Şu gün — Nebitgaz senagaty we geologiýa işgärleriniň güni
Bu — durmuş hakykaty: Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe Garaşsyz, baky Bitarap Diýarymyz günsaýyn gülläp ösýär. «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň» çäklerinde ata Watanymyzyň halk hojalygynyň ähli pudagy ösüşli menzillere beslenýär. Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalarynyň netijesinde milli ykdysadyýetimiziň esasy sütünleriniň biri bolan nebitgaz senagaty we geologiýa pudagy hem uly özgerişlere eýe bolýar. Bu pudakda ýangyç çig mal serişdelerini gözlemek, çykarmak we gaýtadan işlemek, dünýäniň hil ülňülerine laýyk gelýän täze desgalary gurmak, öndürilýän önümleriň hilini ýokarlandyrmak hem-de görnüşlerini köpeltmek üçin täze önümçilikleri döretmek boýunça uly möçberli işler durmuşa geçirilýär.
Welaýatymyzdaky nebitgaza baý ýataklarda iş alyp barýan «Türkmennebit» döwlet konserniniň nebitçileri hem «gara altynyň» çykarylyşyny artdyrmaga gönükdirilen netijeli geologiýa-tehniki çäreleri durmuşa geçirmekde yhlaslylyk görkezýärler. Olar öz öňlerinde maksat edilip goýlan belent wezipäniň amala aşyrylmagy üçin nebitgaz gözleg işleriniň täze ugurlaryny özleşdirmekde, ýangyç çig mal gorlaryna baý ýataklarda gazuw-agtaryş işlerini geçirmekde, guýulary burawlamakda, abatlamakda täze, döwrebap tehnikalardan, sanly tehnologiýalardan ygtybarly peýdalanýarlar. Guýularda dürli tehniki, tehnologiki çäreleriň, öňüni alyş we düýpli abatlaýyş işleriniň geçirilmeginiň netijesinde ýerasty gatlaklaryň önüm berijiligi has-da ýokarlanýar.
Ýurdumyzda nebitiň çykarylyşyny artdyrmak geljekde Balkanýaka we Gögerendag — Ekerem sebitlerinde gury ýerdäki ýataklarda çuň ýerleşen gatlaklaryň, şeýle hem Hazarýaka sebitinde golaýda ýüze çykarylan, nebitgaz toplanan zolaklaryň özleşdirilmegi bilen berk baglanyşdyrylýar. Öňden özleşdirilip gelinýän ýataklarda nebitgaz känlerini abadanlaşdyrmak, «Türkmennebit» döwlet konserniniň nebit känleriniň amatlyklaryny ösdürmek ulgamynda Körpeje ýatagynda gaz gysyjy bekedi gurmak göz öňünde tutulýar. Konserniň geologiýa-gözleg işinde gözleg-burawlaýyş işleri üçin täze çäkleri ýüze çykarmak we taýýarlamak maksady bilen, seýsmik gözleg we geologiýa-gözleg işlerinde öňdebaryjy tehnologiýalary peýdalanmak arkaly Günbatar Çeleken ýatagynyň meýdançalarynda, şol sanda Ogurjaly adasynda, deňiz ýalpaklygyndaky Demirgazyk Goturdepe ýatagynyň meýdançalarynda, Gyzylgum gaz ýatagynyň deňiz we kenar, Gögerendag nebitgaz zolagynyň kenar böleginde, Merkezi Garagumdaky Mydar — Sansyz nebitgaz zolagynda, şeýle hem ýurdumyzyň gündogar çäginde, şol sanda Astanababa we Çalgerişbaba meýdançalarynda birnäçe taslamalary durmuşa geçirmek bellenilýär. Seýsmik gözleg we geologiýa-gözleg ulgamynda taslamalaryň durmuşa geçirilmegi geljekde uglewodorodlary çykarmakda, aýratyn hem nebit çykarmak boýunça mümkinçilikleri düýpli giňeltmäge mümkinçilik berer.
