaý ekilen meýdanlarda geçirilýän ideg işleriniň depginleriniň ýokarlandyrylmagy babatda häkime birnäçe anyk tabşyryklary berdi. Şeýle-de hormatly Prezidentimiz ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän dürli maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň ýokary hilli alnyp barylmagy babatda häkime birnäçe tabşyryklary berdi.

Soňra Balkan welaýatynyň häkiminiň orunbasary J.Annaýew welaýatda dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleri barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, welaýatyň meýdanlarynda bar bolan pagta hasylyny soňky hanasyna çenli ýitgisiz ýygnap almak hem-de bökdençsiz kabul etmek, ýygnalan pagtany talabalaýyk saklamak, pagta arassalaýjy kärhanalarda ýokary hilli gaýtadan işlemek, tabşyrylan hasyl üçin daýhanlar bilen hasaplaşyklary öz wagtynda geçirmek boýunça degişli işler dowam edýär. Geljek ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek meýdanlarda sürüm işleri geçirilýär. Welaýatyň bugdaý ekilen meýdanlarynda ideg işleri alnyp barylýar. Şunda oba hojalyk tehnikalaryndan we gurallaryndan netijeli peýdalanmak boýunça zerur çäreler durmuşa geçirilýär.

«Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etraplardaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmek boýunça 2028-nji ýyla çenli döwür üçin Milli maksatnamasyna» laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi göz öňünde tutulýan medeni-durmuş, önümçilik maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň barşy barada hasabat berildi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, häzirki wagtda oba hojalygynda dowam edýän bu möhüm möwsümiň guramaçylykly geçirilmeginiň zerurdygyny belledi we meýdanlardaky pagta hasylynyň soňky hanasyna çenli ýitgisiz ýygnalyp alynmagyny, bugdaýa ideg işleriniň agrotehniki möhletlerde ýerine ýetirilmegini üpjün etmegi tabşyrdy. Şunuň bilen birlikde, hormatly Prezidentimiz ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän medeni-durmuş, önümçilik maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň ýokary hilli ýerine ýetirilmegini gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahaty Daşoguz welaýatynyň häkimi S.Soltanmyradowyň möwsümleýin oba hojalyk işleriniň ýagdaýy baradaky hasabaty bilen dowam etdi. Hasabatda bellenilişi ýaly, welaýatda pagta hasylyny iň soňky hanasyna çenli ýitgisiz ýygnap almak, ýygnalan hasyly pagta arassalaýjy kärhanalarda ýokary hilli gaýtadan işlemek hem-de talabalaýyk saklamak, pagta öndürijiler bilen tabşyrylan hasyl üçin hasaplaşyklary öz wagtynda geçirmek boýunça degişli işler alnyp barylýar. Geljek ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek meýdanlarda sürüm işleri geçirilýär. Bugdaý ekilen meýdanlarda ideg işleri bellenen möhletlerde ýerine ýetirilýär. Şunda oba hojalyk tehnikalaryndan netijeli peýdalanylýar. Sebitde şaly oragy tamamlaýjy tapgyrda dowam edýär. Meýdanlarda bar bolan şaly hasylyny ýitgisiz ýygnap almak boýunça zerur çäreler görülýär.

Şeýle hem häkim Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän dürli maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň ýokary hilli ýerine ýetirilmeginiň möhüm wezipe bolup durýandygyna ünsi çekdi hem-de pagta hasylynyň ýitgisiz ýygnalyp alynmagyny, bugdaý ekilen meýdanlardaky ideg işleriniň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ýerine ýetirilmegini, şaly oragynyň bökdençsiz geçirilmegini berk gözegçilikde saklamagy häkime tabşyrdy. Şeýle hem döwlet Baştutanymyz ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän medeni-durmuş, önümçilik maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň ýokary hilli ýerine ýetirilmegini üpjün etmegi häkime tabşyrdy.

