Aşgabat, 29-njy oktýabr (TDH). Şu gün Maslahat köşgünde Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow milli parlamentiň häzirki döwürde ýerine ýetirýän işleriniň netijelerine, ýurdumyzyň Bitaraplyk derejesine esaslanýan daşary syýasatyna we parlamentara gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmek boýunça öňde durýan meselelere bagyşlanan mejlisi geçirdi. Oňa Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň hem-de Mejlisiniň ýolbaşçylary we agzalary, birnäçe düzümleriň ýolbaşçylary gatnaşdylar.
Gahryman Arkadagymyz hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň parasatly baştutanlygynda Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Bitaraplyk hukuk derejesine ygrarly bolan ata Watanymyzyň halkara derejede abraýynyň barha artýandygyny belläp, Türkmenistanyň sebitde we dünýäde parahatçylygy, howpsuzlygy pugtalandyrmak, döwletara gatnaşyklarda hyzmatdaşlygy berkitmek babatda halkara ähmiýetli tagallalary durmuşa geçirýändigini aýtdy.
Bu günki gün iň ygtybarly hyzmatdaş hökmünde Türkmenistan döwletimize sebitiň we dünýäniň ýurtlary uly gyzyklanma bildirýärler.
Dünýäde çylşyrymly ýagdaýlaryň dowam edýän döwründe halkara gatnaşyklarda parlament diplomatiýasy möhüm orna eýe bolýar. Bu iş halkara ýagdaýlary sagdynlaşdyrmaga, netijeli täsir etmäge, döwletara gatnaşyklarda ynanyşmagy dikeltmek üçin şertleri döretmäge, halklaryň arasynda özara düşünişmäge ýardam etmäge, dürli milletli we syýasy garaýyşly adamlaryň arasynda deňhukukly, özara hormat goýmak gatnaşyklaryny ýola goýmaga, dostlukly döwletara gatnaşyklaryň köprülerini gurmaga gönükdirilendir diýip, Gahryman Arkadagymyz sözüni dowam etdi.
Ählumumy abadançylygyň bähbidine netijeli halkara we sebit hyzmatdaşlygyny, howpsuzlygy, durnukly ösüşi berkitmäge gönükdirilen daşary syýasy ýörelgelerimiziň hem-de parlamentara gatnaşyklary ösdürmek boýunça öňe sürýän başlangyçlarymyzyň netijesinde, Türkmenistanyň parahatçylygyň, döredijiligiň we dostlugyň merkezine öwrülendigini belläp, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy şu ýylyň maý aýynda hormatly Prezidentimiziň ýakyndan goldaw bermegi bilen, Türkmenistanyň başlangyjy boýunça Aşgabatda Merkezi Aziýa döwletleriniň we Russiýa Federasiýasynyň ilkinji Parlamentara forumynyň ýokary derejede geçirilendigini aýtdy. Bu forum döwletleriň arasyndaky strategik gatnaşyklary pugtalandyrmakda parlamentiň mynasyp ornunyň bardygyny subut etdi.
Täze taryhy döwürde parlament diplomatiýasy hil taýdan täze derejä we işjeň häsiýete eýe boldy. Ýurdumyzyň Bitaraplyk hukuk derejesine laýyklykda, bu syýasat üstünlikli dowam etdirilýär. Munuň özi Bitarap döwletimiziň halkara başlangyçlaryny goldamakda möhüm gural bolup durýar. Şunda parlamentara gatnaşyklaryň ösdürilmegine uly ähmiýet berilýär. Munuň özi döwletleriň we halklaryň arasyndaky dostlukly gatnaşyklary, ählumumy abadançylygyň bähbitlerine laýyk gelýän sebit we halkara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmagyň möhüm şerti bolup durýar.