Ýerasty tebigy serişdelere baý ýurtlaryň biri bolan ata Watanymyzyň nebitgaz senagaty barada söhbet açylanda, Türkmenbaşy şäherindäki nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumy barada gürrüň etmezlik mümkin däl. Mälim bolşy ýaly, bu zawodlar toplumynda öndürilýän nebit önümlerine dünýä bazarynda uly isleg bildirilýär. Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalarynyň netijesinde bu ýerde özara baglanyşykly tehnologik enjamlary ulanmagyň ygtybarlylygyny ýokarlandyrmak, şeýle hem daşky gurşaw üçin howpsuzlyk talaplaryna laýyk gelýän täze, ýokary önümçilikleri döretmek boýunça işler dowam etdirilýär. Geljekde zawodlar toplumynda sintetik ýaglaryň täze görnüşleriniň önümçiligini guramak maksady bilen, binýatlyk ýaglaryň bar bolan önümçiligini kämilleşdirmek, saýlanyp alynýan katalitik izodeparafinizasiýa prosesini ornaşdyrmak, haýal kokslaýjy enjamy we gudrony asfaltdan arassalaýjy blogy öz içine alýan toplumy ulanmaga bermek maksat edinilýär. Dizel ýangyjyny wodorod bilen arassalamak boýunça enjamlaryň gurulmagy meýilleşdirilýär. Şeýle hem nebiti gaýtadan işlemegiň galyndylarynyň katalitik krekingi enjamlar toplumynyň gurluşygy göz öňünde tutulýar. Bu desgalaryň işe girizilmegi çig nebiti ýokary hilli nebit önümlerine gaýtadan işlemegiň çuňlugyny ýokarlandyrmakda we degişlilikde olaryň öndürilýän möçberlerini artdyrmaga şertleri döreder.
Arkadag Prezidentimiz tebigy gazyň gorlary boýunça dünýäde dördünji orunda durýan ýurdumyzyň ägirt uly energiýa mümkinçiliklerini halkymyzyň hem-de bütin adamzadyň bähbidine netijeli peýdalanmak ugrunda ummasyz işleri durmuşa geçirýär. Türkmen «mawy ýangyjyny» dünýä bazarlaryna diwersifikasiýa ýoly bilen ibermek milli Liderimiziň ýangyç-energetika syýasatynyň esasy maksatlarynyň biridir. Bu ugurda Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe uly möçberli işler durmuşa geçirildi we geçirilýär. Bu gün ýurdumyzyň gaz geçiriji infrastrukturasynyň ösen derejelere ýetendigini bütin dünýä görýär. Gahryman Prezidentimiziň taýsyz tagallalarynyň netijesinde gurlup, «asyryň gurluşygy» adyna eýe bolan «Türkmenistan — Özbegistan — Gazagystan — Hytaý» gaz geçirijisiniň özem muňa aýdyň mysaldyr. Asyryň iri taslamalarynyň ýene biri bolan «Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan» gaz geçirijisiniň gurluşygy üstünlikli dowam etdirilýär. Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, türkmen tebigy gazynyň täze energetika köprüsi Günorta Aziýanyň uly ýurtlaryna ony uzak möhletleýin ibermegi üpjün edip, tutuş sebitiň durmuş-ykdysady ösüşine kuwwatly itergi berer. Sebitde işewür hyzmatdaşlygy, parahatçylygy hem-de durnukly ösüşi pugtalandyrar.
«Ýurdumyzyň nebitgaz toplumy ykdysady garaşsyzlygymyzy berkitmegiň, halkyň ýaşaýyş derejesini ýokarlandyrmagyň, kuwwatly, köpugurly önümçilik pudaklaryny döretmegiň esasy binýady bolup durýar» diýip, Arkadag Prezidentimiz nygtaýar. Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe bu aýdyň hakykata anyk göz ýetirýän ýurdumyzyň «gara altyn», «mawy ýangyç» ussatlary, geologlary maksatly menzillerde röwşen geljege tarap ynamly gadam urýarlar. Aýdylyşy ýaly, maksatly menziller bolsa myrada gowşurýar. Goý, şol menzillerde bütin adamzat bähbitli taryhy tutumlara badalga berip, halkymyzy ösüşlerden ösüşlere alyp barýan Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak bolup, maksatlary myrat tapsyn!
Toýmämmet REJEBOW,