Soňra Lebap welaýatynyň häkimi Ş.Amangeldiýew welaýatda alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, häzirki wagtda welaýatyň meýdanlaryndaky pagta hasylyny ýitgisiz ýygnap almak, ony pagta arassalaýjy kärhanalarda ýokary hilli gaýtadan işlemek, tabşyrylan hasyl üçin önüm öndürijiler bilen hasaplaşyklary öz wagtynda geçirmek boýunça degişli işler alnyp barylýar. Geljek ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek ýerlerde sürüm işleri geçirilýär. Pagta ýygymy bilen bir hatarda, welaýatyň bugdaý ekilen meýdanlarynda degişli ideg işleri agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda alnyp barylýar.

Welaýatyň şaly ekilen meýdanlarynda ýetişdirilen hasyly ýygnap almak işleri tamamlaýjy tapgyrda dowam edýär. Şunda kuwwatly kombaýnlaryň we beýleki oba hojalyk tehnikalarynyň güýjünden netijeli peýdalanylýar. Mundan başga-da, häkim Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän dürli maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň barşy barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň möhüm ähmiýetini belledi hem-de welaýatyň pagta meýdanlaryndaky bar bolan hasyly iň soňky hanasyna çenli ýygnap almagy üpjün etmegi, şaly oragynyň bökdençsiz geçirilmegini gözegçilikde saklamagy häkime tabşyrdy. Şunuň bilen birlikde, döwlet Baştutanymyz Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi göz öňünde tutulýan desgalardaky gurluşyk işleriniň ýokary hilli ýerine ýetirilmegi bilen baglanyşykly görkezmeleri berdi.

Soňra Mary welaýatynyň häkimi B.Orazow welaýatda alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy barada hasabat berdi. Hasabatda bellenilişi ýaly, sebitiň gowaça meýdanlarynda pagta hasylyny ýitgisiz ýygnap almak, ýygnalan hasyly kabul ediş harmanhanalaryna daşamak we talabalaýyk saklamak, pagta arassalaýjy kärhanalarda ýokary hilli gaýtadan işlemek, tabşyrylan hasyl üçin pagtaçy daýhanlar bilen hasaplaşyklary öz wagtynda geçirmek boýunça zerur çäreler görülýär. Şunuň bilen birlikde, 2024-nji ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek ýerleri ekiş möwsümine taýýarlamak üçin sürüm işleri geçirilýär. Welaýatyň bugdaý ekilen meýdanlarynda degişli ideg işleri dowam edýär we şunda oba hojalyk tehnikalaryndan netijeli peýdalanylýar. Şeýle hem ýetişdirilen gant şugundyrynyň hasylyny ýygnamak, ony gaýtadan işlemek boýunça zerur işler alnyp barylýar.

Mundan başga-da, häkim Oba milli maksatnamasyna hem-de ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi göz öňünde tutulýan medeni-durmuş we önümçilik maksatly desgalarda alnyp barylýan gurluşyk işleriniň ýagdaýy barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň talabalaýyk alnyp barylmagynyň möhümdigine ünsi çekdi we ýetişdirilen pagta hasylynyň ýitgisiz ýygnalyp alynmagyny hem-de bugdaý ekilen meýdanlarda ideg işleriniň depginleriniň ýokarlandyrylmagyny, gant şugundyrynyň hasylyny ýygnap almak işine gatnaşýan ähli düzümleriň sazlaşykly işiniň üpjün edilmegini berk gözegçilikde saklamagy häkime tabşyrdy. Şeýle-de döwlet Baştutanymyz ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna laýyklykda, şu ýyl welaýatda açylyp ulanmaga berilmegi göz öňünde tutulýan medeni-durmuş we önümçilik maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň ýokary hilli ýerine ýetirilmegini üpjün etmegi häkime tabşyrdy.

Soňra Aşgabat şäheriniň häkimi R.Gandymow paýtagtymyzda alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, Halkara Bitaraplyk güni hem-de Täze ýyl baýramy mynasybetli Aşgabatda guraljak dabaralary ýokary derejede geçirmek boýunça zerur taýýarlyk işleri alnyp barylýar. Şeýle hem häkim paýtagtymyzy mundan beýläk-de ösdürmek boýunça şähergurluşyk maksatnamasynyň çäklerinde ýerine ýetirilýän işler barada hasabat berdi.