Ilki bilen, bu gezekki mejlise çagyrylan Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredowa söz berildi. Bellenilişi ýaly, türkmen diplomatiýasy degişli ugurlar boýunça depginli ösüşe eýe bolýar. Gahryman Arkadagymyzyň yzygiderli tagallasy esasynda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň we Mejlisiniň ýolbaşçylary we agzalary daşary döwletlere yzygiderli saparlary amala aşyrýarlar, sebit, halkara derejede geçirilýän forumlaryň, maslahatlaryň, duşuşyklaryň çäklerinde Watanymyza mynasyp wekilçilik edýärler.
Türkmenistan halkara parlament guramalary, şol sanda Parlamentara Bileleşik, Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Parlamentara Assambleýasy, Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň Parlamentara Assambleýasy bilen hyzmatdaşlygy işjeň ösdürýär. Şu ýyl hormatly Arkadagymyzyň başlangyjy esasynda ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn görnüşde parlamentara hyzmatdaşlygyň täze gurallarynyň işlenip taýýarlanandygyny belläp, wise-premýer, daşary işler ministri paýtagtymyzda geçirilen Merkezi Aziýa döwletleriniň we Russiýa Federasiýasynyň birinji Parlamentara forumynyň aýratyn ähmiýetini nygtady. Şunda parlamentara gatnaşyklary hemmetaraplaýyn ösdürmegiň berk binýadynyň döredilendigi bellenildi. Aşgabatda hemişelik esasda hereket edýän meýdança hökmünde forumyň Sekretariatyny döretmek baradaky ylalaşygyň gazanylmagy bu ugurda alnyp barylýan işleriň netijeli häsiýete eýe bolýandygyny görkezýär.
Häzirki wagtda ýurdumyzda parlamentara hyzmatdaşlygy ösdürmekde goňşy döwletleriň wekilçilikli edaralary bilen gatnaşyklary ýola goýmaga we ösdürmäge uly üns berilýär. Şunda Türkmenistan bilen Russiýa Federasiýasynyň arasynda ýola goýulýan söwda-ykdysady hyzmatdaşlygyň ösüşiniň hil taýdan täze derejä çykandygy bellenildi.
Medeni-ynsanperwer hyzmatdaşlyk barada aýdylanda, bilim, ylym we medeniýet ugurlary boýunça gatnaşyklaryň işjeň häsiýete eýedigini nygtamaly. Häzirki wagtda Russiýanyň ýokary okuw mekdeplerinde ýurdumyzdan 30 müňe golaý talyp bilim alýar. Türkmenistanyň we Russiýanyň ylmy edaralarynyň arasynda ysnyşykly gatnaşyklar ýola goýuldy we olar häzirki wagtda netijeli ösdürilýär. Munuň özi Türkmenistanyň goňşy ýurtlar bilen netijeli hyzmatdaşlygynyň subutnamalarydyr.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda amala aşyrylýan “Açyk gapylar” syýasaty esasynda Türkmenistan halkara derejedäki duşuşyklaryň, forumlaryň we dürli maslahatlaryň geçirilýän merkezine öwrüldi. Munuň özi ýurdumyzda halkara hyzmatdaşlygyň has-da işjeňleşmegini, Türkmenistanyň daşary syýasatynyň dünýä derejesinde eýeleýän ornunyň pugtalanmagyny şertlendirýär. Türkmenistan iri halkara guramalar, ilkinji nobatda, Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlygy okgunly ösdürýär. Daşary syýasat edaralarynyň arasynda daşary ykdysady gatnaşyklary ösdürmek boýunça ikitaraplaýyn geňeşmeler yzygiderli esasda geçirilýär hem-de bu ugurdaky işler mundan beýläk-de üstünlikli dowam etdiriler.
Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň ähli gyzyklanma bildirýän daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn görnüşde dostlukly, netijeli gatnaşyklary ösdürmäge ygrarlydygyny belläp, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow mähriban Watanymyzyň parahatçylyk söýüjilikli, döredijilikli daşary syýasy strategiýany durmuşa geçirmek bilen, goňşy ýurtlar, dünýäniň beýleki sebitlerindäki döwletler bilen hyzmatdaşlygy yzygiderli pugtalandyrýandygyna ünsi çekdi.
Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy G.Mämmedowa durmuş-ykdysady özgertmeleriň hem-de halkymyzyň durmuş derejesini ýokarlandyrmak boýunça alnyp barylýan giň möçberli işleriň hukuk esaslaryny pugtalandyrmagyň häzirki döwrüň möhüm meseleleriniň biri bolup durýandygyny aýdyp, bu ugurda degişli işleriň yzygiderli amala aşyrylýandygyny belledi. Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň parlament ulgamynyň işiniň sebit we halkara derejede has-da ösdürilmeginiň, parlament diplomatiýasynyň häzirki zaman şertlerinde eýeleýän ornunyň ýokarlanýandygyny nazara alyp, bu ugurda amala aşyrylýan işleriň dünýä döwletleriniň, ilkinji nobatda, Birleşen Milletler Guramasy ýaly abraýly halkara guramalaryň derejesinde giň goldawa eýe bolýandygy nygtaldy.
Häzirki döwürde ykdysady, syýasy we medeni ulgamlarda özgertmeler üstünlikli amala aşyrylýar, ýurdumyzda, şol sanda halkara hyzmatdaşlygyň çäklerinde işleri alyp barmak üçin has amatly hukuk şertleriniň döredilmegine aýratyn üns berilýär. Halkara hyzmatdaşlygy, aýratyn-da, parlamentara gatnaşyklary ösdürmegiň çäklerinde ýurdumyzyň dünýä döwletleriniň parlamentleriniň 46-sy bilen ikitaraplaýyn esasda döredilen parlamentara dostluk toparlarynyň işiniň döwrebap derejede ösdürilýändigi, bu işleriň bolsa döwlet Baştutanlarynyň derejesindäki gatnaşyklary parlament diplomatiýasynyň üsti bilen goldamagy hemmetaraplaýyn ilerletmäge ýardam berýändigi nygtaldy. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiziň halkara hukugyň umumy ykrar edilen kadalaryny milli kanunçylyga ornaşdyrmak babatda öňde goýan wezipelerini üstünlikli ýerine ýetirmek maksady bilen, degişli düzümleriň hünärmenleri bilen bilelikde zerur işler amala aşyrylýar.
Parlamentara gatnaşyklary ösdürmek, kanun çykaryjylyk ulgamynda halkara tejribäni öwrenmek maksady bilen, dürli derejedäki duşuşyklar yzygiderli geçirilýär. Mejlisiň deputatlary degişli ministrlikler tarapyndan halkara guramalar bilen bilelikde kanun çykaryjylyk işini kämilleşdirmek meselelerine bagyşlanan okuw maslahatlaryna gatnaşdylar. Şunda häzirki zamanyň täzeçil tehnologiýalarynyň, sanly ulgamyň işjeň ulanylmagyna möhüm ähmiýet berilýär. Halk Maslahatynyň, syýasy partiýalaryň we jemgyýetçilik birleşikleriniň agzalary bilen bilelikde, Mejlisiň deputatlary jemgyýetçilik-syýasy çärelere gatnaşýarlar, wagyz-nesihat işlerini alyp barýarlar, ilat arasynda ýygy-ýygydan bolup, ýurdumyzda kabul edilýän kanunçylyk namalarynyň, aýratyn-da, Döwlet Maslahatynyň we onda kabul edilen çözgütleriň taryhy ähmiýeti barada giňişleýin düşündiriş işlerini geçirýärler.
Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň berkarar döwletimizi mundan beýläk-de ösdürmek, ýurdumyzyň kanunçylygyny has-da kämilleşdirmek boýunça öňde goýan wezipelerinden ugur alnyp, degişli işleriň durmuşa geçirilýändigini nygtap, Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy olaryň mundan beýläk-de üstünlikli dowam etdiriljekdigini belledi.
Milli parlamentiň agzalarynyň döwletimiziň kanunçylyk binýadyny pugtalandyrmak boýunça alyp barýan işleriniň wajypdygyny aýdyp, Gahryman Arkadagymyz bu işleriň ýurdumyzyň syýasy ulgamyny gowulandyrmakda, ykdysadyýetimiziň binýadyny pugtalandyrmakda ähmiýetlidigini nygtady.
