Yk­dy­sa­dy dip­lo­ma­ti­ýa ro­waç­lyk ýo­lun­da

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miziň baş­tu­tan­ly­gyn­da ýur­du­my­zyň da­şa­ry sy­ýa­satynyň bin­ýat­lyk esas­la­ry ata Wa­ta­ny­myz­da ama­la aşyr­ýan mö­hüm sy­ýa­sy ugur­la­ryn­da öz be­ýa­ny­ny tap­ýar. Bu sy­ýa­sy ugur­la­ra la­ýyk­lyk­da, Türk­me­nis­tan he­mi­şe­lik Bi­ta­rap­lyk ýö­rel­ge­le­ri­ne, şeý­le hem beý­le­ki döw­let­le­riň işi­ne ga­tyş­maz­ly­ga, gap­ma-gar­şy­lyk­la­ry pa­ra­hat­çy­lyk­ly ýol bi­len we sy­ýa­sy se­riş­de­ler ar­ka­ly çöz­mä­ge yg­rar­ly bo­lup dur­ýar. Türk­me­nis­ta­nyň he­mi­şe­lik Bi­ta­rap­lyk hu­kuk de­re­je­si hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miziň  alyp bar­ýan, bü­tin adam­za­dyň bäh­bit­le­ri­ne la­ýyk gel­ýän pa­ra­hat­çy­lyk sö­ýü­ji­lik­li, yn­san­per­wer da­şa­ry sy­ýa­sat ýö­rel­ge­le­ri­niň üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gi­ne kuw­wat­ly iter­gi ber­ýär. Bu ugur­da ama­la aşy­ryl­ýan iş­ler se­bit­de we dün­ýä­de sy­ýa­sy dur­nuk­ly­ly­gy ber­kit­mek­de, yk­dy­sa­dy hyz­mat­daş­ly­gy ös­dür­mek­de mö­hüm orun eýe­le­ýär. Türk­me­nis­tan dur­nuk­ly ösü­şi üp­jün et­mek ba­bat­da­ky ýö­rel­gä eýer­mek bi­len, bu ugur­da ge­çi­ril­ýän sy­ýa­sy-dip­lo­ma­tik we yk­dy­sa­dy çä­re­le­ri has iş­jeň­leş­dir­ýär. Ýur­du­myz dün­ýä­niň en­çe­me döw­let­le­ri bi­len sy­ýa­sy, yk­dy­sa­dy we me­de­ni taý­dan deň­hu­kuk­ly hyz­mat­daş­ly­gy yzy­gi­der­li pug­ta­lan­dyr­ýar.  

                                                                   

Türk­me­nis­tan mil­li bäh­bit­le­ri­, hal­ka­ra we se­bit de­re­je­sin­däki gat­na­şyk­la­ry pug­ta­lan­dyr­mak­da ägirt uly iş­le­ri üs­tün­lik­li ama­la aşyr­ýar. Şun­da go­laý­da gö­zel paý­tag­ty­myz­da Ha­zar­ýa­ka döw­let­le­ri­niň baş­tu­tan­la­ry­nyň gat­naş­ma­gyn­da ýo­ka­ry de­re­je­de ge­çi­ri­len al­tyn­jy Ha­zar sam­mi­ti­niň äh­mi­ýe­ti örän uludyr. Ýur­du­myz oňyn Bi­ta­rap­lyk, hoş­ni­ýet­li goň­şu­çy­lyk we deň­hu­kuk­ly öza­ra bäh­bit­li hyz­mat­daş­lyk, mil­li hem-de umu­my bäh­bit­le­riň saz­la­şy­gy esa­syn­da gu­ral­ýan da­şa­ry sy­ýa­sy ug­ry yzy­gi­der­li dur­mu­şa ge­çir­mek bi­len, Ha­zar se­bi­tin­de iki­ta­rap­la­ýyn we köp­ta­rap­la­ýyn gör­nüş­de ne­ti­je­li gat­na­şyk­la­ry pug­ta­lan­dyr­mak hem-de ös­dür­mek ug­run­da yzy­gi­der­li çy­kyş ed­ýär. Şeý­le­lik­de, yk­dy­sa­dy ul­gam Ha­zar­da­ky hyz­mat­daş­ly­gyň ile­ri tu­tul­ýan ug­ry bo­lup dur­ýar. Bu ul­gam köp­ta­rap­ly­dyr we ulag, lo­gis­ti­ka, kom­mu­ni­ka­si­ýa­lar, ener­ge­ti­ka, önüm­çi­lik taý­dan ýa­kyn­laş­mak ýa­ly ul­gam­la­ry hem-de beý­le­ki köp ugur­la­ry öz içi­ne al­ýar.  