Bellenilişi ýaly, Gahryman Arkadagymyzyň paýtagtymyz Aşgabat şäherini ýaşamak, işlemek we döretmek üçin ähli amatlyklary bolan şähere öwürmek baradaky öňe süren başlangyçlary Arkadagly Gahryman Serdarymyz tarapyndan üstünlikli durmuşa geçirilýär. Aşgabady bagy-bossanlyga büremek, gözel künjeklerini abadanlaşdyrmak, onuň ýaşaýjylary we myhmanlary üçin oňaýly şertleri döretmek boýunça zerur işler alnyp barylýar. Şeýle hem medeni-durmuş, önümçilik maksatly desgalarda gurluşyk işleriniň ýokary hilli ýerine ýetirilmegi ugrunda zerur çäreler görülýär. Şunuň bilen birlikde, paýtagtymyzyň ýaşaýjylaryny elektrik energiýasy, tebigy gaz, agyz suwy, ýylylyk we beýleki jemagat hyzmatlary bilen ygtybarly üpjün etmek boýunça zerur işler durmuşa geçirilýär.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzda giňden bellenilýän Halkara Bitaraplyk güni, şeýle hem Täze ýyl baýramçylygy mynasybetli guraljak dabaralaryň möhüm ähmiýetine ünsi çekdi we Aşgabat şäheriniň baýramçylyk äheňinde bezelmegini, talabalaýyk abadanlaşdyrylmagyny, medeni-köpçülikleýin çäreleriň ýokary guramaçylyk derejesinde geçirilmegini üpjün etmegi häkime tabşyrdy. Şeýle hem paýtagtymyzda alnyp barylýan gurluşyk işleriniň ýokary hilli ýerine ýetirilmegini gözegçilikde saklamak tabşyryldy.

Sanly ulgam arkaly geçirilen iş maslahatynyň dowamynda oňa gatnaşyjylar hormatly Prezidentimizi Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygynyň 2024-2025-nji ýyllarda ÝUNESKO bilen bilelikde bellenilip geçiljek şanly seneleriň sanawyna goşulmagy mynasybetli tüýs ýürekden gutladylar we döwlet Baştutanymyza hem-de Gahryman Arkadagymyza berk jan saglyk, uzak ömür, il-ýurt bähbitli tutumly işlerinde täze üstünlikleri arzuw etdiler.

Döwlet Baştutanymyz iş maslahatyna gatnaşyjylara ýüzlenip, öňde goýlan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegine jogapkärçilikli çemeleşmegiň möhümdigini aýtdy we birnäçe görkezmeleri berdi.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly geçirilen iş maslahatyny jemläp, oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, berkarar Watanymyzyň rowaçlygynyň, mähriban halkymyzyň abadan durmuşynyň üpjün edilmegine gönükdirilen giň gerimli işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

26-njy noýabrda paýtagtymyzda Ýer ýüzünde ilkinji gezek bellenilýän Bütindünýä durnukly ulag güni mynasybetli «Durnukly ulag: durnukly ösüşe goşant» atly halkara ylmy-amaly maslahat geçirildi.

«Türkmendemirýollary» agentliginiň binasynda utgaşykly görnüşde geçirilen foruma ýurdumyzyň ugurdaş edaralarynyň ýolbaşçylarydyr hünärmenleri, BMG-niň Türkmenistandaky degişli agentlikleriniň, abraýly halkara, sebit we sebitara ulag düzümleriniň, bu ugurda işleýän iri kompaniýalaryň wekilleri gatnaşdylar.

Halkara ylmy-amaly maslahatyň öňüsyrasynda ýurdumyzyň ulag-kommunikasiýa toplumynyň gazananlaryny görkezýän sergi guraldy.

Maslahatyň başynda hormatly Prezidentimiziň foruma gatnaşyjylara iberen Gutlagy uly üns bilen diňlenildi.

Umumy mejlisde sanly ulgam arkaly Demir ýollaryň hyzmatdaşlyk guramasynyň komitetiniň başlygy Miroslaw Antonowiç, Halkara awtomobil ulaglary birleşiginiň Baş sekretary Umberto de Pretto, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Baş sekretary Husraw Noziri çykyş etdiler.

