Ykdysadyýetiň pudaklaryny diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek, import edilýän önümleriň ornuny tutýan we eksporta gönükdirilen önümleri öndürmekligi işjeňleşdirmek, tebigy serişdeleri rejeli hem-de toplumlaýyn peýdalanmak, täze iş orunlaryny döretmek, innowasion, sanly tehnologiýalary ornaşdyrmak boýunça giň gerimli çäreler yzygiderli amala aşyrylýar. Ykdysady özgertmeler, öňi bilen, ykdysadyýetiň pudaklarynyň işini täzeçe, döwrüň talabyna laýyk guramaga we ony kämilleşdirmäge, milli ykdysadyýetiň özboluşly milli nusgasyny kemala getirmäge mümkinçilik berdi. Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň baş ugurlarynyň biri — milli ykdysadyýeti durnukly ösdürmek, bazar-institusional özgertmeleri mundan beýläk hem ilerletmek, durmuş ulgamynyň durnuklylygyny saklap galmak we ilatyň hal-ýagdaýyny ýokarlandyrmak bolup durýar.
Özara bähbitli we deňhukukly esasda milli hem-de halkara taslamalara badalga berilmegi ýurdumyzyň geosyýasy we geoykdysady mümkinçiliklerini berkidýär. Häzirki wagtda ykdysadyýet diňe uglewodorod serişdelerine bagly däldir. Soňky ýyllarda gaýtadan işleýän pudaklary ösdürmäge hem uly üns berilýär. Bu bolsa önümçilik senagatynyň pudaklaýyn düzüminiň köpdürlüligini emele getirýär.
Ýurdumyzda eksporta gönükdirilen we daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürýän, çig maly gaýtadan işleýän pudaklar, ýagny himiýa, nebitgaz himiýasy, maşyn gurluşygy, metal işlemek, dokma, azyk senagaty hem-de beýleki pudaklar çalt depginler bilen ösýär. Senagat önümleriniň möçberleri ep-esli artýar, ýerli önümçiligiň hasabyna içerki bazaryň azyk önümleri bilen üpjünçiligi has-da ýokarlanýar, sebitlerde täze kärhanalar gurulýar, halkara we milli taslamalar üstünlikli durmuşa geçirilýär.
Ýurdumyzda döwlete dahylsyz pudagyň ösdürilmegine aýratyn orun berilýär. Bu milli ykdysadyýetiň bazar gatnaşyklaryna geçmegi bilen baglydyr. Soňky ýyllarda kiçi we orta telekeçiligiň ösüşini işjeňleşdirmek, ykdysadyýetiň dürli pudagynda onuň işini giňeltmek boýunça işler üstünlikli amala aşyryldy. Bu günki gün ýurdumyzyň telekeçileri bäsdeşlige ukyply önümleri öndürýärler. Olaryň möçberi köpelýär, hili gowulanýar we görnüşleri artýar.
Milli ykdysadyýetiň mundan beýläk hem durnukly ösmegi hususy telekeçiligiň işjeňleşmegi bilen gönüden-göni baglydyr. Bu bolsa ýurduň jemi içerki önüminde döwlete dahylsyz pudagyň paýynyň artmagyna getirýär. Jemi içerki önümiň düzüminde (ýangyç-energetika toplumyny goşmazdan) döwlete dahylsyz pudagyň paýy 70 göterimden gowrakdyr.
Ýurdumyzda döredilen berk ykdysady binýat we durmuş ulgamynda ýetilen sepgitler Türkmenistanyň geljekki ösüşiniň ygtybarly girewidir. «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasyna» we «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna» laýyklykda, halkara zähmet bölünişiginde Watanymyzyň mynasyp ornuny, ykdysadyýetiň durnukly we kadaly ösüşini üpjün etmek, ykdysady ösüşi ýokary depginlerde saklamak, Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan yglan edilen Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek maksady bilen, giň gerimli ykdysady özgertmeler üstünlikli durmuşa geçirilýär.
Ykdysady ösüş depgini ýurdumyzyň tebigy we zähmet serişdeleriniň netijeli ulanylmagy, ykdysadyýetiň dowamly işjeňleşdirilmegi, sanly we nanotehnologiýalaryň işe girizilmegi, hususy ulgamyň ösdürilmegi hem-de maýa goýum mümkinçilikleriniň geriminiň giňeldilmegi netijesinde gazanylýar. Ýakyn geljekde ýurdumyzda ylmy-tehniki ösüşe esaslanýan we tehnologik sepgitlere eýe bolýan täze önümler, tehnologiýalar dörediler, täze bazarlara çykmaga mümkinçilik dörär.
Ýurdumyzyň amatly geosyýasy ýerleşişi, çäklerinde halkara üstaşyr geçelgeleriň döredilmegi ykdysadyýetimiziň mümkinçiliklerini, ulag we aragatnaşyk ulgamynyň bäsdeşlige ukyplylygyny, haryt we ýolagçy üstaşyr dolanyşygyny artdyrar. Bilimiň we ylmyň hil derejesini ýokarlandyrmaga gönükdirilen özgertmeleri durmuşa geçirmek işleri mundan beýläk hem ileri tutulýan ugra öwrüler.
Maglumat-telekommunikasiýa ulgamlary ykdysadyýetimiziň globallaşmagyna, milli harytlaryň dünýä bazarlarynda ornaşmagyna hyzmat eder. Ylmy, medeni we lukmançylyk syýahatçylygynyň täze ugurlarynyň ösüşi ýurdumyza daşary ýurt syýahatçylarynyň akymyny özüne çekmäge mümkinçilik berer.
Hormatly Prezidentimiziň alyp barýan oýlanyşykly işleriniň netijesinde jemi içerki önümiň durnukly ösüşi yzygiderli üpjün edilýär. Türkmenistan geljekde hem öz ösüşinde bilim, jemgyýetçilik, saglygy goraýyş, ylym, tehnologiýa, maglumat ulgamlaryny ösdürmek hem-de kämilleşdirmek, daşky gurşawy goramak, durmuşyň ýokary derejesini, her bir şahsyýetiň döredijilik ukyplarynyň aýan edilmegini üpjün etmek ýaly çärelere aýratyn ähmiýet berer.
Ýurt Baştutanymyzyň ykdysadyýeti senagatlaşdyrmak boýunça alyp barýan syýasatynyň netijesinde 2028-nji ýylda jemi içerki önümiň düzüminde senagat pudagynyň paýy 29 göterime deň bolar diýlip çaklanylýar. Bu bolsa milli ykdysadyýetde senagat önümçiliginiň eýeleýän ornuny pugtalandyrar. Daşary ykdysady işi mundan beýläk hem ösdürmek, eksport-import amallaryny kämilleşdirmek, halkara maliýe institutlary bilen hyzmatdaşlygy giňeltmek boýunça işler hem dowam etdiriler.
Salgyt-býujet syýasatyny döwrebaplaşdyrmak, maliýe hasabatlylygy yzygiderli kämilleşdirmek, aýdyňlyk, sanly usullary ornaşdyrmak möhüm wezipe bolup durýar. Ykdysady syýasatda zähmet serişdelerini netijeli dolandyrmak we zähmet bazarynyň meselelerini düzgünleşdirmek, täze iş orunlaryny döretmek boýunça çärelere hem möhüm orun berilýär.
Parahat MERETLIÝEW,
Arkadag şäheriniň Maliýe we ykdysadyýet müdirliginiň esasy hünärmeni.