                                                                   

Döw­le­tiň iş­läp taý­ýar­lan we ama­la aşyr­ýan da­şa­ry yk­dy­sa­dy stra­te­gi­ýa­sy uzak möh­let­le­ýin­dir. «Türk­me­nis­ta­nyň dur­muş-yk­dy­sa­dy ösü­şi­niň 2011 — 2030-njy ýyl­lar üçin mil­li Mak­sat­na­ma­synda» ola­ry ama­la aşyr­ma­gyň baş mak­sat­la­ry, esa­sy ugur­la­ry we anyk ýol­la­ry be­ýan edi­len­dir.  

                                                                   

Hä­zir­ki döwür­de dün­ýä ösü­şi­niň tä­ze me­ýil­le­ri­ni, şeý­le hem mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­tiň dur­muş-yk­dy­sa­dy şert­le­ri­ni sel­jer­mek esa­syn­da Türk­me­nis­ta­nyň yk­dy­sa­dy dip­lo­ma­ti­ýa­sy­nyň stra­te­gik ugur­la­ry kes­git­len­ildi. Hä­zir­ki za­man glo­bal­laş­ma şert­le­rin­de Türk­me­nis­ta­nyň yk­dy­sa­dy dip­lo­ma­ti­ýa­sy top­lum­la­ýyn we ul­gam­la­ýyn hä­si­ýe­te eýe bo­lup, döw­le­tiň wa­jyp we­zi­pe­le­ri­niň bi­ri­ni ýe­ri­ne ýe­tir­ýär. Dip­lo­ma­ti­ýa­nyň bu gör­nü­şi döw­let dü­züm­le­ri de­re­je­sin­de hem-de jem­gy­ýet­çi­lik gu­ra­ma­la­ry we te­le­ke­çi­ler bi­le­le­şi­gi de­re­je­sin­de ama­la aşy­ryl­ýar. Türk­me­nis­tan­da we da­şa­ry ýurt­lar­da ge­çi­ril­ýän ma­ýa go­ýum fo­rum­la­ry hem-de döw­le­ti­miz­de ön­dü­ril­ýän ha­ryt­la­ryň ser­gi­le­ri ýurdumyzyň yk­dy­sa­dy dip­lo­ma­ti­ýa­sy­nyň üs­tün­lik­le­ri­ni dün­ýä aýan ed­ýär. Hal­ka­ra hyz­mat­daş­lyk üçin Türk­me­nis­ta­nyň açyk yk­dy­sa­dy­ýe­ti, hal­ka­ra gi­ňiş­li­gin­de onuň tut­ýan or­nu­nyň has ber­ke­me­gi, şeý­le hem döw­le­ti­mi­ziň hal­ka­ra gu­ra­ma­la­rynyň iş­le­ri­ne gat­naş­ma­gy­nyň iş­jeň­leş­di­ril­me­gi bu ugur­da uly öňe­gi­diş­lik­le­ri şert­len­dir­di. Türk­me­nis­ta­nyň da­şa­ry sy­ýa­sa­ty içer­ki sy­ýa­sat bi­len berk bag­la­ny­şyk­ly­ bolup, döw­le­tiň dur­muş-yk­dy­sa­dy me­se­le­le­ri­ni çöz­mek­de yk­dy­sa­dy dip­lo­ma­ti­ýa­nyň wa­jyp or­nu­ny tas­syk­la­ýar.  