Demir ýollaryň hyzmatdaşlyk guramasynyň komitetiniň başlygy bu çäräniň irki döwürlerden bäri Beýik Ýüpek ýolunyň möhüm çatrygy bolup hyzmat edýän Türkmenistanyň paýtagty Aşgabatda geçirilmeginiň aýratyn mana eýedigini nygtady.

Ylmy-amaly maslahat öz işini «Durnukly ulag ulgamynda täze tehnologiýalar we çözgütler» hem-de «Durnukly ulag ulgamynda logistika we infrastruktura» atly iki mejlisde dowam etdi.

Halkara forumyň çäklerinde Ulag-üstaşyr geçirmek we logistika meseleleri boýunça türkmen-gazak bilelikdäki iş toparynyň birinji mejlisi geçirildi. Mejlisde özara bähbitli gatnaşyklary ýola goýmak üçin ileri tutulýan ugurlar kesgitlenildi.

Ylmy-amaly maslahata gatnaşyjylar hormatly Prezidentimiziň adyna Ýüzlenme kabul etdiler.

«Watan».

Hawa, janypkeş daýhanlarymyzyň çekýän yhlasly zähmeti, ýadawsyz tagallalary bilen topragymyz rysgal-berekede beslenýär. Azyk bolçulygyny döretmek ýaly il-ýurt bähbitli möhüm işde olara hormatly Prezidentimiz tarapyndan giň goldaw-hemaýat berilýär. Berilýän köpsanly ýeňillikler, döredilýän amatly şertler ýer eýelerini has tutanýerli hem-de ýokary öndürijilikli işlemäge ruhlandyrýar. Olar üçin ene topraga hyzmat etmek halal girdeji çeşmesine, eşretli ýaşaýşyň gönezligine öwrüldi. Olaryň birleşen tagallalary arkaly önüm bolçulygy döredilýär. Munuň şeýledigine welaýatymyzyň oba hojalyk pudagynda şu ýylyň geçen on aýynda gazanylan önümçilik netijelerine ser salanyňda hem aýdyň göz ýetirmek bolýar.

Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda welaýatymyzyň ähli hojalyklarynda gök önümleriň 227,4 müň tonnasy, azyklyk bakjanyň 145 müň tonnasy, miweleriň we ir-iýmişleriň 45,6 müň tonnasy, ýeralmanyň 112,8 müň tonnasy, üzümiň hem 18,5 müň tonnasy öndürildi. Bu möhüm önümleri öndürmek boýunça geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende ösüş depgini üpjün edildi. Has takygy, bu görkeziji gök önümler boýunça 1,5 göterim, azyklyk bakja boýunça 6,4 göterim, miweler we ir-iýmişler boýunça 0,7 göterim, ýeralma boýunça 2,6 göterim, üzüm boýunça 1,1 göterim artdy. Şeýle üstünlige Çärjew, Saýat, Dänew etraplarynyň zähmetkeşleri has saldamly goşant goşdular.

Janypkeş daýhanlar häzirki günlerde pagtany iň soňky hanasyna çenli ýygnap almak, ak ekinlere agrotehnikanyň talaplaryna laýyklykda ideg etmek işlerini guramaçylykly alyp barýarlar. Şeýle çemeleşme tamamlanyp barýan şanly ýyly uly zähmet üstünliklerine beslemäge mümkinçilik döredýär.

Welaýatymyzyň zähmetkeşleri mallaryň baş sanyny köpeltmek, olara göreldeli ideg etmegiň hasabyna maldarçylyk önümleriniň öndürilişini artdyrmak ugrunda gaýrata galyp, zähmet çekýärler. Häzirki wagtda welaýatymyzyň ähli hojalyklarynda iri şahly mallaryň 533,2 müň başy, dowarlaryň 2 million 514 müň başy, guşlaryň 4 million 117,7 müň başy, düýeleriň 5,6 müň başy, gylýallaryň hem 2,8 müň başy idedilýär. 2022-nji ýylyň degişli döwrüne görä iri şahly mallaryň, dowarlaryň, guşlaryň, düýeleriň baş sany köpeldi. Şonuň netijesinde üstümizdäki ýylyň ýanwar ― oktýabr aýlarynda welaýatymyzyň ähli hojalyklarynda etiň 119,8 müň tonnasy (diri agramda), süýdüň 525,3 müň tonnasy, ýumurtganyň hem 200,7 million sanysy öndürildi. Ýokarda atlary agzalan möhüm maldarçylyk önümleriniň agramly böleginiň hususy hojalyklarda öndürilendigi bellenilmäge mynasypdyr.

