Ykdysady özgertmeler — Halkyň bähbidine

Geçilen menzillere ser salmak, täze ýylda ýurdumyzyň durnukly ösüşini üpjün etjek ugurlary kesgitlemek oňat däpleriň biri bolup, ol döwletlilikden nyşan. «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip yglan edilen we mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk toýy tutulan 2021-nji ýyldaky durmuş-ykdysady ösüşde üstünlikler, ýetilen sepgitler her birimizi guwandyrýar. Milli ykdysadyýetimizde gazanylan oňyn netijeler parahatçylykly ösüşiň we özara ynanyşmagyň bar ýerinde rowaçlygyň, abadançylygyň ýar bolýandygyny ýene-de bir gezek tassyklaýar.

Türkmenistan durnukly ösüş maksatlaryny üstünlikli amala aşyrýan döwletleriň hatarynda tanalýar. Şunda düýp mazmuny adamlaryň abadan ýaşaýşyny üpjün etmäge gönükdirilen bu maksatlar boýunça kesgitlenen wezipeleri durmuşa geçirmekde ýurdumyzda alnyp barylýan işler 2021-nji ýylda hem mynasyp dowam etdirildi. Bu barada hormatly Prezidentimiz Ministrler Kabinetiniň we Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň 2021-nji ýylyň 27-nji dekabrdaky jemleýji bilelikdäki mejlisinde giňişleýin durup geçdi.

Häzirki döwürde dünýäde maliýe-ykdysady çökgünligiň dowam etmegi, şeýle-de ýiti ýokanç keseliň ýaýramagy bilen bagly hadysalaryň ýurtlaryň milli ykdysadyýetine belli bir derejede öz ýaramaz täsirini ýetirmegi onuň öňüni almak ýa-da täsirini gowşatmak, ilatyň ýaşaýyş-durmuş ýagdaýynyň durnuklylygyny saklamak bilen bagly meseleleriň ähmiýetini has-da artdyrýar. Daşarky sebäpler bilen şertlendirilen hadysalaryň öz amatsyz täsirini ýetirýän ýagdaýynda hem durnukly ykdysady ösüşiň üpjün edilmegi ýurdumyzda bu ugurda amala aşyrylýan işleriň oňyn häsiýete eýedigini görkezýär. Köpugurly tagallalaryň netijesinde, jemi içerki önümiň ösüşiniň ýokary depginde, ýagny 6,2 göterim möçberde saklanylýandygy ýurdumyzda ykdysady strategiýanyň ileri tutulýan ugurlarynyň dogry kesgitlenendigini tassyklaýar.

Jemgyýetde özgertmeleri üstünlikli amala aşyrmak üçin berk maddy binýadyň bolmagy zerur şertleriň biridir. Şunda makroykdysady ýagdaý hökmünde jemi içerki önümiň ösüş depgini onuň esasy görkezijisidir. Ýurdumyzda diwersifikasiýa, senagatlaşdyrmak, maýa goýum we döwrebaplaşdyrmak syýasatynyň düýpli alnyp barylmagy bu esasy makroykdysady görkezijiniň ösüş meýline eýe bolmagyny şertlendirýär. Senagatlaşdyrmak syýasaty ýurtda çig mal ugrundan häzirki zaman ýokary tehnologiýaly senagata daýanýan innowasion ugra geçmäge hem giň mümkinçilikleri döredýär. Hut şu wezipelerden ugur alnyp, ýurdumyzda häzirki zaman senagat üpjünçilik ulgamlarynyň emele getirilmegine, gaýtadan işleýän iri kärhanalaryň döredilmegine uly ähmiýet berilýär. Bu, ilkinji nobatda, senagat pudagynyň ykdysadyýetiň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmagyň we eksport mümkinçiliklerini artdyrmagyň netijeli we ygtybarly ugry bolup durýandygy bilen baglanyşyklydyr.

2021-nji ýylda abraýly halkara maliýe düzümleri we iri reýting agentlikleri tarapyndan Türkmenistanyň ykdysadyýetine oňyn baha berildi. Hususan-da, «Fitch Ratings» halkara agentligi tarapyndan Türkmenistana uzak möhletleýin çaklama esaslanýan «B +» derejesi berildi. Ýurdumyza berlen bu dereje daşky üýtgemelere garamazdan, ykdysadyýetimiziň ösüşiniň durnukly häsiýete eýedigini tassyklaýar. Şeýle hem munuň özi hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda üstünliklere beslenýän ykdysady syýasatyň alnyp barylýandygynyň hem-de ýurdumyzyň dünýä ýüzünde ygtybarly döwlet hökmünde abraýynyň artýandygynyň aýdyň subutnamasy bolup durýar.

Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň 2021-nji ýylyň 3-nji dekabrynda sanly ulgam arkaly geçen ýylyň 11 aýynyň jemlerine bagyşlanyp geçirilen giňişleýin mejlisinde «Dünýä ykdysadyýetindäki çylşyrymly ýagdaýlaryň ýurduň ykdysadyýetine ýetirýän täsirlerini peseltmek hem-de milli ykdysadyýeti durnukly ösdürmek boýunça 2022-nji ýyl üçin Maksatnamanyň» we ony amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň meýilnamasynyň kabul edilmegi döwrüň çagyryşlaryna wagtynda seslenmek, milli ykdysady ulgamy daşary amatsyz şertleriň täsirinden goramak ugrunda ädilen ädimleriň ýene-de biridir. Ol dünýä ykdysadyýetinde emele gelen kynçylykly şertlerde milli ykdysadyýetimiziň durnuklylygyny pugtalandyrmaga gönükdirilen gaýragoýulmasyz çäreleriň tutuş toplumyndan ybaratdyr. Ol sanly tehnologiýalary we öňdebaryjy tejribeleri giňden ornaşdyrmaga, sanly ykdysadyýeti ýokary depginler bilen ösdürmäge itergi berjek ugurlary özünde jemläp, ahyrky netijede, ýurdumyzyň durnukly ösüş nusgasyna geçmegini üpjün etjek düýpli çemeleşme bolup durýar.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda hemişelik Bitaraplygymyzyň 26 ýyllygy hem dabara bilen bellenilip geçildi. Bitaraplyk ýurdumyzyň amala aşyrýan halkara işlerinde berk esas bolup hyzmat edýär. Munuň özi Türkmenistanyň sebitde parahatçylygy we durnukly ösüşi pugtalandyrmak, hoşniýetli goňşuçylyk ýagdaýyny döretmek hem-de hyzmatdaşlygy ýola goýmak ugrunda alyp barýan işleriniň ähmiýetiniň, ýurdumyzyň dünýä we sebit derejesinde howpsuzlygy üpjün etmäge goşandynyň uludygyna şaýatlyk edýär. Gahryman Arkadagymyzyň «Dialog — parahatçylygyň kepili» atly başlangyjy bolsa bu gün halkara parahatçylygy we ynanyşmagy berkitmegiň jarnamasy, şeýle hem ählumumy parahatçylygyň, howpsuzlygyň we durnukly ösüşiň esasy hökmünde öňe çykýar.

Netijede, häzirki wagtda Türkmenistan dünýä bileleşigine ygtybarly ykdysady hyzmatdaşlygyň hem oňyn nusgasyny görkezýär. Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzyň dünýäniň 100-den gowrak döwleti bilen alyp barýan söwda-ykdysady gatnaşyklary hormatly Prezidentimiz tarapyndan amala aşyrylýan daşary ykdysady syýasatyň netijeliligini aýdyň görkezýär. Şol bir wagtda bu oňyn ýagdaý halkara ykdysady giňişlikde ýurdumyzyň tutýan ornunyň yzygiderli pugtalanýandygyny hem alamatlandyrýar. Şunda hususan-da, milli Liderimiziň «Ösüş arkaly parahatçylyk» ýörelgesi ýurdumyzyň daşary syýasy we ykdysady strategiýasynyň binýatlaýyn ýörelgeleriniň biri bolup, ol öz gözbaşyny baky Bitaraplygyň esaslaryndan alyp gaýdýar.

Ilatyň hal-ýagdaýyny gowulandyrmak, ýaşaýyş derejesini ýokarlandyrmak ýurdumyzda amala aşyrylýan durmuş syýasatynyň baş maksady bolup durýar. Şunda ykdysadyýetde bolup geçýän özgertmeleri nazara alyp, ilatyň girdejilerini yzygiderli ýokarlandyrmak arkaly raýatlaryň ýokary ýaşaýyş derejesini üpjün etmäge uly ähmiýet berilýär. Ilatyň maddy üpjünçilik derejesiniň ýokary bolmagy zerur şertleriň biri hasaplanýar. Hormatly Prezidentimiziň 2021-nji ýylyň 8-nji oktýabrynda gol çeken «Türkmenistanda zähmet haklarynyň, pensiýalaryň, döwlet kömek pullarynyň, talyp we diňleýji haklarynyň möçberlerini ýokarlandyrmak hakynda» Permany hem halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini we durmuş taýdan goraglylygyny mundan beýläk-de ýokarlandyrmak maksadyndan ugur alýar. Geçen ýylyň 13-nji noýabrynda döwlet Baştutanymyz tarapyndan tassyklanan «Türkmenistanyň Ilaty durmuş taýdan goramak hakynda kodeksine üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek hakynda» Türkmenistanyň Kanuny halkyň durmuş taýdan goraglylygynyň hemişe ünsde saklanýandygyny, bu ugurda yzygiderli tagalla edilýändigini görkezýär.

Şanly wakalara, uly ösüşlere beslenen 2021-nji ýylda milli Liderimiziň başda durmagynda ýurdumyzyň içeri we daşary syýasatynda ýetilen sepgitler 2022-nji ýyla badalga bolmak bilen, «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň hem eziz Watanymyzyň mundan beýläk-de halkara abraýyny ýokarlandyrjak, umumadamzat bähbitli işleriň durmuşa geçiriljek ýyly boljakdygyna ynamy has-da pugtalandyrýar.

Baýram TAŇRYBERDIÝEW,

Türkmen döwlet maliýe institutynyň rektory.