                                                                   

Geo­sy­ýa­sat yk­dy­sa­dy hä­si­ýet­li iki sa­ny ug­ry kes­git­le­ýär. Sy­ýa­sy bäs­deş­li­gi ara­dan aý­ryp, ýur­duň baý çig mal we ug­le­wo­do­rod se­riş­de­le­ri­ni iş­läp taý­ýar­la­mak­da hyz­mat­daş­lyk üçin amat­ly şert­le­ri dö­red­ýär hem-de geoyk­dy­sa­dy çäk­ler­de yg­ty­bar­ly we üs­ta­şyr dü­züm­le­riň dur­nuk­ly­lyk de­re­je­si­ni üp­jün ed­ýär. Türk­me­nis­ta­nyň yk­dy­sa­dy dip­lo­ma­ti­ýa­sy­nyň mil­li bäh­bit­le­ri go­ra­mak bo­ýun­ça ile­ri tu­tul­ýan we­zi­pe­le­ri­ne, il­kin­ji no­bat­da, da­şa­ry yk­dy­sa­dy howp­suz­ly­gy­ny üp­jün et­mek de­giş­li­dir. Söw­da-yk­dy­sa­dy, ener­ge­ti­ka, ulag we eko­lo­gi­ýa dip­lo­ma­ti­ýa­sy döwletimizde ile­ri tut­ulýan esa­sy ugur­la­r bo­lup dur­ýar. 

                                                                   

Türk­me­nis­ta­nyň da­şa­ry söw­da-yk­dy­sa­dy dip­lo­ma­ti­ýa­sy döw­le­tiň bäs­deş­li­ge ukyp­ly­ly­gy­ny ber­kit­me­giň gu­ra­ly hök­mün­de çy­kyş ed­ýär, şeý­le hem dün­ýä ba­za­ryn­da öza­ra bäh­bit­li gat­na­şyk­la­ry art­dyr­ma­ga ýar­dam ber­ýär. Eks­por­ta gö­nük­di­ri­len önüm­le­ri art­dyr­mak we de­giş­li önüm­çi­lik­le­ri hö­wes­len­dir­mek, Türk­me­nis­ta­nyň da­şa­ry ba­zar­la­ra çyk­ma­gy­ny üp­jün ed­ýän şert­le­ri has go­wu­lan­dyr­mak üçin ýö­ri­te Döw­let Mak­sat­na­ma­la­ry ka­bul edil­ýär.  

                                                                   

Ýur­du­myz­da da­şa­ry ýurt­lar­dan ge­ti­ril­ýän ha­ryt­la­ryň or­nu­ny tut­ýan önüm­çi­lik­le­ri dö­ret­mek, ola­ryň dü­zü­mi­ni kä­mil­leş­dir­mek, yl­my taý­dan esas­lan­dy­ry­lan ugur­la­ry kes­git­le­mek ba­bat­da uly iş­ler üs­tün­lik­li ama­la aşy­ryl­dy. Da­şa­ry söw­da do­la­ny­şy­gy­nyň oňyn ta­pa­wu­dy­ny art­dyr­mak, tä­ze iş orun­la­ry­ny dö­ret­mek, ila­tyň pul gir­de­ji­le­ri­ni ýo­kar­lan­dyr­mak we yk­dy­sa­dy­ýe­tiň hu­su­sy bö­le­gi­niň pa­ýy­ny yzy­gi­der­li art­dyr­mak mak­sa­dy bi­len 2015-nji ýyl­da Türk­me­nis­tan­da da­şa­ry ýurt­lar­dan ge­ti­ril­ýän ha­ryt­la­ryň or­nu­ny tut­ýan önüm­le­ri ön­dür­mek bo­ýun­ça Döw­let Mak­sat­na­ma­sy ka­bul edil­di. Türk­me­nis­tan­da ön­dü­ril­ýän önüm­le­riň da­şa­ry ýurt­la­ra ibe­ril­ýän möç­ber­le­ri san­ly­ja ýy­lyň için­de has-da art­dy­ryl­dy. Bu bol­sa ýur­du­my­zyň yk­dy­sa­dy kuw­wa­ty­nyň has hem ýo­kar­lan­ýan­dy­gy­ny şert­len­dir­ýär.  

                                                                   

Goý, ýur­du­my­zyň yk­dy­sa­dy kuw­wa­ty­ny has-da ýo­kar­lan­dyr­mak ba­bat­da be­ýik iş­le­ri üs­tün­lik­li do­wam et­dir­ýän  Ar­kadag­ly Ser­da­ry­my­zyň ja­ny sag, öm­ri uzak bol­sun! 

                                                                                                           

Nur­mäm­met AL­TY­ÝEW,

                       

Türk­men döw­let yk­dy­sa­dy­ýet we do­lan­dy­ryş ins­ti­tu­ty­nyň uly mu­gal­ly­my.