Mejlisiň dowamynda Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Halkara meseleler baradaky komitetiniň başlygy M.Bäşimowa hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda Türkmenistanyň öňe sürýän başlangyçlarynyň giň goldawa eýe bolýandygyny aýdyp, onuň ýurdumyzyň halkara giňişlikdäki abraýynyň has-da belende göterilmegini şertlendirýändigini belledi. Nygtalyşy ýaly, häzirki döwürde milli parlamentiň alyp barýan işi hil taýdan täze derejä çykdy. Şunda parlamentara gatnaşyklary ösdürmek, kanun çykaryjylyk işini döwrebap derejede kämilleşdirmek we parlament ulgamynda ösen halkara tejribäni öwrenmek meselelerine möhüm ähmiýet berilýär.
Birleşen Milletler Guramasy hem-de onuň ýöriteleşdirilen düzümleri bilen hyzmatdaşlygyň ösdürilmegi ýurdumyzyň daşary syýasat strategiýasynyň möhüm ugurlarynyň biri bolup durýar, bu ugurda halkara gatnaşyklaryň we diplomatiýanyň taryhynda nusgalyk tejribe toplandy. Hormatly Arkadagymyzyň öňe süren “Dialog — parahatçylygyň kepili” atly filosofiýasy ýola goýulýan deňhukukly gatnaşyklarda parahatçylygy we durnukly ösüşi pugtalandyrmagyň möhüm şerti bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistan halkara gatnaşyklarda ynanyşmak ýörelgesine esaslanýan, ählumumy bähbidi bolan başlangyçlary öňe sürýär. Munuň özi Garaşsyz, Bitarap Watanymyzyň parahatçylykly ösüşini, hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryny esasy ugur edinýän daşary syýasatynyň üstünliklere beslenmegini şertlendirýär.
Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow häzirki zaman şertlerinde parlamentara hyzmatdaşlygy ösdürmegiň, ýurtlaryň hem-de halklaryň arasynda dostluk we özara düşünişmek gatnaşyklaryny pugtalandyrmak meseleleriniň ähmiýetlidigine ünsi çekdi.
Gahryman Arkadagymyz ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň häzirki döwürde barha ösdürilýändigini belläp, hyzmatdaşlygyň uzak möhletleýin we netijeli häsiýete eýe bolmagy ugrunda döwlet derejesinde zerur tagallalaryň edilýändigini nygtady. Şunda durmuş-ykdysady taýdan ösüşiň ileri tutulýan wezipelerini çözmäge gönükdirilen taslamalaryň, maksatnamalaryň çäklerinde köp ýyllaryň dowamynda ýurdumyz oňyn tejribe toplady.
Türkmenistanyň parahatçylyk döredijilikli daşary syýasy strategiýasyna laýyklykda, parlament diplomatiýasynyň netijeli gurallaryny we usullaryny ösdürmäge, dostlukly ýurtlaryň degişli düzümleri bilen hyzmatdaşlygy netijeli alyp barmaga uly ähmiýet berilýär. Hormatly Arkadagymyz parlamentara gatnaşyklary ösdürmek boýunça täze başlangyçlary öňe sürmegiň, parlamentara dostluk toparlarynyň işiniň netijeliligini ýokarlandyrmagyň zerurdygyny belläp, özara gatnaşyklaryň esasy ugurlaryny kesgitlemek, şol sanda parlamentara gatnaşyklaryň ugurlaryny artdyrmak, olary netijeli ulanmak meselelerine möhüm ähmiýet berilmelidigini nygtady.
Mejlisiň ahyrynda Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň kanun çykaryjylyk ulgamynyň işini mundan beýläk-de kämilleşdirmek, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda giň gerimli durmuş-ykdysady we demokratik özgertmeleri üstünlikli amala aşyrmak ugrunda zerur tagallalaryň edilmelidigini aýdyp, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy hemmelere alyp barýan jogapkärli işlerinde üstünlikleri arzuw etdi.