Maldarçylyk önümleriniň bolçulygynyň döredilmegi ugrunda welaýat oba hojalyk önümçilik birleşiginiň maldarlary hem degerli tagalla edýärler. Häzirki wagtda birleşik boýunça iri şahly mallaryň baş sany 1,1 müňe, dowarlaryňky 167,7 müňden gowraga, guşlaryňky 19 müňe, düýeleriňki bolsa 2,3 müňden gowraga ýetdi. Geçen hasabat döwründe birleşik boýunça 2414,9 tonna et (diri agramda), 125 tonna süýt, 2905 müň sany ýumurtga öndürildi.

Maldarlaryň iş-aladasy ýylyň ähli paslynda arakesmesiz dowam edýär. Ýöne ýetip gelýän gyş paslynda olaryň işiniň jogapkärçiligi has-da artýar. Munuň özi ýöne ýere däldir. Bu pasyl olar üçin möhüm synag bolup durýar. Maldarlar şol synagdan üstünlikli geçmek üçin gyşa taýýarlykly barýarlar. Olar tarapyndan şu döwre çenli bedäniň 6,1 müň tonnadan gowragy, gaty baldakly otlaryň 8 müň tonna golaýy taýýar edildi. Olaryň ep-esli bölegi bolsa mallaryň gyşladyljak ýerlerine daşaldy. Şolar bilen birlikde kaşarlary abatlamak işleri hem üstünlikli geçirildi.

Geljekde ýurdumyzyň ykdysadyýetinde möhüm orny eýeleýän pudak uly ösüşlere eýe bolar. Oňa hormatly Prezidentimiziň şu ýylyň 6-njy noýabrynda Arkadag şäherine iş saparyny amala aşyryp, möhüm taslamalar bilen tanyşmagy we degişli düzümleriň ýolbaşçylarynyň gatnaşmagynda iş maslahatyny geçirmegi hem aýdyň subutnamalaryň biri boldy. Döwlet Baştutanymyz bu ýerde Türkmen oba hojalyk uniwersitetiniň binalar toplumynyň we oňa degişli ylmy-önümçilik tejribe meýdançalarynyň, ýyladyşhana toplumynyň, tejribe meýdanlarynyň we beýleki düzümleriň teklip edilýän baş meýilnamasy bilen içgin tanyşdy we olara birnäçe bellikleri aýtdy. Hormatly Prezidentimiz obasenagat toplumynyň düzümleri üçin zerur bolan ylmy açyşlaryň, bu ugra degişli ylmy işleriň ýokary derejede alnyp barylmagy ugrunda ähli zerur tagallalaryň edilmelidigine ünsi çekdi.

Iş maslahatynda Arkadagly Gahryman Serdarymyz daýhanyň zähmetine, olar üçin ýeňillikli şertleriň döredilmegine yzygiderli üns berilmelidigini nygtap, daýhanlary ykdysady taýdan höweslendirmek maksady bilen, pagtanyň, bugdaýyň döwlet satyn alyş nyrhlaryny ýokarlandyrmak üçin zerur bolan şerleri üpjün etmegiň, degişli teklipleri taýýarlamagyň wajypdygyny belledi. Döwlet Baştutanymyzyň özleri hakynda edýän taýsyz tagallasyna ene ýeriň eýeleri päk zähmetleri bilen jogap bermek hyjuwy bilen joşýarlar. Olar zähmet çekip armaýarlar. Şonuň netijesinde ene topragymyzyň berekedi artýar. Şol bereket bolsa bagtyýarlyk döwründe abadan durmuşda ýaşaýan ilatyň saçaklaryna nygmat bolup dolýar.

Mämmetgylyç KÜTIÝEW