Ýurdumyzyň ägirt uly uglewodorod mümkinçiliklerini netijeli durmuşa geçirmek boýunça maksatnamalaýyn işler alnyp barylýar. Ýangyç-energetika toplumynda özara bähbitli halkara hyzmatdaşlygy giňeldilýär. Türkmenistan energetika ulgamynda Ýewropa, Aziýa, Uzak Gündogar we Günorta —Gündogar ugurlary boýunça göni gepleşikleriň gerimini giňeldýär, dünýäniň öňdebaryjy nebitgaz kompaniýalary bilen ýakyn gatnaşyklary ýola goýdy. Daşary ýurt maýadarlary bilen uglewodorod çig malyny çykarmak we gaýtadan işlemek ulgamyndaky taslamalary durmuşa geçirmek, şeýle hem ulag düzümini ösdürmek boýunça döwletara ylalaşyklary we şertnamalary baglaşylýar. 

Nebitgaz senagatyny diwersifikasiýalaşdyrmak, tebigy gazy gaýtadan işlemäge ýöriteleşdirilen, şol sanda gazhimiýa we himiýa pudaklaryna, elektroenergetika degişli bolan iri senagat desgalary gurulýar. Bu gün nebithimiýa pudagynyň kärhanalaryny tehniki taýdan enjamlaşdyrmagyň, gazy we nebiti gaýtadan işleýän täze önümçilikleri gurmagyň esasynda gaýtadan işlenen taýýar önümleri eksport etmek ileri tutulýan ugur hökmünde öňe çykýar. Ýurdumyzda kuwwatly gaýtadan işleýän senagat toplumlary döredilýär. Hormatly Prezidentimiz Döwlet Maslahatynda eden çykyşynda soňky ýyllarda gurlan döwrebap senagat toplumlary bolan Gyýanlydaky polimer zawody, Ahal welaýatynda tebigy gazy gaýtadan işläp, benzin öndürýän zawod, aýna kombinaty ýaly ägirt uly kärhanalary mysal getirmegi hem-de ýurdumyzyň welaýatlarynda täze gazhimiýa toplumlaryny gurmagyň meýilleşdirilýändigini bellemegi guwandyryjy üstünliklerimiziň görkezijisidir.  

Täze gurulýan desgalaryň önümçilik işi ylym bilen önümçiligiň sazlaşygyna esaslanýar. Olarda dünýäniň öňdebaryjy kompaniýalary bilen hyzmatdaşlykda ylmyň soňky gazananlary, sanly tehnologiýalar ulanylýar. Nebitgaz pudagynda işleýän toplumlar ylmyň, inženerçilik pikiriniň soňky gazananlaryny özünde jemleýänligi bilen tapawutlanýar. Bu işler bolsa, ýurdumyzy senagat taýdan ösen döwlete öwürmek boýunça ädilýän ädimleriň ilerlemegine getirýär. Täze tehnologiýalaryň kömegi bilen alynýan takyk maglumatlar uglewodorod çig malynyň gözlegi we gazylyp alynmagy üçin harajatlary tygşytlamaga mümkinçilik berýär. Bu ulgamda sanly ulgamyň artykmaçlyklaryndan giňden peýdalanmakda kämil hünärmenleri ýetişdirmek derwaýys wezipe bolup durýar. 

Ýakyn geljekde gazy düýpli gaýtadan işlemek boýunça birnäçe taslamany durmuşa geçirmäge girişmek meýilleşdirilýär. Ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça Prezident Maksatnamasyna laýyklykda, nebitgaz senagatyny diwersifikasiýalaşdyrmak dowam etdiriler. «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022—2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» bu döwürde nebitgaz toplumyna iri möçberli dürli maýa goýumlar göz öňünde tutulýar. Bu döwürde sintetiki benzin, kauçuk we polistirol, metildietanolamin, poliwinilasetat we beýleki polimerleri öndürjek täze gazhimiýa toplumlarynyň gurluşyklaryny durmuşa geçirmek meýilleşdirilýär. 

Munuň özi halkara energetika hyzmatdaşlygyny ýola goýmagyň gurallaryna öwrülip, sebitde jemgyýetçilik-syýasy durnuklylygy we ählumumy ösüşi, ykdysady gatnaşyklary pugtalandyrmaga ýardam berer.  

Ogultäç BALAÝEWA,

Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň uly mugallymy.